inhoudsopgave drie 1 Voorwoord 5

Transcriptie

1 inhoudsopgave 1 Voorwoord 5 2 Herinrichting van het stelsel van 6 gesubsidieerde rechtsbijstand 2.1 Inleiding Bestuurlijke uitwerking Voorfase uitvoeringsplan Kernpunten van de stelselherziening 7 gesubsidieerde rechtsbijstand. 2.5 Start implementatie Gezicht Juridisch Loket Eerste ervaringen loketten Transitie naar advocatuur Verwijsarrangement Financiële Paragraaf 11 3 Onderzoek/monitor Eerstelijns rechtshulp Toevoegingen Aanbod van rechtsbijstandverleners Aansluiting vraag en aanbod Informatie per Raad voor Rechtsbijstand Monitor Gesubsidieerde Rechtsbijstand 20 4 Bedrijfsvoering ICT 22 5 Kwaliteitsbeleid Convenant kwaliteitsborging als uitgangspunt Ervaringen met het auditstelsel onderzocht De audit als inschrijvingsvoorwaarde Subsidieregeling audits Stichting Kwaliteitszorginitiatieven 27 Rechtsbijstand (SKiR) 6 Rechtsbijstand/regelgeving Rechtsbijstand/regelgeving Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp) Automatisering Communicatie Kwaliteitsregister Tolken en Vertalers 33 7 Asielrechtsbijstand Daling van het aantal asielzoekers en het 36 effect op de Stichting Rechtsbijstand Asiel (SRA) 7.2 Aanbesteding tolken en vertaaldiensten 37 Tolken en Vertaalcentrum Nederland (TVCN) Jaarverslagen 2004 Raad voor 38 Rechtsbijstand per ressort Amsterdam Doelstellingen bureau rechtsbijstandverlening Locale regelgeving: inschrijvingsvoorwaarden Ontwikkeling aantal rechtsbijstandverleners. 42 Maatregelen ter bevordering van nieuwe aanwas 4. Personeelsbeleid 43 Balans per 31 deccember Baten en Lasten 46 Arnhem Stelselherziening Bedrijfsvoering Personeelsbeleid Lokale regelgeving 50 Balans per 31 december Baten en Lasten 54 Arnhem Raden voor Rechtsbijstand 's-hertogenbosch Leeuwarden Amsterdam 's-gravenhage drie

2 inhoudsopgave s-gravenhage Over de stelselwijziging en het aanbod van 56 rechtsbijstand in het ressort s-gravenhage 2. Het primaire proces en bezwaar en beroep Het personeelsbeleid Financieel 61 Balans per 31 december Baten en Lasten 64 s-hertogenbosch Bedrijfsvoering Personeelsbeleid Lokale regelgeving De stelselwijziging en het aanbod van 71 rechtsbijstand in het ressort s-hertogenbosch Balans per 31 december Baten en Lasten 74 vier Leeuwarden Inleiding De rechtsbijstandverleners Het primair proces en bezwaar en beroep Personeelsbeleid Financiën en middelen 83 Balans per 31 december Baten en Lasten 86 Kerngegevens Productie Raden voor 88 Rechtsbijstand 2004 Samenstelling Raden voor Rechtsbijstand 89 en managementeams Colofon 92

3 1 Voorwoord U heeft een bijzonder document in handen! Dit is het eerste jaarverslag dat de vijf Raden voor Rechtsbijstand gezamenlijk uitbrengen. Sinds 1994, toen de raden met hun werkzaamheden begonnen, heeft iedere Raad zijn eigen jaarverslagen uitgebracht. Dit gemeenschappelijke jaarverslag weerspiegelt de steeds intensiever wordende samenwerking. In toenemende mate zijn de Raden samen met projecten bezig. Deze gemeenschappelijkheid in activiteiten leidde eind 2004 tot de conclusie dat een gezamenlijk jaarverslag de beste wijze is waarop de Raden verantwoording kunnen afleggen over hun werkzaamheden. In het eerste deel wordt hier verslag gedaan van de gemeenschappelijke activiteiten; in het tweede deel vindt u de verslaglegging die elke Raad afzonderlijk heeft opgesteld met raadsspecifieke informatie. Rode draad De Raden voor Rechtsbijstand zijn van mening dat zij een belangrijke bijdrage leveren aan de beheersbaarheid en de kwaliteit van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. Ook in 2004 stonden de werkzaamheden van de Raden sterk in dat teken. De rode draad in dat jaar was de herinrichting van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. Deze omvangrijke wijziging van het stelsel betekende voor alle Raden grote inspanningen teneinde dit transformatieproces in goede banen te leiden. De opening van de eerste Juridische Loketten medio 2004 waren belangrijke mijlpalen. Ook op het gebied van de kwaliteitszorg, de monitoring en onderzoek, de regelgeving en de asielrechtsbijstand vindt u hier verslag van de gezamenlijke inspanningen van de Raden. vijf Tienjarig bestaan Niet onvermeld moet hier blijven dat de Raden voor Rechtsbijstand in 2004 hun tienjarig bestaan vierden. Dit gebeurde ondermeer met de organisatie van het congres "Rechtshulp, een vak apart " in april Doel van dit congres was vooral de aantrekkelijkheid van het werken in de sector gesubsidieerde rechtsbijstand te benadrukken en daarmee de belangstelling hiervoor te stimuleren. Wij hopen dat u dit eerste gemeenschappelijk jaarverslag met belangstelling zult lezen. Wij staan graag open voor opmerkingen van uw kant. Raden voor Rechtsbijstand, Drs. J. van Dijk Voorzitter directeurenoverleg.

4 2.1 Inleiding 2Herinrichting van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. 2.2 Bestuurlijke uitwerking zes De stelselwijziging van de gesubsidieerde rechtsbijstand kende een lange aanlooptijd voordat met de praktische uitvoering daarvan kon worden begonnen. Aanleiding was dat al geruime tijd en in toenemende mate problemen werden geconstateerd in de uitvoeringspraktijk van de gesubsidieerde rechtsbijstand. Enerzijds lag de oorzaak in een accentverschuiving van de publieksfunctie van de stichtingen rechtsbijstand naar de toevoegpraktijk en zelfs een opbouw van een betalende praktijk. Het aanbod van rechtsbijstand ten behoeve van de publieksfunctie kwam hierdoor onder druk te staan. Anderzijds nam de belangstelling van de advocatuur om deel te nemen aan het stelsel van de gesubsidieerde rechtsbijstand, als gevolg van ontevredenheid over de honorering van het werk en de administratieve belasting van de toevoegpraktijk, af. De verwachting is dat de stelselvernieuwing zal bijdragen aan bevordering van de deelname van advocaten aan het stelsel. De Raden voor Rechtsbijstand verleenden in 1999 aan het Verweij-Jonker Instituut opdracht een toekomstverkenning van het stelsel uit te voeren. Mede naar aanleiding van de uitkomst van dit onderzoek, stelde de toenmalige staatssecretaris van Justitie, Mr. N.A. Kalsbeek- Jasperse, de Commissie Toekomstige inrichting stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand, onder voorzitterschap van de heer drs. H.G. Ouwerkerk, in. Deze commissie heeft alle betrokken organisaties gehoord en kwam in korte tijd met het advies om een duidelijke scheiding aan te brengen tussen de publieke en private functies in het stelsel. Voorgesteld werd om de publieke taak, de zogenaamde loketfunctie, te laten uitvoeren door een onafhankelijke organisatie. Dit loket moest een landelijke uniforme structuur krijgen en zich richten op: 1. vraagverheldering; 2. het verstrekken van informatie en advies; 3. verwijzing. In de loketfunctie is een spreekuurvoorziening gecreëerd van maximaal één uur voor het afhandelen van eenvoudige zaken en nadere vraagverheldering. De verdergaande rechtsbijstandverlening zou volgens de commissie het domein moeten zijn van de private markt. Het advies is door de staatssecretaris en de huidige minister van Justitie, Mr. J.P.H. Donner overgenomen en verder uitgewerkt. Aan de Raden voor Rechtsbijstand werd voor de implementatie van de voorstellen een cruciale rol toebedeeld.

