PUBLIEK JAARDOCUMENT GGzE 2010 COLOFON

Transcriptie

1

2 TOELICHTING Dit publieke jaardocument is een aanvulling op het officiële jaardocument van concern GGzE. De drie peilers van het Planetreegedachtegoed (betere zorg, helende omgeving en gezonde organisatie) geven structuur aan dit document. Per artikel is aangegeven tot welk van de twaalf Planetreecomponenten het onderwerp behoort. Deze componenten zijn herkenbaar aan het Planetreelogo. De quotes die door het hele jaardocument heen zijn opgenomen, zijn antwoorden van cliënten op de vraag wat er bij concern GGzE goed gaat en wat er nog beter kan. Het officiële document staat gepubliceerd op PUBLIEK JAARDOCUMENT GGzE 2010 COLOFON Oplage 3500 exemplaren Teksten Arnold Otten, Karin Quint, Jose van der Waerden en afdeling Communicatie GGzE Beeldmateriaal Karin Quint, Dender communicatie en afdeling Communicatie GGzE Redactieadres Afdeling Communicatie GGzE Intern postvak DP3909 Postbus AX Eindhoven Vormgeving Dender communicatie, Eindhoven Drukwerk Grafiprint, Eindhoven Dit magazine is met zorg samengesteld. Toch kan het voorkomen dat er onjuistheden in staan. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. 2 JAARDOCUMENT GGzE 2010

3 INHOUDSOPGAVE Een jaar van oogsten... en weer zaaien (Raad van Bestuur) We zijn toe aan een volgende stap: Planetree daalt neer Een goed jaar voor somatische zorg Meer aandacht voor ouderschap Uitkomsten verbeteren Woningcorporaties krijgen duidelijker beeld van DOOR! Het zijn de kleine dingen Het Roer Om zet belangrijke stappen 16 Zelfstandig, maar wel beschermd 50 Herstel van het gewone leven Nieuw respijthuis De Halte Doorstart voor bezinningshuis Klaverblad De Boei durft buiten de hokjes te denken Nieuwe schakel bij behandeling autisme Omgaan met de paradox van veiligheid Cliënten in 2010 iets tevredener Betrokkenheid prima, lijncommunicatie kan beter Binnen zorgt voor je hoofd Een warm welkom bij GGzE Paarden bezoeken De Woenselse Poort Zorg in de laatste levensfase Dit succes willen we delen Zo doen wij dat hier Van papieren naar digitale dossiers Hier staan we voor, hier gaan we voor KPG in de wijk 33 Wisseling aan de top 67 Huize Ignatius haalt de wijk naar binnen Leef- en ademruimte in de beveiligde zone Innovatie is van iedereen Online leren is de toekomst Er moest wel iets gebeuren 2010 geschreven in zwarte cijfers Doelstellingen Meerjarenbeleidsplan De makkelijkste weg 43 Kerngegevens concern GGzE 78 Bouwen aan de toekomst 44 Bestuur concern GGzE 80 Uitdagingen in naastbetrokkenheid 45 Werkgebied 81 Impuls voor muziek en theater 45 Balans 82 Resultatenrekening JAARDOCUMENT GGzE 3

4 Een positief financieel resultaat, meer nieuw ingeschreven cliënten en meer medewerkers. In 2010, een oogstjaar, groeide GGzE op alle fronten. Inspelend op nieuwe zorgvragen blijft uitbreiding belangrijk, maar 2011 staat vooral in het teken van de groei van de kwaliteit van zorg. Daar zijn overal nieuwe zaadjes voor geplant. De groeiresultaten passen bij de uitgangspunten van ons meerjarenbeleidsplan Van Goed naar Beter, waar we in 2010 mee zijn begonnen, zegt bestuursvoorzitter Joep Verbugt. Groei op eigen kracht; niet door fusie, maar door een duidelijke doelgroepkeuze en een heldere strategie voor hoe we het willen doen. Met onze forse omzetstijgingen van de afgelopen jaren horen we bij de snelst groeiende GGZ-instellingen in het land. Het gaat zelfs harder dan we hadden verwacht. Maar groei is geen doel op zich, het is een middel. Om bijvoorbeeld te kunnen investeren in betere voorzieningen en meer innovatie. Als je kijkt naar waar de groei van cliënten en personeel in 2010 vooral plaatsvond, dan is dat bij specifieke cliëntgroepen: autisme, jeugd, forensisch en BW (beschermende woonvormen). Marie-Louise Vossen, lid van de Raad van Bestuur: Dat ligt in het verlengde van waar we ons als organisatie op richten: complexe zorg en specialistische functies. Je ziet dat onder meer aan de nieuwe opname- en behandelafdeling voor mensen met autisme. Daarmee zijn we uniek in de regio. Ook uitbreidingen binnen de BW s zijn vooral voor de doelgroep die meer begeleiding nodig heeft. Terugkijkend op 2010, concludeert Joep Verbugt dat het een beetje een oogstjaar is geweest, omdat verschillende investeringen hun vruchten afgeworpen hebben. Dat blijkt onder andere uit het financiële resultaat. Maar ook op andere gebieden is er geoogst, vult Marie-Louise Vossen aan: In 2009 zijn we begonnen met het nieuwe Elektronisch Patiëntendossier. Dat betekende meer registreren. In het begin werd daar veel over gemopperd. Dat is voor mijn gevoel vorig jaar veranderd. Ik heb bij medewerkers een soort nieuwe zakelijkheid en ondernemerschap geproefd. Hulpverleners zien in dat het vastleggen van kwantitatieve en kwalitatieve gegevens waarde kan hebben. Als je weet wat de impact is van interventies die je uitvoert, ben je meer geneigd om energie te stoppen in registreren. Natuurlijk blijft dit onderwerp altijd een issue en moeten we blijven zoeken naar een goede balans tussen administratieve lastendruk en cliëntcontact. De aan het meerjarenbeleidsplan gekoppelde Planetree-visie (betere zorg, helende omgeving, gezonde organisatie) is in 2010 echt gaan leven, stelt Joep Verbugt. Hierdoor is de inhoud van het werk in z n algemeenheid centraler komen te staan. Want het aardige van Planetree is dat het de hele organisatie beslaat. Het is niet alleen opgehangen aan de contacten tussen behandelaar 4 JAARDOCUMENT GGzE 2010

