Uitvoeringsplan Participatiewet

Transcriptie

1 Uitvoeringsplan Participatiewet Lingewaard maakt er werk van M. Huberts concept 03 1

2 Naam opsteller M. Huberts Datum vaststelling 16 juni 2015 Team Werk en Inkomen Afdeling Dienstverlening Vastgesteld door Datum en versie 16 juni concept 03 def. Eventueel publicatiedatum 15INT00015 College *15INT00015*

3 Inhoudsopgave Paragraaf 1 Inleiding Focus ambities en wat we willen bereiken Omvang van de doelgroep Participatiewet Uitvoering Participatiewet... 6 Paragraaf 2 Ontplooien talent- en competenties Begeleide zoekperiode: directe aanpak aan de toegangspoort uitkeringen, gericht op werk Aanbodversterking werkzoekenden Aanpak meest kansrijken Motivatie en gedragsverandering Stimuleren van deeltijdwerken en combinatiebanen Stimuleren van zelfstandig ondernemerschap Scholing Samenwerking binnen decentralisaties sociaal domein Sociaal Activeringsprogramma Aanpak kwetsbare jongeren: slim en snel verbinden Nieuw klantenbestand: jonggehandicapten Multiproblematiek Maatschappelijke inspanning en tegenprestatie Stimuleren instrumenten en maatregelen van het rijk Ruimte voor innovatie Paragraaf 3 Benutten werkgelegenheidskansen Investeren in werkgelegenheid Publiek private samenwerking en Regionale samenwerking en Ontzorgen en stimuleren van werkgevers Werkgeversbenadering Verantwoordelijkheden gemeente Lingewaard als werkgever en opdrachtgever Paragraaf 4 Handhaving Handhaving aan de poort (bij aanvraag uitkering) Strikte toepassing maatregelen beleid Thema onderzoeken Gegevensbundeling in het kader van handhaving en preventie Uitvoering Wet boete Screening handhavingsbeleid en verantwoording resultaten Paragraaf 5 Activerend armoedebeleid De visie op armoede en schuldenbeleid

4 5.2 Uitvoering van de Maatregelen Participatiewet Meer maatwerk gericht beleid Studieregeling voor studenten met arbeidsbeperkingen Communicatiemogelijkheden onderhouden Bijlage 1 Instroomschema Participatiewet Bijlage 2 Participatiebudget Bijlage 3 Omvang van de doelgroep Participatiewet Bijlage 4 Overzicht acties Overzicht fte team werk en inkomen

5 Paragraaf 1 Inleiding 1.1 Focus ambities en wat we willen bereiken Voor u ligt het beleidsplan uitvoering Participatiewet Lingewaard maakt er werk van. Hierin beschrijven we hoe we onze ambities voor 2015 tot en met 2017 op het terrein van re-integratie, participatie en armoede vormgeven. De notitie sluit aan op het coalitie programma Vrijlaten in vertrouwen en sociale visie documenten 1.. Onze focus ligt op werk. Werk biedt immers de beste sociale zekerheid om van een verzorgingsstaat naar een participatiesamenleving te gaan. De resultaten van deze ambities leggen we vast in de programmabegroting en financiële verantwoordingsverslagen. Onze aanpak om mensen te ondersteunen in de zoektocht naar werk en participeren naar vermogen richt zich op drie sporen: Aansluiten op de regionale aanpak vanuit de vraag van de arbeidsmarkt; Lokale aanpak inzetten door maatwerk te leveren voor mensen die ondersteuning nodig hebben, gericht op talentontplooiing en werkervaring; Integrale aanpak met de andere decentralisaties, Jeugd, Wmo en Passend Onderwijs, teneinde de verantwoordelijkheid te bevorderen om zoveel mogelijk op eigen kracht onderdeel te zijn van de samenleving. Dit doen we samen met sociale partners, werkgevers en inwoners. Dit beleidsplan geeft onze ambities weer voor de komende twee jaren, houdt rekening met wijzigingen door de invoering van de Participatiewet en sluit aan op de door ons ingezette koers naar werk en activering waarin we de afgelopen jaren succesvolle resultaten hebben bereikt. Via de programmabegroting stellen we het ambitieniveau van het uitkeringsvolume vast. Reden hiervoor is aansluiting te houden of ambities haalbaar zijn binnen zowel de economische- als nieuwe doelgroep ontwikkelingen en de instroom van asielzoekers. Samengevat verwoorden we in dit uitvoeringsplan de volgende vier hoofdlijnen: 1. Talent en competentie ontplooiing We zetten in op ontplooiing van talenten en competenties en gaan hierbij uit van de eigen kracht van mensen. Zo versterken wij hun kansen. Eigen verantwoordelijkheid betekent hierbij dat mensen hun eigen talenten leren en ontwikkelen. Een ieder wordt gestimuleerd om door inzet van talenten, kracht, creativiteit en netwerken economische zelfredzaamheid te bereiken. Voor wie dit onvoldoende lukt, is (tijdelijk) professionele ondersteuning beschikbaar. Daarnaast sluiten we aan bij op participatie gerichte activiteiten die het maatschappelijk middenveld organiseert. 2. Benutten kansen in werkgelegenheid We willen werkgelegenheid naar ons toe halen en/of bestaande werkgelegenheid behouden. Essentieel voor het sociaal beleid in Lingewaard is zowel het lokaal als regionaal economisch beleid. Ondernemers in Lingewaard zijn hard nodig en daarom willen we werkgevers ontzorgen en bieden we een actieve werkgeversbenadering aan met specifieke werkgeversarrangementen. Wij ondersteunen deels visie van het regionale werkgeversservicepunt dat de vraag en de medeverantwoordelijk van de ondernemer centraal staan voor het behalen van de quotumafspraken verwoord in het landelijke banenplan. Het huidige uitkeringsbestand en de nieuwe doelgroepen vanaf 2015 noodzaakt ons echter te focussen op de aanbodgerichte ondersteuning door lokaal maatwerk te leveren bij het creëren van extra banen voor mensen met een arbeidsbeperking. We ondersteunen sociale partners en werkgevers die daaraan meedoen. Als werkgever geven we zelf 1 Dit plan sluit aan document bij het document sociale visie 2022 en is onderdeel van de nog op te stellen integraal beleidsplan sociaal domein

