Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows * Server. Technical white paper WORKGROUP COLLABORATION. Migratie van NetWare : kosten en voordelen

Transcriptie

1 Technical white paper WORKGROUP COLLABORATION Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows * Server Migratie van NetWare : kosten en voordelen

2

3 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server Inhoudsopgave: Upgraden of migreren? Windows Server 2008: overwegingen Migreren naar Windows Server Novell Open Enterprise Server levert aanzienlijke kostenbesparingen en operationele efficiëntie op Besparingen via serverconsolidatie en servervirtualisatie De overstap naar Novell Open Enterprise Server eenvoudiger maken De route naar een meer efficiënte infrastructuur Referenties p. 1

4 Upgraden of migreren? De overstap van NetWare naar Windows Server 2008 is niet alleen een achteruitgang qua functionaliteit, maar aangezien er weinig over bekend is, brengt deze overstap ook nog eens risico s met zich mee. Resultaten variëren van klant tot klant en zijn afhankelijk van ieders unieke situatie. Wanneer Novell-klanten overwegen hun NetWare -omgeving te vervangen door Linux* op Novell Open Enterprise Server 2, geven zij vaak aan dat ze, aangezien ze toch gaan migreren, alle opties voor migratie willen overwegen. De andere migratiemogelijkheden hebben meestal betrekking op Microsoft* Windows* 2003 of Windows Om klanten te helpen bij het nemen van een besluit, behandelen we in deze publicatie de belangrijkste aspecten die doorslaggevend zijn voor de keuze voor Novell Open Enterprise Server 2 op Linux of een Windows Server-product. De belangrijkste factoren die in dit document aan bod komen, zijn planning- en implementatie-inspanningen, behoefte aan training, toe- of afname van operationele efficiëntie, kostenbesparingen en onkosten bij vergelijkbare oplossingen en mogelijke risico s. De resultaten zijn tot stand gekomen op basis van ervaringen van klanten, door Novell Consulting gepleegd onderzoek en gesprekken met resellers die zowel Novellals Microsoft Server-platforms implementeren. Voor de goede orde: in deze publicatie is Novell Open Enterprise Server 2 het onderwerp van discussie. Windows Server 2008: overwegingen De pers heeft veel aandacht besteed aan het recent verschenen Windows Server 2008, maar in werkelijkheid is er niet veel bekend over het nieuwe product van Microsoft. Worden de beveiliging, de stabiliteit en de prestaties naar een hoger niveau getild, zoals Microsoft-klanten hopen? Wordt het een stap voorwaarts na Windows Server 2003 of blijft alles hetzelfde? Misschien wordt het wel net zo als met Windows Vista*, dat in de ogen van vele klanten in feite een stap achteruit is. Voldoet Windows Server 2008 aan de hoge verwachtingen van Novellklanten? We laten hierbij de extra kostenbesparingen en operationele efficiëntie die een overstap van NetWare naar Novell Open Enterprise Server 2 op Linux kan veroorzaken zelfs buiten beschouwing. Het is domweg nog te vroeg om al feitelijke conclusies over Windows Server 2008 te trekken. Menig analist gelooft dat bedrijven minstens anderhalf jaar uittrekken - na het verschijnen van Windows Server voor pilottests, de controle op compatibiliteit met hun applicaties, het bouwen van nieuwe images en het trainen van hun personeel. Door al deze activiteiten voorafgaand aan de implementatie zullen de meeste organisaties niet eerder dan in de loop van 2009 tot implementatie van Microsoft Server 2008 overgaan. Men gaat ervan uit dat het complete migratieproces daarna nog jaren zal duren. Vooral voor grotere bedrijven met honderden servers, op verschillende locaties, die allemaal moeten worden gemigreerd. Als Novell Open Enterprise Server 2 wordt vergeleken met Windows Server 2008, blijkt al snel dat Novell Open Enterprise Server 2 beter uitontwikkeld is en ingebouwde functies heeft waaraan Windows Server 2008 niet kan tippen, zoals (maar niet beperkt tot): Dynamic Storage Technology Virtualisatie en paravirtualisatie Zelfbedienings-features voor gebruikers De overstap van NetWare naar Windows Server 2008 is niet alleen een achteruitgang qua functionaliteit, maar aangezien er weinig over bekend is, brengt deze overstap ook nog eens risico s met zich mee. Wat kosten, tijd en werkzaamheden voor de migratie naar Windows Server 2008 betreft, kunnen p. 2

5 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server organisaties uitgaan van resultaten die vergelijkbaar zijn met hetgeen in de volgende paragrafen over migreren naar Windows Server 2003 wordt geschetst. Migreren naar Windows Server 2003 Migreren naar Windows Server 2003 brengt aanzienlijk meer kosten en inspanning met zich mee dan upgraden van NetWare naar Novell Open Enterprise Server 2 op Linux. Veel van de extra kosten zijn het resultaat van de substantieel hogere investeringen in hardware die vereist zijn voor het Windows Server-platform. Bovendien brengt het trainen van beheerders en helpdeskpersoneel kosten met zich mee. Ook kost het aanzienlijk meer moeite om over te stappen op Windows Server vanwege het feit dat de meeste migratieprocessen handmatig moeten worden uitgevoerd. Dit in tegenstelling tot de geautomatiseerde processen die beschikbaar zijn voor de overstap van NetWare op Novell Open Enterprise Server op Linux. Hogere investering in serverhardware Volgens solution providers die werken met zowel Novell- als Microsoft-platforms ligt de aanbevolen bovendrempel voor een fileen printserver met Windows rond de 750 gebruikers, al werken veel ondernemingen met veel minder gebruikers per machine. Volgens onze partners en consultants is 350 het meest gebruikelijke aantal. Daarentegen kan één systeem met Novell Open Enterprise Server op Linux moeiteloos gebruikers aan, met een bovengrens van circa Alleen al voor file- en printservers mogen we dus uitgaan van minstens 33% extra investering in de serverhardware bij een overstap naar een Windows Server-omgeving. Die investering wordt echter nog groter wanneer de hardware-vereisten voor het hosten van netwerkservices op Microsoftsystemen worden meegerekend. Migreren naar Windows Server 2003 brengt aanzienlijk meer kosten en inspanning met zich mee dan upgraden van NetWare naar Novell Open Enterprise Server 2 op Linux. Veel van de extra kosten zijn het resultaat van de substantieel hogere investeringen in hardware die vereist zijn voor het Windows Server-platform. Serverhardware zonder virtualisatie Windows Server 2003 Gebruikers/server gebruikers gebruikers gebruikers File- en printserver, DHCP Active Directory, DNS Exchange-back-end Exchange-front-end SMS Totaal aantal servers TCO per server in 5 jr (exclusief software) $ $ $ Totale serverkosten $ $ $ Novell Open Enterprise Server 2 File- en printserver Novell GroupWis boxen, PO s Novell GroupWise MTA, SMTP-gateway Novell ZENworks Totaal aantal servers TCO per server in 5 jr (exclusief software) $ $ $ Totale serverkosten $ $ $ Besparing op de hardwarekosten met $ $ $ Novell Open Enterprise Server 2 Procentuele reductie van de hardwarekosten 63% 58% 58% Afbeelding 1 p. 3

