factsheet 2012 Jeugdzorg provincie Utrecht

Transcriptie

1 factsheet 2012 Jeugdzorg provincie Utrecht

2 Inleiding Inhoud Voor u ligt de nieuwe Factsheet jeugdzorg provincie Utrecht. Hierin vindt u informatie over wie er bijvoorbeeld verantwoordelijk zijn voor de aansturing en de uitvoering van jeugdzorg. Wie maken er gebruik van jeugdzorg? Welke vormen van jeugdzorg zijn er? Met de nieuwe ontwikkelingen rond de transitie jeugdzorg is er veel behoefte aan inzicht in de huidige opzet van jeugdzorg. In deze factsheet vindt u informatie over de huidige wettelijke kaders en de taken en verantwoordelijkheden van de verschillende partners: de provincie, Bureau Jeugdzorg en de aanbieders van Jeugd & Opvoedhulp. Dit wordt geïllustreerd met de gegevens en cijfers uit 2011, aangevuld met financiële cijfers uit In 2010 is de eerste factsheet jeugdzorg uitgegeven, met facts and figures over de geïndiceerde jeugdzorg in de provincie Utrecht. Vanwege de grote belangstelling voor dit document wordt de factsheet nu jaarlijks uitgegeven. De gegevens zijn voor zover bekend aangepast en aangevuld. i Meer informatie: Contact: kennisnetwerkjeugdzorg@provincie-utrecht.nl Inleiding 2 Algemeen 4 Provinciale jeugdzorg 4 Stroomschema huidige jeugdzorg 6 Stelselwijziging: transitie jeugdzorg 8 Stroomschema zorg voor jeugd na de transitie 9 Provinciale middelen 10 Financiële middelen provinciale jeugdzorg 10 Herkomst en verdeling middelen Programma Jeugdzorg Provincie Utrecht Bureau Jeugdzorg Utrecht 13 Centrale Aanmelding 17 Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ) (vrijwillige hulpverlening) 19 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) 21 Jeugdbescherming (gedwongen hulpverlening) 22 Jeugdreclassering (gedwongen hulpverlening) 25 Kindertelefoon 27 Voorlichting en advies 28 Aanbieders Jeugd & Opvoedhulp in de provincie Utrecht 29 Cliënten 39 Medezeggenschapsrecht 39 Vertrouwenspersoon 39 Klachtrecht 40 Rijksoverheid 41 Raad voor de Kinderbescherming 41 Jeugdzorgplus 43 Justitiële Jeugd Inrichtingen (JJI) 44 Inspectie Jeugdzorg

3 Algemeen In het huidige stelsel zijn provincies verantwoordelijk voor de regie op de tweedelijns Begin dit jaar hebben we de Factsheet Jeugdzorg provincie Utrecht 2010 opgesteld. (geïndiceerde) jeugdzorg. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het lokale aanbod In dit factsheet bundelen we informatie over de provinciale jeugdzorg en de jeugdzorgketen aan eerstelijns zorg (jeugdgezondheidszorg, preventie en licht-ambulante hulpverlening). De vanuit gemeentelijke diverse bronnen. voorzieningen Cijfers en moeten feiten die zoveel inzicht mogelijk bieden voorkomen in het wie, dat wat kinderen en hoe en in jongeren de jeugdzorg. een problematiek Maar ook informatie ontwikkelen over waardoor het aantal ze jongeren gebruik moeten dat de jeugdzorg maken van instroomt, de geïndiceerde het aantal jeugdzorg. meldingen De verdeling van kindermishandeling van verantwoordelijkheden of schooluitval. is vastgelegd in de WMO en de Wet op de jeugdzorg. De belangstelling voor deze informatie bleek groter dan verwacht en inmiddels zijn we Provinciale toe aan een jeugdzorg herdruk. Dit bood ons ook de gelegenheid de laatste ontwikkelingen op Op te 1 januari nemen 2005 en de is cijfers de Wet waar op mogelijk de jeugdzorg te actualiseren. in werking getreden. Hierin zijn de toegang en bekostiging van de jeugdzorg geregeld en zijn de taken en verantwoordelijkheden We hopen verdeeld met deze over bundeling Rijk, gemeenten van informatie en provincies. een bijdrage te leveren aan een beter zicht op de provinciale jeugdzorg. De provincies ontvangen van het Rijk de doeluitkering jeugdzorg en hebben als taak ervoor te zorgen dat alle kinderen en jongeren in Nederland jeugdzorg kunnen Marjan Haak-Griffioen ontvangen, zoals vastgelegd in de wet. De provincie is verantwoordelijk voor: Gedeputeerde Jeugd, Onderwijs, Zorg, Bestuurlijke Organisatie & Participatie de toegang tot de jeugdzorg (via Bureau Jeugdzorg); de inkoop van voldoende zorg (middels aanbieders van Jeugd & Opvoedhulp); de afstemming met gemeenten (voor het lokale, preventieve veld), het Rijk (voor de justitiële jeugdzorg en jeugdzorgplus) en AWBZ-partners (voor de AWBZ gefinancierde jeugdzorg). De provincie stelt de kaders voor de geïndiceerde jeugdzorg vast, koopt zorg in en stuurt de geïndiceerde aanbieders van Jeugd & Opvoedhulp (J&O) en Bureau Jeugdzorg (BJZ) aan. De provincie is bovendien ketenregisseur, zodat een goede afstemming kan plaatsvinden tussen verschillende zorgdomeinen en er integrale hulp aan het kind geboden kan worden. Stroomschema huidige jeugdzorg In het stroomschema op de volgende pagina wordt geschetst hoe de huidige jeugdzorg is georganiseerd. i Meer informatie: 4 5

