Van Werkstress naar werkplezier!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van Werkstress naar werkplezier!"

Transcriptie

1 Van Werkstress naar werkplezier! Prof.dr. Willem van Rhenen 18 mei 2015 Leadership Entrepreneurship Stewardship +31 (0)

2 Even voorstellen.

3 Hoe ga ik om met werkstress 3

4 4 Wat gaan we doen Werkstress > Inleiding > Herkenning > Wat achtergronden > Aanpak Werkplezier > Via cognities > Via Bravo > Via bevlogenheid (Het Labour-model) (Het doen)

5 5 inleiding WERKSTRESS

6 Inleiding NEA, 2013

7 Inleiding NEA, 2013

8 8 Herkenning WERKSTRESS

9

10 Stress herkenning Stressreacties > emotionele reacties > fysieke (fysiologische) reacties > verstandelijke (cognitieve) reacties > gedragsmatige reacties

11 Stress Emotionele reacties > depressieve, in elkaar gezakte houding > langzamer spreken, vertraagd bewegen > sneller boos, achterdochtig worden > sneller ontevreden > schrikreacties > wisselen van emoties > impulsief reageren > cynisch, onverschillig worden > toename zelfkritiek, onzekerder worden

12 18 mei 2015 Stress Fysieke reacties > sneller zweten > klamme handen > ontstaan of toename tics > lichamelijke onrust > ijsberen, trillen, beven > gewichtstoename/afname > toename lichamelijke klachten

13 Stress Cognitieve reacties > sneller verstrooid > van de hak op de tak > vergeetachtiger > minder geïnteresseerd > besluitelozer > minder afwerken > prioriteiten verwarren

14 Stress Gedragsmatige reacties > minder communicatie, minder teamgeest > minder aandacht voor anderen, onzorgvuldig > onvriendelijk naar klanten > herhaaldelijk ongevallen/tjes > toename misverstanden > frequent afwezig, vaak overwerk > meer roken, drinken, koffie, drugs > terugvallen op sterke kanten

15 15 Wat achtergronden WERKSTRESS

16 16 Hoe krijg je stress Door het uit te vinden: Hans Selye ( ) General Adaptation Syndrom (1936)

17 (chronische) stress leidt tot (over)productie cortisol De hypothalamus stuurt CRF (Corticotropic Releasing Factor) naar de hypofyse. In de hypofyse komt als reactie hierop ACTH (AdrenoCorticoTropic Hormone) vrij die op zijn beurt de uitscheiding van cortisol in de bijnierschors stimuleert.

18 18 Aanpak WERKSTRESS

19

20 WERKPLEZIER 20

21 21 Subjective well-being D.Kahneman Hedonia Carol D. Ryff Eudaimonia Aristoteles specific general specific general Happiness Satisfaction Engagement Personal Growth Joy Pleasure Passion Development Relaxation Flow Interest

22 Hoe te bereiken (1) denk (en acteer) anders 22

23 Hoe te bereiken (1) denk (en acteer) anders 23

24 24 Hoe te bereiken (1) denk (en acteer) anders Probleem Oplossing > fanatiek perfectionisme > GEEN perfectionisme > rampdenken > GEEN rampdenken > lage frustratietolerantie > GEEN frustratietolerantie > liefdesjunk > GEEN liefdesjunk > eisen aan anderen en de wereld > GEEN eisen aan anderen en de wereld

25 Hoe te bereiken (2) BRAVO! 25

26 Gezond leven

27 27 Bewegen Naar schatting voldeed in 2011 ongeveer 58% van de Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) voor hun leeftijdsklasse

28 28 Gevolgen (weinig) bewegen Physical Activity Epidemiology, second edition (Rod Dishman et al., 2013)

29 Roken In 2012 rookte 26% van alle Nederlanders van 15 jaar en ouder wel eens of dagelijks (zie figuur ). Er roken meer mannen (27%) dan vrouwen (25%)

30 30 Gevolgen roken 50 years observations on male British doctors born (Rifkin & Bouwers, 2004)

31 Alcohol In 2012 drinkt 82,2% van de Nederlandse bevolking boven de 19 jaar (wel eens) alcohol: 87,8% van de mannen en 76,8% van de vrouwen. Vooral In de leeftijdsgroep 19 tot 30 jaar (85,8%) Gemiddeld over de gehele bevolking drinken wij een kwart liter alcoholische drank per persoon per dag. Van de Nederlandse mannen boven de 19 jaar, drinkt 6,7% dagelijks meer dan de maximum aanbevolen hoeveelheid van twee glazen alcohol (6,1% van vrouwen meer dan één glas alcohol per dag). Van de Nederlanders van 19 jaar en ouder, valt 10,4% in de categorie zware drinkers, dat wil zeggen zij minstens één keer per week meer dan vier (vrouwen)(6,8%) of zes (mannen) (14,1%) glazen alcohol op een dag drinken.