6 Vanwege (resource)conflicten moeten veel van de diensten in een Windows Server omgeving los van elkaar worden uitgevoerd. Voor de ondersteuning van edge-services en beheerservices voor bestanden, printers, mappen, , desktops en servers in een Windows Server-omgeving met clustering zijn vijf tot acht servers vereist als basis: Active Directory* en DNS met redundantie - Minimaal één server; twee servers aanbevolen File- en printserver en DHCP - Minimaal één server; twee servers aanbevolen Exchange (back-end) - Minimaal één server; twee servers aanbevolen Exchange (front-end) - Eén server aanbevolen SMS - Eén server aanbevolen Niet alleen kunnen vergelijkbare netwerkservices in een Novell Open Enterprise Server-omgeving op één systeem worden uitgevoerd, maar in bedrijven met gebruikers of minder is het evident dat alle benodigde netwerkservices met Novell Open Enterprise Server op één systeem worden uitgevoerd. Grotere organisaties hebben doorgaans een aparte server voor Novell GroupWise en een aparte server voor Novell ZENworks, waarmee de hoeveelheid hardware stijgt naar slechts drie systemen tegenover het minimum van acht servers voor Windows Server Op basis van geschatte totale beheerkosten van $ per server over een periode van vijf jaar (zie verderop), mag een organisatie met een Windows Server 2003-omgeving Serverhardware met virtualisatie Windows Server 2003 Gebruikers/server gebruikers gebruikers gebruikers File- en printserver, DHCP Active Directory, DNS Exchange-back-end Exchange-front-end SMS Totaal aantal servers TCO per server in 5 jr (exclusief software) $ $ $ Totale serverkosten $ $ $ Novell Open Enterprise Server 2 File- en printserver Novell GroupWis boxen, PO s Novell GroupWise MTA, SMTP-gateway Novell ZENworks Totaal aantal virtuele servers Serverconsolidatieverhouding Totaal aantal fysieke servers TCO per server in 5 jr (exclusief software) $ $ $ Totale serverkosten $ $ $ Besparing op de hardwarekosten met $ $ $ Novell Open Enterprise Server 2 Procentuele reductie van de hardwarekosten 88% 87% 88% Afbeelding 2 p. 4

7 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server voor gebruikers, waarbij één server maximaal 750 gebruikers ondersteunt, uitgaan van $ aan aanschaf- en onderhoudskosten. In een behoudende vergelijking zou een Novell Open Enterprise Server-omgeving voor gebruikers op Linux $ kosten. Dit staat voor een besparing van 63% op de aanschaf- en onderhoudskosten voor hardware met Novell Open Enterprise Server (zie afbeelding 1). Voor een omgeving met gebruikers lopen de kosten op tot $ voor Windows Server, tegenover $ voor een Novell Open Enterprise Server-omgeving. Deze kostenverschillen worden nog substantiëler bij de introductie van servervirtualisatie. Novell Open Enterprise Server levert in een omgeving voor zowel als gebruikers een besparing op van 88% in de hardware-investeringen (zie afbeelding 2; virtualisatie wordt verderop uitgebreider besproken). SAN-duplicatie en verdubbeling van de opslagruimte Als een SAN onderdeel uitmaakt van de NetWare-omgeving, mag u uitgaan van nog meer onkosten voor de hardware bij een migratie naar Windows Server Om een SAN naar Windows te migreren, zou het moeten volstaan om gewoon een kleiner array op het SAN aan te maken, een deel te migreren naar Windows, dat deel vervolgens buiten gebruik te stellen op NetWare en het proces te herhalen tot alles is overgezet. Helaas is dit in de meeste gevallen niet mogelijk. Om een SAN te migreren naar Windows Server 2003, moet er één complete LUN (Logical Unit Number) tegelijk worden overgezet. In de meeste organisaties is het SAN opgezet als één LUN en dus moet het gehele SAN in één keer worden gemigreerd. Vóór de migratie moet er dus al een volledig functioneel bron- en doel-san zijn. Vaak vraagt dit om de aanschaf en installatie van een compleet nieuw SAN, terwijl het doel een SAN-migratie is. Op basis van cijfers van de Storage Performance Council bedraagt de gemiddelde aanschafprijs per gigabyte voor een SAN $ 125. Voor een SAN van 10 terabyte komt dat neer op een eenmalige aanschafprijs van minimaal $ (zie afbeelding 3). Deze aanschafprijs is overigens exclusief de extra kosten die gepaard gaan met de implementatie en de eisen op het gebied van ruimte. Migratiekosten SAN Aanschafkosten SAN per GB $ 125 Vereist aantal TB 10 Eenmalige migratiekosten $ Afbeelding 3 Behalve de aanschafkosten die bij de migratie van een SAN naar Windows Server 2003 komen kijken, dienen organisaties ook rekening te houden met extra kosten voor de basiseisen aan storage voor Windows Server Gesprekken met klanten en solution providers leren dat het verplaatsen van NSS-volumes naar NTFS-volumes op Windows Server kan resulteren in een verdubbeling van de opslaghardware. Handmatig of geautomatiseerd migreren Voor een migratie naar Windows Server zijn niet alleen de investeringen in hardware, maar ook die in tijd fors hoger in vergelijking met wat nodig is voor een upgrade naar Novell Open Enterprise Server 2. Migreren naar Novell Open Enterprise Server 2 is een eenvoudig, sterk geautomatiseerd en voor de gebruiker volledig transparant proces. De meeste processen voor het migreren naar Windows Server 2003 moeten echter handmatig worden uitgevoerd en vaak moet de eindgebruiker handelingen uitvoeren voordat de processen kunnen worden voltooid. Zo vraagt het verplaatsen van Novell edirectory -accounts naar Linux op Novell Open Enterprise Server 2 om wat minimaal voorbereidingswerk (zoals statuscontroles p. 5