6 het goede voorbeeld en organiseren we werk om mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt meer kansen te bieden op terugkeer in het arbeidsproces. 3. Handhaving We bieden mensen kansen om zich te ontwikkelen in onze maatschappij en wij bieden hen ondersteuning op weg naar werk. We hebben een wettelijke verplichting en een verantwoordelijkheid naar de maatschappij om op misbruik te investeren. Dit doen we door onterechte instroom te voorkomen (preventief) en handhaving via controle achteraf. Lingewaard treedt streng maar rechtvaardig op. 4. Activerend armoedebeleid Ons armoedebeleid heeft een activerend karakter, want werk is dé oplossing om af te rekenen met armoede en om te participeren. 1.2 Omvang van de doelgroep Participatiewet De omvang van de doelgroep kunnen we niet volledig inschatten. Een reële verwachting is dat het volume toeneemt. Afgelopen jaren kennen wij door onze aanpak, in tegenstelling tot de landelijke trend, een bestandsdaling. In 2014 is het klantenbestand gedaald tot gemiddeld 400 klanten. In2015 ambiëren wij een klantenbestand van 400 klanten ondanks de aanwas vanuit de nieuwe doelgroepen. In bijlage 3 treft u een gedetailleerd overzicht van de ontwikkelingen in 2014 aan. In 2015 onderzoeken we of we nauwkeuriger gegevens kunnen vaststellen voor de instroom van de nieuwe doelgroepen voor de langere termijn. De volumeontwikkeling in 2015 blijft afhankelijk van de volgende factoren: economische ontwikkeling; instroom nieuwe doelgroepen, voormalige Wsw en gedeeltelijk arbeidsongeschikte Wajongers; instroom asielzoekers. 1.3 Uitvoering Participatiewet Onze ambities voeren we uit door intensieve samenwerking extern met verschillende uitvoerende partijen onder de regie van de afdeling Dienstverlening team Werk en Inkomen van de gemeente Lingewaard. De uitvoering van het beleid vindt intern plaats in nauwe samenwerking met de afdeling Beleids- en Projectontwikkeling en samenwerkingsafspraken binnen het sociaal domein door regio gemeenten. In dit document is nadrukkelijk aandacht voor de samenwerking vanuit de decentralisaties. Uitvoering vindt plaats binnen het door het rijk voorgeschreven privacy-beleid. 2 Ambities en resultaatdoelstellingen verwoorden wij in de programmabegroting, tussenrapportages en jaarverslagen. De ambitie voor 2015 van 400 klanten is scherp ingezet omdat ons klantenbestand op het granieten bestand is aangeland; bovendien is dit beïnvloedbaar door externe factoren zoals vermeld in 1.2. Op de volgende pagina treft u schematisch onze ambities en activiteiten aan voor 2015 en Vervolgens lichten wij dit per onderdeel specifiek toe. De uitvoering vindt plaats door medewerkers van de groep werk en inkomen van het team Sociaal en Welzijn. In de bijlage treft u het aantal fte naar functies per april De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid brengt in 2015 een rapportage uit over de stand van zaken rond het beveiligingsbeleid privacy in Lingewaard. 6

7 Wat gaan we hiervoor doen? Hoe gaan we dit doen? Begeleide zoekperiode: directe aanpak aan de poort gericht op werk Aanbod versterking Aanpak meest kansrijken Motivatie en gedragsverandering Stimuleren van deeltijdwerken en combinatiebanen Stimuleren zelfstandig ondernemerschap Scholing Ontplooien talent- en competenties Samenwerking Wmo en jeugd binnen het sociaal domein De start: direct aanpak aan de poort gericht op activering Activeringsprogramma Aanpak kwetsbare jongeren: slim en snel verbinden Multiproblematiek Maatschappelijke inspanning Stimulerende instrumenten en maatregelen Ruimte voor innovatie Investeren in werkgelegenheid Private samenwerking Benutten kansen werkgelegenheid Regionale samenwerking Ontzorgen en stimuleren van werkgevers (regionale werkgevers instrumenten) Werkgeversbenadering voor doelgroepen Verantwoordelijkheid gemeente Lingewaard als werkgever en als opdrachtgever Handhaving aan de poort (bij aanvraag uitkering) Strikte toepassing maatregelenbeleid Handhaving Thema onderzoeken Gegevensbundeling in het kader van de handhaving en preventie Uitvoering Wet boete Uitvoering van armoede en schulden beleid Uitvoering van Maatregelen Participatiewet Activerend armoedebeleid Meer maatwerk gericht beleid Studieregeling voor studenten met arbeidsbeperkingen sluit aan bij uitgangspunten Wajongregeling, zij het met een soberder aanvullende inkomensondersteuning Multiproblematiek 7

