Seksuele gezondheid: Jas aandoen. Want het kan stormen!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Seksuele gezondheid: Jas aandoen. Want het kan stormen!"

Transcriptie

1 Respect yourself. Protect yourself. Seksuele gezondheid: Jas aandoen. Want het kan stormen! Preventie van baarmoederhalskanker SOwhAt? Dr. Love Een vaccinatie tegen HPV

2 6 Check this out! Ben jij een meisje tussen 16 en 18 jaar? Dan kan je echt wel iets doen aan het kleine maar niet onbelangrijke risico op baarmoederhalskanker. Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door een infectie met het Humaan Papillomavirus (HPV). Ook al is de kans klein dat je ooit deze ziekte krijgt, toch moet je er voor zorgen dat die kans nooit werkelijkheid wordt. Baarmoederhalskanker kan je leven kosten. In dit boekje vind je alle nodige informatie. Bespreek het ook met je ouders, je huisarts, schoolarts of je gynaecoloog. De redactie Dr Love Respect yourself. Protect yourself. Van kleine virusjes met grote gevolgen... Preventie van baarmoederhalskanker Een vaccinatie tegen HPV SOwhAt? Wist je dat... Getuigenis Dr. Love Seksuele gezondheid: Jas aandoen Kleine meisjes worden groot... Verklarende woordenlijst 22 Inhoud:

3 Van kleine virusjes met grote gevolgen... Hoe het allemaal begint HPV (Humaan papillomavirus) veroorzaakt baarmoederhalskanker. In ons land is dit virus jaarlijks verantwoordelijk voor 667 nieuwe kankers en 326 doden. Verschillend, maar toch familie Er bestaan verschillende types van het HPV-virus. Nu kennen we al 120 types maar deze hebben niet allemaal dezelfde gevolgen. Er zijn virussen die huidwratten kunnen veroorzaken, andere kunnen baarmoederhalskanker en andere kankers veroorzaken, en nog andere genitale wratten. Omdat de virussen de mens uitkiezen als gastheer, kan haast niemand er aan ontsnappen. Heb je seks gehad met je vriend, dan kan je hierdoor besmet raken met het gevreesde virus. Iedere mens heeft zijn eigen immuunsysteem. Dit immuunsysteem kan een virus na een tijdje vanzelf opruimen. Maar die opruiming gebeurt niet altijd even goed... In het kort Virussen worden normaal gesproken door je lichaam onschadelijk gemaakt. Ook HPV-virussen. Als de virussen langer dan verwacht in je lichaam blijven, kunnen ze de normale huishouding van de cel zo zwaar verstoren dat er letsels ontstaan in de besmette laag cellen. Deze letsels kunnen uitgroeien tot kanker, ook al is dat niet altijd het geval. Bij minder dan 1 % procent van de vrouwen leidt dit tot baarmoederhalskanker. Protect yourself Ons land staat aan de wereldtop als het over vaccinaties gaat. Wie bij ons het officiële vaccinatieschema volgt, dat aanbevolen wordt door de Hoge Gezondheidsraad, is beschermd tegen kinderverlamming, tetanus, dikoor, mazelen, rubella, infecties met gevaarlijke meningokokken Humaan papillomavirus (HPV) Nu is ook de vaccinatie tegen baarmoederhalskanker aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad.

4 Preventie van baarmoederhalskanker Met screening en vaccinatie samen kan je baarmoederhalskanker vermijden. A.Vaccinatie Wie virus zegt, zegt vaccinatie De cellen van de baarmoederhals zijn de favoriete plekjes van een groep Humaan Papillomavirussen. Deze virussen kunnen dus langer in je lichaam blijven zitten en enkele van hen (onder andere het HPV 16 en 18-virus) kunnen onze cellen zodanig wijzigen dat er een risico op gevaar is. En dat gevaar betekent het mogelijke begin van een kanker. Wie zich wil laten vaccineren moet wel beseffen dat het vaccin niet alle vormen van baarmoederhalskankers kan voorkomen. De vaccinatie beschermt echter wel tegen meer dan 70 procent van de gevallen (tegen types HPV 16 en 18). B. Screening (uitstrijkjes) Alle seksueel actieve vrouwen zouden zich moeten laten screenen. Screening is het Engelse woord voor uitstrijkje. Met zo n uitstrijkje kan je tekenen van beginnende kanker opsporen (abnormale cellen). De arts neemt enkele cellen weg ter hoogte van de baarmoederhals met een houten spatel of een borsteltje. Hij of zij onderzoekt met een microscoop of de cellen normaal zijn. Er wordt aangeraden screening te doen bij vrouwen die minstens 25 jaar zijn en seksueel actief zijn. Dit uitstrijkje moet om de drie jaar herhaald worden. Zo kan je tijdig ingrijpen als er iets fout loopt. Zorg er dus voor dat je vanaf je 25ste bij deze groep behoort. Vaker dan één keer om de drie jaar hoeft echt niet. Wat je ook moet weten, is dat je ook regelmatig een uitstrijkje moet laten nemen.

5 Een vaccinatie tegen HPV Waarom zich laten vaccineren? Sommige meisjes vinden een vaccinatie maar niets. Zij zijn bang dat de vaccinatie pijn doet! Een aantal prikken, een beetje plaatselijke pijn, wat roodheid of koorts, wegen toch niet op tegen het gevaar van een kanker te krijgen? Hoe werkt de vaccinatie? Het vaccin zorgt voor bescherming tegen een aantal HPV-types door de aanmaak van afweerstoffen in je lichaam. Deze afweerstoffen kunnen deze virussen opruimen. Vaccineren op jonge leeftijd = bescherming als seksueel actieve vrouw Door de vaccinatie komt je lichaam in aanraking met een namaakvirus en het wordt immuun. Bij een nieuwe besmetting met een echt HPV-type herkent het lichaam van iemand die al gevaccineerd is, het virus en gaat dan onmiddellijk over tot de opruiming. Waarom zijn er drie injecties nodig? Om de beste bescherming te bekomen, worden er drie injecties over een periode van 6 maanden toegediend. Er is een bepaalde tijd nodig voor die opbouw. Na 3 injecties bent je optimaal beschermd. Momenteel weet men niet in welke mate men beschermd is tegen nieuwe HPV infecties indien men slechts één of twee dosissen toegediend krijgt. Vaccinatie van jongens? Jongens kunnen drager worden van het virus en meisjes besmetten. Jongens kunnen ook ziek worden van HPV. De HPV studies in verband met het voordeel van de vaccinatie bij jongens zijn echter nog niet beëindigd. De vaccinatie van jongens is dus niet aanbevolen. Kan je nog een HPV infectie krijgen, indien je al ingeënt bent? Door de vaccinatie, ben je beschermd tegen een infectie met de in het vaccin aanwezige HPV types. Het is echter wel nog mogelijk een infectie te krijgen met de HPV types die niet aanwezig zijn in het vaccin. Daarom is het zeer belangrijk steeds een uitstrijkje te laten nemen, om de drie jaar, zo gauw je 25 bent. Vaccineren: waar? wanneer? hoe? Elke arts (huisarts, gynaecoloog, pediater, ) kan de voorschriften voor de drie dosissen van het vaccin maken. Met een voorschrift kun je het vaccin aankopen bij de apotheker. De arts zal het vaccin toedienen in de bovenarm. Niet bang zijn: een gynaecologisch onderzoek is niet nodig alvorens te vaccineren, zeker als je nog niet (of nog niet zo lang) seksueel actief bent! Het vaccinatieschema respecteren, is zeer belangrijk: de drie dosissen moeten bij voorkeur binnen de zes maanden gegeven worden.