5 en cliënt, maar ook aan andere factoren die invloed hebben op het welzijn van die cliënt. Via Planetree focussen we heel direct op wat goed gaat en beter zou kunnen. Eind 2010 sprak de Raad van Bestuur met het management over de stand van zaken bij Planetree. Het algemene gevoel was: er is bij GGzE iets aan het gebeuren. Maar ik weet heus wel dat sommige medewerkers er cynisch over zijn. Dat is ook helemaal niet erg. Een zekere ontevredenheid is nodig om dynamiek in je organisatie te houden; Marie-Louise heeft dat in de nieuwjaarstoespraak al gezegd. Waar het om gaat is wat je met negatieve gevoelens doet. Meestal is het geen kritiek op de uitgangspunten van Planetree, maar leeft er ongenoegen over iets anders. Dat moet je niet wegmoffelen, daar moet je iets mee doen. Met ons erover praten, bijvoorbeeld. Een belangrijke gebeurtenis in het najaar van 2010 was de lancering van Binnen, het nieuwe merk waar de preventieactiviteiten onder hangen. Investeren in preventie wordt alleen maar belangrijker, stelt de bestuursvoorzitter. We vonden het beter om preventie te scheiden van behandeling, om te voorkomen dat alles op één hoop wordt gegooid. Binnen is nu een apart uithangbord met een eigen plek in de stad. Dit jaar zal het zich verder gaan ontwikkelen tot een herkenbaar profiel. Met de introductie van Binnen rondde GGzE zijn merkenbeleid af. Voor de andere merken, Stichting De Boei en De Woenselse Poort, was 2010 ook een bijzonder jaar. De integratie van GGzE en De Boei werd concreet opgepakt door samen tal van activiteiten voor cliënten te organiseren. Dit heeft het aanbod op Landgoed De Grote Beek en daarbuiten een enorme boost gegeven. We zijn daar erg blij mee. Ook hiervoor geldt: in 2009 gezaaid, vorig jaar geoogst. De Woenselse Poort bereikte een mijlpaal doordat de TBS-nieuwbouw in de beveiligde zone opgeleverd werd. Waarmee we de meest moderne forensische voorziening van Nederland hebben JAARDOCUMENT GGzE 5

6 Kijkend naar de toekomst ziet de Raad van Bestuur veel ingrijpende ontwikkelingen op GGzE afkomen. De scenario s voor het jaar 2020 van dit kabinet laten een toename van de zorgvraag zien, een afnemende arbeidsmarkt en onvoldoende geld, schetst Marie-Louise Vossen. We moeten dus creatief naar oplossingen zoeken. Daar komt bij dat we te maken krijgen met een generatie hulpvragers die nieuwe eisen stelt aan professionals. Ze maken gebruik van andere, vaak ook sociale, media en nieuwe ict-toepassingen. Maar daar liggen voor ons ook kansen. Problemen met het vinden van goed personeel heeft GGzE nog niet, behalve bij psychiaters en GZ-psychologen, landelijk een schaars goed. Toch zullen we hierin moeten investeren, om niet achter de feiten aan te lopen, vervolgt ze. Eén van de mogelijkheden is de inzet van ervaringsdeskundigen, nog los van de belangrijke inhoudelijke meerwaarde. Vorig jaar hebben we hierin flink geïnvesteerd via het transitieproject ervaringsdeskundigheid. We zijn op dit gebied koploper in Nederland en daardoor continu aan het pionieren. Zaaien dus. Dat kost veel energie, maar we zijn ervan overtuigd dat ook dit vruchten gaat afwerpen. Het financiële zwaard van Damocles dat boven het hoofd van de GGZ-sector hangt, zal grote gevolgen hebben, verwacht Joep Verbugt. Op de omvang van het verzekeringspakket, op de premiestelling en op dingen die we nu nog vanzelfsprekend vinden. Wat er precies gaat gebeuren, weten we nog niet, maar er komt iets aan. Maar, benadrukt de bestuursvoorzitter, dat is geen reden om het hoofd in de schoot te leggen. In zo n situatie moet je ervoor zorgen dat je zo geïnspireerd raakt dat je geen slachtoffer wordt, maar als architect blijft meedenken. Inspiratie is één van de drie woorden die Joep Verbugt kenmerkend vindt voor 2010, maar ook weer voor De andere twee zijn innovatie en essentie. Hij licht toe: Innovatie helpt je om het anders aan te pakken als je meer moet doen met minder middelen. Juist in onze Brainport-regio willen we daar met het bedrijfsleven het voortouw in nemen. Denk aan domotica, een stressband, lichttherapie en valpreventie. Voorbeelden die we vorig jaar beschreven hebben in een speciale editie van het GGzE-magazine over onderzoek en ontwikkeling. Ik vind dat we daar een flinke slag in gemaakt hebben. Pratend over essentie, zegt hij: Inspiratie doe je vaak op door terug te gaan naar de essentie van waar je mee bezig bent. In ons geval: wat is de motivatie van mensen om dit werk te willen doen. Dat is toch iets willen betekenen voor een kwetsbare andere, op een manier zoals je zelf ook zou willen dat het gebeurt. Planetree is juist bedoeld om die essentie op te zoeken, in alle lagen van de instelling. Voor 2011 staat er weer veel op stapel. De grote ver- en nieuwbouwoperatie op Landgoed De Grote Beek krijgt verder vorm. Daarnaast heeft de Raad van Bestuur een aantal ambities uitgesproken. Een daarvan is sturen op betrouwbare resultaten. Marie-Louise Vossen: Je kunt wel zeggen: wij zijn een kwalitatief goede organisatie, maar waaraan ziet die klant of financier dat? We moeten dit concreet en zichtbaar kunnen maken. GGzE wil dit onder andere doen met behulp van een nieuw monitoringsysteem. Maar ook door academisering doelgerichter in te zetten. Willen we richting topklinische zorg gaan, dan betekent dit verder investeren in onderzoek en relaties met universiteiten hier logischer op laten aansluiten. 6 JAARDOCUMENT GGzE 2010

7 Totale bedrijfsomzet: Nettoresultaat: 157 miljoen euro 4,8 miljoen euro Aantal cliënten in zorg: Aantal medewerkers: 2243 Alle cijfers zijn inclusief de resultaten van Stichting De Boei, onderdeel van het concern GGzE. In 2010 zijn de gegevens van De Boei voor het eerst meegenomen. Meer, ook uitgesplitste, cijfers zijn te vinden vanaf pagina JAARDOCUMENT GGzE 7