4 STROOMSCHEMA 2011 LOKAAL JEUGDBELEID BUREAU JEUGDZORG UTRECHT (BJU) JUSTITIËLE JEUGDZORG Gemeentelijk jeugdbeleid: Centra voor Jeugd en Gezin (CJG), waaronder: - Jeugdgezondheidszorg - Jeugdmaatschappelijk werk - Jongerenwerk Centrale Aanmelding (CA) Verwijst cliënten door naar het lokale veld of leidt cliënten voor geïndiceerde jeugdzorg door naar het juiste regiokantoor van Bureau Jeugd zorg en verzorgt aanmeldbesluit (AMK/TGJ/SEZ). Juiste hulpverlener neemt contact met de cliënten op. Zorg-meldingen van derden komen hier ook binnen. Spoed Eisende Zorg (SEZ) - Crisishulp bij nieuwe zaken: 4 weken in vrijwillig kader en 6 weken bij VOTS. Verwijst daarna door naar TGJ of RvdK - Bereikbaarheidsdienst voor bestaande caseload TGJ en JB en JR. Advies en- Meldpunt Kindermishandeling (AMK) (Bij AMK kan ook rechtstreeks gemeld worden) Doet onderzoek bij vermoedens van kindermishandeling. Motiveert voor hulp en verwijst (indien nodig) door naar de RvdK, het lokale veld of de TGJ (checkt na 6 mnd hoe de hulp verloopt). Raad voor de kinderbescherming (RvdK) Doet onderzoek. Stelt een rapport op met een advies en legt het voor aan de rechtbank. Civielrechtelijk: Onderzoekt of een kind in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en of hulp niet of onvoldoende door ouders wordt geaccepteerd. Strafrechtelijk: Onderzoekt de strafbare feiten bij jongeren (12-18 jaar). Overlegvormen gemeenten/ scholen/bju/politie etc: - Zorg Advies Teams (ZAT) - Netwerk 12+/12- - Veiligheidshuis (huisverbod/apj) Crisis Coördinatie Punt (CCP) - Coördineert crisisplekken jeugdzorg - Coördineert plekken gesloten jeugdzorg (jeugdzorgplus) Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ) Vrijwillige kader. Casemanager verzorgt voor cliënten de toegang tot geïndiceerde jeugdzorg en reageert op zorgmeldingen van derden. Casemanagement: indiceren, volgen en evalueren van de geïndiceerde jeugdzorg. Verwijst bij ontwikkelingsbedreiging door naar de Raad voor de Kinderbescherming. PROVINCIALE JEUGDZORG GEÏNDICEERDE JEUGDZORG: - Intensief Ambulant - Dagbehandeling - Residentieel - Pleegzorg Jeugdzorg plus Alleen voor civielrechtelijk geplaatste jeugdigen JEUGD-GGZ - AWBZ - Zorgverzekeringswet INDICATIEBESLUIT Cliënten hebben met indicatiebesluit recht op jeugdzorg. Casemanangers/gezinvoogden schrijven in overleg met cliënten een indicatieformulier voor jeugdzorg. Dit formulier wordt veelal in een MDO (Multi Disciplinair Overleg) besproken en dit leidt tot een indicatiebesluit. Indicatiebesluit voor jeugd-ggz (zvw)kan ook via de huisarts lopen. Jeugdbescherming (JB) Gedwongen kader. - Gezinsvoogd voert ondertoezichtstelling uit (ouders zijn beperkt in hun gezag). - Voogd voert voogdij-maatregel uit (ouders zijn ontheven uit hun gezag). - Gezinsvoogd kan alleen uithuisplaatsen met machtiging van de rechtbank (en indicatiebesluit). Jeugdreclassering (JR) jaar Gedwongen kader. 1. Hulp en steun (max 2 jaar), waaronder mogelijk: - ITB- criem (3 mnd. Bij allochtone jongeren). - ITB-plus (6 mnd. Bij veelvuldige of ernstige delicten). 2. Gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM). 3. Toezicht en begeleiding. Uitspraak Rechtbank Bij civielrecht: - Ondertoezichtstelling (OTS) - Voorlopige OTS (VOTS) - Voogdij (bijv. ontheffing) - Uithuisplaatsing Bij strafrecht: - Jeugdreclassering. - Plaatsing in Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) Justitiële jeugdinrichting (JJI) Alleen voor strafrechtelijk geplaatste jeugdigen 6 7

5 Stelselwijziging: transitie jeugdzorg In het regeerakkoord van oktober 2010 heeft het kabinet besloten het jeugdzorgstelsel te hervormen. Dit betekent dat de verantwoordelijkheid voor de zorg voor jeugd overgaat naar de gemeenten. De komende periode kenmerkt zich door de voorbereiding op deze grote stelselwijziging en op een inhoudelijke vernieuwingsslag: de transitie jeugdzorg. In de plannen voor de transitie komt de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor specialistische jeugdzorg (provinciale jeugdzorg, jeugd-ggz en jeugd-lvg) uiterlijk 2015 in z n geheel bij gemeenten te liggen. De stelselwijziging is opgenomen in het huidige regeerakkoord en komt in essentie op het volgende neer: De bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg komt integraal bij gemeenten te liggen. De financieringsstromen worden gebundeld. Op lokaal niveau is er een duidelijk herkenbare en goed toegankelijke front office voor de jeugdzorg. Het beroep op jeugdzorg moet worden verminderd door meer preventieve begeleiding. De bureaucratie moet worden beperkt. Stroomschema zorg voor jeugd na de transitie In het stroomschema op de volgende pagina wordt geschetst wat de plannen zijn om de zorg voor jeugd na de transitie vorm te geven. i Meer informatie: Stroomschema zorg voor jeugd na de transitie Bovenlokaal Verantwoordelijkheid gemeenten Kwaliteit Toezicht Meldpunt voor huiselijk geweld en Kindermishandeling (MHK) Uitvoering van Kinderbeschermingsmaatregelen Jeugdreclassering Gesloten Jeugdhulp Lokaal Jeugdhulp met verblijf (residentieel) Intensief ambulante hulp in het gedwongen kader Gecertificeerde instellingen Voor de instellingen in dit donker groene kader komen extra wettelijke kwaliteitseisen Toezicht op gecertificeerde instellingen valt onder Rijkstoezicht Jeugdhulp: - Laagdrempelige en herkenbare toegang - Advies en inzet van jeugdhulp - Adviseren van professionals - Toegang tot het gedwongen kader 1 Het stroomschema is vormgegeven op basis van de voortgangsbrief stelselwijziging voor de jeugd (april 2012), de antwoorden op de vragen van de Algemene commissie Jeugdzorg naar aanleiding van deze brief en de concept-wettekst. 8 9

6 Provinciale middelen Financiële middelen provinciale jeugdzorg De provincies ontvangen van het Rijk de doeluitkering jeugdzorg. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft een ramings- en verdeelmodel ontwikkeld voor de verdeling van de doeluitkering voor de provinciale jeugdzorg. Risicofactoren van de jeugd (gewogen jeugdigen) zijn hierin bepalend. Op basis van dit verdeelmodel ontvangt de provincie Utrecht in ,4% van de landelijke doeluitkering. Risicofactoren Nederland Provincie Utrecht % jongens % laag opgeleid % niet westers allochtoon % kinderen in eenoudergezin % kinderen in gezinnen met een laag inkomen 51,2% 13,3% 16,0% 13,8% 8,8% Bron: SCP. De jeugd een zorg, Ramings- en verdeelmodel jeugdzorg, ,2% 11,2% 17,1% 11,8% 7,2% Hoe ziet de verdeling van de middelen eruit in het nieuwe stelsel zorg voor jeugd? 2 In verband met de stelselherziening werkt het SCP aan een nieuw verdeelmodel, zodat dit model ook in de toekomst de basis kan bieden voor de verdeling van de jeugdzorgmiddelen. Het nieuwe model wordt een integraal model dat een verdeelsleutel voor alle middelen voor de brede jeugdzorg oplevert en dat past binnen de systematiek van het gemeentefonds. Het SCP baseert het toekomstige verdeelmodel op een grootschalige jeugdenquête onder ca respondenten. Hiermee wordt het ook mogelijk om in tegenstelling tot het huidige model een verdeling op basis van de vraag op te stellen. Herkomst en besteding middelen Programma Jeugdzorg Provincie Utrecht 2012 Min V&J 23,7 mln. Provincie Utrecht Programma Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg 5,9 mln. 117,6 mln. 36,9 mln. Min VWS 88,0 mln. SGJ (LWI) 4,1 mln. Transitie en steunfuncties 2,5 mln. Jeugdhulp provinciaal 71,1 mln. Jeugdhulp LWI s 3,0 mln. Op basis van begroting en verleningsbeschikking ultimo aug Justitietaak 4,1 mln. Toegangsfunctie 17,2 mln. Justitietaak 19,7 mln. Residentiële hulp 31,8 mln. Pleegzorg 12,2 mln. Ambulante hulp 11,7 mln. Dagbehandeling 12,7 mln. Flexibele middelen 2,7 mln. 2 De informatie uit deze blokjes (en de blokjes op de volgende pagina s) komt uit de voorgangsbrief stelselwijziging voor de jeugd (april 2012), de antwoorden op vragen Algemene commissie Jeugdzorg naar aanleiding van deze brief en de concept-wettekst. Toelichting: zie pagina