6 SOwhAt? Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) is een verzamelnaam voor infectieziekten die je kan oplopen door seksueel contact. Bij mannen geven soa vaak expliciete klachten, terwijl het bij vrouwen in veel gevallen over vage klachten gaat. De meeste soa worden voornamelijk overgedragen door heteroseksueel contact, maar er zijn ook een aantal soa die meer voorkomen bij mannen die seks hebben met mannen. Meest voorkomende soa In België ontbreken exacte cijfers over het voorkomen van soa. Uit registratiegegevens blijkt dat chlamydia, genitale wratten en trichomonas het meest voorkomen bij vrouwen. Bij mannen is dat syfilis, genitale wratten en chlamydia. Chlamydia Trachomatis is een geniepige soa omdat de meeste vrouwen er geen klachten van ondervinden. Twee tot drie weken na besmetting kunnen de volgende symptomen voorkomen: meer of andere afscheiding, pijn of branderig gevoel bij het plassen, pijn in de onderbuik, pijn bij het vrijen of klaarkomen, tussentijdse bloedingen. Mannen ondervinden meestal wel klachten: waterige afscheiding uit de penis en pijn bij het plassen. Genitale wratten kunnen verschijnen op vagina, penis of aars. De wratjes kunnen ook in de vagina, aars, baarmoederhals of urinebuis voorkomen. Soms is het slechts één wratje, maar het kunnen er ook meerdere zijn. De wratjes kunnen bijna onzichtbaar zijn. Ze veroorzaken geen pijn, maar wel jeuk en irritatie. Trichomonas kan bij vrouwen al na enkele uren klachten geven: stinkende grijswitte tot groengele afscheiding, ontstoken schaamlippen, irritatie van de huid bij de vagina, pijn bij het plassen. Mannen ondervinden meestal geen klachten, soms lichte afscheiding of branderig gevoel bij het plassen. Syfilis doorloopt verschillende stadia. Eerst verschijnt een pijnloze zweer, meestal op of in de buurt van de geslachtsorganen of de mond. Deze zweer verdwijnt vanzelf. In de tweede fase kunnen symptomen voorkomen zoals huiduitslag (nietjeukende roze-rode vlekjes), haaruitval, wratachtige afwijkingen op huid en slijmvliezen, koorts, hoofden botpijnen. Ook deze symptomen verdwijnen vanzelf, dat betekent niet dat de ziekte voorbij is. Syfilis gaat dan over in een slapende fase waarin niet altijd symptomen voorkomen. Zonder behandeling kan het beschadiging veroorzaken aan vitale organen (hart, bloedvaten) en het centraal zenuwstelsel. Bescherming Gebruik van een condoom biedt een behoorlijke bescherming tegen de meeste soa. Maar indien het condoom het symptoom (zweer, blaasje, wrat) niet voldoende afschermt, kan een besmetting alsnog worden overgedragen. Consequent en correct gebruik van condooms verlaagt de kans op besmetting met soa echter aanzienlijk. Als je het condoom in je relatie wil weglaten, laat je best samen een soa check-up uitvoeren bij je huisarts. Meer informatie Bron: artikel door Sensoa, BASICS: preventie van seksueel overdraagbare aandoeningen

7 Wist je dat HPV/SOA s en uitstrijkjes: de feiten 1. Kan je HPV erven van je moeder? Van je ouders? HPV is niet erfelijk, je krijgt het niet van je ouders. Je krijgt het door seksuele contacten. Beschuldigende vingers hoeven helemaal niet, want het HPV virus zit zo verspreid bij de mens en leeft er al zo lang, dat na verloop van tijd bijna iedereen die seksueel actief is, ooit een HPV besmetting zal krijgen. 2. Kan HPV doorgegeven worden als het voor beiden de eerste keer is? Indien je maagd bent, en je vriendje ook, is er geen probleem! Maar ben je zo zeker dat het ook voor hem de eerste keer is? Wat is de eerste keer? Indien je genitaal contact hebt gehad, is dit voldoende voor overdracht van HPV! 3. Kan je besmet geraken met HPV door te zoenen? Neen, zeker niet! Tenzij je gaat zoenen op andere plaatsen dan op de lippen, je weet wel 4. Hoe kan je zien dat een jongen HPV heeft? Genitale wratten zijn bloemkoolachtige wratten, die op de penis of op genitale delen voorkomen. Kijk uit, ze zijn zeer besmettelijk! Steek het licht dus maar aan, als je voor de eerste keer onder de lakens duikt! De gevaarlijkste HPV s (types 16 en 18) die baarmoederhalskanker veroorzaken, kan je niet zien. Dus, protect yourself! 5. Zit het HPV virus in bloed of in sperma? Het HPV virus zit niet in het bloed en ook niet in het sperma. De besmetting gebeurt via het contact tussen de huid en het slijmvlies (dus de genitale huid van de jongen kan HPV bevatten, en zo overgedragen worden op het meisje). Een condoom beschermt je tegen HPV, maar niet volledig, want de HPV zit in de genitale zone (net naast ) 6. Is een uitstrijkje verplicht voor vaccinatie? Vanaf wanneer is het verplicht? Je moet geen schrik hebben, je moet zeker geen uitstrijkje laten nemen als je 16 jaar bent, en nog nooit seksueel contact hebt gehad! Indien je HET al gedaan hebt, en jouw vriendje ook al verschillende vriendinnetjes heeft gehad, is het risico op een HPV infectie echter al groter. Jouw arts kan je raad geven! 7. Wat zijn de symptomen van SOA s? Wat moet je doen als je denkt dat je een SOA hebt? Jeuk, pijn bij plassen, pijn in de onderbuik, etterige afscheiding, blaasjes, zweertjes, tussenbloedingen, vaginaal verlies, er zijn veel verschillende symptomen mogelijk. Ga naar je dokter als je denkt dat je een SOA hebt. Je dokter heeft beroepsgeheim, hij zal jouw moeder niet bellen om te zeggen wat hij bij jou heeft ontdekt! Hij kan je wel behandelen, met antibiotica vb. Belangrijk is om SOA s te voorkomen: protect yourself! 8. Hoe bescherm je je het beste tegen SOA s? Veilig vrijen is de boodschap. Je condoom beschermt tegen de meeste SOA s. Er bestaan vaccins die beschermen tegen HPV. 9. Hoe groot is de kans dat je besmet wordt met een SOA s? Sommige SOA s komen vooral voor bij holebi s, andere dan weer bij hetero s. SOA s komen meer en meer voor, omdat HET meer en meer gedaan wordt! 10. Wie heeft baat bij vaccinatie tegen HPV? Voor een maximaal effect gebeurt de vaccinatie bij voorkeur vóór het eerste seksuele contact. Maar ook bij meisjes en jonge vrouwen die al seksueel actief zijn, kan vaccinatie nog nut hebben.

