Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de School. Eindrapport

Transcriptie

1 Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de School Eindrapport

2 Colofon Titel Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de School. Eindrapport. Auteurs Karel Kans, Alieke Hofland (ecbo), Ineke Litjens en Sjerp van der Ploeg (Ecorys) Datum december 2017 Projectnummer Expertisecentrum Beroepsonderwijs Postbus BP s-hertogenbosch T ecbo 2017 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, op welke andere wijze dan ook, zonder vooraf schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inhoudsopgave Managementsamenvatting Doel en opzet onderzoek Aanleiding Achtergrond Onderzoeksvragen Onderzoeksaanpak Leeswijzer Opleiden in de school Partnerschappen Opleiden in de School Stages Aantal studenten per partnerschool Kosten naar soort instelling, functie, activiteit Partnerbestuur Opleidingsinstituut Samenwerkingsverband Totale kosten Totale kosten Opleiden in de School po Totale kosten Opleiden in de School vo Kosten van de kale variant Kosten per student en naar opleidingsvorm Kosten naar student en studenttype Verschil met onbekostigde opleidingsscholen en met niet-opleidingsscholen Inkomsten/uitgaven Verdeling bekostiging over de instellingstypen Omvang kosten OidS ten opzichte van Regeling tegemoetkoming Tijdelijke financieringsbronnen Conclusies...45 Bronvermelding...49 Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 3

4 4 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

5 Managementsamenvatting Aanleiding In 2009 is een bekostigingsstelsel ingevoerd voor het concept Opleiden in de School, de samenwerking tussen instituten voor de lerarenopleiding en scholen rondom het opleiden van toekomstige docenten. Het ministerie van OCW ziet in de beweging van de opleidingsscholen een belangrijke meerwaarde voor het opleiden van leraren, de begeleiding van startende leraren en de doorlopende professionalisering van leraren. Het ministerie heeft aangegeven daarom in te zetten op verdere intensivering en stapsgewijze uitbreiding van Opleiden in de School. De ontwikkelingen van de opleidingsscholen zijn aanleiding voor het ministerie om een toekomstverkenning uit te voeren waarin opnieuw gekeken wordt naar het stelsel van opleidingsscholen. Deze toekomstverkenning zou de mogelijkheden moeten inventariseren om het Opleiden in de School nog verder te versterken. Voor deze toekomstverkenning heeft het ministerie behoefte aan een gedetailleerd overzicht van de kostenstructuur van het Opleiden in de School. Aanpak In een vooronderzoek zijn verkennende interviews uitgevoerd en is het dataverzamelingsinstrument afgestemd met een aantal personen uit het veld. De dataverzameling zelf bestond uit een vragenlijst gericht aan de partnerschappen waarmee de activiteiten van de opleidingsschool in kaart zijn gebracht, de functionarissen die daaraan tijd besteden, het aantal uur dat zij besteden en het gemiddelde tarief van deze functionarissen. Aanvullend is het onderscheid tussen het Opleiden in de School bij bekostigde samenwerkingsverbanden, bij onbekostigde samenwerkingsverbanden en de traditionele vormen van het opleiden van leraren in kaart gebracht door middel van interviews en het afnemen van dezelfde vragenlijst. Eindresultaten zijn besproken in een bijeenkomst met vertegenwoordigers van een groot aantal opleidingsscholen. Interpretatie van de uitkomsten Uiteindelijk hebben 22 van de 25 opleidingsscholen in het po en 25 van de 27 opleidingsscholen in het vo gerespondeerd. Daarnaast hebben de 2 opleidingsscholen in het mbo gerespondeerd. Deze hoge respons op het niveau van het partnerschap gaat helaas wel gepaard met een hoge partiële non-respons: niet alle opleidingsscholen hebben alle gevraagde gegevens kunnen aanleveren. Het onderzoek heeft daardoor voldoende gegevens opgeleverd om een schatting te maken van de gemiddelde kosten per opleidingsschool in het po en vo en de kosten van het Opleiden in de School in zijn geheel. De gegevens zijn helaas niet geschikt om uitsplitsingen te maken naar andere kenmerken van opleidingsscholen. Dat gebeurt in dit rapport dan ook niet. In de antwoorden op een groot deel van de vragen is sprake van een grote spreiding. Dat is alleen al logisch vanwege de grote verschillen in de omvang van de partnerschappen. Daarnaast is Opleiden in de School zeer divers vormgegeven binnen de partnerschappen. Vanaf het begin is deze vrijheid er geweest om daarmee recht te kunnen doen aan het principe van contextspecifiek opleiden. Dat verklaart waarschijnlijk dat er grote verschillen zijn in opgave van uren die met bepaalde activiteiten gepaard gaan. Aanvullend daarop zijn er nog twee beperkingen. In de eerste plaats bleken incidentele kosten (opzetten en Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 5

6 ontwikkelen van een opleidingsschool) en de structurele kosten (in stand houden en doorontwikkelen van een opleidingsschool) niet van elkaar te scheiden uit de onderzoeksgegevens. In de tweede plaats kunnen we alleen totale kosten van opleiden in de school presenteren en niet de meerkosten ten opzichte van de reguliere of traditionele manier van opleiden van leraren. Dat laatste was wel uitdrukkelijk de intentie maar is door gebrek aan gegevens over traditioneel opleiden tijdens het onderzoek niet mogelijk gebleken. De combinatie van het slechts kunnen presenteren van gemiddelden en totalen zonder verbijzonderingen naar kenmerken van opleidingsscholen en tegelijkertijd de wetenschap dat de praktijk zeer divers is, leidt ertoe dat de uitkomsten weinig herkenning zullen opleveren. Tevens zullen hierdoor de uitkomsten beperkt van waarde zijn als mogelijk richtsnoer voor individuele nieuwe partnerschappen. Er is door 2 opleidingsscholen in het mbo-gegevens aangeleverd, waarbij een belangrijk deel van de gegevens maar voor een van beide opleidingsscholen bekend is. Er kan daarom geen totaalberekening worden gemaakt voor de kosten van het Opleiden in de School in het mbo. Hoe zien opleidingsscholen eruit? Opleidingsscholen zijn samenwerkingsverbanden die bestaan uit opleidingsinstituten en scholen in het po, vo of mbo, de partnerscholen. In het po bestaan de opleidingsscholen uit gemiddeld 1,2 opleidingsinstituten en 52 partnerscholen, met gemiddeld 258 studenten. In het vo gaat het gemiddeld om 8 partnerscholen, 4,4 opleidingsinstituten en 263 studenten. Binnen de opleidingsscholen worden activiteiten uitgevoerd door het opleidingsinstituten, de partnerscholen en op het niveau van het samenwerkingsverband. De voornaamste functionarissen die deze activiteiten uitvoeren zijn: instituutsopleiders, schoolopleiders, werkplekbegeleiders en onderzoekscoördinatoren. Activiteiten De kernactiviteiten van de opleidingsschool waarop deze functionarissen werk verrichten zijn: individuele begeleiding van de student; groepsbegeleiding van de studenten; onderzoeksbegeleiding van studenten; ontwikkelen van OidS; professionaliseren voor het vervullen van rollen in OidS. Daarnaast hebben opleidingsscholen activiteiten op het gebied van: begeleiden van startende docenten; begeleiden van zittende docenten; overige taken. Voor alle functionarissen geldt dat begeleiding van studenten de meest omvangrijke taak is. Voor de verschillende functionarissen zijn de volgende activiteiten het meest tijdrovend: Schoolopleider: begeleiding individuele studenten en overige taken. Werkplekbegeleider: begeleiding individuele studenten. Instituutsopleider: onderzoeksbegeleiding, begeleiding individuele studenten. 6 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

