Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank NV, de Vereeniging voor den Geldhandel, (1938)

Transcriptie

1 Nummer Toegang: Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank NV, de Vereeniging voor den Geldhandel, (1938) De Nederlandsche Bank N.V. De Nederlandsche Bank: Mirjam Schaap (2009), Simon Halink (2010) en Olaf Borgers (2014). Nationaal Archief, Den Haag (c) This finding aid is written in Dutch.

2

3 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...6 Materiële beperkingen...6 Andere toegang...6 Aanvraaginstructie...6 Citeerinstructie...6 Archiefvorming...7 Geschiedenis van de archiefvormer...7 Geschiedenis van het archiefbeheer...8 Verwerving door Nationaal Archief...8 Inhoud en structuur van het archief...9 Inhoud...9 Selectie en vernietiging...9 Aanvullingen...9 Verantwoording van de bewerking...9 Ordening van het archief...9 Verwant materiaal...10 Verwante archieven...10 BESCHRIJVING VAN DE ARCHIEFBESTANDDELEN...11 ZA. Bescheiden, niet geordend naar onderwerp...11 ZA.01. Agenda s en notulen van vergaderingen...11 ZA.02. Correspondentie...11 ZA.03. Verslaglegging...12 ZA Aan DNB gelieerde instellingen, verenigingen etc...12 ZB. Opbouw en instandhouding...13 ZB.01. Oprichting en juridische structuur...13

4

5 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel 5 BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF Naam archiefblok: Archief van de Vereeniging voor den Geldhandel, Periode: merendeel Archiefbloknummer: P8 Omvang: 0,6 meter; 24 inventarisnummers Taal van het archiefmateriaal: De stukken zijn in het Nederlands gesteld. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Vereeniging voor den Geldhandel, Samenvatting van de inhoud van het archief: Correspondentie met deelnemende ondernemingen, contracten, overzichtslijsten en notulen van vergaderingen van het bestuur of met deelnemende banken, leden van de Vereeniging voor den Effectenhandel, of gemachtigden van het bankensyndicaat, indexering van afdoeningen, akten van zekerheid, afsluitboeken en berichten in het Algemeen Handelsblad inzake oorlogscrisis-gerelateerde voorschotten.

6 6 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Er zijn geen Openbaarheidsbeperkingen Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Materiële beperkingen MATERIËLE BEPERKINGEN Er zijn geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat. Andere toegang ANDERE TOEGANG Er zijn geen bijzonderheden te melden. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, De Nederlandsche Bank N.V., Archief van de Vereeniging voor den Geldhandel, , nummer toegang , inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, DNB - Vereeniging voor den Geldhandel, , inv.nr....