8 Paragraaf 2 Ontplooien talent- en competenties Ambities 2015/2016: 1. Begeleide zoekperiode: directe aanpak aan de toegangspoort uitkeringen gericht op werk 2. Aanbod versterking werkzoekenden 3. Aanpak meest kansrijken 4. Motivatie en gedragsverandering 5. Stimuleren van deeltijdwerken en combinatiebanen 6. Stimuleren zelfstandig ondernemerschap 7. Scholing 8. Samenwerking Wmo en jeugd binnen het sociaal domein 9. Sociaal activeringsprogramma 10. Aanpak kwetsbare jongeren: slim en snel verbinden 11. Nieuwe klantenbestand: jonggehandicapten 12. Multiproblematiek 13. Maatschappelijke inspanning 14. Stimulerende instrumenten en maatregelen 15. Ruimte voor innovatie 2.1 Begeleide zoekperiode: directe aanpak aan de toegangspoort uitkeringen, gericht op werk Als een werkzoekende een aanvraag (via voor een gemeentelijk uitkering indient, plannen we een afspraak in en voeren we een intakegesprek. Het gesprek is een persoonsgebonden beoordeling en dus maatwerk. Op basis hiervan bepalen we of deze persoon kan werken. Zo niet, dan wordt de aanvraag direct in behandeling genomen en de cliënt overgedragen aan team inkomen ondersteund door handhaving. Zo ja, dan start ook de begeleide zoekperiode. Dit betekent dat de werkzoekende direct bij aanvang van een traject volgt met de opdracht om op zoek te gaan naar werk en/of scholing en gevraagd wordt na te denken wat hij/zij nodig heeft voor scholing en/of om aan het werk gaan. De klantmanager en werkzoekende maken samen afspraken over de exacte invulling van de begeleide zoekperiode. Tijdens de zoekperiode maakt de werkzoekende gebruik van mogelijkheden gericht op E-dienstverlening 3, waarin elke werkzoekende een aantal persoonlijkheidstesten kan doen en op basis van het profiel vervolgens kan linken met de juiste landelijke beschikbare vacatures en eventueel benodigde opleidingen. Dit sluit volledig aan bij de zelfredzaamheid van de klant. Contacten kunnen per mail of telefonisch verlopen met de klantmanager. De gesprekken tijdens de zoekperiode evalueren we waarbij nagegaan wordt of de gemaakte afspraken zijn nagekomen. De klantmanager bepaalt samen met de werkzoekende zijn of haar vervolgtraject: 1. Kan werken (ook voor personen met verminderd arbeidsvermogen) De werkzoekende heeft aanbodversterking nodig voordat hij/zij aan het werk gaat (zie activiteiten 2.2 e.v.) De werkzoekende kan direct aan het werk: aanpak meest kansrijken (activiteiten 2.3 e.v.) De werkzoekende heeft aanpak gericht op motivatie en gedragsverandering nodig (activiteit2.4) 2. Kan (voorlopig) niet werken Hiervoor worden een activeringsprogramma ingezet (zie activiteiten vanaf 2.7) 3. Fraude onderzoek. Op verzoek van een klantmanager kan een fraudeonderzoek plaatsvinden (activiteit) Dit is mogelijk na bestudering van de gegevens van de werkzoekende voorafgaand aan het intakegesprek of door 3 Bij E-dienstverlening sluiten we in het algemeen aan op het landelijke overheidsprotocol 2011 overheid met de visie transparant, aanspreekbaar en efficiëntie de motto is. Daarnaast betekent E dienstverlening het benutten van digitale ondersteuningsmogelijkheid zoals compentie testen binnen de vaardigheden van de belanghebbende. 8

9 bevindingen tijdens de gesprekken. Wanneer de werkzoekende onvoldoende verantwoordelijkheid heeft getoond tijdens de zoekperiode, wordt een besluit genomen over het wel/niet opleggen van een maatregel (afstemming bijstand). 2.2 Aanbodversterking werkzoekenden In een eerste gesprek tussen de werkzoekende en de re-integratiecoach bespreken we wat een werkzoekende nodig heeft voordat hij aan het werk kan gaan. Een diagnose wordt, indien nodig, ingezet voor een nadere analyse van werknemersvaardigheden, competenties, motivatie etc. Dit traject zetten we direct bij aanvang van de uitkering in. Ook kan, bij gezondheidsklachten, advies gevraagd worden aan een arbeidsdeskundige van het UWV over de mogelijkheden van de werkzoekende. Om de privacy te waarborgen voeren wij gegevens uitwisseling uit volgens de voorschriften van de Wet bescherming persoonsgegevens. Na de diagnose fase stellen de werkzoekende en re-integratiecoach gezamenlijk een uitstroomplan op. Hierna volgt een maatwerk programma wat groepsgewijs en/of individueel ingezet kan worden. In een groepsprogramma besteden wij in een aantal bijeenkomsten aandacht aan de basisvaardigheden om goed te solliciteren: opstellen van een goede brief en CV, het presenteren van jezelf, netwerken en het trainen van sollicitatiegesprekken. De groepsbijeenkomsten zijn een maatwerkpakket en sluiten aan op de behoefte van de werkzoekende. Empowerment 4 is een belangrijk element van de begeleiding: een werkzoekende ondersteunen om zijn of haar vertrouwen terug te vinden of te vergroten. Tijdens de periode van aanbodversterking maken wij o.a. gebruik van E-dienstverlening en zetten we diverse uitstroomactiviteiten zoals scholing en werkstages in. Een werkstage is de manier om mensen arbeidsfit te maken en te houden, werknemersvaardigheden te ontwikkelen, te onderhouden en werkervaring op te doen. Dat is de reden dat we ook in 2015 en 2016 verder inzetten op werkstages. Dit doen we zowel bij reguliere werkgevers, subsidiepartners als intern bij de gemeente zelf. Een externe werkstage is in principe drie maanden bij een zelfde werkgever en kan op verzoek drie maanden verlengd worden. Interne werkstages zetten we vooral in voor werkzoekende voor wie een werkstage bij een reguliere werkgever nog een brug te ver is. Deze werkstages zijn ook uitermate geschikt voor de nieuwe doelgroep gedeeltelijk arbeidsongeschikte voormalige Wajongers en Wsw ers, waarvoor de gemeente Lingewaard conform de Participatiewet per 1 januari 2015 verantwoordelijk is geworden. 2.3 Aanpak meest kansrijken Het programma voor de meest kansrijken gebeurt deels groepsgewijs en deels individueel. In dit programma wordt aandacht besteed aan: - de talenten van de werkzoekende - opstellen CV - ontsluiten van zijn/haar netwerk - de mogelijkheden van social media - werkstages - ook wordt in het programma ruimte gemaakt voor het voorbereiden van geplande sollicitatiegesprekken of evenementen. Empowerment is ook hier van essentieel belang: een werkzoekende ondersteunen zodat hij/zij gaat geloven in zijn/haar eigen kracht. Het project Snel aan de slag ondersteunt dit traject door resultaten en ontwikkelingen met een intensieve (maatwerk) frequentie terug te koppelen. 4 Definitie Empowerment: Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen geep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit bereiken via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie (Van Regenmortel 2009) 9