7 Op het niveau van het samenwerkingsverband wordt tijd besteed aan coördinatie, stuurgroep en ontwikkelen. Omvang en kosten van het werk De tijd die de functionarissen gemiddeld in een jaar besteden aan de activiteiten voor opleiden in de school, is als volgt: Schoolopleider: in het po 820 uur, in het vo 853 uur. Werkplekbegeleider: in het po 225 uur, in het vo 147 uur. Instituutsopleider: in het po 500 uur, in het vo 470 uur. De uren die de verschillende functionarissen besteden zijn vermenigvuldigd met een gemiddeld uurtarief. Behalve de tijd die wordt besteed aan bovengenoemde activiteiten zijn er in de opleidingsscholen kosten voor professionaliseringsactiviteiten van de verschillende functionarissen, kosten op het niveau van het samenwerkingsverband (coördinatie) en op alle niveaus enkele overige kosten. Onderstaande tabel geeft de gemiddelde kosten voor een opleidingsschool weer, uitgesplitst naar po en vo. Gemiddelde kosten opleidingsschool po en vo, Po Vo Kosten partnerbesturen Werkplekbegeleiders loonkosten Werkplekbegeleiders professionalisering Schoolopleiders loonkosten Schoolopleiders professionalisering Overig Totaal partnerbesturen Kosten opleidingsinstituten Instituutsopleider loonkosten Instituutsopleider professionalisering Overig Totaal opleidingsinstituten Samenwerkingsverband Coördinator Stuurgroep Administratie Ontwikkelactiviteiten Overige activiteiten Overige kosten Totaal samenwerkingsverband Totale kosten opleidingsscholen Een opleidingsschool in het po kost gemiddeld 3,1 miljoen en 2,1 miljoen in het vo. Hierbij gaat het dus om de totale kosten van opleiden in de school en niet om de extra kosten bovenop het regulier of traditioneel opleiden van leraren. Verder zijn het gemiddelden waarin zowel de kosten van relatief nieuwe als al langer bestaande opleidingsscholen zijn meegenomen. Ook gaat het om de kosten inclusief de activiteiten op het gebied van professionalisering van startende en zittende leraren. Zowel in het po als in het vo bedragen de kosten hiervoor à Zonder de activiteiten voor niet- Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 7

8 studentgroepen (kale variant) komen de gemiddelde kosten voor een opleidingsschool uit op respectievelijk 2,7 miljoen en 1,6 miljoen. De totale kosten van het Opleiden in de School in het po bedragen daarmee ongeveer 78 miljoen en in het vo 57 miljoen. In de kale variant gaat het om respectievelijk 67 miljoen en 44 miljoen. Voor het Opleiden in de School in het mbo zijn er onvoldoende gegevens bekend om een totaalbedrag te berekenen. Per student zijn de opleidingskosten in het po ongeveer en in het vo Het verschil heeft vooral te maken met de inzet van de schoolopleider en de instituutsopleider. Het achterhalen van de precieze reden hiervoor was binnen de grenzen van dit onderzoek niet mogelijk. Opleiden buiten de erkende opleidingsscholen Volgens vrijwel alle betrokkenen die in het kader van dit onderzoek zijn gesproken, is het Opleiden in de School intensiever en daarmee duurder dan het regulier of traditioneel opleiden van leraren. Een goede kostenvergelijking met het niet -Opleiden in de School, of het traditioneel opleiden van leraren is binnen de kaders van dit onderzoek niet mogelijk gebleken. Verschillende opleidingsinstituten proberen alle samenwerkingsverbanden die ze met stagescholen hebben, te ontwikkelen naar een vorm die zoveel mogelijk lijkt op Opleiden in de School. Omdat het traditioneel opleiden door verschillende opleidingsinstituten geen herkenbare omschrijving is, is een inschatting van de kosten hiervan en daarmee en vergelijking met het Opleiden in de School niet mogelijk. De veronderstelde meerkosten van het Opleiden in de School hebben vooral te maken met de intensievere begeleiding van studenten door werkplekbegeleiders, schoolopleiders en instituutsopleiders; professionalisering van deze functionarissen; en curriculumontwikkeling. 8 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