5 Arnhem Raden voor Rechtsbijstand 's-hertogenbosch Leeuwarden Amsterdam 's-gravenhage 2.3 Voorfase uitvoeringsplan De gezamenlijke Raden voor Rechtsbijstand zijn op grond van de adviezen van de commissie Ouwerkerk en het "Plan nadere uitwerking van het principebesluit toekomstige inrichting stelsel gesubsidieerde rechtsbijstand" in oktober 2002 met grote voortvarendheid gestart met de voorbereiding van een implementatieplan. Samen met vertegenwoordigers vanuit de Stichtingen Rechtsbijstand, de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) is een projectorganisatie ingesteld voor het opstellen van het plan. Ruim 25 medewerkers vanuit de Stichtingen Rechtsbijstand hebben zich in deze voorfase bijzonder verdienstelijk gemaakt. Hun expertise hebben zij benut om de nieuwe organisatie vooral inhoud te geven. Zij zijn betrokken bij een aantal projecten zoals de totstandkoming van een productenhandboek, de ontwikkeling van ICT-toepassingen, het uitwerken van werkprotocollen en juridische content. Raamwerk De Raden voor Rechtsbijstand hebben op 22 september 2003 het "Raamwerk vorming Juridisch Loket" aan de Minister van Justitie aangeboden. Door de Minister is het Raamwerk als bijlage bij zijn brief van 6 oktober 2003 aan de Tweede Kamer gezonden. De Tweede Kamer stemde op 18 november 2003 in met de plannen van de Minister tot herziening van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. 2.4 Kernpunten van de stelselherziening gesubsidieerde rechtsbijstand Met de stelselherziening wordt beoogd een betere scheiding tussen publiek- en privaatrechtelijke functies te realiseren, alsmede een grotere bekendheid voor juridische zorg voor iedereen en de minder draagkrachtige (de Wrb-gerechtigden) in het bijzonder. De publieke functie wordt uitgevoerd door een nieuw op te richten landelijke organisatie, het Juridisch Loket. De huidige Stichtingen Rechtsbijstand, de Bureaus Rechtshulp, dragen de publieke functies over aan deze loketorganisatie en de privaatrechtelijke functies aan bestaande of eventueel nieuw op te richten advocatenkantoren. Juridisch Loket Het Juridisch Loket wil een moderne, publieke organisatie zijn waar burgers gratis en direct terechtkunnen voor alle juridische vragen. Het loket verheldert de vraag en geeft direct of in een spreekuur van ongeveer een uur informatie en advies. Indien nodig verwijst het loket door naar aangewezen dienstverlenende organisaties. Een van de afgeleide taken is de signaleringsfunctie voor veel voorkomende onvolkomenheden in wet- en regelgeving of het functioneren van uitvoeringsorganisaties en terugkerende problematiek met bijvoorbeeld woningbouwverenigingen of nutsbedrijven. Het Juridisch Loket streeft naar een grote landelijke bekendheid bij de burgers als dé toegang tot de rechtsbijstand. Daarbij is de klant de maat der dingen. Om deze ambities waar te maken, worden kennis en ervaring landelijk gebundeld en verder ontwikkeld. Binnen de loketorganisatie wordt voortdurend gewerkt aan kwaliteitsverbetering door scholing, intervisie en collegiale toetsing. Garantie Een groot aantal Stichtingen Rechtsbijstand transformeert naar advocatenkantoor. Zij moeten een extra garantie vormen voor een zowel kwalitatief als kwantitatief voldoende aanbod van rechtsbijstandverleners. Voor het faciliteren van de daadwerkelijke transitie naar de private markt is steun nodig van het Ministerie van Justitie, de Nederlandse Orde van Advocaten en de Raden voor Rechtsbijstand. zeven

6 Herinrichting van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand. 2.5 Start implementatie Tussen plannen maken, plannen presenteren, goedkeuring verkrijgen, de start van de implementatie en het te bereiken einddoel liggen geen duidelijke scheidslijnen. Op 12 februari 2004 stelden de gezamenlijke Raden voor Rechtsbijstand het Implementatieplan herinrichting stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand vast. Op dat moment waren diverse deelprojecten al gestart. Met name de voorbereidende activiteiten waarin medewerkers van Bureaus Rechtshulp actief zouden zijn, waren al in een vergevorderd stadium. Ook de ontwikkeling van de noodzakelijk ICT was al in volle gang. Reden hiervoor was dat de eerste loketten al in het tweede kwartaal van 2004 operationeel moesten zijn. acht Het implementatieplan omvatte: 1. Een korte samenvatting van de uitgangspunten en randvoorwaarden zoals vastgelegd in het Raamwerk vorming Juridisch Loket, het Plan voor transitie naar advocatuur, stelselverlaters en sociaal plan en het Plan nadere uitwerking principebesluit. 2. Het kostenoverzicht van de stelselherziening. 3. Een omschrijving van de deelprojecten en een matrix op hoofdaspecten. 4. De inrichting van de projectorganisatie en organogram van de bestuurlijke verantwoordelijkheden vanuit opdrachtgever, opdrachtnemer, verantwoordelijkheden met rapportage en afstemmingsafspraken. 5. Het benoemen en omschrijven van de deelprojecten met overzicht onderlinge afhankelijkheden. 6. Het tijdpad van de activiteitenplanning en uitrol. 2.6 Gezicht Juridisch Loket De officiële opening van het eerste Juridisch Loket werd op 18 juni 2004 in Breda door de Minister van Justitie, Mr. J.P.H. Donner verricht onder grote belangstelling van alle betrokken organisaties. Daarmee kreeg het loket een gezicht. Bij deze opening kreeg het snijvlak tussen gemeentelijk en landelijk beleid nog bijzondere aandacht. Het eerste Juridisch Loket is in één gebouw gehuisvest met de door de gemeente gesubsidieerde Sociaal Raadslieden. In andere steden vindt eveneens overleg plaats over vergelijkbare vormen van samenwerking en afstemming. In Rotterdam was op 21 juni burgemeester Mr. I. Opstelten present om de deur van het Juridisch Loket aldaar te openen. Hij roemde daarbij de transparantie en goede bereikbaarheid van deze nieuwe publieksvoorziening voor zijn burgers. Eind 2004 waren er in 6 grote steden Juridisch Loketten operationeel en is voorzien dat rond de zomer 2005 in alle 30 beoogde steden een Juridisch Loket is dan wel een tijdelijke voorziening totdat een geschikt pand beschikbaar komt.