10 Het zoeken naar vacatures door de werkzoekende en het matchen met vacatures die zijn aangemeld bij het Regionaal werkgeversservicepunt is een belangrijk onderdeel van deze aanpak. De re-integratie accountmanagers die de vacatures binnenhalen werken intensief samen met klantmanagers met een focus op sneller en beter matchen van vacatures. Net als bij het programma aanbodversterking stellen de werkzoekende en de klantmanager gezamenlijk een uitstroomplan op. Dit plan is onderdeel van een wettelijk beschikking. 2.4 Motivatie en gedragsverandering Niet alle werkzoekenden zijn gemotiveerd. Er is een groep personen die niet of slechts moeizaam in beweging komt om aan het werk te gaan. Voor deze specifieke groep personen blijkt sec handhaving een (te) beperkt middel (zie ook ambities handhaving) Het in 2008 gestarte project Serviceteam in samenwerking met Presikhaaf Bedrijven zetten wij in 2015 voort. Op deze manier werken we aan motivatie/gedragsveranderingen en proberen we meer handhavingsmomenten in te bouwen. Vergelijkbare trajecten kunnen ook als individueel maatwerk elders ingezet worden Voorbeeld uit de praktijk Service team In samenwerking met de Afdeling openbare ruimte gemeente Lingewaard en Presikhaaf Bedrijven is het Serviceteam opgericht. De doelgroep die wij begeleiden zijn mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt die vaak hun basale werknemerskwaliteiten uit het oog verloren zijn. Simpele zaken als op tijd komen, afspraken nakomen, reactie op feedback en aansturing, collegialiteit blijken voor sommige kandidaten zo ver van hun bed te staan, dat het de kans op een arbeidstoekomst in de weg staat. Door de werkomgeving die in nauwe samenwerking met Presikhaaf Bedrijven aangeboden wordt, zijn we in staat om maatschappelijk relevante werkzaamheden te verbinden met individuele leerdoelen van kandidaten. Ook inwoners van Lingewaard zijn blij met het project. Dankzij de inzet van deze mensen krijgen wij een leefbaarder omgeving. Vergelijkbare projecten zetten wij op met o.a. Stichting Welzijn Lingewaard, Driestroom, de Karmel en Dominicanenklooster, maar ook met ondernemers als Epric. 2.5 Stimuleren van deeltijdwerken en combinatiebanen We stimuleren deeltijdwerken en creëren voorwaarden, zoals kinderopvang, om dit zo eenvoudig mogelijk te maken. Als meer uren werken in een deeltijdbaan niet mogelijk is, kunnen ook twee deeltijdsbanen ervoor zorgen dat iemand geen uitkering meer nodig heeft. Ook is het een mogelijkheid om in deeltijd te starten met een eigen onderneming (zie punt 2.7) Op die manier doet iemand meer uren werkervaring op, hetgeen bijdraagt aan zijn of haar persoonlijke ontplooiing en het verwerven van meer competenties. Goed voor de persoon én de gemeente, die uitkeringslasten kan verminderen. 2.6 Stimuleren van zelfstandig ondernemerschap Startende ondernemers We stimuleren mensen om als zelfstandig ondernemer te beginnen. We ondersteunen hen vanuit onze afdeling economische beleid en de afdeling BBZ van de gemeente Arnhem, waar we deskundigheid inhuren. De afdeling BBZ Arnhem biedt een aantal faciliteiten aan, zoals begeleidingstrajecten voor uitkeringsgerechtigden, advies voor ondernemersplannen en deeltijd ondernemerschap in combinatie met een part-time baan. 10

11 Het beleidsplan economische zaken 2006 wordt naar verwachting eind 2015 geactualiseerd. Het team werk en inkomen vraagt nadrukkelijk hierin betrokken te worden. De relatie met werkgevers is namelijk van cruciaal belang om de uitvoering van de Participatiewet te implementeren. Vanaf 2012 is vanwege de veranderde economische situatie de samenwerking vanuit het team werk en inkomen met de afdeling economische zaken geïntensiveerd. Het urgentiebesef van samenwerking is aanwezig en heeft geleid tot het borgen van de ondersteuning van werkzoekenden in de programmabegroting bij economische zaken. Dit is terug te vinden in programma 4 van de programmabegroting onder optimalisatie en aansluiting van beschikbare banen en werkzoekenden. Hoe sluit het team werk en inkomen qua uitvoering aan bij de afdeling economische zaken? - we faciliteren gezamenlijk het ondernemers- en vestigingsklimaat voor bedrijven door te zorgen voor goede vestigingsmogelijkheden en bereikbaarheid; - we zorgen voor een goede afstemming van vraag en aanbod van werknemers binnen ons bestand; - we benaderen en bezoeken bedrijven als ondernemer en werkgever; - we maken gebruik van elkaars netwerk; - we zetten gezamenlijk in op het ontzorgen van werkgever en de verbetering van de dienstverlening aan de ondernemers. Zittende ondernemers Voor beoordeling van aanvragen BBZ 2004 (Besluit bijstandsverlening zelfstandigen) hebben we een contract met de gemeente Arnhem. Een zelfstandige met (tijdelijke) financiële problemen of een 55 plusser wiens bedrijf niet (langer) levensvatbaar is, kan onder wettelijke voorwaarden een beroep doen op deze regeling voor een rentedragende lening, krediet, vergoeding begeleidingskosten of een periodieke uitkering. Deze dienstverlening wordt uitgevoerd door de afdeling BBZ Arnhem. Zo nodig ondersteunen wij aanvragen met een aanvullend maatwerktraject. 2.7 Scholing Bij scholing investeren we vraaggericht in mensen. Dit betekent dat we aansluiten bij de kansrijke sectoren/beroepen in Gelderland. Learning on the job de insteek is. De focus ligt op kortdurende vakgerichte scholing. De inzet van scholing voor werkzoekenden is maatwerk en wordt vooral ingezet voor de werkzoekenden die aanbodversterking nodig hebben. Door de transitie binnen het sociaal domein willen we een intensiever samenwerking met het UWV bereiken bij ondersteuningstrajecten Ook investeren we in volwasseneneducatie: het verzorgen van educatie voor basisvaardigheden Nederlandse taal en rekenen. De Nederlandse taal is immers essentieel om vooruit te komen in de samenleving, om eraan mee te doen en om bij te dragen. Op 17 maart 2015 is het wetsvoorstel Wet taaleis Wet werk en bijstand aangenomen, waarbij de inwerkingtreding van de wet voorzien was per 1 juli Bij brief van staatssecretaris Klijnsma van 24 april 2015 heeft zij laten weten de ingangsdatum van de wet te verschuiven naar 1 januari Met de aanname van deze wet is de eis van de beheersing van de Nederlandse taal in de Participatiewet als verplichting verankerd.. Bij de inzet van middelen volwasseneneducatie geven we prioriteit aan mensen met een gemeentelijke uitkering en de mensen met een baan (inclusief ondersteuning bijvoorbeeld loonkostensubsidie, begeleiding op de werkplek en no risk) die een kwetsbare positie hebben op de arbeidsmarkt. In 2015 en 2016 investeren we nog in inburgeringstrajecten voor degenen die onder het overgangsrecht van de Wet inburgering vallen. Naast het leren lezen en schrijven ondersteunen we ook in het bijbrengen van digitale vaardigheden. Trajecten worden vanuit het maatwerkprincipe ingezet binnen de mogelijkheden en vaardigheden van de belanghebbende. De cursussen Nederlandse taal, rekenen en digitale vaardigheden worden gegeven door professionele aanbieders zoals het ROC. Ook worden zij 11