32 Gevolgen 32

33 His Michelangelo Proud Sponsors ging naar were: de US:

34 Ontspanning 34

35 Hoe te bereiken (3) Denk positief 35

36 Uitgangspunten bij bevlogenheid Denk positief De boogmetafoor Kies de juiste metafoor Rendement plezier last last bedreiging bedreiging Ontdek nieuwe dingen 3 Belasting Werken is gezond Geef leiding (en stop met managen) Ga voor een positief mensbeeld

37 Mensbeeld bij het JD-R model BEVLOGEN

38 Affectief-cognitieve benadering (Schaufeli, Bakker) 38 Minimale energie Minder competent Minimale toewijding identificatie

39 De taxonomie van welbevinden Adapted from Russell (2003)

40 3. Denk positief 40

41 Resources Stressors Workstress Personal resources Organisational benefits Organisational resources Engagement Job resources Physical resources van Rhenen, 2014

42 Hope Optimism Resilience Psychological Resources Competence Autonomy Job Resources Self-efficacy Relatedness Luthans & Youssef, 2004 Organisational Resources Deci & Ryan, 2002 Trust Alliance (Collaboration) Integrity (Justice) Hasle et al., 2007

43 KOERSKAART 43

44 44

45 LABOUR 45

46 Labour-model Leadership Resources Hulpbronnen OUtlier Bevlogen/ Gestresst Behaviour Gedrag Ambition Ambitie (Van Rhenen, 2012)

47 DOEN! 47

48 48 Hoe krijg je meer bevlogenheid? Individugerichte interventies (Ouweneel, 2009; Schaufeli en Salanova, 2010) Cognitief Zegeningen tellen, optimisme stimuleren, genieten van leven Gedragsmatig Motivationeel Jobcrafting Vriendelijk gedrag, dankbaarheid uiten, authentiek blijven etc. Nastreven persoonlijke doelen Versterken weerbaarheid

49 49 Hoe krijg je meer bevlogenheid? Organisatiegerichte interventies (Ouweneel, 2009; Schaufeli en Salanova, 2010) Juiste man/vrouw op juiste plek Assessments, monitoring Job (re)design Opleiding en training Stijl van leidinggeven!!!

50

51

52 52

HR Performancemanagement

HR Performancemanagement HR Performancemanagement MiniMBA HR Dag 5 Prof.dr. Willem van Rhenen Leadership Entrepreneurship Stewardship info@nyenrode.nl +31 (0)346-291 291 www.nyenrode.nl 2 Overzicht Performance Labour > Leadership

Nadere informatie

Van complementaire stress naar complementaire bevlogenheid

Van complementaire stress naar complementaire bevlogenheid Van complementaire stress naar complementaire bevlogenheid Symposium Gezond Ondernemen De RBCZ-therapeut als zorgprofessional Amersfoort, 19 maart 2019 Prof.dr. Willem van Rhenen Even voorstellen 2 Complementair

Nadere informatie

Overspannen test: vragenlijst voor een duidelijke diagnose De volgende vragenlijst is speciaal ontworpen om stressklachten en overspannenheid in

Overspannen test: vragenlijst voor een duidelijke diagnose De volgende vragenlijst is speciaal ontworpen om stressklachten en overspannenheid in Overspannen test: vragenlijst voor een duidelijke diagnose De volgende vragenlijst is speciaal ontworpen om stressklachten en overspannenheid in kaart te brengen. Het gaat om klachten die te maken kunnen

Nadere informatie

Test je mate van overspanning

Test je mate van overspanning Test je mate van overspanning Deze vragenlijst is bedoeld om stressklachten en overspannenheid in kaart te brengen. Het gaat om diverse stressklachten die te maken kunnen hebben met je werk en privésituatie.

Nadere informatie

Bevlogen aan het werk!

Bevlogen aan het werk! Bevlogen aan het werk! Werkplezier binnen de zorgsector Scholingsdag CNV Utrecht, 16 november 2010 Mark van de Grift, MSc Ons werk is veranderd Van Naar Fysieke arbeid Mentale en emotionele arbeid Extern

Nadere informatie

Bevlogenheid Professie of passie. Deel 2

Bevlogenheid Professie of passie. Deel 2 Bevlogenheid Professie of passie Deel 2 Het nieuwe mensbeeld TITEL VAN DE PRESENTATIE 2 De nieuwe mens in de context TITEL VAN DE PRESENTATIE 3 De nieuwe mens integraal bezien Verzuim Inzetbaar worden

Nadere informatie

Bevlogenheid op de werkvloer: Werkstress L à werkplezier! J

Bevlogenheid op de werkvloer: Werkstress L à werkplezier! J Bevlogenheid op de werkvloer: Werkstress L à werkplezier! J Dr. Daantje Derks Smart Government, 18 juni 2015 Focus psychologie Negatief Ziekteverzuim, verslaving, afwezigheid op het werk, trainingen Meer

Nadere informatie

Engagementgame Workshop

Engagementgame Workshop Engagementgame Workshop Inzicht in stressoren en energiebronnen met de Engagementgame Inloggen internet: awifiguest Username: rreceptie First name: rec Last name: receptie Password: qa2e73fb Engagementgame

Nadere informatie

Het spiraalmodel: Psychisch verzuim aanpakken en mentale weerbaarheid vergroten

Het spiraalmodel: Psychisch verzuim aanpakken en mentale weerbaarheid vergroten Het spiraalmodel: Psychisch verzuim aanpakken en mentale weerbaarheid vergroten Dr. Rob Hoedeman, bedrijfsarts BG-Dagen, 9.6.2017 Programma Introductie Wat zijn stress, coping en mentale weerbaarheid?