8 uitvoeren en directorystructuren up-to-date brengen), gevolgd door een geautomatiseerd synchronisatieproces. Het verplaatsen van die gebruikersaccounts naar Active Directory vraagt echter om voorbereidende planning en ontwerp van de Active Directory-domeinstructuur. Het verplaatsen van accounts van edirectory naar Active Directory is een handmatige en tijdrovende taak. Om Windowscomputers toegang te bieden tot resources op een Windows-server moet een beheerder bij alle desktops langs om deze aan te melden en een plaats te geven in een wirwar van Active Directory-structuren. Daarbij moeten de gebruikers handmatig hun eigen wachtwoorden opnieuw instellen en bovendien worden getraind in nieuwe procedures om zich aan te melden en documenten te openen en af te drukken. Het verplaatsen van directoryservices is niet het enige onderdeel van de migratie dat meer moeite kost. Het verplaatsen van NetWare NSS-storagevolume op een SAN naar Linux is slechts een kwestie van ontkoppelen van NetWare en vervolgens op Linux zetten. Maar zoals al opgemerkt, moet er voor de migratie van een SAN naar Windows Server 2003 een tweede SAN worden gekocht en geïnstalleerd voordat het migratieproces kan beginnen. Dat nieuwe SAN heeft bovendien waarschijnlijk tweemaal zoveel schijfruimte nodig vanwege de NTFSvereisten. Novell Storage Services heeft een complex filesysteem dat gebruikers toestaat rechten over te nemen van groepen, andere gebruikers en rollen in edirectory. Bij het verplaatsen van gegevens van NSS naar Windows NTFS gaat dit hele rechtensysteem verloren en moeten alle rechten handmatig opnieuw worden toegewezen binnen de grenzen van het NTFS-rechtenmodel. Voor sommige handmatige migratiewerkzaamheden voor Windows Server 2003 is het nodig ieder werkstation in een organisatie onder handen te nemen om de Novell Client te verwijderen en de printerprofielen opnieuw aan te maken. Hierna moet er bovendien een update naar alle desktop- en laptopimages worden uitgevoerd. Bovendien vraagt de overstap naar Windows Server om een complete herimplementatie van de infrastructuur voor ondervanging van en herstel na calamiteiten. Met Novell Open Enterprise Server 2 kunnen NetWareen Linux-servers naast elkaar worden uitgevoerd in Novell Cluster Services. Dit maakt een doorlopende upgrade zonder serviceonderbrekingen mogelijk. Het migreren van de meeste services van NetWare naar Windows Server 2003 vraagt dus om behoorlijk wat handmatig werk. Het migreren van die services naar Novell Open Enterprise Server 2 met Linux kost echter relatief weinig moeite doordat de meeste bewerkingen zijn geautomatiseerd (zie afbeelding 4). Bovendien vragen de werkzaamheden voor een migratie naar Windows Server 2003 niet alleen om een substantiële investering in tijd en resources, maar brengen de vele handmatige processen risico s met zich mee (zie afbeelding 5). Handmatige processen brengen menselijke fouten met zich mee, terwijl automatisering het aantal fouten en de gevolgen daarvan juist tot een minimum kan beperken. Extra trainingskosten Of er nu wordt gemigreerd naar Windows Server 2003 of naar Novell Open Enterprise Server 2 op Linux, de netwerkbeheerders moeten in zekere mate worden bijgeschoold. De mate waarin dit dient te gebeuren, varieert per organisatie, afhankelijk van de eerdere ervaringen van de beheerders met Windows Server en Linux. Als de implementatie eenmaal is voltooid, hebben de organisaties die naar Novell Open Enterprise Server 2 op Linux zijn gemigreerd in wezen geen extra training voor helpdesktechnici of beheerders nodig. De bestaande beheertools voor de ondersteuning van gebruikers (zoals DFS, DNS, Novell edirectory en Novell iprint) worden gewoon overgezet. In feite kunnen ze Open Enterprise Server 2 dus gewoon blijven beheren met de oude, vertrouwde p. 6

9 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server Migratiewerkzaamheden Migratie van Open Enterprise Server 2 Migratie naar NetWare-componenten naar Novell Windows 2003 Bestandssystemen en gegevens NSS NWFS (traditioneel) Toewijzen van rechten Windows Shares (CIFS) DAS-gegevens NAS/SAN-gegevens NCP DFS Archief-/versiebeheer Gebruikersaccounts en -profielen n.v.t. De risico s van migratie Migratie van Open Enterprise Server 2 Migratie naar NetWare-componenten naar Novell Windows 2003 Bestandssystemen en gegevens NSS NWFS (traditioneel) Toewijzen van rechten Windows Shares (CIFS) DAS-gegevens NAS/SAN-gegevens NCP DFS Archief-/versiebeheer Gebruikersaccounts en -profielen n.v.t. Voor sommige handmatige migratiewerkzaamheden voor Windows Server 2003 is het nodig ieder werkstation in een organisatie onder handen te nemen om de Novell Client te verwijderen en de printerprofielen opnieuw aan te maken. Hierna moet er bovendien een update naar alle desktop- en laptopimages worden uitgevoerd. edirectory: gebruikersaccounts edirectory: gebruikersaccounts edirectory: wachtwoorden edirectory: wachtwoorden Werkstation: printerprofielen Werkstation: printerprofielen Werkstation: gebruikersprofielen Werkstation: gebruikersprofielen Werkstation: client Werkstation: client QuickFinder n.v.t. QuickFinder n.v.t. Services Services DHCP DHCP DNS DNS FTP FTP Novell iprint Novell iprint NTP/tijdsynchronisatie NTP/tijdsynchronisatie Clusterservices Clusterservices NetStorage n.v.t. NetStorage n.v.t. SLP SLP Novell imanager n.v.t. Novell imanager n.v.t. Remote Manager n.v.t. Remote Manager n.v.t. Novell GroupWise Novell GroupWise Legenda: Minder inspanningen (best) Afbeelding 4 Meer inspanningen (slechtst) Legenda: Minder inspanningen (best) Afbeelding 5 Meer inspanningen (slechtst) p. 7