9 1 Doel en opzet onderzoek 1.1 Aanleiding In 2009 is een bekostigingsstelsel ingevoerd voor het concept Opleiden in de School, de samenwerking tussen instituten voor de lerarenopleiding en scholen rondom het opleiden van toekomstige docenten. Sinds de invoering van het bekostigingsstelsel hebben de zogenaamde opleidingsscholen zich verder ontwikkeld in het opleiden van studenten, professionalisering van (startende) docenten en praktijkonderzoek. Ook zijn in de tussentijd onbekostigde varianten van opleidingsscholen ontstaan die elementen bevatten van het Opleiden in de School. Voor het ministerie van OCW zijn de ontwikkelingen van de opleidingsscholen aanleiding om een toekomstverkenning uit te voeren waarin opnieuw gekeken wordt naar het stelsel van opleidingsscholen. Deze toekomstverkenning zou de mogelijkheden moeten inventariseren om het Opleiden in de School nog verder te versterken. Het ministerie van OCW ziet in de beweging van de opleidingsscholen namelijk een belangrijke meerwaarde voor het opleiden van leraren, de begeleiding van startende leraren en de doorlopende professionalisering van leraren. Het ministerie heeft nadrukkelijk aangegeven daarom in te zetten op verdere intensivering en stapsgewijze uitbreiding van Opleiden in de School (OCW, 2016). Het ministerie en de raden (po, vo, mbo) ontwikkelen hiervoor in 2017 een gemeenschappelijke ambitie. Voor de toekomstverkenning heeft het ministerie behoefte aan een gedetailleerd overzicht van de kostenstructuur van het Opleiden in de School. Ook opleidingsscholen zelf hebben behoefte aan dit inzicht zodat zij zichzelf kunnen spiegelen aan anderen. Expertisecentrum beroepsonderwijs (ecbo) en Ecorys hebben in opdracht van het ministerie van OCW dit inventarisatieonderzoek naar de kosten en intensiteit van de huidige opleidingsscholen uitgevoerd, waarvan in deze rapportage verslag wordt gedaan. 1.2 Achtergrond Opleiden in de School Een opleidingsschool (OS) is een partnerschap van een of meer opleidingen voor leraren primair en/of voortgezet onderwijs met een of meer scholen voor primair respectievelijk voortgezet en/of beroepsonderwijs (NVAO, 2013). Het concept van opleidingsscholen is deels gebaseerd op de Amerikaanse professional development school (pds) waar wordt ingezet op een partnerschap tussen school en opleiding om zowel toekomstige docenten op te leiden als al werkende docenten verder te professionaliseren. Vanaf eind jaren negentig zijn in Nederland steeds meer scholen en opleidingen naar het Amerikaanse model een partnerschap aangegaan. Dit partnerschap wordt opleidingsschool genoemd. Kwesties die hierbij een belangrijke rol speelden waren het verminderen van de kloof tussen theorie en praktijk en de verdere ontwikkeling van de Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 9

10 professionele identiteit van een leraar tot reflective practitioner (Velzen, Riezebos & Klink, 2009). Iedere opleidingsschool kent een eigen structuur en gebruikt eigen termen voor de functionarissen die betrokken zijn bij de begeleiding van de student. Vanwege de behoefte aan landelijke uniformering heeft de Adviescommissie ADEF OidS in 2013 een voorstel voor een rollenportfolio voor de opleidingsschool uitgebracht. Over het algemeen kent een opleidingsschool directe begeleiders op de werkplek, begeleiders in de school die niet werkplekgebonden zijn en begeleiders vanuit het opleidingsinstituut. In dit onderzoek gebruiken we voor deze 3 niveaus de termen werkplekbegeleider, schoolopleider en instituutsopleider. Naast de begeleiders van de studenten is er een bestuursschil met in de meeste gevallen een projectleider/coördinator (Adviescommissie ADEF OidS, 2013). In het samenwerkingsverband werken een of meerdere lerarenopleidingen en scholen samen om toekomstige docenten op te leiden, waarbij een groot deel van het curriculum op de werkplek wordt uitgevoerd (meestal 40%). De student wordt begeleid door een werkplekbegeleider (iemand die de student dagelijks in de klas ziet). Een schoolopleider is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de begeleiding en beoordeling van de student en houdt het contact met de lerarenopleiding. Voor een goede opleiding waarbij de theorie en activiteiten vanuit de lerarenopleiding aansluiten bij de activiteiten in de school is goed contact tussen beide partners van belang. Hiervoor hebben met name de instituutsopleider vanuit de opleiding en de schoolopleider vanuit de school contact met elkaar (Velzen, Riezebos & Klink, 2009; Adviescommissie ADEF, 2013; NVAO, 2013). Naast het gezamenlijk streven van het goed opleiden van toekomstige docenten werken opleidingsscholen ook steeds meer aan de professionalisering van al werkende docenten. Hierin heeft de schoolopleider een belangrijke taak, hij/zij houdt zicht op zowel de ontwikkeling van individuele docenten als het team als geheel en coördineert na- en bijscholing. Voor de uitvoering worden opleidingsscholen ondersteund door het Steunpunt Opleidingsscholen PO/VO en het Kennispunt Opleiden in de School voor het mbo. Voor schoolopleiders en werkplekbegeleiders worden cursussen aangeboden door de lerarenopleidingen om hen toe te rusten voor het professionaliseren van (toekomstig) docenten (Adviescommissie ADEF, 2013). Aan de hand van de adviezen van de NVAO heeft OCW in 2009 aan 55 opleidingsscholen financiering toegekend in het kader van de regeling Tegemoetkoming kosten opleidingsscholen. Periodiek beoordeelt de NVAO de opleidingsscholen, bij een negatief advies kan de bekostiging worden beëindigd. In 2016/2017 zijn er, op moment van onderzoek, 54 bekostigde opleidingsscholen. In 2015/2016 hebben onbekostigde opleidingsscholen een aanvraag kunnen doen voor financiering. Sinds 2015 zijn er 25 nieuwe partnerschappen benoemd tot aspirant-opleidingsschool. In 2017 kunnen nog 13 extra aspirant-opleidingsscholen 1 toetreden tot de bekostiging. 1 Deze partnerschappen hebben de komende drie jaar de tijd om zich te ontwikkelen tot opleidingsschool die voldoet aan het toetsingskader van de NVAO. 10 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

11 Het Steunpunt Opleidingsscholen PO/VO en het Kennispunt Opleiden in de School ontwikkelen, stimuleren en delen kennis over de intensieve samenwerkingsvormen rondom het opleiden van leraren. 1.3 Onderzoeksvragen De hoofdvraag die het ministerie van OCW voor dit inventarisatieonderzoek heeft geformuleerd, is welke verschillen er zijn in intensiteit binnen opleidingsscholen op het gebied van aantallen studenten, uren begeleiding, professionalisering van begeleiders en hoe de kosten hiervoor zijn opgebouwd en verdeeld. Deze onderzoeksvraag is uitgesplitst in acht deelvragen: Welke activiteiten voert de opleidingsschool uit? Wie is bij elke activiteit betrokken? Welke kosten gaan gepaard met het werk van een werkplekbegeleider binnen een opleidingsschool? Hoeveel uur besteedt een werkplekbegeleider aan zijn taak en wat zijn de loonkosten? Welke kosten gaan gepaard met het werk van de schoolopleider binnen een opleidingsschool? Hoeveel uur besteedt een schoolopleider aan zijn taak en wat zijn de loonkosten? Welke kosten gaan gepaard met het werk van de instituutsopleider binnen een opleidingsschool? Hoeveel uur besteedt een instituutsopleider aan zijn taak en wat zijn de loonkosten? Welke overige kosten gaan gepaard bij het opleiden van studenten door een opleidingsschool? Wat zijn de totale kosten van een opleidingsschool, waaruit worden deze betaald en hoe verhoudt dit zich tot de totale begroting van de school? Zijn er verschillen in kosten tussen de verschillende opleidingsscholen? Hoe verhouden de kosten van opleidingsscholen zich tot de meer traditionele werkwijze van de lerarenopleidingen? 1.4 Onderzoeksaanpak Vooronderzoek Om te inventariseren welke onderdelen en functies er binnen Opleiden in de School zijn heeft er een vooronderzoek plaatsgevonden. 1 Deskresearch. 2 Telefonische interviews met Steunpunt Opleidingsscholen PO/VO en Kennispunt Opleiden in de School (mbo). 3 Telefonische interviews met 6 projectleiders van Opleiden in de School (po/vo/mbo). 4 Bijeenkomst met vertegenwoordigers van enkele opleidingsscholen, Steunpunt Opleidingsscholen PO/VO en Kennispunt Opleiden in de School om het format nog eenmaal door te nemen. Op basis van de verzamelde input is een definitief format opgesteld. De vragenlijst bestaat uit 3 delen: partnerschap; opleidingsinstituut; partnerbestuur (2x). Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 11