7 Toelichting Van de provinciale middelen (5,9 mln.) is 2,8 mln. structureel en 3,1 mln. incidenteel (grotendeels uit coalitieakkoord ). Het ministerie van Veiligheid en Justitie (V&J) financiert de gedwongen hulp (Jeugdbescherming en Jeugdreclassering) die door Bureau Jeugdzorg Utrecht (BJU) en de Stichting Gereformeerde Jeugdwelzijn (SGJ) geboden wordt. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) financiert de (toeleiding naar) vrijwillige hulp die geboden wordt door BJU en de SGJ en het zorgaanbod door de aanbieders van J&O. Er zijn zes Landelijk Werkende Instellingen (LWI s) 3 : de provincie Utrecht is de penvoerder van de SGJ voor wat betreft de gedwongen hulpverlening. De financiering van de zorg door de LWI s is met ingang van 2012 overgegaan naar de afzonderlijke provincies en grootstedelijke regio s, zij het op basis van gedwongen winkelnering conform een vastgesteld verdeelmodel. Bureau Jeugdzorg Utrecht BJU vormt de toegang tot de geïndiceerde jeugdzorg in de provincie Utrecht. De doelgroep is jeugdigen tot 18 jaar en hun ouders/opvoeders in situaties waarin er ernstige problemen zijn bij het opgroeien en de opvoeding. Veiligheid van kinderen is de kernwaarde. Bureau Jeugdzorg heeft twee hoofdfuncties: 1. Nagaan welke hulp kinderen en hun ouders nodig hebben, deze indiceren en indien nodig volgen (casemanagement). 2. Nagaan of kinderen in hun ontwikkeling bedreigd worden en mogelijk bescherming nodig hebben. Bureau Jeugdzorg voert op grond van de Wet op de jeugdzorg de volgende taken uit: Centrale aanmelding Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ, vrijwillige hulpverlening) Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) Jeugdbescherming (JB, gedwongen hulpverlening) Jeugdreclassering (JR, gedwongen hulpverlening) Kindertelefoon Het geven van voorlichting en advies 3 SGJ, Stichting Joods Maatschappelijk Werk, De Hoenderloo groep, Stichting Avenier, Leger des Heils Jeugdbescherming en -Reclassering en de William Schrikker Groep

8 Locaties BJU: Regiokantoor Locatie Gemeenten Centraal Bureau Regiokantoor Stad Utrecht Regiokantoor Noord Regiokantoor Zuid (1) Regiokantoor Zuid (2) Regiokantoor Oost Utrecht Utrecht Utrecht Nieuwegein Veenendaal Amersfoort Het gemiddeld aantal medewerkers in 2011: 486 fte Hoe ziet jeugdhulp eruit in het nieuwe stelsel zorg voor jeugd? Utrecht De Bilt, De Ronde Venen, Stichtse Vecht, Woerden, Zeist Bunnik, Houten, Lopik, Montfoort, Nieuwegein, Oudewater, Vianen, Wijk bij Duurstede en IJsselstein Renswoude, Rhenen, Utrechtse Heuvelrug en Veenendaal Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg De gemeente krijgt de verantwoordelijkheid voor alle vormen van jeugdhulp (inclusief specialistische zorg zoals jeugd-ggz, jeugd-lvb en jeugdzorgplus). De gemeente is verantwoordelijk om een kind, gericht op de specifieke situatie en met inachtneming van de systemen die bij dit kind horen, zodanig te helpen dat het binnen de gegeven mogelijkheden veilig en gezond opgroeit (jeugdhulpplicht). Hierbij hoort ook het zo nodig toeleiden naar het gedwongen kader. In de nieuwe jeugdwet krijgt de gemeente de verantwoordelijkheid om: Op een laagdrempelige en herkenbare wijze jeugdhulp te bieden. Advies te geven over, het bepalen van en het inzetten van de aangewezen vorm van jeugdhulp. Professionals te adviseren die zich zorgen maken over een minderjarige. De toegang tot jeugdhulp in het gedwongen kader in samenhang te organiseren. Instroom bij BJU per gemeente De tabel 4 laat de nieuwe instroom van jeugdige cliënten in 2011 zien per taak van Bureau Jeugdzorg, onderscheiden naar de gemeente van inschrijving van de jeugdige. Het gaat om de gemeente waar de jeugdige is ingeschreven op het moment van aanmelding. Let wel: het gaat in deze tabel alleen om instroom (nieuwe zaken). Nieuwe instroom bij BJU (2011) Regio Gemeente Start TGJ 5 Start JB 6 Start JR 7 Regio Eemland Regio Lekstroom Amersfoort Baarn Bunschoten Eemnes Leusden Soest Woudenberg Totaal Houten IJsselstein Lopik Nieuwegein Vianen Totaal i Meer informatie: 4 Dit betreft alleen provinciale (geen buiten provinciale) aanmeldingen. 5 Dit betreft het aantal geaccepteerde aanmeldingen voor de vrijwillige toegang, inclusief de aanmeldingen voor de jeugd-ggz. 6 Dit betreft het aantal nieuwe jeugdigen met een jeugdbeschermingsmaatregel in Dit betreft het aantal nieuwe jeugdigen met een jeugdreclasseringsmaatregel in