10 beheertools: Novell imanager en Novell Remote Manager. Novell heeft zelfs een short list met de vertaling van opdrachten van NetWare naar Linux gemaakt, zodat beheerders de taken waarmee zij vertrouwd zijn snel kunnen uitvoeren, zelfs als er een ander commando moet worden gegeven. Training van helpdeskpersoneel kan nodig zijn voor organisaties die migreren naar Windows Server 2003, afhankelijk van de ervaringen die het helpdeskpersoneel al met Windows heeft opgedaan. Als het personeel alleen ervaring heeft in support van de Netware-omgeving, is er herscholing nodig voor de ondersteuning van Windows Server In een Novell Open Enterprise Server 2- omgeving is training voor eindgebruikers niet vereist, aangezien er geen verschillen zijn in het uiterlijk en het functioneren van het bureaublad, de wijze van aanmelden bij het systeem en het openen van bestanden en toepassingen. Eindgebruikers die overstappen op een Windows Server 2003-omgeving moeten echter wel worden geholpen bij het aanmelden bij het netwerk en het openen van hun bestanden en toepassingen met Windows Server. De behoefte aan training op Windows Server 2003 binnen een organisatie kan groot zijn (zie afbeelding 6). Al zal er voor beheerders enige training op Novell Open Enterprise Server 2 nodig zijn, over het algemeen zal er minder behoefte aan training bestaan dan voor Windows Server Meer planning- en implementatiewerkzaamheden Vanwege de complexiteit en de hogere risico s bij een migratie naar Windows Server is er, in vergelijking met een migratie naar Novell Open Enterprise Server 2, aanzienlijk meer tijd en inspanning nodig voor de planning en implementatie. Klanten en partners zeggen dat het plannen van een migratie van NetWare naar Windows Server minstens tweemaal langer duurt dan het plannen van een upgrade naar Open Enterprise Server. Ook zeggen zij dat de implementatie van Windows Server tot acht keer meer tijd in beslag neemt dan de implementatie van Open Enterprise Server. De kosten voor planning en implementatie zullen waarschijnlijk nog verder stijgen door de noodzaak het IT-personeel van de organisatie uit te breiden met mensen die meer ervaring hebben met Windows Serveromgevingen en -migraties. Een overstap van NetWare naar Windows Server zal in het gunstigste geval dezelfde functionaliteit opleveren. Op sommige gebieden zal het leiden tot verlies van operationele efficiëntie en meer beheerwerkzaamheden. Kosten van training gebruikers gebruikers gebruikers Calls per gebruiker per maand 1,36 1,36 1,36 Totaal aantal calls per maand Calls per helpdeskmedewerker per maand Aantal helpdeskmedewerkers Belaste salariskosten helpdeskmedewerkers (per dag) $ 262 $ 262 $ 262 Trainingsdagen per helpdeskmedewerker Salariskosten training $ $ $ Kosten per trainingsdag per cursist $ 450 $ 450 $ 450 Kosten voor het geven van training $ $ $ Totale kosten van training $ $ $ Afbeelding 6 p. 8

11 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server Novell Open Enterprise Server levert aanzienlijke kostenbesparingen en operationele efficiëntie op Bij de overweging om te migreren naar Novell Open Enterprise Server 2 of naar Windows Server moet een organisatie niet alleen stilstaan bij de kosten en de werkzaamheden. Er moet ook worden onderzocht wat beter en slechter wordt op het gebied van gebruiksgemak en systeemfunctionaliteit. Een overstap van NetWare naar Windows Server zal in het gunstigste geval dezelfde functionaliteit opleveren. Op sommige gebieden zal het leiden tot verlies van operationele efficiëntie en meer beheerwerkzaamheden. Een update naar Novell Open Enterprise Server 2 met Linux levert echter significante operationele voordelen en kostenbesparingen op, vooral op de volgende gebieden: Storage Serverconsolidatie Zelfbediening door gebruikers Storage: besparingen en efficiënter werken dankzij schaduwvolumes De eisen voor opslagcapaciteit zijn in de afgelopen jaren exponentieel gegroeid en blijven toenemen. Een deel van deze groei kan worden toegeschreven aan brancheen overheidsvoorschriften die vereisen dat bepaalde gegevens langere tijd worden bewaard, maar er zijn ook andere factoren, zoals veranderde werkgewoonten van gebruikers en de variërende behoeften van bedrijven. Het is niet langer ongewoon dat bedrijven terabytes aan ongestructureerde gegevens (documenten, spreadsheets, foto s, video s, mp3 s, presentaties, tekstbestanden, etc.) bewaren op kostbare opslagruimte. Volgens brancheanalisten vertegenwoordigt storage 19% van de totale kosten voor IThardware. Factoren die daaraan bijdragen zijn de moeilijkheid om frequente vervanging van hardware aan te pakken, de complexiteit van storagebeheer en de kostenverspilling veroorzaakt door ongebruikte storagedelen en -silo s. Dezelfde analisten verklaren dat het antwoord op deze uitdagingen ligt in het gebruik van opslagvirtualisatietechnologieën: zij verlagen de hardwarekosten en benaderen gelaagde opslagstructuren effectiever. Windows Server 2003 noch Windows Server 2008 biedt een oplossing voor opslagvirtualisatie, terwijl dit inherent is aan de Dynamic Storage Technology-functie in Novell Open Enterprise Server 2. Opslagvirtualisatie wordt in Novell Open Enterprise Server 2 gerealiseerd door het maken van twee onafhankelijke partities (lagen) voor ongestructureerde gegevens van gebruikers. Gegevens die onlangs zijn gemaakt of gebruikt, worden opgeslagen op een primaire partitie, doorgaans op krachtige disk storage devices, zoals een SAN. Conform het IT-beleid van de organisatie worden minder actieve gegevens dynamisch verplaatst naar een secundaire partitie (schaduwvolume), meestal op goedkopere opslagapparatuur. Wanneer inactieve gegevens worden geopend of bewerkt, worden die volgens ingestelde beleidsregels dynamisch teruggezet op de primaire partitie. Deze twee partities staan onafhankelijk van elkaar op aparte opslagapparaten, maar voor de eindgebruiker bevinden de bestanden zich op dezelfde plaats. Volgens een onder Novell-klanten gehouden steekproefsgewijs onderzoek is circa 80% van de ongestructureerde gegevens in een organisatie verouderd, wat inhoudt dat deze al minstens 6 maanden niet meer zijn gebruikt. Met Dynamic Storage Technology van Novell kan die 80% automatisch worden gemigreerd naar goedkopere opslagapparatuur, terwijl de overige 20% blijft staan op de krachtigere apparaten. Een ander voorbeeld is een nieuw SAN terwijl de oude gegevens blijven staan op het oude netwerk, dat voor gebruikers gewoon toegankelijk is zonder lastige gegevensmigratie. p. 9

