vogelcursus 2015 Steenmarter bezig aan opmars in Zuidoost-Brabant Belangrijke oorzaak achteruitgang wilde bijen aangetoond

Transcriptie

1 jaargang 29 nummer 2 september 2015 Belangrijke oorzaak achteruitgang wilde bijen aangetoond Steenmarter bezig aan opmars in Zuidoost-Brabant vogelcursus 2015 Instituut voor natuur educatie & duurzaamheid

2 colofon Instituut voor natuur educatie & duurzaamheid Instituut voor natuur educatie & duurzaamheid voorwoord door de voorzitter bestuur Voorzitter en PR Hans van Nunen Churchilllaan AB Bergeijk (0497) Secretaris Ruud Kox Fr. van Nunenstraat AV Steensel (0497) ivnbergeijkeersel.nl Penningmeester Dinie van Rooij (0497) Hees NV Eersel ivnbergeijkeersel.nl Leden Agnes Bartholomeus Kortkruisdijk SW Eersel (0497) Wout Couwenberg (0497) Mortel TP Eersel Berno Nieuwenhuizen Posthoorn DR Luijksgestel (06) Kandidaat bestuurslid Jos van Beers t Vonderke BP Hoogeloon (0497) Ereleden Johan Biemans Wil van Herk Albert Klomp werkgroepen Vlinders en libellen Wil van Herk (0497) Laaghuizerweg LB Eersel Inventarisatie Werkgroep (IWG) voor flora en fauna Frans Groenen (0497) Dorpstraat AG Luijksgestel Gidsencoördinatie Lia van Herk (0497) Laaghuizerweg LB Eersel Jeugd-IVN Berno Nieuwenhuizen Posthoorn DR Luijksgestel (06) Vogelwerkgroep Koos Slenders (0497) Midakker PP Bergeijk Wildeplantentuin Natuurtuin t Loo Leen Verhoeven (0497) Bergerdreef AK Bergeijk Ruimtelijke ontwikkeling Albert Klomp (0497) Mr. Pankenstraat CP Bergeijk Opleidingen Wil van Herk (0497) Laaghuizerweg LB Eersel Coördinator Boomfeestdag Kees Beljaars (0497) St. Victor PL Bergeijk k.beljaars@chello.nl natuurtuin 't loo De Wingerd Terlostraat 4 Bergeijk (0497) internet Wim Wouters (0497) Steenstraat KR Eersel info@ivnbergeijkeersel.nl contributie Landelijk lid : 18,00 Donateur : 11,00 Huisgenootleden : 4,00 Jeugdleden : 14,00 IBAN nummer: NL30RABO t.n.v. IVN afdeling Bergeijk-Eersel te Eersel. sleutelblad Redactie Wout Couwenberg (0497) Mortel TP Eersel couwenberg03@hetnet.nl Vormgeving en DTP Nicole Couwenberg Kopij inleveren: voor editie in kleur Het sleutelblad in kleur op de website bekijken? Scan dan deze QR-code: Beste IVN-ers, Als ik dit aan het schrijven ben staat de vakantieperiode nog voor de deur. Voor iedereen tijd om het werk voor enkele weken te laten voor wat het is en zich meer te concentreren op de naaste familieleden uit het gezin. Daar is dan ook meer tijd voor, om samen wat activiteiten te gaan doen. Als we eind augustus weer aan de slag gaan, is die tijd helaas weer snel vergeten. Hans van nunen - voorzitter Steeds meer verenigingen vragen om VOG (Verklaring omtrent Gedrag). Bij IVN heeft men ook niet stil gezeten. Het VOG is inmiddels bij de afdelingen volgens een vooropgesteld protocol ontvangen. Onze secretaris heeft een aanvraag ingediend tot het gratis verkrijgen van deze VOG s voor die personen welke meest met jeugd betrokken zijn, dit zoals besproken op de ALV (Algemene Leden Vergadering) van 5 maart jl. We wachten het resultaat even af, omdat voor 2015 door de regering voor geheel Nederland maar gratis stuks beschikbaar zijn gesteld, welke voor alle verenigingen in Nederland samen te verdelen zijn. Ook is IVN inmiddels enkele stappen verder met een eventueel samengaan of samenwerking met KNNV. Hoe dit zich verder zal ontwikkelen is ook voor mij niet te voorspellen, ondanks mijn zitting als lid in de Landelijke Raad IVN. De meningen zijn nog erg verdeeld. Een aantal afdelingen hebben eigenlijk geen contacten met KNNV. Maar er zijn ook afdelingen die nu al een nauwe samenwerking op dit gebeid hebben. Om samen te smelten of te gaan, geeft het organisatorisch en juridisch toch wel enige problemen te overwinnen. Of wij als afdeling Bergeijk-Eersel er veel van gaan merken, zal de toekomst uit gaan wijzen. Verder zullen er grondige aanpassingen worden doorgevoerd met betrekking tot onze website Deze wordt door Wim prima onderhouden en alle activiteiten, nieuwtjes en foto s staan er telkens snel op. Omdat bijna alle IVN-afdelingen reeds overgestapt zijn naar de site was besloten ook onze afdeling daar aan toe te voegen, dit om een uniformiteit te creëren. Daarvoor hebben we Jan Verhoeven bereid kunnen vinden. Hij heeft inmiddels al een stuk overgezet en komend half jaar zal dit verder ontwikkeld worden. Deze nieuwe site is inmiddels bereikbaar op Na enkele bijeenkomsten omtrent adviestraject ledenwerving, is het bestuur e.e.a. aan het uitwerken. Hierbij wordt hulp onder de leden op prijs gesteld. Op het memo van Susan zijn best wel reacties losgekomen. Op 16 september vindt er een vervolgoverleg plaats. Als laatste wil ik alvast de aandacht vestigen op de komende Natuurwerkdag van zaterdag 7 november. Deze keer op het waterwingebied van Brabant Water gelegen achter het lokaal van de Grensschutters en St. Martinusgilde in Luyksgestel. Op dit gebied worden de vele zaailingen van grove dennen veel te groot, zelfs tot enkele meters hoog en deze zijn niet gewenst. Noteer deze datum alvast in je kalender, zodat je de natuur, in dit geval het water, een handje kunt helpen. 2 3

3 Rabobank Clubkas Campagne 2015 inhoud 02 Colofon 03 Voorwoord door de voorzitter 04 Welkom nieuwe leden/huisgenootleden/donateurs in Rabobank Clubkas Campagne Jeugd-IVN iets voor uw (klein)kinderen? 06 Dank 06 Bremspoers 07 Provincie akkoord met vangen oehoe 07 Agressieve terror-oehoe gevangen in Purmerend 07 Terror-oehoe zit in geheime opvang 08 Steenmarter bezig aan opmars in Zuidoost-Brabant 09 Start uitvoering beekherstel Beekloop 10 Terugblik vogelcursus Weer bijenvolken gestolen 12 Aftreedschema 13 De zingende vogel 14 Vogelcursus 2015 (Elly en Jos van Beers) 15 Vogelcursus 2015 (Berno Nieuwenhuizen en Suzan van Dongen) 15 Belangrijke oorzaak achteruitgang wilde bijen aangetoond 16 Het regent regenwormen 16 Glasvezel en wijzigen van adres 17 Hoogbejaarde jeneverbessen 18 Kempen weer klaar voor gladde slang 19 In veilige handen 19 Zoek de 10 verschillen 20 Vakantiemomentjes met de huismus 21 De Liskes en de droogte 22 Excursie- en activiteitenprogramma IVN Bergeijk-Eersel welkom nieuwe leden/huisgenootleden/donateurs in 2015 Huub van Aken Bergeijk Elly van Beers Hoogeloon Guus van Beers Hoogeloon Hetty Munnik Westerhoven Jan Verhoeven Hoogeloon Mark Verhoeven Luijksgestel Hanneke Hoekstra Duizel Het IVN Bergeijk-Eersel heet jullie van harte welkom en we ontmoeten jullie graag bij een van onze activiteiten. Als belangstelling bestaat voor een van de werkgroepen, neem dan contact op met de desbetreffende coördinator (zie