Stichting Pensioenfonds Achmea. Jaarverslag 2012

Transcriptie

1 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012

2 Inhoudsopgave Bestuursverslag Voorwoord Karakteristieken van het pensioenfonds Profiel Kerncijfers Bestuur en organisatie Verslag van het bestuur Inleiding Bestuursvergaderingen Pensioenwetgeving Uitbesteding Uitvoeringsovereenkomsten Waardeoverdracht Toeslagverlening Extern toezicht Deskundigheidsbevordering Naleving wet- en regelgeving Compliance Communicatie Ontwikkeling aantal verzekerden Pensioenparagraaf Financiële paragraaf Actuariële paragraaf Beleggingsparagraaf Risicoparagraaf Toekomstparagraaf...45 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht Toelichting behorende bij de jaarrekening Toelichting op de balans per 31 december Toelichting op de staat van baten en lasten over Overige gegevens Bestemming resultaat Actuariële verklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant...84 Bijlagen...83 Bijlage 1: Regelingen...84 Bijlage 2: Verklaring pensioenterminologie Verslagen Verslag van het verantwoordingsorgaan Reactie van het bestuur op het verslag van het verantwoordingsorgaan Verslag van de raad van toezicht Reactie van het bestuur op het verslag van de raad van toezicht Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

3 Bestuursverslag 2012 Bestuursverslag Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

4 1. Voorwoord Hiermee presenteren wij het jaarverslag over het jaar 2012 van Stichting Pensioenfonds Achmea (SPA). Met dit verslag geven wij u een beeld van de financiële positie ultimo 2012 van het fonds en de ontwikkelingen in De pensioenwereld werd in 2012 gekenmerkt door veel en complexe ontwikkelingen, die SPA direct of indirect raken. Belangrijk punt van aandacht van het bestuur was de financiële positie van het fonds die mede bepaald is door de financieeleconomische crisis. Veel pensioenfondsen hebben herstelplannen moeten uitvoeren en hebben moeten nadenken over het mogelijk korten van aanspraken en rechten. Voor het Pensioenfonds Achmea is dit, ook in 2012, niet aan de orde. Om de aanspraken zoveel mogelijk te beschermen, zijn deze met een zogenaamd garantiecontract bij Achmea Pensioen- en Levensverzekeringen N.V. (AP&L) verzekerd. Het fonds loopt zodoende slechts een gering risico dat het zijn verplichtingen niet kan nakomen. Daarnaast is met de werkgever Achmea afgesproken dat deze extra financiële middelen aan het fonds ter beschikking stelt, indien dit noodzakelijk is. De financiële positie van het fonds is gezond. De dekkingsgraad bedroeg ultimo ,2%, een verbetering van 10,4% ten opzichte van de dekkingsgraad per einde Het bestuur is verheugd over deze toename. Het fonds heeft het boekjaar in 2012 met een positief resultaat van 401,0 mln. afgesloten. Dit resultaat is samengesteld uit een positief resultaat uit hoofde van herverzekering van 360,7 mln., een aanvullende storting van de werkgever van 37,7 mln. om de premie kostendekkend te maken, en positieve overige resultaten ad 2,6 mln. Het resultaat uit hoofde van herverzekering is voor een bedrag van 166,6 mln. het gevolg van de toepassing van een gewijzigde rentetermijnstuctuur binnen het gesepareerde beleggingsdepot bij de verzekeraar. In navolging van 2011 zijn ook in 2012 in samenwerking met werkgever Achmea, SBZ en de verzekeraar, bijeenkomsten georganiseerd om de deelnemers van 55 jaar en ouder zicht te geven op hun keuzes en mogelijkheden van werken en pensioen. De bijeenkomsten voorzagen in een grote behoefte en zijn goed gewaardeerd. Daarnaast is dit jaar, in samenwerking met Achmea Academy Insuring Knowledge, gestart met individuele gesprekken met deelnemers jonger dan 55 jaar. Ook hiervoor was grote belangstelling. Dit verslag bevat de uitkomsten van het financieel beheer en de actuariële analyse van het resultaat. In het verslag zijn naast de financiële aangelegenheden ook andere onderwerpen beschreven, die de aandacht van het bestuur vroegen. Wij spreken een woord van dank uit aan iedereen, die in het verslagjaar voor het fonds werkzaam is geweest. Apeldoorn, 20 juni 2013 Namens het bestuur van Stichting Pensioenfonds Achmea J.R.P. van den Brink, voorzitter A.M. de Graaf, secretaris Bestuursverslag 2012 De overeenkomsten met de verzekeraar van het fonds en met de werkgevers lopen af op 31 december De contracten worden niet automatisch verlengd. Het bestuur van het fonds dient zich daarom op zijn toekomstige situatie voor te bereiden. De beëindiging van de contracten valt samen met het feit dat de werkgever Achmea bezig is met het ontwerpen van een nieuwe pensioenregeling. Tevens heeft het fonds te maken met wijzigende wetgeving. Redenen voor het fonds om zich serieus op deze ontwikkelingen voor te bereiden. Het bestuur heeft daarom een stuurgroep in het leven geroepen die tot taak heeft het voeren van de regie op de activiteiten die het fonds in het kader van de toekomst van het pensioencontract zal moeten uitvoeren. Als beleggingsjaar is 2012 een heel goed jaar geweest. Bleven de rendementen op de beleggingen in 2011 nog achter, in 2012 zijn goede resultaten bereikt. Het rendement op de gehele portefeuille binnen het gesepareerde beleggingsdepot bij de verzekeraar (exclusief rente- en valuta-afdekking) bedroeg 10,0% tegenover 4,2% in Het bestuur van een pensioenfonds is volledig verantwoordelijk. Het fondsbestuur is risicobewust, heeft kennis van zaken en een voortdurend kritische houding. Het risicobeleid van SPA heeft in 2012 verder vorm gekregen. Begin 2013 heeft het bestuur een plan van aanpak ten behoeve van het risicomanagement vastgesteld. In het verslagjaar is de website weer ingezet als belangrijkste en centrale communicatiemiddel naar de verschillende doelgroepen. De website is in 2012 uitgebreid met een pensioenplanner: een rekentool waarmee de deelnemer inzicht kan krijgen in de eigen pensioensituatie en die van de partner, inclusief de effecten van de keuzemogelijkheden. Voorts is de website herzien om nog beter de rol te kunnen vervullen van belangrijk centraal communicatiemiddel. 6 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

5 2. Karakteristieken van het pensioenfonds 2.1 Profiel Stichting Pensioenfonds Achmea (SPA), statutair gevestigd te Utrecht, hierna aan te duiden als de stichting of het fonds is ontstaan op 1 juni De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer De stichting is een ondernemingspensioenfonds en is aangesloten bij de Pensioenfederatie. Het fonds heeft tot doel uitvoering te geven aan de Achmea pensioen reglementen, die een vertaling zijn van de pensioenovereenkomsten die de aangesloten ondernemingen (Achmea Interne Diensten N.V. en InShared Nederland B.V.) zijn aangegaan met hun werknemers. De laatste statutenwijziging was op 16 maart Kerncijfers ( x 1.000) Aandeel herverzekeraar in technische voorzieningen Reserves Dekkingsgraad 115,2% 104,8% 107,3% 2.3 Bestuur en organisatie Bestuurssamenstelling Het bestuur van het fonds bestaat uit tien bestuursleden. Uitgaande van de situatie ultimo 2012, worden vijf leden voorgedragen door de werkgevers en worden vijf bestuursleden voorgedragen door de Centrale Ondernemingsraad (COR), casu quo de pensioengerechtigden, op basis van verkiezingen. Zowel actieve deelnemers als pensioengerechtigden komen in aanmerking voor de benoeming tot werknemersbestuurslid. Daarnaast kent het fonds maximaal zes plaatsvervangende bestuursleden, twee van de zijde van de werkgevers, twee van de zijde van de werknemers en twee van de zijde van de pensioengerechtigden. Deze bestuursleden worden eveneens voorgedragen op basis van verkiezingen. In het verslagjaar heeft het bestuur besloten het mogelijk te maken dat ook van de zijde van de werkgever plaatsvervangende bestuursleden ter benoeming aan het bestuur kunnen worden voorgedragen. De werkgever heeft in het verslagjaar één plaatsvervanger voorgedragen. De andere functie is op dit moment nog niet ingevuld. Het bestuur stelt de verhouding vast tussen de bestuursleden namens de actieve deelnemers en de pensioen gerechtigden. Vanwege een wijziging in de getalsverhouding, is de samenstelling vanaf medio het verslagjaar vier leden namens de actieve deelnemers en één lid namens de pensioengerechtigden. Dit was respectievelijk drie en twee. Bestuursverslag 2012 Bijdrage werkgever en werknemers 1) Uitgekeerde pensioenen Herverzekeringspremies en koopsommen 1) Aantallen Deelnemers Gewezen deelnemers Pensioengerechtigden 2) Arbeidsongeschiktheidspensioen Totaal Werkgevers In het verslagjaar zijn door het bestuur met de COR en de werkgever, als voordragende instanties van bestuursleden, gesprekken gestart over de toekomstige wijze van benoeming van bestuursleden. Door alle partijen is de conclusie getrokken dat de huidige statutaire en reglementaire procesgang niet meer aansluit bij het nieuwe toezichtskader op dit punt en het beleid van SPA. Hierop is gekomen tot afspraken over een proces van vacaturestelling, sollicitaties, een gezamenlijke toets en de benoeming van kandidaten. Deze afspraken worden op dit moment uitgewerkt, onder andere in de vorm van nieuwe statuten. Later in dit verslag komen wij terug op de wijzigingen in de benoemingsprocedure. Eén van de leden die door de werkgevers is voorgedragen, wordt als voorzitter benoemd. De werknemersleden en de pensioengerechtigden kiezen uit hun midden een plaatsvervangend voorzitter. Deze is in functie als secretaris. De zittingsduur van bestuursleden bedraagt volgens de statuten vier jaar. Het bestuur heeft een rooster van aftreden opgesteld om de continuïteit met betrekking tot de opgebouwde kennis te waarborgen. Herbenoeming is mogelijk voor nog eens vier jaar. Toeslagverlening per 1 januari Opgebouwde pensioenaanspraken van actieven 2,01% 1,25% 1,00% Ingegane pensioenen en pensioenaanspraken van gewezen deelnemers 3) 0,00% 1,38% 0,40% Toelichting: 1) De toeslagkoopsommen per 1 januari van enig boekjaar worden in dat boekjaar verwerkt. 2) Is exclusief pensioengerechtigden met een arbeidsongeschiktheidspensioen. 3) De toeslagverlening van ingegane pensioenen en pensioenaanspraken van gewezen deelnemers is voorwaardelijk; er is geen recht op toeslag en het is niet zeker of en in hoeverre in de toekomst toeslagverlening zal plaatsvinden. Voor een deel van de populatie gelden voor 2010 en 2011 afwijkende percentages (in verband met een andere referteperiode): 2010: 0,10%; 2011: 1,35%. Op basis van een garantierecht ontvangt een beperkte groep inactieve deelnemers van het voormalig Pensioenfonds Interpolis in 2012 een toeslag van 0,97%. 8 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