Nadere informatie

Vitaal personeel. Wilmar Schaufeli. Universiteit Utrecht. Workshop Vitaal Personeel - GGZ kennisdag 2009 1

Vitaal personeel. Wilmar Schaufeli. Universiteit Utrecht. Workshop Vitaal Personeel - GGZ kennisdag 2009 1 Vitaal personeel Wilmar Schaufeli Universiteit Utrecht Workshop Vitaal Personeel - GGZ kennisdag 2009 1 Curatie Preventie Amplitie Workshop Vitaal Personeel - GGZ kennisdag 2009 2 Leidt geluk tot succes

Nadere informatie

Succesvol Job Craften Hoe maak je je werk leuk(er)? Interventie bij een Politiekorps

Succesvol Job Craften Hoe maak je je werk leuk(er)? Interventie bij een Politiekorps Succesvol Job Craften Hoe maak je je werk leuk(er)? Interventie bij een Politiekorps Dhr. Karel de Groot, Politie Brabant-Noord Drs. Maggie (Machteld) van den Heuvel, UU Prof. dr. Eva Demerouti, Dr. Maria

Nadere informatie

WELKOM OP HET DVDK SEMINAR. EYE AMSTERDAM 31 oktober 2017

WELKOM OP HET DVDK SEMINAR. EYE AMSTERDAM 31 oktober 2017 SEMINAR DINGEMANSVANDERKIND SEMINAR WELKOM OP HET DVDK SEMINAR EYE AMSTERDAM 31 oktober 2017 31 oktober 2017-1 SEMINAR DINGEMANSVANDERKIND SEMINAR Welkom Charlotte Dingemans 31 oktober 2017-2 Programma

Nadere informatie

VAN WERKDRUK NAAR WERKPLEZIER. Noortje Wiezer

VAN WERKDRUK NAAR WERKPLEZIER. Noortje Wiezer VAN WERKDRUK NAAR WERKPLEZIER Noortje Wiezer Themagebieden van TNO Waarom is het belangrijk om over werkdruk, werkstress en werkplezier te praten? Wat is stress? Een (noodzakelijke) reactie op een bedreigende

Nadere informatie

Bevlogenheid in de zorg:

Bevlogenheid in de zorg: Bevlogenheid in de zorg: Hoe hard zacht kan zijn Prof. dr. Wilmar Schaufeli Universiteit Utrecht Ziel en zakelijkheid in de zorg - 29/11/12-1 Ziel en zakelijkheid in de zorg - 29/11/12-2 Het Janus-gezicht

Nadere informatie

Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE EINDMETING Voorbeeldteam Aantal deelnemers: 8 15-11-2015

Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE EINDMETING Voorbeeldteam Aantal deelnemers: 8 15-11-2015 Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE EINDMETING Voorbeeldteam Aantal deelnemers: 8 15-11-2015 1 Dit rapport geeft een overzicht op groepsniveau van hun bevlogenheid, energie- en stressbronnen en de gemiddelde

Nadere informatie

Minder stress door meer bevlogenheid. Prof. dr. Wilmar Schaufeli

Minder stress door meer bevlogenheid. Prof. dr. Wilmar Schaufeli Minder stress door meer bevlogenheid Prof. dr. Wilmar Schaufeli 2 De Januskop van werk Animal laborans Moeite Inspanning Opoffering In het zweet uws aanschijns zult gij werken voor uw brood (Genesis III:

Nadere informatie

Voortdurend onderweg naar morgen.

Voortdurend onderweg naar morgen. Voortdurend onderweg naar morgen. https://www.youtube.com/watch?v=uaxwm3svc7o Waar bent u naar onderweg? De pauze? Het weekend? Iets doen? Carrière? De business case? 2020? Waarmaken van eigen droom? Plezier

Nadere informatie

Psychosociale belasting en bevlogenheid

Psychosociale belasting en bevlogenheid Psychosociale belasting en bevlogenheid Landelijke VGWM dag 8 maart 2007 Willem van Rhenen Chief medical officer ArboNed Programma 1 psychosociale belasting in de traditionele arbozorg 2 psychosociale

Nadere informatie

Omgaan met stress Zorg voor jezelf 18/02/16. Els De Reuwe Psychologe i.s.m. oncopsychologen ZOL

Omgaan met stress Zorg voor jezelf 18/02/16. Els De Reuwe Psychologe i.s.m. oncopsychologen ZOL Omgaan met stress Zorg voor jezelf 18/02/16 Els De Reuwe Psychologe i.s.m. oncopsychologen ZOL 1. Omgaan met stress Wat is stress Symptomen van stress Waar komt je stressreactie vandaan? Stress en ons

Nadere informatie

Winst door Bevlogenheid

Winst door Bevlogenheid Willem van Rhenen,Theo Visser TRENDS Vertaling van de theorie van ontwikkeling naar de praktijk Winst door Bevlogenheid Over motivatie is al veel geschreven. De vraag: wat motiveert mensen?, boeit ons

Nadere informatie

Bevlogenheidsinterventies

Bevlogenheidsinterventies Arnold B. Bakker Bevlogenheidsinterventies in organisaties In de afgelopen tien tot vijftien jaar is er veel aandacht geweest voor bevlogenheid in organisaties. Bevlogenheid is een positieve toestand van

Nadere informatie

Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam. WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0

Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam. WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0 Dr. Daantje Derks Associate Professor Erasmus University Rotterdam WERKEN IN DE TOEKOMST Performance Management 3.0 INTRODUCTIE Competitief voordeel Werknemers maken het verschil Innovatie Creativiteit

Nadere informatie

Achtergrond informatie Mentale Vitaliteit Quickscan Bevlogenheid

Achtergrond informatie Mentale Vitaliteit Quickscan Bevlogenheid Achtergrond informatie Mentale Vitaliteit Quickscan Bevlogenheid Active Living B.V. Delta 40 6825 MS Arnhem 026-7410410 Vragenlijst Mentale Vitaliteit De vragenlijst Mentale Vitaliteit, ofwel Quickscan