de colofon op blz. 2), hij/zij zal je zeker graag verder helpen. Heb je vragen en die zullen er zeker zijn over wat dan ook: neem dan a.u.b. contact op met een van de bestuursleden. Interesse? We hebben weer plaats voor nieuwe natuurvrienden, neem daarom gerust even contact op met de coördinator van de werkgroep: Berno Nieuwenhuizen. Telefoon: (06) Website: In juni 2015 is de uitslag van de Rabobank Clubkas Campagne 2015 bekend geworden. Ik ben verheugd u te mogen mededelen dat er 198 stemmen zijn uitgebracht op onze vereniging. In totaal hebben leden van de Rabobank, ieder 5 stemmen op de verenigingen van hun keuze uitgebracht. Dit heeft geleid tot een waarde van 2,66 per stem! Dit betekent dat wij een bedrag van 526,68 hebben mogen ontvangen van de Rabobank. Als bestemming voor dit geld hebben we destijds aangegeven dat we als IVN Bergeijk-Eersel de opbrengst zullen besteden voor de aanschaf van een vitrinekast in De Wingerd van Natuurtuin t Loo. Het geld is inmiddels aan de Stichting overgemaakt. Geweldig! Ik wil u allen bedanken die op ons gestemd hebben. Ook dank aan de Rabobank voor dit jaarlijks terugkerende initiatief. Dinie van Rooij - Penningmeester Jeugd-IVN iets voor uw (klein)kinderen? Kinderen komen in ons land niet vanzelfsprekend in contact met de natuur. Toch is dat contact heel waardevol. Natuur is in de eerste plaats gewoon leuk voor kinderen, maar heeft ook allerlei positieve effecten op hun gezondheid en ontwikkeling. Spelen in de natuur stimuleert hun creativiteit en sociale intelligentie. Daarnaast helpt het overgewicht te voorkomen. Natuur is niet alleen onmisbaar voor kinderen, maar kinderen zijn ook onmisbaar voor de natuur. Zij zijn immers de toekomstige natuurbeschermers, beleidsmakers, boeren, burgers en bouwers. IVN Bergeijk-Eersel heeft daarom een club van Natuurvrienden, jongens en meisjes van 8 t/m 13+ jaar die geïnteresseerd zijn in de natuur. Een van de manieren om jeugd en natuur met elkaar te verbinden is via beleving en educatie. Het IVN hanteert hierbij de volgende kernelementen: beleving (hart); kennis (hoofd); gedrag of handelen (handen). Het accent ligt daarbij op het hart. Ook hier geldt dat we ervan overtuigd zijn dat leren over de natuur vooral gaat via 'zelf doen', beleven en verwonderen. Nu verwondering en nieuwsgierigheid zaaien, betekent straks respect en betrokkenheid oogsten. Wat doen we? Activiteiten zijn afhankelijk van het seizoen en het programma van de jaren ervoor. Je kunt hierbij denken aan waterpracticum, paddenstoelen bekijken, vleermuizen kijken ('s avonds in het donker erg spannend), braakballen pluizen, zoeken naar diersporen, knoppen determineren, vlinders en libellen enz. enz. Alles wat een relatie heeft met natuur en milieu en waarvan wij denken dat we er een leuk programma voor kunnen maken is bespreekbaar. Allerlei thema s komen dus aan bod. Wanneer en waar is het Jeugd IVN? Tien tot elf keer per jaar (1 keer per maand op zaterdagochtend en niet in de zomermaanden) komen we bijeen op een zaterdag van 9.30 tot uur. Het Jeugd IVN maakt ook gebruik van onze eigen accommodatie, De Wingerd, Terlostraat 4 in Bergeijk, waarin onder meer de diverse binnen activiteiten plaatsvinden. Maar er worden vooral veel buitenactiviteiten ondernomen in de directe omgeving van Bergeijk en Eersel. 4 5

4 OEHOE DANK Dank aan iedereen die een bijdrage leverde aan dit Sleutelblad. Maar ook dank aan alle bezorgers die de uitgave van het Sleutelblad bij u in de brievenbus hebben gedeponeerd. het bestuur Bremspoers (Braamsluiper) In maai leggen alle veugeltjes n aai. Behalleve de koekoek en de spriet, die leggen in de maaimaond nie. Dä vèrske, dä zalde wel kenne. D r mos ik aon denke nou dä ge vôrt zo wèinig veugeltjes zie. Vergeleke bé toen wijlie kijnder wozze... Toen zaoten d r nog zóveul, dä wijlie in de maai veugeltjes gongen ùithaole. Dä wos toen mär hil gewoan. En niemes zoo r ôit iejt van gezeed hebbe. Want t gonk r um, welleke jonge dä de miste verskillende aaikes hoj. Diej wieren dan ùitgeblaozen en aon e kôrdje geregen en in de kaomer of in de keuken skôn aon de muur gehange, dä alleman dä kos ziejn. Urst moesde r aon baai kante van zo n aaike mee n spèl of mee n naold e gaotjen inpikke. Dan kosde diej aaikes ùitblaoze, toew dät r niks mir in zaot. Anders kosde diej ummers nie aonréége, dä begrèpte wel. t Wos dan wél de kunst um bevurbild ôk n aai van nne klampvogel te bemachtige. Want die aaikes van n mèllo, n kaaw, n èkster of n hikster, diej hodde zó bé-jin. Diej zaoten d r zat in al diej buujketùine en in de maastebeùm in de bosse. Dä wos gin kunst. Ge most alleen nie bang zèn um in diej beùm te klimme. Ik heb zèllefs e mèske gekend, dä krèk zo goewd bé nnen èkstersnest dörrefde te klimmen äs de grôtsten hèld van de jonges. Dä mèske is laoter ôk nog bé de pliesie gegaon. Ik heb zèllef ôk nog aaikes aon m ne snoer gehad van n blaowpieperke en van n biejteujke. In zo nesje van n biejteujke heb ik wel s ennentwintig van diej klèin witte roadgestippelde aaikes geteld. Ge most alleen nie álle aaikes ùit zo nesje meenemme. Een of twee, dä kos gi kaod. Anders zoode ze nog verjaoge. Mär van éé veugeltje heb ik nôit gin aaike gehad, zo een äs van m ne kammeraod. Diej hoj t een ùitgehaold in zo nesje van n bremspoers. Zingende bremspoers zijn nog steeds zeldzaam Hi-t- r meskien nog iemes zo ne snoer mee aaikes of n foto van zo ne krans? Laot t mär èfkes wete äs ge zo iejt het of wit. Alvast bedankt vur de moewte. Johan Biemans Provincie akkoord met vangen oehoe ED: Agressieve terror-oehoe gevangen in Purmerend VERVOLG : ED: "Terror-oehoe zit in geheime opvang VERVOLG : ED: Purmerend. De provincie Noord-Holland geeft toestemming voor het vangen van de horroroehoe in Purmerend. De agressieve vogel valt al weken mensen aan. Omdat het om een beschermde diersoort gaat, mag de oehoe niet gevangen worden. De provincie heeft voor die regel ontheffing verleend. De gemeente heeft al een valkenier Een valkenier heeft de oehoe uit Purmerend gevangen. De uil is overgebracht naar een tijdelijk verblijf, meldde de gemeente. Het beest (wel oneerbiedig, red.) blijft daat tot een definitieve plek voor de vogel is gevonden. De valkenier kreeg bij het vangen de laatste dagen hulp van een roofvogelspecialist. De oehoe huist sinds maart vorig jaar in Purmerend. Vooral de laatste weken terroriseerde de vogel de inwoners van de Noord- Hollandse gemeente. Verschillende mensen werden aangevallen. De terror-oehoe verwondde naar schatting 53 mensen. De oehoe van Purmerend wordt opgevangen op een geheime locatie. De gemeente wil niet bekend maken waar de terror-oehoe momenteel is, uit angst voor mogelijke bevrijdingsacties. Er zijn mensen die erop tegen zijn dat ze gevangen is, zegt woordvoerder Floris Roos van de gemeente. ingeschakeld om de grote uil te vangen. Dat moet zo diervriendelijk mogelijk gebeuren. Als de oehoe is gevangen, gaat de vogel tijdelijk naar een geschikte volière. Dan wordt uitgezocht of de oehoe uit gevangenschap is ontsnapt en naar de eigenaar terug kan. De Purmerendse wethouder Mario Hegger is blij dat de rust terugkeert, maar heeft er een dubbel gevoel bij. Het was niet langer houdbaar, we moesten wat doen. Natuurlijk laat je zo n prachtige roofvogel liever met rust, maar de situatie werd te link. De laatste dagen werd de oehoe door sommige mensen getreiterd en uitgedaagd. De gemeente had gevraagd daarmee op te houden en waarschuwde dat de vogel er mogelijk nog agressiever van zou worden. 6 7