6 Eind 2012 bestond het bestuur van het fonds uit de volgende personen: Naam Functie Vertegenwoordiging Lid sinds Datum aftreden dhr. J.R.P. van den Brink voorzitter werkgevers 1 juni juni 2013 dhr. M. Friedel 1e plv. bestuurslid werknemers 27 januari juli 2014 dhr. A.M. de Graaf secretaris werknemers 1 juni juli 2013 dhr. T.J. van der Helm *) bestuurslid werknemers 30 augustus augustus 2016 dhr. J.R. Hesse 1e plv. bestuurslid werkgevers 30 augustus augustus 2016 mw. A.W. Hoogteijling plv. bestuurslid pensioengerechtigden 8 december december 2015 dhr. G.T.J. Meulenbroek bestuurslid werkgevers 20 juni juni 2016 dhr. F.J. Mittertreiner bestuurslid werkgevers 20 december december 2016 mw. A. Pásztor bestuurslid werknemers 12 januari januari 2016 dhr. W.A. Roos 2e plv. bestuurslid werknemers 31 oktober oktober 2015 mw. S. Spek bestuurslid werkgevers 5 december december 2015 dhr. J.M.M. van Tuyl bestuurslid pensioengerechtigden 1 juni juli 2013 dhr. G.C.M. Warmerdam bestuurslid werkgevers 23 augustus augustus 2015 vacature bestuurslid werknemers n.v.t. n.v.t. vacature 2e plv. bestuurslid werkgevers n.v.t. n.v.t. *) Vanwege gewijzigde getalsverhoudingen tussen pensioengerechtigden en actieve deelnemers is deze zetel per 1 juli 2012 ingevuld door de actieve deelnemers. Vacatures Binnen het bestuur zijn in het verslagjaar vacatures ontstaan door het vertrek van een viertal bestuursleden, twee van werkgeverszijde en twee van werknemerszijde. Van werkgeverzijde zijn de heren Koelemeij en Creemers afgetreden. De heer Koelemeij is op 1 maart 2012 afgetreden als gevolg van het aanvaarden van een functie buiten Achmea. De heer Creemers is per 1 september 2012 afgetreden vanwege het aanvaarden van een functie bij de verzekeringsmaatschappij in oprichting van Achmea in Australië. In hun opvolging is voorzien door de benoeming van de heren Meulenbroek en Mittertreiner. Van werknemerszijde is de heer Stegink op 1 juli 2012 afgetreden, dit conform het rooster van aftreden dat het bestuur heeft opgesteld. Op dezelfde datum is de heer Spruyt afgetreden, eveneens conform het rooster van aftreden. De heer Spruyt is door de heer Van der Helm opgevolgd. De heer Spruyt was vertegenwoordiger namens de pensioengerechtigden; de heer Van der Helm is afkomstig uit de kring van actieve deelnemers. Dit hangt samen met de gewijzigde getalsverhouding tussen beide groepen deelnemers. Aan het eind van het verslagjaar was nog niet voorzien in de vacature als gevolg van het aftreden van de heer Stegink. Wij zijn de afgetreden bestuursleden veel dank verschuldigd voor de werkzaamheden die zij voor het fonds en zijn rechtsvoorgangers hebben verricht en wensen de nieuw benoemde bestuursleden succes toe in hun nieuwe functie. Wij danken de ondernemingsraad voor de bereidwilligheid om voor het fonds een verkiezing te organiseren. Dagelijks bestuur: De heren J.R.P. van den Brink (voorzitter) en A.M. de Graaf Commissie financiën: Mevrouw S. Spek (voorzitter) en de heer G.T.J. Meulenbroek Commissie wet- en regelgeving: De heren J.M.M. van Tuyl (voorzitter) en W.A. Roos en mevrouw A.W. Hoogteijling Commissie communicatie: De heren G.T.J. Meulenbroek (voorzitter) en T.J. van der Helm en mevrouw A. Pásztor Commissie beleggingen: De heren G.C.M. Warmerdam (voorzitter) en M. Friedel Het fonds heeft in het verslagjaar ook een tijdelijke, dan wel ad hoc commissie ingesteld, te weten: Stuurgroep SPA 2014 (voorheen: Commissie pensioenakkoord): De heren G.T.J. Meulenbroek (voorzitter), J.M.M. van Tuyl en G.C.M. Warmerdam. De commissies / de stuurgroep worden ondersteund door het bestuursbureau (voorheen: pensioenbureau). De commissie communicatie wordt tevens ondersteund door Syntrus Achmea; de commissie beleggingen wordt door de heer M. Euverman van Sprenkels & Verschuren ondersteund. Organen Vanuit zijn verantwoordelijkheid voor Goed Pensioenfondsbestuur heeft het bestuur de hiernavolgende organen ingesteld. Verantwoordingsorgaan Het fonds kent een verantwoordingsorgaan, waarin de actieve deelnemers, de gewezen deelnemers, de pensioengerechtigden en de werkgevers zijn vertegenwoordigd. Het verantwoordingsorgaan oordeelt over het handelen en het uitgevoerde beleid door het bestuur, de gemaakte beleidskeuzes voor de toekomst en oordeelt of de belangenbehartiging op evenwichtige wijze heeft plaatsgevonden. Verder heeft het verantwoordingsorgaan ten aanzien van bepaalde onderwerpen een recht van advies. Van de zijde van de gewezen deelnemers / pensioengerechtigden is mevrouw Lundgren per 13 september 2012 afgetreden conform het door het verantwoordingsorgaan opgestelde rooster van aftreden. De vacature die als gevolg van haar vertrek is ontstaan, is ingevuld door de benoeming van de heer De Lange. De heer Lange vervulde tot die datum de functie van plaatsvervangend lid. Deze functie is vervuld door de benoeming van de heer C.J. de Jong. Eveneens is per 13 september 2012 de heer Van Benthem herbenoemd. De herbenoeming geldt voor een periode van vier jaar. Ook is de rol van de heer Starreveld formeel gewijzigd. Hij is per dezelfde datum lid geworden. Tot slot is de heer De Mooy per die datum benoemd tot plaatsvervangend lid van de werknemers. Met deze wisselingen is het verantwoordingsorgaan weer volledig op sterkte gekomen. Wij danken mevrouw Lundgren voor de werkzaamheden die zij voor het fonds heeft verricht en wensen de nieuw benoemde leden succes toe bij het vervullen van hun functie. Bestuursverslag 2012 Bestuurlijke commissies Het bestuur heeft een aantal commissies ingesteld die verantwoordelijk zijn voor de beleidsvoorbereiding van de specifieke taakgebieden die het fonds kent en het bestuur hierover adviseert. Eind 2012 kende het fonds de volgende commissies, waarvan de invulling aan het eind van het verslagjaar als volgt was: 10 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

7 Aan het eind van het verslagjaar was het verantwoordingsorgaan als volgt samengesteld: Naam Functie Vertegenwoordiging dhr. W.H.J. van Benthem lid werknemers dhr. R.A. van de Graaf voorzitter werkgevers dhr. C.J. de Jong plaatsvervangend lid gewezen deelnemers/pensioengerechtigden dhr. J.H. de Jong lid gewezen deelnemers/pensioengerechtigden dhr. P. de Lange lid gewezen deelnemers/pensioengerechtigden dhr. C. de Mooy plaatsvervangend lid werknemers dhr. M.P. Starreveld lid werknemers dhr. E. Valk lid werkgevers Intern toezicht Het intern toezicht heeft de vorm van een raad van toezicht. Het is de taak van de raad van toezicht om de beleids- en bestuursprocedures, de beleids- en bestuursprocessen en de beheersingsmaatregelen binnen het fonds, de wijze van aansturing van het fonds en de wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met de risico s op de langere termijn, te beoordelen. De heer Hokke heeft besloten zijn functie per 1 juli 2012 neer te leggen. De heer Hokke is per dezelfde datum door de heer Degenhardt opgevolgd. Wij danken de heer Hokke voor de werkzaamheden die hij voor het fonds heeft verricht en wensen de heer Degenhardt succes toe in zijn nieuwe functie. Aan het eind van het verslagjaar bestond de raad van toezicht uit de heren R. Degenhardt, J.P. Nieuwenhuizen, en C.A.G. Vernooij. Bestuursverslag 2012 Deelnemersraad De deelnemersraad van het fonds bestaat uit tien leden. De zittingsduur bedraagt vier jaar. De deelnemers en pensioengerechtigden zijn op basis van hun onderlinge getalsverhoudingen vertegenwoordigd. De deelnemersraad adviseert het bestuur van het fonds gevraagd of ongevraagd over aangelegenheden die het pensioenfonds betreffen. Het is de taak van de deelnemersraad om te adviseren over de in de statuten en het reglement deelnemersraad als zodanig benoemde onderwerpen. De samenstelling van de deelnemersraad was ultimo 2012 als volgt: Naam Functie Vertegenwoordiging dhr. P.W. Baardse lid werknemers dhr. P.O. Bos lid werknemers dhr. W.A. van den Broek voorzitter werknemers dhr. T.J.J. van Dijk lid pensioengerechtigden mw. M.Y.P. van den Hombergh lid werknemers mw. K.J.G.M. van Hout lid werknemers mw. E. Kluin-van Veluwen lid werknemers dhr. B.A. Otten lid pensioengerechtigden vacature lid werknemers vacature lid werknemers Tijdens het verslagjaar is van de zijde van de werknemers de heer Boesten afgetreden. Hij trad af op 1 mei In de vacature die als gevolg van zijn aftreden ontstond, is voorzien door benoeming van de heer Bos per dezelfde datum. Commissie van Beroep SPA kent een geschillenregeling. Als een belanghebbende van SPA het niet eens is met een beslissing van het bestuur, dan kan het geschil worden voorgelegd aan de commissie van beroep. Deze commissie bestaat uit drie onafhankelijke personen: Mw. L.E.M. Duynstee Dhr. E.E.W. Nooij Dhr. J. de Winter Herverzekering Het fonds heeft de pensioenverplichtingen met een zogenaamd garantiecontract volledig (her)verzekerd bij Achmea Pensioen- en Levensverzekeringen N.V. (AP&L). De beleggingen in het kader van die verzekering zijn ondergebracht in een Gesepareerd Beleggingsdepot met Garantiecontract (GDG). Die beleggingen zijn juridisch eigendom van AP&L. Het fiduciair beheer van deze beleggingen is door AP&L uitbesteed aan de afdeling Strategisch Pensioen Management van Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. De commissie beleggingen van SPA is sterk betrokken bij de beleidsontwikkeling en de monitoring van het beheer van de beleggingen in het depot. In de Beleggingsparagraaf wordt verslag gedaan van de ontwikkelingen op het gebied van het vermogensbeheer en de ontwikkelingen die zich in het verslagjaar binnen de beleggingsportefeuille hebben voorgedaan. Beleggingen Naast het GDG is er in relatief beperkte mate sprake van eigen beleggingen. Deze eigen beleggingen zijn buiten het depot ondergebracht. Het beleggen van die middelen vindt plaats met behulp van een fiduciair manager. Ten behoeve daarvan heeft SPA een eigen overeenkomst met de afdeling Strategisch Pensioen Management van Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. afgesloten. In de Beleggingsparagraaf wordt eveneens verslag gedaan van de ontwikkelingen binnen de eigen beleggingsportefeuille van SPA. Per 1 december 2012 zijn de heren De Jong en Spekreyse afgetreden. De vacatures die als gevolg van hun vertrek ontstonden, zijn niet opgevuld. De reden hiervoor is dat nieuwe pensioenwetgeving aanstaande is en dat het verantwoordingsorgaan en de deelnemersraad worden omgevormd tot een deelnemers- en pensioengerechtigdenraad. Deze zal overigens de naam verantwoordingsorgaan gaan dragen. Wij danken de heren Boesten, De Jong en Spekreyse voor de werkzaamheden die zij voor het fonds hebben vervuld en wensen de heer Bos succes toe in zijn nieuwe functie. Tevens is besloten een wisseling aan te brengen in het voorzitterschap van de raad. De heer Van Dijk heeft in de loop van het jaar de voorzittershamer aan de heer Van den Broek overgedragen. Uitvoeringsorganisatie Het fonds heeft de pensioenadministratie uitbesteed aan Achmea Pensioen- en Levensverzekeringen N.V. Het afgesproken niveau van de dienstverlening is in een Service Level Agreement (SLA) vastgelegd. Compliance officer Het bestuur heeft een compliance officer aangesteld die in algemene zin verantwoordelijk is voor het bewaken van de correcte naleving van de gedragscode door alle betrokkenen. Het bestuur laat deze functie door mevrouw N.M. Opdam van Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen LLP uitvoeren. De compliance officer wordt vanuit het bestuursbureau ondersteund. 12 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

8 Bestuursbureau (voorheen: pensioenbureau) Het bestuur wordt ondersteund door het bestuursbureau. Het bestuursbureau van SPA is integraal en volledig verantwoordelijk ten behoeve van het in control zijn van het pensioenfondsbestuur met betrekking tot de governance (beleid, financieel, uitvoering en communicatie), het beheer van het vermogen, het risicomanagement en de uitvoering van de pensioenregeling. Het bureau ondersteunt in die rol het bestuur op proactieve wijze. Daarnaast draagt het bestuursbureau zorg voor de coördinatie van de door het bestuur aan derden opgedragen taken. Desgevraagd dan wel op eigen initiatief adviseert het bestuursbureau het bestuur in alle gevallen waarin het belang van het fonds dit meebrengt. Externe ondersteuning Het fonds wordt bijgestaan door Montae voor actuariële en juridische vraagstukken en risicobeheersing op lange termijn. Op het gebied van beleggingen, waaronder het strategisch beleggingsbeleid, wordt het fonds bijgestaan door Sprenkels & Verschuren. 3. Verslag van het bestuur 3.1 Inleiding Het bestuur van SPA brengt hierbij verslag uit over de verrichte werkzaamheden, het gevoerde beleid en de pensioenontwikkelingen in het jaar Het doel van het verslag is om informatie te verschaffen over de stand van zaken, de resultaten en wijzigingen in de financiële positie van het fonds. Deze verslaggeving is afgestemd op de Pensioenwet en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving zoals deze over 2012 van toepassing zijn. In 2012 is een aantal activiteiten uitgevoerd die samenhangen met de inrichting en structuur van het fonds. Voorts is, vanwege de financieel-economische situatie, veel aandacht besteed aan de financiële positie van het fonds. Het bestuur heeft voor 2012 een aantal speerpunten benoemd. Dit betreft een viertal onderwerpen waarop het bestuur zijn bijzondere aandacht heeft gericht. Deze onderwerpen zijn: governance, communicatie, transparantie en het pensioenakkoord. Wij gaan elders in dit jaarverslag dieper op deze onderwerpen in. Bestuursverslag 2012 Controlerend accountant Certificerend actuaris KPMG Accountants N.V. Aon Hewitt W. Teeuwissen RA Drs. A.G.M. den Hartogh AAG Rijnzathe 14 Admiraliteitskade PV De Meern 3063 ED Rotterdam Adviserend actuaris Beleggingsadviseur Montae Sprenkels & Verschuren Actuarissen & Consultants Dr. R. den Hertog AAG Ir. drs. M. Euverman AAG CFA Verrijn Stuartlaan 1F Haaksbergweg EK Rijswijk 1101 BP Amsterdam Compliance officer Verzekeraar en administrateur Holland Van Gijzen Advocaten en Notarissen LLP Achmea Pensioen- en Levensverzekeringen N.V. Mr. N.M. Opdam Laan van Malkenschoten 20 Antonio Vivaldistraat NP Apeldoorn 1083 HP Amsterdam Fiduciair management & strategisch advies Bestuursbureau Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. Bestuursbureau Stichting Pensioenfonds Achmea Rijnzathe 10 Laan van Malkenschoten PV De Meern 7333 NP Apeldoorn 3.2 Bestuursvergaderingen Het bestuur heeft in het verslagjaar achtmaal vergaderd. Het aantal vergaderingen is daarmee gelijk gebleven ten opzichte van Wel heeft het bestuur naast deze reguliere vergaderingen een tweetal studiedagen belegd. Het doel van deze dagen is dieper in te gaan op de ontwikkelingen waarmee het fonds in de komende periode wordt geconfronteerd. Daarnaast is separaat vergaderd met de deelnemersraad, het verantwoordingsorgaan en de raad van toezicht. Jaarlijks organiseert het bestuur van het fonds een heidedag in aanwezigheid van de organen, de adviseurs en medewerkers van het bestuursbureau. Heidagen worden gehouden voor het voeren van strategische en beleidsmatige discussies. Ook tijdens de heidag in het verslagjaar heeft het bestuur zich over een aantal beleidsmatige en strategische onderwerpen gebogen. Er is uitgebreid stilgestaan bij de (mogelijke) gevolgen van het pensioenakkoord en bij het transitieproces en de toekomst van het pensioencontract voor het fonds. Tijdens het verslagjaar hebben onder meer de onderstaande onderwerpen op de agenda van de bestuursvergaderingen gestaan. Overigens maken de andere onderdelen van dit verslag op reguliere basis ook deel uit van de agenda van het bestuur. Financiële positie en dekkingsgraad Belangrijk punt van aandacht van het bestuur was de financiële positie van het fonds die mede bepaald is door de financieeleconomische crisis. Veel pensioenfondsen zagen zich genoodzaakt, als gevolg van de crisis, een herstelplan op te stellen met daarin opgenomen een aantal maatregelen die er voor moeten zorgen het fondsvermogen te herstellen. Vanwege het feit dat het fonds zijn aanspraken met een zogenaamd garantiecontract volledig heeft herverzekerd, loopt het fonds een gering risico dat het zijn verplichtingen niet kan nakomen. Daardoor was het opstellen van een herstelplan voor het fonds niet aan de orde. De dekkingsgraad bedroeg ultimo ,2%, een verbetering van 10,4% ten opzichte van de dekkingsgraad per einde Het bestuur is verheugd over deze toename. Beleggingsplannen 2013 Het bestuur heeft voor 2013, conform de voorstellen van de commissie beleggingen, beleggingsplannen voor de beleggingen van het GDG en de eigen middelen vastgesteld. Daarnaast is het actieplan van de commissie beleggingen voor 2013 vastgesteld. De beide beleggingsplannen gaan in op de wijze waarop het fonds invulling geeft aan zijn beleggingsbeleid. Het actieplan is een concrete vertaling naar activiteiten en maatregelen die het fonds neemt om in de uitvoering van zijn beleid succesvol te kunnen zijn. Later in dit verslag gaan wij uitgebreid in op het beleggingsbeleid voor het komende jaar. 14 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