Nadere informatie

Preventie van werkdruk in de bouwsector. Werknemer

Preventie van werkdruk in de bouwsector. Werknemer Preventie van werkdruk in de bouwsector Werknemer Inhoud Wat is werkdruk/stress? Welke factoren bevorderen stress op het werk? Hoe herken ik stress-symptomen bij mezelf? Signalen van een te hoge werkdruk

Nadere informatie

Welkom. Presentatie 100 Present Verzuimmanagement. #meetingeptp

Welkom. Presentatie 100 Present Verzuimmanagement. #meetingeptp Welkom Presentatie 100 Present Verzuimmanagement Even voorstellen! Start 1 januari 2016 Eigenrisicodragerschap (ERD) Ziektewet voor alle verzuimmeldingen van de flexibele medewerkers op de loonlijst van

Nadere informatie

Achtergrond informatie Mentale Vitaliteit Quickscan Bevlogenheid

Achtergrond informatie Mentale Vitaliteit Quickscan Bevlogenheid Achtergrond informatie Quickscan Bevlogenheid Bezoek onze website op Twitter mee via @Activeliving93 Linken? Linkedin.com/company/active-living-b.v. Bezoekadres Delta 40 6825 NS Arnhem Altijd ~ Overal

Nadere informatie

Bevlogenheid: Bevlogenheid geeft je vleugels! Arboplaats BV 1

Bevlogenheid: Bevlogenheid geeft je vleugels! Arboplaats BV 1 Bevlogenheid: Bevlogenheid geeft je vleugels! Welkom allemaal Arboplaats BV 1 Wie ben ik? Mizzi Middelweerd: Sociaal- en Gezondheidspsycholoog Wild van positieve psychologie Magisch jaartal: 1997 Richt

Nadere informatie

Het wereld café. Het net ophalen

Het wereld café. Het net ophalen Het wereld café Het net ophalen Het Werkstressoren en EnergieBronnen Model (WEB) Werkstressoren Burn-out / stress Leiderschap Persoonlijke hulpbronnen Organisatie uitkomst Energiebronnen Bevlogenheid Het

Nadere informatie

Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie. Anja Huizink

Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie. Anja Huizink Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie Anja Huizink Adolescentie = grenzen verkennen Op zoek naar prikkels Brein in ontwikkeling Nucleus accumbens (basale ganglia): -

Nadere informatie

Introductie in talentdenken

Introductie in talentdenken Introductie in talentdenken Peter Beschuyt Uitdaging: Een duurzame match vinden tussen organisatiedoelen en persoonlijke aspiraties 1& Hoeveel % van de tijd op het werk word jij ingezet op datgene waar

Nadere informatie

Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid

Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep. Stress en gezondheid Jos van Erp Hartstichting / De Hart&Vaatgroep Stress en gezondheid Acute stress Het stressmechanisme is een overlevingsmechanisme Stressor Het stressmechanisme: Een fysiologisch systeem dat functioneert

Nadere informatie

Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE Voorbeeld teamrapportage 1 Aantal deelnemers: 10 26-10-2014

Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE Voorbeeld teamrapportage 1 Aantal deelnemers: 10 26-10-2014 Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE Voorbeeld teamrapportage 1 Aantal deelnemers: 10 26-10-2014 1 Dit rapport geeft een overzicht op groepsniveau van hun bevlogenheid, energie- en stressbronnen en de gemiddelde

Nadere informatie

Job Crafting: Zelf sleutelen aan je motivatie

Job Crafting: Zelf sleutelen aan je motivatie Job Crafting: Zelf sleutelen aan je motivatie Van theorie via onderzoek naar praktijk Dr. Maria Peeters Vakgroep Sociale en Organisatiepsychologie Universiteit Utrecht Lezing leergang Motivatie, NIP 14

Nadere informatie

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut : Alcohol, roken en drugs Inleiding In onze maatschappij zijn het gebruik van alcohol en andere drugs heel gewoon geworden roken en het drinken van alcoholische dranken gebeurt op recepties, feestjes,

Nadere informatie

Bevlogen Leidinggeven

Bevlogen Leidinggeven Bevlogen Leidinggeven Prof. dr. Arnold Bakker Erasmus Universiteit Rotterdam Centre for Organisational Behaviour bakker@fsw.eur.nl Presentatie 22 januari 2008 Positieve Emoties? Blijdschap Tot voor kort

Nadere informatie

Van werkdruk naar werkplezier

Van werkdruk naar werkplezier Van werkdruk naar werkplezier De invloed van reorganisaties op werkdruk en werkplezier Huub Pennock, Ergo-balans Noortje Wiezer TNO Alex van der Wal, Dexis Arbeid 1 Verzekeraars en werkdruk? 3 Programma

Nadere informatie

24-2-2011. Complexiteit van zelfzorg en coping bij mensen met diabetes en nierfalen. Diabetes en nierziekte: het toekomstbeeld.

24-2-2011. Complexiteit van zelfzorg en coping bij mensen met diabetes en nierfalen. Diabetes en nierziekte: het toekomstbeeld. Complexiteit van zelfzorg en coping bij mensen met diabetes en nierfalen Indeling Introductie: Diabetes en Nierfalen, wat vraagt dat van mensen? (JW) Stress en Coping (JK) Een programma om mensen effectiever

Nadere informatie

Neurocognitive Processes and the Prediction of Addictive Behaviors in Late Adolescence O. Korucuoğlu

Neurocognitive Processes and the Prediction of Addictive Behaviors in Late Adolescence O. Korucuoğlu Neurocognitive Processes and the Prediction of Addictive Behaviors in Late Adolescence O. Korucuoğlu Nederlandse Samenvatting De adolescentie is levensfase waarin de neiging om nieuwe ervaringen op te

Nadere informatie

Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE Voorbeeldteam Aantal deelnemers:

Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE Voorbeeldteam Aantal deelnemers: Vertrouwelijk GROEPSRAPPORTAGE Voorbeeldteam Aantal deelnemers: 8 24-8-2015 1 Dit rapport geeft een overzicht op groepsniveau van hun bevlogenheid, energie- en stressbronnen en de gemiddelde werkenergiebalans.