7 2.7 Eerste ervaringen loketten De Raden zien intensief toe op de werking van de eerste loketten. Hiervoor zijn inmiddels twee tussenbalansen opgemaakt en staan er voor het jaar 2005 nog twee gepland. Daarbij zijn de vragen aan de orde: 1. Staat er een compleet Juridisch Loket? 2. In hoeverre wijkt het af van het concept zoals vastgelegd in het Raamwerk? 3. Functioneert het conform de aannames in het Raamwerk? Monitor Met behulp van de daarvoor ingerichte monitor volgen de Raden permanent de ontwikkeling van het stelsel waarbij ook een beeld ontstaat over de werking van de Juridisch Loketten, nieuwe advocatenorganisaties, het verwijsarrangement en afstemming vraag en aanbod in het algemeen. De eerste tussenbalans was vooral gericht op de interne organisatie en zijn kinderziekten geïnventariseerd. Op bescheiden schaal zijn cliënten en advocatuur geënquêteerd. Duidelijk beeld Vervolgens heeft de projectorganisatie een plan opgesteld met mogelijke oplossingen en aandachtpunten. De klanten gaven aan een duidelijk beeld te hebben van wat het loket hen te bieden had, zij waren tevreden over de verleende dienstverlening en de inrichting van de locaties. Om het gevoel van privacy te verbeteren was het noodzakelijk aanpassingen te plegen aan de geluidsisolatie in het fysieke loket. Binnen de advocatuur bestond waardering voor de werking van het verwijsarrangement. Aandachtpunten hier waren een hoge uitval van het aantal afspraken en de tegenvallende verwachting over het aantal verwijzingen. De tweede tussenbalans heeft zich vooral gericht op het functioneren van de drie contactkanalen naar het Juridisch Loket alsmede de tevredenheid van de cliënten. Het gaat daarbij om: 1. het telefonisch kanaal, 2. , 3. het fysieke kanaal, de balie en het spreekuur. Klanttevredenheid De advocatuur is in deze tussenbalans niet betrokken. Dit onderzoek heeft enerzijds een aantal gegevens bevestigd uit het eerste onderzoek, namelijk dat geen sprake is van bijzondere afwijkingen. De kanalen worden ervaren als een goede ingang, zij het dat de bekendheid nog niet optimaal is. Er is sprake van een hoge klanttevredenheid over allerlei aspecten met een gemiddelde van 4.14 op een schaal van 5. Het onderzoek heeft een aantal bruikbare gegevens opgeleverd die het functioneren van het Juridisch Loket nog verder kunnen verbeteren. Advocatuur De derde tussenbalans zal gericht zijn op de advocatuur, hun klanttevredenheid, de werking van het verwijsarrangement en de afstemming van het aanbod op de vraag. In de tweede helft van 2005 richt de tussenbalans zich opnieuw op het interne proces om te beoordelen dat de verbeterpunten uit het eerste onderzoek zijn gerealiseerd en er op dat moment sprake is van één loketorganisatie. 2.8 Transitie naar advocatuur Uitgangspunt was dat zo veel mogelijk medewerkers van de huidige Bureaus Rechtshulp behouden blijven voor het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand, zowel aan de publieke als aan de private (advocatuur-) zijde van het vernieuwde stelsel. Uit de door de projectorganisatie gehouden inventarisatie bleek dat bij de stelselherziening 617 medewerkers waren betrokken. negen

8 Herinrichting van het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand tien Hiervan kiezen naar verwachting 252 medewerkers voor een functie bij het Juridisch Loket; verder kiezen 268 voor een overgang naar het advocatenkantoor waarin het Bureau Rechtshulp wordt omgevormd. In totaal 57 medewerkers zijn individueel overgestapt naar advocatuur of naar een andere (juridische) functie; 17 medewerkers kunnen niet geplaatst worden. Voor 22 medewerkers die een tijdelijk dienstverband hebben, wordt een oplossing gezocht. De Raden voor Rechtsbijstand faciliteren de transitie naar de advocatuur. Voor de toekomst van de gesubsidieerde rechtsbijstandverlening is het van belang dat er gezonde, levensvatbare organisaties van goede kwaliteit ontstaan. Deze dienen langere tijd in staat zijn te voorzien in (sociale) rechtsbijstandsverlening aan particulieren zonder verdere overheidssteun. De verantwoordelijkheid voor de initiatieven ligt bij de (toekomstige) marktpartijen. Private advocatenorganisaties Negen Stichtingen Rechtsbijstand, te weten Rotterdam, Utrecht, Alkmaar, Zuid Oost Nederland, Oost Nederland, Zuid Holland Zuid, Amsterdam, s-gravenhage en Noord hebben besloten zich om te vormen tot private advocatenorganisaties. Zij hebben allen een concept overeenkomst gesloten met de Raden voor Rechtsbijstand die is getoetst aan NMA-regelgeving en bepalingen met betrekking tot overheidssteun. Juristen van na de loketvorming te liquideren stichtingen, hebben individuele ondersteuning van de Raden gekregen. De voorziene startdatum van de nieuwe advocatenorganisaties ligt tussen 1 juli 2005 (Rotterdam) en 1 januari 2006 (Amsterdam). Plaatsingsprocedure In de planning van de transitie naar de advocatuur is vertraging ontstaan. Dit heeft een grote wissel getrokken op de planning van de plaatsingsprocedure voor de medewerkers die opteerden voor een functie bij de Stichting Juridisch Loket. Uit pragmatische overwegingen is, in afstemming met de vakbond, afgeweken van het sociaal plan. Dit kon zonder de belangen van de individuele medewerkers te schaden. 2.9 Verwijsarrangement Het is een misvatting te veronderstellen dat het Juridisch Loket een verwijsinstelling is. Het merendeel van de burgers, ongeveer 75%, dat een beroep doet op de diensten van het Juridisch Loket, wordt geholpen met vraagverheldering, informatie en advies. Verwijzing is dan niet noodzakelijk. Verwijzing is wel een belangrijke functie van het Juridisch Loket. Daar wordt op professionele wijze in voorzien met behulp van een onder regie van de Raden ontwikkelde verwijsapplicatie. Verwijzing kan plaats vinden voor rechtsbijstand bij juridische kwesties maar ook naar allerlei andere instanties. De huidige applicatie is nu nog alleen beschikbaar voor verwijzingen naar de advocatuur. Verwijsarrangement De werkwijze is bedoeld voor advocaten die zich bij de Raden voor Rechtsbijstand hebben aangemeld voor deelname aan het zogenaamde verwijsarrangement. De Raden hebben hiervoor gezamenlijk regels opgesteld die betrekking hebben op de beschikbaarheid van de advocaat, rechtsgebieden, het aantal toevoegingen en de kwaliteit. Met behulp van de verwijsapplicatie kan de loketmedewerker direct een afspraak vastleggen bij de geselecteerde rechtsbijstandverlener. Bij die selectie geldt een aantal criteria: het rechtsterrein, de beschikbaarheid van de advocaat, de afstand, het aantal eerder ontvangen verwijzingen. Voorafgaand aan de afspraak mailt de loketmedewerker een kort digitaal dossier naar de rechtsbijstandverlener. De belangstelling voor de arrangementen is ruim voldoende. Tot nu toe zijn geen knelpunten opgetreden in het kwantitatieve aanbod of op bepaalde rechtsterreinen. Er is eerder sprake van een overaanbod. In de 19 regio s zijn inmiddels met advocaten arrangementen afgesloten, waarbij 856 verschillende kantoren zijn betrokken.