9 Beleid verantwoord beleggen Als uitgangspunt voor verantwoord beleggen hanteert het pensioenfonds het Global Compact van de Verenigde Naties. Dit bestaat uit tien principes die gerelateerd zijn aan mensenrechten, arbeidsnormen, milieu en anticorruptie die hun oorsprong vinden in internationaal breed geaccepteerde verdragen zoals de Universele verklaring van de rechten van de mens en de normen van de International Labour Organisation ( Installeren commissie van beroep Als een deelnemer het niet eens is met een besluit van het bestuur, kan deze zich tot de commissie van beroep wenden. Hoewel er tot op heden geen geschillen door deelnemers aanhangig zijn gemaakt, heeft het bestuur in het verslagjaar gemeend het verstandig te vinden de commissie samen te stellen. De samenstelling van de commissie leest u bij hoofdstuk 2.3 (bestuur en organisatie). Bestuursverslag 2012 De aanpak verantwoord beleggen bestaat uit de volgende onderdelen: Engagement Engagement, het aangaan van de dialoog met ondernemingen, is het centrale middel van het beleid met betrekking tot verantwoord beleggen. Doel is om een positieve gedragsverandering te bewerkstelligen en daarnaast aandeelhouderswaarde te creëren. Robeco voert namens het pensioenfonds de dialoog met ondernemingen. Corporate governance en stemmen op aandeelhoudersvergaderingen Een andere manier om ondernemingen te beïnvloeden is door gebruik te maken van aandeelhoudersrechten. Het pensioenfonds maakt actief gebruik van het stemrecht. Uitsluiten van producenten van controversiële wapens Bij de bepaling van de definitie van controversiële wapens zoekt het pensioenfonds aansluiting bij internationale verdragen die door Nederland zijn ondertekend en bij het beleid van de Nederlandse overheid. Het pensioenfonds sluit ondernemingen die controversiële wapens produceren uit van beleggingen. De volgende wapensoorten worden als controversieel beschouwd: biologische wapens, chemische wapens, anti persoonsmijnen en clusterbommen. Deze wapens zijn door internationaal recht verboden of staan internationaal ter discussie. Governance beleggingen De beleggingen in het kader van de herverzekeringsovereenkomst zijn juridisch eigendom van de verzekeraar. In de herverzekerings overeenkomst zijn afspraken gemaakt over de zeggenschap van SPA in het beleggingsbeleid binnen het depot. De afspraken komen er op neer dat SPA binnen de in de verzekeringsovereenkomst overeengekomen kaders verantwoordelijk is voor de aansturing van de fiduciaire vermogensbeheerder. Voorstellen voor beleidswijzigingen worden afgestemd met de verzekeraar. Bij het doorontwikkelen en onderhouden van het beleggingsbeleid wordt telkens geredeneerd vanuit de investment beliefs van SPA. Deze zijn in 2011 door SPA vastgesteld. Eigen middelen SPA Op grond van de financieringsovereenkomst heeft SPA ultimo 2011 een vordering op de aangesloten ondernemingen opgenomen. Begin 2012 is deze vordering middels een aanvullende storting voldaan. Dit als de uitkomst van de afspraak over het verhogen van de dekkingsgraad tot uiteindelijk 110%. Deze middelen zijn ter eigen beschikking van SPA. Het bestuur heeft, op voorstel van de commissie beleggingen, besloten om de gelden conform een strategische mix van 80% vastrentende waarden en 20% zakelijke waarden te beleggen. Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. treedt hierbij op als fiduciair manager. Eind 2012 is opnieuw een vordering op de werkgevers opgenomen. Dit keer in verband met het aanvullen van de premie tot kostendekkend niveau. In 2013 zal SPA de bijbehorende middelen ontvangen. Deze zullen worden toegevoegd aan de eigen beleggingsportefeuille van het fonds. Nieuw Europees betalingssysteem (SEPA) SEPA staat voor Single Euro Payments Area, één betalingssysteem binnen Europa. Die zal ervoor zorgen dat burgers en bedrijven met dezelfde betaalmiddelen hun betalingen kunnen afhandelen binnen de gehele eurozone (alle landen die de euro als betaalmiddel hebben) en later de gehele Europese Unie. Vanaf 1 februari 2014 dienen alle financiële instellingen hun systemen te hebben aangepast. Binnen Achmea is een project gestart dat in aanpassing van alle systemen binnen Achmea voorziet. Actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) De ABTN is een door de wet voorgeschreven nota waarin de hoofdlijnen van de pensioenregelingen, de financieringsopzet, de sturingsmiddelen, het toeslag- en het beleggingsbeleid en de organisatorische opzet van het pensioenfonds zijn beschreven. Het bestuur van SPA past dit beleidsstuk jaarlijks, aan de hand van de ontwikkelingen binnen het fonds, aan. In het verslagjaar is de formulering van het beleid in de ABTN aangescherpt. Het bestuur heeft tevens besloten een meer leesbare versie van de ABTN te vervaardigen. Begin 2013 is deze herschreven versie verschenen. Benoemingsprocedure werknemersleden Het fonds heeft de wijze van benoeming van bestuursleden namens de werknemers aangepast. In goed overleg met de COR van Achmea is een nieuwe procedure opgesteld. De verdere implementatie hiervan zal plaatsvinden in Dit geldt ook voor het aanpassen van de statuten en de reglementen. De nieuwe werkwijze is als volgt: Een voordrachtscommissie selecteert bestuurskandidaten voor een pool op basis van curriculum vitae en motivatie, en door middel van een persoonlijk gesprek. De commissie bestaat uit twee werknemersbestuursleden, twee vertegenwoordigers van de COR en twee medewerkers van het bestuursbureau. De leden vanuit het bestuursbureau hebben een ondersteunende rol en hebben geen stemrecht. Indien zich een vacature voordoet, zal de voordrachtscommissie een kandidaat uit de pool voordragen aan het bestuur voor benoeming op basis van de vereiste deskundigheidseisen, het functieprofiel en de geschiktheid van de kandidaat. Het bestuur besluit over de benoeming van de voorgedragen kandidaat. De kandidaat wordt vervolgens getoetst door De Nederlandsche Bank (DNB). Na goedkeuring van DNB is de benoeming afgerond. Statuten en reglementen In het verslagjaar heeft het bestuur besloten de statuten van het fonds aan te passen. De wijzigingen hangen onder meer samen met het feit dat het bestuur het wenselijk vindt dat ook van de zijde van de werkgever plaatsvervangende bestuursleden ter benoeming door het bestuur kunnen worden voorgedragen. Het betreft de mogelijkheid twee plaatsvervangende bestuursleden aan te wijzen. De werkgever heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt door aanwijzing van de heer Hesse als plaatsvervangend lid van het bestuur. De andere functie is op dit moment nog niet ingevuld. Tijdens de fusie tussen Stichting Pensioenfonds Interpolis en Stichting Pensioenfonds Achmea Personeel is ook de leesbaarheid van reglement 1 aan de orde geweest. Afgesproken is het reglement aan te passen in een voor de deelnemers toegankelijker versie. Het reglement is in de vergadering van maart 2012 vastgesteld. Tot slot heeft het bestuur besloten het reglement aan te passen om inactieve deelnemers in de gelegenheid te stellen hun pensioen te flexibiliseren op de pensioendatum. Jaarverslag 2011 Het bestuur heeft in de vergadering van juni 2012 het jaarverslag over 2011 goedgekeurd. Het verslag kreeg instemming van de organen van het fonds. 16 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

10 Verklaring negatief resultaat 2011 Reeds vroeg in 2012 is vastgesteld dat 2011 een verlieslatend jaar was. Ondanks het feit dat de verzekeraar in grote lijnen kon aangeven waardoor het verlies van ruim 71 mln. binnen het GDG is veroorzaakt, was deze in eerste aanleg niet in staat om voor het verlies een afdoende verklaring te geven. De commissie financiën heeft op verzoek van het bestuur van het fonds de verzekeraar gevraagd om een sluitende verklaring voor dit resultaat. Het bestuur heeft kennis van deze verklaring genomen. De belangrijkste resultaatposten van 2011 zijn het beleggingsresultaat, de resultaten op de renteafdekking en de mutatie van de voorziening voor onvoorwaardelijke indexatie. Er zijn met de verzekeraar afspraken gemaakt om te bewerkstelligen dat administraties beter op elkaar aansluiten, zodat verschillen in de toekomst beter en eerder geconstateerd kunnen worden. Concreet houdt dit in dat: AP&L de boekhouding heeft aangepast; AP&L ieder kwartaal een analyse uitvoert en hierover rapporteert; AP&L de procedure met betrekking tot het opleveren van de kasstromen ten behoeve van de renteafdekking heeft aangepast. SPA geeft de daarbij relevante mutaties per ommegaande door; de processen rond het afdekken van het renterisico in kaart worden gebracht en worden getoetst op effectiviteit; de bewaking van de effectiviteit van de rentehedge is belegd bij de commissie beleggingen; AP&L en Syntrus de analyse van de mutatie van de dekkingsgraad hebben verbeterd; Syntrus en AP&L het proces van aansluiting van de beleggingsadministratie van Syntrus op die van custodian BNY Mellon hebben verbeterd. Zodoende kunnen verschillen in de toekomst beter, dan wel eerder, gevonden en opgelost worden. Het bestuur monitort door middel van de kwartaalrapportages nauwgezet de resultaten van het fonds gedurende het jaar. De rapportages worden intensief besproken met de verzekeraar. Na de doorgevoerde procesverbeteringen bij AP&L is het risico dat onverwachte resultaten optreden, zowel negatief als positief, sterk verminderd. Integriteitsrisico Eén van de risico s die het bestuur onderkent, is het integriteitrisico. Dit is een substantieel risico omdat zowel bestuurlijk, als vanuit het werkgeverschap, als vanuit de uitvoering iedereen onder de naam Achmea acteert. Hierdoor bestaat het risico dat voor de buitenwereld sprake is van een aura van belangenverstrengeling en onderlinge verwevenheid en hierdoor te weinig onafhankelijkheid en countervailing power. De praktijk leert ons hoe schadelijk het onvoldoende afgedekt zijn van dit risico voor het fonds en in het verlengde hiervan de onderneming kan zijn. In de visie van het bestuur dient elke vorm van mogelijke (schijn van) belangenverstrengeling voorkomen te worden. Dit heeft zich vertaald in een uitgesproken bestuursvisie op compliance, risicomanagement en zuiverheid in de scheiding tussen SPA en de rest van Achmea. In de statuten van SPA is derhalve een passage opgenomen die het risico op elke (schijn van) belangenverstrengeling bij het benoemen van leden van het bestuur en organen vermindert. bereiden. De beëindiging van de contracten valt samen met het feit dat de werkgever Achmea bezig is met het ontwerpen van een nieuwe pensioenregeling. Tevens heeft het fonds te maken met wijzigende wetgeving. Redenen voor het fonds om zich serieus op deze ontwikkelingen voor te bereiden. Het bestuur heeft daartoe door zijn adviseurs een aantal studies laten uitvoeren, die het bestuur inzicht hebben gegeven in de positie en de mogelijkheden voor de toekomst. Het bestuur heeft in het verslagjaar besloten een stuurgroep in het leven te roepen die tot taak heeft het voeren van de regie op de activiteiten die het fonds in het kader van de toekomst van het pensioencontract zal moeten uitvoeren. 3.3 Pensioenwetgeving Verhoging pensioenleeftijd, nieuwe fiscale grenzen Sinds 2010 discussiëren sociale partners en de overheid over een nieuw pensioenstelsel. In juni 2011 sloten sociale partners en de overheid een Pensioenakkoord. Dit Pensioenakkoord betrof zowel de AOW als het pensioen. Pensioenregelingen toekomstbestendig maken is het doel: ze moeten stijgende levensverwachting en financiële schokken kunnen opvangen. Over de AOW beslist de overheid. Maar pensioen is een arbeidsvoorwaarde en ligt daarmee voor een groot deel op het terrein van sociale partners. De overheid stelt voor het aanvullend pensioen wel de fiscale grenzen vast. Die grenzen bepalen of en in hoeverre het pensioen fiscaal ondersteund wordt. Bij een nieuw pensioenstelsel horen nieuwe communicatieregels. Het perspectief van de deelnemer staat centraal. Er komen meer mogelijkheden voor pensioenfondsen om van hun communicatie maatwerk te maken en te werken met digitale communicatie. Deze regels komen te zijner tijd in de Pensioenwet. In het Pensioenakkoord waren afspraken gemaakt over de verhoging van de AOW-leeftijd. Maar bij de behandeling van de begroting voor 2013 besloot de overheid om de AOW-leeftijd sneller te verhogen dan in het Pensioenakkoord was afgesproken. De afspraken uit dit begrotingsakkoord zijn al in wetgeving neergelegd. De Eerste Kamer stemde namelijk op 10 juli in met deze versnelde verhoging van de AOW-leeftijd en met verhoging van de fiscale pensioenrichtleeftijd naar 67 jaar per De AOW-leeftijd gaat vanaf 1 januari 2013 stapsgewijs omhoog. In september werden verkiezingen voor de Tweede Kamer gehouden. PvdA en VVD spraken in het regeerakkoord van het Kabinet Rutte II af om de AOW-leeftijd nog iets sneller te verhogen. Hierdoor komt de AOW-leeftijd al in 2021 op 67 jaar te liggen. De afspraken uit het regeerakkoord zijn nog niet in wetgeving vastgelegd. Bij de in juli aangenomen verhoging van de AOW-leeftijd hoort een overgangsregeling in de vorm van een voorschotregeling. Bij het regeerakkoord werd voor mensen met een laag inkomen (tot 150% van het wettelijk minimumloon) een overgangsregeling aangekondigd. Deze regeling heeft het karakter van een bijstandsregeling. Door de stapsgewijze leeftijdsverhogingen in de AOW sluiten de pensioenleeftijd en de AOW-leeftijd vanaf 2013 niet meer op elkaar aan. SPA kent vooralsnog een pensioenleeftijd van 65 jaar. Het is aan CAO-partijen om invulling te geven aan de wijzigingen die met de ophoging van de AOW-leeftijd en de aanpassingen in het fiscale kader samenhangen. Bestuursverslag 2012 Interne governance van het fonds Het bestuur heeft besloten advies in te winnen over de governance van SPA en de rol en positie van het pensioenbureau daarin. Naar aanleiding van het advies zijn onder meer de statuten zodanig aangepast dat het pensioenbureau in relatie tot het bestuur geen eigen entiteit is, maar een onderdeel van het bestuur. De naam van het pensioenbureau is bij deze gelegenheid gewijzigd in bestuursbureau. Voor het functioneren van het bestuursbureau is als laatste stap een mandaat regeling opgesteld om de onderlinge samenwerking en de taakverdeling tussen het bestuur en het bestuursbureau vast te leggen. Toekomst SPA De overeenkomsten met de verzekeraar van het fonds en met de werkgevers lopen af op 31 december De contracten worden niet automatisch verlengd. Het bestuur van het fonds dient zich daarom op zijn toekomstige situatie voor te Minder fiscale mogelijkheden opbouw pensioen Bij de behandeling van de begroting voor 2013 besloot de overheid de fiscaal maximale opbouw voor pensioen per 1 januari 2014 met 0,1% te verlagen. Het maximale opbouwpercentage is dan 2,15% voor middelloon en 1,9% voor eindloon. Dit besluit is in wetgeving neergelegd. De ANW-uitkering, de basisuitkering voor weduwen en weduwnaars duurt vanaf 1 juli 2014 maximaal één jaar. Per 1 januari 2013 is de ANW-halfwezenuitkering geïntegreerd in de partneruitkering. Daarmee is de halfwezenuitkering inkomensafhankelijk geworden. 18 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