12 Dataverzameling De vragenlijst is uitgezet onder alle projectleiders van de bekostigde Opleidingsscholen po, vo en mbo. De vragenlijst is ook uitgezet onder 10 onbekostigde opleidingsscholen (po, vo en mbo). De projectleiders waren verantwoordelijk om het format compleet in te vullen (met input van het opleidingsinstituut en partnerbesturen). Uiteindelijk hebben 49 bekostigde opleidingsscholen, na herhaalde verzoeken, informatie aangeleverd (3 van het po niet en 2 van het vo niet). Van de 10 onbekostigde opleidingsscholen hebben 7 partnerschappen informatie aangeleverd. Daarnaast hebben er telefonische interviews plaatsgevonden met 6 lerarenopleidingen die in mindere mate aspecten van Opleiden in de School in de opleiding hebben opgenomen. Na afronding van het onderzoek zijn de resultaten gepresenteerd aan en besproken met vertegenwoordigers van een groot aantal opleidingsscholen in het po, vo en mbo (Utrecht, 8 november 2017). Het doel van de interviews en de bijeenkomst was om zicht te krijgen op het verschil in intensiteit en de meerkosten van Opleiden in de School bij erkende opleidingsscholen ten opzichte van andere vormen van opleiden. Tevens is in de bijeenkomst ingegaan op specifieke uitkomsten zoals de verschillen tussen po en vo. Uit dit deel van het onderzoek bleek dat er door de grote diversiteit geen generieke verklaringen voor de verschillen zijn aan te geven. Analyse Alle ingevulde formats zijn ingevoerd in een databestand. Kosten zijn berekend voor het opleidingsinstituut of opleidingsinstituten behorende bij een partnerschap, voor de partnerbesturen en voor het partnerschap zelf. Daarbij is uitgegaan van de uren die betrokken functionarissen besteden aan het uitvoeren van de werkzaamheden die gerelateerd zijn aan Opleiden in de School. Interpretatie van uitkomsten Uiteindelijk hebben 22 van de 25 opleidingsscholen in het po en 25 van de 27 opleidingsscholen in het vo gerespondeerd. Daarnaast hebben de 2 opleidingsscholen in het mbo gerespondeerd. Deze hoge respons op het niveau van het partnerschap gaat helaas wel gepaard met een hoge partiële non-respons: niet alle opleidingsscholen hebben alle gevraagde gegevens kunnen aanleveren. Het onderzoek heeft daardoor voldoende gegevens opgeleverd om een schatting te maken van de gemiddelde kosten per opleidingsschool in het po en vo en de kosten van het Opleiden in de School in zijn geheel. De gegevens zijn helaas niet geschikt om uitsplitsingen te maken naar andere kenmerken van opleidingsscholen. Dat gebeurt in dit rapport dan ook niet. In de antwoorden op een groot deel van de vragen is sprake van een grote spreiding. Dat is alleen al logisch omdat er bijvoorbeeld kleine maar ook hele grote partnerschappen zijn. Daarnaast is Opleiden in de School zeer divers vormgegeven binnen de partnerschappen. Vanaf het begin is deze vrijheid er geweest om daarmee recht te kunnen doen aan het principe van contextspecifiek opleiden. Dat verklaart waarschijnlijk dat er grote verschillen zijn in opgave van uren die met bepaalde activiteiten gepaard gaan. De combinatie van het slechts kunnen presenteren van gemiddelden en totalen en tegelijkertijd de wetenschap dat de praktijk zeer divers is, leidt ertoe dat de uitkomsten weinig herkenning zullen opleveren en ook als mogelijk richtsnoer voor individuele nieuwe partnerschappen van weinig directe 12 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

13 waarde zullen zijn. Deze beperkingen van het onderzoek worden versterkt door twee andere zaken. In de eerste plaats bleken incidentele kosten (opzetten en ontwikkelen van een opleidingsschool) en de structurele kosten (in stand houden en doorontwikkelen van een opleidingsschool) niet van elkaar te scheiden uit de onderzoeksgegevens. In de tweede plaats kunnen we alleen totale kosten van opleiden in de school presenteren en niet de meerkosten ten opzichte van de reguliere of traditionele manier van opleiden van leraren. Dat laatste was wel uitdrukkelijk de intentie maar is door gebrek aan gegevens over traditioneel opleiden tijdens het onderzoek niet mogelijk gebleken. Om de kosten te bepalen van activiteiten is gevraagd naar de tarieven die gehanteerd worden door de diverse onderdelen van het samenwerkingsverband. Deels konden respondenten een opgave van die tarieven geven maar deels is het gebaseerd op de salarisschalen waarin de betreffende functionarissen zaten. Dat levert uiteraard enige ruis op in de vertaling van uren en kosten hetgeen bijvoorbeeld blijkt uit het feit dat de opgave van tarieven in po soms iets hoger uitvalt dan in vo wat gegeven de gemiddelde inschaling niet erg waarschijnlijk is. 1.5 Leeswijzer De resultaten in dit rapport worden zoveel mogelijk uitgesplitst naar de sectoren po en vo. In die sectoren zijn respectievelijk 25 en 27 bekostigde opleidingsscholen. In het mbo zijn er 2 bekostigde opleidingsscholen. Net zoals in het po en vo zijn in het mbo niet van beide opleidingsscholen alle gegevens bekend. De resultaten die gepresenteerd worden voor het mbo hebben in veel gevallen maar op 1 van beide opleidingsscholen betrekking. Deze resultaten staan niet in tabellen, maar zijn verwerkt in de tekst. De kernresultaten betreffen de gemiddelde tijd en kosten die gepaard gaan met de activiteiten van Opleiden in de School, uitgesplitst naar functionaris. Om zicht te geven op de diversiteit van het Opleiden in de School presenteren we naast de gemiddelde tijd en kosten ten eerste ook de minimum en maximumwaarde hiervan. Ten tweede is het aandeel opleidingsscholen opgenomen waarbij de betreffende activiteit voorkomt, uitgesplitst naar functionaris. Het rapport is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk twee wordt de organisatie van de opleidingsscholen beschreven. In hoofdstuk drie worden de kosten per instelling en functie berekend, in hoofdstuk vier volgt een berekening van de totale kosten van de opleidingsscholen in de verschillende sectoren. In hoofdstuk vijf worden de kosten van de opleidingsscholen vergeleken met onbekostigde opleidingsscholen en opleidingsinstituten die niet samenwerken binnen een opleidingsschool. In hoofdstuk zes wordt gekeken naar de herkomst van de financiering. De conclusie volgt in hoofdstuk zeven. Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 13