12 Wanneer Dynamic Storage Technology van Novell gegevens tussen krachtige en goedkopere opslagapparaten verplaatst, hebben de gebruikers daar geen last van. Voor gebruikers verandert er niets; zij vinden hun data terug op de plaats waar ze deze oorspronkelijk hebben opgeslagen. Het ongedaan maken van de migratie van gegevens, zoals vereist bij hiërarchisch opslagbeheer, is niet nodig. Ook is er geen training of speciale software op de client nodig, wat bij andere oplossingen voor opslagvirtualisatie wel het geval is. Organisaties die gebruik maken van opslagvirtualisatie in Novell Open Enterprise Server 2 realiseren direct twee voordelen: Significant lagere kosten voor gegevensopslag Aanzienlijke verbeteringen op het gebied van de efficiëntie van backups Lagere kosten voor storage Zonder opslagvirtualisatie is het voor gebruikers en beheerders te duur om hun verouderde gegevens te scheiden van hun nieuwe gegevens. Daarom worden nieuwe en verouderde gegevens gewoon bij elkaar opgeslagen. Dit betekent dat er kostbare ruimte op dure opslagapparatuur wordt ingenomen door verouderde gegevens. Met Dynamic Storage Technology kunnen gegevens dynamisch en transparant worden verplaatst naar de meest geschikte en kosteneffectieve opslaglocatie. Door dynamisch te optimaliseren hoe gegevens worden opgeslagen, maakt Dynamic Storage Technology het gemakkelijk om verouderde en minder belangrijke gegevens op goedkopere storage te plaatsen, zodat de duurdere en krachtigere high availability-storage beschikbaar is voor nieuwe en bedrijfskritische gegevens. Op basis van gegevens uit SAN-benchmarkrapporten van de Storage Performance Council en de gemiddelde prijzen voor DAS-apparaten is het niet onredelijk om in organisaties waar 20% van de ongestructureerde gegevens actief en 80% inactief is, een daling van 76% in storagekosten te verwachten. Een voorbeeld: een bedrijf met in totaal 10 terabyte aan gegevens kan in vijf jaar tijd $ besparen door gebruik te maken van de opslagvirtualisatietechnologie in Novell Open Enterprise Server 2 (zie afbeelding 7). Verbeteringen in efficiëntie backup Door de enorme hoeveelheden gegevens die organisaties op hun storagesystemen opslaan, duren de backup-processen vaak veel langer dan de ingecalculeerde tijdkaders. Eén Novell-klant met een volume van 8 terabyte gaf aan dat het drie en een halve dag duurt om een backup uit te Besparingen met Dynamic Storage Technology Percentage ongestructureerde gegevens: Actief 20% Verouderd 80% Kosten primaire storage per GB per maand $ 5,00 Kosten secundaire storage per GB per maand $ 0,25 Gemiddelde kosten per GB per maand $ 1,20 Procentuele daling in storagekosten 76% Besparing in vijf jaar voor 10 TB $ Normale verwerkingstijd per TB voor backup (in minuten) 120 Afbeelding 7 p. 10

13 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server voeren. De meeste verwerkingstijd gaat op aan het backup-programma dat alle bestanden afgaat om te kijken wat er allemaal is gewijzigd en moet worden meegenomen in de reservekopie. Sommige klanten maken gebruik van backupoplossingen die betere prestaties leveren, maar ook in die gevallen is het niet ongewoon dat deze processen nog uren doorgaan in de gewone werk- en productietijd. Door kritische, nieuwe gegevens via opslagvirtualisatie te scheiden van verouderde gegevens kan de backup-tijd aanzienlijk worden verkort. Dynamic Storage Technology geeft gebruikers een virtueel totaalbeeld van zowel het primaire als het secundaire volume, maar voor het maken van backups kunnen beheerders die fysieke volumes apart behandelen. Als Dynamic Storage Technology 80% van de gegevens naar een secundair volume verplaatst, kunnen beheerdes veel minder backups van het secundaire volume inplannen omdat de gegevens daarop maar zelden veranderen. Van de actieve 20% op het primaire volume kan zo vaker en in slechts een fractie van de tijd een backup worden gemaakt. In geval van calamiteiten kan het systeem veel sneller hersteld worden: de vraag naar gegevens op het primaire volume is het grootst en dat wordt dan ook als eerste hersteld. Naadloze bestandsmigratie in realtime Een extra voordeel van Dynamic Storage Technology is de mogelijkheid om bestanden op verzoek en per direct te migreren van NetWare 6.5 SP7 naar Novell Open Enterprise Server 2 met Linux. De oplossing heeft een On Access -instelling waarmee bestanden zodra ze worden geopend, automatisch kunnen worden verplaatst van de secundaire naar de primaire storage. Wanneer deze instelling is ingeschakeld, hoeft de beheerder alleen het Linux-target volume als primaire en het NetWare-source volume als secundaire storage te configureren. Telkens wanneer een gebruiker een bestand opent, verplaatst de oplossing dat bestand automatisch en transparant naar het Linux-volume. Niet alleen maakt dit migratie van bestanden zonder downtime of beperkingen van het systeem mogelijk, maar bovendien worden de meest geopende bestanden zo als eerste verplaatst. Dynamic Storage Technology van Novell optimaliseert opslagsystemen dus op basis van het werkelijke gegevensgebruik op een manier die kan leiden tot aantoonbare operationele efficiency en ook tot een kostenbesparing van miljoenen dollars op het gebied van de aanschaf en het beheer van storage. Deze functie van Open Enterprise Server 2 is in geen enkel ander besturingssysteem te vinden. Besparingen via serverconsolidatie en servervirtualisatie Eerder in deze publicatie bespraken we hoe een overstap van NetWare naar Windows Server kan leiden tot een verdrievoudiging van de serverhardware. Zoals gezegd, is deze toename deels te wijten aan de noodzaak van serverisolatie voor Windowsservices. In de tweede plaats komt deze toename doordat Windows Server minder gebruikers kan ondersteunen dan NetWare. In het kort: Windows vereist meer serververmogen dan NetWare. Dankzij de efficiënt opererende Linux-kern heeft Novell Open Enterprise Server 2 minder serververmogen nodig dan Windows Server en zelfs minder dan NetWare. Dankzij het efficiënte gebruik van serververmogen met Novell Open Enterprise Server wordt er gebruik gemaakt van de servers. Hierdoor kunnen organisaties besparen op hun investeringen in hardware door ofwel goedkopere servers in te zetten, ofwel gebruik te maken van het redundante serververmogen via serverconsolidatie. p. 11