11 In oktober sloten PvdA en VVD het regeerakkoord van het Kabinet Rutte II. Hierin staat dat er een fiscaal maximale pensioenopbouw van 1,75% komt voor een middelloonregeling en 1,5% voor een eindloonregeling. Daarnaast is er een bovengrens van ingesteld voor de fiscale aftrekbaarheid van de premies voor de aanvullende pensioenen. Dit besluit is nog niet in wetgeving vastgelegd. Op 15 april 2013 stuurde staatssecretaris Weekers van Financiën het wetsvoorstel Wet verlaging maximum opbouw- en premiepercentages pensioenen en maximering pensioengevend inkomen naar de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel sluit aan bij het regeerakkoord, behalve voor wat betreft de maximale opbouw voor een eindloonregeling. Deze wordt in het voorstel 1,55%. Dit onderwerp is nog in ontwikkeling. SPA volgt het op de voet. Waarschijnlijk worden de regels per 1 januari 2015 van kracht. Door de maatregelen bouwt iedereen in de toekomst minder pensioen op. Hoe langer de resterende opbouwduur hoe meer het doorwerkt, waardoor het jongeren harder treft dan ouderen. Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken wijst erop dat de uitgangspositie van het Nederlandse pensioenstelsel rianter is dan in het buitenland en dat de opbouwperiode de laatste jaren gestegen is. Nieuwe financiële opzet pensioenfondsen Nieuw Financieel Toetsingskader voor pensioenfondsen De financiële regels voor pensioenfondsen staan in het Financieel Toetsingskader (FTK). Dat FTK is weer onderdeel van de Pensioenwet. Werknemers verwachten een pensioen dat hoger wordt bij inflatie. Maar de regelingen zijn feitelijk niet zo opgezet. Dat geeft een verwachtingskloof. Voor het pensioenfonds is de pensioenbelofte bovendien moeilijker waar te maken door de lage rente en de stijgende levensverwachting. Ook is de volatiliteit van de beleggingsmarkten de laatste jaren sterk toegenomen. De buffers van pensioenfondsen moeten omhoog om de huidige zekerheidsmaat wel waar te maken. Sociale partners en de overheid spraken daarom over nieuwe financiële regels voor pensioenfondsen. De overheid werkt de afspraken uit in de nieuwe regels van het FTK. Pas in 2015 nieuw FTK Eind 2012 zijn de contouren van een nieuw FTK nog niet helder. Er is al wel een Hoofdlijnennota waarin de uitgangspunten van het nieuwe FTK staan. Dat nieuwe FTK zou op 1 januari 2014 ingaan, maar eind november werd de invoering met een jaar uitgesteld naar 1 januari De huidige regels blijven daardoor een jaar langer van kracht. Wat verandert er vanaf 2015? Voorgesteld wordt dat er twee soorten pensioencontracten komen. Ten eerste een contract dat uitgaat van een uitkering inclusief een jaarlijkse verhoging ter compensatie van de inflatie. Maar bij deze pensioencontracten staat van tevoren minder vast hoe hoog de pensioenuitkering is. Deze ademt namelijk mee als de beurzen dalen en stijgen of als de levensverwachting stijgt. We noemen dit een reëel pensioencontract. Daarnaast wordt voorgesteld dat er contracten komen die een vaste pensioenuitkering toezeggen. Dit heet een nominaal contract. Dat lijkt op de huidige pensioencontracten. Maar de regels worden strenger. Daarmee wordt beoogd dat het minder vaak voorkomt dat de toegezegde pensioenuitkering verlaagd moet worden. Maar de kans dat een pensioenfonds een inflatiecorrectie kan geven, wordt ook lager. Deze pensioencontracten moeten ook de stijgende levensverwachting verwerken. De koopkracht van een dergelijk pensioen is daardoor naar verwachting lager. De consequenties voor SPA zijn nog niet bekend. Eerste aspecten nieuw FTK wel in 2012 van kracht In september 2012 werden al wel aspecten uit het nieuwe FTK in stelling gebracht om onnodig verlagen van pensioenuitkeringen te voorkomen. Eén van de (verplichte) maatregelen is de vervanging van de rentetermijnstructuur voor lange duren door een Ultimate Forward Rate (UFR). Er bestaat namelijk geen goede marktrente voor een periode van twintig jaar of langer. Door het gebruik van de UFR stijgt de dekkingsgraad van het fonds. Daarnaast kunnen pensioenfondsen gebruik maken van faciliteiten uit het Septemberpakket. Uitvoering Vervroegen van pensioen en doorwerken mag Het ministerie van Financiën wijzigde het fiscale beleid ten aanzien van vervroegde pensionering en doorwerken. Het is nu mogelijk om het pensioen te vervroegen tot de 60-jarige leeftijd zonder dat het dienstverband in dezelfde mate wordt verminderd. Dit betekent dat het pensioenfonds de betrokkenen niet meer hoeft te laten verklaren dat zij niet meer zullen werken voor zover ze met pensioen zijn gegaan. Bij SPA is deze werkwijze reeds opgenomen in de pensioenregeling. Uitstel pensioen zonder doorwerken mag tijdelijk Vanaf 1 januari 2013 kan de (gewezen) deelnemer zijn pensioen uitstellen tot de verhoogde AOW-leeftijd zonder te hoeven doorwerken. De regeling is bedoeld voor (ex-)werknemers die vóór 1 januari 1950 zijn geboren. Volgens staatssecretaris Weekers van Financiën geeft het doorwerkvereiste problemen bij ex-werknemers die een Vutuitkering of prepensioen ontvangen. Zij kunnen de ingang van het ouderdomspensioen daarom uitstellen tot de voor hen geldende AOW-leeftijd, zonder dat wordt getoetst of zij nog in dienstbetrekking werkzaam zijn. Dit geldt tot eind maart Bij SPA bestaat deze mogelijkheid voor deelnemers die vallen onder reglement 2006B. Zij kunnen hun pensioen uitstellen tot maximaal de 70-jarige leeftijd. Governance Pensioengerechtigden in bestuur voordat er nieuwe bestuursmodellen zijn Pensioengerechtigden krijgen het recht om mee te besturen bij bedrijfstakpensioenfondsen. Dat nieuwe recht van hen treedt per 1 juli 2013 in werking. Pensioenfondsen hebben vervolgens tot 1 juli 2014 de tijd om aan de wet te voldoen. Het kabinet wil de regels over governance en medezeggenschap voor pensioenfondsen eigenlijk integraal herzien. Het wetsvoorstel Wet versterking bestuur pensioenfondsen is dan ook breder. Deze wet is aangenomen door de Tweede Kamer, maar moet nog behandeld worden door de Eerste Kamer. De laatste stand in de discussie over bestuursmodellen is dat werknemers en pensioengerechtigden samen meer zetels in het bestuur kunnen hebben dan werkgevers. Ook moeten externe deskundigen een grotere rol in het bestuur kunnen krijgen. Het bestuur van werkgevers en werknemers kan vervangen worden door een bestuur van deskundigen. Werkgevers en werknemers hebben dan een rol in een belanghebbendenorgaan. Ook kan het fonds kiezen voor een zogenaamd one tier bestuur. Ons fonds heeft het afgelopen jaar intensief gediscussieerd over de nieuwe bestuursmodellen. Vooralsnog heeft het bestuur besloten het paritaire model te handhaven en de benodigde wijzigingen die dit model vereist, door te voeren. In de vertegenwoordiging van pensioengerechtigden is reeds voorzien. Bestuurders vanaf eerste dag geschikt Een pensioenfondsbestuurder moet vanaf de eerste dag aan alle geschiktheidseisen voldoen. Het fonds zorgt er op die manier voor dat nieuwe en bestaande pensioenfondsbestuurders geschikt en deskundig zijn. Het bestuur is risicobewust Het bestuur van een pensioenfonds is volledig verantwoordelijk. Het fondsbestuur is risicobewust, heeft kennis van zaken en een voortdurend kritische houding. Het risicobeleid van SPA heeft in 2012 verder vorm gekregen. Begin 2013 heeft het bestuur een plan van aanpak ten behoeve van het risicomanagement vastgesteld. Bestuur bespreekt bevindingen intern toezicht Het bestuur heeft een goede relatie opgebouwd met het toezichtsorgaan van het fonds. De bevindingen van de raad van toezicht worden besproken met het bestuur en vastgelegd in een lijst met aanbevelingen. Periodiek vindt terugkoppeling aan Bestuursverslag Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

12 de raad plaats over de opvolging van de aanbevelingen. Het bestuur ervaart de bevindingen van de raad van toezicht als kritisch, onafhankelijk en van een kwalitatief hoog en professioneel niveau. 3.4 Uitbesteding Het bestuur heeft in het verslagjaar frequent overleg gevoerd met de verzekeraar, de uitvoerings organisatie, over de uitvoering van de dienstverlening overeenkomstig de herverzekeringsovereenkomst en het service level agreement. Ook is periodiek overleg gevoerd met de vermogensbeheerder. Dit overleg vindt plaats in de commissie beleggingen. 3.5 Uitvoeringsovereenkomsten In de uitvoeringsovereenkomst wordt de relatie geregeld tussen de werkgevers enerzijds en het fonds anderzijds, als uitvoerder van de pensioenregeling van de werkgevers. De uitvoeringsovereenkomst regelt de wederzijdse rechten en verplichtingen en met name de financiële verplichtingen van de werkgevers jegens het fonds. Het fonds heeft deze overeenkomst met de werkgevers, Achmea Interne Diensten N.V. en InShared Nederland B.V., gesloten. In de uitvoeringsovereenkomst staat dat de werkgevers zich hebben verbonden aan een solide financiering van het fonds, die voldoet aan de in de Pensioenwet gestelde voorwaarden. Bestuursverslag 2012 Herverzekeringsovereenkomst In de herverzekeringsovereenkomst wordt de relatie geregeld tussen de verzekeraar enerzijds en het pensioenfonds anderzijds. In november 2009 is de herverzekeringsovereenkomst op hoofdlijnen getekend. De overeenkomst heeft een looptijd van 5 jaar, van 1 januari 2009 tot en met 31 december Essentieel in de herverzekeringsovereenkomst is dat het fonds de risico s met betrekking tot zijn nominale verplichtingen volledig heeft verzekerd bij AP&L. Als gevolg daarvan is het vermogen van het fonds ingebracht in een gesepareerd beleggingsdepot bij de verzekeraar. De verzekeraar is juridisch eigenaar van dat beleggingsdepot. Afspraken over het beleggingsbeleid zijn in het contract met de verzekeraar vastgelegd. De verzekeraar garandeert de nominale uitkeringen die uit de verzekerde aanspraken voortkomen. Met deze herverzekeringsovereenkomst worden twee belangrijke risico s, het beleggingsrisico en het verzekeringstechnische risico aan de verzekeraar overgedragen. Hiervoor in de plaats loopt het fonds het risico van een faillissement van de verzekeraar. AP&L voert ook de administratie van het fonds. Ultimate Forward Rate De Nederlandsche Bank heeft vanaf 30 september 2012 de gepubliceerde rentetermijnstructuur aangepast. Voor de langere looptijden wordt hierbij een Ultimate Forward Rate (UFR) gehanteerd. Door het gebruik van de UFR daalt de hoogte van de verplichtingen van een pensioenfonds. Op grond van de tekst van de herverzekeringsovereenkomst wordt de UFR ook toegepast bij de bepaling van de voorzieningen binnen het gesepareerde beleggingsdepot. Daarbij is uitgegaan van de rentetermijnstructuur voor verzekeraars. Als gevolg hiervan is het buffervermogen in het depot in 2012 met 166,6 mln. extra gestegen. Het buffervermogen is ultimo jaar hoger dan de normbuffer van 10%. Hierdoor vloeit een bedrag van 111,8 mln. naar het klantvermogen. Dit bedrag is direct door SPA opeisbaar. De effecten voor het fonds komen in de jaarrekening tot uitdrukking in de resultaatdeling uit hoofde van herverzekering en de vorderingen op de verzekeraar. Service Level Agreement In het Service Level Agreement (SLA) zijn afspraken gemaakt over de prestaties en kwaliteitseisen van de dienstverlening om deze later te kunnen toetsen. Een van de onderdelen van het SLA is de kwaliteit en de snelheid waarmee de verzekeraar rapportages oplevert. In het verslagjaar zijn hierover goede afspraken gemaakt die hebben geleid tot een versnelling en verbetering van de leesbaarheid van rapportages. Voor de eigen beleggingen is met Syntrus Achmea Vermogensbeheer B.V. een Dienstverleningsoverenkomst (DVO) afgesloten. Daarin is vastgelegd welk dienstverleningsniveau is overeengekomen. Ook zijn er afspraken gemaakt over het rapporteren en de tijdigheid daarvan. Gezien de herverzekeringsovereenkomst is in de uitvoeringsovereenkomst opgenomen dat, wanneer de premies en koopsommen in het kader van de herverzekeringsovereenkomst hoger zijn dan de kostendekkende premie, de werkgevers de aan de verzekeraar verschuldigde premie aan het fonds betalen. Tot en met het vorige boekjaar is dit steeds het geval geweest. In andere gevallen wordt de kostendekkende premie aan het fonds betaald. Daardoor heeft SPA in 2012 een extra premieopbrengst van 37,7 mln., waartegenover geen verplichtingen aan de verzekeraar staan. Naast de premiebetaling doen de werkgevers, indien nodig, jaarlijks een aanvullende storting om de dekkingsgraad van het fonds op een afgesproken niveau te brengen. Het streven is daarbij om het fonds in stappen naar een dekkingsgraad van 110% eind 2015 te laten groeien. Ultimo 2012 zou de dekkingsgraad hierbij 107% moeten zijn. De dekkingsgraad eind 2012 was 115,2%. Dit betekent dat geen aanvullende storting door de werkgevers hoefde te worden gedaan. De huidige uitvoeringsovereenkomst loopt op 31 december 2013 af. Het bestuur zal in overleg treden met de werkgevers over de vormgeving en inrichting van de pensioenuitvoering vanaf 1 januari Waardeoverdracht In het boekjaar zijn de inkomende collectieve waardeoverdrachten van Prevend en Stichting Pensioenfonds APF afgerond. De deelnemers zijn hierover geïnformeerd. De opgebouwde aanspraken zijn één op één overgenomen door SPA. De onderhandelingen in het kader van de uitgaande collectieve waardeoverdracht naar DFA Service B.V. zijn afgerond. Zodra de overdrachtsovereenkomst is getekend, vindt de administratieve afwikkeling plaats, waarna de deelnemers worden geïnformeerd over de waardeoverdracht. De collectieve uitgaande waardeoverdracht naar Pensioenfonds MN is in onderling overleg tussen beide partijen niet verder voortgezet. De betreffende deelnemers zijn door Pensioenfonds MN op de hoogte gebracht. 3.7 Toeslagverlening Het verhogen van pensioenaanspraken en ingegane pensioenen heet toeslagverlening. Toeslagverlening kan alleen als daarvoor voldoende financiële middelen beschikbaar zijn, dan wel als de werkgevers hiervoor een aanvullende koopsom betalen. De Pensioenwet schrijft voor dat een pensioenfonds een consistent toeslagenbeleid voert en in lijn daarmee communiceert. Daarom gebruikt het fonds de verplichte voorwaardelijkheidsverklaring. Daarin wordt het toeslagbeleid verder toegelicht, wordt de ambitie aangegeven die het fonds heeft voor de mate waarin toeslagen worden gegeven en wordt aangegeven hoe toeslagen worden gefinancierd. 22 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

