FITHEID, BEWEGEN EN COGNITIE
|
|
- Sterre Mertens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 FITHEID, BEWEGEN EN COGNITIE Literatuuronderzoek naar de relatie tussen fitheid, bewegen en cognitie Januari 2013 Lisette Schoenmaker
2 Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking weten vaak niet dat het belangrijk is om voldoende te bewegen en wat dat is; voldoende bewegen. Ik merk dit ook in mijn werk; cliënten worden zwaarder en bewegen te weinig. Begeleiders willen hun hier graag bij helpen maar hebben hiervoor te weinig handvatten. Regionaal worden hier al activiteiten voor ontwikkeld zoals Beweeg je fit, een programma wat cliënten wil stimuleren om meer te bewegen en een cursus voor medewerkers op het gebied van goede voeding en beweging. Bewegen Fysieke activiteit wordt door de World Health Organization (2012) gedefinieerd als elke beweging van het lichaam waarbij spieren worden gebruikt en calorieverbranding plaats vindt. Volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen beweegt een volwassene voldoende als hij minimaal vijf keer per week minimaal 30 minuten matig intensief beweegt (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2012). Matig intensief betekent dat de activiteit zorgt voor een verhoogde hartslag en een versnelde ademhaling. Naar schatting voldeed in 2010 ongeveer 58% van de mensen vanaf 12 jaar aan deze norm (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2011). Dit betekent dus dat 42% van de bevolking te weinig beweegt. Mensen met een verstandelijke beperking bewegen nog minder, volgens verzorgers van 351 (voornamelijk thuiswonende) adolescenten (16 t/m 18 jaar) met een licht tot ernstige verstandelijke beperking beweegt slechts 29% volgens de norm ((hard)lopen en sporten) (Lin, et al., 2010). Ook twee andere onderzoekers constateerden dat mensen met een verstandelijke beperking inactiever zijn dan mensen zonder verstandelijke beperking (Robertson, et al., 2000;Draheim, Williams, & McCubbin, 2002). Barrières die mensen met een verstandelijke beperking ervaren voor het ontwikkelen van fysieke activiteiten zijn beperkingen in de mobiliteit, het vervoer, de kosten, en het ontbreken van benodigde begeleiding (Messent, Cooke, & Long, 1999;Temple, 2009;Draheim, Williams, & McCubbin, 2002). Gebrek aan lichaamsbeweging kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals overgewicht, darmkanker, hartkwalen en diabetes (World Health Organization, 2012). Naast de nadelen voor de gezondheid van onvoldoende bewegen, kan bewegen een positief effect hebben op het cognitief functioneren (Churchill, et al., 2002) Gewichtsstatus Fysieke inactiviteit kan leiden tot overgewicht. Mensen met een verstandelijke beperking hebben gemiddeld een hogere BMI dan mensen zonder verstandelijke beperking (Maaskant, Van Knijff-Raeven, van Schrojenstein Lantman-de Valk, & Veenstra, 2009). Overgewicht komt volgens hen vaker voor bij mensen met een lichte verstandelijke beperking dan bij mensen met een matig of ernstige verstandelijke beperking. Mensen met een lichte verstandelijke beperking wonen vaker zelfstandig en kunnen daardoor zelf bepalen wat ze eten en worden hierbij weinig of niet gecontroleerd door omgeving en zorgverleners (Hove, 2004). Pagina 1
3 1.4. Fitheid Er is niet één algemene definitie voor het begrip fitheid. Fitheid is de mogelijkheid tot het uitvoeren van dagelijkse activiteiten met vitaliteit en alertheid, zonder buitensporige vermoeidheid en voldoende energie om van de vrijetijdsactiviteiten te kunnen genieten en onvoorziene noodgevallen te incasseren (Caspersen, Powell, & Christenson, 1974). Volgens een andere definitie houdt fitheid in dat het individu die kenmerken heeft bereikt om aanvaardbare prestaties mogelijk te maken van een fysieke taak in een specifieke fysieke, sociale en psychologische omgeving (Bouchard, Blair, & Haskell, 2007). Voor dit onderzoek is gezocht naar die elementen van fitheid die belangrijk zijn voor het dagelijks functioneren en voor de gezondheid. Volgens verschillende onderzoeken bij mensen met een licht verstandelijke beperking zijn een aantal componenten belangrijke indicatoren voor fitheid: fysiek uithoudingsvermogen, spierkracht, spieruithoudingsvermogen en gewicht (Fernhall, 1993 in Hilgenkamp, Wijck, & Evenhuis, 2012). Deze elementen zijn niet alleen belangrijk voor het dagelijks functioneren, maar houden ook verband met gezondheidseffecten in de toekomst (DHHS, 2008). Een andere component is wandelsnelheid, dit is een goede voorspeller van gezondheidsrisico s op latere leeftijd (Abellan van Kan, et al., 2009). Balans als laatste component is belangrijk voor het kunnen zitten, staan en lopen en rennen zonder te vallen. Daarnaast is balans cruciaal om fysiek actief te kunnen zijn (Blomqvist, Wester, Sundelin, & Rehn, 2012) Relatie bewegen en cognitie Uit een longitudinaal onderzoek onder 1919 mannen en vrouwen, met een normaal IQ, blijkt dat zij die op 36 jarige leeftijd lichamelijk actief waren een significant (p=0.04) tragere daling van het geheugen hadden op hun 43 e jaar dan degenen die dit niet waren (Richards, Hardy, & Wadsworth, 2003). In een onderzoek onder 5925 vrouwen van 65 jaar en ouder waarin gekeken werd naar de relatie tussen lichaamsbeweging (wandelen en traplopen) en geheugen bleek dat er na 6 tot 8 jaar bij vrouwen met de hoogste lichamelijke activiteit sprake was van 16,6% cognitieve achteruitgang