8 G etuigenis uit schaamte, een gevoel van onaantrekkelijkheid en een mindere interesse in seks. Mensen zijn soms boos Kim (23) HPV, dat wens ik zelfs mijn ergste vijand niet toe Op haar twintigste kreeg Kim te horen dat ze besmet was met het Humaan Papillomavirus: zij hield er genitale wratten aan over. Kim is 23 jaar en studeert voor kleuterleidster. Drie jaar geleden werd bij haar HPV vastgesteld. Ze had toen een vaste vriend en wist niet wat haar overkwam. Haar leven werd helemaal omgegooid... Ik ga nu al drie jaar op regelmatige basis op controle bij de gynaecoloog en steeds is er de angst dat ik hervallen ben. En dat zou betekenen dat ik opnieuw pijnlijke behandelingen moet ondergaan. Genitale wratten komen voor bij seksueel actieve mannen en vrouwen van alle leeftijden, rassen, sociale klassen en zowel bij heteroseksuele als homoseksuele personen. Omdat wratten vaak pas na lange tijd zichtbaar worden, kunnen personen die al langere tijd seksueel non-actief zijn, toch besmet zijn met HPV. Zwaar schuldgevoel Ik praat er nooit over met mensen want ik ben bang dat ze gaan denken dat ik met veel mannen naar bed ga, terwijl ik een vaste vriend had toen ze HPV ontdekt hebben bij mij. Als behandeling moest ik zowel in de vagina als op de schaamlippen een crème smeren. Dit was zeer pijnlijk. Zeker op die plaats, en het ergste was dat ik twee jaar lang heb moeten volhouden. Het is ook niet bevorderlijk voor je seksleven. Mijn ouders begrepen me toen ik ermee naar huis kwam, maar mijn vriend heeft toen getwijfeld of ik niet met een andere man had geslapen. Hoewel besmette vrouwen dikwijls de schuld krijgen van hun vriend, beseffen velen onder hen niet dat eigenlijk de mannen de grootste schuldigen zijn in het spel. Waarom ik? Sommige mensen voelen zich erg slecht als ze genitale wratten krijgen. Dit slechte gevoel komt voort op hun seksuele partner. Genitale wratten zijn smerig en ik ben iemand die zich verzorgt en op mijn hygiëne let en toch heb ik het. Wat mij het meest frustreert, is dat ik maar twee vriendjes heb gehad, voor de rest ben ik nog met niemand anders naar bed geweest. En als ik kijk naar mijn vriendinnen, die hebben al zoveel vriendjes gehad en dan vraag ik me af waarom precies ik het moest krijgen. Het leven is soms oneerlijk. Ik heb er een tijd lang van afgezien dat ik genitale wratten heb. Er is ook het feit dat ik telkens ik een nieuwe relatie begin, tegen de jongen zal moeten zeggen dat ik een soort ziekte heb en dat als we niet voorzichtig zijn, hij het ook zal krijgen. Welke jongen kan daarmee leven? Ik probeer er zo weinig mogelijk aan te denken, maar als je zo vaak op controle moet en je er elke keer opnieuw moet doorheen sleuren Ik hoop gewoon dat ik binnenkort van die wratten af ben en weer een normaal leven kan leiden. En volgens mijn gynaecoloog is de kans groot dat mijn genitale wratten nooit meer terugkeren. Dr. Love Zit je na deze beklijvende getuigenis zelf ook met een heleboel vragen en wil je jezelf beschermen? Aarzel niet en stuur je vraag aan onze Dr. Love op volgend adres: Raadpleeg zeker ook de website: die helpt je al op weg!

9 Seksuele gezondheid: Jas aandoen. Want het kan stormen. Je hebt al een tijdje een toffe relatie en je vriend is echt de max. Hoog tijd voor meer dan een tongzoen, vind je zelf. Tijd voor een leuke, maar ook megaspannende ontdekkingstocht. Snelheidsregels zijn er niet, het is aan jou en je vriend om het tempo te bepalen. En er is nog iets wat je moet bepalen. Want als de weerman storm voorspelt, doen slimme mensen een jas aan. Sex vergelijken met een storm klinkt misschien belachelijk. Maar de mogelijke gevolgen van sex hebben wel degelijk de kracht van een orkaan. En dan hebben we het niet alleen over dat HPV-virus uit de vorige bladzijden. Maar ook over soa s en ongewenste zwangerschappen. Surf eens naar het fotoverhaal op laura.be en bekijk de storm in haar leven Vandaag kan je kiezen uit acht soorten jassen. Ken jij ze? 1. Deze populaire jas voor je vriend bestaat tegenwoordig in alle kleuren en zelfs geuren. Hij is van soepel rubber en heeft één supervoordeel: hij beschermt zowel tegen zwangerschap als tegen soa s! Je kan je vriend een beetje helpen bij het passen door het topje toe te knijpen (zodat er zeker geen lucht meer in zit). Opgelet: niet wassen maar weggooien na gebruik. Overal te koop. 2. Hetzelfde type jas vind je ook in de vrouwenafdeling. Minder populair, maar met hetzelfde supervoordeel. Het passen vraagt een beetje oefening. Iets duurder en te koop bij de apotheek. Al de rest verschilt nogal: enkel voor meisjes (want meestal met hormonen) en enkel te koop op voorschrift van een dokter. Nadeel: ze beschermen niet tegen soa s en HPV. 3. Deze is een speciale. Drie weken moet je hem stipt elke morgen innemen en dan één week niet. Dat komt door de hormonen die er in zitten. Oh wee als je hem vergeet. 4. Hetzelfde als (3), maar dan recht in je bil. Eén keer om de drie maanden, en voor de rest hoef je aan niets te denken. Goedkoop, maar soms met bijwerkingen. 5. Een klein, soepel en T-vormig jasje in plastiek, ofwel met een fijn koperdraadje ofwel met hormonen. Een dokter past hem aan, maar daarna voel je hem niet meer. Biedt een betrouwbare en lange bescherming. Prijs valt best mee. 6. Hetzelfde als 3 en 4, maar deze keer op je arm of buik. Eén keer per week, drie weken wel, één week niet. Wel duurder. 7. Een specialleke, die weinig mensen kennen. Eén keer goed voor drie weken, dan een week uitdoen. 8. Ongeveer hetzelfde als 3, 4, 6 en 7. Eén keer in je arm laten inbrengen door een dokter, maar dan goed voor drie jaar. Oplossing: 1. condoom 2. vrouwencondoom 3. pil 4. prikpil 5. spiraaltje 6. pleister 7. ring 8. implantaat Meer info: Onbetrouwbare methoden: coïtus interruptus en periodieke onthouding.

10 Seksuele gezondheid: vervolg Voor het geld moet je het niet laten! Risico s lopen omdat het te duur is. Vroeger gebeurde het wel vaker. Vandaag hoeft dat zeker niet meer. De regering heeft immers besloten om jongeren te helpen, samen met de apothekers en de ziekenfondsen. Concreet: Wanneer je jonger bent dan 21, krijg je voor sommige voorbehoedsmiddelen (diegene die je bij de apotheker koopt op voorschrift) een korting van 3 per maand. Gewoon je voorschrift en je SIS-kaart meenemen naar de apotheker. Door dit systeem zijn sommige pillen bijvoorbeeld helemaal gratis. Want voor een doos met drie strips krijg je 3 x 3, dus 9 terug. By the way, wat doet een ziekenfonds? Wist je dat je vanaf je geboorte al lid bent van een ziekenfonds? je zelf een ziekenfonds kan kiezen zodra je begint te werken? je ziekenfonds er voor zorgt dat je de kosten voor dokters, tandartsen en ziekenhuizen grotendeels terugkrijgt? Partena ziekenfonds daar bovenop allerlei voordelen voor jou in petto heeft? zoals kortingen voor jongerenvakanties, kampen en sportclubs? kortom, dat je ziekenfonds je wil helpen om actief en gezond door het leven te gaan? ook veilig vrijen daarbij hoort? Vandaar dit boekje

11 Kleine meisjes worden groot Hoe kan je op een prikkelende, creatieve manier een condoom integreren? Bravo! Het condoom beschermt je tegen aids, vervelende ziektes, ongewenste zwangerschappen én vroegtijdige ejaculaties. Verzin dus maar eens één excuus om het niet te gebruiken. Hoor ik daar de mannen in koor roepen dat seks minder leuk wordt omdat ze minder voelen? Dat het zo vervelend is om de vrijpartij stop te zetten? Je moet op zoek naar dat rubbertje dat zo ver weg zit, in je portefeuille, in je broekzak, in je broek die je halverwege de trap liet vallen... Maar hun lage pijngrens kennende, willen mannen niet weten hoe het voelt om een abortus te ondergaan. En al helemaal niet hoe het voelt om een druiper te hebben. Overtuig hem dus toch maar om voor dat condoom te gaan! Of beter nog: breng het zelf bij hem aan! Dat vindt hij vast erotisch, aangenaam en prikkelend... Een eerste basisregel: zorg ervoor dat je je condooms altijd bij de hand hebt, bijvoorbeeld onder je bed of in je nachtkastje. En haal er dan maar eentje tegelijk boven, anders zet je je lieve schat teveel onder druk... Wees voorzichtig bij het uitpakken. Ringen of vingernagels kunnen het gemakkelijk scheuren. Wacht tot zijn penis helemaal hard is, zet het condoom op zijn eikel en knijp de lucht uit het topje. Doe je dat niet, dan vormt er zich een luchtzakje dat tijdens een felle vrijpartij warm wordt en uitzet, waardoor het condoom kan barsten. Je bent misschien geneigd om het een beetje gemakkelijker te maken met glijmiddel, maar dat doe je beter Meer weten? Het boek 100 Hete Vragen (uitgeverij ARS Publishing) werd geschreven door Isabelle Dams en is verkrijgbaar in de betere boekhandel. Stuur een mailtje met je contactgegevens en de codewoorden: hete vragen naar en maak kans op één van de 50 exemplaren. niet want daardoor kan het rubbertje er tijdens het vrijen weer afglijden. Eenmaal het condoom rond zijn penis zit, kan je hem wel een aangename sensatie bezorgen door hem met een beetje glijmiddel af te trekken. Kies dan altijd voor glijmiddel op waterbasis. Glijmiddel op basis van olie, zoals babyolie en vaseline, breken het rubber af. WIN!