14 Dynamic Storage Technology van Novell optimaliseert opslagsystemen dus op basis van het werkelijke gegevensgebruik op een manier die kan leiden tot aantoonbare operationele efficiency en ook tot een kostenbesparing van miljoenen dollars op het gebied van de aanschaf en het beheer van storage. Dit is uniek voor Open Enterprise Server 2 en is in geen enkel ander besturingssysteem te vinden. In een Windows Server-omgeving worden de mogelijkheden voor serverconsolidatie beperkt door de hogere belasting van de servers. Er is echter nog een factor die consolidatie binnen Windows Server beperkingen oplegt: de meeste services moeten namelijk van elkaar gescheiden worden uitgevoerd. Dit probleem zou kunnen worden opgelost met servervirtualisatie, maar Microsoft voorziet niet in virtualisatie met Windows Server Microsoft zegt later dit jaar servervirtualisatie voor Windows Server 2008 aan te bieden, maar waarschijnlijk zal er nog minstens een jaar aan uitgebreid testen en service packs overheen gaan voordat organisaties zullen besluiten tot implementatie over te gaan. Servervirtualisatie is nu al beschikbaar in Novell Open Enterprise Server 2 en maakt al sinds juli 2006 deel uit van de SUSE Linux Enterprise Server-distributie. Servervirtualisatie in Novell Open Enterprise Server levert voor klanten allerlei voordelen op, zoals: Lagere kosten door serverconsolidatie Geparavirtualiseerd gebruik van NetWare Profijt van de verdeling en toekenning van workloads Besparingen door serverconsolidatie Als we de eenmalige aanschafkosten van een server combineren met de doorlopende kosten voor onderhoud, stroom en ruimte, kost een goedkopere server een organisatie in vijf jaar tijd circa $ (zie afbeelding 8). Voor een organisatie met 100 fysieke servers komt dat neer op een kostenpost van $ in vijf jaar tijd. Gesprekken met Novell-klanten tonen aan dat het gebruik van servers in bedrijfsomgevingen varieert van 5 tot 40 procent. De stijgende rekenkracht van hardware in combinatie met de steeds efficiënter functionerende Linux-servers zorgt ervoor dat het niet ondenkbaar is dat de belasting van servers met Novell Open Enterprise Server nog lager wordt dan dat gemiddelde van 12,5%. Met deze informatie in het achterhoofd, zullen de meeste organisaties graag gebruik maken van de servervirtualisatie in Novell Open Enterprise Server om vijf of meer virtuele servers op één fysieke server te implementeren. Voor een organisatie met 100 fysieke servers kan deze mate van serverconsolidatie in vijf jaar tijd een besparing opleveren van $ (zie afbeelding 9). Voor sommige organisaties zal het niet ongewoon zijn om tot significant hogere consolidatieniveaus te komen, met nog grotere besparingen tot gevolg. Een Novellklant, een groot telecombedrijf, heeft zelfs een architectuur ontwikkeld waarin meer dan 100 NetWare- en Windows Server servers zijn vervangen door een zes-node cluster met Novell Open Enterprise Server 2 op Linux. Geparavirtualiseerd NetWare Behalve de mogelijkheden van volledige virtualisatie in Novell Open Enterprise Server 2 wordt er ook een geparavirtualiseerde versie van NetWare 6.5 SP7 meegeleverd die de uitvoering als virtueel systeem zelf herkent. Via paravirtualisatie kan NetWare nog efficiënter werken met de virtuele systeemlaag en de fysieke server waarop die laag wordt gehost. De geparavirtualiseerde versie van NetWare is hetzelfde vertrouwde NetWare dat veel organisaties al jaren gebruiken. Het werkt alleen in een nieuwe omgeving die mogelijkheden biedt die voorheen niet beschikbaar waren. p. 12

15 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server Kosten van een fysieke server Eenmalig Jaarlijks terugkerend Hardware $ $ Beheerderswerkzaamheden Uurkosten beheer $ 52 Installatie-uren fysieke server 12 Installatiekosten $ 624 Beheerdersuren fysieke server per jaar 30 Serverbeheerkosten $ Energie Serververmogen (kwh) 0,30 Airco, stroom, verlichting (kwh) 0,30 Totaal energie per server 0,60 Kosten per kwh $ 0,10 Uren per jaar Vermogenskosten per server per jaar $ 526 Datacenterfaciliteiten Vierkante meter per server 1 Kosten per vierkante meter per jaar $ 310 Facility kosten per jaar $ 310 Totalen $ $ Totale kosten over vijf jaar $ $ TCO per server in vijf jaar, exclusief software $ Afbeelding 8 Met NetWare in een gevirtualiseerde omgeving op Novell Open Enterprise Server kunnen organisaties gebruik blijven maken van de NetWare-specifieke toepassingen en -vaardigheden waarop hun bedrijfsvoering is gebaseerd. Een extra voordeel is het feit dat bedrijven niet alleen NetWare kunnen gebruiken, maar ook kunnen profiteren van de beste en nieuwste hardware die er verkrijgbaar is. In de geparavirtualiseerde omgeving is NetWare niet gebonden aan 32-bits. Integendeel, er kan volledig gebruik worden gemaakt van de betere prestaties en energiebesparingen van 64-bits processors. Als geparavirtualiseerde gast maakt het gevirtualiseerde NetWare bovendien gebruik van virtuele drivers, terwijl de Linux-host de fysieke drivers verzorgt. Het gevirtualiseerde NetWare neemt het enorme en groeiende aanbod aan stuurprogramma s voor de nieuwste hardwaretechnologieën van SUSE Linux Enterprise Server dus automatisch over. Serverconsolidatie (verhouding 4:1) Fysieke servers Virtuele servers Gebruikers per server TCO per server in vijf jaar $ $ Totale serverkosten $ $ Totale besparing in vijf jaar (virtueel vs. fysiek) $ Afbeelding 9 p. 13