14 14 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

15 2 Opleiden in de school In dit hoofdstuk beschrijven we de belangrijkste kenmerken van Opleiden in de School, dat wil zeggen, we geven aan hoe de bekostigde opleidingsscholen georganiseerd zijn en voor welke activiteiten deze opleidingsscholen worden ingezet. De onderzoekseenheid in dit hoofdstuk is steeds de opleidingsschool. 2.1 Partnerschappen Opleiden in de School In een partnerschap Opleiden in de School (opleidingsschool) worden docenten in het po, vo en mbo opgeleid. De partnerschappen leiden voornamelijk voor één onderwijssector op. De verdeling over de sectoren is opgenomen in tabel 2.1. Enkele partnerschappen hebben aangegeven voor meer dan één sector op te leiden. Het gaat hierbij om 3 opleidingsscholen die opleiden voor vo en mbo en een opleidingsschool voor po en vo. Wij hebben deze opleidingsscholen ingedeeld in de sector waar ze blijkens de aangesloten scholen de meeste overlap mee vertonen. In totaal hebben 49 opleidingsscholen respons gegeven op het onderzoek, van 5 opleidingsscholen is geen antwoord gekomen. Tabel 2.1 Respons aantal bekostigde opleidingsscholen naar onderwijssector Responsaantal Totaal Po Vo Mbo 2 2 Totaal Het aantal partnerscholen dat bij een partnerschap betrokken is, varieert. Bij beide mbopartnerschappen wordt steeds maar met één instelling gewerkt. In het po ligt het zwaartepunt tussen de 10 en 50 aangesloten scholen (vaak via enkele besturen) en in het vo zijn het meestal minder dan 10 scholen die participeren. Dat heeft uiteraard te maken met de omvang van de scholen in de verschillende sectoren. In het po wordt er in de meeste gevallen binnen een partnerschap samengewerkt met één opleidingsinstituut, in het vo komt het ook regelmatig voor dat meerdere opleidingsinstituten participeren in hetzelfde samenwerkingsverband (zie tabel 2.2 en 2.3). Overigens is het ook zo dat opleidingsinstituten in meerdere partnerschappen kunnen participeren. Tabel 2.2 Aantal partnerscholen per opleidingsschool Partnerscholen po vo mbo Maximaal Tussen de 5 en de Tussen de 10 en de Tussen de 25 en de 50 5 Tussen de 50 en Meer dan Gemiddeld Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 15

16 Tabel 2.3 Aantal opleidingsinstituten per opleidingsschool, per sector po vo mbo 1 Opleidingsinstituut Opleidingsinstituten Opleidingsinstituten Opleidingsinstituten 7 Meer dan 5 4 Gemiddeld 1,2 4,4 1 Wanneer we kijken naar het aantal studenten per opleidingsschool (tabel 2.4) dan zijn de opleidingsscholen die zich richten op de sectoren po en vo min of meer gelijk in gemiddelde omvang (rond de 260 studenten in één jaar). De beide mbo-opleidingsscholen blijken beduidend kleiner. Tabel 2.4 Aantal studenten per opleidingsschool, per sector Studenten po vo mbo 80 tot tot tot tot tot tot tot en meer 4 1 Gemiddeld In de tabellen 2.5 tot 2.7 geven we een overzicht van de schoolopleiders en onderzoeksbegeleiders binnen een opleidingsschool (voor elk van de sectoren apart) 2. We zien dat het gemiddeld aantal fte schoolopleiders en onderzoekscoördinatoren in po en vo dicht bij elkaar ligt (respectievelijk ruim 3 fte en 0,5 fte). Tabel 2.5 Aantal fte schoolopleiders en onderzoekscoördinatoren per partnerschap po (N=22) Aantal fte Aantal personen Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Schoolopleiders 3,3 0,1 7,5 40, Onderzoekscoördinatoren 0,6 0,1 1,3 6, Tabel 2.6 Aantal fte schoolopleiders en onderzoekscoördinatoren per partnerschap vo (N=25) Aantal fte Aantal personen Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Schoolopleiders 3,4 1,2 7,0 21, Onderzoekscoördinatoren 0,5 0 1,1 6, Het aantal instituutsopleiders binnen een opleidingsschool is niet goed aan te geven omdat opleidingsinstituten vaak in meerdere opleidingsscholen participeren. 3 Er is een opleidingsschool in het po met 360 scholen, volgens de opgave van de opleidingsschool is er voor iedere school is er een schoolopleider. 16 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

17 Tabel 2.7 Aantal fte schoolopleiders en onderzoekscoördinatoren per partnerschap mbo (N=2) Aantal fte Aantal personen Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Schoolopleiders 1,7 1,4 2,0 10, Onderzoekscoördinatoren 0,2 0 0, Binnen de meeste partnerbesturen is de schoolopleider geen functie maar een taak. Dat geldt in het po sterker dan in het vo (zie tabel 2.8). Tabel 2.8 Schoolopleider als functie of taak, per sector Functie Taak Po vo Po Vo Schoolopleider 12% 45% 88% 55% 2.2 Stages Een belangrijk aspect van het Opleiden in de School is dat de student meer tijd doorbrengt in de stageschool. Opleidingsinstituten zijn daarbij in verschillende opleidingsscholen vaker fysiek in de partnerschool aanwezig. Een nevendoel van het onderzoek was zicht te krijgen op hoe Opleiden in de School er op de partnerscholen uitziet. Een onderdeel daarvan is de vraag of studenten vooral (bijna) voltijdse stages lopen gedurende een aangesloten periode van meer dan twee maanden (blokstages), of dat de stages in deeltijd worden gelopen verspreid over een langere periode (lintstages). Dit kan van belang zijn voor de ondersteuning die het opleidingsinstituut biedt ter plekke op de stageschool. Het blijkt dat bij de meeste instellingen combinaties van blok- en lintstages worden toegepast. Dat geldt voor zowel po als vo. Bij kopopleidingen komen lintstages iets meer voor, bij de educatieve minor wordt juist meer gebruik gemaakt van blokstages (zie tabel 2.9). Het type student is meer bepalend voor de keuze voor blok- of lintstages dan de onderwijssector. Daarom is geen uitsplitsing naar sector opgenomen. Tabel 2.9 Aantal opleidingsscholen dat gebruik maakt van blok- of lintstages, uitgesplitst naar studenttype Beide Blok Lint Naar student Hbo voltijd Hbo deeltijd Academische pabo Kopopleiding ULO voltijd PDG / zij-instromers Educatieve minor Overig bijvoorbeeld duaal Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 17