12 Verklarende woordenlijst Baarmoeder De baarmoeder is een hol orgaan met dikke wanden. Het bevindt zich in het bekken, onmiddellijk naast het rectum en de blaas. De baarmoeder bestaat uit het baarmoederlichaam en de baarmoederhals. Baarmoeder Vaccinatie abnormale cellen op te sporen die zich eventueel kunnen ontwikkelen tot baarmoederhalskanker. Baarmoederhals De baarmoederhals is het onderste deel van de baarmoeder dat uitmondt in de vagina. HPV (Humaan Papillomavirus) Er bestaan meer dan 100 types Humaan Papillomavirus. De meeste zijn relatief goedaardig, zoals deze die verantwoordelijk zijn voor de wratten die voorkomen op handen en voeten. In de genitale zone kan het Humaan Papillomavirus zowel bij mannen als bij vrouwen voorkomen. Het immuunsysteem op zich kan in de meeste gevallen alleen het virus verwijderen. Baarmoederhals Bij een vaccinatie wordt een virus of bacterie in dode of verzwakte vorm in je lichaam geïnjecteerd. Je lichaam reageert daarop door antistoffen te produceren, die het virus of de bacterie vernietigen. De volgende keer dat je lichaam in aanraking komt met dat virus of die bacterie, activeert het de antistoffen. Zo maken de ziektekiemen minder kans en wordt je minder snel ziek. Screening De screening van baarmoederhalskanker is aanbevolen bij alle vrouwen tussen 25 en 65 jaar om de 3 jaar. Bij dit onderzoek worden er cellen afgenomen van de baarmoederhals om ze te analyseren onder de microscoop. Dit onderzoek dient om Preventie Preventie is voorkomen dat er problemen ontstaan door vooraf in te grijpen. Vaccinatie & screening vormen samen de preventie tegen baarmoederhalskanker.

13 Voor meer info: V.U.: Stefaan Lauwers, Coupure Links 103, 9000 Gent Ondernemingsnummer:

www.hup-ado.be Respect yourself. Protect yourself. 2 de editie Vaak gestelde vragen over baarmoederhalskanker en het Humaan Papillomavirus

www.hup-ado.be Respect yourself. Protect yourself. 2 de editie Vaak gestelde vragen over baarmoederhalskanker en het Humaan Papillomavirus www.hup-ado.be Respect yourself. Protect yourself. 2 de editie Vaak gestelde vragen over baarmoederhalskanker en het Humaan Papillomavirus 4 Check this out! Baarmoederhalskanker is een veel voorkomend

Nadere informatie

Vaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma

Vaccinatie tegen HPV voor meisjes. Rijksvaccinatieprogramma Vaccinatie tegen HPV voor meisjes Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen ongeveer

Nadere informatie

Humaan Papillomavirus (HPV) Polikliniek Gynaecologie

Humaan Papillomavirus (HPV) Polikliniek Gynaecologie Humaan Papillomavirus (HPV) Polikliniek Gynaecologie Humaan Papilloma Virus (HPV) Inleiding Als u nog nooit van het HPV (Humaan Papilloma Virus) gehoord heeft, is dat niet raar: want ondanks dat het virus

Nadere informatie

THEMADOSSIER CHLAMYDIA

THEMADOSSIER CHLAMYDIA THEMADOSSIER CHLAMYDIA 1. Soa s Soa s zijn seksueel overdraagbare aandoeningen. Je kan ze dus oplopen door seksueel contact of door contact met het bloed van een besmet persoon. Volgens recent onderzoek

Nadere informatie

Vaccinatie baarmoederhalskanker. Gynaecologie

Vaccinatie baarmoederhalskanker. Gynaecologie Vaccinatie baarmoederhalskanker Gynaecologie Inleiding Als u nog nooit van het Humaan Papillomavirus (hierna te noemen: HPV) en baarmoederhalskanker heeft gehoord, dan bent u niet de enige. Ondanks het

Nadere informatie

Vaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma

Vaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma Vaccinatie tegen HPV voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma Waarom vaccineren tegen HPV? Als je je laat vaccineren tegen HPV, ben je goed beschermd tegen baarmoederhalskanker. Elk jaar krijgen

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 1947 woorden 27 december keer beoordeeld. Verzorging 1. CHLAMYDIA-INFECTIE

Werkstuk door een scholier 1947 woorden 27 december keer beoordeeld. Verzorging 1. CHLAMYDIA-INFECTIE Werkstuk door een scholier 1947 woorden 27 december 2001 7 106 keer beoordeeld Vak Verzorging 1. CHLAMYDIA-INFECTIE Chlamydia is de soa, die in Nederland het meest voorkomt. Vooral bij meisjes en jonge

Nadere informatie

Preventie van. Wat u moet weten over. baarmoederhalskanker. Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker,

Preventie van. Wat u moet weten over. baarmoederhalskanker. Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker, Preventie van baarmoederhalskanker Wat u moet weten over baarmoederhalskanker Deze brochure bevat informatie over baarmoederhalskanker, een ziekte die kan voorkomen worden. Spreek er over met uw arts,

Nadere informatie

7,1. Werkstuk door een scholier 1782 woorden 17 maart keer beoordeeld. Hoofdstuk 1 Hoe kun je een soa oplopen?

7,1. Werkstuk door een scholier 1782 woorden 17 maart keer beoordeeld. Hoofdstuk 1 Hoe kun je een soa oplopen? Werkstuk door een scholier 1782 woorden 17 maart 2005 7,1 61 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstuk 1 Hoe kun je een soa oplopen? Hoe kun je een soa oplopen? Soa is een afkorting van seksueel overdraagbare

Nadere informatie

Terugkerende aanvallen

Terugkerende aanvallen Genitale herpes Herpes genitalis is een seksueel overdraagbare aandoening (soa), die wordt veroorzaakt door een virus. Dit virus zorgt voor een pijnlijke infectie van de huid en de slijmvliezen in en rond

Nadere informatie

Veilig vrijen: hoe doe ik dat? Antwoorden

Veilig vrijen: hoe doe ik dat? Antwoorden Veilig vrijen: doe ik dat? Seks kan fijn zijn. Maar er zitten ook gevaren aan. Je kunt zwanger raken zonder dat je dat wilt. Je kunt ook een geslachtsziekte oplopen. Hoe voorkom je een zwangerschap of

Nadere informatie

HPV-vaccinatie. Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker

HPV-vaccinatie. Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker HPV-vaccinatie Informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-vaccinatie in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De kans

Nadere informatie

HPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma

HPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar. Rijksvaccinatieprogramma HPV-vaccinatie voor meisjes van 12 jaar Rijksvaccinatieprogramma HPV-vaccinatie HPV is de afkorting van humaan papillomavirus. Ongeveer 8 op de 10 vrouwen die seksueel actief zijn, krijgen ooit een HPV-infectie

Nadere informatie

Ga naar prik en bescherm.nl

Ga naar prik en bescherm.nl Benieuwd wat andere meiden, moeders en experts vinden? Ga naar prik en bescherm.nl Dit mini-magazine geeft je in korte tijd de belangrijkste informatie over de HPV-vaccinatie. Wil je graag meer weten of