8 De gerichtheid op complexe doelgroepen spitst zich in 2011 toe op mensen die nu vaak tussen wal en schip vallen, onder wie bepaalde cliënten in de forensische zorg. Voor sommigen is die zorg onvoldoende toegesneden op hun verstandelijke beperking. Voor anderen ontbreekt de aansluiting naar reguliere GGZ-zorg als ze de forensische kliniek verlaten. Dit vraagt om nieuwe, passende voorzieningen, vindt GGzE. Uitbreiding van capaciteit volgt dan de inhoud van de zorg. Zo zou het eigenlijk altijd moeten, stelt Marie-Louise Vossen. Een belangrijk item is goede communicatie, overigens ook een onderdeel van de Planetreegedachte. Op allerlei niveaus verdient dit aandacht, stelt de Raad van Bestuur. Daarom zullen de diverse centra van GGzE via internet hun informatie beter toegankelijk maken voor cliënten, familie en naastbetrokkenen. Medewerkers mogen rekenen op een verbetering van de interne communicatie. Zij hebben daar veel behoefte aan, blijkt uit het grootschalige medewerkersonderzoek dat in 2010 is gehouden. Ook in een evaluatie van de vorming van centra bij GGzE scoort de interne communicatie onvoldoende. Deze evaluatie, onder managers, laat zien dat zij de nieuwe organisatiestructuur positief beoordelen op de punten een grotere herkenbaarheid van klant- en productgroepen en een betere cliëntlogistiek. Het effect op de wachtlijsten is echter nog niet groot genoeg en ze ervaren bij hun medewerkers minder tevredenheid over de reorganisatie staat ook in het teken van de afbouw van klinische bedden in het kader van landelijke ontwikkelingen. We willen daar meer druk op zetten. Maar je moet oppassen dat het niet leidt tot een verschuiving van problemen. Er zal iets tegenover moeten staan en dat moet dan ook nog goedkoper zijn. Volgens de Raad van Bestuur kan het afbouwen van klinische capaciteit alleen als er een goed ambulant alternatief is, dat samen met ketenpartners en gemeenten wordt omarmd. Ook deze transitie moet inhoudgedreven zijn en niet louter gaan om financieel gewin op de korte termijn. Daar komt bij, stelt Joep Verbugt, dat er allerlei ontwikkelingen aan zitten te komen die een enorme impact kunnen hebben op de GGZ. Hij somt op: Forse bezuinigingen in het speciaal onderwijs, het knijpen van de Wajong, het verhogen van de IQ-grens van licht verstandelijk gehandicapten en de verdere overheveling van AWBZ-zorg naar de Wmo. Waarschijnlijk zullen veel kwetsbare mensen hun ondersteuning verliezen. Je kunt niet uitsluiten dat bij groepen waar een relatie ligt met psychiatrie of een psychiatrische vertaling van problemen, de vraag om GGZ-zorg nog meer gaat stijgen dan de afgelopen jaren al het geval is geweest. Reden te meer om met elkaar te laten zien dat bij GGzE de kwaliteit van de zorg er in veel facetten op vooruit gaat, stelt de Raad van Bestuur. Dat is onze belangrijkste ambitie voor JAARDOCUMENT GGzE 2010

9 Dit levert zoveel goeds op. Dat moeten we vasthouden. En delen met anderen. We zijn onderdeel van de maatschappij. Niet zeggen: kijk ons eens goed zijn, maar laten zien waarom we goed zijn en elkaar ondersteunen een stap voorwaarts te maken. Als we dat kunnen bereiken, dan ga ik over een paar jaar met heel veel trots met pensioen. Aldus Ad van Oostrum, één van de coördinatoren van Planetree. Zijn enthousiasme over het in 2009 ingevoerde mensgerichte kwaliteitsinstrument deelt hij ondertussen met een groot aantal medewerkers. In 2010 maakte ongeveer de helft van die medewerkers nader kennis met de ins en outs van Planetree. Komend jaar is de andere helft aan de beurt. Een keuze was er eigenlijk niet. Toen de Raad van Bestuur in 2009 besloot om het Planetreeconcept te omarmen, werd gekozen voor een integrale invoering. Iedereen moet dus mee. Graag of niet. Dat we niet meteen van iedereen de handen op elkaar kregen, was dus niet zo verwonderlijk. Vlak voor de invoering waren we bezig met het maken van een nieuw meerjarenbeleidsplan, zegt Ellen Knippers over de achtergrond van de keuze. Ellen is secretaris van de Raad van Bestuur en samen met Ad van Oostrum coördinator van Planetree. Inhoudelijk waren we daar wel uit. We wisten waar we met de organisatie naartoe wilden. Dat stond allemaal in dat beleidsplan, maar we misten een soort kapstok, een centrale leidraad die de afzonderlijke elementen tot een geheel kon smeden. Het Planetree-model, waarmee voor het eerst werd kennisgemaakt tijdens een studiereis in Amerika, bleek perfect aan te sluiten op de door ons geformuleerde doelstellingen. Nadat in het najaar van 2009 de eerste kennismakingsactiviteiten op managementniveau plaatsvonden en een implementatieplan was geschreven, werd de infrastructuur nader ingevuld. Er kwam een breed samengestelde regiegroep en een coördinatorenteam. Via het train-de-trainer principe werden vervolgens 33 medewerkers getraind. Zij kregen in 2010 de taak om in workshops van een halve dag hun collega s kennis te laten maken met Planetree. Dat gebeurde in gemêleerd samengestelde groepen, maar daar waar centrummanagers de voorkeur gaven aan een workshop voor een team, werd aan die wens gehoor gegeven. Eind mei startten de eerste workshops JAARDOCUMENT GGzE 9

10 Aan het einde van het verslagjaar had bijna de helft van de GGzE-medewerkers de eerste kennismaking met Planetree achter de rug. De reacties op de workshops waren wisselend, vertelt Ellen Knippers. Sommige medewerkers waren super enthousiast, anderen zagen de meerwaarde niet zo. Aan het einde van het eerste volledige Planetree -jaar kijken de coördinatoren tevreden terug op de resultaten. Ad van Oostrum: Op steeds meer plaatsen binnen de organisatie merk je dat mensen ermee bezig zijn. Er is een beweging aan het ontstaan. De meesten weten nu wel wat Planetree is, ook de mensen die de workshop nog niet gevolgd hebben. Ook Ellen Knippers ervaart dat er sprake is van een niet te stoppen groeiproces. Medewerkers merken dat hun idee ook telt. Er is bij GGzE sprake van een enorme verbeterpotentie. Met behulp van Planetree gaan we die benutten. Volgens de coördinatoren verloopt de invoering naar wens, mede omdat er geen sprake is van een noodgedwongen omslag in denken. Planetree werkt ondersteunend in wat we al goed deden en doen, zegt Ellen Knippers. Alleen zien we in de praktijk dat we in sommige gevallen de dingen beter kunnen doen. Hoe? Door een persoonlijke ontwikkeling door te maken, door te groeien, van de gebaande paden af te wijken, creativiteit te gebruiken. Ook al doe je het goed, blijf toch kritisch naar jezelf kijken. En blijf luisteren naar de cliënt. Wat wil hij of zij? En hoe kan ik mijn professie gebruiken om aan zijn of haar vraag tegemoet te komen. Het is een continu en heel dynamisch proces. Ad van Oostrum vult aan: En dat dynamische proces gaat pas echt lopen 10 JAARDOCUMENT GGzE 2010