16 Geparavirtualiseerd NetWare kan ook een rol spelen bij de migratie van NetWare naar Linux. Aangezien Novell Open Enterprise Server 2 het mogelijk maakt zowel Linux als NetWare als virtueel systeem op één server te hosten, kan de overstap van NetWare naar Linux geleidelijk worden uitgevoerd. Organisaties kunnen gebruik blijven maken van bestaande NetWare-services terwijl de omgeving en de specifieke toepassingen van de IT-medewerkers worden overgebracht naar Linux. Noch Windows Server 2003 noch Windows Server 2008 kan geparavirtualiseerd NetWare en de voordelen daarvan aanbieden. Verdeling en spreiding van workloads Zonder virtualisatie leidt het spreiden van workloads tot inefficient gebruik van hardware, terwijl in een virtuele omgeving het verdelen van workloads het servergebruik juist kan optimaliseren. Met de mogelijkheden van virtualisatie die Novell Open Enterprise Server 2 biedt, kunnen workloads onafhankelijk van elkaar worden uitgevoerd op virtuele systemen, zonder fysieke uitbreiding in het datacenter. Eén taak op een virtueel systeem betekent dat het onderliggende besturingssysteem slechts de door die ene werkgroepservice vereiste services en componenten hoeft te laden, waardoor het virtuele systeem minder resources gebruikt en efficiënter werkt. Het verdelen van de workloads zorgt ook voor een extra beschermlaag voor werkgroepservers. Een haperende service is niet per definitie van invloed op de andere werkgroepservices die actief zijn op aparte virtuele servers op dat fysieke apparaat. Naast spreiden van workloads, geeft servervirtualisatie ook betere mogelijkheden voor serverbeheer. Virtuele servers kunnen immers dynamisch over fysieke servers worden verplaatst om de workloads anders te verdelen bij wijzigingen in de organisatie of de IT. Zelfbediening door gebruikers Volgens het Help Desk Institute (Building the Business Case for Identity Management Investment v2 van de Burton Group, 03 januari 2006) kost het de organisatie telkens $ 25 wanneer een eindgebruiker de helpdesk belt. Als er iemand aan een bureau moet komen, stijgen de kosten tot $ 100 (zie afbeelding 10). Behalve deze vaste kosten krijgt de productiviteit van de eindgebruiker een flinke tik wanneer de helpdesk moet worden gebeld. Dat productiviteitsverlies blijft echter niet beperkt tot de gebruiker die problemen heeft. Regelmatig rekenen gebruikers op de hulp van technisch onderlegde collega s voor het oplossen van hun problemen, in plaats van te wachten op een reactie van de helpdesk. Deze vorm van ondersteuning creëert extra productiviteitsverlies en kosten doordat gebruikers van Helpdeskbesparingen door zelfbediening Gemiddeld aantal helpdeskoproepen per gebruiker per maand 1,36 Kosten per helpdeskoproep $ 25 Kosten per bureaubezoek $ 100 Percentage van oproepen dat leidt tot bureaubezoek 25% Gemiddelde kosten per gebruiker per maand $ 68 Jaarlijkse besparing door zelfbediening gebruikers gebruikers gebruikers 2% reductie in oproepen $ $ $ % reductie in oproepen $ $ $ % reductie in oproepen $ $ $ Afbeelding 10 p. 14

17 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server hun eigen taken worden afgehouden. Bovendien raken gebruikers die worstelen met een probleem geïrriteerd. Wanneer gebruikers veel van hun problemen eenvoudig zelf kunnen oplossen, neemt het aantal helpdeskoproepen en bureaubezoeken af terwijl de productiviteit van gebruikers, collega s en managers toeneemt. De zelfbedieningsfuncties in NetWare bieden gebruikers de benodigde tools om snel en eenvoudig een aantal zaken aan te pakken waarvoor anders de helpdesk zou moeten worden ingeschakeld. Diezelfde zelfbedieningsfuncties zijn niet alleen overgezet op Novell Open Enterprise Server 2 met Linux, maar in veel gevallen zelfs verder uitgebreid om de productiviteit van gebruikers nog meer te doen stijgen. Helaas is dit niveau van zelfbediening niet beschikbaar in Windows Server. Zelfstandig bestandsbeheer voor gebruikers NetWare-gebruikers kunnen bestanden al heel lang zelfstandig beheren met Novell ifolder. Novell ifolder voorziet gebruikers van een eenvoudige en veilige opslagoplossing waarmee ze hun productiviteit kunnen verhogen doordat ze op elk moment en vanaf elke plaats backups van hun persoonlijke bestanden kunnen maken en deze kunnen gebruiken en beheren. Om van deze mogelijkheid te profiteren, hoeven gebruikers alleen maar hun bestanden lokaal op te slaan, zoals ze gewend zijn. Vervolgens worden de bestanden door ifolder automatisch bijgewerkt en via een netwerkserver beschikbaar gesteld aan de andere computers van de gebruikers. Waar gebruikers ook werken (op kantoor, thuis of onderweg), ze hebben altijd de beschikking over de bestanden die ze nodig hebben. Ze hoeven geen bestanden meer naar zichzelf te mailen of op te slaan op een schijfje. Hun bestanden blijven up-todate op alle computers die ze gebruiken. Bovendien garandeert Novell ifolder dat er van de desktopgegevens altijd een backup wordt gemaakt waarmee de eindgebruiker data kan herstellen. Dit maakt een einde aan de problemen die organisaties ondervinden als ze proberen regelmatig backups te maken van bestanden op desktops en laptops. Ook blijven de gebruikers productief wanneer er een harde schijf crasht of een computer wordt gestolen. Op een willekeurige andere computer hebben ze onmiddellijk toegang tot al hun bestanden. In Novell Open Enterprise Server 2 is ifolder zelfs nog verder uitgebreid, terwijl Windows Server 2003 niet over iets dergelijks beschikt. Een andere favoriete zelfbedieningsfunctie van NetWare-gebruikers die ook in Novell Open Enterprise Server 2 op Linux beschikbaar is, is archief- en versiebeheer. Dit is een kosteneffectieve functie waarmee afzonderlijke gebruikers eerdere versies van gewijzigde, hernoemde of verwijderde bestanden eenvoudig en snel kunnen herstellen. De functie maakt met vaste tijdsintervallen archiefversies van bestanden die vervolgens beschikbaar zijn voor herstel op basis van de datum van wijziging of de gebruiker die de bestanden heeft gewijzigd. Om een bestand te herstellen, hoeft de gebruiker slechts de gewenste versie te selecteren in een lijst met de gearchiveerde bestandsversies. Gebruikers hoeven dus niet meer de helpdesk te bellen om gewiste bestanden terug te halen. De Windows Server-omgeving kent wel enige functionaliteit voor versiebeheer, maar die is niet zo gebruikersvriendelijk als de archief- en versieservices van Novell. Zelfstandig printerbeheer Het installeren van een printer is een van de meest voorkomende redenen om de helpdesk in te schakelen. Novell iprint vermindert het aantal oproepen en bureaubezoeken door het voor gebruikers eenvoudiger te maken om printer drivers op hun eigen computer te installeren. Via een browser kunnen gebruikers eenvoudig een keuze maken in een lijst met beschikbare printers of op een kantoorplattegrond met printers. Na selectie van p. 15