13 Toeslag in 2012 van het fonds De opgebouwde pensioenen van actieve deelnemers worden jaarlijks onvoorwaardelijk conform de algemene salarisontwikkeling van de Achmea-cao verhoogd. Deze toeslag wordt gefinancierd door de werkgevers. Dit is vastgelegd in het pensioenreglement en de uitvoeringsovereenkomsten. Voor gewezen deelnemers en pensioengerechtigden beslist het bestuur jaarlijks in hoeverre de ingegane pen sioenen en de opgebouwde pensioenaanspraken worden verhoogd. Het bestuur streeft naar een toeslag gelijk aan de stijging van het afgeleide prijsindexcijfer voor de gezinsconsumptie. Deze toeslagverlening is voorwaardelijk want deze is afhankelijk van de middelen van het fonds. Er is geen recht op een toeslag en het is niet zeker of en in hoeverre in de toekomst de toeslagverlening plaatsvindt. Een afgebakende groep gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van het voormalig Pensioenfonds Interpolis heeft een garantierecht op een toeslag gebaseerd op de afgeleide CBS-consumentenprijsindex, verminderd met 1,5 procentpunt en gemaximeerd op 4%. Het fonds heeft een voorziening voor deze toezegging. bedrijfscultuur heeft DNB met behulp van input van externe deskundigen, onder meer vanuit de sector, eind 2009 een beleidsvisie geschreven. Tijdens het verslagjaar heeft een gesprek met vertegenwoordigers van DNB plaatsgevonden. DNB heeft tijdens dit gesprek ingezoomd op een drietal risico s die zij heeft onderkend. Deze risico s zijn: de functiescheiding met de Achmea-organisatie, mede door herverzekering bij de eigen werkgever; kent, begrijpt en beheerst het bestuur de risico s binnen het fonds en is er daadwerkelijk sprake van volledige herverzekering? DNB is tot de conclusie gekomen dat het Pensioenfonds Achmea op al deze punten aan de eisen voldoet en dat beelden over en weer over risico s overeenkomen. Om meer inzicht te krijgen in de werking van de beëindigingsvoorwaarden van het contract, heeft DNB SPA verzocht een scenarioanalyse uit te voeren van de (hypothetische) situatie dat het fonds, na de pensioenafspraken premievrij te hebben gemaakt, liquideert. Het bestuursbureau heeft deze analyse medio 2012 gemaakt en aan DNB gepresenteerd. Bestuursverslag 2012 Per 1 januari 2012 zijn de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers met een toeslag van 2,01% verhoogd. De pensioengerechtigde deelnemers en gewezen deelnemers ontvangen in 2012 geen toeslag omdat de financiële middelen van het fonds ontoereikend zijn om deze toeslag te kunnen financieren. Het fonds heeft de werkgevers een bijdrage gevraagd om de toeslagverlening voor deze groep deelnemers alsnog mogelijk te maken. De werkgever heeft, na een zorgvuldige afweging, laten weten dit verzoek niet te kunnen honoreren. Op basis van een garantierecht ontvangt een beperkte groep inactieve deelnemers van het voormalig Pensioenfonds Interpolis in 2012 een toeslag van 0,97%. Het fonds heeft hiervoor een voorziening gevormd. Toeslag in 2013 van het fonds Per 1 januari 2013 zijn de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers met een toeslag van 1,35% verhoogd. In het najaar van 2012 heeft het bestuur vastgesteld dat de financiële middelen van het fonds op dat moment ontoereikend waren om voor de pensioengerechtigde deelnemers en gewezen deelnemers een toeslag te financieren. De werkgever is gevraagd een bijdrage te leveren om de toeslagverlening voor deze groep deelnemers alsnog mogelijk te maken. De werkgever heeft, na alle belangen afgewogen te hebben, besloten middelen ter beschikking te stellen om een toeslag van 1,35% te verlenen. De pensioengerechtigde deelnemers en gewezen deelnemers ontvangen dus dezelfde toeslag als de actieve deelnemers. Voor de beperkte groep inactieve deelnemers van het voormalig Pensioenfonds Interpolis die onder de garantieregeling vallen, geldt eveneens de toeslag van 1,35%. De prijsstijging van 2,14% verminderd met de vaste afslag van 1,5% geeft namelijk een garantie van 0,64%. En de garantie hoeft dus niet te worden ingeroepen. 3.8 Extern toezicht DNB heeft het bestuursbureau gevraagd als spreker op te treden bij een pensioenseminar. Het centrale thema van deze dag was verantwoordelijkheid van het bestuur. Het bestuursbureau heeft in zijn presentatie ingezoomd op de situatie van SPA. 3.9 Deskundigheidsbevordering In het verslagjaar is het Deskundigheids- en opleidingsplan van het fonds geactualiseerd. Daarbij is rekening gehouden met de eisen die zijn vastgelegd in het plan van aanpak Deskundigheidsbevordering van de pensioenkoepels. Dit zijn: kennis, inzicht en oordeelsvorming. Toetsing van de deskundigheid vindt plaats aan de hand van een aantal aandachtsgebieden, waaronder het besturen van een organisatie, relevante wet- en regelgeving, financiële aspecten en communicatie. De deskundigheid wordt jaarlijks getoetst voor individuele bestuursleden en voor het bestuur als geheel. De uitkomsten daarvan zijn vastgelegd in de deskundigheidsmatrix. Tot voor kort stond de (feitelijke) deskundigheid alsook het toetsen van kennis en inzicht centraal. De ontwikkelingen van de afgelopen tijd hebben echter ook de aandacht gevestigd op leiderschap, besluitvorming en communicatie binnen het bestuur. Mede met het oog op bovengenoemde ontwikkelingen, heeft het bestuur in het verslagjaar besloten de jaarlijkse zelfevaluatie op een hoger niveau te tillen. Het bestuur heeft besloten gebruik te maken van een door de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkeld instrument om het eigen functioneren van het bestuur zichtbaar te maken aan de hand van een objectief vastgestelde vragenlijst. Van deze evaluatie is een rapportage opgesteld, die door het bestuur medio december van het verslagjaar uitvoerig is besproken. Autoriteit Financiële Markten De Autoriteit Financiële Markten (AFM) is de toezichthouder die zich concentreert op het gedrags toezicht op pensioenfondsen en op de communicatie van pensioenfondsen. Het communicatiebeleid van de AFM is opgenomen in het communicatiebeleidsplan van het fonds. De Nederlandsche Bank De Nederlandsche Bank (DNB) houdt toezicht op de naleving door pensioenfondsen en pensioenverzekeraars van de pensioenregelgeving. De Nederlandsche Bank heeft voor de periode haar strategische visie voor het toezicht op financiële instellingen vernieuwd. De speerpunten zijn een aanscherping van het toezichtskader, een sterkere instellingsoverstijgende blik, en meer aandacht voor strategie en bedrijfscultuur van financiële ondernemingen. Ten aanzien van de Ook draagt de nieuwe wijze van benoeming van bestuursleden namens de werknemers, waarbij een pool met geschikte kandidaten wordt gevormd, bij aan het in stand houden van een deskundig bestuur. De benoeming hangt niet meer af van een verkiezingsuitslag, maar van een actief werving- en selectiebeleid. De focus ligt hierbij op de noodzakelijke kwaliteiten, zoals deskundigheid en bestuurlijke vaardigheden. Daarnaast wordt er, in het kader van het diversiteitsbeleid, zo mogelijk op gelet dat het bestuur een afspiegeling vormt van het werknemersbestand van Achmea Naleving wet- en regelgeving Voor zover het bestuur bekend, zijn door het fonds geen overtredingen van wet- en regelgeving gepleegd. 24 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

14 3.11 Compliance Jaarlijks wordt door de bestuursleden, de leden van de deelnemersraad, de leden van het verantwoordingsorgaan en de medewerkers van het bestuursbureau een verklaring ondertekend omtrent het naleven van de gedragscode. Dit is ook in het verslagjaar gebeurd. Het bestuur heeft voorts de werking van de gedragscode geëvalueerd. Het bestuur heeft vastgesteld dat sprake is van een goed functionerende gedragscode. Tot slot heeft het bestuur een rapport van de compliance officer omtrent de naleving van de gedragscode over het jaar 2011 ontvangen en met haar besproken. De compliance officer heeft vastgesteld dat het bestuur de compliance-aangelegenheden die zich in het jaar hebben voorgedaan, adequaat en efficiënt heeft opgepakt. Zij heeft enkele aandachtspunten aan het bestuur meegegeven. Deze hangen samen met het administratieve vastleggingproces. Verzekeringsbank. Consumenten, pensioenuitvoerders en de AFM zijn positief over het pensioenregister. Ook het Pensioenfonds Achmea is bij het pensioenregister aangesloten Ontwikkeling aantal verzekerden Hieronder is een overzicht opgenomen van de ontwikkeling van het aantal verzekerden bij het pensioenfonds in 2012: Niet pensioengerechtigden Pensioengerechtigden Totaal Deelnemers Gewezen deelnemers Gewezen deelnemers met premievrijstelling Ouderdomspensioen Invaliditeitspensioen Partnerpensioen Wezenpensioen Bestuursverslag Communicatie Het fonds hecht veel belang aan goede communicatie met alle belanghebbenden. Dit is een speerpunt voor het fonds. De commissie communicatie heeft een communicatiebeleidsplan en een actieplan opgesteld. SPA heeft een website (www. pensioenfondsachmea.nl) en SPA heeft heel duidelijk de ambitie om voorop te willen lopen, innovatief te willen zijn. Daarom wil het bijblijven op het gebied van nieuwe communicatiemiddelen. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan sociale media en financiële planning. In het verslagjaar is de website weer ingezet als belangrijkste en centrale communicatiemiddel naar de verschillende doelgroepen. De website is in 2012 uitgebreid met een pensioenplanner: een rekentool waarmee de deelnemer inzicht kan krijgen in de eigen pensioensituatie en die van de partner, inclusief de effecten van de keuzemogelijkheden. Voorts is in het verslagjaar een start gemaakt met de herziening van de website, om de website nog meer aansprekend en interactief te maken en om nog beter de rol te kunnen vervullen van belangrijk centraal communicatiemiddel. Aan het eind van het verslagjaar was de algehele herziening van de website in volle gang. In navolging van 2011 is ook in 2012 in samenwerking met werkgever Achmea, SBZ en de verzekeraar, een tiental bijeenkomsten Regie op werk en pensioen verzorgd om de deelnemers van 55 jaar en ouder zicht te geven op hun keuzes en mogelijkheden van werken en pensioen. De bijeenkomsten voorzagen in een grote behoefte en zijn goed gewaardeerd. Daarnaast is dit jaar, in samenwerking met Achmea Academy Insuring Knowledge, gestart met individuele gesprekken met deelnemers jonger dan 55 jaar. Ook hiervoor was grote belangstelling. In 2012 hebben alle gewezen deelnemers van SPA een extra Uniform PensioenOverzicht (UPO) ontvangen. Hierna zullen zij iedere vijf jaar een UPO ontvangen. Om vast te stellen of het fonds voldoet aan zijn doelstellingen, wordt de effectiviteit van de communicatie-inspanningen gemeten. Daartoe organiseert het fonds onder meer klantenpanels. Stand per 31 december nieuwe indiensttredingen herindiensttredingen uitdiensttredingen uitgaande waarde overdrachten ingang pensioenuitkeringen overlijden bereiken einddatum uitkering invalidering revalidering afkoop kleine bedragen overige oorzaken Mutaties per saldo Stand per 31 december Pensioenparagraaf Pensioenregeling Het fonds stelt zich ten doel het uitkeren van een ouderdomspensioen aan deelnemers en gewezen deelnemers, evenals een partner- en wezenpensioen aan hun nabestaanden. Pensioenaanspraken worden opgebouwd volgens het geïndexeerd middelloonsysteem. De opbouw van de rechten is gebaseerd op een pensioengrondslag, berekend als het pensioengevend salaris minus een franchise. De deelnemerbijdragen worden berekend als een percentage van de pensioengrondslag. Deze worden door de werkgever ingehouden op het salaris van de deelnemers. De beleidsvoor bereiding en de uitvoering van het communicatie- en actieplan gebeurt onder aansturing van de commissie communicatie. Pensioenregister Op de website van het pensioenregister ( kan iedereen een overzicht krijgen van de door hem of haar opgebouwde en op te bouwen pensioenaanspraken bij pensioenfondsen, pensioenverzekeraars en de Sociale Herverzekering Het fonds is een volledig verzekerd fonds bij AP&L met een gesepareerd beleggingsdepot met garantie (GDG). Premiebeleid Met de aangesloten werkgevers is in de uitvoeringsovereenkomsten overeengekomen dat het pensioenfonds een kostendekkende premie gebaseerd op fondsgrondslagen ontvangt. In die premie worden opslagen opgenomen voor het in 26 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