Nadere informatie

INSTRUCTIEFOLDER: ANTICONCEPTIE TIGRINYA

INSTRUCTIEFOLDER: ANTICONCEPTIE TIGRINYA Hoe voorkom je een zwangerschap? Informatie over anticonceptiemiddelen die zwangerschap tegengaan. Deze folder is voor iedereen die wil weten hoe je een zwangerschap voorkomt. INSTRUCTIEFOLDER: ANTICONCEPTIE

Nadere informatie

6.6. Boekverslag door M woorden 11 maart keer beoordeeld

6.6. Boekverslag door M woorden 11 maart keer beoordeeld Boekverslag door M. 2160 woorden 11 maart 2005 6.6 102 keer beoordeeld Vak Biologie Wat zijn SOA en hoe kom je eraan? De afkorting SOA staat voor Seksueel Overdraagbare Aandoening. Jaarlijks krijgen ±

Nadere informatie

Prik en bescherm. Laat je inenten tegen baarmoederhalskanker

Prik en bescherm. Laat je inenten tegen baarmoederhalskanker Prik en Prik en bescherm Laat je inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-inenting in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken. De kans

Nadere informatie

3 Sommige aandoeningen hebben behalve een officiële naam, ook een andere meer gebruikte naam. Geef van de volgende SOA de meer gebruikte naam.

3 Sommige aandoeningen hebben behalve een officiële naam, ook een andere meer gebruikte naam. Geef van de volgende SOA de meer gebruikte naam. Werkstuk door een scholier 1344 woorden 11 maart 2004 6,3 65 keer beoordeeld Vak Verzorging Deel 1: Beantwoord de volgende vragen met behulp van internet; www.soa.nl 1 Wat is SOA 1 SOA is een afkorting

Nadere informatie

Vaccineren tegen HPV? ONTDEK HIER ALLES over het humaan PapillomaVirus

Vaccineren tegen HPV? ONTDEK HIER ALLES over het humaan PapillomaVirus Test Doe de quiz en je kennis! Vaccineren tegen HPV? ONTDEK HIER ALLES over het humaan PapillomaVirus HPV staat voor humaan papillomavirus Ontdek in deze brochure hoe je jezelf kan beschermen tegen HPV-infecties

Nadere informatie

rik Prik en bescherm informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker

rik Prik en bescherm informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker rik n Prik en bescherm informatie over inenten tegen baarmoederhalskanker De HPV-inenting in het kort HPV is de afkorting voor humaan papilloma-virus. Het virus dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken.

Nadere informatie

Veel onwetendheid over baarmoederhalskanker op Curaçao zaterdag, 24 mei 2014 00:00

Veel onwetendheid over baarmoederhalskanker op Curaçao zaterdag, 24 mei 2014 00:00 Het grootste onderzoek naar baarmoederhalskanker en HPV-genotype in het Caribisch gebied tot nu toe vindt plaats op Curaçao. Bij 57.000 vrouwen op Curaçao zit een oproep in de bus om een PAP-test te doen.

Nadere informatie

Veel voorkomende SOA. Gynaecologie. alle aandacht

Veel voorkomende SOA. Gynaecologie. alle aandacht Veel voorkomende SOA Gynaecologie alle aandacht Veel voorkomende SOA Er zijn virale en bacteriële soa. Virale soa worden veroorzaakt door een virus. Als je er eenmaal een hebt opgelopen, blijft een virale

Nadere informatie

Vaginale hygiëne. Wat zijn vaginale klachten?

Vaginale hygiëne. Wat zijn vaginale klachten? Vaginale hygiëne Vaginale hygiëne De vagina is een kwetsbaar lichaamsdeel. Ze is gevoelig voor vocht, warmte en knellende kleding. Deze folder geeft je beknopte informatie over goede hygiënische verzorging

Nadere informatie

* Een branderig gevoel, geïrriteerdheid pijn bij het plassen, of het kan zijn dat je steeds kleine beetjes moet plassen.

* Een branderig gevoel, geïrriteerdheid pijn bij het plassen, of het kan zijn dat je steeds kleine beetjes moet plassen. Werkstuk door een scholier 2991 woorden 22 februari 2000 7,2 314 keer beoordeeld Vak ANW 1.1 Wat is een soa? Soa is een afkorting die staat voor seksueel overdraagbare aandoening. Vroeger werden soa geslachtsziekten

Nadere informatie

BAARMOEDERHALSKANKER Wat u moet weten over baarmoederhalskanker

BAARMOEDERHALSKANKER Wat u moet weten over baarmoederhalskanker 2007 VAC 47 VU : GlaxoSmithKline, Rue du Tilleul 13, 1332 Genval BAARMOEDERHALSKANKER Wat u moet weten over baarmoederhalskanker Wenst U hierover meer te weten, contacteer Uw arts of surf naar : BAARMOEDERHALSKANKER

Nadere informatie

8,1. Werkstuk door een scholier 1873 woorden 3 januari keer beoordeeld. Verzorging. Wat is veilig vrijen?

8,1. Werkstuk door een scholier 1873 woorden 3 januari keer beoordeeld. Verzorging. Wat is veilig vrijen? Werkstuk door een scholier 1873 woorden 3 januari 2003 8,1 84 keer beoordeeld Vak Verzorging Wat is veilig vrijen? Soa wordt overgedragen via sperma, bloed of contact tussen de slijmvliezen. Slijmvliezen

Nadere informatie

7,8. Werkstuk door een scholier 1500 woorden 11 maart keer beoordeeld CHLAMYDIA. De meest voorkomende SEKSUEEL OVERDRAAGBARE AANDOENING SOA

7,8. Werkstuk door een scholier 1500 woorden 11 maart keer beoordeeld CHLAMYDIA. De meest voorkomende SEKSUEEL OVERDRAAGBARE AANDOENING SOA Werkstuk door een scholier 1500 woorden 11 maart 2004 7,8 34 keer beoordeeld Vak Biologie CHLAMYDIA De meest voorkomende SEKSUEEL OVERDRAAGBARE AANDOENING SOA INLEIDING Ziek worden is meestal het laatste

Nadere informatie

CONDYLOMATA. Dr. Stragier Jo - Dr. Dilen Kurt

CONDYLOMATA. Dr. Stragier Jo - Dr. Dilen Kurt CONDYLOMATA Dr. Stragier Jo - Dr. Dilen Kurt Condylomata Beste, U raadpleegde ons i.v.m. de aanwezigheid van wratjes ter hoogte van de genitaalstreek, in ons vakjargon bekend als condylomata. We geven

Nadere informatie

De Hormonale anticonceptiepil

De Hormonale anticonceptiepil 1 De Hormonale anticonceptiepil Hoe werkt de pil? De pil bevat de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron. Deze voorkomen op 3 manieren zwangerschap. Wanneer je stopt met de pil zorgen je eigen

Nadere informatie

Gelieve deze vragen te beantwoorden vooraleer de vragenlijst in te vullen. Indien u nee antwoordt op vraag 1, hoeft u geen vragenlijst invullen

Gelieve deze vragen te beantwoorden vooraleer de vragenlijst in te vullen. Indien u nee antwoordt op vraag 1, hoeft u geen vragenlijst invullen BIJLAGE 3 VRAGENLIJST VROUWEN Gelieve deze vragen te beantwoorden vooraleer de vragenlijst in te vullen 1. Hebt u ooit seksueel contact* gehad? Ja Nee Indien u nee antwoordt op vraag 1, hoeft u geen vragenlijst

Nadere informatie

6,2. Werkstuk door een scholier 1821 woorden 27 november keer beoordeeld. Nederlands. Algemeen:

6,2. Werkstuk door een scholier 1821 woorden 27 november keer beoordeeld. Nederlands. Algemeen: Werkstuk door een scholier 1821 woorden 27 november 2003 6,2 11 keer beoordeeld Vak Nederlands Algemeen: Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's) hebben velen klachten en het kan verschillende oorzaken

Nadere informatie

Uitstrijkje. Inleiding. Wat is een uitstrijkje? Het onderzoek. Onderzoek van de cellen

Uitstrijkje. Inleiding. Wat is een uitstrijkje? Het onderzoek. Onderzoek van de cellen Uitstrijkje H06.018-05 Inleiding In deze folder vindt u informatie over het uitstrijkje. Dit is een eenvoudig onderzoek om veranderingen in de cellen van de baarmoedermond en baarmoederhals op te sporen.