en bij de vrouwen met laagste activiteit 24% achteruitgang (P <.001) (Yaffe, Barnes, Nevitt, Lui, & Covinsky, 2001). Interventiestudies die het causale verband onderzoeken tussen bewegen en cognitie laten zien dat fysieke activiteit een gunstig effect heeft op het functioneren van de hersenen (Churchill, et al., 2002). Uit deze meta-analyse blijkt dat lichaamsbeweging specifiek van invloed is op de executieve functies. Executieve functies zijn die vaardigheden, die ons in staat stellen om gedachten en handelingen op zo n manier te regelen dat ze doelgericht en efficiënt zijn. (Huizinga, 2007). Voorbeelden hiervan zijn het werkgeheugen, inhibitie (ook wel remming genoemd), planning en flexibiliteit. Een onderzoek onder 174 volwassenen van Latijns-Amerikaanse afkomst van 50 tot 84 jaar toont aan dat licht intensieve activiteit positief gecorreleerd is aan de executieve functie inhibitie (remming) (Wilbur, et al., 2012). Licht, matig en zwaar intensieve activiteit hebben allen een significant positieve Pagina 2
4 correlatie met verbale vloeiendheid. Fysieke activiteit heeft volgens dit onderzoek, geen relatie met het episodisch geheugen (onmiddellijke en uitgestelde herinnering) en gerichte aandacht. Bij een metaanalyse van achttien studies, gepubliceerd tussen 1966 en 2001, naar de hypothese dat aerobe 1 fitnesstraining de cognitieve functies van gezonde, inactieve volwassenen (vanaf 55 jaar) verbetert (Colcombe & Kramer, 2003) werd een significante relatie gevonden, de effecten waren het grootst bij de executieve functies. Bij twaalf mannen met een verstandelijke beperking veranderde de psychofysiologische processen in de frontale hersenschors na het sporten (Vogt, Schneider, Abeln, Anneken, & Strüder, 2012). Daarnaast bleek de stemming van de proefpersonen aanmerkelijk toegenomen. Veranderingen in de cognitieve functies werden echter niet waargenomen. In een onderzoek onder 124 gezonde maar inactieve volwassenen (65 tot 75 jaar) werd aangetoond dat aerobe fitnesstraining de cognitie van oudere volwassenen verbetert (Kramer, et al., 1999). De groep werd in tweeën gesplitst, de ene groep (aerobe) werd zes maanden getraind in lopen en de andere groep (anaerobe) in stretching en spierversterkende activiteiten. Na de training bleek bij de loopgroep verbetering bij verschillende taken, onder andere de reactiesnelheid. De grootste voordelen voor de cognitie werd gevonden bij de executieve functies. Bij de deelnemers in dit onderzoek werd een verhoogde activering gevonden in die gebieden van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor ruimtelijke aandacht en het onderhouden van taken in het werkgeheugen. Het lijkt er op dat bewegen effect kan hebben op de cognitieve functies. Bovengenoemde onderzoeken geven aan dat dit vooral geldt voor de executieve functies. De meeste studies die ik heb gevonden richten zich op oudere mensen (al dan niet met een verstandelijke beperking of dementie). 1 Een langdurig volgehouden activiteit die de hartslag en de ademhaling verhoogt. Pagina 3
5 BRONNEN Bouchard, C., Blair, S., & Haskell, W. (2007). Physical Activity And Health. Champaign: Human Kinetics. Butland, R., Pang, J., Gross, E., Woodcock, A., & Geddes, D. (1982). Two-, six, and 12-minute walking test in respiratory disease. Britisch Medical Journal, Caspersen, C., Powell, K., & Christenson, G. (1974). Physical Activity, Exercise, and Physical Fitness: Definitions and Distinctions for Health-Related Research. Public Health Reports, Centraal Bureau voor de Statistiek. (2011). CBS - Gezondheid en zorg in cijfers Retrieved januari 2, 2012, from CBS: c156-pub.htm Churchill, J., Galvez, R., Colcombe, S., Swain, R., Kramer, A., & Greeough, W. (2002). Exercise, experience and the aging brain. Neurobiology of Aging, 23, Colcombe, S., & Kramer, A. (2003). Fitness effects on the cognitive function of older adults. Psychological science, 14(2), Dassen, T., Keuning, F., Jansen, G., & Jansen, W. (2009). Lezen en beoordelen van onderzoekspublicaties. Baarn: HBUitgevers. DHHS. (2008). Physical activity guidelines advisory committee report. Rockville: US Department of Health and Human Services. Draheim, C., Williams, D., & McCubbin, J. (2002). Prevalence of Physical Inactivity and Recommended Physical Activity in Community-Based Adults with Mental Retardation. Mental Retardation(40), Hilgenkamp, T., Wijck, R. v., & Evenhuis, H. (2012). Low physical fitness levels in older adults with ID: Results of the HA- ID study. Research in Developmental Disabilities, Hove, O. (2004). Weight survey on adult persons withmental retardation living in the community. Research in Developmental Disabilities(25), Huizinga, M. (2007). De ontwikkeling van executieve functies tussen kindertijd en jongvolwassenheid. Neuropraxis, 3, Kramer, A., Hahn, S., Cohen, N., Banich, M., McAuley, E., Harrison, C.,... Colcombe, A. (1999). Ageing, fitness and neurocognitive function. Nature(400), Lin, J., Lin, P., Lin, L., Chang, Y., Wu, S., & Wu, J. (2010). Physical activity and its determinants among adolescents with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities, 31, Maaskant, M., Kerkhof-Willemsen, G. v., & Sinnema, M. (2010). Verstandelijke handicap*: definitie, classificaties en kenmerken. Tijdschrift Praktische Huisartsgeneeskunde, Maaskant, M., Van Knijff-Raeven, A., van Schrojenstein Lantman-de Valk, H., & Veenstra, M. (2009). Weight status of persons with intellectual disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 22, Messent, P., Cooke, C., & Long, J. (1999). Primary and secondary barriers to physically active healthy lifestyles for adults with learning disabilities. Disability and Rehabilitation, 21(9), Paltamaa, J., West, H., Sarasoja, T., Wikström, J., & Mälkiä, E. (2005). Reliability of physical functioning measures in ambulatory subjects with MS. Physiotherapy Research International, 10, Pagina 4