12 door zelforganisaties/vrijwilligers vluchtelingenwerk ondersteund. Werkzoekenden verwijzen wij actief naar deze mogelijkheden door. 2.8 Samenwerking binnen decentralisaties sociaal domein De ontwikkeling in samenwerking binnen de 3 decentralisatie Jeugd, Wmo en Werk/inkomen sluiten aan op de sociale visie van de gemeente Lingewaard. In 2014 is geëxperimenteerd met een sociaal gebiedsteam in Doornenburg. De evaluatie hiervan zal input leveren voor de sociale beleidsvisie vanaf Medewerkers vanuit het team werk en inkomen maken onderdeel uit van de integrale dienstverlening die door de decentralisaties verder ontwikkeld wordt. Onderstaand treft u het participatie wiel van Movisie, wat een andere manier van kijken laat zien speciaal voor beleidsmakers en activeerders. Het instrument brengt zes doelgebieden van burgers bij elkaar: zelfstandig functioneren, sociale contacten, maatschappelijk deelnemen, maatschappelijk bijdragen, opdoen van vaardigheden en betaald werk. Het geeft een overzicht in de complexiteit waarbij de burger centraal staat. Het stimuleren van meedoen in de samenleving vindt plaats in tal van projecten en activiteiten. Het participatiebeleid is niet alleen een beleid van de afdeling Dienstverlening, maar is onderdeel van verschillende interne beleidsterreinen en valt ook onder meerdere wethouders. Het team werk en inkomen richt zich vooral op individuele trajecten terwijl het team Sociaal Beleid allerlei organisaties subsidiëren die het Wmo beleid raken. Ook Onderwijs en Economisch Beleid maken onderdeel uit van 12

13 het beleid gericht op participatiebevordering. Vaak is het beleid deels gericht op dezelfde groepen burgers. Participatiebevordering doelgroepen Participatiebevordering richt zich in de praktijk op een breed palet: economische, maatschappelijke, beleids-, inwoners- en cliëntenparticipatie. Participatiebevordering richt zich bij de Participatiewet op kwetsbare en op weerbare burgers. Het gaat om mensen actief te maken in hun eigen omgeving, wijk of stad of dorp en maatschappelijke organisaties. Het gaat om mensen met complexe problemen, die als onderdeel van de hulpverlening werken aan hun zelfstandig functioneren of het verbeteren van contacten. Het kan gaan om mensen die door omstandigheden in een sociaal isolement zijn geraakt en willen mee gaan doen aan activiteiten buitenshuis. Het kan gaan om mensen die zich nuttig willen maken door vrijwilligerswerk, maar het moeilijk vinden om dit zelfstandig te realiseren. En het kan gaan om mensen die willen/kunnen toewerken naar betaald werk. Vaak gaat het om een combinatie van verschillende doelen. Inspraak bij de beleidsplannen en -regels is als verplichting binnen de Participatiewet opgenomen. Spelregels over de ondersteuning van de cliëntenraad zijn vastgelegd in de verordening Cliënten participatie Participatiewet gemeente Lingewaard Maatwerk lastig Uitgaan van maatwerk en kracht van het individu is alleen mogelijk als daadwerkelijk maatwerk geboden wordt. In de praktijk blijkt dit vaak lastig te realiseren, door onvoldoende samenhang en/of samenwerking op beleids-, uitvoerend- en wettelijk niveau: de begeleiding bij activering wordt uitgevoerd door werkconsulenten, re-integratie bureaus, vrijwilligerscentrales, welzijnsinstellingen, zorginstellingen en werkgevers. Elk onderdeel hiervan wordt op andere wijze gefinancierd en heeft andere afspraken van werken. De beleidsmatige verantwoordelijkheid ligt bij diverse interne afdelingen en voor wat betreft de AWBZ ook deels bij het zorgkantoor/svb. Elk discipline kent eigen beleidsverantwoordelijkheid en doelstellingen. De financiële kaders zijn geregeld in het Participatiebudget, de Wmo, de AWBZ en de Wet publieke gezondheid. Elk van deze wettelijke kaders kent eigen criteria, indicaties en voorwaarden. Consequentie hiervan is dat het geheel complex is voor zowel beleidsvorming als voor burgers. Teruglopende budgetten brengt met zich mee dat wij prestatie gericht willen werken met een goede prijs-kwaliteitsverhouding om zoveel mogelijk kwetsbare inwoners kwalitatief goed te kunnen ondersteunen. Samengevat: - we sluiten aan op het Wmo beleidsplan dat vanaf 2016 wordt geactualiseerd. Hierin wordt de verdere basis gelegd voor de integrale aanpak binnen de 3 decentralisaties; - het team werk en inkomen verkent en stelt afstemmingsmogelijkheden vast ten aanzien van integrale dienstverlening op basis van visie, actualiteit, efficiëntie, effectiviteit en resultaatgerichtheid; - wij bevorderen de interne afstemming en samenwerking binnen de visie van het sociaal domein door afspraken met externe partners resultaatgericht te ondersteunen. 13