11 als de communicatie binnen een team goed op gang komt. Dat kan soms ook best lastig zijn. Zeker als de pijnpunten bloot komen te liggen. Als er dingen aan de oppervlakte komen. Toch is dat proces, die bewustwording vooral, van groot belang om uiteindelijk te kunnen verbeteren. Nu het eerste jaar erop zit, is het tijd om een voorlopige balans op te maken. Dat gebeurt overigens niet alleen aan het einde van het jaar. Elf focusgroepen kijken periodiek en volgens vaste methodieken naar de voortgang van het traject. Als blijkt dat zaken aangepakt moeten worden, wordt daar niet mee gewacht. Voorbeelden daarvan zijn de diverse projecten die in uitvoer zijn of ondertussen al zijn uitgevoerd, zoals de nieuwe bewegwijzering op Landgoed De Grote Beek, de verbetering van de informatieverstrekking aan cliënten en de verhoogde aandacht voor muzikale activiteiten. Soms heel klein, soms ingrijpend. Alles doet ertoe! Resultaten zijn ook zichtbaar op de speciale intranetpagina die voor Planetree is ontworpen. Een communicatiemiddel dat steeds belangrijker wordt, denken de coördinatoren. Die site wordt een echt inspiratiepunt. Het geeft aandacht aan de goede dingen die we doen. Leuk is het om te zien dat die site in de loop van het jaar steeds meer gebruikt wordt. Medewerkers zijn trots op wat ze bereikt hebben; dat willen ze delen. Als we kijken naar de plannen voor 2011, dan vind ik dat we op de eerste plaats moeten zorgen voor een goede borging, bijvoorbeeld in het introductieprogramma, zegt Ellen Knippers over de nabije toekomst. Maar, hoewel ik denk dat we soms de tijd moeten nemen om zaken in te laten dalen in de organisatie, merk ik ook dat we langzaam maar zeker toe zijn aan een verdiepingsslag. Wat worden voor de komende jaren onze targets als het gaat om Planetree? Waar willen we naartoe en via welke tussenstapjes willen we dat bereiken? Ik denk dat het nodig is dat we ons daarop bezinnen. Zo houden we grip op het proces, anders lopen we misschien de kans dat het geheel te diffuus en onoverzichtelijk wordt JAARDOCUMENT GGzE 11

12 12 JAARDOCUMENT GGzE 2010

13 2010 JAARDOCUMENT GGzE 13

14 Cliënten met ernstige psychiatrische problemen hebben vaak ook lichamelijke klachten. Dat komt bijvoorbeeld door medicijngebruik, gebrek aan beweging of ongezonde voeding. Toch is er lange tijd weinig aandacht geweest voor somatische zorg binnen de psychiatrie. In 2010 heeft GGzE flinke stappen gezet om hier verandering in te brengen. Zes werkgroepen gingen aan de slag met aandachtspunten uit het in 2009 opgestelde verbeterplan Integrale Zorg Dankzij deze inspanningen is 2010 een goed jaar geweest voor somatische zorg. Aldus psychiater Roelof Kleppe, directeur behandelzaken Divisie Volwassenen- en ouderenpsychiatrie en tevens voorzitter van het College Geneesheren-directeur. Het onderwerp heeft steeds meer bekendheid gekregen. Ik merk dat er meer betrokkenheid is en dat er ideeën en initiatieven ontstaan rond bijvoorbeeld stoppen met roken, gezonder eten, wellness en lichaamsbeweging. Voorkomen is uiteraard beter dan genezen. Daarom zijn er verschillende projecten gestart om ervoor te zorgen dat cliënten minder snel lichamelijke klachten krijgen. De werkgroep Leefstijl heeft pilots opgezet om cliënten te motiveren gezonder te leven. Zoals bij Casemanagement, waar in 2010 de pilot Health4U van start ging. Dit is een training waarbij cliënten zich bewuster worden van de relatie tussen hun leefstijl en hun klachten. Bij De Woenselse Poort is een pilot Stoppen met roken gestart. Het zijn overigens niet alleen de cliënten die baat hebben bij een verandering van leefstijl. Het blijkt voor medewerkers vaak net zo lastig om meer te bewegen en gezonder te eten, weet Roelof Kleppe. Daarom proberen we op een speelse manier de bestaande patronen te doorbreken. Het moet een tweede natuur worden om niet altijd binnen te blijven zitten. Neem bijvoorbeeld eens een cliënt mee naar buiten voor een gesprek. Om duidelijk te krijgen hoe het met de lichamelijke gezondheid van cliënten staat, screent GGzE alle cliënten die anti-psychotica krijgen op onder meer diabetes, hoge bloeddruk en hartkwalen. Zo kunnen risicofactoren op tijd in kaart gebracht worden. De screening gebeurt in samenwerking met Diagnostiek voor U (voorheen Diagnostisch Centrum Eindhoven). Inmiddels zijn enkele honderden cliënten gescreend en ligt het project op schema. Het is een mega-operatie. Eerder werd soms te snel gedacht dat wanneer een cliënt zich niet goed voelde, dit te maken had met zijn psychiatrische problemen. Terwijl het natuurlijk ook iets anders kan zijn. Als we nu problemen signaleren, kunnen we die op tijd behandelen. Ook tandheelkundige zorg is in 2010 meer in de belangstelling komen te staan. Psychiatrische cliënten hebben wel eens de neiging om hun gebit te verwaarlozen, daarom is er meer aandacht voor preventie JAARDOCUMENT GGzE 14

15 Een mooi gebit kan bovendien bijdragen aan een goed gevoel. In het afgelopen jaar heeft een klein aantal cliënten een gebitsreconstructie gehad. Zij zijn daar heel erg gelukkig mee. GGzE hoopt daarom dat dit in de toekomst voor meer cliënten gedaan kan worden. Wellness is een andere manier om de gezondheid en kwaliteit van leven te vergroten. In 2010 is intensief nagedacht over wellnessfaciliteiten, onder andere met hulp van studenten van de Fontys-opleidingen Toegepaste Psychologie en Sociaal Pedagogische Hulpverlening. Zij presenteerden tijdens een bijeenkomst in het Ketelhuis de resultaten van hun onderzoeken naar het belang van wellness voor mensen met psychiatrische problemen. Studenten Technische Bedrijfskunde van de Universiteit van Utrecht presenteerden verschillende opties voor de praktische realisatie van wellness bij GGzE. Er zijn nog geen wellness-faciliteiten gerealiseerd, zegt Roelof Kleppe. Maar er is wel meer bewustzijn gecreëerd voor het belang van bijvoorbeeld massages, geuren of licht. We bekijken ook of we dit op gesloten afdelingen kunnen binnenhalen. Het is geen overbodige luxe. Dit soort zaken kan juist agressie verminderen en de behandeldoelstellingen ondersteunen. Nu er meer aandacht is voor somatische zorg, is er ook meer behoefte aan deskundigheidsbevordering, zodat somatische problemen tijdig gesignaleerd en op de juiste manier behandeld worden. In 2010 zijn deskundigheidsmodules geschreven over onder andere wondverzorging, bijwerkingen van medicatie en het herkennen van ziektebeelden als COPD, diabetes of hartklachten. Deskundigheidsbevordering gebeurt gedeeltelijk via e-learning. Er is ook een skills lab, waar geoefend kan worden in bijvoorbeeld het verzorgen van een wond. Daarnaast zijn er jaarlijks reanimatietrainingen en leren medewerkers hoe ze moeten omgaan met een automatische externe defibrillator (AED). Eerder was de kennis meestal wel aanwezig, maar nu wordt het veel systematischer bijgehouden. Systematiek draagt bij aan kwaliteit. Sommige cliënten verblijven zo lang bij GGzE dat ze er oud worden en sterven. Anderen krijgen een ongeneeslijke ziekte. In het verbeterplan Integrale Zorg is daarom ook aandacht voor palliatieve zorg, het begeleiden van een stervende. Op dit punt is in 2010 eveneens veel in gang gezet (zie pagina 28). Ook in 2011 blijft er volop aandacht voor somatiek. In dit jaar wordt het vernieuwde medisch centrum heropend. Niet alleen bedoeld voor cliënten die op Landgoed De Grote Beek verblijven, maar ook voor mensen van daarbuiten. We willen een medisch centrum zijn dat zich specialiseert in de behandeling van mensen met psychiatrische problematiek. Het liefst zou ik ook een gespecialiseerde apotheker op het terrein willen hebben. De aandacht voor leefstijl mag wat Roelof Kleppe betreft nog veel groter worden. Als het aan hem ligt, wordt GGzE een rookvrije organisatie voor zowel medewerkers als cliënten. Het is toch gek dat je in de gezondheidszorg werkt en toch rookt. Er wordt wel eens gezegd dat de sigaret het enige is dat een cliënt nog heeft. Dan doen wij ons werk niet goed, we zouden meer te bieden moeten hebben. Uiteindelijk moet alle verbeterplannen samen één groot geheel worden. Als alle lijnen bij elkaar komen, neemt het totale welbevinden van de cliënten toe JAARDOCUMENT GGzE 15