6 Richards, M., Hardy, R., & Wadsworth, M. (2003). Does active leisure protect cognition? Evidence from a national birth cohort. Social Science & Medicine(56), Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. (2012, juni 11). Normen van lichamelijke (in)activiteit. Retrieved oktober 26, 2012, from Nationaal Kompas Volksgezondheid: Robertson, J., Emerson, E., Gregory, N., Hatton, C., Turner, S., Kessissoglou, S., & Hallam, A. (2000). Lifestyle related risk factors for poor health in residential settings for people with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities(21), Steenkamp, W., Kwakman, H., Dekker, J., & Courant, M. (1996). De invloed van een depressie op het cognitief functioneren. Tijdschrift voor Psychiatrie. Temple, V. (2009). Factors associated with high levels of physical activity among adults with intellectual disability. International Journal of rehabilitation research, 32, Vogt, T., Schneider, S., Abeln, V., Anneken, V., & Strüder, H. (2012). Exercise, mood and cognitive performance in intellectual disability A neurophysiological approach. Behavioural Brain Research(226), Wilbur, J., Marquez, D., Fogg, L., Wilson, R., Staffileno, B., Hoyem, R.,... Manning, A. (2012). The relationship between physical activity and cognition in older Latinos. The journals of gerontology, World Health Organization. (2012). Global Strategy on Diet, Physical Activity and Health. Retrieved oktober 28, 2012, from WHO: World Health Organization. (2012). Obesity and overweight. Retrieved januari 5, 2012, from WHO World Health Organization: Yaffe, K., Barnes, D., Nevitt, M., Lui, L., & Covinsky, K. (2001). A prospective study of physical activity and cognitive decline in elderly women. Arch Intern Med, 14(161), Pagina 5
OVERGEWICHT, EEN GROEIEND PROBLEEM
OVERGEWICHT, EEN GROEIEND PROBLEEM 2-2-2012 Een literatuuronderzoek naar overgewicht bij mensen met een verstandelijke beperking Februari 2012 Lisette Schoenmaker VOORWOORD Het kan bijna niemand ontgaan:
Nadere informatieOnderzoek naar leefstijl en gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking
Onderzoek naar leefstijl en gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking Dr. Aly Waninge Fysiotherapeut en lector Participatie en gezondheid van mensen met een verstandelijke (en visuele) beperking
Nadere informatieFysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs
Fysieke activiteit en de cognitieve ontwikkeling van kinderen in het basisonderwijs Wat is de relatie tussen fysieke activiteit en hersenfuncties, cognitieve functies en leerprestaties? Dagelijkse voldoende
Nadere informatieHealthy Ageing onderzoek naar leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking
Healthy Ageing onderzoek naar leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking Doorwerking in de beroepspraktijk Drs. Hanneke Vochteloo, de Zijlen Dr. Aly Waninge Lectoraat Healthy Ageing, Allied
Nadere informatieWillem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers
20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging 15 40 10 60 5 80 0 100 Bewegen door het leven heen Door: Dr. Willem Bossers @willembossers Bewegen Norm Gezond Bewegen: gericht op het onderhouden van gezondheid
Nadere informatieBewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care
Bewegen als medicijn Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Every man desires to live long, but no man would be old. Jonathan Swift, Thoughts on Various Subjects 1711 Het
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieZitten, een ongezonde duursport? Zutphen, 12 maart Erik de Winter, adjunct-directeur Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen
Zitten, een ongezonde duursport? Zutphen, 12 maart 2015 Erik de Winter, adjunct-directeur Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen Ontwikkeling van de mens Ontwikkeling van het werk Duurzame inzetbaarheid
Nadere informatieCasus mevrouw Driebergen. 52 jaar, status na icva mei 2014. Thuiswonend. Goede cognitie. Lopen: FAC 4. Couch potato: overdag veelal inactief
Fysieke activiteiten; nieuwe inzichten en innovaties in de revalidatie. nothing to declare 52 jaar, status na icva mei 2014 Thuiswonend Goede cognitie Lopen: FAC 4 Couch potato: overdag veelal inactief
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieDe Invloed van Cognitieve Stimulatie in de Vorm van Actief Leren op de Geestelijke Gezondheid van Vijftigplussers
De Invloed van Cognitieve Stimulatie in de Vorm van Actief Leren op de Geestelijke Gezondheid van Vijftigplussers The Influence of Cognitive Stimulation in the Form of Active Learning on Mental Health
Nadere informatieWelkom bij de workshop Aan de slag met de beweegrichtlijnen? Robert Gelinck 13 mei 2019
Welkom bij de workshop Aan de slag met de beweegrichtlijnen? Robert Gelinck 13 mei 2019 Vraag minister aan Gezondheidsraad Update Nederlandse Norm Gezond Bewegen, Fitnorm en Combinorm vanuit gezondheidsperspectief.