5 Steenmarter bezig aan opmars in Zuidoost-Brabant Start uitvoering beekherstel Beekloop Budel. Kapot gebeten autokabels, schade aan woningen en stanken geluidsoverlast: in het oosten van het land is de steenmarter synoniem voor overlast. Lange tijd werden oostelijk Brabant en noord-limburg als enige streken in het oosten van Nederland hiervan gevrijwaard, maar dat lijkt nu verleden tijd. De steenmarter is aan een opmars bezig in Zuidoost-Brabant. Westerhoven. Begin maart 2015 zijn Waterschap De Dommel, Natuurmonumenten en de gemeente Bergeijk gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor de herinrichting van de Beekloop. In de bospercelen bij de Borkelsedijk worden bomen gekapt om het tracé vrij te maken waar de nieuwe meander komt te liggen. Boommarter (met roomgele keelvlek) Steenmarter (met witte tot grijswitte keelvlek) Voedsel en gedrag (steenmarter) De steenmarter is overwegend een carnivoor. Muizen, ratten, woelmuizen en eekhoorns staan bij de steenmarter op het menu. Ook eet hij vruchten, bessen, kersen, vogels en eieren. Soms eet hij ook kikkers en hagedissen. Op sommige plaatsen eet hij voornamelijk vruchten, insecten en aas. De steenmarter jaagt op kippen en ander pluimvee binnen een korte tijd uit hun hokken en rennen. Daarbij is een aantal van vijf tot tien kippen per nacht niet ongewoon. De steenmarter kan ze naar de meest onmogelijke plaatsen meeslepen, zoals op daken en over hekken. De steenmarter leeft meestal solitair. Marters in dorpen jagen soms in kleine groepjes van vier à vijf dieren. Deze dieren hebben ook een kleiner woongebied dan marters in de natuur, waar woongebieden gemiddeld 80 hectare bedragen. De steenmarter is luidruchtiger dan de boommarter. Volgens steenmarterexpert Han Brinkcate stijgt het aantal waarnemingen explosief. Een jaar geleden kwamen ze nog maar sporadisch voor, inmiddels is er sprake van zo n vier meldingen per week, zegt Brinkcate. Ook Brabants Landschap en Staatsbosbeheer constateren dat de steenmarter bezig is aan een opmars. Volgens Mari Bijl van Brabants Landschap bevinden er zich momenteel in elk dorp wel een paar. Ze houden zich nog voornamelijk op in de natuur en daardoor valt de overlast mee, zegt de Bijl. Maar als de groei doorzet dan kunnen ze nog wel eens voor problemen gaan zorgen in de dorpen. Voor nu is de komst van het dier voornamelijk een aanwinst voor de natuur. Het kleine roofdier wordt zo n 40 tot 50 centimeter groot en is een beschermde diersoort. Volgens Janneke de Groot van Staatsbosbeheer komt het dier veelvuldig voor in de Reuselse Moeren en zijn ze ook op de Strabrechtse Heide in Heeze gesignaleerd. Op sommige plekken heeft de steenmarter zijn weg gevonden naar de bebouwde kom, zoals in Budel-Dorplein waar de steenmarter zich verschanste in de leegstaande Sint-Jozefkerk en voor veel rotzooi en stankoverlast zorgde. In zo'n geval is het belangrijk dat je nooit zelf gaat wegjagen of vangen, zegt Peter van Stiphout, vrijwilliger bij het Netwerk Vleermuizen en Steenmarters Noord- Brabant. De steenmarter is een prachtig dier, maar zodra mensen er overlast van ondervinden is het noodzakelijk dat ze daarvan melding maken bij de gemeente. Als die aangesloten is bij het netwerk dan kan een gespecialiseerde vrijwilliger te hulp schieten. Dat gebeurde ook in Budel-Dorplein, waar Van Stiphout onder meer met infraroodcamera s de steenmarter in kaart bracht. Momenteel houden de marters zich rustig omdat de vrouwtjes rond deze tijd jongen krijgen. Hoewel er steeds meer steenmarters in de regio rondlopen, is er nog geen stijging te zien in het aantal overlastmeldingen. Dit werk duurt ongeveer drie dagen. Het beekherstel en de herinrichting van het beekdal start medio april 2015 en gebeurt in fases. Dit heeft te maken met de bescherming van de aanwezige flora en fauna. De afgelopen twee jaar zijn de plannen voorbereid om de Beekloop en zijn beekdal aan te pakken. Over een lengte van 3,5 km komen er meanders. Zo ontstaat er meer variatie in stroomsnelheid en begroeiing. Dit is gunstig voor de kwaliteit van het water en voor de leefomgeving. Deze meanders worden aangelegd op gronden van Natuurmonumenten vanaf stuw t Schut tot de samenkomst met de Keersop. De Beekloop De Beekloop is een oorspronkelijk gegraven waterloop van ongeveer 10 km die wordt gevoed met water vanuit het kanaal Bocholt-Herehtals in België, direct over de grens in Lommel. De loop stroomt vanaf de vloeiweiden van De Watering in noordelijke richting en verbindt een reeks - ooit natuurlijke - vennen waarin door de Bergeijkse burgemeester Aarts, viskwekerijen werden aangelegd. Tegenwoordig vormen die de natuurgebieden De Maaij en De Liskes. Uiteindelijke mondt de Beekloop, iets ten zuiden van Westerhoven, uit in de Keersop. De Beekloop is een beek met hoge natuurwaarden en vormt een belangrijke paaiplaats voor onder meer beekprik, serpeling en bermpje. Op Europees niveau (Kader Richtlijn Water) worden hoge eisen gesteld aan de kwaliteit van het water van de Beekloop. Waterschap De Dommel heeft de taak om aan deze kwaliteitsdoeleinden te voldoen. Eind 2015 De eerste fase start halverwege sw maand april en duurt tot eind juni. In deze periode wordt de nieuwe loop van de Beekloop gegraven. Er worden diverse LOP-stuwtjes geplaatst, die in tijden van droogte het water langer in het gebied houden en daardoor kan het beter gestuurd en verdeeld worden. De tweede fase begint in augustus. Dan wordt de oude loop van de Beekloop gedempt en kunnen de nieuwe meanders aangesloten worden. De vispassages worden aangelegd en de omliggende graslanden van Natuurmonumenten worden opnieuw ingericht. Als de uitvoering volgens planning verloopt, is het werk eind 2015 klaar. De financiering van dit project wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Provincie Noord-Brabant. Voedsel en gedrag (boommarter) Veel overlapping in voedsel en gedrag tussen steenmarter en boommarter. Uit: ED van door Jelle Krekels. Uit: De Kempenaer van