15 stand houden van het minimaal vereist eigen vermogen en de uitvoeringskosten van het fonds. Jaarlijks wordt getoetst of de van de werkgevers te ontvangen premie voldoende hoog is om de premies en koopsommen aan de verzekeraar te kunnen voldoen. Wanneer uit die toets blijkt dat de aan de verzekeraar verschuldigde premie de kostendekkende premie overstijgt, wordt de aan de verzekeraar verschuldigde premie door de werkgevers aan het fonds voldaan. Tot en met boekjaar 2011 is dit ieder jaar het geval geweest. In 2012 was de kostendekkende premie echter hoger dan de aan de verzekeraar verschuldigde premie, als gevolg van de lage marktrente. Zodoende heeft ons fonds in 2012 een extra premiebate van 37,7 mln., waartegenover geen premielast uit hoofde van herverzekering staat. De premies zijn bestemd voor de in het jaar te verwerven pensioenaanspraken en te verzekeren risico s. Naast de hiervoor opgenomen afspraken over de premie voor de jaarlijkse inkoop van pensioenen en kosten van het fonds, is met de werkgevers een aanvullende afspraak gemaakt over het verbeteren van de financiële positie van het pensioenfonds. Deze afspraak houdt in dat de werkgevers aanvullende bijdragen aan het fonds zullen doen om de dekkingsgraad van het fonds in stappen te verbeteren. De streefdekkingsgraad daarbij is 110% ultimo Ultimo 2012 zou volgens de uitvoeringsovereenkomst de dekkingsgraad 107% moeten zijn. De dekkingsgraad per eind 2012 bedraagt 115,2%. De werkgever heeft derhalve geen aanvullende storting hoeven doen, aangezien de feitelijke dekkingsgraad ultimo 2012 hoger is dan de streefdekkingsgraad. Toeslagverlening De opgebouwde pensioenen van actieve deelnemers worden jaarlijks onvoorwaardelijk verhoogd op basis van de algemene salarisontwikkeling in de Achmea-cao. De kosten van deze toeslag worden op basis van de uitvoeringsovereenkomst door de werkgevers betaald. Voor gewezen deelnemers en pensioengerechtigden beslist het bestuur jaarlijks of en in hoeverre de ingegane pen sioenen en de opgebouwde pensioenaanspraken worden verhoogd door middel van het verlenen van een toeslag. Het bestuur streeft naar een toeslag ter hoogte van de stijging van de afgeleide prijsindex voor de gezinsconsumptie. Deze toeslagverlening is voorwaardelijk en is afhankelijk van de middelen van het fonds. Er is geen recht op een toeslag en het is niet zeker of en in hoeverre in de toekomst de toeslagverlening zal plaatsvinden. Er is een groep inactieve deelnemers van het voormalig Pensioenfonds Interpolis met een beperkte garantie op toeslag. Het fonds heeft hiervoor een voorziening gevormd. Inhoud van de pensioenregeling De pensioenovereenkomst is vastgelegd in een pensioenreglement. Het pensioenreglement voldoet aan de bepalingen van de Pensioenwet. Het resultaat kan als volgt worden samengevat (in duizenden euro): Verantwoording resultaat ( x 1.000) Resultaatdeling uit hoofde van herverzekering Aanvullende storting werkgever inzake dekkingsgraad n.v.t n.v.t. Aanvullende storting werkgever inzake kostendekkende premie n.v.t. n.v.t. Ontvangen interest Beleggingsresultaat risico fonds Bestuurskosten Kredietafslag op vordering verzekeraar n.v.t. n.v.t Overige baten / lasten Resultaat boekjaar Het resultaat uit hoofde van herverzekering is opgebouwd uit technische resultaten en beleggingsresultaten. Dit resultaat kan ook als volgt worden onderverdeeld. Verantwoording resultaat uit hoofde van herverzekering ( x ) 2012 Resultaat op verzekeringstechnische ontwikkelingen 1,2 Resultaat op het renteafdekkingsbeleid 35,8 Resultaat als gevolg van overrendement 153,2 Resultaat als gevolg van overgang op UFR-waardering 166,6 Overige niet gespecificeerde resultaten 3,9 Totaal resultaat uit hoofde van herverzekering 360,7 Resultaat op verzekeringstechnische ontwikkelingen De ontwikkeling van de toekomstige inflatie heeft geresulteerd in een positief resultaat op de voorziening onvoorwaardelijke indexatie. De feitelijke bestandsontwikkeling heeft eveneens geresulteerd in een positief resultaat. De belangrijkste verliesposten zijn de inkoop van de premiekoopsom en indexatiekoopsom voor 2012, omdat de vigerende marktrente beduidend lager ligt dan de tariefgrondslag. Per saldo resulteert dit in een positief resultaat over 2012 van ruim 1 mln. Bestuursverslag Financiële paragraaf Analyse van het resultaat 2012 De werkgevers dragen de kosten van de pensioenregeling. In de toelichting op de premies (zie punt 9 van de jaarrekening) worden de kosten van de pensioenregeling gespecificeerd. Het positieve resultaat van het pensioenfonds bedraagt 401,0 mln. Dit resultaat is het gevolg van kosten en baten van het pensioenfonds, die niet voor rekening of ten gunste van de werkgevers komen. Het beleggings- en interestresultaat van het pensioenfonds bestaat uit het rendement op de algemene reserve. Volgens afspraak worden de uitvoeringskosten van het fonds door de werkgevers vergoed. De bestuurskosten komen voor rekening van het fonds zelf. De werkgevers betalen de door het fonds vastgestelde kostendekkende premie. Resultaat op het renteafdekkingsbeleid Als gevolg van de dalende rente in 2012 zijn de opbrengsten van het beleid om de rentebeweging af te dekken aanzienlijk geweest in Ruim 343 mln. van de beleggingsopbrengsten valt hieraan toe te rekenen. De waarde van de aanspraken op marktrente, gebaseerd op de swapcurve, stegen ook navenant. Het beleid is er niet op gericht om hier, per saldo, resultaat uit te genereren. Desalniettemin is per saldo een positief resultaat van bijna 36 mln. gerealiseerd. Dit wordt met name ver oor zaakt doordat een aantal renteswaps op gunstige voorwaarden kon worden afgewikkeld ultimo het eerste kwartaal van Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

16 Resultaat als gevolg van overrendement De ontwikkeling op zowel de aandelen als landen- en creditspreads in 2012 heeft geleid tot een positief resultaat. De diverse liggende voorzieningen groeien elk jaar aan en indien de beleggingsopbrengst, exclusief wat wordt toegerekend aan het renteafdekkingsbeleid, deze aangroei overtreft, dan resulteert er een overrendement. In 2012 is hierdoor een aanzienlijk resultaat van ruim 153 mln. gegeneerd. Resultaat als gevolg van overgang op UFR-waardering Ultimo 2012 zijn de verplichtingen op marktrente binnen het depot gebaseerd op de door DNB gepubliceerde curve voor verzekeraars op basis van UFR (Ultimate Forward Rate methodiek). Hierdoor daalt de waarde van de verplichtingen en ontstaat een positief resultaat van bijna 167 mln., dat wordt toegevoegd aan het buffervermogen. Het grootste deel van de kosten heeft betrekking op dienstverlening. De kosten stijgen hierdoor met de loonontwikkeling. Ze fluctueren als gevolg van de in enig jaar uitgevoerde werkzaamheden. Met name projecten zijn van invloed op de omvang van de activiteiten. Zodoende is het kostenniveau van 2012 vergelijkbaar met dat van 2010, maar zijn in 2011 de uitgaven lager geweest. Het totaal aantal deelnemers is redelijk stabiel. Het aantal actieve deelnemers is in 2012 echter aanmerkelijk afgenomen Actuariële paragraaf (bedragen x 1.000) Bestuursverslag 2012 Overige niet gespecificeerde resultaten Het totaal van 360,7 mln. aan resultaat uit herverzekering kan uit hoofde van bovenstaande posten verklaard worden voor een totaalbedrag van 356,8 mln. Er resteert een post van 3,9 mln. die niet expliciet wordt verklaard. Dit betreft onder meer premieresultaat op in- en uitgaande waardeoverdrachten en verschillen in de inschatting van de mutaties in de kasstromen voor de renteafdekking versus de feitelijke mutaties. De reserves zijn door toevoeging van het positieve resultaat 2012 toegenomen tot 560,9 mln. ultimo Per 1 februari 2011 is de afslag kredietrisico op grond van een herziening van het besluit FTK niet meer van toepassing. Het bestuur van SPA heeft besloten om het kredietrisico zelf te beoordelen. Het bestuur beschouwt de vordering op de verzekeraar als volwaardig. In de onderstaande tabel wordt inzicht gegeven in de uitvoeringskosten van het fonds. Uitvoeringskosten ( x 1.000) Administratiekosten Totaal pensioenuitvoeringskosten (exclusief beleggingskosten) Aantal actieve deelnemers en pensioengerechtigen Totaal aantal deelnemers ( x 1) Administratiekosten per actieve deelnemer / pensioengerechtigde Administratiekosten per deelnemer Totaal pensioenuitvoeringskosten per actieve deelnemer / pensioengerechtigde Totaal pensioenuitvoeringskosten per deelnemer De administratiekosten betreffen de kosten die de verzekeraar in rekening brengt voor de uitvoering van de pensioenregeling en de verslaglegging daarover. Onder de totale pensioenuitvoeringskosten zijn, naast de administratiekosten, de kosten van het bestuursbureau, de kosten van de adviseurs en de overige kosten begrepen. Onder de kosten van het bestuursbureau valt een bedrag van ongeveer 0,6 mln. dat jaarlijks wordt besteed aan werkzaamheden die van de werkgever zijn overgenomen. Voor herverzekerde pensioenfondsen gelden eisen, die aan het vermogen van een pensioenfonds worden gesteld, zoals verwoord in het Financieel Toetsingskader (FTK). Dat betekent voor Stichting Pensioenfonds Achmea, dat het fonds aan deze vermogenseisen moet voldoen. Toereikendheidstoets Jaarlijks wordt door het fonds een toereikendheidstoets uitgevoerd. Door middel van de toets wordt vastgesteld of het pensioenfonds over voldoende eigen vermogen beschikt en daarmee voldoet aan de eisen van het bovengenoemde FTK. De certificerend actuaris van het fonds beoordeelt deze toets en geeft hierover een verklaring af, die opgenomen is in de overige gegevens bij de jaarrekening. De toets bestaat uit twee onderdelen: minimaal vereist eigen vermogen en vereist eigen vermogen. Minimaal vereist eigen vermogen In de eerste plaats wordt getoetst of het pensioenfonds voldoet aan de normen voor het minimaal vereist eigen vermogen. Voor volledig herverzekerde pensioenfondsen die de beheerskosten voor vijf jaar of minder hebben vastgelegd, is het minimaal vereist eigen vermogen gelijk aan 25% van de beheerskosten in dat boekjaar. Het minimaal vereist eigen vermogen is vastgesteld conform de door de Pensioenwet bepaalde wijze en bedraagt per 31 december Vereist eigen vermogen Ter dekking van de diverse risico s die een pensioenfonds loopt, dient een vereist eigen vermogen te worden aangehouden. In de risicoparagraaf van dit jaarverslag worden de risico s beschreven en de wijze waarop het pensioenfonds deze risico s beheert. Vanwege het garantiecontract is voor Stichting Pensioenfonds Achmea het aanhouden van een vereist eigen vermogen volgens het FTK niet van toepassing. Aanwezig eigen vermogen Het pensioenfonds heeft de gewijzigde rentetermijnstructuur, zoals gepubliceerd door DNB, toegepast binnen het gesepareerde beleggingsdepot bij de verzekeraar. Het resultaat hiervan is verwerkt in de jaarrekening. Het aanwezig eigen vermogen van Stichting Pensioenfonds Achmea ultimo 2012 bedraagt Dit aanwezig eigen vermogen bestaat voor uit een beklemde reserve. Dit betreft de bufferreserve in het beleggingsdepot bij de herverzekeraar. Deze bufferreserve is gevormd uit de beleggingswinsten en -verliezen van de afgelopen vier jaar. De bufferreserve is per 31 december 2013 opeisbaar, als het huidige herverzekeringscontract afloopt. Na afloop van het contract komt deze bufferreserve ten gunste van het pensioenfonds. De hoogte van deze beleggingsbuffer kan tot die tijd echter fluctueren, daar deze afhankelijk is van de beleggingswinsten en verliezen in het beleggingsdepot. Een negatieve bufferreserve per 31 december 2013 komt voor rekening van de herverzekeraar. 30 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