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Gezonde leefstijl wint langzaam terrein. Licht dalende trend van zware drinkers

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Gezonde leefstijl wint langzaam terrein. Licht dalende trend van zware drinkers Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-018 18 maart 2008 9.30 uur Gezonde leefstijl wint langzaam terrein De laatste jaren zijn Nederlanders iets gezonder gaan leven. Het percentage rokers

Nadere informatie

'Chronische pijn en chronische vermoeidheid: symptomen indicatief voor een belemmerde zelfregulatie?

'Chronische pijn en chronische vermoeidheid: symptomen indicatief voor een belemmerde zelfregulatie? 'Chronische pijn en chronische vermoeidheid: symptomen indicatief voor een belemmerde zelfregulatie? thema bijeenkomst 19 januari 2019 Nol Bernards, verteldokter Voorheen werkzaam aan Hogeschool van Arnhem

Nadere informatie

hoeveel % van jouw tijd op het werk heb je een gevoel dat je kan doen wat je graag doet en waar je goed in bent?

hoeveel % van jouw tijd op het werk heb je een gevoel dat je kan doen wat je graag doet en waar je goed in bent? Maak je team competent, zet in op talent hoeveel % van jouw tijd op het werk heb je een gevoel dat je kan doen wat je graag doet en waar je goed in bent? Mensen die hun talenten inzetten... Zijn productiever

Nadere informatie

Bevlogenheid in Medisch Onderwijs: workshop Praktijk in Medisch Onderwijs NVMO

Bevlogenheid in Medisch Onderwijs: workshop Praktijk in Medisch Onderwijs NVMO Bevlogenheid in Medisch Onderwijs: workshop Praktijk in Medisch Onderwijs NVMO Debbie Jaarsma, Nicole Mastenbroek, Joost van den Berg 21 januari 2014 KORTE BIOGRAPHIE DIERGENEESKUNDE SPECIALIST IN OPLEIDING

Nadere informatie

BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN?

BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN? BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN? INHOUDSTAFEL Zelfzorg wat doen we al? Draagkracht Burn-out Zelfzorg wat kan je eventueel nog doen? 2 ZELFZORG WAT DOEN WE

Nadere informatie

HR managers platform: psychisch verzuim. 30 april Diederik Vermeulen

HR managers platform: psychisch verzuim. 30 april Diederik Vermeulen HR managers platform: 30 april 2015 Diederik Vermeulen diederik.vermeulen@arboned.nl 06-27349236 Agenda Wat is stress? Hoe herken je stress? Hoe ontstaat stress? Wat kun je als medewerker aan stress doen?

Nadere informatie

Alles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar?

Alles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Workshop Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Liesbeth Niessen Psycholoog Arbeid en Gezondheid N.I.P. www.competencecoaching.nl

Nadere informatie

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger In elk mens schuilt een potentiële moordenaar! Wat als zij straks het schelmes neemt? ANGSTEN OVERWINNEN

Nadere informatie

Vertrouwelijk INDIVIDUEEL RAPPORT Wilma Zorg 18-10-2013

Vertrouwelijk INDIVIDUEEL RAPPORT Wilma Zorg 18-10-2013 Vertrouwelijk INDIVIDUEEL RAPPORT Wilma Zorg 18-10-2013 Beste Wilma, Dit rapport geeft een totaaloverzicht van jouw energie- en stressbronnen op organisatie- en functieniveau. De antwoorden die jij hebt

Nadere informatie

Positive organizational behavior

Positive organizational behavior Positive organizational behavior Interventies in organisaties Matthijs Steeneveld www.msteeneveld.nl Programma Introductie Positieve psychologie in organisaties overzicht Interventies aan de slag Afronding

Nadere informatie

1 2 JUNI 2013. Raadsinformatie. Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen:

1 2 JUNI 2013. Raadsinformatie. Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen: Raadsinformatie Aan: CC: Onderwerp: Bijlagen: 1 2 JUNI 13 Raadsleden Fractieassistenten; Fractiemedewerkers; Raadsinformatie overig tactsheet gezondheidsmonitor MiniFactsheet_Gezondheidsonderzoek_Haarlemmermeer.pdf

Nadere informatie

Dokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica

Dokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica Dokter, voelt U mijn pijn?! Over yellow flags en psychologische behandeling Tamara Sinnaeve, klinisch psychologe AZ Monica 2 Geef me de kalmte om te accepteren wat ik niet kan veranderen, De moed om te

Nadere informatie

Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen

Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen 1. Acute stress 2. Chronische stress 3. Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen 4. Omgaan met angst en onzekerheid Jos van Erp Hartstichting

Nadere informatie

Behandeling van burn-out

Behandeling van burn-out Behandeling van burn-out The Human Link Marieke Impens Burnout assesment tool: 20 maart 2019 The Human Link Gedragstherapeutisch expertisecentrum: Stress Nadruk op PREVENTIE op niveau van organisaties,

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Gezondere leefstijl blijkt voor velen moeilijk haalbaar