16 Minder separaties, een nieuw consultatieteam en veel kennisdeling; 2010 was een goed jaar voor het project Het Roer Om, dat tot doel heeft het aantal dwang- en drangmaatregelen bij GGzE fors te verminderen. 16 JAARDOCUMENT GGzE 2010

17 De oprichting van het High Care-consultatieteam, eind vorig jaar, is een hele belangrijke ontwikkeling, vindt projectleider Erik Kuijpers. In dit team zitten psychiaters, verpleegkundigen en een ervaringsdeskundige. Elke afdeling die in een crisissituatie ondersteuning bij wel of niet separeren nodig heeft, kan dit consultatieteam inschakelen. Wat er zo goed aan is, is dat in dit team alle divisies vertegenwoordigd zijn. Vroeger waren er vaak allerlei mitsen en maren om een cliënt overgeplaatst te krijgen naar een betere plek. Die schotten en bruggen zijn er nu niet meer, want het High Care-consultatieteam valt direct onder het College Geneesheren-directeur. Elke vraag die bij het team binnenkomt, wordt eerst beoordeeld door de verpleegkundige die op dat moment consultatiedienst heeft. Soms is een telefonisch advies voldoende. Is er meer nodig, dan gaan drie personen - psychiater, verpleegkundige, ervaringsdeskundige ter plaatse verder luisteren. Iedereen zit meteen met elkaar om tafel. Dat bevordert een goede samenwerking en zorgt ervoor dat snel naar de beste oplossing gezocht kan worden. Het consultatieteam voorziet duidelijk in een behoefte, stelt Erik Kuijpers. Vanaf de start zijn er wekelijks serieuze vragen binnengekomen. Mensen zijn ook blij met de inzet van het team. Zowel hulpverleners als cliënten voelen zich serieus genomen. Wat daarbij een belangrijke rol speelt, is dat het team niet oordeelt. Het gaat immers niet om goed of fout. Het project Het Roer Om werkt toe naar een situatie waarbij separeren een voorbehouden handeling is op nog maar drie afdelingen bij GGzE. De rol van het consultatieteam wordt daarom steeds belangrijker, concludeert de projectleider. Het team zal meer en meer als intermediair opereren tussen deze drie High Care-afdelingen en de overige afdelingen. Dit wordt ook opgenomen in het separeerprotocol. GGzE is al enige tijd bezig met het terugdringen van dwang en drang. In 2010 nam het aantal separaties opnieuw af, met ruim 32 procent ten opzichte van En gemeten over de afgelopen drie jaar zijn we al 40 procent gezakt. Ook in 2011 willen we verder dalen. We blijven er dus ambitieus mee doorgaan. Omdat het onzinnig is om altijd zelf het wiel uit te vinden, is vorig jaar flink ingezet op kennisdeling. In mei kwamen collega GGZ-instellingen naar Eindhoven voor een startbijeenkomst om de High Care-visie verder vorm te gegeven. Ook gingen medewerkers over en weer bij elkaar op bezoek. Verder organiseerde Het Roer Om, in samenwerking met het Cliëntenbelangenbureau, in september een themadag. Via een conferentie, workshops en een kennismarkt werden succesvolle alternatieven voor dwang uitgewisseld JAARDOCUMENT GGzE 17

18 Petje af voor alle medewerkers en het behandelteam. Ze gaan er helemaal voor. Marleen Grimbel du Bois, programmamanager van OPSY, steekt haar waardering voor het team van de nieuwe klinische behandelvoorziening niet onder stoelen of banken. Het jaar 2010 stond in het teken van de voorbereidingen. In 2011 is de kliniek volledig operationeel. 18 JAARDOCUMENT GGzE 2010

19 GGzE behandelt mensen met een psychiatrische stoornis. Instellingen in de VG-sector zijn er voor mensen met een verstandelijke beperking. Maar wat nou als mensen met een verstandelijke beperking psychiatrische problemen krijgen? Voor cliënten die zelfstandig of thuis wonen, werd enkele jaren geleden OPSY in het leven geroepen. Een organisatie die de deskundigheid en ervaring van Lunet Zorg (VG) en GGzE bij elkaar bracht en ambulante hulp verleent. Maar er was ook behoefte aan een klinisch aanbod, stelt Marleen. Voor mensen met een dusdanig complexe problematiek die gericht en intensief geholpen moeten worden om een terugkeer in de maatschappij een kans op succes te geven. In 2011 start de OPSY-kliniek op Landgoed De Grote Beek. De nieuwe teamleden, afkomstig uit beide organisaties, hebben dan een stevig introductieprogramma achter de rug. Marleen Grimbel du Bois: De wisselwerking biedt een enorme meerwaarde. De kennis en ervaring uit de twee sectoren is aanvullend. Er is een mooie mix tussen begeleiding en behandeling. We zijn ervan overtuigd dat dit een positieve invloed heeft op de cliënten. Als de problemen zich opstapelen, komt Gracia terecht bij Lunet Zorg. Haar psychiatrische problemen, die steeds heftiger worden, zorgen ervoor dat ze de draad van haar leven kwijtraakt. Een aantal keren belandt Gracia bij GGzE centrum spoedeisende psychiatrie. Telkens als ze weer naar huis gaat, gaat het mis. De woonbegeleiders van Lunet begrepen mijn psychische problemen niet. En bij spoedeisende zorg moest ik regelmatig naar de separeerruimte. Na een aantal weken in de kliniek van OPSY gaat het al beter met Gracia. Ik zie het wel zitten hier, zegt ze. De begeleiding maakt altijd tijd voor je vrij. Ik heb het gevoel dat ik hier beter word begrepen. Cliënten verblijven in principe maximaal een jaar in de kliniek. Marleen Grimbel du Bois: In die tijd, die ook veel korter kan zijn, staat het herstel van het gewone leven voorop, gaan we kijken wat de cliënt nodig heeft om weer grip op zijn eigen leven te krijgen. Daar gaan we samen met de cliënt aan werken. Altijd vanuit de verbinding, het contact met deze mensen. We blijven hier nieuwsgierig naar onze cliënten. Dat is heel belangrijk. Die positieve invloed is er zeker, zo blijkt uit het verhaal van één van de eerste bewoners, Gracia. Haar leven hangt van ongeluk aan elkaar. Een moeder die niet voor haar kon zorgen. Geen school. Geen sociale contacten JAARDOCUMENT GGzE 19