9 2.10 Financiële Paragraaf De structurele kosten van de loketorganisatie zijn, terwijl meer burgers gebruik maken van deze voorziening, niet hoger dan de middelen die voorheen werden uitgegeven voor de publieksfunctie. De incidentele kosten worden betaald door een toegekende subsidie door het Nationale Actie Programma van h2,1 miljoen, extra subsidie door het Ministerie en voor een belangrijk deel door de Raden voor Rechtsbijstand die daarvoor uit hun vernieuwingsbudgetten en reserves middelen hebben vrijgemaakt. De structurele kosten zijn geraamd op h19 miljoen, de startkosten voor de loketorganisatie op h9.6 inclusief, de kosten van ICT op h7 miljoen. Daarnaast zijn voor de eerste drie jaar frictiekosten begroot tot een bedrag van h5,5 miljoen. Gedurende deze periode wordt de loketorganisatie door de Raden als projectorganisatie gesubsidieerd. Daarna wordt overgegaan op een outputfinanciering in combinatie met een pakket financieringsvoorwaarden en kwaliteitsnormen. De geraamde kosten voor de transitie naar de advocatuur bedragen h6,6 miljoen. elf Arnhem Raden voor Rechtsbijstand 's-hertogenbosch Leeuwarden Amsterdam 's-gravenhage

10 3 Onderzoek/monitor 2004 twaalf Ontwikkeling vraag en aanbod In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de vraag naar eerstelijns rechtshulp en toevoegingen en het aanbod van rechtsbijstandsverleners zich hebben ontwikkeld. De ontwikkelingen worden in op landelijk niveau beschreven. In paragraaf 1 staat hoe de eerstelijns rechtshulp zich heeft ontwikkeld. In paragraaf 2 is beschreven hoe de ontwikkeling van de afgegeven toevoegingen er uit ziet. In paragraaf 3 staat hoe de ontwikkeling van het aantal actieve rechtsbijstandsverleners is. In paragraaf 4 wordt ingegaan op hoe de aansluiting van de vraag en het aanbod zich ontwikkelt. 3.1 Eerstelijns rechtshulp Voor de eerstelijns rechtshulp is 2004 een overgangsjaar geweest. Er zijn bureaus rechtshulp gesloten en vestigingen van het Juridisch Loket geopend. In 2004 hebben de bureaus rechtshulp en de vestigingen van het Juridisch Loket samen contacten met rechtzoekenden gehad. Dit is minder dan het aantal contacten dat de bureaus in 2003 registreerden. Tabel 1: Balie-, telefoon- en contacten tussen rechtzoekenden enerzijds en bureaus rechtshulp c.q. juridische loketten Jaar Aantal contacten bureau s rechtshulp Aantal contacten Juridisch loket Totaal Toevoegingen Afgegeven toevoegingen In 2004 zijn er toevoegingen afgegeven. Dit zijn er ongeveer evenveel als het jaar daarvoor. In de periode steeg het aantal toevoegingen jaarlijks, de stabilisatie in 2004 kan gezien worden als een trendbreuk. Tabel 2: Aantal afgegeven toevoegingen in aantal en percentage Jaar Aantal Index Toevoegingen worden op twee manieren afgegeven: ambtshalve en op schriftelijk verzoek. Een toevoeging wordt ambtshalve afgegeven aan personen van wie de vrijheid rechtens is ontnomen. Hier is bijvoorbeeld sprake van als de politie iemand in hechtenis heeft genomen of iemand gedwongen is opgenomen in een psychiatrische inrichting. De persoon in kwestie krijgt dan gesubsidieerde rechtsbijstand ongeacht zijn inkomens- en vermogenspositie; hij hoeft ook geen eigen bijdrage te betalen (art. 43 Wrb). Als er geen sprake is van ontneming van de persoonlijke vrijheid, moet een rechtzoekende via zijn rechtsbijstandverlener zelf een toevoeging aanvragen.

11 Omdat de afgifte van een ambtshalve toevoeging is gekoppeld aan de ontneming van de vrijheid, is de ontwikkeling van het aantal ambtshalve afgegeven toevoegingen direct gerelateerd aan de activiteiten van organisaties zoals de politie en het OM en zorgverleners op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg. Hoe meer mensen in hechtenis worden genomen of worden opgenomen in het kader van de BOPZ, des te meer ambtshalve toevoegingen er worden afgegeven. In de afgelopen jaren is het aantal ambtshalve afgegeven toevoegingen zowel absoluut als relatief sneller gestegen dan het aantal aangevraagde toevoegingen. In 2000 is ongeveer één vijfde (22 %) van de toevoegingen op ambtshalve grond afgegeven. In 2004 is dit aandeel gestegen tot bijna 1 op de 3 (29 %). Deze toename kan onder andere verklaard worden uit de toegenomen inzet van politie en justitie in de opsporing. De intensivering die het kabinet voor de strafrechtketen heeft ingezet geeft derhalve zichtbare effecten in de programmakosten van de gesubsidieerde rechtsbijstand. Tabel 3 : Afgegeven toevoegingen naar grondslag Ambtshalve* aantal % Aangevraagde** aantal % Totaal aantaal % dertien * Niet-inkomensafhankelijk ** Inkomensafhankelijk Hoofdrechtsterreinen Er zijn grote verschillen in het soort problemen waarvoor rechtzoekenden om hulp vragen. Een erfenis, ontslag of een geweigerde verblijfsvergunning kan alledrie een juridisch probleem opleveren. Om te weten voor welk soort problemen toevoegingen worden afgegeven, wordt geregistreerd op welk hoofdrechtsterrein een hulpvraag betrekking heeft. Omdat het aantal toevoegingen per rechtsterrein zo verschilt en het daardoor voorkomt dat een terrein waarop de absolute groei groot is maar de relatieve groei laag is, of andersom, wordt hieronder zowel het overzicht van de absolute als relatieve groei gegeven.