18 In 2007 hield Novell een onderzoek onder klanten die waren overgestapt op Novell Open Enterprise Server op Linux en de meerderheid was het erover eens dat de overstap eenvoudiger was dan verwacht. de printer wordt de driver automatisch geïnstalleerd op de computer van de gebruiker en is de printer klaar voor gebruik. Novell iprint is een onderdeel van Novell Open Enterprise Server 2, Windows Server heeft geen soortgelijke functionaliteit. Windows Vista biedt wel de mogelijkheid tot dynamische printerinstallatie, maar noch Windows Vista noch Windows Server maakt het gebruikers gemakkelijk om hun eigen netwerkprinters te installeren. Vaak vertrouwen Windows-beheerders op intern ontwikkelde scripts voor het installeren van printers. Volgens solution providers die zowel Novellals Microsoft-serveromgevingen ondersteunen, is het installeren van printers in een Windows Server-omgeving een tijdrovende routinekwestie. Vaak is telefonische assistentie niet voldoende en is een bureaubezoek noodzakelijk. Met de zelfbedieningsfuncties in Novell Open Enterprise Server hebben gebruikers echter altijd eenvoudig toegang tot de printers die ze willen gebruiken. De overstap naar Novell Open Enterprise Server eenvoudiger maken Voor de IT-afdeling is een migratie natuurlijk nooit gemakkelijk. Zoals in dit document uiteen is gezet, is de overstap van NetWare naar Novell Open Enterprise Server op Linux echter aanzienlijk eenvoudiger dan naar Windows Server. Om klanten van alle voordelen te laten profiteren, streeft Novell er bovendien naar om de overstap naar Linux en Novell Open Enterprise Server zo simpel en moeiteloos mogelijk te maken. In 2007 hield Novell een onderzoek onder klanten die waren overgestapt op Novell Open Enterprise Server op Linux en de meerderheid was het erover eens dat de overstap eenvoudiger was dan verwacht. Een belangrijke oorzaak hiervan is het leveren van geautomatiseerde en gebruiksvriendelijke tools die het migratieproces vereenvoudigen. Deze tools zijn er meestal in twee smaken: grafische wizards om het werk te versimpelen of een interface met opdrachtregel voor meer controle en flexibiliteit. Ook een combinatie van beide is mogelijk. De migratietools zijn zo ontworpen dat er één service tegelijk kan worden gemigreerd. Als uit tests blijkt dat dat is geslaagd, is de volgende service aan de beurt. Deze kleinschalige, gefaseerde benadering zorgt voor nog meer flexibiliteit en controle bij de overgang van NetWare naar Linux. Novell heeft ook een migratiewebsite ( voor dynamische toegang tot content van het Novell Open Enterprise Server Migration Support Forum en de Cool Solutionscommunity. Verder vindt u hier verkoopmateriaal, documentatie, artikelen, koppelingen en bronmaterialen van derden. Een belangrijk hulpmiddel op deze website is de gids met best practices voor de migratie naar Novell Open Enterprise Server 2. Dit is een levend document dat is gebaseerd op de ervaringen van Novell-klanten die al zijn overgestapt, met daarnaast adviezen van Novell-consultants en engineers die al verscheidene migraties naar Novell Open Enterprise Server op Linux hebben begeleid. Ook hebt u via de website toegang tot een grote gemeenschap van gebruikers die hun best practices op het gebied van migratie graag met u delen. Het mag duidelijk zijn: Novell streeft ernaar de overgang van NetWare naar Novell Open Enterprise Server op Linux zo eenvoudig mogelijk te maken en biedt klanten een keur aan middelen om dat doel te bereiken. p. 16

19 Novell Open Enterprise Server 2 vs. Windows Server De route naar een meer efficiënte infrastructuur In vergelijking met andere serveroplossingen is Novell koploper op het gebied van storagevirtualisatie, waardoor een indrukwekkende verlaging van - in ieder ander geval oplopende - storagekosten mogelijk is. Dynamic Storage Technology biedt ook een verbetering van de operationele efficiëntie door het verlagen van de tijd die nodig is voor het maken van backups. Novell is toonaangevend op het gebied van servervirtualisatie wat leidt tot significante besparingen op hardware door middel van serverconsolidatie. U kunt gebruik blijven maken van bedrijfskritische NetWare-specifieke toepassingen en profiteren van de voordelen van het verspreiden en toekennen van workloads. Novell zet de toon als het gaat om zelfbedieningsfuncties voor gebruikers met als resultaat lagere helpdeskkosten en een hogere gebruikersproductiviteit. De overstap naar Windows Server daarentegen bezorgt organisaties een significante stijging van zowel de eenmalige als de doorlopende IT-kosten, een aanzienlijke daling in de operationele efficiëntie, verlies van gebruikersproductiviteit en een scala aan risico s. Wanneer u een keuze uit de mogelijkheden voor servermigratie moet maken, ligt de oplossing die leidt tot grotere besparingen, meer efficiëntie, meer productiviteit en minder risico s voor de hand: Novell Open Enterprise Server 2 met Linux. Referenties Burton Group Dell.com Help Desk Institute IBM.com Salary.com Storage Performance Council Novacoast Novell Consulting Zie ook: Enck, John; Gartner. NetWare Futures: Upgrade or Migrate?, 24 april p. 17

20 Neem voor meer informatie contact op met uw lokale Novell Solutions Provider of bezoek onze website: Of neem telefonisch contact op met Novell: Novell Benelux Barbizonlaan MB Capelle aan den IJssel Nederland +31 (0) Novell, Inc. 404 Wyman Street Waltham, MA USA 462-DU / Novell, Inc. Alle rechten voorbehouden. Novell, het Novell-logo, het N-logo, NetWare, GroupWise, ZENworks, Novell ifolder en SUSE zijn gedeponeerde handelsmerken; Novell Consulting is een gedeponeerd servicemerk; en edirectory, Novell Client en Novell Cluster Services zijn handelsmerken van Novell in de Verenigde Staten en andere landen. *Alle overige handelsmerken zijn eigendom van hun respectieve eigenaars.