18 2.3 Aantal studenten per partnerschool De studenten lopen stage op een van de partnerscholen die is aangesloten bij de opleidingsschool. In het po lopen gedurende één studiejaar per partnerschool gemiddeld 8 studenten stage, in het vo zijn het gemiddeld 35 studenten per jaar. De aantallen in het vo liggen dus ongeveer een factor 4 hoger, hetgeen verklaard kan worden door de omvang van de scholen. Op één moment tegelijkertijd lopen er op po-scholen zo tussen de 5 à 7 studenten stage, in het vo loopt dat uiteen tussen 19 en 32 (zie tabel 2.10). Tabel 2.10 Aantal studenten (gemiddeld) per partnerbestuur Po vo Studenten in een studiejaar 8,0 35,3 Maximaal aantal studenten op een moment 6,8 31,5 Minimaal aantal studenten op een moment 5,6 19,4 18 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

19 3 Kosten naar soort instelling, functie, activiteit In dit hoofdstuk worden de uren en kosten van Opleiden in de School gepresenteerd naar functionaris en activiteit. Er wordt zoveel mogelijk gerapporteerd op het niveau van de verschillende functionarissen die actief zijn in het Opleiden in de School. Eerst gaat het om de functionarissen en activiteiten van het partnerbestuur, dan om het opleidingsinstituut en ten slotte om activiteiten op het niveau van het samenwerkingsverband. In hoofdstuk 4 worden de totale kosten van het Opleiden in de School gepresenteerd. 3.1 Partnerbestuur De studenten worden een groot deel van de opleiding op een van de partnerscholen binnen het samenwerkingsverband opgeleid. Op de partnerscholen zijn onder meer de schoolopleider en werkplekbegeleider aanwezig om de studenten op te leiden in de praktijk. De activiteiten van de schoolopleider en werkplekbegeleider verschillen per opleidingsschool. Het werk van de schoolopleider kan bestaan uit onder meer de volgende werkzaamheden: Individuele begeleiding van de student. Groepsbegeleiding van de studenten. Onderzoeksbegeleiding van studenten. Begeleiden van startende docenten. Begeleiden van zittende docenten. Ontwikkelen van OidS. Professionaliseren. Overige taken. In de tabellen 3.1 en 3.2 is per activiteit weergegeven op welk deel van de opleidingsscholen deze activiteit een taak is voor de schoolopleider en hoeveel uur de schoolopleider daar mee bezig is. Dit is gebaseerd op de opgave van een of meer aangesloten partnerbesturen per opleidingsschool. In deze tabellen is ook te zien dat niet alle bovengenoemde taken bij ieder samenwerkingsverband en/of ieder aangesloten partnerbestuur een taak zijn voor de schoolopleider. In het vo hebben (nagenoeg) alle schoolopleiders taken op het gebied van individuele studentbegeleiding en groepsbegeleiding, en daarnaast begeleiding van starters (95 tot 100%). In het basisonderwijs zijn dit ook verreweg de meest voorkomende taken maar toch nog wat minder (80 tot 90%) door schoolopleiders uitgevoerd dan in het vo. Ook van een van de twee mbo-partnerschappen is bekend dat individuele studentbegeleiding, groepsbegeleiding van studenten en begeleiding van startende leraren tot taken behoort van de schoolopleider. De schoolopleider geeft gemiddeld 475 uur begeleiding (individueel/in groepsverband en onderzoeksbegeleiding) aan de studenten in po en bijna 350 uur in vo. Voor 1 mbo-partnerschap is dit minder, daar besteden de schoolopleiders gemiddeld 129 uur aan begeleiding. Ook besteedt de schoolopleider gemiddeld 117 uur in po en 127 uur in vo aan het begeleiden van startende en zittende docenten. We weten niet hoeveel docenten in deze tijd worden begeleid. De schoolopleider heeft ook vaak een rol bij het ontwikkelen van OidS, dit is gemiddeld 37 uur in po en 91 in vo. Voor professionalisering besteden schoolopleiders Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 19

20 gemiddeld 52 uur in po en 105 in vo. Bij 1 mbo-partnerschap besteden schoolopleiders 40 uur aan professionalisering. Naast uren zijn er ook kosten gemoeid met professionalisering. Dit komt per schoolopleider op ongeveer per jaar (1.230 in po en in vo). Voor 1 mbo-partnerschap bedragen de kosten voor professionalisering 300 per jaar. Partnerscholen is gevraagd of de schoolopleider een taak of een functie is. Bij de overgrote meerderheid (88%) van de partnerscholen in het po is schoolopleider een taak. In het vo ligt dit percentage beduidend lager. Daar is het op 55% van de partnerscholen een taak en op 45% een functie. Van de 2 mbo-partnerschappen heeft 1 partnerschap aangegeven dat schoolopleider een taak is. Tabel 3.1 Uren en kosten ( ) van schoolopleider po per activiteit (N=26) Uren Kosten Aandeel opleidingsscholen waarbij schoolopleider deze taak heeft Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Ind. begeleiding student % Groepsbegeleiding % Onderzoeksbegel. student % Ontwikkelen OidS % Begel. startende docenten % Begel. zittende docenten % Professionalisering (tijd) % Professionaliseringskosten Overige taken Tabel 3.2 Uren en kosten ( ) per schoolopleider vo per activiteit (N=32) Uren Kosten Aandeel opleidingsscholen waarbij schoolopleider deze taak heeft Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Ind. begeleiding student % Groepsbegeleiding % Onderzoeksbegel. student % Ontwikkelen OidS % Begel. startende docenten % Begel. zittende docenten % Professionalisering (tijd) % Professionaliseringskosten Overige taken In het po geeft op een klein deel van de aangesloten scholen de schoolopleider of alleen groepsbegeleiding aan studenten of alleen individuele begeleiding aan studenten. De gemiddelde tijdsbesteding voor een schoolopleider ligt in het po op 820 uur en in het vo op 853 uur. De normjaartaak van een leraar is uur per jaar, in zowel po als vo. De individuele studentbegeleiding, onderzoeksbegeleiding en professionalisering vormen daarbij de grootste taken (in beide sectoren) in termen van uren. Ook de overige taken zijn een 20 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

