Collectie-beleidsplan collecties 1 museum

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Collectie-beleidsplan 2012 2015. 5 collecties 1 museum"

Transcriptie

1 Collectie-beleidsplan collecties 1 museum

2 Inhoud Leeswijzer p 4 Voorwoord p 5 1. Inleiding p Korte schets vijf collecties p Oude kunst p Moderne en hedendaagse kunst p Toegepaste kunst en vormgeving p Geschiedenis van Utrecht p Mode en kostuums p Missie, visie en kernwaarden p Missie (waarom bestaan we?) p Visie (wat voor een museum willen we zijn?) p Kernwaarden (waar geloven we in?) p Strategie p Identiteit versterken door 5 collecties 1 museum p Samenhangend verzamel- en presentatiebeleid p Gevolgen voor het collectiebeleid p Hoe werd tot nu toe verzameld (methode)? p Een ander verzamelmodel p Verzamelpraktijk p Oude kunst bestaande collectie p Oude kunst verzamelbeleid p Utrechtse geschiedenis - bestaande collectie p Utrechtse geschiedenis - verzamelbeleid p Moderne en hedendaagse kunst - bestaande collectie p Moderne en hedendaagse kunst verzamelbeleid p Mode en kostuums - bestaande collectie p Mode en kostuums verzamelbeleid p Toegepaste kunst en vormgeving bestaande collectie p Toegepaste kunst en vormgeving - verzamelbeleid p 33 2

3 4. Waardering en beoordeling van objecten p Waarderen en beoordelen van objecten bij schenkingen, legaten en samenwerking met private partijen en/of mecenaat p Waarderen en beoordelen van objecten bij afstoten p Verwervingsformat en protocol voor de beoordeling en waardering van potentieel te verwerven objecten p Conserveren en restaureren p Bijzondere restauraties p Restauratieprojecten p Wetenschappelijk onderzoek naar conservering moderne kunst p Klimaatbeheersing p Actieve ontsluiting collecties p Collectiemanagement p Nieuwe projecten p Nieuwe website p De collectie Provinciale tekeningen online p Bestandscatalogus 20e-eeuwse Toegepaste kunst en vormgeving p Bestandscatalogus Oude kunst p Modehuis Nederland en Europeana Fashion p Bibliotheek p Beelddocumentatie p Retrospectief digitaliseren p Online bestellen p Contentmanagement p Hoofddoelstellingen tot 2015 p 50 Bijlagen 1. Begrippenkader collectiebeleid en collectiemanagement p 60 2 Verzamelgeschiedenis p Format verwervingen p Procedure verwervingen p Zinvol partnerschap; naar een vruchtbare omgang met private partijen door Renée Steenbergen p 71 Model voor een Prestatiecontract p Procedure afstoten p Klimaatbeheersing stappenplan p 86 3

4 Leeswijzer Voordat we overgaan tot de beschrijving van het collectiebeleid volgt eerst een leeswijzer. In deel I van het plan komt na het voorwoord (hoofdstuk 2) eerst een inleiding op het collectiebeleidsplan (hoofdstuk 3). In de inleiding worden de achtergronden van dit collectiebeleidsplan geschetst en wordt kort teruggeblikt op het vorige plan. Ook wordt in hoofdstuk 3, als eerste kennismaking, een korte beschrijving van de vijf deelcollecties gegeven. Daarna volgt in hoofdstuk 4 een beschrijving van de missie, de visie en de kernwaarden van het Centraal Museum. De missie van het museum werd onlangs opnieuw geformuleerd. Deze vormt het vertrekpunt voor een vertaalslag naar het collectiebeleid van het museum. In hoofdstuk 5 wordt vervolgens de strategie beschreven. De wijze waarop het museum de vertaalslag gaat maken komt hier aan de orde. Wat de gevolgen van een andere missie, visie en strategie zijn voor de verzamelpraktijk is te lezen in hoofdstuk 6. Daarin worden eerst de bestaande deelcollecties uitgebreid beschreven, gevolgd door een schets van het verzamelbeleid voor de periode Dat geschiedt op hoofdlijnen. Hoe dit verzamelbeleid kan worden getoetst is te lezen in hoofdstuk 7. Dat gaat over de waardering en beoordeling van objecten bij verwerving en afstoting. In hoofdstuk 8 wordt aandacht gegeven aan een andere belangrijke kerntaak van het museum, namelijk het conserveren en restaureren. Daarin staat wat het museum op dit gebied van plan is te gaan doen. De nieuwe klimaatrichtlijnen komen in dit hoofdstuk ook aan de orde. Hoofdstuk 9 gaat over het actief ontsluiten van de verzameling, een publieksgerichte taak die onlosmakelijk verbonden is met collectiebeheer en die het venster van het collectiebeleid vormt naar het publiek. In hoofdstuk 10 komt aan de orde wat het museum uiteindelijk in de dagelijkse praktijk van het collectiebeheer wil gaan doen om de beleidsvoornemens te realiseren. In Deel Twee (de bijlagen) van het collectiebeleidsplan wordt, naast het apparaat van begrippen, ingegaan op de verzamelgeschiedenis (bijlage I en II). Procedures en protocollen op het gebied van verwervingen zijn opgenomen in de bijlagen III en IV. Meer informatie over de omgang met private partijen is te vinden in bijlage V. Informatie over de procedure voor ontzamelen kan men vinden in bijlage VI. In bijlage VII wordt ingegaan op de nieuwe normen voor klimaatbeheersing en het daarvoor beschreven stappenplan. 4

5 Voorwoord Het Collectiebeleidsplan# is het vervolg op het Collectiebeleidsplan # Afspraken die in versie 0 zijn neergelegd, worden in het huidige plan aangescherpt, zoals de focus op het vroegtijdig aankopen van talentvolle kunstenaars die een eigen visie hebben ontwikkeld, die los gezien kan worden van internationale ontwikkelingen. Talent zien, vroeg aankopen en blijven volgen. Voor zover het de beeldende kunst betreft zijn de opdrachten aan kunstenaars daar een concrete uitwerking van. Deze keuze staat niet op zichzelf. Het Centraal Museum heeft altijd al een uitgesproken eigen standpunt ingenomen bij aankopen en wil deze expliciete keuze ook nu weer naar voren halen. Om deze keuze te kunnen realiseren zal er continu gezocht moeten worden naar andere dan de gebruikelijke financieringsmogelijkheden via fondsen. Te denken valt aan verschillende wervingsactiviteiten, maar ook schenking en donatie zullen actief onder de aandacht worden gebracht. Dit laatste vraagt om een heldere aanpak met dito richtlijnen. Het Centraal Museum heeft daartoe met Renée Steenbergen, deskundige op het gebied van mecenaatsontwikkeling, een strategisch plan ontwikkeld. Dit plan is terug te vinden in bijlage VI. Door een schenking in 2010 die geoormerkt is voor experimentele aankopen, zet het museum deze maatschappelijke betrokkenheid om in de besteding van haar aankoopbudget om hieraan tegemoet te komen. Dit is een reden om aan de Mondriaan Stichting een hogere aanvraag te realiseren voor structurele aankopen. Het Collectiebeleidsplan#1 vormt samen met het Interpretatieplan onderdeel van het Museumbedrijfsplan van het Centraal Museum. In deze plannen wordt het fundament gelegd voor een museum dat experimenteel en publieksgericht naar buiten treedt. Via de aanpak 5 collecties 1 museum ambieert het museum het aankoopbeleid, het presentatiebeleid en het educatiebeleid als één ongedeeld geheel neer te zetten. Aankopen zijn in die lijn of een sleutelstuk dan wel een brugstuk. Daarbij sluiten ze aan op stukken die door alle collecties heen aan te merken zijn als gidsstuk. Dit verlangt van de conservatoren die per collectie verantwoordelijk zijn voor het adviseren bij het doen van aankopen, een andere aanpak. In plaats van verdieping in het eigen vak gebied, zal een conservator te rade gaan bij verschillende collega s, meer in de breedte denken en anticiperen op de plaats van de aankoop in de museale context. 5

6 Het Centraal Museum wil helder en open zijn in de keuzes die het maakt op het gebied van zijn collectie- en presentatiebeleid. Dit laatste zal zich meer en meer nadrukkelijk in samenhang en afstemming ontwikkelen. De grondhouding van waaruit dit gebeurt en gestalte krijgt is niet één van een intellectueel discours of een theoretische verantwoording. Maar één die uit de kunst zelf voortkomt en de kunstenaars en vormgevers die daaraan bijdragen, worden daartoe door het museum uitgedaagd. De uitgangspunten uit het Collectiebeleidsplan vormen daartoe de toetssteen. De hoofdzaak is dat het hart er sneller door dient te gaan kloppen. Het Centraal Museum laat het zien. Edwin Jacobs Directeur 6

7 1. Inleiding Eind 2009, kort na het aantreden van Edwin Jacobs, als nieuwe directeur, verscheen Editie 0 van het Collectiebeleidsplan van het Centraal Museum. In dat plan werd gesteld dat het museum actief wil inspelen op de actuele ontwikkelingen binnen de museumwereld. In de loop van 2010 en 2011 heeft het museum binnen al haar geledingen goed nagedacht over het type museum dat het wil zijn en de rol die het in de samenleving wil innemen. Collectiebeleid speelt daarin een belangrijke rol. Verzamelen is één van de belangrijkste kerntaken van een museum. De kwaliteit van een collectie bepaalt in aanzienlijke mate de mogelijkheden voor tentoonstellingen, de collectiemobiliteit en daarmee ook de bruikleenpositie van een museum. Deze zaken zijn op hun beurt weer belangrijk voor de positionering en de beeldvorming van een museum binnen de Collectie Nederland. Verzamelen is echter geen op zichzelf staande taak. Deze is onlosmakelijk verbonden met het toegankelijk maken en het presenteren van de collectie, zodat het publiek hierover kennis en inzicht verkrijgt. Met tentoonstellingen, onderzoek, publicaties en educatie treedt het museum naar buiten. Het Centraal Museum wil de komende beleidsperiode het publiek centraal stellen bij zijn activiteiten. Het wil niet alleen meer publiek trekken, maar het vooral intensiever bij het museum betrekken en er blijvend aan verbinden. De aanpak hiertoe is vastgelegd in drie documenten: het Museum - bedrijfs plan (MBP), het Interpretatieplan (IP) en het Collectiebeleidsplan (CP). Deze plannen hebben elk hun eigen invalshoek, maar zijn beleidsmatig nauw met elkaar verbonden. Het Centraal Museum heeft zich de volgende doelen gesteld om zijn ambities te kunnen realiseren: Identiteit versterken door toepassing concept 5 collecties 1 museum De eerste doelstelling is een andere positionering van het Centraal Museum. Hiervoor heeft het museum een ander museumconcept ontwikkeld onder de noemer 5 collecties 1 museum. Met het introduceren van dit concept komen de in Editie 0 gehanteerde collectie profielen te vervallen. Om deze doelstelling te realiseren staat het museum een geïntegreerde aanpak op het gebied van collectiebeleid voor. De nieuw geformuleerde missie en visie dienen hierbij als uitgangspunt. 7