9 Nieuwe instroom bij BJU (2011) Regio Gemeente Start TGJ 5 Start JB 6 Start JR 7 Regio Zuid-Oost Regio West Food Valley Regio Utrecht De Bilt Bunnik Utrechtse Heuvelrug Wijk bij Duurstede Zeist Totaal Montfoort Oudewater De Ronde Venen Stichtse Vecht Woerden Totaal Renswoude Rhenen Veenendaal Totaal Utrecht Totaal Totaal in de provincie Utrecht Bron: Landelijk vastgesteld Rapportage Format 2011 (LRF) Centrale Aanmelding BJU heeft een centrale toegang: één telefoonnummer dat voor alle nieuwe aanmeldingen gebeld kan worden. Alle aanmeldingen worden, na acceptatie, gescreend op aard, ernst en mate van urgentie. Daarna wordt het vervolgtraject bepaald: doorgeleiding naar de Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ), het team Spoed Eisende Zorg (SEZ) of het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). In onderstaande tabel is te zien dat van de 6244 aanmeldingen slechts 5% op eigen initiatief van de cliënt is. Bij de overige meldingen beoordeelt BJU of het noodzakelijk is om proactief contact op te nemen met ouders om te achterhalen wat er aan de hand is en of er hulpverlening ingeschakeld moet worden. Aantal nieuwe aanmeldingen in 2011 Aanmeldingen (door de cliënt zelf of door derden) waarbij BJU dient te bezien of deze geïndiceerde zorg nodig heeft. Aanmeldingen bij het AMK worden apart geregistreerd. Wijze van aanmelding Beroepsmatige verwijzers zijn beroepsmatig met de cliënt werkzame personen die de cliënt hebben aangemeld of de cliënt geadviseerd hebben zich aan te melden. De categorie eigen initiatief gaat om situaties waarin de cliënt zonder inmenging van een beroepsmatige verwijzer zich bij BJU heeft aangemeld. Zorgmeldingen van derden zijn zorgmeldingen door niet-professionals. Vervolg op aanmelding Niet alle aanmeldingen leiden tot een vervolg. Aantal 6244 Via een beroepsmatige verwijzer Grootste groep verwijzers: Politie: 40% GGZ: 5% Onderwijs: 5% 91% Op eigen initiatief cliënt 5% Zorgmelding van derden 4% Geaccepteerde aanmeldingen 77% Verwezen naar voorliggend veld 8% Informatie en advies 10% Geen vervolg bepaald 5% Bron: LRF

10 Hoe ziet de toegang tot de jeugdzorg eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten krijgen wettelijk de verantwoordelijkheid om de jeugdhulp voor jeugdigen, ouders en professionals herkenbaar en laagdrempelig te organiseren. Op lokaal niveau moet er een duidelijk herkenbare en goed toegankelijke front office voor de jeugdzorg zijn. Spoed Eisende Zorg (SEZ) Indien er uit de aanmelding blijkt dat er sprake is van een crisissituatie, dan wordt dit direct opgepakt door het team SEZ. Deze is 24 uur per dag bereikbaar. De SEZmedewerker ondersteunt het gezin maximaal vier weken en schakelt geïndiceerde jeugdzorg in als dat nodig is. Indien de geïndiceerde jeugdzorg langer doorloopt dan vier weken, krijgt de cliënt een casemanager vrijwillige hulpverlening. Indien er sprake is van een Voorlopige Ondertoezichtstelling (VOTS), dan wordt deze ook opgepakt door het SEZ. Aantal zaken die door het SEZ zijn opgepakt waarvan VOTS Bron: Jaarverslag BJU 2011 Hoe ziet spoedeisende zorg/crisishulp eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten zorgen er voor dat men binnen de gemeente terecht kan (ook buiten kantooruren) met vragen over de opvoeding, ontwikkeling of veiligheid van een kind. Er is 24 uursbereikbaarheid inclusief de mogelijkheid van directe interventie in crisissituaties. Toegang Geïndiceerde Jeugdzorg (TGJ) (vrijwillige hulpverlening) Casemanagement vrijwillige hulpverlening Na doorgeleiding vanuit de Centrale Aanmelding neemt de casemanager van BJU contact op met het gezin. In samenspraak met de ouders en/of jeugdige wordt onderzocht welke vorm van geïndiceerde jeugdzorg nodig is. Als duidelijk is welke zorg gewenst is, wordt de definitieve keuze vastgelegd in het indicatiebesluit. De casemanager begeleidt de cliënt actief naar een aanbieder van J&O, die op basis van het indicatiebesluit en in samenwerking met de cliënt een hulpverleningsplan opstelt. Bureau Jeugdzorg indiceert voor: 1. Provinciaal gefinancierde jeugdzorg (op grond van de Wet op de jeugdzorg) Na vaststelling van het indicatiebesluit heeft bureau jeugdzorg de wettelijke taak tot casemanagement. De casemanager vrijwillige hulpverlening blijft betrokken bij de hulp die wordt geboden. Dit betekent dat de casemanager via start- en evaluatiegesprekken volgt hoe de hulpverlening verloopt en bijstuurt indien noodzakelijk. 2. Jeugd-GGZ (op grond van de AWBZ of de zorgverzekeringswet) Bureau Jeugdzorg geeft jeugd-ggz indicaties af wanneer er sprake is van psychiatrische problematiek en het IQ 85 is of hoger. Dit gaat om Zorg in Natura (ZIN) of zorg die via een Persoons Gebonden Budget (PGB) kan worden verzilverd. Er is geen sprake van casemanagement vanuit Bureau Jeugdzorg bij de zorg die vanuit de jeugd-ggz wordt geboden. De zorgkantoren en de zorgverzekeraars hebben de taak om erop toe te zien of de zorg juist wordt ingezet. Melding bij de Raad voor de Kinderbescherming Mocht gaandeweg de hulpverlening blijken dat de jeugdige in zijn ontwikkeling wordt bedreigd of dat ouders hulp niet of onvoldoende accepteren, dan kan er vanuit de vrijwillige hulpverlening besloten worden tot een melding bij de Raad voor de Kinderbescherming

11 Indicatiebesluiten vrijwillige hulpverlening Aantal indicatiebesluiten Inclusief jeugd-ggz Aantal cliënten voor wie een indicatiebesluit is genomen in vrijwillig kader 8 Inclusief jeugd-ggz Meldingen vanuit TGJ bij de Raad voor de Kinderbescherming Bron: LRF Vereenvoudigde indicatieprocedure sinds juni 2012 Sinds juni 2012 heeft BJU de indicatieprocedure vereenvoudigd. Verwijzers kunnen ouders en hun kind nu rechtstreeks bij BJU aanmelden voor een indicatiebesluit. Zij kunnen op het aanmeldformulier de veiligheid in de opvoedingssituatie, de complexiteit van de problematiek en de bereidheid van ouders om eigen hulp te organiseren zelf invullen. BJU toetst de aanvraag en let dan vooral op de veiligheid van het kind in de opvoedingssituatie. Mocht uit het aanmeldformulier blijken dat ouders en hun kind in staat zijn om zelf hulp te regelen en organiseren, dan ontvangen zij binnen tien dagen een indicatiebesluit dat zij zelf kunnen verzilveren bij een aanbieder van Jeugd & Opvoedhulp. In dit geval wordt er geen casemanagement van BJU ingezet Hoe ziet de indicatiestelling eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? 368 Advies- en Meldpunt Kindermishandeling Het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) is een onderdeel van Bureau Jeugdzorg en is toegankelijk voor iedereen die zich zorgen maakt over kinderen in zijn of haar omgeving en denkt aan kindermishandeling. Het AMK heeft drie functies: 1. Adviesfunctie Als er een vermoeden is dat er een kind mishandeld wordt, dan kunnen deze vermoedens met het AMK besproken worden. Een adviesgesprek kan anoniem, het AMK legt geen dossier aan en onderneemt geen actie richting het gezin. 2. Consultfunctie Bij een consult is sprake van meerdere contacten met het AMK over hetzelfde kind. Het AMK geeft advies hoe de consultvrager het gezin het best kan ondersteunen. 3. Onderzoeksfunctie Na een geaccepteerde melding stelt het AMK een onderzoek in naar de gezinssituatie. Zij praten met de ouders en winnen informatie in bij mensen die het gezin beroepshalve kennen (school/huisarts). Het AMK biedt zelf geen hulp, maar zorgt er wel voor dat noodzakelijke hulp in gang wordt gezet en checkt na drie tot zes maanden hoe deze hulpverlening verloopt. Als de situatie voor het kind levensbedreigend is of als ouders geen hulp willen accepteren, dan doet het AMK een melding bij de Raad voor de Kinderbescherming. Als door een bij of voor gemeente werkzame professional geconstateerd wordt dat een kind bijvoorbeeld specialistische zorg nodig heeft, dan zijn er verschillende mogelijkheden om deze te organiseren zonder formele indicatiestelling. Bij een hulpvraag wordt in het gesprek met ouder en kind bepaald wat een kind (of zijn ouder) nodig heeft. De gemeente is verantwoordelijk dat er professionals zijn die deze diagnose kunnen stellen en vervolgens dat de benodigde hulp voorhanden is. Adviezen Consulten Onderzoeken Aantal Aantal jeugdigen Een cliënt kan meerder indicatiebesluiten ontvangen