14 2.9 Sociaal Activeringsprogramma De gemeente activeert cliënten met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. We ontwikkelen activeringsplekken 5 door het geschikt maken van bestaande projecten voor deze doelgroep. Ook zoeken we naar nieuwe projectmogelijkheden met als doel een springplank te creëren voor doorstroming van cliënten naar duurzame activeringsplekken. Doel van het aanbieden van een maatwerktraject is het in beeld brengen van mogelijkheden, Piramiden van sociale mobiliteit Zelfverwerkelijking Sociaal contact Veiligheid Inkomen Onderdak 1. Overlevers, afglijders Overleven Welbevinden Basale omgangsvormen Beheersing Nederlandse taal Stabiliteit, rust en reinheid 2. Sociaal kwetsbare mensen Menswaardig bestaan Geestelijke ontplooiing Beroepsskills Relationele vaardigheden 3. Sociaal sterke mensen Succesvol bestaan competenties en vaardigheden van de aanvrager zodat zij weer kunnen meedoen in de maatschappij. Wij maken hierbij een inschatting of het hoogst bereikbaar doel te halen: reguliere, beschutte arbeid en/of dagbesteding of combinatie daarvan. Om dit te bereiken vindt intern samenwerking plaats met consulenten Wmo en Jeugd en extern met GGZ, schuldhulpverlening, maatschappelijk werk, PRO/VSO scholen, MEE (cliënt ondersteuning) en werkgevers, De klantmanager maakt in samenspraak met de belanghebbende een activeringsplan voor het vervolgtraject. De trajecten zijn vaak zeer basic zoals het leggen van contact door zorgmijders met de huisarts. De gemeente doet dit ook in samenwerking met de maatschappelijke partners. We leggen veel verbindingen met zowel professionele instellingen als Driestroom als met vrijwilligersorganisaties via Stichting Welzijn Lingewaard en Dominicanen klooster. Bij deze afspraken vragen we organisaties vanwege de beperkte middelen voor participatie om begeleiding slim te organiseren en leggen dit contractueel vast om resultaten inzichtelijk te maken. Samengevat doen we het volgende: - investeren in het behoud van het aantal zorg- en sociale activeringsplekken ten behoeve van mensen met een gemeentelijke uitkering; - ondersteunen van initiatieven vanuit de samenleving die uitbreiding van het activeringsaanbod voorstaan binnen bestaande (financiële ) afspraken, beleidskaders en beschikbare formatie Voorbeeld uit de praktijk sociale activering zonder arbeidsperspectief 5 Een activeringsplek is maatwerk en als activiteit primair gericht op het verbeteren van de re-integratiemogelijkheden. Wij ontwikkelen projecten om langdurig werklozen te motiveren weer actief te worden en om hen iets terug te laten doen voor de uitkering die ze krijgen. Het activiteiten aanbod varieert van werken met behoud van uitkering, vrijwilligerswerk tot de inzet van een tegenprestatie. 14

15 Evaluatie bevindingen deelnemers sociale activering uitgezonderd zorgmijders - Ik zie weer toekomst perspectief - ik kan weer mensen ontmoeten - Ik kom mijn bed weer uit - Ik doe er weer toe 2.10 Aanpak kwetsbare jongeren: slim en snel verbinden Er zijn jongeren die op dit moment niet naar school gaan en/of geen werk hebben. Met een samenhangende en integrale aanpak voor kwetsbare jongeren willen we effectieve ondersteuning organiseren door samenhang binnen de 4 decentralisaties Passend Onderwijs, Jeugd 6, Werk en inkomen en Wet maatschappelijke ondersteuning. Hierbij gaat activeren naar school of werk hand in hand met (waar nodig en gewenst) het bieden van ondersteuning en zorg ter versterking van de competenties en eigen kracht van juist deze groep jongeren. Dit doen we door slim en sneller de verbinding te leggen naar inzet vanuit andere beleidsvelden en samenwerking met de leerplichtambtenaar. De leerplicht is van 5 jaar tot en met het schooljaar waarin de leerling 16 jaar wordt. Als er dan geen startkwalificatie is behaald gaat de leerplicht over in een kwalificatieplicht. De kwalificatieplicht houdt in een diploma op HAVO niveau of hoger of een afgeronde MBO opleiding minimaal niveau 2. Dit betekent dat alle Vmbo ers onder de 18 jaar kwalificatie plichtig zijn. Samenwerkingsverbanden zorgen ervoor dat binnen het onderwijs aandacht is voor kwetsbare leerlingen/jongeren. Het beleid van de leerplicht valt onder beleids- en visie stukken Jeugd. Handhavingsregels hiervoor zijn opgelegd door het Ministerie van Justitie. Lingewaard beschikt over een protocol hoe de gemeente omgaat en hoe we willen dat scholen omgaat. i Nieuw klantenbestand: jonggehandicapten Het is nog onduidelijk hoe de economie zich ontwikkelt. Met ingang van 1 januari 2015 volgt een nieuwe en structurele instroom van mensen met een arbeidsbeperking die ten gevolge van de Participatiewet niet langer in aanmerking komen voor Wsw en/of Wajong. Het ministerie van SZW verwacht dat hierdoor landelijk tot met 2018 circa 42 duizend extra mensen in aanmerking komen voor de Participatiewet. Exacte cijfers voor Lingewaard zijn niet bekend. We zijn geen voorstander van doelgroepenbeleid, ook niet als het gaat om jonggehandicapten. We gaan uit van talenten en niet van beperkingen. Dat betekent niet dat we blind zijn voor de belemmeringen die jonggehandicapten kunnen ondervinden om te participeren. Samen met de kandidaat, zijn netwerk, onderwijs, eventuele zorginstellingen en zo mogelijk de werkgever zoeken we naar manieren om participatie om de beperking heen te organiseren. Bijzonder aan jonggehandicapten is dat een groot deel van de groep via het speciaal onderwijs of praktijkonderwijs al op jongere leeftijd in beeld is. Hierdoor is het bij uitstek mogelijk om in samenwerking met het onderwijs preventief beleid te voeren. Vanaf 2015 verplaatst de verantwoordelijkheid voor de ondersteuning van nieuwe jonggehandicapten met arbeidsvermogen zich van UWV naar de gemeente. Het is daarom noodzakelijk dat de gemeente op korte termijn, effectieve ondersteuning voor jonggehandicapten inricht. In samenwerking met in- en 6 Zie Jeugdnota Leerplicht protocol primair en voortgezet onderwijs gemeente Lingewaard oktober