8 Samenhangend verzamel en presentatiebeleid De tweede doelstelling is het uitvoeren van een geïntegreerde aanpak van het collectiebeleid. Dat wil het museum realiseren door zich te profileren met een samenhangend verzamel- en presentatiebeleid op zijn vijf deelcollecties. Daarin zijn de museale kerntaken verzamelen, ontsluiten, presenteren en informeren goed op elkaar afgestemd. De collecties worden niet meer gezien en getoond als op zichzelf staande verzamelingen. In de praktijk heeft deze aanpak gevolgen voor de manier waarop er verzameld wordt. In het afgelopen jaar werd bij het verzamelen een pas op de plaats gemaakt en is slechts een beperkt aantal gerichte aankopen gedaan. Hierbij is bewust niet gekozen voor de klassieke benadering van verzamelen die vooral gericht is op het aanvullen van leemtes in de bestaande (deel)collecties. De voorkeur werd gegeven aan aankopen die voortvloeiden uit de programmering. Zo werd bij tentoonstellingen geëxperimenteerd met het geven van opdrachten in commissie aan kunstenaars en vormgevers, waarbij het museum als co-producent fungeerde (Alexander van Slobbe, Robbie Cornelissen). Verder werden voorwerpen verzameld die de samenhang tussen verzamelen, presenteren en educatie bevorderden. Deze kregen de prioriteit bij verwerving. Dit gold ook voor objecten die de samenhang binnen de bestaande collectie bevorderden (Rietveld, Van Herpen). De ervaringen van het afgelopen jaar worden geëvalueerd en in de planvorming betrokken. In dit collectiebeleidsplan worden de ambities voor de komende beleidsperiode voorgelegd. 1.1 Korte schets vijf collecties Voordat wordt overgegaan op de beschrijving van het collectiebeleid volgt hierna eerst een kort overzicht van de vijf deelcollecties die in dit plan centraal staan. Een meer uitgebreide beschrijving van de collecties volgt in hoofdstuk Oude kunst De collectie bestaat uit schilderijen, prenten en tekeningen en beelden van kunstenaars geboren voor Alle drie collecties zijn onmiskenbaar Utrechts. Daarnaast omvat de collectie een groot aantal topografische schilderijen en portretten van Utrechters. Bij de schilderkunst ligt het zwaartepunt op de 15e, 16e en 17e eeuw (Jan van Scorel, van Abraham Bloemaert en van de Utrechtse Caravaggisten) De collectie is van internationaal belang. De collectie tekeningen en prenten heeft een belangrijke 17e-eeuwse kern. De beeldhouwkunst concentreert zich op Utrecht tot de 16e eeuw. 8

9 1.1.2 Moderne en hedendaagse kunst De pijlers van de collectie kunst tot 1945 zijn de vroege abstracten en de realisten en surrealisten van de jaren 30. De identiteit is Nederlands. De naoorlogse ontwikkelingen in de Nederlandse kunst werden beperkt gevolgd: abstract expressionistische werken, de informelen, nul en geometrische abstractie werden aan de collectie toegevoegd. In de jaren 80 werden de bakens voorzichtig verzet en werden associatief-figuratieve werken van een jonge generatie Nederlandse kunstenaars aangekocht. In de jaren 90 werd er een begin gemaakt met het verkennen van de internationale markt. De collectie Van Baaren is een particuliere collectie in permanent bruikleen bij het Centraal Museum. Het bestaat uit 19e en vroeg 20e-eeuwse schilderijen, tekeningen en kleine sculpturen. In de jaren 90 is de collectie HK-U aan die van het museum toegevoegd. Kernen daarvan zijn: Nederlandse nieuwe figuratie en Amerikaans fotorealisme Toegepaste kunst en vormgeving Binnen de verzameling wordt een onderscheid gemaakt tussen de oude en moderne toegepaste kunst. De oude toegepaste kunst bestaat uit fragmenten en onderdelen van Utrechtse gebouwen, Utrechtse interieurs en Utrechts zilver. De collectie is deels verzameld om een overzicht van de Utrechtse cultuurgeschiedenis te kunnen presenteren in stijlkamers en bevat daarom ook veel Nederlandse en buiten landse voorwerpen die daarin voorkwamen. De moderne vormgeving omvat een verzameling 20e-eeuws Nederlands aardewerk, een zilvercollectie van Nederlandse, hoofdzakelijk Utrechtse ontwerpers, meubelen en interieuronderdelen van 1880 tot heden van Utrechtse herkomst en naoorlogse vormgeving van Nederlandse ontwerpers. Het belangrijkste onderdeel van de verzameling is de Rietveld collectie inclusief vier woningen, die de grootste en belang rijkste ter wereld is. Het werk van Dick Bruna is door Mercis bv in bruikleen gegeven aan het Centraal Museum. Het museum biedt een overzicht van zijn werk, dat permanent wordt tentoongesteld op de eerste verdieping van het dick bruna huis Geschiedenis van Utrecht Met zijn historische verzameling heeft het Centraal Museum de mogelijkheid 2000 jaar Utrecht te presenteren, met dwarsverbanden tussen politiek, religie, wetenschap, kunst, economie en sociale verhoudingen. In de 19e eeuw en het begin van de 20ste eeuw zijn vooral objecten verzameld uit de middeleeuwen, de 16e en 17e eeuw en de revolutionaire periode ( ). Voor de periode na 1850 is de dekkingsgraad van de historische collectie in brede zin veel lager. De meest recente geschiedenis, grofweg de tijd na 1945, 9

10 is nauwelijks vertegenwoordigd. Voor de gehele collectie geldt dat deze sterk op de stad Utrecht is georiënteerd, terwijl de provincie slecht vertegenwoordigd is Mode en kostuums Van oudsher bezit het Centraal Museum een uitgebalanceerde mode- en kostuum collectie, die inmiddels is uitgegroeid tot circa 9000 stuks. De collectie behoort tot de belangrijkste in Nederland en is op het gebied van vrouwenmode wat de stijlperiodes betreft vrijwel compleet. De laatste jaren heef het museum zich meer gericht op het actief volgen en verzamelen van belangrijke ontwerpen uit de hedendaagse mode. De focus is verschoven van exclusief Nederlands naar grensoverschrijdende en internationale ontwerpers. 10

11 2. Missie, visie en kernwaarden 2.1 Missie (waarom bestaan we?) De overkoepelende missie is het vertrekpunt voor het Collectie beleids plan. De missie geeft aan waarom we bestaan en waartoe. Voor het Centraal Museum luidt deze als volgt: Het Centraal Museum is een voor iedereen aansprekend podium voor kunst en vormgeving, geschiedenis, actualiteit en toekomst, praktijk en reflectie. 2.2 Visie (wat voor een museum willen we zijn?) Uit de geformuleerde missie volgt de visie op wat voor een museum het Centraal Museum wil zijn. Die visie is uitgewerkt in het Museum Bedrijfsplan 1. In verband met het opnieuw formuleren van de missie en visie heeft het museum nog eens kritisch gekeken naar de gangbare ICOM definitie (1974) 2 om te zien of deze nog voldoende aansloot bij de nieuwe missie. Het museum vindt dat deze definitie gedateerd is en niet meer past bij de huidige opvattingen van het Centraal Museum. De voorkeur wordt gegeven aan een definitie die ook bij een aantal Nederlandse Rijksmusea wordt gehanteerd. Deze luidt als volgt: Een museum is onderdeel van het collectieve geheugen van de maatschappij. Een museum verwerft, documenteert en behoudt objecten en andere getuigenissen van de cultuur en de mens en diens omgeving en informeert daarover. Het museum ontwikkelt en bevordert kennis en biedt belevingen die de zintuigen aanspreken. Het museum is toegankelijk voor het publiek en levert een bijdrage aan de ontwikkeling van de maatschappij. Het doel van het museum is kennis en inzicht te laten verwerven Kernwaarden (waar geloven we in?) Binnen de kaders van de missie en visie van het museum past een aantal algemene maatschappelijke waarden die het museum 1 MBP Centraal Museum ICOM definitie Een museum is een permanente instelling zonder oogmerk op winst, ten dienste van de gemeenschap en haar ontwikkeling, die toegankelijk is voor het publiek en die de materiële getuigenissen van de mens en zijn omgeving verzamelt, bewaart, onderzoekt, tentoonstelt en hierover informatie verstrekt ten behoeve van studie, opvoeding en vrijetijdsbesteding. 3 Vertaling van de Britse museumdefinitie, 2002; VRM; 11

12 onderschrijft evenals enkele specifieke op het Centraal Museum toegeruste waarden. De eerstgenoemde waarden zijn vastgelegd in de hier boven geschetste nieuwe museumdefinitie waarin de rol van het museum voor de samen leving wordt geschetst. De NMV heeft in haar Algemene Leden Vergadering op 24 januari 2011 deze waarden uitgebreid in kaart gebracht. Hiertoe wordt verwezen naar de rapportage en publicatie van de NMV 4. Daarnaast onderschrijft het Centraal Museum een aantal vakinhoudelijke gedragsrichtlijnen zoals de Ethische Code voor Musea 5. Voor het ontzamelen maakt het museum gebruik van de L.A.M.O. richtlijn 6. 4 Meer dan Waard, de maatschappelijke betekenis van musea, DSP groep, i.o.v. de NMV, maart Ethische code voor musea, NMV, 2e herziene druk Leidraad voor het afstoten van museale objecten, ICN, november

13 3. Strategie Belangrijke uitgangspunten voor het vertalen van de missie en visie naar het collectiebeleid zijn de twee eerder genoemde doelstellingen. Hoe kan het museum zich positioneren als 1 museum met 5 collecties onder een dak en hoe te komen tot een geïntegreerd collectiebeleid. 3.1 Identiteit versterken door 5 collecties 1 museum In de inleiding werd al gesproken over de positionering van het Centraal Museum als een experimenteel museum onder de vlag 5 collecties 1 museum. Die positionering houdt in dat het museum de bezoeker een totaal ervaring wil meegeven, zowel via de collecties als door de onderscheidende manier van presenteren. Bij het verzamelen en bij de programmering van tentoonstellingen en andere activiteiten worden educatie, participatie en interpretatie centraal gesteld. Daartoe hanteert het Centraal Museum de aanpak van de Werkplaats. De Werkplaats is de plek waar het museum de zoektocht wil laten beginnen naar het kijken in de meest ruime betekenis van het woord; het kijken met handen en ogen, het doen en het ervaren, maar ook de verschillende aspecten van waarneming van een kunst werk of een historisch voorwerp en de perceptie van een kunstenaar komen aan bod. Het publiek wordt met de Werkplaats 7 een krachtige leeromgeving geboden die wordt opgezet vanuit specifieke doelstellingen ten aanzien van leeruitkomsten passend bij het thema van de tentoonstelling. Het gaat om kennis en begrip, vaardigheden, houding en waarden, plezier, inspiratie en creativiteit, activiteit en gedrag Samenhangend verzamel- en presentatiebeleid Het is voor de bezoeker van het Centraal Museum niet altijd duidelijk dat er verschillende collecties in één museum te zien zijn. Zowel de rood blauwe stoel van Gerrit Rietveld als Nijntje van Dick Bruna vinden onderdak in het Centraal Museum. In de nieuwe benadering (5 collecties 1 museum) wil het museum zijn vijf deelcollecties: Oude kunst, Moderne kunst, Vormgeving, 7 Het museum biedt bezoekers een platform aan waar ze op basis van zaken die door kunstenaars en vormgevers worden voorgesteld zelf dingen kunnen gaan maken. Participatie van het publiek staat daarin centraal. Het is een educatief instrument dat in de tentoonstellingspraktijk als een rode draad wordt meegenomen. Het begrip werkplaats wordt verder uitgewerkt in het Meerjarenbedrijfsplan van het Centraal Museum