Nadere informatiehet dopaminerge beloningssysteem
het dopaminerge beloningssysteem 27/05/2016 51 mesolimbic DA system lekker eten zorgt voor DA afgifte 27/05/2016 52 Bassareo and Di Chiara, 1997 palatable food and dopamine why would some people overeat
Nadere informatieHet executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen
Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally
Nadere informatieWORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN?
WORD IK SLIMMER DOOR TE BEWEGEN? HET EFFECT VAN BEWEGEN OP ONZE COGNITIEVE VERMOGENS Prof. Eric Kerckhofs Neurologische Revalidatie & Revalidatiepsychologie ekerckh@vub.be 28-11-17 1 DE CENTRALE VRAAGSTELLING
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Proefschrift_LVerburgh211214.indd 171 21-12-2014 16:46:37 172 Samenvatting ACHTERGROND DEEL A: DE RELATIE TUSSEN BEWEGING EN NEUROCOGNITIEF FUNCTIONEREN Ondanks bewezen gezondheidseffecten
Nadere informatieA bio-driven behavioral change strategy for sedentary, low intrinsically motivated employee s. Mathieu de Greef Siska Sprenger, Brechje Houet
A bio-driven behavioral change strategy for sedentary, low intrinsically motivated employee s Mathieu de Greef Siska Sprenger, Brechje Houet Effecten van bewegen 1. Effectieve strategie tegen fysieke -
Nadere informatieDe therapeutische relatie
De therapeutische relatie Klik om tekst toe te voegen In bewegingstherapie bij ouderen met een psychische problematiek Raepsaet Julie, Psychomotorische therapeut, Divisie ouderen OPZ Geel 1 Inhoud 1. Inleiding
Nadere informatieImplementatie Gezonde Leefstijl bij mensen met een verstandelijke beperking
Implementatie Gezonde Leefstijl bij mensen met een verstandelijke beperking Aly Waninge Fysiotherapeute Koninklijke Visio De Brink Lector Participatie en gezondheid van mensen met een visuele en verstandelijke
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Beweeg jij genoeg? Beweeg jij genoeg? Bewegen, sport of wat je dan ook doet, is belangrijk voor je gezondheid, wij zijn gemaakt om te bewegen. Bewegen verlaagt het risico op chronische ziekten als diabetes
Nadere informatieSport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen
Sport en Bewegingsstimulering voor Gezonde Ouderen Johan de Jong Lectoraat Praktijkgerichte Sportwetenschap Instituut voor sportstudies Hanzehogeschool Groningen Onderwerpen - Achtergrond - Groepsinterventie
Nadere informatieZitten, een ongezonde duursport? Arbo Masterclass, 2 november 2015
Zitten, een ongezonde duursport? Arbo Masterclass, 2 november 2015 Peter-Jan Mol, Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen @pejemol #dynamischwerken www.nisb.nl/werk Een bijdrage leveren aan een vitale
Nadere informatieIsabel DeClerq - 3 de licentie orthopedagogiek 1
WONEN Mensen met ernstige meervoudige beperkingen wonen meestal in traditionele residentiële voorzieningen. Niettemin pleit men ervoor ook deze mensen meer onder te brengen in kleinschalige settings, huizen
Nadere informatieBeweegrichtlijnen Nr. 2017/08. Samenvatting
Beweegrichtlijnen 2017 Nr. 2017/08 Samenvatting Beweegrichtlijnen 2017 pagina 2 van 6 Achtergrond In Nederland bestaan drie normen voor bewegen: de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, die adviseert op minstens
Nadere informatieFysieke fitheid meten bij kinderen met een verstandelijke beperking. Marieke Wouters, Aleid Laan, Laurine Croonen NVFVG congres - april 2015
Fysieke fitheid meten bij kinderen met een verstandelijke beperking Marieke Wouters, Aleid Laan, Laurine Croonen NVFVG congres - april 2015 Workshop?! LITERATUUR PILOT CROSS SECTIONELE ONDERZOEK DATAVERZAMELING
Nadere informatieBevordering van de Lichaamsbeweging Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1
Bevordering van de Lichaamsbeweging Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in drie delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 1 bij de Bevordering van
Nadere informatieDiabetes Mellitus en Beweging
Diabetes Mellitus en Beweging Doelen 0Refresher 0Patient Education 0Exercise and DM Wat betekent het? 0 Diabetes: Door(heen) gaan 0 Mellitus: Honing/Zoet Wat is het? 0 Groep van stoornissen met hyperglycemieën
Nadere informatieThe relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope
The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-
Nadere informatieTiffany Naets. Faculty of Psychology, Department of Developmental, Personality and Social Psychology, University of Ghent