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Gezondere leefstijl blijkt voor velen moeilijk haalbaar Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB10-017 16 maart 2010 9.30 uur Gezondere leefstijl blijkt voor velen moeilijk haalbaar Bijna een op de twee beweegt onvoldoende Ruim een op de tien heeft

Nadere informatie

Persoonlijke gegevens. Gezinssamenstelling. Beroep. Voor- en achternaam: Adres en huisnummer: Postcode en woonplaats: Telefoonnummer: Mobiel nummer:

Persoonlijke gegevens. Gezinssamenstelling. Beroep. Voor- en achternaam: Adres en huisnummer: Postcode en woonplaats: Telefoonnummer: Mobiel nummer: Assessment formulier Dit assessment formulier gee1 uw personal trainer een beeld van uw fysieke capaciteiten, en zo nodig medische achtergrond. Hierbij worden er persoonlijke vragen gesteld om aanvullend

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkeling Ontwikkelingsgebieden A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Bevlogenheid in het werk

Bevlogenheid in het werk Bevlogenheid in het werk Masterclass Transvorm Prof. dr. Wilmar Schaufeli Van burnout naar bevlogenheid Een persoonlijke geschiedenis Na 10 jaar burnout onderzoek (1989-1999). 1990 1993 1998 2009 Is

Nadere informatie

Kansen voor gezondheid

Kansen voor gezondheid 10-6-2015 1 g Kansen voor gezondheid L a n g e r Jan Auke Walburg Vraagstelling Hoe kan je de gezondheid en het welbevinden van een populatie bevorderen zodanig dat: mentale en somatische ziektes afnemen

Nadere informatie

Toelichting. Thema 1: Oorzaken van werkstress. Hoofdvragen Wanneer is er voor jou sprake van werkstress? Heb je hier wel eens mee te maken?

Toelichting. Thema 1: Oorzaken van werkstress. Hoofdvragen Wanneer is er voor jou sprake van werkstress? Heb je hier wel eens mee te maken? Thema 1: Oorzaken van werkstress Hoofdvragen Wanneer is er voor jou sprake van werkstress? Heb je hier wel eens mee te maken? Welke situaties op het werk veroorzaken bij jou stress? Welke dingen in het

Nadere informatie

Psycho Sociale Arbeidsbelasting

Psycho Sociale Arbeidsbelasting Psycho Sociale Arbeidsbelasting Webinar SCCM 17 juni 2014 Tamara Onos Auxilium HSE Onderwerpen webinar - Relevantie PSA - Onderwerpen PSA - Arbowet- en regelgeving - PSA in praktijk - Inventarisatie van

Nadere informatie

HARDLOPEN BIJ BURNOUT-KLACHTEN JURIENA DE VRIES

HARDLOPEN BIJ BURNOUT-KLACHTEN JURIENA DE VRIES HARDLOPEN BIJ BURNOUT-KLACHTEN JURIENA DE VRIES J.D.DEVRIES@ESSB.EUR.NL OVER MIJZELF WIE ZIJN JULLIE? VOORSTELLEN IN KLEINE GROEPEN AAN WIE GEVEN JULLIE TRAINING? RECREATIE/PRESTATIE/TOPLOPERS BEKEND MET

Nadere informatie

MEDEWERKERSONDERZOEK 2018

MEDEWERKERSONDERZOEK 2018 MEDEWERKERSONDERZOEK NIEUW WOELWIJCK RAPPORTAGE Beste lezer, Voor u ligt de rapportage van het Medewerkersonderzoek binnen Nieuw Woelwijck, als aanvulling op de online dashboard rapportage. NIEUW WOELWIJCK

Nadere informatie

Marjolijn Punt 9-03-2012

Marjolijn Punt 9-03-2012 Marjolijn Punt 9-03-2012 Wie doet aan één-op-één begeleiding? Welke interventies pas je toe (welke vragen stel je) in een eerste gesprek met een cliënt? Hoe versterk je hiermee vertrouwen, hoop, optimisme

Nadere informatie

Werken aan veerkracht in het onderwijs. Dr. Rinka van Zundert Leer- & Veerkracht / Radboud Universiteit Nijmegen 9 november 2016 Identiteitsdag Verus

Werken aan veerkracht in het onderwijs. Dr. Rinka van Zundert Leer- & Veerkracht / Radboud Universiteit Nijmegen 9 november 2016 Identiteitsdag Verus Werken aan veerkracht in het onderwijs Dr. Rinka van Zundert Leer- & Veerkracht / Radboud Universiteit Nijmegen 9 november 2016 Identiteitsdag Verus VEERKRACHT Wat is het? Veerkrachtig? Aanpassing/ Functioneren

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkelingsgebieden Ontwikkeling A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Onderzoek je energiebalans*

Onderzoek je energiebalans* Onderzoek je energiebalans* Om je gevoel van stress aan te pakken, is het van belang dat je eerst ziet hoe je energiebalans er uit ziet op 5 gebieden: Lichamelijk, mentaal, emotioneel, werk en privé. Het

Nadere informatie

Job crafting op basis van een online feedback instrument

Job crafting op basis van een online feedback instrument Job crafting op basis van een online feedback instrument Theoretische achtergrond Toepasbaarheid Resultaten Aan het werk! Groepsopdracht / discussie Theoretische achtergrond (1) Job crafting 1.0: Fysieke

Nadere informatie

VVSG Zorgen voor jezelf Oefening: Multiple-choice test

VVSG Zorgen voor jezelf Oefening: Multiple-choice test Oefening: Multiple-choice test 1. Stress in de werksituatie ontstaat door De manier hoe we naar situaties van ons werk kijken want niet iedereen heeft last van stress in dezelfde situaties Veel draaglast