6 terugblik Vogelcursus 2015 We hadden als cursusleiding gepland om met maximaal 25 cursisten te gaan starten, maar je weet hoe dat gaat: kan er toch nog ééntje aan worden toegevoegd enz. Dit is zo opgelopen tot 29 cursisten. Inderdaad een grote groep, maar door de uitbreiding van De Wingerd was dit achteraf gezien helemaal geen probleem. Voor het practicum na de pauze en op de zaterdagen het veldwerk, konden we steeds beschikken over vijf gidsen, dus ook dat liep steeds volgens planning. In kleine groepjes werken heeft grote voordelen en de afstand tussen cursusleiding en de cursisten was snel voorbij. Ook de communicatie tussen cursusleiding en cursisten verliep goed, vooral omdat iedereen beschikte over een adres. We hebben er van genoten samen met de groep en we zijn dan ook met 29 vogelaars geëindigd : eerste bijeenkomst in De Wingerd Iedereen mooi op tijd; na een korte inleiding werd de vogel-jaarkalender gepresenteerd. Elk kwartaal van het jaar kwam daarbij in beeld (winter, voorjaar met trek, functie zang, broeden en uitvliegen, rui en de najaarstrek). Van enkele vogelsoorten hebben we tijdens de les (via een cd) de zang laten horen. Na de pauze werd kennis opgedaan met de veren van verschillende vogelsoorten, daarbij moesten de cursisten aan de hand van door de cursusleiding meegebrachte veren, in sporenboeken de juiste vogelsoort benoemen. Best lastig. Ook nog uitleg over vogelgidsen en verrekijkers. Door Koos werd aan elke cursist een cd uitgereikt met vogelgeluiden. Allemaal in de prijs inbegrepen, hoe is dit toch mogelijk : veldwerk het Schut Het veldwerk op het Schut. Onder leiding van ervaren vogelaars werd in groepjes van zes het bos ingetrokken. Veel gezien en gehoord. Speciaal was de smidse van een grote bonte specht met veel leeggegeten dennenappels op de grond, maar ook werd nog de laatst behandelde dennenappel op ooghoogte aangetroffen in een berk. Na afloop koffie met koek (en geen koekje!) : De Wingerd Precies om uur kon worden begonnen aan de tweede lesavond, waarbij werd begonnen met twee foto s (buizerd en gaai) gemaakt door onze Fred. Daarna in het kort een toelichting over het leven van de teek en hoe te handelen bij een tekenbeet. Vervolgens werd geruime tijd stilgestaan bij de termen biotoop, territorium en de zang van de vogels. De roofvogels en de voedselpiramide kwamen ook nog aan bod, En maar peuteren... maar ook in welke mate zijn de mannen in de vogelwereld mooier dan de vrouwen. De verassing was toch voor iedereen dat in bijna 80% van de vogels, mannen en vrouwen gelijk zijn, wel kunnen er kleine verschillen zijn, maar niet zodanig dat de een mooier is dan de ander. Ook de trek en de zang kwamen nog aan de orde. Na de pauze uitleg over nestkasten (tekeningen hoe nestkasten zelf te maken uitgereikt)), bekijken vogelveren en de door Koos meegebrachte opgezette vogels konden van dichtbij worden bekeken en dat is toch altijd weer iets heel anders dan een vogel bekijken uit een boek. De verdiende certificaten trots in beeld! 28-03: veldwerk de Liskes Vertrek in groepjes precies om uur. Wandeling door de vijvers van de Liskes. De veldtelescoop haalde de vogels indien nodig dichterbij. Weer veel gezien en gehoord. Ook enkele plukplekken van de havik aangetroffen. Na afloop natuurlijk weer heerlijke koffie met koek. We waren net op tijd weer terug bij het inmiddels bekende benkske, toen het zachtjes begon te regenen : De Wingerd Op de derde lesavond werd door Ben een aantal vogelfamilies behandeld, waarbij territoria/biotoop en voedselgedrag natuurlijk ook weer aan de orde kwamen. Goede sfeer met veel vragen. Na de pauze werden braakballen uitgeplozen; voor de meeste cursisten betekende dit de eerste keer. Men verbaasde er zich over dat zoveel soorten vogels braakballen produceren : veldwerk Beleven Reusel Voor de cursisten een erg interessant gebied met veel territorium/biotoop-mogelijkheden. Het weer was boven verwachting met zon en geen regen (wel voorspeld). Veel gezien en gehoord. Het Beleven beleven is een echte belevenis. Voor de meeste cursisten was dit een eerste bezoek aan dit gebied. Koffiepauze na een interessante wandeling (Beleven) Een tevreden lachende cursusgroep In 2008 werd over een oppervlakte van 85 ha de met mest verzadigde grond verwijderd: m3! Hierdoor kwamen 2 vennen tevoorschijn die 100 jaar geleden waren dichtgegooid. Nu een gebied in ontwikkeling : De Wingerd Laatste lesavond. Vervolg behandeling van een aantal vogelfamilies en hun doen en laten, waarbij extra aandacht werd besteed aan de roofvogels. Ook hierbij weer veel vragen. Na de pauze moesten de cursisten een vogelinventarisatie uitwerken. Koos gaf vooraf in het kort een uitleg over de te volgen werkwijze. In groepjes werd onder begeleiding gewerkt aan het benoemen van de territoria. Gemakkelijke territoria bijvoorbeeld bij de grote bonte specht, maar bij roodborst, vink en winterkoning was het meer puzzelen. De cursisten werden op deze wijze bekend gemaakt met termen als fusie-afstand, datumgrenzen, geldige en ongeldige waarnemingen, aantal normbezoeken, uitsluitende waarnemingen en interpretatiecriteria : veldwerk De Ploeg Samenkomst bij het gebouw van de Ploeg. Prachtig weer ondanks de minder goede weersvoorspellingen. In kleine groepen hebben we in de omgeving van de Ploeg gewandeld. Langzaam maar zeker beginnen de cursisten meerdere vogelsoorten te herkennen aan de zang en dat is toch ook de bedoeling. Rond uur had Corrie de koffie weer klaar staan met natuurlijk een verdiende koek. Hierna met z n allen naar Natuurtuin t Loo. Volgens afspraak moesten eerst de broodjes worden gesmeerd voor de lunch, maar Fred was vergeten de boodschappen hiervoor te doen! Niet getreurd, winkels genoeg in de buurt waar broodjes en beleg werden gekocht. Ondertussen nam Wout de groep mee de Natuurtuin in om uitleg te geven over de geschiedenis en oprichting van Natuurtuin t Loo door de drie verenigingen zijnde Velt, IVN en Bijenvereniging. Natuur en natuurbeleving kwamen uiteraard ook aan de orde. Teruggekomen in De Wingerd had de cursusleiding de lunch klaar staan in de vorm van heerlijk gesmeerde broodjes en koffie/thee. Feestelijke uitreiking certificaten Net voordat aan de uitreiking van de certificaten werd begonnen vroeg een van de cursisten het woord. Het werd een dankwoord gericht aan de cursusleiding; we hadden dit zeker niet verwacht en er werd bovendien nog een leuke attentie aan toegevoegd. We hebben dit als cursusleiding overigens erg op prijs gesteld. Daarna werd koffie-corrie in de bloemetjes gezet voor haar aandeel in deze vogelcursus. Na een korte terugblik van deze vogelcursus, waarbij een opkomstpercentage werd gescoord van 87%, werden dan eindelijk de fraai uitgevoerde certificaten op feestelijke wijze uitgereikt aan de cursisten. Een mooie en blijvende herinnering aan deze cursus. De cursusleiding kan terugzien op een geslaagde vogelcursus Namens de vogelwerkgroep, Wout Couwenberg 10 11