Nadere informatie

Wel seks, niet zwanger. Voorbehoedsmiddelen

Wel seks, niet zwanger. Voorbehoedsmiddelen Wel seks, niet zwanger Voorbehoedsmiddelen Voorbehoedsmiddelen: welke soorten zijn er? Anticonceptiepil Wat is het? De anticonceptiepil is een pilletje dat hormonen aan je lichaam geeft. Er zijn veel verschillende

Nadere informatie

Waarom zowel mannen als vrouwen de afkorting HPV zouden moeten kennen

Waarom zowel mannen als vrouwen de afkorting HPV zouden moeten kennen Waarom zowel mannen als vrouwen de afkorting HPV zouden moeten kennen Sofie De Niet Lifestylejournalist, massagetherapeut en oprichtster van naturalhighmag.be 14/08/17 om 15C47 - Bijgewerkt om 17C04 Ongeveer

Nadere informatie

Aanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema

Aanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema kindergeneeskunde informatiebrochure Aanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Vaccinatie tegen meningococcen B 4 3. Vaccinatie tegen Varicella (windpokken) 5

Nadere informatie

LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN

LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN 10 vragen over griepvaccinatie GRIEPVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID 1. Waarom vaccinatie tegen griep? Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep en

Nadere informatie

Chlamydia: Werkstuk door een scholier 2804 woorden 27 maart keer beoordeeld. Inleiding

Chlamydia: Werkstuk door een scholier 2804 woorden 27 maart keer beoordeeld. Inleiding Werkstuk door een scholier 2804 woorden 27 maart 2005 6 82 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Ik kreeg de opdracht om een werkstuk te maken over seks. Eerst vond het toch wel raar is om over zo n onderwerp

Nadere informatie

INFECTIE VAGINALE SCHIMMEL- APOTHEEK.NL

INFECTIE VAGINALE SCHIMMEL- APOTHEEK.NL VAGINALE SCHIMMEL- INFECTIE WAT IS EEN VAGINALE SCHIMMEL- INFECTIE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL V A G I N A L E SCHIMMELINFECTIE

Nadere informatie

Patiëntenversie Richtlijn seksueel overdraagbare aandoeningen voor de tweede lijn

Patiëntenversie Richtlijn seksueel overdraagbare aandoeningen voor de tweede lijn Patiëntenversie Richtlijn seksueel overdraagbare aandoeningen voor de tweede lijn Soorten soa s Soa s zijn seksueel overdraagbare aandoeningen. Die kun je krijgen als je zonder condoom vrijt. Er zijn verschillende

Nadere informatie

7,1. Werkstuk door een scholier 1764 woorden 9 december keer beoordeeld. Wat zijn soa s?

7,1. Werkstuk door een scholier 1764 woorden 9 december keer beoordeeld. Wat zijn soa s? Werkstuk door een scholier 1764 woorden 9 december 2002 7,1 84 keer beoordeeld Vak Biologie Wat zijn soa s? Soa is een afkorting van Seksueel overdraagbare aandoening. Per jaar lopen er in Nederland ongeveer

Nadere informatie

Met deze brochure willen wij je informeren over de werking van Gh@pro vzw. Gh@pro staat voor Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie.

Met deze brochure willen wij je informeren over de werking van Gh@pro vzw. Gh@pro staat voor Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie. Gh@pro Met deze brochure willen wij je informeren over de werking van Gh@pro vzw. Gh@pro staat voor Gezondheidshuis Antwerpse Prostitutie. I n h o u d 1. Ontstaan van Gh@pro........................................................................................................

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1953 woorden 28 mei keer beoordeeld. 1 Inleiding

6,1. Werkstuk door een scholier 1953 woorden 28 mei keer beoordeeld. 1 Inleiding Werkstuk door een scholier 1953 woorden 28 mei 2004 6,1 186 keer beoordeeld Vak Biologie 1 Inleiding Soa is een groot probleem. Er zijn veel verschillende soa s zoals Chlamydia, Gonorroe enz. Aids is de

Nadere informatie

Bescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma

Bescherm je kind tegen infectieziekten. Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen infectieziekten Rijksvaccinatieprogramma Bescherm je kind tegen ernstige infectieziekten Bijna alle kinderen in Nederland worden gevaccineerd tegen ernstige infectieziekten. Daarom

Nadere informatie

Wat zijn soa s? Voor alle soa s geldt: hoe eerder je erbij bent, hoe beter. Laat je op tijd testen als je risico hebt gelopen!

Wat zijn soa s? Voor alle soa s geldt: hoe eerder je erbij bent, hoe beter. Laat je op tijd testen als je risico hebt gelopen! Wat zijn soa s? Soa s zijn seksueel overdraagbare aandoeningen. Het zijn besmettelijke ziekten (infecties) die worden veroorzaakt door virussen en bacteriën. Ze worden tijdens seks van partner op partner

Nadere informatie

6,4. Werkstuk door een scholier 2390 woorden 15 april keer beoordeeld

6,4. Werkstuk door een scholier 2390 woorden 15 april keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 2390 woorden 15 april 2005 6,4 15 keer beoordeeld Vak Biologie Herpes genitalis Per jaar zijn er ongeveer 12.00 mensen die de soa herpes genitalis op lopen. Herpes genitalis

Nadere informatie

Vragen en antwoorden HPV-vaccinatie

Vragen en antwoorden HPV-vaccinatie Vragen en antwoorden HPV-vaccinatie Algemeen Voor wie is de inenting? De inenting binnen het Rijksvaccinatieprogramma is voor alle meisjes die zijn geboren in 1997 of daarna. Voor oudere meisjes is er

Nadere informatie

Bescherm je kind tegen infectieziekten

Bescherm je kind tegen infectieziekten Bescherm je kind tegen infectieziekten Bijna 95% van alle kinderen in Nederland is gevaccineerd tegen infectieziekten. Door betere hygiëne, een betere gezondheidszorg én door vaccinaties komt sterfte door

Nadere informatie

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit

Nadere informatie

49 Vaginale schimmelinfectie.indd 6

49 Vaginale schimmelinfectie.indd 6 Vaginale schimmelinfectie WAT IS EEN VAGINALE SCHIMMELINFECTIE WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL

Nadere informatie

Herpes Simplex Genitalis

Herpes Simplex Genitalis Herpes Simplex Genitalis Auteur: Dr. Guy Boeckx Herpes genitalis is een soa (seksueel overdraagbare aandoening) die wordt veroorzaakt door een virus. Dat is in de meeste gevallen het herpes simplex type

Nadere informatie

Seksueel overdraagbare aandoeningen

Seksueel overdraagbare aandoeningen Seksueel overdraagbare aandoeningen Wat zijn soa s? Soa s zijn seksueel overdraagbare aandoeningen. Het zijn ziektes die je kunt krijgen als je onveilig vrijt. Er zijn verschillende soorten soa s. Sommige

Nadere informatie

Anticonceptiemiddelen met oestrogeen en progestageen

Anticonceptiemiddelen met oestrogeen en progestageen Ik wil anticonceptie gaan gebruiken Samenvatting Een anticonceptiemiddel (voorbehoedmiddel) beschermt u tegen zwangerschap. Anticonceptiemiddelen verschillen in werking, gebruik, betrouwbaarheid en bijwerkingen.

Nadere informatie

zweet stinkt schaam haar ongesteld brede heupen borst groei schaamlippen groeien groeispurt

zweet stinkt schaam haar ongesteld brede heupen borst groei schaamlippen groeien groeispurt Samenvatting door L. 623 woorden 5 maart 2016 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou pubertijd Dit is wanneer je hypofyse gaat werken de hypofyse is een hormoonklier hypofyse is de belangrijkste

Nadere informatie

Deze SOA leidt tot wratten op of rond de geslachtsdelen of de anus. Ze zijn hinderlijk en hardnekkig en kunnen na een behandeling terugkomen.