14 Utrechtse geschiedenis en Mode dan ook in een onderlinge samenhang presenteren. Het museum doet dat vanuit de verwachting dat door deze aanpak de zeggingskracht van individuele objecten en die van de collectie als geheel wordt vergroot. De verzameling kan niet alleen in een andere context worden getoond, maar ook op verschillende manieren worden beleefd. Dat levert voor de bezoeker nieuwe en verrassende inzichten op. De vraag is nu hoe we deze ambities kunnen vertalen naar een nieuw en geïntegreerd collectiebeleid. Vanaf 2011 is een begin gemaakt met een meerjarenprogramma dat zo veel mogelijk uitgaat van de eigen collectie. Die focus op de eigen collectie maakt het nog belangrijker om kritisch te kijken naar de wijze waarop het collectiebeleid kan bijdragen aan de betrokkenheid van en de herkenbaarheid bij de bezoeker Gevolgen voor het collectiebeleid Het Centraal Museum heeft een breed samengestelde collectie. Dat is het resultaat van vele generaties directeuren en conservatoren, die meer dan 170 jaar hebben verzameld. Het zal geen verrassing zijn dat er in de huidige collectie na zo n lange verzamelgeschiedenis ruis is ontstaan. Daar komt bij dat men bij de klassieke benadering van verzamelen, uitging van het belang van het invullen van leemtes. De grenzen van de verschillende collectie disciplines werden vrij strikt gehanteerd. De collectie van het museum is in de loop van de verzamelgeschiedenis steeds opnieuw gedefinieerd. Het Centraal Museum wil nu dwarsverbanden leggen tussen de verschillende deelcollecties. Dat doet het museum door gericht, bewust en afgestemd op de programmering en op educatie te gaan verzamelen. Zo ontstaat een eigen signatuur waardoor het museum zich herkenbaar en beter kan positioneren. De verzameling van het museum is opgebouwd uit vijf collectie disciplines, die op zichzelf weer uit meerdere collectie kernen bestaan. Deze kernen bestaan uit groepen van objecten die verbonden zijn in stijl, tijd, maatschappelijke of sociaal-culturele context. Tussen de vijf disciplines en de kernen is een groep kunstenaars, die als pioniers autonoom opereren en daarbij de stijlgrenzen overschrijden. Zij laten zich moeilijk in een groep plaatsen, maar worden wel ingezet om verbanden te leggen. Door voorwerpen beter met elkaar te verbinden en ze in een context te plaatsen ontstaan nieuwe verhalen en geschiedenissen. Een actueel voorbeeld van een dergelijke aanpak is de presentatie 14

15 Soms ontsnapt er kunst 8. In het collectiebeleidsplan wordt vanuit een holistisch perspectief de samenhang tussen de verschillende deelverzamelingen beschreven. Naast het werken met kunstenaars kan ook gedacht worden aan inspelen op een actueel thema in de stedelijke ontwikkeling, waarbij de relatie wordt gelegd tussen de (historische) verzameling en het actuele thema. 3.2 Hoe werd tot nu toe verzameld (methode)? Zoals in beschreven, heeft het Centraal Museum een lange verzamelgeschiedenis. Het verzamelbeleid uit het verleden wordt gerespecteerd. Door de systematische ontsluiting van de verzameling, die geresulteerd heeft in een reeks van bestandscatalogi, is er een vrij goed beeld van de aard en samenstelling van de collectie. Methodisch gezien zijn binnen de collectie een aantal manieren van verzamelen te onderscheiden die geresulteerd hebben in bepaalde verzamellijnen en collectiekernen. Deze hebben een stevige basis gelegd en zijn nog steeds actueel en interessant genoeg voor toekomstige verwervingsactiviteiten. In retrospectief zijn (in willekeurige volgorde) bij het Centraal Museum de volgende verzamelmethodes te onderscheiden: 1 Het signaleren, volgen en aankopen van werk van hedendaagse kunstenaars en ontwerpers; 2 Het volgen en verzamelen van elkaar opvolgende generaties kunstenaars uit een bepaalde stijlgroep (bijvoorbeeld de Stijl); 3 Het retrospectief verzamelen van kunstwerken rondom een collectie kern (bijvoorbeeld Caravaggisten); 4 Het verzamelen van representatieve cultuurhistorische uitingen binnen het concept 2000 jaar Utrecht. De wijze van verzamelen heeft een andere benadering nodig om binnen het nieuwe museumconcept te blijven functioneren, opdat het museum zich beter kan positioneren. Hoe ziet die andere manier van verzamelen er in de praktijk uit? 3.3 Een ander verzamelmodel Lange tijd was het verzamelen gericht op het opvullen van leemten in de collecties. Deze aanpak wordt opzij gezet. Het museum accepteert bepaalde hiaten in de collectie. De bestaande verzamellijnen en collectiekernen zullen weliswaar worden gecontinueerd, 8 Het ging hier om een experimentele presentatie waarbij gekozen is voor het naast en/of tegenover elkaar presenteren van objecten uit verschillende disciplines. Bijvoorbeeld een schilderij van Moesman tegenover een ontwerp van Victor en Rolf. Het doel is om nieuwe betekenislagen bloot te leggen en de zeggings kracht van individuele objecten ten opzichte van elkaar te versterken. 15

16 maar krijgen een focus die aansluit op de actualiteit. Er wordt ook een beperking op de omvang van het verzamelen gelegd en er worden duidelijke keuzes gemaakt wat wel en wat niet wordt verzameld. Het nieuwe verzamelbeleid concentreert zich op vier pijlers, die hier eerst kort worden genoemd en vervolgens uitgebreider worden beschreven: A Verbetering van kwaliteit en samenhang door beperkt en bewust te verzamelen. Het aanbrengen van een focus op het voortzetten van bestaande verzamellijnen, collectiekernen en objecten. Voorkeur wordt gegeven aan objecten die de context en coherentie binnen de verzameling versterken en aansluiting vinden bij de actualiteit. B Democratisering van het verzamelproces (door te experimenteren met biografisch en participerend verzamelen, museum als co-producent op te laten treden en commissies te verstrekken). C Verzamelen en andere kerntaken zoals presentatie, educatie en onderzoek, worden met elkaar verweven. Verwervingen zijn gericht op objecten met een grote zeggingskracht, die direct ingezet kunnen worden. D Afstemming met externe relaties. Afstemming met de Collectie Nederland en het doen van gezamenlijke aankopen. Deze vier pijlers kunnen als volgt worden uitgelegd. A. Verbeteren kwaliteit en samenhang Het verzamelen richt zich primair op het in kwalitatieve zin verbeteren, versterken en uitbreiden van de bestaande collectie. Bij verwervingen wordt voortdurend gelet op de kwaliteit van de individuele objecten, als ook op het effect van die uitbreiding voor de collectie als geheel. Hiervoor zijn transparante en objectieve verwervingscriteria nodig (zie hoofdstuk 6). Er wordt niet alleen naar esthetische of kunst- of cultuurhistorische kwaliteiten gekeken, maar ook naar intrinsieke kwaliteiten: de gebruikswaarde (inzetbaarheid voor tentoonstellingen) en de conditie van het object. Deze criteria zijn niet vrij blijvend. Voorstellen tot verwerving worden getoetst in het conservatorenoverleg op basis van een verwervingsformat van een conservator van een betreffende deelverzameling. Het collectioneren gebeurt niet door de het vullen van leemtes, maar door het selectief verzamelen van sleutelstukken van hoge kwaliteit. Deze sleutelstukken (bijvoorbeeld de Madonna van Jan van Scorel en het portret van Jonkvrouw J.C. van Boetzelaer van Pyke Koch ) passen binnen de verzamellijnen. Kiezen voor kwaliteit houdt automatisch een beperking van de omvang van het verzamelen in. De gedachte is hierbij minder maar beter. Bij 16

17 verwerving wordt bovendien scherp gelet op de directe of de te verwachten inzetbaarheid van deze objecten. Naast sleutelstukken ligt de focus ook op brugstukken die verbindingen leggen tussen collectiekernen en context geven aan de sleutel stukken. Hiermee wordt de onderlinge cohesie bevorderd en de zeggingskracht van objecten vergroot. Door in het verzamelbeleid hierop te sturen ontstaat een collectie, die als geheel meer is dan de som der delen. B. Democratisering verzamelproces Het museum wil de mogelijkheden onderzoeken om te experimenteren met biografisch 9 en participatief verzamelen. Hiervoor dient nog een goede vorm te worden gevonden die in overleg met de conservatoren zal worden ontwikkeld. De regie op de selectie van voor werpen die voor verwerving in aanmerking komen blijft echter primair bij de conservatoren liggen. In eerste instantie wordt bij de democratisering van het verzamelproces gedacht aan samenwerking met deskundige particuliere collectioneurs die een gespecialiseerde collectie hebben opgebouwd waarover zij veel kennis en inzicht hebben verworven die zij met het museum willen delen. In het kader van de programmering kan concreet gedacht worden aan de samenwerking en betrokkenheid van particulieren bij de voorbereiding van een tentoonstelling, bijvoorbeeld Fashion Lab (ambachtelijkheid en handmatige productie staan hier centraal). De particuliere stakeholders kunnen hierbij verzamelaars, gebruikers of ontwerpers zijn. De verwachting is dat door deze benadering de herken baar heid en betrokkenheid van het publiek bij het museum kan worden vergroot. Het is een vorm van waarderen van erfgoed waarbij de source community 10 in een nog nader te bepalen vorm participeert in het besluit vormings proces. Hierbij kan gedacht worden aan het wel of niet opnemen van voorwerpen in de museale presentatie (participerende deskundigheid). Daarbij gaat het om de vraag welk beeld er van de samenleving in de presentatie en later eventueel in de collectie, wordt vastgelegd. De professional blijft in dit waarderingsproces leidend en maakt gebruik van kennis uit de gemeenschap. Deze vorm van zelfdocumentatie gaat uit van de gedachte dat gemeenschapsleden als primaire bron van kennis worden gebruikt. Het Amsterdam Museum (AM), het Museum Rotterdam en het stadsmuseum Zoetermeer 9 Annemarie de Wildt, conservator bij het Amsterdam Museum, legt uit wat zij verstaat onder biografisch verzamelen: het verzamelen van voorwerpen van specifieke personen samen met de bijbehorende verhalen en informatie over de context waarin ze gebruikt werden. 10 De opgedane kennis in een gemeenschap over een bepaald onderwerp wordt gedeeld met de wereld in dit geval met het museum. 17