7 Weer bijenvolk gestolen Veldhoven. Voor de derde keer in een jaar zijn bijenkasten inclusief volken gestolen bij bijenhoudersvereniging St. Ambrosius in Veldhoven. Zeer waarschijnlijk zijn de daders deskundig, voor het verplaatsen van bijen is namelijk specifieke kennis nodig. Afgelopen weekend werden twee vrijwel nieuwe bijenkasten inclusief bijenvolken weggehaald na het doorknippen van een ketting aan het hek van de bijenhal in het Oeienbos. Dinsdagavond werd de ketting opnieuw doorgeknipt en zijn drie kasten met volken weggehaald. Vorig jaar werden al eens twee kasten gestolen. De vereniging heeft de bijenvolken inmiddels verplaatst naar een minder afgelegen locatie. Uit: ED van door Bianca Kuijpers. Zowel leden van St. Ambrosius als imkers uit Aalst-Waalre, die hun volken tijdelijk onderbrachten bij St. Ambrosius, zijn gedupeerd door de diefstal. Het ziet er naar uit dat de bijen over grotere afstand zijn vervoerd. Bijen die minder dan 5 à 6 kilometer worden vervoerd, vliegen namelijk terug naar hun oude stek. En dat hebben we niet waargenomen, zegt Wim van Erk, voorzitter van St. Ambrosius. De twee volken die dit weekend werden gestolen, waren bestemd als oefenvolken voor de jaarlijkse beginnerscursus, waarvan een week later het praktijkdeel startte. De vereniging gaat nu bij de leden nieuwe oefenvolken bij elkaar scharrelen. Van Erk: Niet alleen de vereniging is gedupeerd, maar vooral ook de mensen van wie de volken waren. Allemaal beginnende imkers die zelf nog geen plek hadden om hun volken neer te zetten. Dat voelt vreselijk, alsof je kind wordt afgenomen. Van Erk vermoedt dat het de dieven om het verhuren van de volken te doen is. In deze tijd van het jaar is er veel vraag naar bijen voor bestuiving. De kasten en volken op zich zijn niet extreem waardevol. Een kast kost zo n 200 euro en een volk 100 tot 150 euro. De vereniging heeft aangifte gedaan. IVN afdeling BERGEIJK-EERSEL Aftreedschema v.a NAAM FUNCTIE AANVANG AFTREEDBAAR Hans van Nunen Voorzitter 4 maart 2010 (2e tm) Wout Couwenberg Bestuurslid 4 maart 2010 (2e tm) Ruud Kox Secretaris 7 maart 2013 (1e tm) Dinie van Rooy Penningmeester 7 maart 2013 (1e tm) Agnes Bartholomeus Bestuurslid 7 maart 2013 (1e tm) Berno Nieuwenhuizen Bestuurslid 5 maart 2015 (1e tm) KANDIDAAT-BESTUURSLID V.A Jos van Beers Kandidaat Bestuurslid Goedkeuring ALV 2016 nodig n.v.t. De zingende vogel Een biologisch momentje gewoon midden in het dorp, ja dat kan ook. Tijdens het uitlaten van mijn hond, hoorde ik in de verte het roepen van een vogel. Kruuk, kruuk, kruuk, was zijn deuntje, wat eigenlijk meer op roepen leek. Het was een van de geluiden die een zwarte specht kan maken. Als vogelaar is mij dat bekend. Hans van Nunen Ik besloot mijn rondje met de hond even te onderbreken en de vogel eens op te gaan zoeken. Hier kort in de buurt had ik hem nog nooit gehoord en ik verbaasde me er dan ook over. Na ongeveer 100 meter in richting van het geluid gelopen te hebben, hoorde ik niets meer. Toch besloot ik maar eens goed door de bomen te kijken. Als de zwarte specht zou wegvliegen, viel dat meteen op. Helaas kon ik hem niet vinden. Op het moment dat ik besloot om terug te lopen, hoorde ik 2 bomen verder een buizerd roepen: Piliejeh, piliejeh. Dat leek mij hier ook raar, maar deze vogel is wat groter en gemakkelijker tussen de takken te vinden. Na enkele minuten zoeken richting het geluid, zag ik nog steeds geen vogel en begon me dan ook een beetje vervelend te voelen. Waarom kon ik die vogel niet vinden? Het was weer even stil, blijf onder de bewuste boom staan, zoekend omhoog kijkend. De buizerd hoorde ik niet meer en de zwarte specht ook niet, dat was alweer 5 minuten geleden. Nu hoorde ik plots een ekster roepen, en wel recht boven me: tsje-tsje-tsje-tsje! Verdorie en ook die zag ik niet. Ik liep een tiental meters door naar de andere kant van de weg, zodat ik een andere inkijkhoek in de boom had. Dan dacht ik toch iets te zien bewegen, geheel boven in de boom, op de bovenste takken, daar zat ie. Het bleek een gaai te zijn. Ik had geheel in het begin al zo mijn twijfels, deze plek voor de zwarte specht en die buizerd ook. De gaai is een van de vogels die verrassend goed andere vogels kan imiteren, dat staat bekend! Je ziet, als je denkt een vogel te horen, moet je toch weer wat ervaring hebben, om je hersenen tot een andere gedacht te triggeren! Veel succes met andere waarnemingen, die bijna altijd wèl correct blijken te zijn. Foto gemaakt door,, onze Fred,, Veren van de gaai 12 13

8 vogelcursus 2015 vogelcursus 2015 door cursisten Elly en Jos van Beers Cursisten 2015, Jos en Elly van Beers Nadat Elly en ik in 2013 de vogelcursus met goed gevolg hadden doorlopen, vonden wij het allebei toch wel fijn om nog een keer de cursus te volgen. Omdat ik in 2013 nog werkzaam was als zzp-er en ik maar weinig rust had, moest ik toen teveel verstek laten gaan bij de wandelingen. Natuurlijk hebben we van de cursus in 2013 heel veel geleerd en ook veel onthouden, (met dank aan de gidsen van toen), maar om meer te weten te komen hebben we ons aangemeld voor de vogelcursus van Gelukkig ging de cursus door zodat wij ons weer flink konden verdiepen in de vogels, hun geluiden en alles wat daar weer mee samenhangt. De cursus startte op woensdag 25 februari in De Wingerd te Bergeijk. Vol goede moed zijn Elly en ik naar Bergeijk gegaan om van alles bij te leren. We waren met ongeveer 25 cursisten waarvan sommigen ook lid waren van IVN Veldhoven-Eindhoven- Vessem. De avonden bestonden uit een theoriegedeelte voor de pauze en een practicum na de pauze. Bij de uitleg voor de pauze kreeg iedereen de kans om zijn of haar vragen te stellen, hiervan werd dan ook gretig gebruik gemaakt, de een wilde meer weten dan de