Tiffany Naets Faculty of Psychology, Department of Developmental, Personality and Social Psychology, University of Ghent Marijke Ysebaert Faculty of Medicine, University of Antwerp Department of Pediatrics,
Nadere informatieVoorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel
Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,
Nadere informatieMotivatie om te gaan bewegen
Motivatie om te gaan bewegen Onderzoek 5 Welke cognities zijn van invloed op de motivatie om te starten met een bewegingsprogramma? Motivatie Beweging: om te motivatie gaan bewegen Onderzoek 5 Angst voor
Nadere informatieKwaliteitsproject. Het opstellen van een CVRM-risicoprofiel. Kwaliteitsproject in het kader van de opleiding tot Arts voor Verstandelijk Gehandicapten
Kwaliteitsproject Het opstellen van een CVRM-risicoprofiel Kwaliteitsproject in het kader van de opleiding tot Arts voor Verstandelijk Gehandicapten Roy Bannink Elver Inhoud verslag kwaliteitsproject 1.Inleiding
Nadere informatieFactsheet. Bewegen en sporten. Gelderland-Zuid. Onderzoek onder volwassenen en ouderen
Gelderland-Zuid Factsheet Bewegen en sporten Onderzoek onder volwassenen en ouderen Bewegen en sporten De Volwassenen- en ouderenmonitor is eind 2012 onder ruim 22.000 zelfstandig wonende inwoners van
Nadere informatieBewegen op het werk Is dat wel gezond? Pieter Coenen Afdeling sociale geneeskunde Amsterdam UMC, locatie VUmc
Bewegen op het werk Is dat wel gezond? Pieter Coenen Afdeling sociale geneeskunde Amsterdam UMC, locatie VUmc 1 Sociaaleconomische gezondheidsverschillen Mensen van lagere SES: Leven 7 jaar korter En 7
Nadere informatieSymposium Onderzoeksresultaten
Symposium Onderzoeksresultaten 2016-2017 Frailty - Onderzoek naar kwetsbaarheid van ouderen in de GGZ zorg. Voorlopige resultaten dr. Hans Barf docent HBO Verpleegkunde, onderzoeker lectoraat Zorg & Innovatie
Nadere informatieHoe ziek word je van zitten?
Hoe ziek word je van zitten? Evi van Ekris EMGO + Instituut afd. Sociale Geneeskunde VU Medisch Centrum Er is altijd wat te doen Naast het stimuleren van sporten is het belangrijk bewegen meer te integreren
Nadere informatieDe Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen
De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed van Bewegen The Association between Daily Hassles, Negative Affect and the Influence of Physical Activity Petra van Straaten Eerste begeleider
Nadere informatieEvaluatiestudie naar de Beweegprogramma s in Gezondheidscentrum. Gein, Determinanten van Beweeggedrag. Evaluation Study on Exercise Programs in
Evaluatiestudie naar de Beweegprogramma s in Gezondheidscentrum Gein, Determinanten van Beweeggedrag Evaluation Study on Exercise Programs in Healthcare Centre Gein, Determinants of Physical Activity Melie
Nadere informatieOud met functiebehoud! Marjolein E.M. den Ouden MSc. Vereniging voor Bewegingswetenschappen Nederland. 15 September 2011
Oud met functiebehoud! Marjolein E.M. den Ouden MSc Vereniging voor Bewegingswetenschappen Nederland 15 September 2011 Introductie Percentage ouderen (> 65 years) stijgt Veroudering Achteruitgang uithoudingsvermogen
Nadere informatieHet beïnvloeden van eenzaamheid en weerbaarheid bij ouderen met lage SES
Haarlem 6 maart 2014 Het beïnvloeden van eenzaamheid en weerbaarheid bij ouderen met lage SES Mathieu de Greef www.galm.nl Menukaart sportimpuls Doelstelling en doelgroep Sociaal Vitaal Het bevorderen
Nadere informatieFysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50
De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and
Nadere informatieCVA zorg, topsport voor ons allemaal. Dinsdag 11 april 2017
CVA zorg, topsport voor ons allemaal Dinsdag 11 april 2017 CVA: focus op de onzichtbare gevolgen en gedrag Ingrid Brands, MD, PhD Revalidatiearts Blixembosch De impact Stroke: 78% has cognitive complaints
Nadere informatieBewegen bij ouderen met cognitieve beperkingen
Bewegen bij ouderen met cognitieve beperkingen Prof. Dr. Marijke Hopman-Rock de praktijk symposium VVBN, 20 Maart 2009 Vergrijzing in cijfers Hoogtepunt vergrijzing in 2038 Nu 2038 % 65+ 14% 25% % 80+
Nadere informatieHet verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij
Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method
Nadere informatieVan onderzoek naar implementatie. Globale opzet GOUD (1)
Van onderzoek naar implementatie Vertaling van onderzoeksresultaten naar (praktische) uitvoering Inhoud workshop Inleiding GOUD In vogelvlucht: resultaten GOUD Lichamelijke activiteit en fitheid Delen
Nadere informatieSignaleren en monitoren van somatische gezondheidsproblemen. Who cares?