12 Onderzoek/monitor 2004 Absolute ontwikkeling vraag Sinds 2000 is het totale aantal afgegeven toevoegingen flink gestegen. Dit heeft onder andere als consequentie dat er nog maar op 3 van de 17 rechtsterreinen sprake is van een absolute daling van het aantal toevoegingen. Op het terrein van het vluchtelingenrecht was de daling substantieel ( ). De belangrijkste verklaring hiervoor is de afname van het aantal asielzoekers dat om een verblijfsvergunning verzoekt. De andere terreinen waarop minder toevoegingen zijn afgegeven zijn het erfrecht (-92) en het goederenrecht (-146). De grootste absolute stijgingen hebben plaatsgevonden op het terrein van het strafrecht ( ) en personen- en familierecht ( ). In de registratie van de strafrechttoevoegingen wordt onderscheid gemaakt tussen zaken waarin degene aan wie de toevoeging is afgegeven verdachte is en zaken waarin hij dat niet is. De groei van het aantal toevoegingen aan niet-verdachten ( ) is nagenoeg gelijk aan het aantal dat is afgegeven aan verdachten ( ). Tabel 4 : Hoofdrechtsgebieden waarop toevoegingen zijn afgegeven in de jaren 2000 tot en met 2003 Rechtsterrein Verschil veertien Straf (verdachte) Personen- en familierecht Straf (geen verdachte) Vluchtelingenrecht Vreemdelingenrecht Verbintenissenrecht Arbeidsrecht Sociale verzekeringen Sociale voorzieningen Huurrecht Bestuursrecht Woonrecht Onbekend of foutief ingevuld Ambtenarenrecht Faillissementsrecht Erfrecht Fiscaal recht Goederenrecht Totaal

13 Stabilisatie Wanneer het aantal afgegeven toevoegingen per rechtsterrein in 2004 niet wordt vergeleken met 2000 maar met 2003 dan zijn de ontwikkelingen anders. Er is dan geen sprake van een grote absolute groei, maar van stabilisatie van het totaal aantal toevoegingen. Ondanks die stabilisatie zijn er wel verschuivingen tussen rechtsterreinen. In 2004 werden toevoegingen minder afgegeven op het terrein van het vluchtelingenrecht dan in De één na grootste daling vond plaats op het terrein van het vreemdelingenrecht (-5.762). Deze daling wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door een afname van het aantal toevoegingen voor verzoeken om verblijfsvergunningen voor gezinsleden (-2.226). Op de derde plaats komt de daling van het aantal afgegeven toevoegingen op het terrein van de sociale verzekeringen (-944). Zij wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een daling van het aantal toevoegingen ten behoeve van WAO- (-579) en WW-zaken (-325). Grootste stijging De grootste stijging in 2004 ten opzichte van 2003 vindt plaats op het terrein van het strafrecht (respectievelijk ten behoeve van niet verdachten en ten behoeve van verdachten). De één na grootste stijging vindt plaats op het terrein van het personen- en familierecht (+3.783). Deze toename wordt voor bijna de helft veroorzaakt door een toename van het aantal toevoegingen voor alimentatie c.q. levensonderhoudzaken (+1.822). Daarnaast wordt de toename ook veroorzaakt door een stijging van het aantal toevoegingen ten behoeve van omgangsregelingen (+559). Aanmerkelijk lager dan de stijging op de twee hiervoor genoemde terreinen zijn de stijgingen op het terrein de sociale voorzieningen (+2.426) en het verbintenissenrecht (+2.211). De stijging van het aantal toevoegingen op het terrein van de sociale voorzieningen wordt veroorzaakt door een stijging van het aantal bijstandszaken (+2.917). Dat dit aantal hoger is dan de totale stijging van het aantal zaken op het terrein van de sociale voorzieningen komt door dalingen op andere subcategorieën zoals studiefinanciering (-130). De stijging van het aantal zaken dat betrekking heeft op de algemene bijstandswet kan mogelijk verklaard worden uit de inwerkingtreding van de nieuwe Wet Werk en Inkomen per 1 januari vijftien Arnhem Raden voor Rechtsbijstand 's-hertogenbosch Leeuwarden Amsterdam 's-gravenhage

14 Onderzoek/monitor 2004 Relatieve ontwikkeling vraag In de periode 2000 tot en met 2004 is het aantal toevoegingen dat is afgegeven op het terrein van het faillissementsrecht het sterkst gestegen (329%). Dit zijn hoofdzakelijk toevoegingen voor zakelijke belangen. Andere terreinen waarop het aantal afgegeven toevoegingen relatief sterk is gestegen, zijn het strafrecht (voor respectievelijk wel en geen verdachte 30 en 74%), het ambtenarenrecht (80%), het woonrecht (61%) en het arbeidsrecht (49%). Op het terrein van het ambtenarenrecht wordt de stijging veroorzaakt door ontslag- of schorsingszaken. Op het terrein van het woonrecht door huursubsidiezaken en op het terrein van het arbeidsrecht door een toename van toevoegingen voor ontbindingen en beëindigingen van arbeidsovereenkomsten. De grootste relatieve dalingen hebben plaatsgevonden op het terrein van het goederen- (-53%) en vluchtelingenrecht (-51%). Wanneer het aantal toevoegingen in 2004 wordt afgezet tegen het aantal toevoegingen dat in 2003 per rechtsterrein is afgegeven, dan hebben de grootste stijgingen plaatsgevonden op de terreinen van het ambtenarenrecht (28%), het faillissementsrecht (27%) en het woonrecht (21%). De grootste dalingen hebben plaatsgevonden op het terrein van het vluchtelingenrecht (-27%), het vreemdelingenrecht ( 20%) en het bestuursrecht (-14%). Tabel 5: Relatieve ontwikkeling van het aantal afgegeven toevoegingen per rechtsterrein. zestien Straf (verdachte) Personen- en familierecht Straf (geen verdachte) Vluchtelingenrecht Vreemdelingenrecht Verbintenissenrecht Arbeidsrecht Sociale verzekeringen Sociale voorzieningen Huurrecht Bestuursrecht Woonrecht Onbekend of foutief Ambtenarenrecht Faillissementsrecht Erfrecht Fiscaal recht Goederenrecht Totaal