17 Oordeel van de certificerend actuaris De certificerend actuaris geeft een oordeel over het vermogen van het pensioenfonds per 31 december Aangezien het aanwezige vermogen van hoger is dan het minimaal vereist eigen vermogen van , bevindt het pensioenfonds zich ultimo 2012 in een situatie van toereikende solvabiliteit. Op basis van deze conclusie is de vermogenspositie van Stichting Pensioenfonds Achmea naar de mening van de certificerend actuaris voldoende Beleggingsparagraaf Algemeen Het fonds heeft zijn pensioenverplichtingen volledig verzekerd bij AP&L. AP&L is daarmee voor 100% de risicodrager voor wat betreft de nominale pensioenverplichtingen. Dit betekent dat AP&L in juridische zin eigenaar is van de beleggingsportefeuille. De afspraken over de beleggingen zijn in de herverzekeringsovereenkomst vastgelegd. Onderdeel van de afspraken is dat in beginsel enkel in een beperkt aantal beleggingscategorieën zal worden belegd. Het tussen het fonds en de verzekeraar hiervoor afgesproken productenscala bestaat uit: Aandelen; Convertibles; Euro staatsobligaties; Euro bedrijfsobligaties (minimaal investment grade); Hedge-producten (ter dekking van rente- en/of valutarisico). Afwijkingen zijn mogelijk wanneer daar tussen AP&L en SPA overeenstemming over is bereikt. Er is overeengekomen dat AP&L de bestaande invulling van de beleggingsportefeuille voortkomend uit de fusie met SPI (Stichting Pensioenfonds Interpolis) in 2009 accepteert. Daardoor wordt er beperkt afgeweken van bovengenoemd productenscala en wordt er ook belegd in vastgoed en infrastructuur. De herverzekeringsovereenkomst gaat uit van een bepaald maximaal risicobudget dat gebaseerd is op een assetmix van 20% zakelijke waarden en 80% vastrentende waarden en een volledige afdekking van het renterisico op de nominale pensioenaanspraken. Terugblik economie en financiële markten Vele gebeurtenissen en onzekerheden stond bol van de ontwikkelingen en gebeurtenissen. Zo raakten diverse landen in Europa wederom in een recessie en laaide de Europese schuldencrisis weer volop op. In diverse landen brachten verkiezingen een hoop onzekerheid met zich mee. Uiteindelijk kwamen in Griekenland, Frankrijk en Nederland pro-europese coalities tot stand. In Brussel werd een ambitieus masterplan opgesteld dat de Eurozone op het terrein van het economische beleid en begrotingsdiscipline slagvaardiger moet maken. Ook op monetair gebied was er genoeg te beleven; nieuwe rondes van kwantitatieve verruiming, nieuwe steunprogramma s (LTRO II en OMT) en bemoedigende uitspraken van Mario Draghi, de president van de ECB, om het uiteenvallen van de eurozone te voorkomen ( whatever it takes ). Het beleid van de centrale bank was onder andere een reactie op de Europese schuldencrisis die doordenderde. Duidelijk werd dat zowel de Europese politieke leiders als de ECB zich committeerden aan het voortbestaan van de euro(zone) en hen er alles aan gelegen was om een verdere escalatie te voorkomen. Zo kreeg de in grote problemen geraakte Spaanse bankensector een kapitaalinjectie en werd het noodlijdende Griekenland wederom geholpen met een tweetal schuldherstructureringen en nieuwe noodleningen. Niet alleen in Europa, ook in de Verenigde Staten speelde er van alles. Zo waren daar de herverkiezing van zittend president Obama en de nodige zorgen of er een akkoord zou komen ten aanzien van de begroting ( fiscal cliff ). Net na het verstrijken van het oude jaar werd een voorlopig akkoord bereikt..maar positieve rendementen Ondanks al deze gebeurtenissen waren de rendementen positief voor de meeste beleggingscategorieën. De dalende renteniveaus zorgden voor positieve rendementen op vastrentende beleggingen. De Duitse 10-jaars rente daalde van 1,8% ultimo 2011 naar 1,3% eind Mede door de uitspraken van de president van de Europese Centrale Bank, Draghi, en maatregelen van centrale banken, daalden de geëiste risico-opslagen voor perifere landen en bedrijfsobligaties. De Italiaanse 10-jaars rente daalde van 7,1% naar 4,5% eind Bedrijfsobligaties profiteerden van zowel de dalende referentierente als van dalende risico-opslagen. De zoektocht naar rendement en de gemiddeld solide bedrijfsbalansen droegen hier aan bij. Ook staatsobligaties van opkomende landen waren sterk in trek. Aandelenmarkten waren volatiel gedurende 2012 maar lieten per saldo positieve dubbelcijferige rendementen noteren. In de VS stegen de bedrijfswinsten gedurende 2012 terwijl in de andere regio s deze vlak waren of daalden. Het rendement op aandelen was daar dus vooral te danken aan het dividendrendement en een gestegen waardering. De beleggingscategorie grondstoffen bleef in 2012 achter bij de andere beleggingscategorieën. De afkoelende Chinese economie dempte de vraag naar grondstoffen. Er waren wel grote verschillen binnen het grondstoffen spectrum. De euro deinde mee op de golven van de schuldencrisis. Maar per saldo eindigde de euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar zelfs iets hoger dan aan het begin van het jaar (1,32 ten opzichte van 1,30). Gevoerd beleid en resultaat Vorig jaar zijn er op basis van de in 2011 afgeronde ALM-studie en de daarop volgende Portefeuille Constructie-Studie (verfijning van de ALM beleggingsmix) wijzigingen in de vermogensbeheerportefeuille doorgevoerd. High yield obligaties zijn als nieuwe categorie toegevoegd en het belang in bedrijfsobligaties is aanzienlijk verhoogd. In het verlengde van deze studie heeft het pensioenfonds in 2012 meer inzicht gekregen in de in de studie genoemde potentiële andere beleggingscategorieën: grondstoffen (commodities) en obligaties opkomende markten. Het pensioenfonds heeft besloten een beperkt deel van de Europese obligatieportefeuille om te ruilen voor obligaties opkomende markten binnen de totale risicobudgetkaders. De categorie grondstoffen wordt vooralsnog niet toegevoegd aan de portefeuille. Daarnaast zal in 2013 particuliere hypotheken (pool) als nieuwe categorie worden geïntroduceerd voor een verdere optimalisatie van de vastrentende waarden portefeuille ten laste van staatsobligaties. Op het gebied van balansmanagement heeft het pensioenfonds in 2012 veel aandacht besteed aan de rentehedge. Met een tweetal resets is de overwaarde in de swapportefeuille - als gevolg van de sterk gestegen swapportefeuille door de sterk gedaalde swaprente - afgeroomd en herbelegd conform de normportefeuille. Tevens is het beleid ten aanzien van het niveau waarop wordt gereset aangescherpt. Vastgelegd is dat een harde grens voor het rebalancen 10% van de totale beleggingsportefeuille is. Bij het bereiken van de 5%-grens wordt door de vermogensbeheerder binnen een maand een voorstel gedaan voor het wel of niet resetten. Over een eventuele reset wordt dan daarna een besluit genomen. Overigens worden bij het toetsen van deze grenzen de eventueel in de swapportefeuille opgenomen liquide middelen buiten beschouwing gelaten. Het resultaat op de vermogensbeheerportefeuille, exclusief rente- en valutaoverlays en Dynamische Asset Allocatie (DAA), over 2012 kwam uit op 10,0% en bleef daarmee ruimschoots voor bij het rendement van de benchmark dat uitkwam op 9,3%. Alle beleggingscategorieën, behalve vastgoed, droegen positief bij aan het behaalde resultaat. Omdat de rente over geheel 2012 verder daalde, nam de rentehedge in waarde toe ter compensatie van de waardestijging van de pensioenverplichtingen. Inclusief de rentehedge overlay, de valuta overlay en DAA kwam het totale rendement uit op 14,6%. Bestuursverslag Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

18 Portefeuillewaarde De waarde van de portefeuille en de verdeling van het vermogen over de verschillende beleggingscategorieën aan het einde van het jaar ten opzichte van de situatie aan het begin van het jaar wordt weergegeven in onderstaande tabel: Portefeuillewaarde Marktwaarde x 1 miljoen In procenten Marktwaarde x 1 miljoen In procenten Aandelen 701,3 17,0 % 415,2 12,2 Vastrentende waarden 3.098,4 74,9 % 2.268,2 66,7 Alternatieve beleggingen 33,2 0,8 % 29,9 0,9 Vastgoed 75,1 1,8 % 69,7 2,1 Liquide middelen 1,9 0,0 % 59,4 1,7 Totaal 3.909,9 94,5 % 2.842,4 83,6 Waarde hedgeportefeuilles *) 226,8 5,5 % 557,7 16,4 Totaal inclusief hedgeportefeuilles en DAA 4.136,7 100,0 % 3.400,1 100,0 *) De waarde van de hedgeportefeuilles betreft zowel de rente- als de valutaswaps en de in die portefeuilles opgenomen liquide middelen. Normportefeuille en bandbreedtes Het beheer vond plaats op basis van onderstaande normportefeuille. Deze is gebaseerd op de strategische portefeuille, waarin 80% vastrentende waarden (inclusief waarde rentehedge) en 20% zakelijke waarden (inclusief waarde valutahedge) is vastgelegd. Normportefeuille 2012 Midden Minimum Maximum In procenten In procenten In procenten Aandelen 15,1 10,1 20,1 Vastrentende waarden 80,0 75,0 85,0 Alternatieve beleggingen 1,4 0,0 3,4 Vastgoed 3,5 1,5 5,5 Liquide middelen 0,0 0,0 5,0 Totaal 100,0 Rendementen De tabel hiernaast geeft de performance weer uitgesplitst naar de verschillende categorieën waarin voor het pensioenfonds wordt belegd: Rendementen Portefeuille (in procenten) Benchmark (in procenten) Portefeuille (in procenten) Benchmark (in procenten) Aandelen 15,8 14,6-4,3-1,7 Vastrentende waarden 9,3 8,6 6,0 5,8 Alternatieve beleggingen 10,4 5,8 8,6 2,6 Vastgoed -0,4 1,7 3,6 2,5 Liquide middelen 1,8 0,2 0,4 0,4 Totaal 10,0 9,3 4,2 4,4 Totaal inclusief hedgeportefeuilles en DAA 14,6 19,2 Aansluiting met de jaarrekening De vermogensverdeling in de tabel onder portefeuillewaarde, zoals bovenstaand weergegeven, wijkt af van de cijfers in de tabel die u verderop in de jaarrekening, als toelichting op de post Aandeel herverzekeraar in de technische voorzieningen, zult aantreffen. De indeling van vermogenscategorieën volgens jaarverslagleggingsrecht (RJ 610) is namelijk anders dan de indeling die wordt gebruikt binnen de beleggingsmandaten. Daarnaast bestaan er waarderingsverschillen tussen de vermogensbeheerder en de custodian. De cijfers van de custodian vormen de basis voor de jaarrekening. Het beleggingsbeleid wordt gevoerd op basis van de cijfers van de vermogensbeheerder. Dynamische Asset Allocatie (DAA) De beleggingsportefeuille omvatte aan het begin van het jaar een overweging op high yield obligaties ten koste van Europese staatsobligaties. Deze positie is in januari 2012 verder opgebouwd, gegeven de relatief aantrekkelijke risicopremie op high yield obligaties. Eind november 2012 is de overweging op high yield obligaties gedeeltelijk afgebouwd, aangezien de risicopremie behoorlijk gedaald was tot een niveau rond het lange termijn gemiddelde. Omdat de verwachtingen voor euro staatsobligaties nog steeds relatief negatief waren, is besloten deze onderweging te handhaven. De vrijgekomen middelen van de overweging op high yield obligaties zijn aangewend om een overweging op aandelen opkomende markten op te bouwen. Deze beleggingscategorie had op dat moment een aantrekkelijke rendementsverwachting en een relatief lage waardering. In combinatie met afnemende risico s en een aantrekkende economie werd van deze beleggingscategorie het meest verwacht. Bovengenoemd DAA-beleid heeft in 2012 een positieve bijdrage geleverd aan het totaalresultaat van 0,1%. Aandelen Onder invloed van de stijgende bedrijfswinsten, lage schuldratio s bij vele bedrijven en een aantrekkende mondiale economische groei lieten de aandelenmarkten in de Verenigde Staten een goed rendement zien. De Amerikaanse beurs steeg in euro s gemeten met 14%. De Aziatische en opkomende markten stegen zelfs nog sterker. De Europese beurzen lieten de hoogste rendementen zien, voornamelijk door de lage waarderingen van de aandelen op deze beurzen. De Europese beurzen stegen met 17%. In Europa lagen de rendementen per land ver uiteen. De beurzen in Duitsland (+29%), Frankrijk en Zwitserland (beide +15%) liepen voorop, terwijl de beurzen in Spanje (-5%), het VK (+6%) en in Italië (+8%) achterbleven. Bestuursverslag 2012 Hoewel de beurzen dus flink stegen, hadden beleggers net als in 2011 nog veelal de voorkeur voor de meer stabiele beleggingen in de stabiele landen. Dit kwam ook tot uitdrukking in het soort aandelen dat werd gekocht. Aandelen met een stabiele winstgroei deden het beter dan aandelen met een minder stabiele winstgroei. De markt lette hierbij minder op de (hoge) prijs die voor deze aandelen betaald moet worden. Opmerkelijk genoeg waren het vooral de economisch gevoelige sectoren die het goed deden; de cyclische consumentengoederensector en de financiële waarden herstelden het sterkst. Maar ook hier presteerden vooral de meer stabiele namen het best. Traditioneel defensieve sectoren als nutsbedrijven en telecom 34 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