21 forse categorie maar dat is een optelsom van meerdere taken, bijvoorbeeld administratieve en coördinerende taken, contacten (intern en extern), overleg, beleidsontwikkeling, communicatie, intervisie e.d. Voor beide sectoren is het uurtarief voor schoolopleiders ofwel door de instellingen gegeven ofwel berekend op basis van de opgegeven salarisschaal. Per partnerschap is zo een tarief bekend dat voor het po 34 bedraagt en voor het vo 40. Met dat gegeven kunnen de kosten per schoolopleider naar activiteit worden bepaald. In het po komt het totaal voor een schoolopleider daarmee op en in het vo op (inclusief directe opleidingskosten). De werkzaamheden van de werkplekbegeleider kunnen uit onder meer het volgende bestaan: Individuele begeleiding. Groepsbegeleiding. Onderzoeksbegeleiding van studenten. Begeleiden van startende docenten. Begeleiden van zittende docenten. Ontwikkelen van OidS. Professionaliseren. Overige taken. In de tabellen 3.3 en 3.4 is per taak weergegeven op welk deel van de opleidingsscholen door een partnerbestuur wordt aangegeven dat dit een taak is voor de werkplekbegeleider en hoeveel uur hij of zij daaraan besteedt. We zien dat bij de werkplekbegeleiders vooral de individuele studentbegeleiding en veel minder de groepsbegeleiding tot het takenpakket hoort. Daarnaast is, net als bij de schoolopleiders, de begeleiding van starters relatief vaak een taak van de werkplekbegeleiders. In vergelijking met de schoolopleiders is duidelijk dat het ontwikkelen van OidS veel minder een taak voor werkplekbegeleiders is. De werkplekbegeleider geeft gemiddeld 150 uur begeleiding (individueel/ in groepsverband en onderzoeksbegeleiding) aan de studenten in po en bijna 75 uur in het vo 4. Bij 1 mbopartnerschap is dit 46 uur. In het vo besteedt de werkplekbegeleider gemiddeld ongeveer 30 uur aan het begeleiden van startende en zittende docenten. Het ene mbo-partnerschap sluit hier met 40 uur bij aan, maar bij het andere mbo-partnerschap staat hier 1 uur voor. In het po zien we dat werkplekbegeleiders geen uren aan starters of zittende leraren besteden. We weten niet hoeveel docenten worden begeleid in de tijd die hiervoor is opgegeven. In het po besteden werkplekbegeleiders gemiddeld 8 uur aan het ontwikkelen van OidS, in het vo 7 uur. Bij 1 mbo is dat 2 uur. Aan professionalisering besteden werkplekbegeleiders gemiddeld 32 uur in het po, 5 uur in het vo en 25 uur in het mbo. De kosten die gemoeid zijn met professionalisering, 160 à 170 per jaar, verschillen niet veel tussen po en vo. 4 In de beantwoording bleek dat een fors aantal partnerbesturen (veel) meer werkplekbegeleiders had opgegeven dan er studenten rondliepen. Waarschijnlijk hebben deze respondenten de vraag geïnterpreteerd dat het ook om werkplekbegeleiders gaat die mogelijk niet actief zijn geweest als werkplekbegeleider in het studiejaar 2015/2016. Dat leidde tot zeer hoge en onwaarschijnlijke kosten voor de werkplekbegeleiding. Er is er daarom voor gekozen de berekeningen te baseren op de gegevens van de partnerbesturen waarbij het aantal werkplekbegeleiders niet meer is dan het aantal studenten. Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 21

22 Tabel 3.3 Uren en kosten ( ) van werkplekbegeleider po per activiteit (N=7) Uren Kosten Aandeel opleidingsscholen waarbij werkplekbegeleider deze taak heeft Gem. Min. Max Gem.. Min. Max Ind. begeleiding student % Groepsbegeleiding % Onderzoeksbegeleiding % Ontwikkelen OidS % Begel. startende docenten % Begel. zittende docenten % Professionalisering (tijd) % Professionaliseringskosten 157 Overige taken Tabel 3.4 Uren en kosten ( ) per werkplekbegeleider vo per activiteit (N=20) Uren Kosten Aandeel opleidingsscholen waarbij werkplekbegeleider deze taak heeft Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Ind. begeleiding student % Groepsbegeleiding % Onderzoeksbegeleiding % Ontwikkelen OidS % Begel startende docenten % Begel. zittende docenten % Professionalisering (tijd) % Professionaliseringskosten n.v.t. 172 Overige taken De gemiddelde tijdsbesteding voor een werkplekbegeleider ligt in het po op 225 uur en in het vo op 147 uur. De individuele studentbegeleiding is in po verreweg de meest belangrijke taak (in termen van uren). In het vo is te zien dat naast de begeleiding van studenten ook de begeleiding van startende docenten nog relatief veel uren van werkplekbegeleiders vraagt. Ook de overige taken zijn binnen po en vo nog een forse categorie. Het betreft een optelsom van meerdere taken, bijvoorbeeld onderhouden van contacten (intern en extern opleidingsschool), voeren van overleg, intervisiebijeenkomsten, beoordeling (administratie en gesprekken, niet alle instellingen noemen beoordeling hier expliciet en zien dit waarschijnlijk als onderdeel van de begeleiding), organiseren en bijwonen van dagen, e.d. We zien verder dat niet alleen schoolopleiders maar ook werkplekbegeleiders in het vo gemiddeld minder uren aan OidS gerelateerde werkzaamheden besteden dan in het po. Werkplekbegeleiders in het vo besteden in totaal gemiddeld nog niet de helft van de tijd die werkplekbegeleiders in het po erin steken. Een deel van de verklaring is mogelijk dat leerkrachten in het po iets meer uur voor de klas staan dan docenten in het vo, maar dit kan niet het hele verschil verklaren. 22 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