Nadere informatie

Positieve psychologie. Als inspiratiebron

Positieve psychologie. Als inspiratiebron Positieve psychologie Als inspiratiebron Valérie Coussement AZ Jan Palfijn Gent NVKVV 2019 Een goed geworteld duurzaam G platform waarin we een gezamenlijk doel nastreven: "het aanbieden van veilige en

Nadere informatie

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Disclosure belangen spreker. Alcohol, cognitieve stoornissen en ziekte-inzicht

Dia 1. Dia 2. Dia 3. Disclosure belangen spreker. Alcohol, cognitieve stoornissen en ziekte-inzicht Dia 1 Alcohol, cognitieve stoornissen en ziekte-inzicht Dr. Serge Walvoort (Klinisch Neuropsycholoog) swalvoort@vvgi.nl www.nispa.nl Dia 2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Bewegen Werkt OMGAAN MET DRUK DOOR MARIKE VAN KALKEN LEEFSTIJLCOACH

Bewegen Werkt OMGAAN MET DRUK DOOR MARIKE VAN KALKEN LEEFSTIJLCOACH Bewegen Werkt OMGAAN MET DRUK DOOR MARIKE VAN KALKEN LEEFSTIJLCOACH STRESSLESS Improving Educators Resilience to Stress This project has been funded with support from the European Commission. This publication

Nadere informatie

Alcoholgebruik: omvang in de regio

Alcoholgebruik: omvang in de regio Alcoholgebruik: omvang in de regio Schadelijk alcoholgebruik in de regio Het alcoholgebruik(1) onder volwassenen (tot 65 jaar) in Zuid-Limburg is 85%. Van de ouderen (65+) geeft 75% aan alcohol te drinken.

Nadere informatie

Ontmedicalisering. Gezondheid voor iedereen

Ontmedicalisering. Gezondheid voor iedereen * Ontmedicalisering Gezondheid voor iedereen Keuze voor de huisartsgeneeskunde: voor continuïteit voor persoonlijke zorg voor integrale zorg Maar ook: voor het gezonde WHO definitie gezondheid (1948) Een

Nadere informatie

Hoe vergroot ik mijn vitaliteit? Tinka van Vuuren Proeverij HNW en Vitaliteit 11 november 2013

Hoe vergroot ik mijn vitaliteit? Tinka van Vuuren Proeverij HNW en Vitaliteit 11 november 2013 Hoe vergroot ik mijn vitaliteit? Tinka van Vuuren Proeverij HNW en Vitaliteit 11 november 2013 2 Inhoud workshop Welke zaken bevorderen mijn vitaliteit en welke zaken belemmeren mijn vitaliteit? Waar krijg

Nadere informatie

Psychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden

Psychologische behandeling van bipolaire patiënten. Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Psychologische behandeling van bipolaire patiënten Dinsdag 17 januari 2017 Dr. Manja Koenders PsyQ Rotterdam/Universiteit Leiden Omgaan met stessoren (1) Stressgevoeligheid Stress Generation theory The

Nadere informatie

REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING

REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING ERNST JAN REITSMA 27 NOVEMBER 2014 REALTIME LEADERSHIP DEVELOPMENT 1. Iets over theorieën 2. Belang van Live Event 3. Ervaringen 4. Feedback organiseren 5. Voorbeelden

Nadere informatie

POSITIEVE PSYCHOLOGIE IN DE GGZ: STATE OF THE ART EN NIEUWE UITDAGINGEN

POSITIEVE PSYCHOLOGIE IN DE GGZ: STATE OF THE ART EN NIEUWE UITDAGINGEN Centre for Well-being and ehealth Research POSITIEVE PSYCHOLOGIE IN DE GGZ: STATE OF THE ART EN NIEUWE UITDAGINGEN Gerben Westerhof 09/11/2017 1 NAAR EEN DUURZAME GEESTELIJKE GEZONDHEID Bouwstenen Het

Nadere informatie

Psychosociale arbeidsbelasting

Psychosociale arbeidsbelasting Psychosociale arbeidsbelasting Een positieve benadering Wilmar Schaufeli Universiteit Utrecht Drie perspectieven Smal: Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Breder: Werkstress Breedst: Duurzame inzetbaarheid

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Verbetering gezonde leefstijl stagneert

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Verbetering gezonde leefstijl stagneert Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB09-020 17 maart 2009 9.30 uur Verbetering gezonde leefstijl stagneert Percentage rokers blijft gelijk Licht dalende trend zware drinkers Ruim een op de

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting 10 Samenvatting Samenvatting Hoe snel word je boos als iemand je provoceert? Het traditionele antwoord op deze vraag is dat het afhangt van je individuele neiging om boos te worden. Als je

Nadere informatie

Vertrouwelijk INDIVIDUEEL RAPPORT Anneke Onderwijs 9-10-2013

Vertrouwelijk INDIVIDUEEL RAPPORT Anneke Onderwijs 9-10-2013 Vertrouwelijk INDIVIDUEEL RAPPORT Anneke Onderwijs 9-10-2013 Beste Anneke, Dit rapport geeft een totaaloverzicht van jouw energie- en stressbronnen op organisatie- en functieniveau. De antwoorden die jij

Nadere informatie

De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten

De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten madelon peters de overtuiging dat men over het algemeen goede uitkomsten zal ervaren in het leven Scheier & Carver, 1985

Nadere informatie

De Invloed van Self-efficacy en Optimisme op de Bevlogenheid, Organisatiebetrokkenheid, Arbeidstevredenheid en Verloopintentie van Verzorgenden