EMBToday O2-06-2016 Signaleren en monitoren van somatische gezondheidsproblemen. Who cares? Dinette van Timmeren Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing, Hanzehogeschool Groningen Focus
Nadere informatieInvesteren in geestelijke gezondheid op de werkvloer, loont dat?
Investeren in geestelijke gezondheid op de werkvloer, loont dat? Lieven Annemans Universiteit Gent Maart 2016 Two views in health economics Health care as a cost Health care as an investment Annual growth
Nadere informatieOuders met een verstandelijke beperking. (Geert Van Hove, Prof.dr. UGent/VU Amsterdam)
Ouders met een verstandelijke beperking (Geert Van Hove, Prof.dr. UGent/VU Amsterdam) Deze lezing: manier van werken Standpunten opgebouwd in dialoog met Australische collega (= 30 jaar praktijk- en onderzoekservaring)
Nadere informatieOn the Move! Cognitietour door Nederland
On the Move! Cognitietour door Nederland 1 Mei, 2016 2 Prof. Bernard Uitdehaag Prof. Jeroen Geurts Prof. Vincent de Groot Dr. Hanneke Hulst Dr. Brigit de Jong Dr. Menno Schoonheim 3 WAT GAAN WE DOEN? Wat
Nadere informatieEenzaam ben je niet alleen
Eenzaam ben je niet alleen Een verdiepend onderzoek naar de risicofactoren van eenzaamheid onder volwassenen van 19-65 jaar. Amy Hofman 1, Regina Overberg 1, Marcel Adriaanse 2 1 GGD Kennemerland, 2 Vrije
Nadere informatieKosten en baten van lokale gezondheidspromotie
Kosten en baten van lokale gezondheidspromotie Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University Lieven.annemans@ugent.be Lieven.annemans@vub.ac.be VIGeZ April 2013 1 Growth 7% Eén van de
Nadere informatieZitten, een ongezonde duursport? Atlas-College, 12 november Dirk Schaars, Nederlands Instituut voor Sport en
Zitten, een ongezonde duursport? Atlas-College, 12 november 2015 Dirk Schaars, Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen @dschaars www.nisb.nl/werk Context Duurzame Inzetbaarheid 2 Ontwikkeling van de
Nadere informatieOefenprogramma s en kanker
24 mei 2005 Jaarbeurs Utrecht Oefenprogramma s en kanker drs. Agnes Klaren Projectmanager oncologie/ radiotherapie Albert Schweitzer ziekenhuis, Dordrecht Hoofdredacteur Oncologica Opbouw presentatie Risicofactoren
Nadere informatieRichtlijn kinderen: elke dag minstens 60 minuten matig-intensief bewegen
SLIM DOOR GYM EEN STUDIE NAAR DE EFFECTEN VAN TWEE TYPEN BEWEGINGSONDERWIJS OP FITHEID, MOTORIEK, COGNITIEVE FUNCTIES, SCHOOLPRESTATIES EN HERSENSTRUCTUUR- EN FUNCTIE Irene van der Fels 1 Namens: A. Meijer
Nadere informatieRudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven
Rudi Caron Diabetesteam Gasthuisberg Leuven Diabetes: also a global disease Estimated global prevalence of diabetes In België :vandaag heeft 1/12 mensen diabetes 151 million 347 285 million 438 million
Nadere informatieHealth2Work believes the world would be a better place if a healthy working environment increased fun and job satisfaction making people happier and
Health2Work believes the world would be a better place if a healthy working environment increased fun and job satisfaction making people happier and more productive. Surhuisterveen Douwe Jan Boersma Blaricum
Nadere informatieBeïnvloedt Bridge het Brein? Het Effect van Breinjoggen op Cognitie bij Gezonde Ouderen. en de Invloed van Motivatie. Does Bridge influence the Brain?
Beïnvloedt Bridge het Brein? Het Effect van Breinjoggen op Cognitie bij Gezonde Ouderen en de Invloed van Motivatie Does Bridge influence the Brain? The Effect of Brain jogging on Cognition in Healthy
Nadere informatieNIET SIMPEL: WERKEN MET OUDERS DIE MOEILIJK LEREN CARLO SCHUENGEL
NIET SIMPEL: WERKEN MET OUDERS DIE MOEILIJK LEREN CARLO SCHUENGEL 16-49 jarigen met LVB VK Household survey N = 14.373 Emerson E, Llewellyn G, Hatton C, Hindmarsh G, Robertson J, Man WYN, Baines S: J Intellect
Nadere informatieLichamelijke activiteit en fitheid bij ouderen met een verstandelijke beperking
Het onderzoek Gezond ouder met een verstandelijke beperking (GOUD) is mogelijk gemaakt door: Het aantal ouderen met een verstandelijke beperking is de afgelopen jaren gegroeid door de vergrijzing. Daarnaast
Nadere informatieActive Ageing. Gezondheidsgedrag en self-tracking: Cees van der Schans.
Active Ageing Gezondheidsgedrag en self-tracking: Van gezond opgroeien tot gezond oud worden Cees van der Schans c.p.van.der.schans@pl.hanze.nl www.hanze.nl/transparantezorgverlening http://www.qsinstitute.org/
Nadere informatieBewegen en voeding in de gehandicaptenzorg
Inhoud workshop Bewegen en voeding in de gehandicaptenzorg Luc Bastiaanse, AVG-onderzoeker Congres Bewegen in de langdurige zorg 4 november 13 Inleiding GOUD Resultaten GOUD, epidemiologische studie: Voedingsintake
Nadere informatie15:40 16:00 uur. Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR. Ouderenpsychiater
5:40 6:00 uur Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR Ouderenpsychiater % psychiatrische problemen bij Alzheimer 60 50 40 30 20 0 0 Zhao et al, J Affect Disord 205 Wanneer spreken van van een depressie?