23 Ook voor werkplekbegeleiders is het uurtarief ofwel door de instellingen gegeven ofwel berekend op basis van de opgegeven salarisschaal. Per partnerschap is zo een tarief bekend van gemiddeld ongeveer 35 (in het po 35,2, in het vo 34,8) 5. Die tarieven liggen grotendeels in lijn met de tarieven voor de schoolopleiders. Deze functionarissen zitten over het algemeen in dezelfde salarisschalen. Onbekend is of zij hoog of laag in de schaal zitten. Als we hiermee de kosten per werkplekgebeleider uitrekenen, komen we voor het po komt in totaal voor een werkplekbegeleider op en in het vo op (inclusief de directe opleidingskosten). Als we de kosten per werkplekbegeleider en schoolopleider vermenigvuldigen met het gemiddeld aantal werkplekbegeleiders (6 in po en 29 in vo) en schoolopleiders (4 in po en 5 in vo) per partnerbestuur en we voegen de additionele kosten toe dan komen we voor alle partnerbesturen per opleidingsschool tezamen op 2,3 miljoen in het po en op 1,7 miljoen in het vo per opleidingsschool (zie tabel 3.5). Tabel 3.5 Gemiddelde totale kosten ( ) per opleidingsschool, naar sector Kosten po vo Schoolopleiders Werkplekbegeleiders Overig Totaal Opleidingsinstituut De activiteiten bij het opleidingsinstituut worden voornamelijk uitgevoerd door de instituutsopleider. De werkzaamheden van een instituutsopleider bestaan mogelijk uit: Individuele begeleiding van de student. Groepsbegeleiding van de studenten. Onderzoeksbegeleiding van studenten. Begeleiden van startende docenten. Begeleiden van zittende docenten. Ontwikkelen van OidS. Professionaliseren. Overige taken. In de tabellen 3.6 en 3.7 is te zien dat al dit soort taken door instituutsopleiders worden uitgevoerd maar dat ook duidelijk is dat het grootste deel van de tijd besteed wordt aan de onderzoeksbegeleiding aan studenten en de individuele begeleiding van studenten. Dit geldt voor 1 mbo-partnerschap. Andere taken zoals groepsbegeleiding, begeleiding van startende leraren en professionalisering maken ook bij de meerderheid van de opleidingsinstituten deel uit van het takenpakket van de instituutsopleiders maar de tijdsbesteding daaraan is veel minder dan aan begeleiding. Dat geldt voor zowel po als vo en 1 mbo-partnerschap. De instituutsopleider geeft gemiddeld ongeveer 500 uur begeleiding aan de studenten in het po en 470 in het vo (individueel, in groepsverband en onderzoeksbegeleiding, voor alle 5 Als een schaal was opgegeven hebben we het schaalmidden genomen, dat met 12 vermenigvuldigd (om naar een jaarsalaris te komen), dat met 1,38 vermenigvuldigd (om vakantiegeld en werkgeverslasten toe te voegen) en door 1659 gedeeld (om op een uurbedrag uit te komen). Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 23

24 partnerschappen waaraan het opleidingsinstituut verbonden is bij elkaar). Bij 1 mbo wordt een vergelijkbaar aantal genoemd, namelijk 478 uur. De begeleiding van startende en zittende docenten komt op gemiddeld 20 uur in het po. In het vo vindt er door instituutsopleiders niet of nauwelijks begeleiding aan starters en zittend personeel plaats, ook binnen 1 mbo-partnerschap is dit niet het geval. Ontwikkeltaken per instituutsopleider komen op 24 uur in po en 34 uur in vo. Bij 1 mbo-partnerschap is dit 10 uur. Professionalisering van instituutsopleiders komt op 45 uur in het po en 18 uur in het vo. Voor 1 mbo is dit 25 uur. De directe kosten die met professionalisering samenhangen (dus niet de uren) komen op 548 in het po en 631 in vo. Naast begeleidings- en ontwikkelkosten heeft een opleidingsinstituut ook overige taken en kosten voor het deelnemen aan OidS. De uren komen per instituutsopleider op gemiddeld 50 uur in het po en 31 in het vo. Daarbij gaat het volgens de opleidingsinstituten om zaken als coördinatie, overleg, relatiebeheer, curriculumontwikkeling, kennisdeling en dergelijke. In totaal komen we daarmee op jaarbasis voor een instituutsopleider op 744 uur in het po en op 561 uur in het vo. Tabel 3.6 Uren en kosten ( ) van een instituutsopleider po, per activiteit (N=17) Uren Kosten Aantal opleidingsscholen waarbij instituutsopleider deze taak heeft Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Ind. begeleiding student % Groepsbegeleiding % Onderzoeksbegeleiding % Begel. startende docenten % Ontwikkelen OidS % Begel. zittende docenten % Professionalisering % Professionaliseringskosten 548 Overige taken % 24 ecbo Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school

25 Tabel 3.7 Uren en kosten ( ) van instituutsopleider vo, per activiteit (N=29) Uren Kosten Aantal opleidingsscholen waarbij instituutsopleider deze taak heeft Gem. Min. Max. Gem. Min. Max. Ind. begeleiding student % Groepsbegeleiding % Onderzoeksbegeleiding % Ontwikkelen OidS % Begel. startende docenten % Begel. zittende docenten % Professionalisering % Professionaliseringskosten 631 Overige taken % Op basis van de door de instituten gegeven uurtarieven of salarisschalen komen we voor instituutsopleiders op 47,4 in het po en op 57,1 in vo. De tarieven liggen boven die van de werkplekbegeleiders en de schoolopleiders en we zien dat opleidingsinstituten die voor het vo opleiden een hoger tarief hanteren dan die voor het po opleiden. De uren zijn met dit gemiddelde tarief vermenigvuldigd om de bovenstaande kosten per activiteit te bepalen. Op deze wijze kunnen we de kosten per instituutsopleider bepalen. Die bedraagt voor het po komt en voor het vo (inclusief de directe opleidingskosten). Dat verschil heeft vooral te maken met feit dat uren per instituutsopleider in po veel hoger zijn. Naast de uren-gebonden kosten maken de opleidingsinstituten nog overige kosten. Het gaat om een relatief klein bedrag dat gemiddeld per opleidingsinstituut in het po op bijna ligt en in het vo op bijna De totale OidS-kosten voor een opleidingsinstituut liggen daarmee op gemiddeld 1,1 miljoen in het po en op 1 miljoen in het vo (zie tabel 3.8). Tabel 3.8 Gemiddelde totale kosten ( ) per opleidingsinstituut, per sector Kosten po vo Instituutsopleiders Overig Totaal Samenwerkingsverband Op het niveau van het samenwerkingsverband houden de meeste kosten verband met Werkzaamheden coördinator Werkzaamheden stuurgroep Administratie Overige activiteiten Er zijn behoorlijke verschillen tussen uren en kosten voor de po- en vo-partnerschappen (zie tabel 3.9 en 3.10). In het po is er gemiddeld genomen voor bijna 950 uren per jaar een coördinator aangesteld. Dat ligt in het vo op ruim 1500 uur. Voor beide mbo- Inventarisatie kosten en intensiteit Opleiden in de school ecbo 25