12 Leeftijd van de kinderen voor wie een onderzoek is gestart Aantal Geslacht Aantal 0 t/m 5 jaar 6 t/m 11 jaar 12 t/m 14 jaar 15 t/m 17 jaar Totaal Vervolg voor jeugdige na afronding onderzoek Mishandeling beëindigd Overgedragen naar hulpverlening Gemeld aan Raad voor de Kinderbescherming Mishandeling niet bevestigd Geen mishandeling Bron: Jaarverslag BJU 2011 Jongens Meisjes Hoe ziet het AMK eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Percentage 4% 48% 24% 17% 7% De gemeenten dragen zorg voor regionaal gecombineerde Steunpunten Huiselijk Geweld/Advies en Meldpunt Kindermishandeling met één front office. Jeugdbescherming (gedwongen hulpverlening) Civielrechtelijk Na een melding onderzoekt de Raad voor de Kinderbescherming of het kind bedreigd wordt in zijn ontwikkeling en of een kinderbeschermingsmaatregel noodzakelijk is. De kinderrechter beslist of er een ondertoezichtstelling, voogdijmaatregel dan wel een maatregel van voorlopige voogdij noodzakelijk is. Bureau Jeugdzorg voert het casemanagement van deze gedwongen maatregelen vervolgens uit. Jeugdbescherming kan alleen uitgevoerd worden na een uitspraak en beschikking van de kinderrechter. De kinderrechter kan de volgende jeugdbeschermingsmaatregelen uitspreken: 1. Ondertoezichtstelling (OTS) Wordt door de kinderrechter uitgesproken voor de duur van één jaar. Bij deze maatregel behouden ouders het ouderlijk gezag, maar het wordt beperkt door de OTS. Er wordt een gezinsvoogd aangesteld, die toezicht houdt op het kind en die hulp regelt die noodzakelijk is. Na één jaar kan aan de kinderrechter verzocht worden om de OTS te verlengen, indien de bedreiging van de ontwikkeling van het kind nog niet is opgeheven. 2. Voorlopige ondertoezichtstelling (VOTS) Wordt uitgesproken wanneer er sprake is van spoed/crisis en het onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming niet kan worden afgewacht. Wordt door de kinderrechter uitgesproken voor de duur van drie maanden. In deze periode voert de Raad het onderzoek uit. 3. Voogdij Bij deze maatregel zijn ouders uit hun gezag ontheven, ontzet of door overlijden is er geen ouder met gezag meer aanwezig. De voogdij (het volledige gezag) ligt bij Bureau Jeugdzorg. Er wordt een voogd aangesteld die verantwoordelijk is voor het kind. 4. Voorlopige voogdij Wanneer er direct moet worden voorzien in gezag, omdat er niemand is die het gezag uitoefent. Bijvoorbeeld door ziekenhuisopname, detentie in het buitenland of overlijden. Dit is een maatregel die wordt ingezet als acuut ingrijpen noodzakelijk is. 5. Uithuisplaatsing Een jeugdige kan alleen (gedwongen) uit huis worden geplaatst indien de rechter daarvoor een machtiging uithuisplaatsing heeft afgegeven. Werkwijze ondertoezichtstelling Het doel van de ondertoezichtstelling is het wegnemen van de bedreiging in de ontwikkeling van het kind. De geïndiceerde hulp die wordt ingezet is niet vrijblijvend. Bij voorkeur wordt geïndiceerde zorg in de thuissituatie ingezet. Indien hulp in de 22 23

13 thuissituatie onvoldoende is om de bedreiging in de ontwikkeling van het kind weg te nemen, dan kan BJU bij de kinderrechter een verzoek tot uithuisplaatsing indienen. De kinderrechter beslist of een machtiging uithuisplaatsing noodzakelijk is. Jeugdbeschermingsmaatregelen in Aantal nieuw Aantal beëindigd Aantal eind 2011 Gemiddelde duur OTS VOTS Voogdij Voorlopige voogdij ,6 jaar maand Reden beëindiging jeugdbeschermingsmaatregel Reden beëindiging Bereiken meerderjarigheid jeugdige: 20% Tussentijdse opheffing: 11% Niet verlengd: 65% Gezag beëindigende maatregel: 4% Indicatiebesluiten gedwongen jeugdzorg 2011 Reden beëindiging Aantal indicatiebesluiten Inclusief jeugd-ggz Aantal cliënten voor wie één of meer indicatiebesluiten zijn genomen in gedwongen kader Inclusief jeugd-ggz Aantal machtigingen tot uithuisplaatsing Bron: LRF ,3 jaar Reden beëindiging voogdij OTS dagen Bereiken meerderjarigheid jeugdige: 67% Voogdij naar pleegouder: 12% Herstel gezag: 21% Reden beëindiging voogdij OTS N.a.v 1 e machtiging: 495 Verlengde machtiging: 799 Hoe ziet jeugdbescherming eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten krijgen in de nieuwe wet de taak voor het toeleiden naar en het uitvoeren van jeugdbescherming. Afgesproken is dat de jeugdbescherming op bovenlokaal niveau wordt georganiseerd. Jeugdbescherming kan in het nieuwe stelsel alleen worden uitgevoerd door gecertificeerde instellingen. Jeugdreclassering (gedwongen hulpverlening) Strafrechtelijk Wanneer een jeugdige in aanraking komt met de politie, dan kan de kinderrechter een straf opleggen. Dit kan een boete zijn, een taakstraf of een gevangenisstraf. Bovendien kan de kinderrechter besluiten dat de jongere begeleiding nodig heeft van de jeugdreclassering. Een jeugdreclasseringsmaatregel kan door de kinderrechter opgelegd worden bij jongeren van 12 jaar en ouder die een strafbaar feit hebben gepleegd. Er zijn verschillende reclasseringsmaatregelen. Welke wordt opgelegd, is afhankelijk van het gepleegde delict. 1. Hulp en steun De begeleiding is gericht op de aanpak van problemen thuis, op school of in de vrije tijd. Er worden afspraken gemaakt over de aanpak van problemen. 2. Toezicht en begeleiding Begeleiding in de periode tussen de arrestatie en de strafzitting. Dit wordt verzocht door de Raad voor de kinderbescherming. De begeleiding is gericht op aanpak van problemen thuis, op school of in de vrije tijd. Het is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. 3. Gedrags Beïnvloedende Maatregel (GBM) Wanneer naast begeleiding ook behandeling noodzakelijk is. De reclasseringsmedewerker begeleidt de jongere en zorgt daarnaast ook voor coördinatie van de ingezette behandeling. 25