20 Even bijkomen in een rustige omgeving, met steun van ervaringsdeskundigen. Dat is het doel van De Halte, het nieuwe respijthuis dat in september 2010 van start ging. Door oplopende problemen in het dagelijks leven komen psychisch kwetsbare mensen soms in een situatie waarin het ze allemaal teveel wordt. Een paar dagen als gast logeren in De Halte kan een crisis voorkomen. De Halte is een gewoon huis in een gewone wijk van Eindhoven. Het biedt plaats aan vier mensen die thuis ambulant ondersteund worden of in een beschermende woonvorm verblijven. Tijdens hun verblijf in De Halte, waar een huiselijke sfeer heerst, werken ze samen met ervaringsdeskundigen aan hun herstel. Ook leren ze hoe ze, weer terug in hun eigen woonomgeving, beter om kunnen gaan met moeilijke situaties. Gasten kunnen maximaal vijf nachten achtereen in het respijthuis doorbrengen. Het initiatief voor De Halte komt van de cliëntenorganisatie van GGzE. Bijzonder is dat er alleen ervaringsdeskundig begeleiders werken. Zij kunnen vanuit hun eigen ervaring op een gelijkwaardig niveau gesprekken voeren en advies geven. Op die manier voelen gasten zich begrepen door mensen die gelijksoortige problemen of gevoelens hebben of hadden. Ze ontdekken dat oplossingen mogelijk zijn en krijgen zo weer hoop. Het Klaverblad, het bezinningshuis voor mensen die langdurig de gedachte hebben dat ze niet meer willen leven, is eind 2010 weer opgestart. Twee jaar lag het stil door een gebrek aan financiering. Drie nieuwe financiers hebben een doorstart mogelijk gemaakt: GGzE, de AWBZ en de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVL). Het Klaverblad is bedoeld voor mensen die worstelen met suïcidegedachten. Er is ruimte voor drie deelnemers. Vaak hebben zij al veel hulpverlening gehad, maar over de niet-levenswens is meestal nauwelijks gesproken. In het bezinningshuis kunnen de deelnemers vertellen wat hen echt bezighoudt, zonder de dreiging van een opname of medicatie. Ze verblijven er met mensen die precies hetzelfde voelen en met wie ze daarover kunt praten. Enkele uren per dag worden ze begeleid door ervaringsdeskundigen. In het nieuwe bezinningshuis is zelfredzaamheid een belangrijk thema. Het verblijf is maximaal één jaar en in de weekenden gaan de deelnemers naar hun eigen woning. De heropening van het Klaverblad heeft tot veel aanmeldingen geleid. Omdat een verblijf nu onder geïndiceerde zorg valt, zijn de toelatingseisen verscherpt. Inmiddels is er een wachtlijst en wordt bekeken of er in de toekomst een tweede locatie geopend kan worden. 20 JAARDOCUMENT GGzE 2010

21 2010 JAARDOCUMENT GGzE 21

22 22 JAARDOCUMENT GGzE 2010

23 Psychiatrie gewoon maken, dat is onze uitdaging. Hans Marechal en Jack van der Kruijs zijn respectievelijk directeur en manager van De Boei. Sinds januari 2009 maakt deze van oorsprong zelfstandige stichting deel uit van het GGzE-concern. Doel is mensen met een psychiatrische en/of psychosociale achtergrond op herstel gerichte activiteiten aan te bieden. Meedoen, erbij horen. Wij nodigen ze uit om hun talenten te ontwikkelen. De Boei durft buiten de hokjes te denken, zegt Hans Marechal en daarmee legt hij meteen de kerngedachte van de organisatie bloot. Een organisatie die door het samengaan met het vroegere onderdeel Ondersteunende en Activerende Zorg van GGzE meteen verantwoordelijk werd voor het totaal aan dagbestedingsactiviteiten op Landgoed De Grote Beek. De deelnemers zijn bij ons gelijkwaardig, gaat hij verder. Er is geen hiërarchisch verschil. Er is geen sprake van een wetenschappelijk onderbouwde behandelsituatie en er is vooral veel minder druk. Wat dat betreft zijn we eigenlijk een eilandje; een plek waar de doelen vanuit de deelnemer komen. Wil iemand niks doen, alleen een kopje koffie en een sigaretje? Prima, dan is dat het doel. Waarbij we trouwens vaak zien dat de rust die dat voor een deelnemer met zich meebrengt, een goed startpunt vormt voor een verdere ontwikkeling. De Boei Plaza is een mooi voorbeeld van de manier waarop De Boei invulling geeft aan haar visie. De oorsprong werd gevonden in de jaarlijkse lente- en kerstmarkten die georganiseerd werden door dagbestedingsproject t Groen. Jack van der Kruijs daarover: De verkoop op die markten, de drukte, de belangstelling, dat gaf een enorme impuls. Je zag de mensen groeien. We bespeurden bij de deelnemers de behoefte aan een meer permanente verkoop. Van kweken tot verkopen, dat zagen de deelnemers wel zitten, zo bleek ook tijdens de huiskameroverleggen waar we bij aanwezig waren. Bovendien zien we zelf het landgoed als een klein dorp. Cliënten kunnen vaak niet zomaar even naar de stad om iets te kopen. De Boei Plaza zou een mogelijkheid kunnen zijn om even uit de sleur van alledag te komen. Van het een kwam het ander. En snel. Typisch De Boei. Een aantal oude garageboxen op het terrein schreeuwde om een nieuwe invulling en het een-tweetje was snel gemaakt. Er kwam een kapsalon en natuurlijk de nieuwe winkel van t Groen. Met de Boekbinderij en de winkel in tweedehands kleding, die er al gevestigd waren, ontstond zo De Boei Plaza: een winkelstraat die helemaal draait op de deelnemers die werken aan psychisch herstel. Er is van alles te koop voor weinig geld. Voor cliënten, maar ook voor anderen. Of er nog meer activiteiten in De Boei Plaza komen? Jack van der Kruijs: Dat zou zomaar kunnen, maar dat is helemaal afhankelijk van de deelnemers zelf. Hun wensen zijn leidend. Na twee jaar heeft De Boei haar plekje binnen GGzE helemaal gevonden. Na een beginfase die vooral in het teken stond van inventariseren en zaken administratief op orde krijgen, is het activiteitenaanbod in 2010 fors uitgebreid. We hebben de schijnwerper op de dagbesteding gezet, kijkt Hans Marechal terug JAARDOCUMENT GGzE 23