De Invloed van Self-efficacy en Optimisme op de Bevlogenheid, Organisatiebetrokkenheid, Arbeidstevredenheid en Verloopintentie van Verzorgenden De Invloed van Self-efficacy en Optimisme op de Bevlogenheid, Organisatiebetrokkenheid, Arbeidstevredenheid en Verloopintentie van Verzorgenden in de Verpleeg- en Verzorgingshuizen The Influence of Self-efficacy

Nadere informatie

Werken met veerkracht bij de Rabobank. BA&O, 22 oktober 2015

Werken met veerkracht bij de Rabobank. BA&O, 22 oktober 2015 Werken met veerkracht bij de Rabobank BA&O, 22 oktober 2015 Veerkracht is nodig De Rabobank is in beweging De klantbediening verandert Er is een sterke focus op beheer Een grote krimp van personeel Dit

Nadere informatie

Concentratie + doorzetten = studieresultaat

Concentratie + doorzetten = studieresultaat Concentratie + doorzetten = studieresultaat Concentratie is vaak afgeleid zijn maar het vermogen hebben om heel snel terug naar de prioriteit te gaan. Focus en afleiding liggen vlakbij elkaar, de kunst

Nadere informatie

Hoe medewerkers bevlogen aan het werk houden?

Hoe medewerkers bevlogen aan het werk houden? Hoe medewerkers bevlogen aan het werk houden? Hoe medewerkers bevlogen aan het werk houden? Bevlogenheid en burn-out in België Uitdagend werk, positieve relaties met collega s en leidinggevenden, opleidingsmogelijkheden

Nadere informatie

Is GOED goed GENOEG?

Is GOED goed GENOEG? Dominique Roos dd. 03 JUNI 2016 Zijn kinderen en jongeren kwetsbaarder voor prestatiedruk dan volwassenen? Kinderen en jongeren Emotioneel gekleurd en vermijdend copinggedrag. Volwassenen Cognitief gekleurd

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid. Theo Visser Senior Consultant

Duurzame Inzetbaarheid. Theo Visser Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid Theo Visser Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid» Hoe ziet uw werkdag eruit als u 66 bent? - Wat voor soort werk doet u dan? - Kunt u dat fysiek aan? - Op welke manier heeft

Nadere informatie

Workshop: eigen regie en zelfmanagement. Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur Hartstichting / De Hart&Vaatgroep

Workshop: eigen regie en zelfmanagement. Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur Hartstichting / De Hart&Vaatgroep Workshop: eigen regie en zelfmanagement Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur Hartstichting / De Hart&Vaatgroep j.v.erp@hartstichting/.nl Definitie zelfmanagement (Chronic care model) Het individuele

Nadere informatie

Combinaties van risicofactoren

Combinaties van risicofactoren Achtergronddocument Combinaties van risicofactoren Vóórkomen van risicofactoren en clustering Zowel overgewicht als roken clusteren met zwaar alcoholgebruik Zowel overgewicht als dagelijks roken gaan samen

Nadere informatie

Bevlogenheid van professionals

Bevlogenheid van professionals Bevlogenheid van professionals Debbie Jaarsma Hoogleraar Innovation & Research in Medical Education (UMCG-RUG) 9 mei 2015 KORTE BIOGRAPHIE DIERGENEESKUNDE SPECIALIST IN OPLEIDING PATHOLOGIE FACULTEIT DIERGENEESKUNDE

Nadere informatie

Kwaliteit en bevlogenheid

Kwaliteit en bevlogenheid Kwaliteit en bevlogenheid Wilmar Schaufeli Universiteit Utrecht Congres Werk Gezondheid 2 okt. 2012-1 Onderwerpen 1. Ontwikkelingen 2. Mega-trends 3. Bevlogenheid Congres Werk Gezondheid - 2 Werk Van Naar

Nadere informatie

Herstel of cumulatie? Expert meeting - Tony Gaillard

Herstel of cumulatie? Expert meeting - Tony Gaillard Herstel of cumulatie? Expert meeting - Tony Gaillard 24-9-2017 1 Cyclus Eisen Belasting Activatie - Inspanning Vermoeidheid, spanning, soms stress Herstel (rusten, slapen) Fit aan het werk 24-9-2017 2

Nadere informatie

Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan

Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan Ouderen en verslaving Dick van Etten Verpleegkundig Specialist GGZ Centrum Maliebaan U moet de bakens verzetten en noch sterke drank, noch bier meer gebruiken: houdt u aan een matig gebruik van een redelijke

Nadere informatie

MEDEWERKERSONDERZOEK 2017

MEDEWERKERSONDERZOEK 2017 MEDEWERKERSONDERZOEK 2017 STICHTING IKPOB RAPPORTAGE Beste lezer, Voor u ligt de rapportage van het medewerkersonderzoek binnen het openbaar bestuur. De resultaten in deze rapportage zijn gebaseerd op

Nadere informatie

Persoonlijke Gezondheidspeiling

Persoonlijke Gezondheidspeiling Persoonlijke gezondheidspeiling Uw gezondheid en energie wordt als belangrijke factor voor inzetbaarheid gezien. Met deze peiling kunt u kijken welke onderdelen van gezondheid goed voor elkaar zijn en

Nadere informatie

op het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen

op het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen De gevolgen van prenatale stress op het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen De ontwikkeling begint prenataal Dierstudies: prenatale stress Programmerend

Nadere informatie

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness bij somatoforme stoornissen Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) bij somatoforme stoornissen Onverklaarde lichamelijke klachten 20% Persisterende

Nadere informatie