14 4. Intensieve Trajectbegeleiding Criem (ITB criem) Een intensieve vorm van begeleiding voor etnische jongeren die voor het eerst in aanraking komen met justitie. De begeleiding is erop gericht om recidive te voorkomen. 5. Intensieve trajectbegeleiding Plus (ITB plus) Intensieve begeleiding voor jongeren die ernstige of meerdere delicten hebben gepleegd. Reclassering heeft een controlerende taak. 6. Samenloop Indien er naast een reclasseringsmaatregel ook een jeugdbeschermingsmaatregel (OTS) is uitgesproken. Jeugdreclasseringsmaatregelen 2011 Aantal Duur JR (hulp en steun & toezicht en begeleiding) GBM ITB criem ITB plus Samenloop (JB&JR) Bron: Jaarverslag BJU 2011 Hoe ziet de jeugdreclassering eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? dagen 303 dagen 89 dagen 224 dagen Gemeenten krijgen in de nieuwe wet de taak voor het zo nodig toeleiden naar en het uitvoeren van jeugdreclassering. Afgesproken is dat de jeugdreclassering op bovenlokaal niveau wordt georganiseerd. Jeugdreclassering kan in het nieuwe stelsel alleen worden uitgevoerd door gecertificeerde instellingen. Kindertelefoon De kindertelefoon is onderdeel van Bureau Jeugdzorg. Bij de kindertelefoon kunnen kinderen anoniem hun verhaal kwijt over de problemen die zij ervaren bij opgeleide vrijwilligers. Kinderen kunnen bellen of chatten met de kindertelefoon. Kindertelefoon 2011 Aantal gesprekken Aantal chats Bron: Jaarverslag BJU Hoe ziet de kindertelefoon eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Er moeten nog definitieve afspraken worden gemaakt over de vormgeving van de landelijke financiering van bepaalde voorzieningen, waaronder de kindertelefoon. i Meer informatie:

15 Voorlichting en advies Bureau Jeugdzorg heeft op grond van de wet de taak het geven van advies aan, het bijdragen aan deskundigheidsbevordering van en het onderhouden van contacten met algemene (lokale) voorzieningen voor jeugdigen. Het doel van deze taak is het versterken van deze voorzieningen en het bevorderen van vroegtijdige signalering van problemen. Bureau Jeugdzorg doet dit in de vorm van deelname aan lokale zorgstructuren en lokale netwerken rondom jeugd (zoals het veiligheidshuis en netwerk 12+ of 12-) en door middel van het geven van training en advies. Trainingsaanbod In 2011 gegeven aan Aantal - Werkwijze BJU - Signaleren en gespreksvoering met ouders - Praten met het kind/de puber - Motiverende gespreksvoering met ouders - Training en voorlichting over kindermishandeling - Verwijsindex: hoe vertel ik het? - Werken met gescheiden ouders - Coördinatie van zorg Bron: Jaarverslag BJU 2011 i Meer informatie: - Kinderopvang - Basisonderwijs - Jeugdgezondheidszorg - Ziekenhuizen - Aanbieders van Jeugd & Opvoedhulp - CJG/Jong Centraal - Welzijn (AMW, jongeren werk) - ROC/hoger onderwijs - GGZ 356 trainingen totaal Aanbieders Jeugd & Opvoedhulp in de provincie Utrecht Binnen de provincie Utrecht zijn er acht aanbieders voor Jeugd & Opvoedhulp (J&O) die provinciaal geïndiceerde jeugdzorg bieden. Iedere instelling heeft (buiten enige overlap) een andere doelgroep qua leeftijd en/of problematiek. Route bij Jeugd & Opvoedhulp Jeugdigen, zowel vanuit het vrijwillige als het gedwongen kader, kunnen bij één van deze zorgaanbieders terecht mits zij een indicatiebesluit hebben en binnen de provincie Utrecht 9 wonen. Wanneer een aanbieder van J&O het indicatiebesluit ontvangt en accepteert, dan worden ouders en hun kind 10 binnen tien dagen uitgenodigd voor een afstemmingsgesprek. In dit gesprek wordt besproken welke hulp wordt ingezet, wat de behandeldoelen zijn en wanneer de hulp kan starten. Er wordt ook al een (concept-) hulpverleningsplan opgesteld, zodat helder is aan welke doelen gewerkt gaat worden wanneer de hulp begint. Een half jaar na de start van de zorg is er een tussenevaluatie om te spreken over de voortgang van de hulp. Aan het eind van de zorg is er een eindevaluatie waarin onder andere de doelrealisatie en cliënttevredenheid gemeten worden. Centrale uitgangspunten bij de hulpverlening Centraal in de hulpverlening staan jeugdigen en hun opvoeders. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten bij hun hulpvraag en ook worden zij waar mogelijk in de eigen omgeving geholpen, liefst met steun van het eigen netwerk. Eigen kracht is daarbij een belangrijk motto. Zowel voor het gedwongen kader als voor de vrijwillige hulpverlening geldt het uitgangspunt dat de jeugdige en het gezin zoveel mogelijk in de thuissituatie worden begeleid. De geboden hulp sluit aan bij de aard en ernst van de problematiek van kind en gezin en er wordt afgestemd met eventuele andere hulpverlenende partijen. Er wordt gebruikgemaakt van effectieve methodieken. 9 Voor jeugdigen buiten de provincie Utrecht geldt een aparte regeling. 10 En de casemanager of (gezins-)voogd van BJU