7 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Op 18 november 1908 komen in de bestuurskamer van de Vereeniging voor den Effectenhandel te Amsterdam op uitnodiging van mr. F.S. van Nierop van de Amsterdamsche Bank vertegenwoordigers bijeen van de firma s Alsberg Goldberg & Co., Ad. Boissevain & Co., Determeyer Weslingh & Zn., Hope & Co., Jan Kol & Co., Lippman Rosenthal & Co., Gebr. Teixeira de Mattos, Vermeer & Co. en Wertheim & Gompertz, en van de banken Amsterdamsche Bank, Banque de Paris & des Pays-Bas, Incasso Bank, Labouchère Oyens & Co s Bank, Nederlandsch Indische Escompto Mij., Nederlandsch Indische Handelsbank, de Twentsche Bankvereeniging B.W. Blijdenstein & Co. en Wiegman s Bank. Bedoeling van Van Nierop is om te overwegen of en in hoeverre het mogelijk zal zijn aangelegenheden van gemeenschappelijk belang voor de Amsterdamse geldhandel gezamenlijk te regelen en in welke vorm dit kan geschieden. Op voorstel van Van Nierop wordt besloten tot benoeming van een commissie van voorbereiding. De statuten van de Vereeniging voor den Geldhandel worden goedgekeurd bij KB van 27 maart Er wordt een bestuur van vijf leden gekozen bestaande uit Van Nierop zelf, K.G. Goedewagen (Incassobank), mr. J.B. Roelvink (Twentsche Bankvereeniging), mr. J. G. Schöll (Wiegman s Bank) en K. van Lennep (Labouchère Oyens). De Vereeniging houdt zich bezig met: 1. het tot stand brengen van een geregelde notering voor zichtwissels resp. chèques in de voornaamste buitenlandse deviezen, dit speciaal met het oog op de omrekening van wissels in vreemde valuta op plaatsen in Nederland getrokken en 2. de uitnodiging door drie kassiers-firma s te Amsterdam mede aan de leden van de Vereeniging gericht, om hun namen te doen plaatsen op de lijst van firma s wier onderlinge vorderingen kunnen verrekend worden door overboeking in rekening met deze kassiers. In 1914 is sprake van zodanige omvangrijke werkzaamheden dat enige organisatie van de Vereeniging noodzakelijk is. Voorgesteld wordt verschillende afdelingen te vormen onder andere voor het onderzoek en de voorbereiding van hypotheekaanvragen, voorschotten op effecten, op goederen, voor de correspondentie en voor de boekhouding. Daarnaast wordt regelmatig overleg met de Nederlandsche Bank (DNB) wenselijk geacht. Op voorstel van mr. Vissering, president van DNB, wordt afgesproken dagelijks om twaalf uur en half vijf te overleggen. Een en ander lijkt verband te houden met de vorming van een garantie-syndicaat door een groot aantal banken per 1 augustus Dit syndicaat, of banken-consortium stelde zich borg voor voorschotten, die DNB zal geven tegen onderpand van fondsen, wissels, celen en ander onderpand. Het garantie-syndicaat heeft zich daartoe verzekerd van de medewerking van de Vereeniging van den Geldhandel, die de voorschotten zal verlenen en op haar naam bij DNB zal opnemen. De regeling, waarmee een bedrag van ten hoogste tweehonderd miljoen gulden aan voorschotten is gemoeid, tussen DNB en de Vereeniging wordt vastgelegd in een overeenkomst van 1 augustus 1914 en hernieuwd op 7 september van datzelfde jaar. In de overeenkomst van 1 augustus wordt uiteengezet dat de regeling een gevolg is van de heersende crisis ten gevolge van het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. In 1919 is sprake van het opheffen van de Vereeniging omdat dan nagenoeg alle voorschotten aan DNB zijn terugbetaald.

8 8 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Over de geschiedenis van het archiefbeheer is weinig bekend. Gezien het feit dat de Vereeniging voor den Geldhandel een externe organisatie betrof, lag het secretariaat niet bij DNB. Er zijn geen overzichtslijsten of inventarissen aangetroffen. Het archiefmateriaal werd per redactionele vorm (notulen, correspondentie, overzichtslijsten, aankondigingen in de pers etc.) chronologisch of alfabetisch geordend aangetroffen in ordners of in boekvorm. Uit correspondentie met de Algemene Bank Nederland N.V.(magazijnnummer 18812) inzake het bevestigen van ontvangst van archiefbescheiden met betrekking tot de Vereeniging voor den Geldhandel, blijkt dat het archief tot 1966 in ieder geval gedeeltelijk in beheer was van ABN. Een verdere specificatie van het archiefbeheer ontbreekt. Verwerving door Nationaal Archief VERWERVING DOOR NATIONAAL ARCHIEF Overbrenging van een overheidsarchief. Het archief is door de Nederlandsche Bank krachtens art. 12 van de Archiefwet 1995 in 2016 overgebracht.