18 experimenteerden hier al mee 11. Zowel het AM 12 als Zoetermeer gingen nog een stap verder dan het participatief verzamelen door over te stappen naar co-curatorschap waarbij de bewoners van een stad de eigenlijke experts zijn die het verhaal van hun eigen omgeving zo mede vastlegden. Ook sociale media als Facebook en twitter kunnen behulpzaam zijn bij het democratiseren van het verzamelproces. Door gebruik te maken van deze media kan het zogenaamde crowd collecting 13 (variant op crowd sourcing) 14 gemakkelijk grote groepen in de samenleving bereiken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het meedenken over de samenstelling van een canon van objecten voor de eigen leefgemeenschap over een bepaalde periode (Tweede Wereldoorlog). Bij de deelverzameling Utrechtse geschiedenis wordt na 2013 een pilot gestart met deze vorm van verzamelen voor de onderwerpen: de Tweede Wereldoorlog en Migranten in Utrecht. Duidelijk moet zijn dat het uiteindelijke besluit wat wel en niet te verzamelen bij de conservatoren blijft liggen. Creëren van nieuw erfgoed Een andere vorm van participatief verzamelen is het in opdracht van het museum produceren van een kunstwerk. Het gaat daarbij dus niet om een bestaand werk, maar een nog te produceren werk. Het museum schept de kaders waar binnen de kunstenaar aan een opdracht werkt. Dit kan bijvoorbeeld voor een tentoonstellingsproject zijn en omdat het om werk in commissie gaat, kan er maatwerk voor de collectie worden geleverd (in plaats van het aankopen van een bestaand object). Het museum zal zijn collecties dan ook actief beschikbaar stellen als bron van inspiratie voor kunstenaars ten behoeve van de productie van nieuw erfgoed. Het museum faciliteert kunstenaars en doet dienst als werkplaats en laboratorium. Ook zal het museum 11 Give & Take (http;// 12 Dit project bestaat nog steeds onder de naam Geheugen van Oost (http// 13 Het is een variant op crowd sourcing. In dit geval maakt het museum gebruik van individuen uit een gemeenschap van geïnteresseerden en/of specialisten die de instelling adviseren over interessante en representatieve voorwerpen uit die gemeenschap. Dit gebeurt vanuit de gedachte dat deze individuen, omdat ze onderdeel van een bepaalde gemeenschap uit maken, mogelijk veel kennis over een bepaald onderwerp hebben. Een voorbeeld is het betrekken van bewoners uit een bepaalde wijk over een thema als de oorlogsjaren bij het selecteren van objecten met een bijzonder verhaal. 14 Organisaties zoals een museum of personen zoals verzamelaars maken gebruik van een grote groep niet vooraf gespecificeerde individuen (professionals, vrijwilligers, geïnteresseerden) voor onderzoek. 18

19 kunstenaars vragen hun creativiteit en inspiratie in te zetten voor het uitwerken van nieuwe concepten die kunnen leiden tot aankopen of tentoonstellingen. Dit werk zal worden getoond in een bredere cultuurhistorische en maatschappelijke context. Het in een vroeg stadium verzamelen van avontuurlijk werk van nog onbekende kunstenaars vormt hierin een belangrijk element. Verder worden de mogelijkheden bestudeerd om design dat in een grote oplage is geproduceerd weer te kunnen afstoten, zodat er meer experimenteel kan worden verzameld. Te denken valt ook aan het vervreemden van een inferieur werk (of beschadigd) dan wel een minder representatief werk voor een beter exemplaar in te wisselen (beperkt tot actuele kunst en design in oplage). Tevens is de keuze gemaakt om een beperkter aantal kunstenaars te volgen, dan tot nu toe het geval is. Ook de mogelijkheid om al gekochte werken te vervangen door een meer representatief werk, zodat een kunstenaar beter in de collectie wordt vertegenwoordigd, dient open te blijven. Binnen deze visie is het mogelijk om objecten met een beperktere houdbaarheid 15 toch te kunnen verwerven. C. Aanbrengen samenhang tussen verzamelen, presentatie en educatie Het museum kiest voor een benadering waarin verzamelen, tentoonstellen, educatie en onderzoek geïntegreerd worden aangepakt en een coherent geheel vormen. De bestaande collectie is een onuitputtelijke bron van informatie. Door zowel oude als nieuwe objecten in wisselende contexten te presenteren ontstaan er voortdurend nieuwe inzichten. Het culturele vermogen van de verzameling wordt aangesproken om andere dan de gebruikelijke betekenissen op te roepen. Het museum nodigt zijn publiek uit om de verzamelingen steeds opnieuw te beleven en kiest hierbij voor participerende werkvormen. Het wil kennis en inzicht doorgeven, het publiek verrassen, confronteren en belevenissen genereren, zodat het museum een plek is voor het verwerven van kennis, inzicht, reflectie en dialoog, maar ook een ankerplaats voor verstilling. De collectie wordt in dienst gesteld van (een nieuwe generatie) publiek en kunstenaars. Het museum wil deze twee groepen met elkaar verbinden om nieuwe uitdrukkingsvormen en betekenislagen te genereren. Bij verwervingen wordt daarom nadrukkelijk gekeken naar de verschillende kwaliteiten van de aankoop of schenking zoals de mate van inzet baar heid bij tentoonstellingen, de mogelijkheden voor participatie, de zeggingskracht voor educatie 15 Binnen de regels van de Code of Ethics. 19

20 en de concep tuele waarde. Met het laatste wordt de inpassing van het object in de collectie als sleutel- of brug- of pionierstuk bedoeld. D. Afstemming externe relaties Collectie Nederland In essentie is ons collectieve geheugen de basis van de Collectie Nederland. Het Centraal Museum levert vanuit de Utrechtse wortels zijn specifieke en karakteristieke bijdrage aan de Collectie Nederland, waarmee het onlosmakelijk is verbonden. Evenals het Centraal Museum heeft ook de Collectie Nederland als een culturele lappen deken zijn eigen verzamellijnen en patronen, die om samenhang en voortdurende verbetering van kwaliteit vragen. Het zoeken hiernaar is daarmee niet alleen een intern, maar juist ook een extern proces geworden. Het Centraal Museum schept in dit collectiebeleidsplan duidelijkheid over de gewenste samenstelling van zijn collectie en de even tuele vervolgstappen om dit te bereiken. Het gaat er vanuit dat de karakteristieken van de collectie door andere musea worden gerespecteerd. Het museum betracht transparantie in zijn verzamel beleid en in de opbouw en samenstelling van de collectie. Afstemming met en samenwerking tussen de individuele musea en andere erfgoedinstellingen bevorderen dit beleid. Bij het Centraal Museum krijgt dit vorm door actief en open het eigen collectiebeleid met collega instellingen te delen, individuele aankopen af te stemmen en te streven naar het doen van gezamenlijke aankopen. Collectiemobiliteit Collectiemobiliteit wordt binnen de grenzen van de eigen capaciteit en onder voorwaarde van verantwoorde museale condities bevorderd in de vorm van een ruimhartig bruikleenverkeer en buiten landse collectie presentaties. Daartoe worden samenwerkingsverbanden aangegaan met musea in binnen- en buitenland. Onderzocht wordt of er door het reduceren van verzekeringskosten (binnen- en buitenland), gezamenlijke koeriersdiensten en het beperken van de administratieve lasten, een efficiëntiewinst te boeken is. Het museum heeft het publiek beloofd dat een selectie van top stukken uit de collectie altijd te zien is. In uitzonderlijke gevallen zullen stukken in het kader van de collectiemobiliteit tijdelijk in bruikleen aan andere museale instellingen worden gegeven, rekening houdend met de conditie van het stuk en het belang van de presentatie buiten de eigen instelling. 20

21 Bruikleengevers Het Centraal Museum heeft nieuwe richtlijnen opgesteld voor langdurige bruiklenen en samenwerkingsverbanden met particuliere verzamelaars. Zie ook bijlage VI Zinvol partnerschap. Kwalitatief waardevolle bruiklenen worden met het risico van teruggave verworven onder de voorwaarde dat er sprake is van een substantiële bruikleenperiode van tenminste vijf jaar. 21

22 4. Verzamelpraktijk Om de beperkte middelen zo optimaal mogelijk in te zetten, wordt dit vanuit het perspectief 5 collecties 1 museum bepaald. Zo kan de subsidieregel voor Structurele aankopen vanaf 1945 op het gebied van beeldende kunst en vormgeving van de Mondriaan Stichting alleen worden gebruikt voor aankopen van de laatste vijfenvijftig jaar. Voor verwerving van Oude kunst zijn andere fondsen te benaderen, zoals de Vereniging Rembrandt. Objecten die te maken hebben met de Utrechtse geschiedenis worden vaak in de vorm van een schenking en legaat aangeboden. Kritisch kijkend naar de al bestaande collectie, komt het Centraal Museum op basis van het hiervoor beschreven collectiebeleid tot de volgende verzamelpraktijk. 4.1 Oude kunst bestaande collectie De collectie Oude beeldende kunst omvat de collecties schilderkunst tot 1850 (circa 1000 objecten), beeldhouwkunst tot 1850 (circa 800 objecten) en werken op papier tot 1850 (circa 1750 stuks). Alle drie collectieonderdelen zijn onmiskenbaar Utrechts. Dat betekent dat de kunstenaars van wie er werken in de collectie aanwezig zijn in de meeste gevallen Utrechter waren of lange tijd in Utrecht hebben gewoond en/of gewerkt. Bovendien is er in de verschillende deelverzamelingen Utrechtse topografie te vinden en/ of portretten van Utrechters en/of afbeeldingen van historische gebeurtenissen die in Utrecht hebben plaatsgehad. Voor de beeldhouw kunst geldt dat het grootste deel uit middeleeuwse beeldfragmenten bestaat, die afkomstig zijn uit de stad Utrecht. Daarnaast bevat deze collectie een grote verzameling pijp-aarden beeldjes die van nationaal belang zijn. Bij de schilderkunst ligt het zwaartepunt op de periode De collectie tekeningen en prenten heeft een honderdtal belangrijke 17e-eeuwse tekeningen en een belangrijke, vrij volledige verzameling uit de negentiende eeuw. Daarin zijn de kunstenaars die lid waren van het Utrechtse kunstenaarsgenootschap Kunstliefde goed vertegenwoordigd. Ook uit de 18e eeuw zijn in deze deelcollectie mooie tekeningen en reeksen prenten aanwezig. Het Centraal Museum heeft de grootste en belangrijkste collectie schilderijen van Jan van Scorel, Abraham Bloemaert en de Utrechtse Caravaggisten ter wereld. De familieportretten van Joachim Wtewael vormen een uniek ensemble van zeer hoge kwaliteit met een internationale uitstraling. Daarnaast bezit het museum een mooie groep Italianisanten. De verzameling prent- en tekenkunst bestaat voor het merendeel uit werk van of aan Utrechtse kunstenaars 22