16 Zorgvarianten Er kunnen globaal vier zorgvarianten onderscheiden worden: Zorgvariant Ambulante hulpverlening (incl. crisis) Zorg die bij de cliënt thuis of bij de zorgaanbieder wordt geboden. Deze hulp bestaat uit één of meerdere keren per week een aantal uren begeleiding en ondersteuning door de hulpverlener gedurende een bepaalde periode. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt met effectieve methoden zoals multidimensionele familie therapie, Intensief Orthopedagogische Gezinsbehandeling, Families First. Dagbehandeling Zorg en begeleiding die één of meerdere dagen per week gegeven wordt op locatie van de zorgaanbieder. Te denken valt aan Medisch Kinderdagverblijf, Boddaertcentra of Arbeidstrainingscentra. Residentiële zorg (incl. crisis) Zorg waarbij het kind op een locatie van de zorgaanbieder woont en hier 24-uurs zorg ontvangt. Te denken valt aan kinderhuizen, gezinshuizen, observatiegroepen, behandelgroepen, kamertrainingscentra (KTC), begeleide huisvesting. Pleegzorg Plaatsing van kinderen in een (netwerk)pleeggezin. Binnen pleegzorg is ook crisisopvang, observatie- en weekendpleegzorg mogelijk. Gemiddeld percentage (aantal jeugdigen) per zorgvariant 39% 13% 17% 31% Hoe ziet jeugdhulp eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Gemeenten moeten ervoor zorgen dat ieder kind, dat in enigerlei vorm jeugdhulp nodig heeft, deze daadwerkelijk krijgt. Een van de taken voor gemeenten die wettelijk wordt vastgelegd is het voorzien in een voldoende passend (en dus effectief) aanbod van jeugdhulp. Voor jeugdhulp in het gedwongen kader geldt een leveringsplicht. Jeugdhulp met verblijf (residentiële zorg) en intensief ambulante hulp in het gedwongen kader mag alleen uitgevoerd worden door gecertificeerde instellingen. Aantal cliënten dat in de periode 2011 gemiddeld geïndiceerde jeugdzorg ontvangt of heeft ontvangen Op jaarbasis stromen er jaarlijks gemiddeld 2000 kinderen in en 2000 kinderen uit de jeugdzorg. Het aantal kinderen dat geen perspectief heeft op terugkeer naar huis bedraagt gemiddeld 700 per jaar. Aantal kinderen dat provinciale geïndiceerde jeugdzorg ontvangt per gemeente en regio Regio Gemeente Aangemeld Uitgestroomd In zorg eind 2011 Regio Eemland Amersfoort Baarn Bunschoten Eemnes Leusden Soest Woudenberg Totaal

17 Aantal kinderen dat provinciale geïndiceerde jeugdzorg ontvangt per gemeente en regio Regio Gemeente Aangemeld Uitgestroomd In zorg eind 2011 Regio Lekstroom Regio Zuid-Oost Regio West Houten IJsselstein Lopik Nieuwegein Vianen Totaal De Bilt Bunnik Utrechtse Heuvelrug Wijk bij Duurstede Zeist Totaal Montfoort Oudewater De Ronde Venen Stichtse Vecht Woerden Utrechtse aanbieders van Jeugd en Opvoedhulp Hieronder volgt een beschrijving van de acht Utrechtse aanbieders van Jeugd- en Opvoedhulp. Zorgaanbieder Website Hulpvormen Doelgroep Trajectum Zorgaanbieder Lijn 5 Ambulant, Dagbehandeling, Residentieel Jonge kinderen (0-12/14 jaar) met ernstige en complexe gedrags- en ontwikkelingsproblematiek op meerdere domeinen, wiens ouders/omgeving ernstige problemen rond opvoeden hebben of dreigen te krijgen. Autisme, ernstige gedragsproblematiek, somatische en psychiatrische problematiek. Food Valley Totaal Renswoude Rhenen Veenendaal Totaal Regio Utrecht Utrecht Totaal Website Hulpvormen Doelgroep Ambulant, Crisis-Ambulant, Dagbehandeling, Residentieel, Crisisopvang Ondersteuning aan jongeren met en zonder verstandelijke beperking met gedragsproblemen en/of problemen in de sociale ontwikkeling. Totaal in de provincie Utrecht Bron: ADD gemeentemonitor 32 33

18 Zorgaanbieder De Rading Website Hulpvormen Ambulant, Residentieel, Pleegzorg en Crisis Doelgroep Zorgaanbieder Website Hulpvormen Pleegzorg en kleinschalig residentieel voor kinderen die (tijdelijk of langdurig) een vervangende opvoedingssituatie nodig hebben. Seksspecifieke hulp aan meiden met een relationeel (seksueel) getraumatiseerde problematiek, waaronder seksueel misbruik. Ondersteuning van gezinnen met jeugdigen met externaliserende gedragsproblematiek (focus op 0-12 jaar) Reinaerde Ambulant, Residentieel Zorgaanbieder Website Hulpvormen Doelgroep Timon Ambulant, Crisis-Ambulant, Dagbehandeling, Residentieel, Crisisopvang Jongeren en hun gezin met doorlopende zorglijnen tot 23 jaar: Jongeren en gezinnen in crisis. Jongeren met meervoudige problematiek.(internaliserend, criminaliteits- en verslavingsrisico en schoolweigeraars) en hun gezin. Tienermoeders, -meiden en hun context. Jongvolwassenen (nazorg en zwerfjongeren). Doelgroep (Intensieve) Ambulante hulp aan gezinnen bij een instabiele opvoedsituatie, ontoereikende kwaliteit opvoeding, meervoudige problematiek en/of problemen in de ouder-kindrelatie (0-23 jaar). Residentiële hulp aan gezinnen bij een instabiele opvoedsituatie, ontoereikende kwaliteit opvoeding, meervoudige problematiek en/of problemen in de ouder-kindrelatie/ problemen bij de cognitieve ontwikkeling van de jeugdige (4-13 jaar). Problemen met verbinden van opvoeden in de eigen (Islamitische) en Nederlandse maatschappij/cultuur; woon/behandelgroep voor kinderen met islamitische achtergrond. Zorgaanbieder Website Hulpvormen Doelgroep JOOZT onderdeel van LSG Rentray Ambulant, Dagbehandeling, Residentieel Hulp aan jongeren van 12 tot 18 jaar met meervoudige en ernstige problematiek, onder andere tot uiting komend in meerdere psychische stoornissen

19 Zorgaanbieder Website Hulpvormen Doelgroep Leger des Heils Ambulant, Residentieel, Crisisopvang Langer durende hulp aan kinderen met (ernstige) chronische problematiek die niet langer thuis kunnen wonen. Langdurige ondersteuning multiprobleemgezinnen. Crisisopvang. Observatie jonge kind. Kwaliteit van zorg De provincie Utrecht monitort de kwaliteit van zorg onder andere door middel van prestatie indicatoren. Inzicht in de effectiviteit van hulp is belangrijk voor de kwaliteitsontwikkeling in de jeugdzorg. De Utrechtse aanbieders van J&O maken met behulp van scores op doelrealisatie, cliënttevredenheid en reden beëindiging hulp inzichtelijk in hoeverre kwaliteit van hun hulp effectief is. Zorgaanbieder Website Hulpvormen Doelgroep Zandbergen Jeugd & Opvoedhulp Ambulant, Behandelgroepen, Gezinsbehandeling, Begeleiding naar zelfstandigheid, Pleegzorg en Crisisopvang. Oplossingsgerichte hulp aan kinderen, jongeren en hun ouders in de leeftijd 0-25 jaar. Gemiddelde scores van Utrechtse aanbieders van J&O in 2011 Doelrealisatie Per cliënt wordt in het hulpverleningsplan, in samenspraak met de cliënt, een aantal doelen van de hulp bepaald. Na afloop van het hulptraject worden er scores per doel toegekend door de cliënt, de hulpverlener en de casemanager. Doelen uit één hulpverleningsplan kunnen verschillende scores krijgen. Doelen (deels) gehaald, situatie gunstiger dan bij start (score +1/+2). Doelen niet gehaald, situatie gelijk als bij start (score 0). Doelen niet gehaald, situatie ongunstiger dan bij start (score -1). Scores in % 12% 2% Cliënttevredenheid Voor het meten van de cliënttevredenheid bij het einde van de hulp vullen cliënten een vragenlijst in. Deze laat de tevredenheid over de resultaten van de hulp zien. Scores in 2011 Gemiddeld rapportcijfer