16 externe stakeholders zijn wij tot een aanpak gekomen voor de ondersteuning van jonggehandicapten. Deze aanpak is gebaseerd op de volgende actielijnen: Preventieve ondersteuning Jongeren die het praktijkonderwijs en speciaal onderwijs richting de Entreetoets voor het MBO volgen vormen vanuit het perspectief van de arbeidsmarkt de meest kwetsbare groep leerlingen. Ten aanzien van preventief beleid rond jonggehandicapten kan UWV als voorbeeld dienen. Het UWV heeft met een vroegtijdige samenwerking van een arbeidsdeskundige met het onderwijs geïnvesteerd in een preventieve en proactieve benadering. Deze werkwijze met vroegtijdige herkenning en planvorming op de PRO/VSO scholen werkt goed. In 2015 maken wij gebruik van de UWV-expertise en onderzoeken of de aansluiting naar werk beter kan door mismatches te voorkomen. Wij benutten de transitie proces om vast te stellen of het UWV (tijdig) middelen nog kan inzetten,beschikbaar kan stellen en of de gemeente hiervan gebruik kan maken bij de ondersteuning van werkzoekenden. We verwachten dat de komst van de garantiebanen voor arbeidsbeperkten leidt tot meer kansen voor deze doelgroep, maar om hier maximaal gebruik van te kunnen maken moeten we wel het aantal 'mismatches' terugbrengen. We zien daartoe kansen door een stevige verbinding te leggen tussen de PRO/VSO scholen en onze werkgeversdienstverlening. Door samen met onderwijsinstellingen en werkgevers te investeren in de overgang van deze onderwijsvormen naar de arbeidsmarkt, willen we deze jongeren zo veel mogelijk perspectief bieden en instroom in de bijstand voorkomen. Deze actielijn zal gedurende het implementatietraject van de Participatiewet verder uitgewerkt worden. Centrumgemeente Arnhem heeft, in samenwerking met de regiogemeenten, een ESF aanvraag ingediend waarbij uit preventief oogpunt voor de PRO/VSO scholen een project ingezet is om de werkbegeleiding vanuit deze scholen te versterken. Dit betreft incidentele financiering tot Ook in het regulier onderwijs zijn door de Wet op het passend onderwijs in toenemende mate jongeren te vinden die qua problematiek vergelijkbaar zijn aan de doelgroep PRO/VSO. Deze groep zou eveneens gebaat zijn met de hierboven beschreven actielijn. We zien hierbij een verbinding tussen onze werkgeversdienstverlening en het onderwijs. We willen in Lingewaard op klantniveau afstemming met scholen of doorverwijzende instanties regelen zodat contacten en informatie aansluit op onze ondersteuningsmogelijkheden binnen de Participatiewet. Deze actielijn werken we uit in samenhang met de regionale actielijn preventieve ondersteuning PRO/VSO. 16

17 Jonggehandicapten met arbeidsvermogen Vanaf 1 januari 2015 doen jonggehandicapten een beroep op ondersteuning door arbeidsinschakeling en/of een bijstandsuitkering via de Participatiewet. Jonggehandicapten kunnen vragen om een indicatie die hen als doelgroep voor loonkostensubsidie voorselecteert. Deze nieuwe groep bieden we dienstverlening binnen de bestaande basisstructuur. Net als voor iedere andere werkzoekende geldt hier dat deze ondersteuning maatwerk is. Specifiek ten aanzien van jonggehandicapten geven de uitvoerders aan dat - De aanwezigheid van uitsluitend een lichamelijke beperking niet hoeft te leiden tot een intensiever ondersteuningsaanbod. Zeker met de komst van het loonwaarde-instrument geldt bovendien dat een verminderde productie door deze beperking aan de werkgever kan worden gecompenseerd. Motivatie is een belangrijkere voorspeller van succes dan de aanwezigheid van een beperking. - Ook de aanwezigheid van een cognitieve beperking (bijvoorbeeld de doelgroep licht verstandelijk gehandicapten) hoeft niet altijd te leiden tot een (veel) intensiever traject. Wel moet rekening worden gehouden dat voor een deel van deze mensen continuïteit en stabiliteit erg belangrijk is. Voor de begeleidingsorganisaties betekent dit dat zij de jonggehandicapte bij voorkeur gedurende een wat langere tijd onder begeleiding plaatsen op hetzelfde 'decor' in het bedrijfsleven. Waarbij het doel is om de jongere vervolgens in datzelfde bedrijf in loondienst te laten treden. - Jonggehandicapten hebben dikwijls in hun directe sociale omgeving een hulpkring opgebouwd. Het is belangrijk om gedurende de periode waarin begeleiding op de werkplek wordt geboden, ook verbindingen tussen de werkgever en deze hulpkring aan te brengen omdat hiermee uitval beperkt kan worden. - De wet banenafspraken en quotumwet voorziet in een akkoord over extra banen voor werknemers met een beperking. Deze banenafspraak is niet vrijblijvend voor werkgevers Toch blijkt dat er nu al een reparatie in wetgeving voorbereid wordt omdat de beoogde doelstelling van de banenafspraak achterblijft qua volume.. Voorbeeld hiervan is de aanpassing van de werkwijze rond keuring door het UWV en de registratie in het kader van de Doelgroepenregister. Wij volgen de ontwikkelingen nauwgezet door onze deelname en praktijk inbreng in het landelijk VNG platform Participatiewet, waarin het Ministerie van Sociale zaken en werkgelegenheid ook vertegenwoordigd is. Doel hiervan is tijdig op nieuwe ontwikkelingen te kunnen anticiperen en informatie uitwisseling met andere gemeenten. Van school naar school Een actieve samenwerking tussen scholen is een vereiste om te voorkomen dat leerlingen tussen wal en schip vallen als zij de Entreetoets voor het MBO niet halen. Leerlingen die afkomstig zijn uit PRO/VSO en niet doorstromen naar het MBO vallen onder de nazorg van de PRO/VSO. Het ministerie van OCW stelt hiervoor middelen beschikbaar. Vastgesteld zal moeten worden of de nazorg een toereikende ondersteuning naar werk biedt. Lingewaard heeft directe connecties met de PRO Johannesschool in Bemmel. Verder sluiten wij aan op regionale afspraken met scholen. Beide onderdelen zijn in ontwikkeling, waarbij scholen regionaal met extra rijksmiddelen ondersteund worden vanuit regio afspraken rond acties bestrijding jeugdwerkloosheid. Studeren met support De Participatiewet voorziet in een toelage voor studerende arbeidsgehandicapten als stimulans om door te studeren en als compensatie voor het veelal ontbreken van mogelijkheden voor een bijbaan. Jongeren moeten 18 jaar of ouder zijn, recht hebben op studiefinanciering, geen eigen vermogen hebben en niet in staat zijn om met voltijdsarbeid het wettelijk minimumloon te verdienen. De regels en hoogte van de bijdrage zijn vastgesteld in een verordening. Samengevat doen we het volgende: 17