ander, maar al bij al heeft iedereen ook hier veel van opgestoken. De heldere uitleg van Wout Couwenberg en Ben Geraerts werd door de meeste cursisten als positief ervaren. Wel moet gezegd worden dat Wout toch wel het leeuwendeel van de theorie op zich nam. Na de pauze gingen we veren kijken en uitzoeken, braakballen uitpluizen of territoriumkaarten bekijken. In totaal hebben we 4 theorieavonden gehad die begeleid werden door de gidsen Wout Couwenberg, Fred van Hoof, Koos Slenders, Paul Brom en Ben Geraerts. Na elke theorie / practicum avond vond er op de daaropvolgende zaterdag een echte praktijkdag plaats buiten in het veld, in de vrije natuur. We werden in groepjes verdeeld en onder leiding van de gidsen werd onze pas verworven kennis in praktijk gebracht, zelfs voor ons was het (ook nadat we al een cursus gevolgd hadden) moeilijk om de vogelgeluiden uit elkaar te houden en aan de goede vogel te koppelen. Natuurlijk de koekoek de tjiftjaf de kievit en nog enkele andere vogels die hun eigen naam roepen dat ging redelijk goed, maar de rest was toch moeilijk al werd dat gaande weg de cursus toch wel steeds beter. Maar zoals alle gidsen zeggen oefening baart kunst en veel het gekregen cd-tje met vogelgeluiden beluisteren en gewoon veel met de wandelingen meegaan dan leer je het meest. Op de laatste zaterdag van de cursus gingen we als afsluiter lekker met z n allen lunchen in De Wingerd. Onze gidsen zouden de lunch verzorgen, en er was overal aan gedacht, tenminste..gelukkig hadden wij Corry van Hoof (de vrouw van Fred) die ons na elke wandeling trakteerde op koffie, thee en een grote koek. Ook op de laatste cursusdag bracht zij weer uitkomst toen bleek dat de heren gidsen werkelijk overal aan gedacht hadden behalve aan broodjes, beleg, boter en krentenbollen. Na een kleine hapering werd het dan toch nog gezellig en werd er stevig nagepraat. Nadat er nog een certificaat werd uitgereikt aan ons allemaal, werd er door de gezamenlijke cursisten nog een bierpakket aangeboden aan elke gids. Fred, Wout, Paul, Koos en Ben hartstikke bedankt voor jullie tekst en uitleg. Elly en ik hebben genoten van jullie passie voor de natuur en vogels in het bijzonder. Jullie zullen ons in de toekomst nog wel vaker zien, want ook het vogelvirus (gelukkig geen vogelgriep) heeft ons in zijn greep gekregen. door cursisten Berno Nieuwenhuizen en Suzan van Dongen Belangrijke oorzaak achteruitgang wilde bijen aangetoond Met interesse hadden wij ons opgegeven voor de vogelcursus. Een beetje nerveus gingen we naar de eerste bijeenkomst, hoe maken wij ons al deze vogelkennis ooit eigen? Tijdens de eerste bijeenkomst in De Wingerd werd echter al snel duidelijk dat de cursus een cursus is waarbij je vooral leert door te ervaren! Op een leuke en ontspannende manier werd de basiskennis over vogels aan ons overgedragen. Bij de buitenexcursies lag de nadruk vooral op het beleven van de natuur, vogels De achteruitgang van wilde plantensoorten en de bloemenrijkdom in het landschap worden al lang genoemd als belangrijke oorzaak van de achteruitgang van wilde bijen. Goed bewijs hiervoor ontbrak vooralsnog. Onderzoekers van Alterra, EIS en de WUR hebben nu aangetoond dat dit inderdaad zo is. De manier waarop ze dit gedaan hebben is bijzonder: door het stuifmeel te onderzoeken dat aanwezig is op lang geleden en opgeprikte bijen in museum Naturalis. Hieruit blijkt dat bijensoorten die achteruit zijn gegaan hun stuifmeel bij voorkeur verzamelden op plantensoorten die eveneens achteruit zijn gegaan. Dit zijn vaak planten die in de zomer bloeien, dus bijensoorten die afhankelijk zijn van zomerplanten doen het slecht. Vooral bijen met een voorkeur voor lip- en vlinderbloemen vertonen en hun geluiden. Deze insteek beviel ons goed, omdat we anders overstelpt zouden zijn geweest door alle indrukken. Het aantal verschillende vogels met hun verschillende geluiden is overweldigend! Er gaat een wereld voor je open. De cursus werd gezellig afgesloten met een goed verzorgde lunch met als afsluiting de certificaatuitreiking. Naast leerzaam was het ook erg gezellig. Een geslaagde cursus dus! Cursisten 2015, Berno Nieuwen-huizen en Suzan van Dongen een negatieve trend. Verder blijken grote bijensoorten (niet alleen hommels) sterker achteruit gegaan te zijn dan kleine. Dit heeft mogelijk te maken met hun grotere voedselbehoefte. Bron: NY Times/EIS Nederland 14 15

9 het regent regenwormen In het zuiden van Noorwegen vielen in april 2015 duizenden levende wormen uit de lucht. Voor zowel biologen als meteorologen blijft het natuurspektakel een mysterie. Het is niet de eerste keer dat het wormen regent. In 1920 vielen in Noorwegen ook regenwormen uit de lucht, en voetballende kinderen in Scotland moesten in 2011 de wedstrijd staken voor een onverwachte wormenbui. Het zijn niet de enige dieren die af en toe uit de lucht komen vallen. Zo regende het vissen in 2010 in Australië Glasvezel en wijzigen van adres In de gemeente Eersel is men momenteel druk bezig met het aanleggen van glasvezel. Dit zal/kan voor een aantal IVN-ers betekenen dat het adres wordt of reeds is gewijzigd. Ook als om andere reden het adres is veranderd het vriendelijk verzoek om dit door te geven aan de penningmeester. Dinie van Rooij: en vorig jaar in Sri Lanka. Ook buien met kikkers zijn niet ongewoon: in 2005 in Servië en in 1901 waren in Minnesota de straten bedekt met deze amfibieën. Meteorologen denken dat de oorzaak van deze fenomenen ligt in heftige weersomstandigheden, zoals tornado s en stormen. Bij hevige wind kan de zuigkracht van een tornado zo sterk zijn dat het water inclusief de vissen en kikkers wordt meegenomen, waarna ze een aantal honderd meter verderop weer op het land neerkomen. Bron: National Geographic Uit: Mens en natuur Zomer 2015 Er zijn twee soorten vrienden: de ene kun je kopen, de andere zijn onbetaalbaar. Je fouten onthouden is alleen waardevol, als je besluit ze niet te herhalen. Er gaat meer boven je pet, dan eronder. Uit: ED van door de Spinsels van Mari de Bijl. Hoogbejaarde jeneverbessen Er staan er nog enkele tientallen op de Strabrechtse Heide. Jeneverbessen. Allemaal hoogbejaard. Om de een of andere reden weigeren ze zich nog te verjongen. Te zure bodem? Vraat door weinig selectieve beesten? Bessen genoeg, daar ligt het niet aan, al draagt maar de helft van de struiken deze kegelvormige vrucht. De andere helft zijn mannen. Tweehuizig heet dat in vaktermen. Ze hebben een latrelatie. Het is voor de bevruchting wel handig als ze een beetje bij elkaar in de buurt