24 De Boei en Dynamo werken nu aan een gezamenlijk aanbod op het gebied van muziek, kunst en cultuur. Verder worden steeds meer muzikale activiteiten georganiseerd op het terrein van Landgoed De Grote Beek. Een andere samenwerking is die met Best Zoo, waar deelnemers kunnen werken. In Best is ook nog een inloop geopend. Daarmee is in dit dorp een samenhangend geheel gevormd voor dagbesteding. In 2010 heeft De Boei ook de coördinatie van het gehele vrijwilligerswerk bij GGzE erbij gekregen. Een hele uitdaging, met mooie resultaten, aldus Hans Marechal. De coördinatie van de vrijwilligers mag met een gerust hart een mega-operatie genoemd worden. Zo zetten we ook steeds meer in op wederkerigheid. Onze deelnemers consumeren niet alleen, ze hebben ook heel veel talenten. Talenten die in de samenleving te gebruiken zijn. Dat is een andere insteek, ja. Maar wel een insteek die aan de basis ligt van de ontwikkeling van onze deelnemers. Als je wilt dat mensen hun oude rol in de maatschappij weer opnemen of compleet nieuwe rollen ontwikkelen, als je wilt dat ze doorgroeien, dan moet je ze ook een proeftuin aanbieden waarin ze die groei kunnen doormaken. Terug naar het activiteitenaanbod valt op dat 2010 een bijzonder hectisch jaar is geweest. Een veelheid aan initiatieven is ontwikkeld of doorontwikkeld. Zo is gestart met het fietsenproject De slappe band, waarbij deelnemers klein onderhoud en reparaties verrichten aan fietsen van GGzE-medewerkers en anderen. Ook de inlopen op het terrein van Landgoed De Grote Beek kregen een andere invulling. De Gouwe Geit is in 2010 verworden tot een gezellige ruimte die dagelijks bezocht wordt door zo n dertig tot vijftig mensen. De Suikertante is omgetoverd tot een kleinschalige inloop voor mensen die behoefte hebben aan wat meer rust. Verder is een project gestart om met dieren van de boerderij de afdelingen te bezoeken. Mogelijk wordt eenzelfde initiatief doorgezet naar andere locaties. Allemaal met deelnemers die als vrijwilliger een rol hebben in de begeleiding én in de continuïteit van de activiteiten. Voor jongeren is het afgelopen jaar samenwerking gezocht met jongerencentrum Dynamo. Er zijn er inmiddels zo n 250, vertelt Jack van der Kruijs. In 2010 hebben we ons met name beziggehouden met het structureren van dat vrijwilligerswerk; het opstellen van het beleid, de contracten, de vergoedingen, inwerkprogramma s, de coaching, dat soort zaken. We hebben er een gemeenschappelijk iets van gemaakt. Terwijl de dagelijkse dynamiek rondom de in 2010 in gang gezette activiteiten nog nadeint, realiseren Marechal en Van der Kruijs zich dat 2011 een jaar moet zijn waarin ruimte komt voor het finetunen van een en ander. Of daar veel tijd voor is, valt te betwijfelen. Het verlanglijstje voor het nieuwe jaar staat namelijk alweer behoorlijk vol. Zo komt de dagbesteding van GGzE centrum woonbegeleiding onder de vlag van De Boei en wordt de overgang van 24 JAARDOCUMENT GGzE 2010

25 Dynamiek is niet altijd makkelijk. Maar het haalt soms wel het beste in mensen boven. Toen de dagbestedingsactiviteit Kunst in 2010 met gezwinde spoed uit het Ketelhuis moest verhuizen, was de stemming onder de medewerkers en deelnemers bedrukt. Logisch. Toch werd de nieuwe locatie aan de Witte de Withstraat in Eindhoven met enorm veel enthousiasme en met een fantastische voortvarendheid omgebouwd tot een prachtige plek. Complimenten voor die club, zegt Jack van der Kruijs. Met niets iets maken. Geweldig. Dat is nou typisch De Boei. AWBZ-activiteiten naar de Wmo voorbereid. Verder komt er een logeerhuis, volledig gerund door deelnemers, op Landgoed De Grote Beek en staat de verhuizing van vier projecten naar de Kruisstraat op de rol. En dan moet ook nog eens de visie voor de komende jaren op papier worden gezet. Hans Marechal: En dat alles met de nadelige gevolgen van de politieke besluitvorming op de achtergrond; zoals het feit dat deelnemers, ook die met een minimum inkomen, een eigen bijdrage moeten betalen om mee te mogen doen met activiteiten. Dat is een zorg, ja, alhoewel we daar al wel op preluderen. Hoe? We hebben gezocht vanuit de inhoud. Dat doen we altijd. We constateerden dat er een te groot gat zat tussen de gewone deelnemer en de deelnemer die ook als vrijwilliger actief is. Daarom hebben we een tussenstap gecreëerd. Een stap waarin een deelnemer bepaalde diensten verricht als mogelijke voorbereiding op een vrijwilligersstatus. Voor die diensten wordt dan een vergoeding gegeven die ongeveer gelijk is aan de eigen bijdrage. Ondeugend? Nee, nee. We zijn wel eens ondeugend, maar dit komt echt vanuit de inhoud. En vanuit de creativiteit waarmee we hier groot zijn geworden. Die raken we niet kwijt JAARDOCUMENT GGzE 25

26 26 JAARDOCUMENT GGzE 2010

27 In augustus 2010 startte GGzE met een open afdeling voor mensen met autisme. Deze kliniek biedt nieuwe behandelmogelijkheden. Autisme gaat niet over, daarom spreken wij van levensloopbegeleiding, aldus centrummanager Wil Smits van GGzE centrum autisme volwassenen. Dat vraagt om allerlei voorzieningen en om samenwerking met partners buiten de GGZ. Bij GGzE centrum autisme bestond al een gesloten afdeling en een hulpverleningsaanbod van ambulante behandeling, diagnostiek en trainingen. Een schakel tussen bijvoorbeeld de gesloten afdeling en beschermend wonen ontbrak. De open kliniek voorziet hier nu in. Cliënten die er verblijven, hebben een eigen toegangspas: een smartcard. De cliënten van de open afdeling hebben een bepaalde mate van zelfstandigheid of willen die bereiken, vult assistent-centrummanager Monique van Rooij aan. Ze doen zelf boodschappen, houden hun kamer schoon en koken elke dag samen met de begeleiding. De individuele behandeling is gericht op het behouden of verder ontwikkelen van de zelfstandigheid. Het is een proces van leren omgaan met de negatieve gevolgen van autisme, waarbij we ons richten op de talenten van cliënten. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met naasten en met partners in de regio. Het streven is dat cliënten zich na de behandeling, met minder of geen GGZ-hulp, staande kunnen houden. De open afdeling ging in augustus van start met zes cliënten, op een tijdelijke plek op Landgoed De Grote Beek. Inmiddels is de verhuizing naar het compleet gerenoveerde gebouw Grote Beekstraat 6 achter de rug. De afdeling biedt nu plaats aan tien cliënten, van wie de meesten tussen de 18 en 30 jaar zijn. Er is één bed voor crisisopvang. De cliënten geven aan dat ze er met hun nieuwe, ruime kamer en eigen sanitair flink op vooruit zijn gegaan. Ontmoeting is mogelijk in een gezamenlijke woonkamer en keuken. Die ruimten zijn sober en basic ingericht. Heel bewust, vertelt Wil Smits. We hebben bij de inrichting erg goed gekeken naar waar de doelgroep behoefte aan heeft: rust, duidelijkheid, niet te veel prikkels, overzicht. We hebben daar ook veel over gesproken met cliënten en medewerkers. Op die manier is invulling gegeven aan de Planetree-gedachte. Het verblijf in de open kliniek duurt maximaal twee jaar. Regelmatig komen ambulante medewerkers op de afdeling, zodat cliënten contact kunnen leggen en zich van daaruit geleidelijk voorbereiden op de periode na de behandeling. Wil Smits en Monique van Rooij signaleren dat een klein aantal GGzE-cliënten, onder andere van GGzE centrum autisme, onnodig in een klinische setting verblijft. Sommige mensen zijn zelfstandig genoeg om op zichzelf te wonen, maar niet buiten Landgoed De Grote Beek. Daarom is het de moeite waard om in de toekomst nieuwe huisvestingsmogelijkheden te onderzoeken. Individuele wooneenheden op Landgoed De Grote Beek bijvoorbeeld JAARDOCUMENT GGzE 27