Nadere informatiefactsheet Effectiviteit van lichamelijke oefeningen bij valpreventie
factsheet Effectiviteit van lichamelijke oefeningen bij valpreventie Disclaimer Bij de samenstelling van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. VeiligheidNL aanvaardt echter
Nadere informatieCognitief functioneren en de bipolaire stoornis
Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?
Nadere informatieHuisarts of hometrainer?
Huisarts of hometrainer? In het literatuuroverzicht werden zes studies opgenomen. Vier studies onderzochten het effect van training op ziekteverzuim, drie daarvan bestudeerden tevens de effecten op klachten
Nadere informatieoinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd
oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden
Nadere informatiePhysical Activity, Physical Fitness and Cardiovascular Risk Factors in Suriname Se-Sergio Baldew
Physical Activity, Physical Fitness and Cardiovascular Risk Factors in Suriname Se-Sergio Baldew FLU TORI Paramaribo, 23 february 2018 ???? Fysieke Activiteit, Fitheid en Risicofactoren voor Hart en Vaatziekten
Nadere informatieEffecten van fysieke activiteit op cognitie en de hersenen. van kinderen in het primair onderwijs
Effecten van fysieke activiteit op cognitie en de hersenen van kinderen in het primair onderwijs Oktober 2015 Dr. E. Hartman, Bewegingswetenschappen, UMCG J.W. de Greeff, MSc, Bewegingswetenschappen, UMCG
Nadere informatieConsortium K.U. Leuven U. Gent V.U. Brussel. Gaston Beunen, K.U. Leuven Promotor - Coördinator
Consortium K.U. Leuven U. Gent V.U. Brussel Gaston Beunen, K.U. Leuven Promotor - Coördinator Overerving Fysieke activiteit vrije tijd werktijd andere o.a. huishoudelijk werk en tuinieren Gezondheidsgerelateerde
Nadere informatieBeïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?
Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety
Nadere informatieSport & Gezondheid. Arnhem, Juli 2012
Sport & Gezondheid Arnhem, Juli 2012 Positieve gezondheidseffecten van sporten en bewegen Er zijn een aantal aandoeningen waarvan bewezen is dat het risico hierop wordt verkleind, of de aandoening kan
Nadere informatieBeweegrichtlijnen Aan: de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Nr. 2017/08, Den Haag 22 augustus 2017
Beweegrichtlijnen 2017 Aan: de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Nr. 2017/08, Den Haag 22 augustus 2017 Inhoud Beweegrichtlijnen 2017 pagina 2 van 45 inhoud Samenvatting 3 01 Inleiding 7 1.1
Nadere informatie65+, Jong en Vitaal Hoe functioneert het oudere brein?
65+, Jong en Vitaal Hoe functioneert het oudere brein? NVKC Donderdag 28 juni 2012 Antropia, Driebergen Dr. Laura Eggermont Afdeling Klinische Neuropsychologie Vrije Universiteit Amsterdam E: LHP.Eggermont@vu.nl
Nadere informatieAutisme in de levensloop. Conclusies. Overzicht. Hilde M. Geurts Universiteit van Amsterdam Dr. Leo Kannerhuis
in de levensloop Hilde M. Geurts Universiteit van Amsterdam Dr. Leo Kannerhuis Conclusies 1. Het is! om in verschillende levensfases diagnostisch onderzoek te herhalen.. Het is! om comorbiditeit goed in
Nadere informatieBeschermende factoren voor dementie
Beschermende factoren voor dementie Pieter Jelle Visser, arts-onderzoeker EMIF-AD 90+ study Onderdeel Europese studie naar ontstaan ziekte van Alzheimer European Medical information framework for Alzheimer
Nadere informatieSociale steun. Disclosure. prof. dr. R.C. Oude Voshaar, UMCG Voorspellen ziektelast van Alzheimer dementie 1
Sociale steun Voorspellen ziektelast van Alzheimer dementie 1 Een vergeten aangrijpingspunt voor preventie van cognitieve achteruitgang & dementie? Richard Oude Voshaar Preventieve GGZ van vroeg tot later
Nadere informatieVoeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 -
Voeding en Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 - Heel oud worden: 115 (NL) of 122 (F) Ouder worden? Levensverwachting 2013 man: 79,4 jaren
Nadere informatieResearch Centre for Innovations in Health Care Research Centre for Innovations in Health Care
Fit for the Future! 03 november 2017 Kennistransfer systeem Fit for the Future! Van kennis naar praktijkvernieuwing Kennis Praktijk* Manon Bloemen, PhD Kinderfysiotherapeut en klinisch gezondheidswetenschapper
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Gezonde leefstijl wint langzaam terrein. Licht dalende trend van zware drinkers
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-018 18 maart 2008 9.30 uur Gezonde leefstijl wint langzaam terrein De laatste jaren zijn Nederlanders iets gezonder gaan leven. Het percentage rokers
Nadere informatieDementie bij personen met een verstandelijke beperking
Dementie bij personen met een verstandelijke beperking Diana Kerr Centre for Research on Families and Relationships University of Edinburgh Het goede nieuws Personen met een verstandelijke beperking leven,