9 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel 9 Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Inhoud INHOUD De inhoud van het archief is onder te verdelen in correspondentie (met DNB en met deelnemende ondernemingen), contracten, overzichtslijsten waarin onder meer de terugbetaling van voorschotten werd bijgehouden, en notulen van vergaderingen van het bestuur of met deelnemende banken, leden van de Vereeniging voor den Effectenhandel, of gemachtigden van het bankensyndicaat. Ook indexering van afdoeningen, akten van zekerheid, afsluitboeken en berichten in het Algemeen Handelsblad inzake oorlogscrisisgerelateerde voorschotten maken deel uit van dit archief. Selectie en vernietiging SELECTIE EN VERNIETIGING Gezien de grote cultuur-historische waarde van dit deelarchief is er tijdens de bewerking niets voor vernietiging in aanmerking gebracht. Aanvullingen AANVULLINGEN Dit is de inventaris van het archief tot en met Alles wat daarna volgt wordt als aanvulling beschouwd. Er zijn geen verdere aanvullingen te verwachten. Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING Dit archief is in verschillende stadia tussen bewerkt en van context voorzien M. Schaap en S. Halink. In is de inventaris geredigeerd en de context aangevuld door O.E. Borgers. Ordening van het archief ORDENING VAN HET ARCHIEF Er zijn geen bijzonderheden te melden.

10 10 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel Verwant materiaal Verwant materiaal Verwante archieven VERWANTE ARCHIEVEN Zie in het Secretarie-archief van archief van DNB (toegangsnummer ) inv. nr (Correspondentie met de Algemene Bank Nederland N.V. inzake het bevestigen van ontvangst van archiefbescheiden met betrekking tot de Vereeniging voor den Geldhandel); 3617 (Dossierinventaris oude historische archief) en (IJzer en kolenkrediet van de Vereeniging voor den Geldhandel).

11 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel 11 Beschrijving van de archiefbestanddelen Beschrijving van de archiefbestanddelen ZA. Bescheiden, niet geordend naar onderwerp ZA.01. Agenda s en notulen van vergaderingen ZA. BESCHEIDEN, NIET GEORDEND NAAR ONDERWERP ZA.01. AGENDA S EN NOTULEN VAN VERGADERINGEN Notulen van de algemene vergaderingen omslag Notulen van de vergaderingen van het bestuur omslag Notulen van de gecombineerde vergaderingen met de gemachtigden van het bankensyndicaat omslag Notulen van de vergadering van 14 augustus, met het bestuur en verscheidene leden van de Vereeniging voor den Effectenhandel, waaronder enige bankiers omslag e.a. Notulen van de vergaderingen van de Directie van DNB en het Consortium voor den Geldhandel banden Deel I 1914 aug aug. 24, 1 band Deel II 1914 aug okt. 30, 1 band Deel III 1914 nov jun. 18, 1 band Deel IV: Register op de notulen , 1 band Notulen van de vergaderingen van gemachtigden omslag ZA.02. Correspondentie ZA.02. CORRESPONDENTIE e.a. Correspondentie met DNB, per deel alfabetisch gerangschikt omslagen Deel I Deel II Deel III Deel IV

12 12 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel ZA.03. Verslaglegging ZA Aan DNB gelieerde instellingen, verenigingen etc Deel V ZA.03. VERSLAGLEGGING ZA AAN DNB GELIEERDE INSTELLINGEN, VERENIGINGEN ETC Berichten in het Algemeen Handelsblad over beleid inzake oorlogscrisisgerelateerde voorschotten omslag Krantenknipsels e.a. Index van afdoeningen, akten van zekerheid en afsluitboeken banden Index afdoeningen en akten van zekerheid , 2 banden Afsluitboeken , 2 banden Overzicht van gesloten posten, chronologisch gerangschikt omslag Stukken betreffende het opheffen van de vereniging en het afhandelen van de laatste kredieten omslag Maandelijkse overzichten van de disconto-portefeuille 1914 aug aug. 1 omslag Exploitatie-overzichten 1914 aug sep omslag Overzicht van maandelijkse balansen en verlies- en winstrekeningen 1914 okt maa. 1 omslag Overzicht van verschillen tussen de effecten- en goederenadministratie en de overeenkomstige boekingen van DNB omslag

13 DNB - Vereeniging voor den Geldhandel 13 ZB. Opbouw en instandhouding ZB.01. Oprichting en juridische structuur ZB. OPBOUW EN INSTANDHOUDING ZB.01. OPRICHTING EN JURIDISCHE STRUCTUUR Contracten met DNB, ondertekend door alle deelnemende instellingen; versies van 1 augustus en 7 september omslag