20 Reden beëindiging hulp De reden beëindiging hulp wordt door de zorgaanbieder vastgelegd om inzicht in de mate van uitval te krijgen. Scores in 2011 Versterking van de positie van cliënten in de provinciale jeugdzorg Zorg in overeenstemming beëindigd, omdat de doelen zijn behaald en zorg niet meer nodig is. Zorg eenzijdig beëindigd door cliënt en/of BJU. Zorg beëindigd door externe omstandigheden (verhuizing), overmacht of reden onbekend/ overig. Bron: Jaarverslagen van de Utrechtse aanbieders van J&O Hoe zien kwaliteitseisen eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Er zullen wettelijke kwaliteitseisen aan alle aanbieders worden gesteld. Voor bepaalde vormen van jeugdhulp (wanneer er sprake is van jeugdhulp met verblijf en intensief ambulante hulp in het gedwongen kader) worden door het Rijk aanvullende kwaliteitseisen gesteld. Voor de overige vormen van jeugdhulp zullen in de wet bepalingen worden opgenomen die de gemeenten verplichten om kwaliteitseisen te stellen. 88% 12% Medezeggenschapsrecht Het medezeggenschapsrecht is bedoeld om cliënten binnen de jeugdzorg een afdwingbaar recht op medezeggenschap toe te kennen. Binnen de provincie Utrecht is dit als volgt georganiseerd: Cliëntorganisaties worden in de gelegenheid gesteld om te reageren op het ontwerpbeleidskader en uitvoeringsprogramma van de provincie. Jeugdzorginstellingen investeren in cliëntenparticipatie. Dit varieert van het hebben van een cliëntenraad tot het doen van huisvergaderingen. Jaarlijks worden de prestaties van jeugdzorginstellingen op het gebied van cliëntenparticipatie met de JIJ-meter gemeten. Het provinciale cliëntenplatform JIJ Utrecht is een belangrijke gesprekspartner van de provincie. JIJ Utrecht heeft panels van (oud)cliënten om de stem van de cliënt goed hoorbaar te maken en legt regelmatig belangrijke vragen voor aan deze panels. Jaarlijks vindt er een gesprek tussen Statenleden en cliënten plaats. De informatie die hieruit voortkomt, wordt gebruikt voor kwaliteitsverbetering. i Meer informatie: Vertrouwenspersoon In de Wet op de jeugdzorg is bepaald dat de provincies ervoor moeten zorgen dat cliënten van Bureau Jeugdzorg en van aanbieders van J&O een beroep kunnen doen op een vertrouwenspersoon die onafhankelijk is van deze instellingen. De provincie Utrecht heeft dit belegd bij het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ). Dit is een onafhankelijke, landelijk georiënteerde organisatie. De vertrouwenspersonen van het AKJ bezoeken cliënten binnen de instellingen, zij bieden ondersteuning bij klachten en het AKJ heeft een centrale telefonische adviesdienst

21 Taken AKJ Aantallen in 2011 Het beantwoorden van vragen van cliënten over provinciale jeugdzorg en het geven van informatie en advies. Het bieden van ondersteuning bij klachten en/of bezwaarprocedures. Het bezoeken van cliënten per instelling, het signaleren en bespreken van verbeterpunten per instelling. Bron: Jaarverslag AKJ 2011 i Meer informatie: cliënten hebben het AKJ benaderd met een vraag, klacht of probleem. 207 cliënten hebben gebruikgemaakt van de telefonische advies dienst. Het AKJ heeft ondersteuning geboden bij 555 klachten. Naar aanleiding van de binnengekomen signalen vanuit de instelling wordt er in samenwerking met de aanbieder J&O een werkplan voor het volgende jaar opgesteld. Rijksoverheid De Raad voor de Kinderbescherming, de jeugdzorgplus, de justitiële jeugdinrichtingen en de Inspectie jeugdzorg vallen onder de verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid. Raad voor de Kinderbescherming De Raad valt onder het ministerie van Veiligheid en Justitie. De organisatiestructuur omvat een landelijke directie, een landelijk ondersteuningsbureau en dertien locaties, waaronder de locatie Utrecht. Klachtrecht Vanuit de Wet op de jeugdzorg zijn de Bureaus Jeugdzorg en de aanbieders van J&O verplicht om een klachtenregeling te treffen en een klachtencommissie in te stellen. Het AKJ kan cliënten op verzoek ondersteuning bieden bij hun klacht. Interne klachtenprocedure Iedere jeugdzorginstelling heeft een interne klachtenprocedure. Het heeft de voorkeur om klachten rechtstreeks met de medewerker en/of zijn leidinggevende te bespreken. Mocht de cliënt dit niet willen, of mocht dit geen oplossing bieden, dan kan er een klacht ingediend worden bij de externe klachtencommissie. Klachtencommissie Jeugdzorg Utrecht (KJU) Dit is de externe klachtencommissie binnen de provincie Utrecht. Zij functioneert onafhankelijk van de Utrechtse jeugdzorginstellingen. In 2011 zijn er bij de KJU 63 klachten binnengekomen. Nationale Ombudsman De nationale ombudsman behandelt klachten over jeugdzorg als er sprake is van hulpverlening in het gedwongen kader. Hoe ziet de versterking van de positie van de cliënt eruit in het nieuwe stelsel zorg voor de jeugd? Voor bepaalde vormen van jeugdhulp (jeugdhulp met verblijf en ambulante hulpverlening in niet vrijwillig kader) zullen wettelijke kwaliteitseisen ten aanzien van de beschikbaarheid van een onafhankelijk vertrouwenspersoon, medezeggenschap en klachtrecht worden vastgelegd. Voor de overige vormen van jeugdhulp zullen gemeenten de opdracht krijgen om regels op te stellen voor deze onderwerpen. De kerntaken van de Raad liggen op het terrein van: Kinderbescherming De Raad is betrokken bij gezinnen waar opvoeden een probleem is geworden en kan de rechter verzoeken een kinderbeschermingsmaatregel op te leggen. Gemiddeld aantal KB onderzoeken per 1000 kinderen in Nederland is 5,5. Straf De Raad onderzoekt de situatie van jongeren die met de politie in aanraking komen en licht de rechter of officier van justitie daarover in. Gemiddeld aantal strafonderzoeken per 1000 jeugdigen jaar in Nederland is 25,7. Gezag en Omgang na scheiding De Raad adviseert de rechter bij gezags- en omgangszaken. Dit is het geval als ouders die uit elkaar gaan, het niet eens worden over afspraken over de kinderen, bijvoorbeeld over de omgangsregeling of de verblijfplaats. Gemiddeld aantal G&O onderzoeken per inwoners in Nederland is 2,9. Afstand, Screening, Adoptie en Afstammingsvragen De Raad is betrokken bij zaken op het gebied van afstand doen, de screening van pleeggezinnen, adoptiegezinnen, adviesaanvragen over adoptie en afstammingsvragen. Toetsende/toezichthoudende taak Daarnaast heeft de Raad een toetsende/toezichthoudende taak bij jeugdbescherming- en reclasseringszaken