Nadere informatieIs het depressie? Dr. M. Zuidersma, UMCG of is het een onderliggend neurodegeneratief beeld? Maar is dit wel zo? Disclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker Is het depressie? of is het een onderliggend neurodegeneratief beeld? Marij Zuidersma Interdisciplinary Center Psychopathology and Emotion regulation (ICPE) 7 mei 2019 (potentiële)
Nadere informatieDorine Collard (Mulier instituut) Peter-Jan Mol (KCsport) namens het SMART MOVES! consortium 1
Dorine Collard (Mulier instituut) Peter-Jan Mol (KCsport) namens het SMART MOVES! consortium 1 2 Er is in toenemende mate aandacht voor de mogelijke positieve effecten van bewegen op cognitieve processen
Nadere informatieEen Kind met het Syndroom van Down: Gezondheid en Stress bij de Moeder Sophie Ummels Universiteit van Amsterdam
Eindversie Bachelorthese, Sophie Ummels Een Kind met het Syndroom van Down: Gezondheid en Stress bij de Moeder Sophie Ummels Universiteit van Amsterdam Bachelorthese Eindversie Naam: Sophie Ummels Studentnummer:
Nadere informatieWelkom bij de workshop Beweeg rapportcijfer Nederlandse jeugd. Tim Takken 13 mei 2019
Welkom bij de workshop Beweeg rapportcijfer Nederlandse jeugd Tim Takken 13 mei 2019 Physical Activity Report Card 2018 Tim Takken Nynke de Jong Report Card Wat is de Report Card (+)? Overzichtsrapport
Nadere informatieExercise is Medicine. Fysiotherapeut: specialist in beweging
Wie meet hoeveelheid en intensiteit FA bij patiënten? Wie heeft als doelstelling therapie behalen van beweegnorm? Wie behandelt patiënten voor functie én gezondheid? Dr. Harriët Wittink Lector Leefstijl
Nadere informatieNRG: Building Energy for Performance. Introducing the science of well-being to corporate life www.energystrategy.eu
NRG: Building Energy for Performance Introducing the science of well-being to corporate life www.energystrategy.eu Doelstellingen voor deelnemers aan het NRG programma* 1 Energiepeil van alle deelnemers
Nadere informatieMatthijs.hesselink@maastrichtuniversity.nl
In beweging! Gezondheidsuniversiteit 2015 Matthijs Hesselink Department of Human Movement Sciences Faculty of Health, Medicine and Life sciences Maastricht University Matthijs.hesselink@maastrichtuniversity.nl
Nadere informatieDinette van Timmeren Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing
De noodzaak van evidence based signaleren van somatische gezondheidsproblemen bij mensen met ZEVMB! Reden voor vervolgonderzoek. Dinette van Timmeren Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing
Nadere informatieSocial health bij chronisch zieken
Social health bij chronisch zieken Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Scientific institute for Quality of Healthcare, IQ Radboud University Medical Center Nijmegen Leerdoelen (1) Na het volgen van deze cursus
Nadere informatieBewegen door Senioren
Dianne Laarhoven-Klein, algemeen fysiotherapeut met aandacht voor geriatrie 2030: 4 miljoen Nederlanders ouder dan 65 jaar. 2030: 4 miljoen Nederlanders ouder dan 65 jaar. Dat is bijna 25% van de totale
Nadere informatieSport & Bewegen bij Parkinson. Arlène Speelman & Marlies van Nimwegen
Sport & Bewegen bij Parkinson Arlène Speelman & Marlies van Nimwegen ParkinsonNet Jaarsymposium November 2012 Wie staan er voor u: Arlène Speelman Fysiotherapeut & Bewegingswetenschapper Onderzoeker ParkFit
Nadere informatie18/03/2016. inhoud. Zorg voor jongeren met psychiatrische problemen. jongeren populatie. jongeren populatie. jongeren populatie. jongeren populatie
inhoud Zorg voor jongeren met psychiatrische problemen Jongeren als doelgroep Burden of disease in praktijk Slot: New horizont Marijana Cvitan Sutterland psychiater OPZ Geel, Maart, 2016 Juridische grens
Nadere informatieDe waarde van zorgboerderijen/ zorgmaneges voor de gezondheid van deelnemers. Simone de Bruin 24 november 2012
De waarde van zorgboerderijen/ zorgmaneges voor de gezondheid van deelnemers Simone de Bruin 24 november 2012 1 24 november 2012 Inhoud 1. Zorgboerderijen in Nederland 2. Kenmerken van dagopvang/dagbesteding
Nadere informatieWat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg
Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ ingeest Neuroscience Campus Amsterdam Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research b.penninx@vumc.nl
Nadere informatieTriage Risk Screening Tool (TRST)
Triage Risk Screening Tool (TRST) Meldon (2003) Meetinstrument Triage Risk Screening Tool Afkorting TRST Auteur Meldon Onderwerp Functionele, mentale, psychosociale beoordeling Doelstellingen Meten van
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieBeweeg in de juiste richting!
Beweeg in de juiste richting! Inhoud Sport, bewegen, fysieke activiteit? Wat is UniefActief? o o o o Begeleidingstrajecten Exclusief aanbod voor KU Leuven personeelsleden Inschrijven Nieuwsbrief Vragen
Nadere informatie