28 Omgang met dieren kan mensen veel goed doen. Op Landgoed De Grote Beek zijn daarom veel verschillende dieren te vinden. Sinds juni 2010 staan er ook twee paarden in de wei tegenover De Woenselse Poort. Zij worden regelmatig verzorgd, schoongemaakt en vertroeteld door cliënten in het kader van het paardenproject. Het paardenproject is een initiatief van John Verhoekx, medewerker van Buitenwerkplaats De Tuin. Als echte paardenman weet hij wat deze dieren voor een mens kunnen betekenen. Zo kan de omgang met paarden cliënten helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden en zelfinzicht. Bovendien is het gewoon heel erg leuk. Dankzij het project krijgen cliënten de mogelijkheid om te zorgen, iets wat ze tijdens hun verblijf in De Woenselse Poort niet doen - er wordt juist voor hen gezorgd. Cliënten die vrijheden hebben, kunnen de paarden in de wei bezoeken. Maar voor degenen die binnen moeten blijven, is een oplossing bedacht. Iedere woensdagochtend rijdt Verhoekx met de twee paarden en een platte kar door de sluis van De Woenselse Poort naar de binnentuin van de beveiligde zone. De reacties van cliënten zijn enthousiast. Daarom wordt bekeken of er ook andere dieren naar de binnentuin gehaald kunnen worden. Door de toename van cliënten die complexe en langdurige zorg vragen, is er bij GGzE steeds vaker behoefte aan zorg in de laatste levensfase. Lange tijd was er op dit gebied weinig mogelijk binnen de GGZ-sector omdat het begeleiden van stervenden een specialisme op zich is. Daarom startte GGzE in 2010 met het opbouwen van extra deskundigheid rond palliatieve zorg. Inmiddels bestaat er een expertiseteam waar medewerkers op kunnen terugvallen. In dit team zitten diverse disciplines, zoals een hospice-arts, gespecialiseerde verpleegkundigen, geestelijk verzorgers en de Directeur behandelzaken van de Divisie volwassenen- en ouderenpsychiatrie. Verder wordt samengewerkt met het hospice van verpleeghuis Wissenhaeghe en hospice De Regenboog van Stichting Sint Annaklooster. GGzE kan de arts van het hospice consulteren als het gaat om gespecialiseerde zorg. Omgekeerd geldt dat GGzE beschikbaar is wanneer een hospice behoefte heeft aan kennis van psychiatrische problematiek. Om cliënt en familie beter te kunnen ondersteunen, komen er in de nieuwbouw op Landgoed De Grote Beek twee intensieve zorgkamers. Daar kunnen cliënten die dit prettig vinden de laatste fase van hun leven doorbrengen. Tot slot is er in samenwerking met GGZ Centraal een medewerkerscursus over palliatieve zorg ontwikkeld. 28 JAARDOCUMENT GGzE 2010

29 2010 JAARDOCUMENT GGzE 29

30 Het Transitie-experiment werk voor ervaringsdeskundigen is een typisch voorbeeld van het mes dat aan alle kanten snijdt. Logisch dus dat het gezamenlijke project van GGzE, UWV, ROC Eindhoven, Fontys Hogeschool en de gemeente Eindhoven in 2011 een vervolg krijgt via een verbredingstraject. In totaal werden in 2008 landelijk 26 projecten geselecteerd voor het Transitie-experiment. Doel was om die initiatieven een groeikans te geven, zodat ze op langere termijn zouden kunnen bijdragen aan een vernieuwde visie op langdurige zorg. Dat het Eindhovense initiatief bijzonder succesvol is, blijkt uit het feit dat van die 26 er slechts drie een verbredingssubsidie kregen. Projectleider Hanneke Henkens begrijpt wel waarom. Er zijn veel redenen die de waarde van dit project onderstrepen, zegt ze. Je benut de kwaliteiten van mensen die aan de kant stonden, het beroep op de zorg en op uitkeringen wordt minder en je appelleert aan de eigen kracht van mensen. Ik zie alleen maar voordelen. Werken met ervaringsdeskundigen is niet nieuw binnen GGzE. Wel nieuw is de brede opzet die onder dit project ligt. Hanneke Henkens: Het aanbod is bedoeld voor kwetsbare mensen met een psychiatrische achtergrond, of bijvoorbeeld een verleden in de verslavingszorg of dak- en thuislozenzorg. Het gaat om mensen die een levensontwrichtende situatie hebben ervaren. Mensen waarvan de maatschappij al snel denkt dat er geen eer meer aan te behalen valt. Binnen GGzE weten we al veel langer dat ervaringsdeskundigen van grote waarde kunnen zijn in de begeleiding van cliënten. Hun verhaal komt vaak veel dichter bij cliënten dan het verhaal van een andere hulpverlener. De belangstelling voor de MBO- en HBO-opleiding, opgezet samen met ROC en Fontys, was enorm. Overweldigend. In 2008 moesten we snel starten, waardoor we nauwelijks de kans hadden om een goede selectieprocedure in te richten. De uitval in het eerste jaar was dan ook best groot. Nu is er een goede procedure en zien we dat de uitval beperkt is. Ook hebben we afspraken met het UWV en de gemeente over de financiering van een deel van de begeleidingskosten en de voorwaarden waaronder dit kan. Het scholingstraject is voor de ervaringsdeskundigen pittig. Een dag per week naar school, twintig uur stage, huiswerk, het is niet niks. Voor sommigen is het te zwaar, erkent Hanneke Henkens. We proberen dan een ander passend traject te zoeken. Vrijwilligerswerk met daarnaast het volgen van kortere cursussen bijvoorbeeld. In 2011 stromen de eerste studenten uit. Ze kunnen allemaal aan de slag bij GGzE. Een mooi resultaat. Daarnaast gaan we onze kennis en expertise uitdragen naar andere sectoren. We zijn bezig met een succesverhaal. Zo n verhaal wil je delen. 30 JAARDOCUMENT GGzE 2010