15 3.2.2 Vastgestelde toevoegingen De gemiddelde vergoeding per toevoeging biedt inzicht in de ontwikkeling van de kosten. Omdat rechtzoekenden niet voor alle soorten toevoegingen een eigen bijdrage verschuldigd zijn, is in tabel 7 een onderscheid gemaakt naar het soort toevoeging. De gemiddelde vergoeding voor civiele en ambtshalve toevoegingen is in de periode veel sterker gestegen (respectievelijk +16% en +18%) dan de vergoeding voor strafzaken (+8%). Het aandeel van de eigen bijdrage in de totale vergoeding die een advocaat krijgt voor civiele en straftoevoegingen is in de periode gedaald met respectievelijk +2% en +5%. De invloed van de verhoging van de eigen bijdrage is in deze ontwikkeling nog niet te zien omdat er een periode zit tussen de afgifte en vaststelling van een toevoeging. Tabel 6: Gemiddelde vergoedingen in civiele, straf, asiel en ambtshalve zaken door de Raden in de jaren 2000, 2003 en 2004 (waarbij vergoeding advocaat de optelsom is van het door de Raad voor Rechtsbijstand betaalde bedrag en de eigen bijdrage) Betaald Raad 2000 Eigen bijdrage 2000 Verg. adv Betaald Raad 2003 Eigen bijdrage 2003 Verg. adv Betaald Raad 2004 Eigen bijdrage 2004 Verg. adv. zeventien Civiel Straf Asiel Ambtshalve

16 Onderzoek/monitor Aanbod van rechtsbijstandsverleners In 2004 stonden er advocaten bij de balie ingeschreven. 52 procent van hen verleende in dat jaar ook gesubsidieerde rechtsbijstand. Sinds 2000 is het aantal advocaten dat gesubsidieerde rechtsbijstand verleent met 4 procent afgenomen terwijl het aantal advocaten dat bij de balie staat ingeschreven met 12 procent is gestegen. Deze tegengestelde tendensen hebben als gevolg dat het percentage advocaten dat gesubsidieerde rechtsbijstand verleent ten opzichte van alle advocaten in de periode met 9 procent is gedaald. Tabel 7: Aantal rechtsbijstandsverleners dat in de jaren daadwerkelijk gesubsidieerde rechtsbijstand verleende (de actieve rbv-ers) en het aantal advocaten dat bij de balie is ingeschreven. Aantal actieve rvb-ers Aantal bij de balie ingeschreven advocaten Percentage t.o.v. alle bij de balie ingeschreven advocaten achttien (Bron aantal bij de balie ingeschreven advocaten: Jaarverslag 2004 NOvA en De stand van de advocatuur (2004) SKU) Het gemiddeld aantal toevoegingen dat in 2004 per rechtsbijstandsverlener werd afgegeven (53,6) is nagenoeg gelijk aan het aantal toevoegingen dat in 2003 gemiddeld per advocaat werd afgegeven (53,4). Deze stabilisatie volgt op een periode waarin het gemiddeld aantal toevoegingen jaarlijks groeide. In 2000 werden er gemiddeld 43,9 toevoegingen afgegeven. Dit is 22 procent minder dan het gemiddelde aantal dat in 2003 en 2004 werd afgegeven Tabel 8: Gemiddeld aantal toevoegingen per actieve rechtsbijstandverlener Gemiddeld Index , , , , ,6 122

17 3.4 Aansluiting vraag en aanbod In de periode is het aantal advocaten dat op toevoegingsbasis werkt licht gedaald (-4%). Het aantal toevoegingen is in dezelfde periode met 22 procent gestegen. Deze tegengestelde tendensen hebben onder andere als gevolg dat het gemiddelde aantal toevoegingen dat per jaar aan een individuele rechtsbijstandverlener wordt afgegeven in de periode met 22% is gestegen. Op termijn kan dit een probleem worden. Uit nadere analyses die in het kader van de Monitor Gesubsidieerde Rechtsbijstand 2004 (verder de monitor genoemd) zijn verricht blijkt bijvoorbeeld dat het aantal jaren dat de advocaten gemiddeld beëdigd zijn in de afgelopen jaren is gestegen. Deze ontwikkeling wordt mede veroorzaakt doordat nieuw ingeschreven advocaten het stelsel relatief snel weer verlaten. Uit de monitor blijkt ook dat er (vooralsnog) geen rechtzoekenden zijn die zeggen dat zij geen gebruik maken van gesubsidieerde rechtsbijstand omdat zij geen beschikbare rechtsbijstandverlener konden vinden. Wel geeft een groter percentage rechtzoekenden aan dat zij moeite hadden om een beschikbare rechtsbijstandverlener te vinden. In een in 2003 gehouden enquête zei 11% dat zij het moeilijk vonden een beschikbare advocaat te vinden. In 1999 was dit 7%. 3.5 Informatie per Raad voor Rechtsbijstand Tabel 9: Aantal afgegeven toevoegingen per Raad voor Rechtsbijstand over de jaren s-hertogenbosch Arnhem s-gravenhage Amsterdam Leeuwarden Tabel 11: Aantal rechtsbijstandsverleners dat in de jaren daadwerkelijk gesubsidieerde rechtsbijstand verleende (de actieve rbv-ers) s-hertogenbosch Arnhem s-gravenhage Amsterdam Leeuwarden negentien