staan. En dat de wind in de tijd dat het stuifmeel wolkt de juiste kant opwaait. Moeilijk, moeilijk, moeilijk! En dan is er bij de brand van vier jaar geleden ook nog een aantal fraai gestileerde jeneverbessen tot de grond toe afgefikt. Ook dat nog. Bijzonder jammer. De maaimachine heeft een strook gemaaid van een heidedeel van Brabants Landschap. In een slingerende gang, alsof de machinist van tevoren een fles jenever naar binnen heeft gewerkt. Jazeker, daar dankt de struik zijn naam aan. Bessen van deze plant worden, samen met een hoop kruiden, aan een sterke drank toegevoegd. Het maaisel wordt gebruikt om elders uit te zaaien. Daar waar we heide willen. Op de twee ecoducten bijvoorbeeld. Op de gemaaide plekken zal de heide weer opnieuw uitlopen en zo komt er leeftijdsverschil op onze heidevelden. Dat is goed. Dat is gewenst. In jaren van een ernstige heidehaantjesplaag zal de jonge heide veelal gespaard blijven en gaan dus niet alle planten dood. Bij het maaien van stroken heide snijdt het mes dus van twee kanten. Ik loop eens rustig over de gemaaide strook en mijn oog glijdt over de struikheide. Wat steekt daar boven de heide uit? Ik moet goed kijken. Het is een jonge jeneverbes. Een winder! Verjonging. De wonderbaarlijke jeneverbesvermenigvuldiging. Het struikje is ongeveer 40 centimeter hoog. Die moeten we markeren, flitst het door mijn hoofd, want voor hetzelfde geld was het jonge conifeertje versnipperd in de maaier. Wie weet is dat al met andere struikjes gebeurd. Ik zoek naar nog meer jeneverbesjes in de buurt en vind er een tiental. Enkele vlak bij de oude zuilvormige bejaarden en ook enkele recht aan de stamvoet van een eenzame eik. Daar heeft een eenzame vogel een eenzaam besje naar binnen geslokt of in ieder geval ter plekke uitgepoept. Vijf meter verderop nog een jeneverbesje. Het wordt al bijna een plaag. We gaan ze allemaal uitrasteren zoals we ook met de oude struiken hebben gedaan. Zouden we de oude struiken niet uitrasteren, dan kan het vee er schade aan aanbrengen. Niet door er van te vreten, maar meer door er tegen te schuren en ze wellicht zelfs om te duwen. Dat doe je hoogbejaarde dames niet aan

10 In veilige handen Kempen weer klaar voor de gladde slang De gladde slang heeft weer ruim baan in de Kempen. Tientallen hectaren natuur in de omgeving van Bladel, Eersel en Bergeijk zijn de afgelopen jaren door Staatsbosbeheer aangepast aan de behoeften van het reptiel. Het project is afgerond. Ouders mogen er op rekenen dat de kinderen bij IVN in veilige handen zijn. Daarom is er een landelijk protocol voor het melden van (vermoedens) van seksueel misbruik en een landelijke vertrouwenscommissie binnen IVN. Sommige afdelingen hebben eigen gedragscodes. Voorbeelden zijn aan te vragen bij de Ongewenst gedrag is geen gemakkelijk thema om te bespreken in een IVN-afdeling. Toch is het erg zinvol! Vind je het lastig, neem dan contact op met de IVN-vrijwilligersconsulent in jouw regio. Als er behoefte aan blijkt te zijn, komt er een aparte training voor vertrouwenspersonen, bestuursleden en coördinatoren van kinderwerkgroepen. Steeds meer organisaties stellen een verklaring omtrent gedrag (VOG) verplicht voor medewerkers die met kinderen of kwetsbare groepen werken. Het Landelijk Bestuur van IVN raadt afdelingen sterk aan dit ook te doen. Sinds dit jaar is het aanvragen van een VOG voor vrijwilligers onder bepaalde voorwaarden gratis. IVN heeft zich landelijk aangemeld bij NOV, de Nederlandse Organisatie Vrijwilligerswerk. Deze organisatie regelt de gratis VOG s. Zodra IVN is geregistreerd, ontvangen de IVN-afdelingen meer informatie over de manier waarop de VOG s kunnen worden aangevraagd. Uit: Mens en Natuur, Lente 2015 Doel was de biodiversiteit op orde te brengen. Daarvoor zijn natuurgebieden met elkaar verbondenvia ecoducten en duikers onder snelwegen. Deelpopulaties van de gladde slang bij de Reuselse Moeren, de Cartierheide, de Stevensbergen bij Luijksgestel en Landgoed De Utrecht kunnen op die manier bij elkaar komen. Dat voorkomt inteelt en houdt de soort gezond. Daarnaast heeft Staatsbosbeheer in samenwerking met Ravon een stichting ter bescherming van reptielen, amfibieën en vissen bulten van stammen, takken en plagsel neergelegd voor de slang om in te verblijven. Ook zijn poelen en extensieve graanakkertjes aangelegd en zijn bosranden en halfopen plekken in bossen gecreëerd. De slang is dol op voldoende open maar toch beschutte plekken waar de zon gemakkelijk de bodem bereikt. Ook andere dieren, zoals de kleine parelmoervlinder, de veldkrekel en de blauwvleugelsprinkhaan hebben daar baat bij. Boswachter Janneke de Groot van Staatsbosbeheer is ontzettend blij en trots. Er is al resultaat zichtbaar. Nederland is verdeeld in een raster met vakken van één bij één kilometer. In de jaren negentig van de vorige eeuw kwam de gladde slang nog maar in 7 van die kilometerhokken voor. Nu is de slang al aangetroffen in 37 hokken. Ik denk dat de slang nu in de hele Kempen voorkomt. De gladde slang is de enige slangensoort die in Noord-Brabant voorkomt. De slang wordt maximaal 65 cm lang en is ongevaarlijk. De Groot heeft al meldingen gekregen van mensen die het dier in hun tuin hebben gezien. De meesten reageren heel enthousiast. We vragen ze een foto naar Staatsbosbeheer of Ravon te sturen, zodat we kunnen herleiden welke slang het is. Zoek de 10 verschillen In het Eindhovens Dagblad wordt dagelijks een 10 verschillentekening van Bertus opgenomen. Deze stond in het ED van en deze opgave is niet alleen bedoeld voor de vogelwerkgroep. Uit: ED van door Twan Linders 18 19