23 toegeschreven stadsgezichten en portretten. Hieronder bevinden zich kleine, maar belangrijke 16e en 17e-eeuwse kernen. Deze hebben tot op heden vooral gefunctioneerd als ondersteuning bij de collectie schilderkunst. Hoewel tekeningen van de Utrechtse Caravaggisten zeer zeldzaam zijn, bevat de verzameling een aantal goede voorbeelden. Belangrijk zijn ook de tekeningen en prenten van Abraham Bloemaert. Het belang van deze kunstenaar als tekenaar is groot en de kwaliteit van de tekeningen hoog, wat een reden is om de verzameling op dit punt uit te breiden. De collectie kent kwalitatief goede prenten naar de Caravaggisten en Italianisanten die voor de verspreiding en invloed van de Utrechtse schilderkunst van groot belang zijn geweest. De 18e en 19e eeuw is van goed, maar regionaal niveau en voor een deel topo grafisch. De collectie bevat bovendien een groot aantal tekeningen van kunstenaars die lid waren van Genootschap Kunstliefde (onder andere een zeldzaam Album Amicorum waaraan ze allen meewerkten en een administratie van een kunstenaar die zijn gehele productie bijhield: prijzen, onderwerp, koper, datum met daarbij een kleine miniatuurtekening van het schilderij waar over het gaat). Ook is er een groot aantal uitnodigingen van Kunstliefde. Kern van de beeldhouwkunstcollectie vormt de uitgebreide collectie laatmiddeleeuwse en renaissance steen sculptuur, waaronder de befaamde aan Jan Nude toegeschreven kalkstenen en gepolychromeerde Dombeelden en de grote en belangrijke verzameling gebeeldhouwde schoorsteenfriezen. Het Centraal Museum bewaart tevens de belangrijkste verzameling pijpaarden beeldhouwwerk in Nederland. In deze deelcollectie is er sprake van een gedeeltelijke overlapping met de verzameling Utrechtse geschiedenis. Daarbij gaat het om: portretten, topografische en historische voorstellingen, sculp tuur uit Utrechtse kerken en andere gebouwen, alsmede de pijpaarden beeldjes Oude kunst verzamelbeleid Het Centraal Museum beheert een omvangrijke collectie 15e tot en met de 17e-eeuwse schilderkunst van internationaal niveau. Gestreefd wordt schilderijen aan te kopen waardoor de Utrechtse collectie inhoudelijk in een inter nationale context wordt geplaatst. Zoals in het verleden werk is aangekocht van niet- Utrechtse romanisten, om de schilderijen van Jan van Scorel in context te plaatsen, zal nu speciaal worden gezocht naar schilderijen van Vlaamse, Franse, Spaanse en Italiaanse Caravaggisten. Aangezien niet alleen de prijzen van de schilderijen van de Utrechters, maar ook die van de andere navolgers van Caravaggio, inmiddels tot grote hoogte zijn gestegen, wordt gestreefd naar gezamen lijke aankopen met andere musea (bijvoorbeeld het Rijksmuseum of Museum Boijmans Van Beuningen). Met dit streven 23

24 draagt het Centraal Museum in belangrijke mate bij aan de samenstelling van de Collectie Nederland, omdat deze meesters ook in de andere collecties ontbreken. Voor deze, maar ook voor de andere kost bare aankopen van Oude kunst, zal altijd de financiële steun worden gevraagd van de Vereniging Rembrandt en de Mondriaan Stichting (regeling incidentele aankopen). 4.2 Utrechtse geschiedenis - bestaande collectie Deze collectie biedt een overzicht van 2000 jaar Utrechtse geschiedenis en stimuleert de bewustwording van het heden door de beleving van het verleden. Centraal staat de continuïteit van de stedelijke ontwikkeling van de stad en regio Utrecht gedurende 2000 jaar. Thema s zoals politiek, religie, wetenschap, kunst, economie en sociale verhoudingen worden tegen het licht van de actualiteit gehouden, zodat ook een podium voor reflectie en debat kan ontstaan. In de praktijk wordt bij de programmering aan de hand van stukken uit de bestaande collectie de Utrechtse geschiedenis in een chronologische, geïntegreerde, brede cultuurhistorische context geplaatst. De relevantie van Utrecht wordt in een internationaal perspectief getoond. Dit collectiesegment komt rechtstreeks voort uit de oorspronkelijke verzameling van het Stedelijk Museum van Oudheden, dat in 1838 is gesticht als historisch museum van de stad Utrecht. De collectie van dit museum, oorspronkelijk louter historisch, is in de loop van de tijd breder geworden en ging ook objecten bevatten die geen verband hadden met de Utrechtse geschiedenis. Na het opgaan van het Stedelijk Museum van Oudheden in het brede Centraal Museum kreeg de oorspronkelijke verzameling het karakter van een historische collectie die als zodanig in 1928 is gedefinieerd door W.C. Schuylenburg. In de bestandscatalogus Utrechtse Geschiedenis uit 2007 is de, in de loop van de tijd diffuser geworden, historische collectie opnieuw scherp gedefinieerd. Deze bestaat thans uit ca voorwerpen van uiteen lopende aard. In de 19e eeuw en begin 20e eeuw zijn vooral objecten verzameld uit de middeleeuwen, de 16e en 17e eeuw en de revolutionaire episode ( ). Het onderzoek voor de bestandscatalogus Utrechtse geschiedenis heeft duidelijk gemaakt dat de verzameling tot aan het midden van de 19e eeuw omvangrijk is. Er zijn echter gaten. Zo is de collectie sterk op de stad Utrecht georiënteerd, terwijl de provincie slecht vertegenwoordigd is. Voor de periode na 1850 is de dekkingsgraad van de historische collectie in brede zin veel lager dan die van voor die tijd. De meest recente geschiedenis, grofweg de tijd na 1945, is nauwelijks vertegen woordigd. 24

25 De historische collectie van het Centraal Museum vervult een belangrijke erfgoedfunctie voor Utrecht, samen met Het Utrechts Archief en de Sectie Cultuurhistorie van de gemeente Utrecht. In de 19e eeuw hebben H.M.A.J. van Asch van Wijck en S. Muller Fz veel voorwerpen van de ondergang gered. Het redden van erfgoed is in de 20e eeuw doorgegaan, met de berging van het Utrechtse schip als belangrijkste wapenfeit Utrechtse geschiedenis - verzamelbeleid Voor de deelcollectie Utrechtse geschiedenis wordt gekozen voor hedendaags verzamelen. De moderne tijd, de periode van 1850 tot nu en vooral de periode na 1945, is onderbelicht in de verzameling. Het Centraal Museum kan - als één van de weinige musea in Nederland aan de hand van zijn historische verzameling een vrijwel ononderbroken bewonersgeschiedenis van een Nederlandse stad over 2000 jaar laten zien, met uitzondering van de laatste decennia. Aangezien de moderne tijd is onderbelicht ligt de focus op deze periode. Anders dan bij andere deelverzamelingen is het kunnen presenteren van een chronologisch overzicht en een context van wezenlijk belang. Om die reden is er gekozen voor de volgende twee verzamellijnen: Erfgoed uit de periode 1850-heden De moderne tijd, die begint omstreeks 1850, is onvoldoende in de verzameling vertegenwoordigd. Objecten uit deze periode zijn nog redelijk voorhanden en worden vaak vanwege de lage economische 16 Verzamelen van historisch erfgoed Primair gaat het bij historische objecten om het verzamelen van voorwerpen met een grote zeggingskracht voor de Utrechtse geschiedenis. Soms worden die objecten verzameld omdat ze anders verloren gaan of dreigen te gaan voor Utrecht. Aangezien een historische collectie qua objecten veel meer heterogeen is dan een kunstcollectie en er slechts in beperkte mate een overzicht bestaat van objecten buiten de collectie kunnen aanbiedingen veel grotere verrassingen bevatten. Daarnaast wordt op (stads)historisch terrein bij het collectioneren ook gekeken naar het vermogen van een object om collectiebreed context te leveren. Nieuwe werkwijzen op educatief en wetenschappelijk terrein worden daarbij ingezet. Aanwinsten worden beoordeeld op basis van het vermogen van een object om een nieuwe context te leveren en bruggen te slaan tussen bestaande en/of nieuwe collectiedelen. Cultuurhistorische aankopen bieden de mogelijkheid van nieuwe perspectieven en herinterpretatie van bestaande collecties. Bij een aanwinst dient aangetoond te worden dat daarmee nieuwe mogelijkheden voor expositie en/of studie ontstaan die daarvoor niet mogelijk waren. Hoewel bestaand materiaal vanwege de meerdere informatielagen op een nieuwe manier kan worden geïnterpreteerd, heeft het museum ook behoefte aan nieuwe objecten die de geschiedenis reflecteren van mensen die tot nu toe niet of onvoldoende gerepresenteerd werden in het museum. 25

Acquisitiebeleidsplan Noord-Hollands Archief 2015-2020

Acquisitiebeleidsplan Noord-Hollands Archief 2015-2020 Acquisitiebeleidsplan Noord-Hollands Archief 2015-2020 Maart 2015 Het Noord-Hollands Archief wil fungeren als het geheugen van de provincie Noord-Holland en de aangesloten gemeenten in Kennemerland en

Nadere informatie

Beleidsplan. Streekmuseum Oudheidkamer Reeuwijk 2013-2018

Beleidsplan. Streekmuseum Oudheidkamer Reeuwijk 2013-2018 Beleidsplan Streekmuseum Oudheidkamer Reeuwijk 2013-2018 1 1. Inleiding Pagina 3 2. Doelstellingen 3 3. Collectie 4 4. Tentoonstellingen 4 5. Organisatie 5 6. Samenvatting 6 2 1. INLEIDING Voor u ligt

Nadere informatie

Slimmer Lenen. Uitgangspunten bruikleenverkeer binnen Nederland

Slimmer Lenen. Uitgangspunten bruikleenverkeer binnen Nederland Slimmer Lenen Uitgangspunten bruikleenverkeer binnen Nederland 2016 Introductie De Collectie Nederland 1 is er voor ons allemaal. Musea en erfgoedinstellingen beheren dit kostbare gezamenlijke bezit met

Nadere informatie

Agenda. Wat is een collectie? Onderverdeling collecties Wat is een collectieplan? Wat is een collectieplan niet Overlopen van de verschillende stappen

Agenda. Wat is een collectie? Onderverdeling collecties Wat is een collectieplan? Wat is een collectieplan niet Overlopen van de verschillende stappen BASISPRESENTATIE Agenda Wat is een collectie? Onderverdeling collecties Wat is een collectieplan? Wat is een collectieplan niet Overlopen van de verschillende stappen Wat is een collectie? Gestructureerd

Nadere informatie

VERTROUWEN IS DE BASIS

VERTROUWEN IS DE BASIS VERTROUWEN IS DE BASIS 1 STICHTING ALGEMEEN BIJZONDERE SCHOLENGROEP AMSTERDAM 2 INHOUDSOPGAVE Voorwoord 1 Inleiding 2 Missie, visie, kernwaarden en motto 2 Onze scholen 4 Strategie en aanpak 7 ABSA beleidspunten

Nadere informatie

Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis

Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Afgestudeerden van de opleiding hebben de onderstaande eindkwalificaties bereikt: I. Kennis Basiskennis en inzicht: 1. kennis van en inzicht in het

Nadere informatie

Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP)

Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP) Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP) I/ Inleiding Het aantal kinderen en jongeren met ernstige psychische problemen is goed bekend. Zowel in Nederland als in andere landen