18 Onderzoek/monitor 2004 twintig 3.6 Monitor Gesubsidieerde Rechtsbijstand De Raden voor Rechtsbijstand publiceren jaarlijks, in opdracht van het Ministerie van Justitie, de Monitor Gesubsidieerde Rechtsbijstand. De Raad voor Rechtsbijstand Amsterdam is als portefeuillehouder monitor/onderzoek van de vijf Raden belast met de uitvoering van de monitor. De integrale tekst van de monitor is te vinden op de website van de Raden, Het centrale doel van de monitor is om het inzicht in het functioneren van de voorziening gesubsidieerde rechtsbijstand te vergroten. Om dit te bereiken, biedt de monitor zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens zoals: De ontwikkeling van het aantal actieve rechtsbijstandverleners, waaronder het verloop; Het aantal toevoegingen dat wordt afgegeven en de kenmerken daarvan; Het aantal rechtzoekenden dat zich meldt bij de eerstelijns rechtshulp en de kenmerken van de hulpvragen; In de even jaren aanvullend onderzoek onder rechtsbijstandverleners; In de oneven jaren aanvullend onderzoek onder rechtzoekenden; Onderzoek op basis van vragen die door de actualiteiten worden opgeworpen. Ten behoeve van de monitor 2004 is bijvoorbeeld een enquête onder bijna advocaten uitgevoerd waarin onder andere vragen zijn gesteld over de kwaliteitsborging. Hieronder worden een paar conclusies aangestipt. Meer en uitgebreidere informatie is te vinden op de website. Bekendheid In 2003 is een telefonische enquête onder Wrb-gerechtigden uitgevoerd. Hieruit bleek dat zij goed op de hoogte zijn van het bestaan van de bureaus rechtshulp. Hun bestaan is bij ruim 90% van de Wrb-gerechtigden bekend. Aanmerkelijk minder Wrbgerechtigden weten dat zij voor een juridisch probleem een toevoeging kunnen aanvragen. Van de respondenten die in de twee jaar voorafgaand aan de enquête gebruik maakten van rechtsbijstand die niet wordt gesubsidieerd, zoals rechtsbijstand die men zelf betaald of die wordt verstrekt op basis van een rechtsbijstandsverzekering, wist een derde niet dat zij ook gebruik hadden kunnen maken van gesubsidieerde rechtsbijstand. Procedurele of institutionele drempels Om een toevoeging aan te vragen moet een rechtzoekende bij het gemeentehuis een Verklaring omtrent Inkomen en Vermogen (VIV) ophalen. De advocaat stuurt deze VIV vervolgens naar een Raad voor Rechtsbijstand om te verzoeken om een toevoeging. 20% van de geënquêteerde Wrb-gerechtigden aan wie in de twee jaar voorafgaand aan de enquête een toevoeging is afgegeven, vond het ophalen en invullen van de VIV lastig of zeer lastig. Ruim de helft van deze groep (56%) vond het invullen en ophalen daarentegen helemaal niet lastig. De verplichting om een VIV bij het gemeentehuis op te halen en in te vullen vormde voor geen enkele van de geënquêteerde Wrb-gerechtigden een reden om geen beroep te doen op gesubsidieerde rechtsbijstand. Er lijken ook geen andere procedurele drempels te zijn om beroep te doen op gesubsidieerde rechtsbijstand. Werking van de prijsprikkel Gesubsidieerde rechtsbijstand is een inkomensafhankelijke voorziening. Door een eigen bijdrage te heffen, wordt beoogd Wrbgerechtigden te prikkelen alleen van de voorziening gebruik te maken als zij een serieus juridisch probleem hebben. Op basis van een enquête die in 2003 is uitgevoerd, wordt geschat dat ongeveer 4% van degenen die in de twee jaar voorafgaand aan de enquête een juridisch probleem kregen geen beroep hebben gedaan op gesubsidieerde rechtsbijstand vanwege de kosten. Daarbij is niet geanalyseerd hoe ernstig zij hun probleem vonden. Het gegeven dat er Wrb-gerechtigden zijn die afzien van gesubsidieerde rechtsbijstand vanwege de prijs is een indicatie dat de prijsprikkel werkt. Ten behoeve van de monitor 2005 wordt onderzocht of het gebruik onder invloed van de verhoging van de griffierechten en eigen bijdrage is veranderd.

19 Kwaliteitsborging Gesubsidieerde rechtsbijstand is een voorziening die wordt gefinancierd uit publieke middelen. Het is mede daarom van belang dat de geleverde rechtshulp van goede kwaliteit is. In de enquête onder rechtzoekenden is gevraagd naar de kwaliteit van de rechtshulp die zij op toevoegingsbasis hebben gekregen. De kwaliteitsvragen hadden betrekking op de dienstverlening en de bejegening. In het algemeen blijken de Wrb-gerechtigden tevreden te zijn over de (kwaliteit) van de rechtshulp die zij op toevoegingsbasis hebben gekregen. Om toe te zien op de kwaliteit, mogen advocaten sinds 1 januari 2004 alleen nog maar gesubsidieerde rechtsbijstand leveren als zij een positieve auditverklaring in het kader van de door de Nederlandse Orde van Advocaten vastgestelde Kwaliteitsstandaard kunnen overleggen. Uit een enquête onder bijna advocaten, die gehouden is in 2004, blijkt dat ruim de helft van de respondenten van mening is dat de normen uit de standaard de kwaliteit van de dienstverlening van de advocatuur waarborgen. Ruim de helft van de respondenten geeft aan dat het kantoor naar aanleiding van de verplichte kwaliteitsstandaard veranderingen heeft doorgevoerd. Ook geeft ruim een derde aan hierdoor te zijn geïnspireerd tot kwaliteitsverbeteringen. éénentwintig Arnhem Raden voor Rechtsbijstand 's-hertogenbosch Leeuwarden Amsterdam 's-gravenhage

20 4 Bedrijfsvoering tweeëntwintig 4.1 ICT In 2003 hebben de Raden voor Rechtsbijstand gezamenlijk een Meerjarenvisie ICT opgesteld. De ontwikkeling van deze Meerjarenvisie had tot doel inzicht en samenhang te verschaffen in de huidige en toekomstige ontwikkelingen op ICT-gebied bij de Raden voor Rechtsbijstand, alsmede in mogelijke consequenties daarvan. Het raamwerk dat daarmee beschikbaar komt is bedoeld voor het nemen van beslissingen en het beheerst kunnen sturen van projecten. Hierbij is een tijdhorizon gehanteerd van 3 à 4 jaar. Meerjarenvisie In de Meerjarenvisie ICT is vastgelegd op welke wijze de Raden "op weg gaan naar een digitale serviceketen". De rechtsbijstandketen, waarvan de Raden onderdeel uitmaken, speelt daarnaast een grote rol als het gaat om de ontwikkeling van informatiesystemen en concreter: het elektronisch uitwisselen van gegevens en daarmede ook het verminderen van administratieve lasten terwijl tegelijkertijd processen effectiever kunnen worden uitgevoerd. In de Meerjarenvisie zijn de diverse informatiesystemen en applicaties beschreven die ontwikkeld en verbeterd moeten worden om de Raden en de keten hierin te faciliteren. Ambitieniveaus Bij de formulering van de Meerjarenvisie zijn concrete ambitieniveaus geformuleerd die in 2006 gehaald zouden moeten worden. Uitgangspunt daarbij was dat Vivalt uiterlijk in juli 2004 geïmplementeerd was. De ambitieniveaus zijn nog steeds toepasbaar, zij het dat vanwege de vertraging in de invoering van Vivalt de termijnen nadere bijstelling behoeven. Doelstelling 2007: de aanlevering van aanvragen om toevoeging door advocaten geschiedt voor 90% digitaal; de aanlevering van ambtshalve toevoegingen, afkomstig van de rechtbanken, gebeurt vrijwel 100% digitaal; de aanlevering van verzoeken om toevoeging afkomstig van de advocaten uit de piketdienst geschiedt voor 75% digitaal; gegevens hierover van de politie worden eveneens voor 75% digitaal aangeleverd. de digitaal aangeleverde aanvragen om toevoeging worden als gevolg van systeemintegratie tussen Front-Office en het automatiseringssysteem van de Raden direct digitaal geregistreerd. De controleprocessen voor persoonsgegevens en inkomens-/ vermogensgegevens zijn vrijwel 100% geautomatiseerd (Vivalt). De inhoudelijke beoordeling van de aanvraag blijft waarschijnlijk voor een groot deel een menselijke beoordeling hoewel voor een aantal categorieën een in de software opgenomen "expertmodule" een voorstel zou kunnen genereren, dat door de mens/expert kan worden overgenomen danwel kan worden afgewezen. de bepaling van de hoogte van de eigen bijdrage gebeurt automatisch. het opstellen van het uiteindelijke besluit (toevoeging of afwijzing) vindt geautomatiseerd plaats. met de hiervoor beschreven ambitieniveaus worden voor de behandeltijd van een verzoek om toevoeging (= de tijdspanne vanaf ontvangst van de aanvraag tot en met het versturen van het besluit) de volgende ambitieniveaus gehanteerd: 1. 90% van de aanvragen wordt binnen 5 werkdagen afgehandeld; 2. 95% binnen 8 werkdagen. het indienen van declaraties door advocaten geschiedt voor 90% digitaal (via de Front-Office). controle op de juistheid (vaststellen) van deze declaraties kan voor tenminste 50% geautomatiseerd plaatsvinden. inboeken van de declaraties en het betaalbaarstellen ervan kan voor 90% geautomatiseerd. Advocatenregistratie vindt grotendeels centraal plaats via de BAR de Raden scoren een "goed" ("7") bij klanttevredenheidsonderzoeken.