19 bleven achter. In deze sectoren spelen veel specifieke kwesties zoals veranderende regelgeving en toegenomen concurrentie. Aan het einde van het jaar, toen langzamerhand minder nadruk kwam op de eurocrisis, draaide de markt weg van de stabielere namen. Ook de aandelenportefeuille van het fonds kende bovengenoemde grote spreiding van rendementen. De totale aandelenportefeuille liet over 2012 per saldo een positief rendement zien van 15,8% versus een benchmark rendement van 14,6%: een outperformance van 1,2%. Vastrentende waarden Het doel van het vastrentende waarden mandaat is om een veilige basis te bieden binnen de beleggingsportefeuille en hiermee aan de verplichtingen van het fonds te kunnen voldoen. De vastrentende waarden portefeuille bestaat daarom voor een groot deel uit staatsobligaties met een hoge kredietkwaliteit van Duitsland, Nederland en Frankrijk. Binnen de beleggingscategorie vastrentende waarden belegt het pensioenfonds naast in staatsobligaties ook in kredietwaardige bedrijfsobligaties en obligaties met een hoger risico (high yield obligaties). Deze beleggingen behaalden in 2012 allemaal een positief rendement. Juist de staatsobligaties met de hoogste kredietwaardigheid en de betere bedrijfsobligaties profiteerden van de dalende rente en namen daardoor in waarde toe. De meer risicovolle categorieën zoals high yield obligaties profiteerden sterk van het verder afnemen van de risicopremies. Terugkijkend op 2012 kan gezegd worden dat de crisis rond de Europese staatsleningen in 2012 duidelijk minder intens was dan in Twee factoren die hieraan bijdroegen, waren de premierwisseling in Italië en het krachtdadige optreden van de ECB. Ook in 2012 werd, in regelmatig wisselende omvang, een onderweging (in termen van duratiecontributie) in Spaanse staatsleningen aangehouden. In Italiaanse staatsleningen werd in de eerste helft van 2012 een onderweging aangehouden, die in de zomer is vervangen door een overweging teneinde daarmee de effecten van een mogelijk geachte (voor de portefeuille negatieve) koersstijging van Spaanse staatsleningen (gedeeltelijk) te compenseren. Op diverse tijdstippen in 2012 zijn Ierse staatsleningen wederom aangekocht, aangezien Ierland het dieptepunt gepasseerd leek te zijn en een koersstijging verwacht werd; dit is uitgekomen. De totale vastrentende waarden portefeuille is uitgekomen op een rendement van 9,3% versus een benchmarkrendement van 8,6%; een outperformance van 0,7%. Alternatieve beleggingen Alternatieve beleggingen zijn beleggingen die niet direct verband houden met traditionele beleggingen zoals aandelen en obligaties. De alternatieve beleggingen van het fonds vallen onder twee categorieën: infrastructuur en private equity. Infrastructuur Beleggingen in infrastructuur zijn investeringen in wegen en bruggen, maar ook zeehavens, spoorwegen en luchthavens. Het fonds investeert via beleggingsfondsen met brede spreiding over infrastructuursectoren in Europa en Noord-Amerika. De markt van infrastructuurbeleggingen herstelde zich verder in In de Verenigde Staten lieten tevens investeringen, die afhankelijk zijn van de economische groei, zoals de havensector, herstel zien. De sector hernieuwbare energie had een drukkend effect op de waarderingen. Het pensioenfonds behaalde in 2012 een rendement van 10,3% op de infrastructuurbeleggingen. De benchmark behaalde een rendement van 3,2%; een outperformance van 7,1%. Private equity Private equity zijn investeringen in niet-beursgenoteerde ondernemingen. Het pensioenfonds investeert in private equity via beleggingsfondsen met een duurzame insteek. De markt voor private equity zette in 2012 het herstel van 2011 door, maar bleef achter bij beursgenoteerde aandelen. Dit wordt mede veroorzaakt omdat waarderingen vertraagd zijn ten opzichte van de beurs. Het aantal bedrijven dat naar de beurs ging steeg ten opzichte van het vorige jaar. Vooral technologie, financiële en industriële waarden waren de motor achter deze stijging. 60% van deze ondernemingen was in handen van private equity inclusief venture kapitaal. Gemiddeld heeft een private equity fonds een onderneming vijf jaar in bezit waarna het waardecreatieproces is afgerond en de onderneming wordt verkocht. Een van de belangrijkste aandachtspunten binnen de private equity markt is de toename in te verkopen ondernemingen. Dit kan een drukkend effect hebben op verkoopopbrengsten in de toekomst. Een positieve ontwikkeling is dat investeerders hun belang in private equity op peil willen houden of zelfs uitbreiden. De beleggingen van het pensioenfonds in private equity behaalden een positief rendement van 10,4% in Daarmee bleef het fonds achter bij de benchmark, dat een rendement van 14,1% behaalde. Vastgoed De vastgoedmarkt liet in 2012 een vergelijkbaar beeld zien als in de voorgaande jaren. De onzekere economische situatie heeft een negatieve invloed op de ontwikkelingen in de vastgoedmarkt. Hieronder wordt aangegeven wat de belangrijkste achtergronden voor de waardeontwikkeling per sector zijn: Woningen: in een onzeker economisch klimaat nemen mensen minder snel grote beslissingen. Daarnaast is het, met name voor starters, moeilijk om een hypotheek te krijgen. De waardedalingen op de koopwoningenmarkt heeft ook negatieve impact op de waarde van huurwoningen. Winkels: op A-locaties blijven de huren stabiel. Op B en C-locaties dalen de huren van winkelruimte en staat ook de waarde van de winkels onder druk. Kantoren: de structurele overcapaciteit zorgt voor aanhoudende druk op de kantorenmarkt. Daarmee lijkt de kans op stijgende waarderingen in 2013 klein. Het is onze verwachting dat de druk op de vastgoedmarkt ook in 2013 aanhoudt. Nederland bevindt zich in een recessie en de vooruitzichten duiden niet op een snel economisch herstel. Het rendement van de portefeuille werd per saldo positief beïnvloed door de huuropbrengsten, terwijl de waardeontwikkeling negatief was. De portefeuille presteerde met -0,4% slechter dan de ROZ/IPD benchmark (1,7%). Rentehedgeportefeuille Beleggingen en pensioenverplichtingen zijn niet in dezelfde mate gevoelig voor rentebewegingen. Daardoor kan de dekkingsgraad sterk meebewegen met rentebewegingen en loopt het fonds een groter risico met betrekking tot de dekkingsgraad. Dit renterisico kan worden verkleind door de rentegevoeligheid van de beleggingen meer in overeenstemming te brengen met de looptijd van de verplichtingen. Het fonds voert dit beleid uit door middel van een rentehedge overlay met renteswaps (naast de vastrentende portefeuille). Over 2012 is gestreefd naar een 100% rentehedge op basis van de nominale kasstromen van de voorziening. De hedge wordt ieder kwartaal aangepast op basis van de geactualiseerde gegevens van de voorziening. Door de afdekking van het renterisico is de dekkingsgraad grotendeels ongevoelig voor rentebewegingen. Over geheel 2012 is de 30-jaars Europese swaprente gedaald van 2,56% naar 2,23%. De waarde van de verplichtingen is daardoor toegenomen. Dit heeft een negatief effect op de dekkingsgraad gehad. Door de gedaalde rente is echter ook de waarde van de rentehedge overlay (en van de vastrentende portefeuille) toegenomen wat resulteerde in een positief effect op het rendement. Valutahedge Het fonds belegt in meerdere valutagebieden. Er waren behoorlijk grote wisselkoersfluctuaties ten opzichte van de euro in 2012 voor de belangrijkste vier valutagebieden voor het fonds, te weten: de Amerikaanse dollar, het Britse pond, de Zwitserse Bestuursverslag Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag

20 franc en de Japanse yen. De Amerikaanse dollar en Japanse yen zijn ten opzichte van de euro zwakker geworden terwijl de Zwitserse franc en Britse pond sterker zijn geworden. Het valutarisico van deze vier valuta wordt strategisch voor 100% afgedekt naar de euro middels een overlay. Vooruitblik Over 2012 lieten vrijwel alle beleggingscategorieën goede tot zeer goede rendementen zien als gevolg van een stabilisatie van de Europese schuldencrisis, gemiddeld genomen zeer gezonde bedrijfsbalansen, een aanhoudend ruim monetair beleid in onder andere de VS, het VK en de Eurozone, en anticipatie op geleidelijk aan wat hogere economische groei buiten de Eurozone. Een herhaling van dergelijke rendementen in 2013 lijkt minder waarschijnlijk nu renteniveaus en risicopremies verder zijn gedaald. Het jaar 2013 wordt naar verwachting een jaar waarin de wereldeconomie wederom een aantal stappen zet bij het wegwerken van de erfenissen van de crisis, iets wat vooral het rendement op aandelen zal kunnen ondersteunen. Een zekerheid is dit echter niet. Zo staan er in 2013 diverse uitdagingen voor de deur. Begin 2013 is er weliswaar een (gedeeltelijk) akkoord gekomen over het begrotingsravijn ( fiscal cliff ) in de VS, besluiten over meerjarige bezuinigingen en over het schuldenplafond ( debt ceiling ) werden echter vooruitgeschoven. Ook ten aanzien van de Europese schuldencrisis dient nog een aantal hobbels genomen te worden. Zo zijn er in het eerste kwartaal verkiezingen in Italië geweest die tot een moeizame kabinetsformatie hebben geleid. De verkiezingen later in het jaar in Duitsland zorgen op dit moment voor een status quo. Daarnaast wordt binnen het Verenigd Koninkrijk steeds meer getwijfeld of men nog wel lid van de EU wil blijven. Het is nu de vraag of de Europese burger nog in één Europa gelooft. Ook ten aanzien van de voornemens om tot een meer federaal Europa te komen, zullen de plannen tijdig en correct geïmplementeerd moeten worden. Al met al zijn er in 2013 veel uitdagingen op politiek gebied. Het uitblijven van structurele oplossingen in de VS, anti-euro verkiezingsuitslagen en implementatiefouten op politiek en monetair beleidsvlak zullen hun weerslag hebben op het vertrouwen. Dit kan er voor zorgen dat het positieve momentum van 2012 teniet wordt gedaan. Corporate governance en verantwoord beleggen Uitgangspunten Het pensioenfonds geeft invulling aan verantwoord beleggen. Als uitgangspunt hanteert het fonds de principes van het Global Compact van de Verenigde Naties. Deze tien principes zijn gerelateerd aan de mensenrechten, arbeidsnormen, milieu en anti corruptie en vinden hun oorsprong in internationaal breed geaccepteerde verdragen zoals de Universele Verklaring inzake de Rechten van de Mens en de conventies van de International Labour Organisation. Het verantwoord beleggen beleid bestaat uit de volgende onderdelen en wordt uitgevoerd door Syntrus Achmea Vermogensbeheer: Uitsluiten van controversiële wapens Engagement, aangaan van dialoog met ondernemingen Corporate governance en stemmen op aandeelhoudersvergaderingen Uitsluiten van controversiële wapens Het gaat hier om bedrijven die kernwapens, biologische wapens, chemische wapens, anti persoonsmijnen of clusterbommen produceren. Het fonds kiest er voor om niet langer te beleggen in ondernemingen die chemische wapens, biologische wapens, anti persoonsmijnen of clusterbommen produceren. De aandelenportefeuilles worden in overeenstemming met deze criteria beheerd. Engagement, aangaan van dialoog met ondernemingen Het doel van engagement is om ondernemingen waarin het fonds belegt, aan te sporen tot beter gedrag en om aandeelhouders waarde te creëren. Aan de hand van thema s gaat het fonds de dialoog aan met ondernemingen. In 2012 stonden twee nieuwe thema s centraal, Schaliegas en schalie olie en Verantwoord ketenbeheer soja. Daarnaast lopen er nog engagementzaken op thema s als Global Compact schendingen mensenrechten en Eco-efficiëntie in de metaal- en cementindustrie. Ondernemingen die slecht scoren op deze thema s worden aangespoord om hun gedrag te verbeteren. In het halfjaarverslag Verantwoord Beleggen staan de namen van ondernemingen vermeld waarmee engagementtrajecten zijn opgezet. Corporate governance en stemmen op aandeelhoudersvergaderingen Corporate governance en stemmen op aandeelhoudersvergaderingen vormt een onderdeel van het verantwoord beleggen beleid. Een verslag van de corporate governance activiteiten treft u aan in het jaarverslag Verantwoord Beleggen. Het pensioenfonds belegt wereldwijd in aandelen en heeft er voor gekozen het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen uit te besteden aan Syntrus Achmea Vermogensbeheer. Op deze wijze is het pensioenfonds in staat wereldwijd te stemmen op aandeelhoudersvergaderingen van bedrijven waarin wordt belegd. Syntrus Achmea maakt bij het uitoefenen van het stemrecht gebruik van de stemanalyses en stemadviezen van het bureau Institutional Shareholder Services (ISS). ISS houdt rekening met de internationaal geaccepteerde corporate governance codes zoals die van de OECD en International Corporate Governance Netwerk (ICGN). Daarnaast houdt ISS voor iedere afzonderlijke markt rekening met lokale wet- en regelgeving en heersende corporate governance codes. Het pensioenfonds stemde in 2012 op 662 aandeelhoudersvergaderingen, waarbij agendapunten de revue passeerden. In 2012 werd in ongeveer 11% van alle agendapunten tegen het management gestemd. Ook dit jaar ging het hier vooral om de benoeming van bestuurders van ondernemingen (niet onafhankelijk waar dit wel geëist of gewenst is) en beloningsstructuren (excessief, onvoldoende toegelicht of niet transparant genoeg). Op aandeelhoudersresoluties over milieu, sociale en governance kwesties werd ook relatief vaak (in meer dan de helft van de gevallen) tegen het management gestemd. Class actions Het pensioenfonds heeft dit jaar niet deelgenomen aan juridische procedures. Wel maakte het fonds gebruik van class actions filing. Dit geldt met name voor juridische procedures die in Amerika zijn gevoerd. Indien de uitkomst van de juridische procedure bestaat uit een schadevergoeding, of wanneer het tot een schikking is gekomen waarbij een vergoeding is vast komen te staan, dan kunnen alle beleggers die tot de class behoren hier aanspraak op maken. De schadevergoeding wordt pro rata verdeeld over de beleggers die een claim form hebben ingediend. Hiervoor moet het pensioenfonds kenbaar maken dat het in de betreffende onderneming belegt of belegde. Dit proces wordt automatisch gestart door de bewaarder. De opbrengsten worden automatisch bijgeschreven op de rekening van het pensioenfonds. Beheerkosten van het fonds In april 2011 is het rapport Kosten pensioenfondsen verdienen meer aandacht van AFM verschenen. Hierin wordt gepleit voor een helder en transparant inzicht in de kosten die pensioenfondsen maken, onder andere op het gebied van vermogensbeheer. Wij zullen, net als vorig jaar, in dit jaarverslag 2012 de aanbevelingen uit dit rapport volgen. Bestuursverslag Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Achmea Jaarverslag