Deze SOA leidt tot wratten op of rond de geslachtsdelen of de anus. Ze zijn hinderlijk en hardnekkig en kunnen na een behandeling terugkomen. Werkstuk door een scholier 2066 woorden 6 maart 2007 4,2 11 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding 1. Waarvoor staat de afkorting SOA? SOA is de afkorting van seksueel overdraagbare aandoening. Vroeger

Nadere informatie

man, vrouw en kind info voor patiënten Afwijkend baarmoederhalsuitstrijkje

man, vrouw en kind info voor patiënten Afwijkend baarmoederhalsuitstrijkje man, vrouw en kind info voor patiënten Afwijkend baarmoederhalsuitstrijkje Afwijkend baarmoederhalsuitstrijkje Mijn baarmoederhalsuitstrijkje vertoont afwijkingen. Antwoorden op veelgestelde vragen. Wat

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Onderzoek baarmoederhalskanker

Onderzoek baarmoederhalskanker Onderzoek baarmoederhalskanker Bevolkingsonderzoek Waarom is er een bevolkingsonderzoek? Elk jaar krijgen ongeveer 700 vrouwen baarmoederhalskanker. Baarmoederhalskanker komt het meest voor bij vrouwen

Nadere informatie

Jij & Ik, veilig verliefd!

Jij & Ik, veilig verliefd! GEZONDHEiDsprOmOtiE Jij & Ik, veilig verliefd! En ik! En ik! Een uitgave van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Sint-Huibrechtsstraat 19-1150 Brussel T 02 778 92 11 - F 02 778 94 04 gezondheidspromotie@mloz.be

Nadere informatie

Hoe krijg je hepatitis B?

Hoe krijg je hepatitis B? Hepatitis B Hepatitis B is een infectie van de lever, veroorzaakt door het hepatitis B-virus. In Nederland wordt dit virus vooral overgedragen door seksueel contact. Het dringt via de slijmvliezen van

Nadere informatie

Werkstuk Verzorging Condoom

Werkstuk Verzorging Condoom Werkstuk Verzorging Condoom Werkstuk door een scholier 1010 woorden 23 maart 2003 6,8 131 keer beoordeeld Vak Verzorging HET CONDOOM INHOUD Voorwoord Wat is het precies? Waar worden ze van gemaakt? Soorten

Nadere informatie

Screening op prostaatkanker

Screening op prostaatkanker Screening op prostaatkanker Informatie voor mannen die een PSA-test overwegen of aanvragen. Wat we weten en wat we niet weten: zaken om over na te denken alvorens te besluiten een PSA-test te laten uitvoeren.

Nadere informatie

Eileiderontsteking. Afdeling Gynaecologie

Eileiderontsteking. Afdeling Gynaecologie Eileiderontsteking Afdeling Gynaecologie Inleiding Een eileiderontsteking is een ontsteking van de eileiders. Deze ontstekingen kunnen heel sluimerend verlopen met weinig klachten. Meestal heeft u acute

Nadere informatie

SOA enquete uitslag 2008

SOA enquete uitslag 2008 pagina 1 van 10 p h p E S P SOA enquete uitslag 2008 Wat weet je over Sexueel Overdraagbare Aandoeningen Deze enquete is strikt geheim!we kunnen niet inzien wie welke gegevens heeft uitgevoerd! 1. In welke

Nadere informatie

Lang Leve de Liefde Bovenbouw, Onderdeel 2, Oefening 6

Lang Leve de Liefde Bovenbouw, Onderdeel 2, Oefening 6 Lang Leve de Liefde Bovenbouw, Onderdeel 2, Oefening 6 Een condoom Wat is het? Elastisch hoesje, meestal van rubber (latex) Hoe werkt het? Condoom vangt het sperma op Voorkomt dat sperma bij eicel komt

Nadere informatie

Activiteit van de maand

Activiteit van de maand Activiteit van de maand Ideaal om de koude wintermaanden door te komen een activiteit om rode oortjes en warme kaken van te krijgen! De Veilig Vrijen Quiz (een uitgave van In Petto: www.jongereninformatie.be)

Nadere informatie

Bovenbouw HAVO / VWO. Onderdeel 3. Veilig en onveilig vrijen: Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (soa s)

Bovenbouw HAVO / VWO. Onderdeel 3. Veilig en onveilig vrijen: Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (soa s) Bovenbouw HAVO / VWO Onderdeel 3 Veilig en onveilig vrijen: Seksueel Overdraagbare Aandoeningen (soa s) 2 Toelichting onderdeel 3: De Soa-poli Het derde onderdeel van Lang Leve de Liefde Bovenbouw (LLL-BB)

Nadere informatie

7. Wel of niet vertellen

7. Wel of niet vertellen Quizvragen hoofdstuk 6 1. Wanneer krijgt iemand een bloedtransfusie? 2. Hoe is het virus in jouw bloed terechtgekomen? 3. Komt een verkoudheid door de kou of door een virus? 4. Kan het virus in flesvoeding

Nadere informatie

Gynaecologie. Het uitstrijkje, colposcopie, lisexcisie en conisatie

Gynaecologie. Het uitstrijkje, colposcopie, lisexcisie en conisatie Gynaecologie Het uitstrijkje, colposcopie, lisexcisie en conisatie Algemeen Bij een uitstrijkje neemt de arts met een borstel of spatel cellen van de baarmoedermond af. Aan het uitstrijkje is te zien

Nadere informatie

Wanneer moet je veilig vrijen?

Wanneer moet je veilig vrijen? veilig rijen Veilig vrijen is jezelf en je partner beschermen tegen ongewenste zwangerschap en tegen een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Als je zonder voorbehoedmiddel dat jou en je partner beschermt

Nadere informatie

Vaccinaties voor peuters van 14 maanden. Rijksvaccinatieprogramma

Vaccinaties voor peuters van 14 maanden. Rijksvaccinatieprogramma Vaccinaties voor peuters van 14 maanden Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland

Nadere informatie

Seks bij kinderdiabetes

Seks bij kinderdiabetes Seks bij kinderdiabetes Seks Het is best moeilijk om over seks te praten of vragen te stellen. Soms lukt het beter er met vrienden over te praten dan met je ouders. Je kunt voor een vertrouwelijk gesprek

Nadere informatie

Stap voor stap naar de gynaecoloog

Stap voor stap naar de gynaecoloog Stap voor stap naar de gynaecoloog Kinderen leren lopen, praten, schrijven, spelen, dit zijn de natuurlijkste zaken ter wereld. Maar zodra jonge meisjes hun eerste stappen zetten in de wereld van de intimiteit

Nadere informatie

Veel SOA s kan je oplopen door onveilig vrijen, bloedcontact of overgedragen van moeder naar kind.

Veel SOA s kan je oplopen door onveilig vrijen, bloedcontact of overgedragen van moeder naar kind. Werkstuk door een scholier 2354 woorden 28 februari 2004 6,6 48 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Ik ga het houden over SOA s. SOA is een andere benaming voor geslachtsziekten. SOA betekent Seksueel

Nadere informatie

Ik wil anticonceptie gaan gebruiken. Poli Gynaecologie

Ik wil anticonceptie gaan gebruiken. Poli Gynaecologie 00 Ik wil anticonceptie gaan gebruiken Poli Gynaecologie Wat is anticonceptie? Een anticonceptiemiddel (of voorbehoedmiddel) voorkomt dat een zwangerschap ontstaat. Bijvoorbeeld door te voorkomen dat er

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Seksualiteit en gynaecologische kanker

Patiënteninformatie. Seksualiteit en gynaecologische kanker Patiënteninformatie Seksualiteit en gynaecologische kanker Inleiding Deze brochure gaat over intimiteit en seksualiteit en is bedoeld voor vrouwen met kanker en hun partners. Kanker en seksualiteit is

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Anticonceptie

PATIËNTEN INFORMATIE. Anticonceptie PATIËNTEN INFORMATIE Anticonceptie In het kort Een anticonceptiemiddel (voorbehoedmiddel) beschermt u tegen zwangerschap als u seks heeft en niet zwanger wilt worden. Anticonceptiemiddelen verschillen

Nadere informatie

Een afwijkend uitstrijkje: wat nu?