11 De Liskes en de droogte Vakantieontmoetingen Mijn vrouw en ik drinken tijdens de vakantie gezellig een kop koffie op een terras in het Zwitserse Zermatt met een fantastisch uitzicht op de bekende Matterhorn, als onze aandacht wordt getrokken door een huismus ( ) die op de grond bezig is met het ontmantelen van een sabelsprinkhaan. Een fors groen exemplaar. De sprinkhaan verweert zich zichtbaar uit alle macht, maar de huismus houdt hem flink in de houdgreep. De pootjes worden een voor een vakkundig verwijderd en daarna wordt de sprinkhaan vleugellam gemaakt door de vleugels te verwijderen. Dán pas kan het feestmaal beginnen. Dit gebeurde allemaal heel rustig op 1,5 meter afstand van ons kopje koffie onder het motto; eten of gegeten worden. De pootjes en vleugels bleven daarna als restanten achter.en de huismus kon op eigen vleugels het strijdtoneel weer verlaten..(het gebeuren hield ons zo bezig dat vergeten werd hiervan een foto te maken!) Wat later die dag. We hebben met z n tweeën de Matterhorn een klein stukje beklommen en we vinden het na 1,5 uur tijd worden om een broodje verorberen. We vinden een plekje in het vrije veld en gaan er eens goed voor zitten na een flinke klimpartij. We hebben goed en wel een broodje in onze handen als er plots opnieuw een huismus ( ) op het toneel verschijnt. Is dit toeval? Zijn we gevolgd? Hoe eindigt dit? Goedzak als ik ben gooi ik een stukje brood naar haar toe en zie dat ze het niet opeet, maar wat stukjes verzamelt en wegvliegt met haar buit. Ze vliegt zeker enkele honderden meters ver weg tot ik haar niet meer kan waarnemen. Een paar minuten later zit ze weer bij ons en weer hetzelfde ritueel. Met een volle bek vliegt ze weer weg en komt even later weer terug. Dit gaat zeker een keer of acht zo door. We denken ondertussen wel dat we het nageslacht van de huismus aan het voeden zijn. Het brood raakt op en we hebben bij het vertrek s morgens geen rekening gehouden met deze onverwachte en niet uitgenodigde gast. Ze huppelt nog even vragend rond en kijkt ons smekend aan. Haar conclusie: niets meer te halen dus alles door dié twee daar opgegeten.en even later vliegt ze teleurgesteld weg en komt niet meer terug.. De huismus is voor mij voortaan een vogel om lief te hebben. Wout Couwenberg Het is geen aantrekkelijk gezicht om een aantal vijvers in de Liskes helemaal droog te zien staan. Al stond er maar een plasje water hier en daar en voor de rest wat gemodder, dan zouden er toch nog vogels te zien zijn, maar zelfs dat ontbreekt. Ik heb enkele foto s gemaakt om hiervan een indruk te geven. Het water in de vijvers is afkomstig uit de Beekloop. Deze waterloop voert momenteel te weinig water aan en veroorzaakt daardoor deze erg lage waterstanden in de vijvers. Door de droogte wordt het weg-zakken van het water in de bodem ook nog eens versneld. Natuurmonumenten volgt dit proces in samenwerking met het Waterschap De Dommel nauwgezet, maar kan deze ongewenste situatie helaas niet verhelpen. Info: en (Ivo van der Grinten). Kwade tongen beweerden bij mijn bezoek op aan de Liskes dat enkele duikers verstopt zouden zijn geraakt en dat daardoor de wateraanvoer zou zijn gestopt. Achterstallig onderhoud van Natuurmonumenten! Deze bewering lijkt mij niet juist, want als er inderdaad alléén maar sprake zou zijn geweest van verstopping, dan was deze toch snel genoeg op te lossen geweest..lijkt mij. Wout Couwenberg Op een bord bij het bekende benkske luidt de boodschap van Natuurmonumenten aan de bezoeker: Het lijkt wel op Verstandig is het om overal de helft van te geloven, maar... welke helft? De eerste bodembegroeiing komt al weer voorzichtig op gang. Je weet eigenlijk niet wat je ziet. Aan de overkant 20 21

12 Excursie- en activiteitenprogramma IVN Bergeijk-Eersel 2015 IVN Instituut voor natuur educatie en duurzaamheid Maand Datum Tijd Gids Plaats Thema Augustus 2 - zondag uur Wil Lothar Natuurtuin t Loo Dagvlindertelling 30 - zondag uur Wout Fred Parkeerplaats SBB hoek Postelseweg Heidewandeling Cartierheide Bredasebaan September 11 - vrijdag uur Wil Lothar Hans Natuurtuin 't Loo Nationale NachtvlinderNacht 17 - donderdag uur Gerard Compiet Hans Wingerd Natuurtuin t Loo Lezing De kevers van ons land Oktober 4 - zondag uur Hans? Streekmuseum De Acht Zaligheden Eersel Natuurmarkt Eersel 18 - zondag uur Wil Wout Anny Jachthuis, Witrijt 20, Bergeijk (verlengde van Paddenstoelenexcursie Postelseweg Eersel) 22 - donderdag uur Werkgroepen De Wingerd Natuurtuin 't Loo Werkgroepenoverleg 24 - zaterdag uur Wil Hans Lothar Albert SBP Nacht van de Nacht (Inschrijven!) November 7 - zaterdag n.t.b. Hans Lokatie n.t.b. Natuurwerkdag 12 - donderdag uur Gidsen De Wingerd Natuurtuin 't Loo Gidsenoverleg 19 - donderdag uur Rini Kerstens Hans De Wingerd Natuurtuin 't Loo Lezing Windbestuiving en toch insecten December 26 - donderdag uur Wil Hans Parkeerplaats SBB hoek Postelseweg/ Bredasebaan Kerstwandeling met koffie Thema-avonden entree 5,- (incl.koffie) voor niet-leden Aangevraagde wandelingen ,- per gids(incl reisk.) Het IVN is een vereniging voor natuur- en milieueducatie van vrijwilligers en beroeps-krachten die streeft naar meer natuur en een betere kwaliteit voor het milieu, opgericht in Verspreid over Nederland heeft het IVN 180 lokale afdelingen. Ongeveer leden zetten zich in voor natuur en milieu. De beroepsorganisatie van het IVN, met een landelijk bureau in Amsterdam en 11 provinciale consulentschappen, ondersteunt en adviseert allen die - vrijwillig of beroepsmatig - actief zijn op het gebied van educatie, voorlichting en communicatie over natuur, milieu, duurzaamheid en leefbaarheid. IVN Bergeijk-Eersel is opgericht op 26 mei 1964 en telt circa 175 leden en donateurs. Doelstellingen Door middel van allerlei voorlichtende en educatieve activiteiten willen wij er toe bijdragen dat de bevolking (en met name de jeugd) zich bewust wordt van de relaties tussen de mens, zijn cultuur en de levende en niet levende omgeving. Mogelijkheden scheppen voor het totstandkomen van deze bewustwording, via zelf beleven, zelf ontdekken en kennis verrijken. Een bijdrage te leveren tot hun ontwikkeling voor natuur- en milieubesef, hetgeen wil zeggen dat de mensen zich mede verantwoordelijk voelen voor, en in harmonie wensen te leven met andere levende wezens en de stoffelijke wereld.deze doelen willen we bereiken door het organiseren van allerlei educatieve activiteiten waardoor de bevolking in het werkgebied bereikt wordt. Het ondersteunen van het werk van het onderwijzend personeel van scholen, gevestigd in ons werkgebied. Hiertoe zijn diverse werkgroepen actief.: Werkgroep wandelingen en excursies Werkgroep voorlichting- en dia-avonden Werkgroep scholenwerk ad hoc Werkgroep jeugd IVN Werkgroep wilde plantentuin Werkgroep cursussen Werkgroep onderhoud en instandhouding van Natuurtuin t Loo mede t.b.v. educatie Werkgroep vogels Werkgroep inventarisatie voor Flora en Fauna Werkgroep vlinders en libellen Lid worden? Interesses Naam:...Voorletters:... Adres: Telefoon: ( ) Wenst lid te worden van IVN Bergeijk/Eersel als: Landelijk lid 18,00 (Als landelijk lid ontvangt u ook vier maal per jaar 'Mens en Natuur') Donateur 11,00 Huisgenootlid 4,00 Jeugdlid 14,00 Mijn interesse gaat uit naar: Jeugd - IVN Vogels Zoogdieren Vlinders-Libellen Paddestoelen Insecten algemeen Wilde planten Fotografie Anders, nl:

13 Het sleutelblad in kleur op de website bekijken? Scan deze QR-code: Indien onbestelbaar retour aan: Dinie van Rooy Hees NV Eersel