Nadere informatie

Rembrandt vanaf 9 september te zien in Museum Boijmans Van Beuningen. Virtuositeit en verbeeldingskracht: Rembrandt-etsen uit eigen collectie

Rembrandt vanaf 9 september te zien in Museum Boijmans Van Beuningen. Virtuositeit en verbeeldingskracht: Rembrandt-etsen uit eigen collectie Rembrandt vanaf 9 september te zien in Museum Boijmans Van Beuningen Virtuositeit en verbeeldingskracht: Rembrandt-etsen uit eigen collectie 07 SEPTEMBER 2017 SAMENVATTING Museum Boijmans Van Beuningen

Nadere informatie

Toelichting kwaliteitslabel

Toelichting kwaliteitslabel Toelichting kwaliteitslabel Toelichting kwaliteitslabels Waarom worden er kwaliteitslabels toegekend? Binnen welk kader worden kwaliteitslabels toegekend? Wie komt in aanmerking? Wat zijn de voorwaarden

Nadere informatie

Kunst van formaat - De collectie XL vanaf de jaren vijftig

Kunst van formaat - De collectie XL vanaf de jaren vijftig Kunst van formaat - De collectie XL vanaf de jaren vijftig Gastconservator Carel Blotkamp selecteert de allergrootste werken uit de collectie Van 10 februari tot en met 29 april 2018 worden in Museum Boijmans

Nadere informatie

Position Paper: Governance in het Stedelijk Museum Amsterdam, zoals ontwikkeld tussen

Position Paper: Governance in het Stedelijk Museum Amsterdam, zoals ontwikkeld tussen Position Paper: Governance in het Stedelijk Museum Amsterdam, zoals ontwikkeld tussen 2015-2018 1. Inleiding Dit position paper heeft ten doel op hoofdlijnen weer te geven op welke wijze het Stedelijk

Nadere informatie

Criteria voor goed museaal handelen

Criteria voor goed museaal handelen Uitgangspunten norm U verklaart dat uw museum: De ICOM definitie als uitgangspunt neemt voor uw museaal handelen. De Ethische code onderschrijft. De LAMO volgt bij het afstoten van uw collectie. BEDRIJFSVOERING

Nadere informatie

NMV Museumcongres 2011 Musea en onderzoek

NMV Museumcongres 2011 Musea en onderzoek NMV Museumcongres 2011 Musea en onderzoek 1. In welk museum werkt u? 61 2. Type museum? Kunst 36,1% 22 Cultuurhistorisch 47,5% 29 Natuurhistorisch 3,3% 2 Bedrijf en techniek 6,6% 4 Wetenschap 3,3% 2 Volkenkundig

Nadere informatie

Beleidsopties Musea en Erfgoed Antwerpen Cultureel erfgoed is toegankelijk voor een divers publiek én zet aan tot participatie. Het erfgoedaanbod zet aan tot kwaliteitsvolle vrijetijdsbesteding en creativiteit.

Nadere informatie

Programma van Eisen voor de Call Verkenning Nationale Museale Voorziening Slavernijverleden

Programma van Eisen voor de Call Verkenning Nationale Museale Voorziening Slavernijverleden Gedeelde geschiedenis amsterdam.nl/gedeeldegeschiedenis Verkenning Nationale Museale Voorziening Slavernijverleden Inleiding De keuze voor een Call Vereiste gegevens Planning Procedure toetsing en beoordeling

Nadere informatie

CULTUUR. Provincieraadsbesluit van 22 mei 2014 in verband met de goedkeuring van het reglement kunstuitleen collectie provincie Antwerpen

CULTUUR. Provincieraadsbesluit van 22 mei 2014 in verband met de goedkeuring van het reglement kunstuitleen collectie provincie Antwerpen 923 CULTUUR Provincieraadsbesluit van 22 mei 2014 in verband met de goedkeuring van het reglement kunstuitleen collectie provincie Antwerpen De provincieraad van Antwerpen, Gelet op de bepalingen van het

Nadere informatie

17 december 2018, 08:45 (CET) Opstelling De collectie als tijdmachine in Van der Steur gebouw

17 december 2018, 08:45 (CET) Opstelling De collectie als tijdmachine in Van der Steur gebouw 17 december 2018, 08:45 (CET) Laatste kans Opstelling De collectie als tijdmachine in Van der Steur gebouw (collectiezalen open t/m 13 januari) (tentoonstellingsvleugel open t/m 26 mei) Bezoekers die nog

Nadere informatie

Hierbij informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de transitie van het Noordelijk Scheepvaartmuseum naar een historisch museum.

Hierbij informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de transitie van het Noordelijk Scheepvaartmuseum naar een historisch museum. Stand van zaken transitie Noordelijk Scheepvaartmuseum naar historisch museum M. van der Heide De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN 06 51407779 0 6714400 - Geachte heer, mevrouw,

Nadere informatie

kunstliefde Utrechtse kunst &beeldende kunst ruimte voor Aanvulling en reactie op de Cultuurnota Gemeente Utrecht 2013-2016

kunstliefde Utrechtse kunst &beeldende kunst ruimte voor Aanvulling en reactie op de Cultuurnota Gemeente Utrecht 2013-2016 kunstliefde ruimte voor &beeldende kunst Utrechtse kunst Aanvulling en reactie op de Cultuurnota Gemeente Utrecht 2013-2016 Voorwoord; In de cultuurnota 2013-2016 geeft de commissie in haar advies aan

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

Stichting Geschiedenis Fysiotherapie

Stichting Geschiedenis Fysiotherapie Beleidsplan Stichting Geschiedenis Fysiotherapie 2014-2019 Opgesteld door het Bestuur van de SGF. Geaccordeerd per:2 juni 2014 Beleidsdocument 2014-2019 Stichting Geschiedenis Fysiotherapie Page 1 Inleiding

Nadere informatie

Profielschets Voorzitter Raad van Toezicht Het Scheepvaartmuseum Amsterdam

Profielschets Voorzitter Raad van Toezicht Het Scheepvaartmuseum Amsterdam Profielschets Voorzitter Raad van Toezicht Het Scheepvaartmuseum Amsterdam 1. Algemeen Het scheepvaartmuseum in Amsterdam is het belangrijkste maritieme museum van Nederland. Het is gevestigd in s Lands

Nadere informatie

ADVIES INZAKE VEILING VAN TOPSTUK UIT MUSEUMCOLLECTIE

ADVIES INZAKE VEILING VAN TOPSTUK UIT MUSEUMCOLLECTIE 1 ETHISCHE CODECOMMISSIE VOOR MUSEA ADVIES INZAKE VEILING VAN TOPSTUK UIT MUSEUMCOLLECTIE 20 juni 2011 ADVIES inzake de voorgenomen verkoop ter veiling van het schilderij The Schoolboys van Marlene Dumas

Nadere informatie

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden

Erfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

Beeldende kunst archieven RKD / Nederlands instituut voor Kunstgeschiedenis

Beeldende kunst archieven RKD / Nederlands instituut voor Kunstgeschiedenis Beeldende kunst archieven RKD / Nederlands instituut voor Kunstgeschiedenis Rijksmuseum Amsterdam Najaarsbijeenkomst SNAAI 25 november 2013 Ramses van Bragt, archivaris RKD Inhoud Korte introductie RKD

Nadere informatie

Nederlandse Gedragswetenschappen Grote Kruistraat 2/1, 9712 TS Groningen. 1. Inleiding

Nederlandse Gedragswetenschappen Grote Kruistraat 2/1, 9712 TS Groningen. 1. Inleiding 1. Inleiding De geschiedenis van de Nederlandse psychologie, pedagogiek en onderwijskunde verdween uit de curricula van Nederlandse universiteiten en waardevol historisch materiaal gerelateerd aan deze

Nadere informatie

Mouseion : tempel gewijd aan de muzen. Missie. Het KMSKA verwondert. Het KMSKA verrijkt. Het KMSKA verbindt

Mouseion : tempel gewijd aan de muzen. Missie. Het KMSKA verwondert. Het KMSKA verrijkt. Het KMSKA verbindt Mouseion : tempel gewijd aan de muzen Missie Het KMSKA verwondert Traditionele beeldcultuur : actueel / relevant Het KMSKA verrijkt Ontmoeting artistieke traditie : verrijkt bezoeker Het KMSKA verbindt

Nadere informatie

UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS

UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS 0 6 UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS Krijgt het kind wat het nodig heeft? leerkracht Koester de nieuwsgierigheid van het kind, geef het kind regie en plan samen de leerdoelen. Koers Best Onderwijs 2016-2020

Nadere informatie

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING:

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING: beeldende vorming De DOELSTELLING van de -opdrachten & De BEOORDELING: Doelstellingen van de opdrachten. Leren: Thematisch + procesmatig te werken Bestuderen van het thema: met een open houding Verzamelen

Nadere informatie

Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad van (internationale) kennis en collecties

Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad van (internationale) kennis en collecties Werkconferentie woensdagmiddag 24 april Erfgoednota Leiden Startdocument voor hoofdthema Stad van (internationale) kennis en collecties Erfgoed is in de nieuwe erfgoednota een breed begrip; de cultuurhistorie

Nadere informatie

Een eigenzinnig instituut in Nederland

Een eigenzinnig instituut in Nederland Een eigenzinnig instituut in Nederland Van hoge kunst tot populaire onderwerpen Het iconische gebouw is in 1992 ontworpen door Nederlands beroemdste architect Rem Koolhaas als een Palais des Festivals

Nadere informatie

Reglement museumregistratie

Reglement museumregistratie Reglement museumregistratie Stichting Het Nederlands Museumregister 1. Inleiding 'Een museum is een permanente instelling ten dienste van de gemeenschap en haar ontwikkeling, toegankelijk voor het publiek,

Nadere informatie

Examenprogramma CKV havo en vwo. nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling

Examenprogramma CKV havo en vwo. nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Examenprogramma CKV havo en vwo nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Examenprogramma CKV havo en vwo Concept 17 juni 2014 Examenprogramma CKV havo en vwo Concept Versie 17 juni 2014 Het eindexamen

Nadere informatie

DE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR

DE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR 1 JAARPLAN 2015 Voorwoord Het jaar 2014 is bijzonder succesvol geweest voor Present Rotterdam. Met succes zijn we op weg naar een stabiele organisatie met vaste partners, hebben we veel groepen vrijwilligers

Nadere informatie

Regionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015

Regionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015 Regionaal verslag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 Den Haag, 28 mei 2015 1. Een korte impressie van de dialoog De debatavond in Den Haag bij het HCO is bezocht door circa 35 deelnemers. Van de aanwezige

Nadere informatie

De maatschappelijke opbrengst van de bibliotheek. Marjolein Oomes, Koninklijke Bibliotheek Amersfoort,

De maatschappelijke opbrengst van de bibliotheek. Marjolein Oomes, Koninklijke Bibliotheek Amersfoort, De maatschappelijke opbrengst van de bibliotheek Marjolein Oomes, Koninklijke Bibliotheek Amersfoort, 02-11-2015 Gegevensverzameling Naam en/of datum Agenda Doel en opbouw van het onderzoeksprogramma Inzichten

Nadere informatie

Casestudy Op de museale weegschaal. Op bezoek bij een verzamelaarsechtpaar

Casestudy Op de museale weegschaal. Op bezoek bij een verzamelaarsechtpaar Casestudy Op de museale weegschaal Op bezoek bij een verzamelaarsechtpaar 2 Casestudy Op de museale weegschaal Inleiding De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft de methodiek uit Op de museale

Nadere informatie

Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs!

Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! Wendbaar en waarde(n)vol onderwijs! In ons onderwijs staat de mens centraal, of het nu gaat om studenten of medewerkers, om ouders of werknemers uit het bedrijfsleven, jongeren of volwassenen. Wij zijn

Nadere informatie

Werken in de culturele sector. 11 maart 2013 Info-avond KU Leuven

Werken in de culturele sector. 11 maart 2013 Info-avond KU Leuven Werken in de culturele sector 11 maart 2013 Info-avond KU Leuven Luc Delrue Opleiding: Communicatiewetenschappen (E)MBA Strategisch Management: Specialiteit: structureren en positioneren van een organisatie

Nadere informatie

1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling...

1. De Vereniging - in - Context- Scan... 2. 2. Wijk-enquête... 3. 3. De Issue-scan en Stakeholder-Krachtenanalyse... 4. 4. Talentontwikkeling... Meetinstrumenten De meetinstrumenten zijn ondersteunend aan de projecten van De Sportbank en ontwikkeld met de Erasmus Universiteit. Deze instrumenten helpen om op een gefundeerde manier te kijken naar

Nadere informatie

CULTUREEL ERFGOED EN DE VERTALING NAAR RUIMTELIJKE PLANNEN

CULTUREEL ERFGOED EN DE VERTALING NAAR RUIMTELIJKE PLANNEN CULTUREEL ERFGOED EN DE VERTALING NAAR RUIMTELIJKE PLANNEN Onderzoek naar cultuurhistorische structuren, landschappen en panden Aansluitend op Belvedere- (Behoud door ontwikkeling) en het MoMo-beleid (Modernisering

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1997 1998 25 013 Cultuurnota 1997 2000 Nr. 17 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAPPEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer

Nadere informatie

1. Inleiding. 1.1 Ontstaansgeschiedenis

1. Inleiding. 1.1 Ontstaansgeschiedenis 1 Beleidsplan erfgoedcentrum Tongerlohuys 2017-2021 Beleidsplan erfgoedcentrum Tongerlohuys 2017-2021 1. Inleiding Het Tongerlohuys vormt sinds 15 oktober 2016 samen met schouwburg De Kring en CultuurCompaan

Nadere informatie

logoocw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag 12 september 2006 OWB/AI-2006/12668

logoocw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag 12 september 2006 OWB/AI-2006/12668 logoocw De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Den Haag Ons kenmerk 12 september 2006 OWB/AI-2006/12668 Onderwerp Uitvoering motie 249, Nationaal Historisch

Nadere informatie

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Doel en beoogde opbrengst van de dialoog De opdracht van het platform is te komen tot een integrale, maatschappelijk breed gedragen en

Nadere informatie

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen.

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Competentie 1: Creërend vermogen De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Concepten voor een ontwerp te ontwikkelen

Nadere informatie

Subsidieregeling professionalisering Drentse musea 2006-2008

Subsidieregeling professionalisering Drentse musea 2006-2008 Subsidieregeling professionalisering Drentse musea 2006-2008 (geconsolideerde versie, geldend vanaf 19-7-2006 tot 1-1-2009) Gegevens van de regeling Overheidsorganisatie provincie Drenthe Officiële naam

Nadere informatie

Titel Communities online en offline: casus Roots2Share

Titel Communities online en offline: casus Roots2Share Onderzoeksopdracht Crossmedialab Titel Communities online en offline: casus Roots2Share Probleemomgeving Roots2Share is een internationaal samenwerkingsverband van twee Nederlandse musea (Museum Volkenkunde

Nadere informatie

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevrouw mr. M.C. van der Laan

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, mevrouw mr. M.C. van der Laan Cultuurconvenant 2005 2008 OCW, provincie Overijssel, provincie Gelderland, gemeente Zwolle, gemeente Enschede, gemeente Hengelo, gemeente Apeldoorn, gemeente Arnhem, gemeente Nijmegen De Staatssecretaris

Nadere informatie

Klassieke culturele vorming

Klassieke culturele vorming Klassieke culturele vorming Staatsexamen vwo Vakinformatie 2012 Inhoudsopgave Opzet van het examen... 3 Het examenprogramma... 3 Beschrijving eindtermen... 3 Het college-examen... 3 Eisen waaraan het verslag

Nadere informatie

Hoe ontwikkel ik. Lezing van Ineke Strouken op 19 maart in Nieuwegein. Geachte dames en heren, Volkscultuur

Hoe ontwikkel ik. Lezing van Ineke Strouken op 19 maart in Nieuwegein. Geachte dames en heren, Volkscultuur Hoe ontwikkel ik Ineke Strouken een ijzersterk volkscultuurproject? Geachte dames en heren, Welkom op deze studiedag Hoe ontwikkel ik een ijzersterk volkscultuurproject. Sinds een tweetal jaren staat volkscultuur

Nadere informatie

KLASSIEKE CULTURELE VORMING VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

KLASSIEKE CULTURELE VORMING VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 KLASSIEKE CULTURELE VORMING VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL

NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL ONTDEK HET IN UTRECHT & AMERSFOORT! HANDLEIDING PRIKKELENDE EN LAAGDREMPELIGE LESSUGGESTIES VOOR HET BASISONDERWIJS 1 HANDLEIDING LESSUGGESTIES MONDRIAAN TOT destijlflyer_achterkant.pdf

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

bewegelijke tegenkracht Visie op toezicht Raad van Toezicht WZC Humanitas november 2018

bewegelijke tegenkracht Visie op toezicht Raad van Toezicht WZC Humanitas november 2018 bewegelijke tegenkracht Visie op toezicht Raad van Toezicht WZC Humanitas november 2018 Pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1. Visie op toezicht... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Visie op toezichthouden... 3 1.3 Doel

Nadere informatie

Monitor Erfgoedinspectie

Monitor Erfgoedinspectie Erfgoedinspectie Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Monitor Erfgoedinspectie Staat van de naleving 2011-2012 Bijlage: Integrale vragenlijst met antwoorden, toezichtveld collecties 1 Monitor

Nadere informatie

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten PR 180724 V1 Beroepscompetentie- profiel Afgeleid van de niveaubepaling NLQF, niveau 6 heeft RBCZ kerncompetenties benoemd voor de complementair/alternatief therapeut. Als uitgangspunt zijn de algemene

Nadere informatie

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren.

Bijlage V. Bij het advies van de Commissie NLQF EQF. Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en Dublin descriptoren. Bijlage V Bij het advies van de Commissie NLQF EQF Tabel vergelijking NLQF-niveaus 5 t/m 8 en. Tabel ter vergelijking NLQF niveaus 5 t/m 8 en Dublindescriptoren NLQF Niveau 5 Context Een onbekende, wisselende

Nadere informatie

In de Visie is beschreven waar SGL in de toekomst voor wil staan, rekening houdend met ontwikkelingen die op dit moment aan de orde zijn.

In de Visie is beschreven waar SGL in de toekomst voor wil staan, rekening houdend met ontwikkelingen die op dit moment aan de orde zijn. Bijlage 1 meerjarenbeleidsplan Missie, visie en kernwaarden SGL In dit document vindt u de hernieuwde Missie, Visie en kernwaarden. In de Missie is beschreven wat SGL uit wil dragen naar buiten. Daarbij

Nadere informatie

V&VN PALLIATIEVE ZORG JAARPLAN 2019

V&VN PALLIATIEVE ZORG JAARPLAN 2019 V&VN PALLIATIEVE ZORG JAARPLAN 2019 INLEIDING Dit V&VN Palliatieve zorg jaarplan 2019 is het resultaat van een periode van reflectie en onderzoek door het bestuur V&VN Palliatieve zorg. De aanleiding was

Nadere informatie

Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012)

Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) en netwerk-leren (De Laat, 2012) verhogen de kans op succesvol leren in het kader van een

Nadere informatie

Wijziging 3-9-2014: werkstuk inzenden vóór 1 april i.p.v. 1 mei! KLASSIEKE CULTURELE VORMING VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2015

Wijziging 3-9-2014: werkstuk inzenden vóór 1 april i.p.v. 1 mei! KLASSIEKE CULTURELE VORMING VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2015 Wijziging 3-9-2014: werkstuk inzenden vóór 1 april i.p.v. 1 mei! KLASSIEKE CULTURELE VORMING VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2015 juni 2014 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College

Nadere informatie

Educatieflyer Stadsmuseum Zoetermeer

Educatieflyer Stadsmuseum Zoetermeer Educatieflyer 2018-2019 Stadsmuseum Zoetermeer Inleiding Met veel plezier bieden wij u het educatie-overzicht Primair Onderwijs van het Stadsmuseum Zoetermeer voor het schooljaar 2018-2019 aan. Een programma

Nadere informatie

ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA

ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA ONZE AGENDA OPLEIDEN IN ROTTERDAM VOOR DE WERELD VAN MORGEN STRATEGISCHE AGENDA VOORWOORD Hoe leiden we elke student op tot de professional voor de wereld van morgen? Met de blik op 2025 daagt die vraag

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 03. Missie en kernwaarden 07. Nieuwe perspectieven voor de toekomst 13. Beloften 23. Merkbaar en herkenbaar 37

Inhoud. Voorwoord 03. Missie en kernwaarden 07. Nieuwe perspectieven voor de toekomst 13. Beloften 23. Merkbaar en herkenbaar 37 Inhoud Voorwoord 03 Missie en kernwaarden 07 Nieuwe perspectieven voor de toekomst 13 Beloften 23 Merkbaar en herkenbaar 37 01 Voorwoord ROC Friese Poort staat midden in de samenleving, want onderwijs

Nadere informatie

B E L E I D S P L A N S T I C H T I N G J A C O B S P I N 2 0 1 3 2 0 1 5. De schoenerbrik Jan Freseman in 1860

B E L E I D S P L A N S T I C H T I N G J A C O B S P I N 2 0 1 3 2 0 1 5. De schoenerbrik Jan Freseman in 1860 B E L E I D S P L A N S T I C H T I N G J A C O B S P I N 2 0 1 3 2 0 1 5 De schoenerbrik Jan Freseman in 1860 INHOUD Voorwoord.. 3 Inleiding.. 4 Doelstellingen.. 5 Missie... 6 Beleid en beheer... 7 Gegevens

Nadere informatie

korte historiek Wielermuseum collectiegeschiedenis en -profiel collectiewaardering en positionering toekomstvisie

korte historiek Wielermuseum collectiegeschiedenis en -profiel collectiewaardering en positionering toekomstvisie korte historiek Wielermuseum collectiegeschiedenis en -profiel collectiewaardering en positionering toekomstvisie Historiek Wielermuseum Roeselare, sinds 1998 Odiel Defraeye (Tourwinnaar 1912), Roeselaarse

Nadere informatie

' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis

' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan

Nadere informatie

Vers Bloed. diensten bib, cultuur, jeugd, kermissen, markten, toerisme & museum Jan Vaerten en Heemkundig museum. A-ha Mee-maken en Samen

Vers Bloed. diensten bib, cultuur, jeugd, kermissen, markten, toerisme & museum Jan Vaerten en Heemkundig museum. A-ha Mee-maken en Samen Vers Bloed diensten bib, cultuur, jeugd, kermissen, markten, toerisme & museum Jan Vaerten en Heemkundig museum A-ha Mee-maken en Samen Rechterboezem - bewaren Archief Musea Gemeente Bibliotheek Gemeenschappelijk

Nadere informatie

Versterken binnenstad Het aanbieden van een bibliotheekvoorziening

Versterken binnenstad Het aanbieden van een bibliotheekvoorziening Versterken binnenstad Het aanbieden van een bibliotheekvoorziening (ook als ontmoetingsplek) in de binnenstad. Cultuurparticipatie Kernfuncties leren, lezen en informeren bieden voor burgers mogelijkheden

Nadere informatie

Schenken aan een museum?!