Een afwijkend uitstrijkje: wat nu? Een afwijkend uitstrijkje: wat nu? U heeft gehoord dat er in uw uitstrijkje afwijkende cellen gevonden zijn. Dit betekent in de meeste gevallen niet dat u kanker heeft. Vaak gaat het om een goedaardige

Nadere informatie

Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma

Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma In Nederland gingen vroeger veel kinderen dood aan infectieziekten waartegen nu vaccins bestaan. Omdat bijna alle kinderen in Nederland worden

Nadere informatie

Seks begint met lullen. 14 april 2018 Monique de Graas Jan Semmekrot Team Seksuele Gezondheid

Seks begint met lullen. 14 april 2018 Monique de Graas Jan Semmekrot Team Seksuele Gezondheid Seks begint met lullen 14 april 2018 Monique de Graas Jan Semmekrot Team Seksuele Gezondheid Disclosure We hebben geen financiële belangenverstrengelingen en geen mogelijke relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Mini-condooms. Oefeningen

Mini-condooms. Oefeningen tekst 1 Amsterdam, 3 maart 2010 Jongeren hebben steeds vroeger seks. Soms al als ze 12, 13 of 14 jaar zijn. Zwitserland Ook in Zwitserland gebeurt dit. De Zwitserse regering is daarom bezorgd. Want veel

Nadere informatie

Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP

Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) ZO HOUDEN WE GRIP OP GRIEP Zwangerschap en vaccinatie tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) Nieuwe Influenza A, ook wel Mexicaanse griep genoemd, geeft

Nadere informatie

Condoom. 5j Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa s) Theorieboek. TFG Hellegers 18-5-2013

Condoom. 5j Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa s) Theorieboek. TFG Hellegers 18-5-2013 5j Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa s) De afkorting SOA staat voor Seksueel Overdraagbare Aandoening. Jaarlijks lopen ongeveer 100.000 mensen een SOA op. SOA s kunnen ernstige gevolgen hebben als

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Drie jaar niet meer aan mijn anticonceptie denken.

Drie jaar niet meer aan mijn anticonceptie denken. I N F O R M A T I E Drie jaar niet meer aan mijn anticonceptie denken. 3 jaar onbezorgde anticonceptie Inhoud Introductie Introductie............................................ 3 Eigenschappen........................................

Nadere informatie

Ustekinumab. (Stelara) Dermatologie

Ustekinumab. (Stelara) Dermatologie Ustekinumab (Stelara) Dermatologie Inhoudsopgave Inleiding 4 1. Hoe werkt Ustekinumab (Stelara) 4 2. Wat moet u weten voordat u Ustekinumab (Stelara) gebruikt 5 Gebruik Ustekinumab (Stelara) niet 5 Wees

Nadere informatie

4.5. Boekverslag door een scholier 1197 woorden 23 september keer beoordeeld. Werkstuk over het spiraaltje. Inhoudsopgave: Voorwoord

4.5. Boekverslag door een scholier 1197 woorden 23 september keer beoordeeld. Werkstuk over het spiraaltje. Inhoudsopgave: Voorwoord Boekverslag door een scholier 1197 woorden 23 september 2016 4.5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Binas Werkstuk over het spiraaltje Inhoudsopgave: Voorwoord 1. Wat is een spiraaltje? 2. Soorten

Nadere informatie

Besmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS

Besmetting met HIV Inleiding Wat is HIV Wat is AIDS Besmetting met HIV Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met HIV of AIDS, loopt u kans om met HIV besmet te raken. Juist bij een ongeluk gaat alles

Nadere informatie

Hypo's en hypers. Schimmelinfectie

Hypo's en hypers. Schimmelinfectie Seks Seks Het is best moeilijk om over seks te praten of vragen te stellen. Soms lukt het beter er met vrienden over te praten dan met je ouders. Je kunt voor een vertrouwelijk gesprek ook terecht bij

Nadere informatie

Theorieboek. Je hebt verschillende voorbehoedsmiddelen. De enne is betrouwbaarder dan de andere. Love

Theorieboek. Je hebt verschillende voorbehoedsmiddelen. De enne is betrouwbaarder dan de andere. Love 4f Voorbehoedsmiddelen Je hebt verschillende voorbehoedsmiddelen. De enne is betrouwbaarder dan de andere. Hier hebt je enkele voorbehoedsmiddelen: De condoom Het vrouwencondoom De pil De prikpil Het spiraaltje

Nadere informatie

GYNAECOLOGIE. Lichen sclerosus

GYNAECOLOGIE. Lichen sclerosus GYNAECOLOGIE Lichen sclerosus Lichen sclerosus Lichen sclerosus (LS) is een goedaardige huidaandoening. De aangedane huid wordt langzaam minder elastisch. Daardoor voelt de huid strak aan en wordt wittig

Nadere informatie

Seks en relaties Woordenlijst

Seks en relaties Woordenlijst Seks en relaties Woordenlijst Inhoud Vriendschappen en relaties 3 Lichaamsdelen 4 Seksualiteit 6 Seks en masturbatie 8 Veilige seks en voorbehoedsmiddelen 10 Misbruik 12 2 Vriendschappen en relaties Vriendje

Nadere informatie

Wratten. Belangrijk VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL

Wratten. Belangrijk VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL U kunt de wrat ook bevriezen met een middel in een spuitbusje, dat te koop is bij de apotheek. Volg de gebruiksaanwijzingen in de bijsluiter goed op. Laat u eventueel helpen door iemand die u vertrouwt.

Nadere informatie

6,5. Spreekbeurt door een scholier 2483 woorden 9 maart keer beoordeeld FACT SHEET HERPES GENITALIS

6,5. Spreekbeurt door een scholier 2483 woorden 9 maart keer beoordeeld FACT SHEET HERPES GENITALIS Spreekbeurt door een scholier 2483 woorden 9 maart 2005 6,5 104 keer beoordeeld Vak Biologie FACT SHEET HERPES GENITALIS Herpes genitalis is een veel voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa).

Nadere informatie

Dermatologie. Patiënteninformatie. Chlamydia. Slingeland Ziekenhuis

Dermatologie. Patiënteninformatie. Chlamydia. Slingeland Ziekenhuis Dermatologie Chlamydia i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Omschrijving Chlamydia is de SOA die in Nederland het meest voorkomt. Per jaar lopen 60.000 mensen het op. Chlamydia kan een ontsteking

Nadere informatie

Niet iedereen merkt dat hij/zij een geslachtsziekte heeft. Vrouwen hebben soms bijna of geen last.

Niet iedereen merkt dat hij/zij een geslachtsziekte heeft. Vrouwen hebben soms bijna of geen last. Werkstuk door een scholier 1366 woorden 19 maart 2001 6,8 72 keer beoordeeld Vak Biologie GESLACHTSZIEKTEN ALGEMEEN: Geslachtsziekten kan je oplopen door lichamelijk sexueel contact. Waarbij de mond, anus

Nadere informatie

Voortplanting. Hoofdstuk 6

Voortplanting. Hoofdstuk 6 Voortplanting Hoofdstuk 6 Leerdoelen Je kunt de delen van een baarmoeder met embryo kunnen noemen met hun functies en kenmerken Je kunt beschrijven hoe de geboorte van een kind plaatsvindt Bevruchting

Nadere informatie

INFORMATIE OVER EEN CHLAMYDIA- INFECTIE GYNAECOLOGIE

INFORMATIE OVER EEN CHLAMYDIA- INFECTIE GYNAECOLOGIE INFORMATIE OVER EEN CHLAMYDIA- INFECTIE GYNAECOLOGIE FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Chlamydia is een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Seksueel overdraagbare aandoeningen zijn infecties die door

Nadere informatie