21 Arnhem Raden voor Rechtsbijstand 's-hertogenbosch Leeuwarden Amsterdam 's-gravenhage De stand van zaken ultimo 2004 is als volgt: Vivalt Het project Vivalt is als ICT-onderdeel opgeleverd en wacht op invoering van de Wet die afhankelijk is van de behandeling in de Kamer. Centrale bedrijfsapplicatie (vervanging GRAS door Tractor) Het Tractor-project is na een aanvankelijke succesvolle start in het voorjaar 2004 stopgezet omdat ernstige twijfels waren gerezen over de succesvolle invoering. Nadat is vastgesteld dat de huidige bedrijfsapplicatie (GRAS) de taken kon blijven waarnemen en dat dit niet tot hapering van de bedrijfsprocessen zou kunnen leiden en dat de informatievoorziening (beleid- en beheer) gegarandeerd was, is een gedegen evaluatie van het Tractorproject ter hand genomen. Op basis van deze door PWC uitgevoerde evaluatie waarvan het eindrapport in november beschikbaar is gekomen, zal tot een aanpak voor vervolg worden besloten. Front-office (digitale toevoeging) De mogelijkheid om toevoegingen digitaal aan te vragen (frontoffice) zijn bij diverse Raden op experimentele basis opengesteld. De eerste ervaringen zijn positief. Besloten is om de definitieve invoering en verdere uitbreiding te koppelen aan het vervolg van het Tractor-project. Financieel systeem inclusief front-office De vervanging van het financieel systeem (het huidige systeem is 12 jaar oud) is medio 2004 in projectvorm opgepakt. Invoering van het nieuwe financiële systeem is voorzien in Digitaal archief Twee Raden maken volop gebruik van een digitaal archief. De ervaringen die hiermee worden opgedaan, worden benut bij het vervolg van Tractor. Uitgangspunt is om in combinatie met de digitale aanvraag, de invoering van Vivalt en de vereenvoudiging van procedures zo weinig mogelijk zelf te digitaliseren, maar om vooral in te spelen op de digitale aanlevering van gegevens. Advocatendatabank (BAR) In samenwerking met de Nederlandse Orde van Advocaten en de Raad voor de Rechtspraak hebben de Raden voor Rechtsbijstand in 2004 het besluit genomen te komen tot een uniforme landelijke registratie van alle advocaten. De voorbereidende werkzaamheden zijn in 2004 reeds gestart en naar verwachting kan het systeem in 2005 worden ingevoerd. Ambtshalve toevoegingen en Piketdienst Het project 'ambtshalve toevoegingen' moet nog van start gaan. Voor de piketdiensten zijn verkennende onderzoeken in aanvang genomen. Juridisch Loket Het informatiesysteem voor het Juridisch Loket is succesvol ingevoerd bij de opening van de eerste juridisch loketten. drieëntwintig

22 Bedrijfsvoering vierentwintig ICT organisatie (GIO) Éen van de aanbevelingen uit de Meerjarenvisie betrof de inrichting van een Gemeenschappelijke ICT Organisatie, het GIO. De bestaande ICT-organisatie bij de Raden was, zo werd geconcludeerd, te versnipperd belegd. De Meerjarenvisie gaf een aantal sterke argumenten om over te gaan naar één gemeenschappelijke ICT-organisatie: de verwachting dat er, vanwege de doelstelling van de Raden om de Meerjarenvisie te realiseren, de komende jaren sterke ontwikkelingen zijn op ICT gebied; de constatering dat samenhang en prioritering tussen de verschillende ICT-projecten noodzakelijk is; het streven naar een effectieve besteding van de beschikbare middelen; het toenemend aantal externe organisaties en ketenpartners waarmee afspraken gemaakt moeten worden; dat in dat kader moet worden gekomen tot verdere standaardisering en uniformering van systemen en procedures; de noodzaak tot gebruikmaking van een gemeenschappelijke communicatie-infrastructuur; een bundeling van expertise en capaciteit. Voor de inrichting van de GIO is een blauwdruk opgesteld, welke door de Raden is onderschreven. ICT-manager De werving van een ICT-manager is in 2004 gestart, maar heeft niet geleid tot aanstelling. Verwacht wordt dat deze begin 2005 kan aantreden. De ICT-manager zal met andere leden van het GIO het beleid van de Meerjarenvisie en de blauwdruk GIO vorm én inhoud moeten geven. Het GIO heeft wat betreft de klantvisie twee aandachtsgebieden: Intern: gericht op het doel om vanuit een gezamenlijke visie op de informatievoorziening te komen tot een effectieve en doelmatige ondersteuning van de bedrijfsprocessen bij de Raden met inzet van ICT-middelen. Extern: gericht op partners in de rechtsbijstandketen met als doel de keteninformatievoorziening optimaal te faciliteren en te ondersteunen. Hierbij wordt opgemerkt dat de formele relatie/communicatie van externe/ketenpartners in principe loopt via de interne klant. Intermediair Ten behoeve van de Raden zal de GIO als intermediair gaan functioneren naar de aanbieders van ICT-diensten. Deze aanbieders leveren daarbij producten en diensten op het gebied van bijvoorbeeld infrastructuur/netwerken, PC s, systeemontwikkeling, gebruikersondersteuning en (technisch) systeembeheer. Anders gesteld: de processen en de activiteiten die de GIO uitvoert, zullen erop gericht zijn afstemming te bewerkstelligen tussen de bedrijfsvoering bij de Raden en de ICT. In 2005 zal de GIO naar verwachting geheel operationeel zijn. Voor de het beheer van de systemen maken de Raden gebruik van IRIS-ICT als ondersteunende organisatie. Arnhem Raden voor Rechtsbijstand 's-hertogenbosch Leeuwarden Amsterdam 's-gravenhage