Schenken aan een museum?! Schenken aan een museum?! Er worden heel veel objecten en dus erfgoed bij de mensen thuis bewaard. Het begint meestal met een dingetje dat - vaak per toeval - gekregen of aangekocht wordt. Eens men daar

Nadere informatie

Inhoudsopgave 1. Brede School Schimortera (=BredeSchool Schimortera) 2. Doelstelling BSS 3. Mensvisie BSS 4. Mensvisie BSS 5. Pedagogische visie van B

Inhoudsopgave 1. Brede School Schimortera (=BredeSchool Schimortera) 2. Doelstelling BSS 3. Mensvisie BSS 4. Mensvisie BSS 5. Pedagogische visie van B November 2011 1 Inhoudsopgave 1. Brede School Schimortera (=BredeSchool Schimortera) 2. Doelstelling BSS 3. Mensvisie BSS 4. Mensvisie BSS 5. Pedagogische visie van BSS 6. Pedagogische dialoog Continuüm

Nadere informatie

STATENFRACTIE DRENTHE

STATENFRACTIE DRENTHE STATENFRACTIE DRENTHE De verbeelding van Drenthe Cultuurnota Drenthe 2017-2020 Rudolf Bosch Vergadering Provinciale Staten 28 september 2016 Nederlanders behoren tot de gelukkigste mensen ter wereld; en

Nadere informatie

ANBI-GEGEVENS INHOUD. Historische schets. Doelstellingen. Beleid en uitgeoefende activiteiten. Collectie De Ghulden Roos. Jaarboek De Ghulden Roos

ANBI-GEGEVENS INHOUD. Historische schets. Doelstellingen. Beleid en uitgeoefende activiteiten. Collectie De Ghulden Roos. Jaarboek De Ghulden Roos ANBI-GEGEVENS INHOUD Historische schets Doelstellingen Beleid en uitgeoefende activiteiten Collectie De Ghulden Roos Jaarboek De Ghulden Roos Samenwerking Financiële verantwoording Overige ANBI-gegevens

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Het informatieplan: instrument voor een succesvolle omgang met je digitale. collecties en archieven. #informatieplan

Het informatieplan: instrument voor een succesvolle omgang met je digitale. collecties en archieven. #informatieplan Het informatieplan: instrument voor een succesvolle omgang met je digitale collecties en archieven #informatieplan Het informatieplan: instrument voor een succesvolle omgang met je digitale collecties

Nadere informatie

Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie

Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie Het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) is een kunsthistorisch kenniscentrum dat de collectie archief-, documentatie- en bibliotheekmateriaal

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Lokale erfgoedinstellingen

Lokale erfgoedinstellingen 1. Inleiding 1. Inleiding Lokale erfgoedinstellingen = actief op diverse terreinen = waardevol erfgoed = waardevol documentair erfgoed = bewaring = gebruikt in de werking = ter beschikking gesteld van

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Jan Zondag

Beleidsplan Stichting Jan Zondag Beleidsplan Stichting Jan Zondag 2016-2019 Beleidsplan Stichting Jan Zondag 2016-2019 1. Inleiding 2. Missie, visie en statutaire doelstelling 2.1 Missie 2.2 Visie en statutaire doelstellingen 2.3 Bestemming

Nadere informatie

Projectplan EersteWereldoorlog.nu Samenvatting

Projectplan EersteWereldoorlog.nu Samenvatting 1 1. Inleiding In 2014 was het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. In 2014-2018 wordt wereldwijd stilgestaan bij de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Hoewel Nederland neutraal

Nadere informatie

Strategisch Visie Stichting voor Christelijk Praktijkonderwijs voor Hardenberg & omgeving 2015-2018

Strategisch Visie Stichting voor Christelijk Praktijkonderwijs voor Hardenberg & omgeving 2015-2018 Strategisch Visie Stichting voor Christelijk Praktijkonderwijs voor Hardenberg & omgeving 2015-2018 Ontwikkeling van Talent door ontwikkeling van eigen Kracht Hardenberg, 27 januari 2015 1 Inleiding Nadat

Nadere informatie

Wat is een Beeldtaal?

Wat is een Beeldtaal? Wat is een Beeldtaal? Beeldtaal is de taal die gebruikt kan worden om beelden te interpreteren en te produceren om zo communicatie mogelijk te maken. Kenmerken waarvan gebruik gemaakt kan worden om een

Nadere informatie

Biënnale van de Schilderkunst: De mens in beeld

Biënnale van de Schilderkunst: De mens in beeld Biënnale van de Schilderkunst: De mens in beeld De Biënnale van de Schilderkunst is dit jaar aan haar derde editie toe Dit tentoonstellingsproject ontstond uit de museale ambitie van zowel het Roger Raveelmuseum

Nadere informatie

Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning

Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning Mediawijsheid in de Bibliotheek op school vo verkenning Achtergrond In de huidige informatiesamenleving groeien jongeren op met media. Om te werken en te leren in de (digitale) wereld moeten jongeren leren

Nadere informatie

Context. Instroom. 1 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 2 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 3 Een herkenbare, wisselende leef- en werkomgeving.

Context. Instroom. 1 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 2 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 3 Een herkenbare, wisselende leef- en werkomgeving. Context Een bekende, stabiele leef- en leeromgeving. 1 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 2 Een herkenbare leef- en werkomgeving. 3 Een herkenbare, wisselende leef- en werkomgeving. 4 Een herkenbare,

Nadere informatie

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de Kadernota Evenementen 2016-2020 van de Provincie Groningen Kadernota Evenementen 2016-2020 van de provincie Groningen Het huidige evenementenbeleid heeft een looptijd tot en met 2015. In deze kadernota

Nadere informatie

Kunst en cultuur (PO-havo/vwo)

Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo/vwo onderbouw exameneenheden havo/vwo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Produceren en presenteren 54:

Nadere informatie

logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen

logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom Den Haag Ons kenmerk 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Onderwerp Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon Bijlage(n) geen Geachte heer Van

Nadere informatie

PROFIELSCHETS Lid Raad van Toezicht bij CODA

PROFIELSCHETS Lid Raad van Toezicht bij CODA PROFIELSCHETS Lid Raad van Toezicht bij CODA Augustus 2016 ORGANISATIE CODA is het cultuurhuis van Apeldoorn en omvat een openbare bibliotheek, het gemeentelijk archief /kenniscentrum en twee musea: het

Nadere informatie

Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht

Drents Museum. Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Drents Museum Wat als de stoel van meneer Rietveld kon praten? Groep 3 Thema-overzicht Thema-overzicht Drents Museum Groep 3 Essentie van het thema Beeldcultuur kan omschreven worden als een maatschappelijke

Nadere informatie

Handreiking toelichting bij descriptoren NLQF

Handreiking toelichting bij descriptoren NLQF Handreiking toelichting bij descriptoren NLQF CONTEXT Context Instroom Een bekende, stabiele leef- en leeromgeving. 1 Een herkenbare leef- en werkomgeving. Tussen niveau 1 en 2 is geen verschil in context;

Nadere informatie

Beschermwaardigheidstoetsing Gezicht op de abdij van Grottaferrata van Caspar van Wittel

Beschermwaardigheidstoetsing Gezicht op de abdij van Grottaferrata van Caspar van Wittel Beschermwaardigheidstoetsing Gezicht op de abdij van Grottaferrata van Caspar van Wittel Toetsingscommissie beschermwaardigheid (TCB) 17 juli 2017 Beschermwaardigheidstoetsing In dit rapport wordt verslag

Nadere informatie

VERGADERING GEMEENTERAAD d.d.. AGENDA NR. Vul agendanr in. VOORSTEL Kunst- en cultuurbeleid Gennep De Kunst van Samen. Aan de Gemeenteraad

VERGADERING GEMEENTERAAD d.d.. AGENDA NR. Vul agendanr in. VOORSTEL Kunst- en cultuurbeleid Gennep De Kunst van Samen. Aan de Gemeenteraad VOORSTEL Kunst- en cultuurbeleid Gennep 2016-2020 De Kunst van Samen. Geachte raad, Aan de Gemeenteraad VERGADERING GEMEENTERAAD d.d.. AGENDA NR. Vul agendanr in. Hierbij biedt ons college u het Kunst-

Nadere informatie

Integraal waarderen. Een (blijvende) discussie. Maartje de Boer. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Integraal waarderen. Een (blijvende) discussie. Maartje de Boer. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Integraal waarderen Een (blijvende) discussie Maartje de Boer Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed 1 Presentatie Het probleem Voor wie is dit een probleem? RCE Kennisprogramma Wat is Erfgoed (een oplossing?)

Nadere informatie

Jaarplan Vereniging Oud Valkenburg 2012 (inclusief financiel inzicht)

Jaarplan Vereniging Oud Valkenburg 2012 (inclusief financiel inzicht) Jaarplan Vereniging Oud Valkenburg 2012 (inclusief financiel inzicht) Jaarplan Vereniging Oud Valkenburg 2012 Inleiding Met die jaarplan geeft het bestuur van de Vereniging Oud Valkenburg aan wat de plannen

Nadere informatie

Samenvatting Verzelfstandigingsplan Op 1 januari 2016 verzelfstandigt het Museum Jan Cunen. Zo luidt althans de planning. Verzelfstandiging van musea

Samenvatting Verzelfstandigingsplan Op 1 januari 2016 verzelfstandigt het Museum Jan Cunen. Zo luidt althans de planning. Verzelfstandiging van musea Samenvatting Verzelfstandigingsplan Op 1 januari 2016 verzelfstandigt het Museum Jan Cunen. Zo luidt althans de planning. Verzelfstandiging van musea is een trend die twintig jaar geleden is ingezet. Het

Nadere informatie

Vragenlijst Museumregister

Vragenlijst Museumregister 1. Rechtspositie, bestuur en beleid 1.0 Is uw instelling een museum in de zin van de ICOM museumdefinitie? 1.1 Beschikt het museum over een document waaruit de rechtspositie en het niet op winst-gerichte

Nadere informatie

Digitale cultuur als continuüm

Digitale cultuur als continuüm Digitale cultuur als continuüm Samenvatting Activiteitenplan 2017-2020 Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) Den Haag, 31 januari 2016 1/5 1. Vooraf Deze samenvatting is gebaseerd op de subsidieaanvraag

Nadere informatie