18 Uitwerking van de ondersteuning aan jonggehandicapten met behulp van de UWV-expertise door vast te stellen wat en hoe het UWV nog aanvullend biedt door na alle wetgevingswijzigingen en hoe zij hierin kunnen bijdragen om gemeenten te faciliteren bij de ondersteuning naar werk De mogelijkheid om door middel van een efficiënte verbinding tussen Werkgeversdienstverlening en het (PRO/VSO) onderwijs preventieve ondersteuning in te richten waardoor jonggehandicapten bij voorkeur rechtstreeks van school naar werk doorstromen. Aansluiting zoeken bij het Passend Onderwijs, contacten met de leerplichtambtenaar en MEE vanuit cliëntondersteuning. In het transitiejaar 2015 onderzoeken we of we meer gerichte informatie kunnen verzamelen over het doelgroep volume de komende jaren en welke (begeleidings-) kosten dit met zich meebrengt. Dat doen we via een afstudeeropdracht aan HBO studenten Multiproblematiek Lingewaard kent inwoners met een multiproblematiek. Zij hebben op meerdere gebieden problemen die hen belemmeren om goed mee te draaien in de maatschappij. Bijvoorbeeld psychische problemen of verslaving, maar ook problemen met huisvesting, inkomen, werk, onderwijs en schulden. Om de meervoudige hulpvraag van deze cliënten te kunnen beantwoorden is een beroep nodig op verschillende wettelijke regelingen, die door verschillende organisaties worden uitgevoerd. Periodiek heeft de gemeente met diverse organisaties overleg over betreffende cliënten en de inzet van dienstverlening. In 2015 blijven we werken aan de samenwerking met het Lokaal Zorgnetwerk bij crisisopvang. We blijven de keten van zorg verder versterken door meer in te zetten op vroege signalering en interventie. In de preventieve sfeer plegen we interventies met bijzondere bijstand of een tijdelijke uitkering. We bieden ex-gedetineerden nazorg. Vanuit het Veiligheidshuis werken we met veiligheidspartners samen aan het voorkomen van eerste delicten, het terugdringen van recidive en het adequaat zorgen voor slachtoffers. De afdeling Veiligheid, Toezicht en Handhaving coördineert samen met het team Burgerzaken de signalen en afstemmingsafspraken vanuit het Veiligheidshuis 8 naar het team werk en inkomen Maatschappelijke inspanning en tegenprestatie Vanaf 2012 vragen wij met succes een tegenprestatie voor de uitkering. Dit past is onze benadering om inwoners die een beroep op een uitkering doen te stimuleren actief te blijven en mee te doen in de samenleving. Wettelijk is dit per 1 januari 2015 verankerd via de Wet maatregelen WWB in de Participatiewet. Ons uitgangspunt is dat iedereen die een uitkering ontvangt iets terug doet voor de samenleving in de vorm van een maatschappelijke inspanning. De tegenprestatie zetten wij in als activeringsinstrument. We gaan hierbij uit van de eigen inbreng van de uitkeringsgerechtigde voor mensen die gemotiveerd zijn. Voor mensen die wel kunnen maar niet willen hebben we aanvullende instrumenten door het aanbieden van tegenprestatieprojecten en trajecten die gericht zijn motivatie en gedragsverandering (zie activiteiten ) en/of het handhavings- en sanctiebeleid (zie ambitie 2.4) Voor alle uitkeringsgerechtigden die in begeleiding zijn (activering/uitstroom doen wij een moreel appel op om waar mogelijk enkele uren per week vrijwilligerswerk te doen naast hun traject. In de eerder vermelde Pyramide van sociale mobiliteit is de relatie tussen tegenprestatie, maatschappelijke inspanning en andere activiteiten gericht op zelfredzaamheid en activering met als hoogst te verwezenlijken doel uitstroom weergegeven. 8 Afspraken Veiligheidshuis regio Arnhem d.d Info uitwisselingsafspraken via ICT systeem DEPAN. 18

19 2.14 Stimuleren instrumenten en maatregelen van het rijk Het Kabinet neemt maatregelen om meer werken lonend te maken. Daarom wordt met ingang van 2015 de gemeentelijke toeslag op de uitkering voor alleenstaande ouders afgeschaft en zijn alleenstaande ouders aangewezen op het aanvragen van extra kindgebonden budget. Dit betekent dat de maandelijkse bijstandsuitkering vanaf 1 januari 2015 daalt. De daling wordt gedeeltelijk gecompenseerd met een toeslag van de belastingdienst. Zodra alleenstaande ouders aan het werk gaan ontstaat financieel voordeel, want dan mogen zij die extra toeslag naast hun inkomen blijven behouden. Daarnaast wil het kabinet voorkomen dat meerdere uitkeringen in één huishouden op één adres worden ontvangen. Daarom wordt de kostendelersnorm (artikel 22a Participatiewet) ingevoerd. Het huidige systeem van uitkeringen houdt onvoldoende rekening met de kostenvoordelen die er zijn als meerdere volwassenen samen een huishouden voeren. Ook is het volgens de regering ongewenst dat de inkomsten in een huishouden door stapeling van uitkeringen hoger zijn dan de buurman of buurvrouw die aan het werk is. Werken moet lonen; het is niet lonend naar werk te zoeken bij een stapeling van uitkeringen binnen één huishouden. Tegelijkertijd wordt werk wel lonend als lonen niet verrekend worden met uitkeringen in het huishouden. In aansluiten hierop passen we de inkomensgrens om in aanmerking te komen voor armoederegelingen en bijzondere bijstand aan naar 110% van de WWB normen. Hiermee willen we armoedeval voorkomen. We blijven de komende periode instrumenten inzetten om werkzoekenden en werkgevers te prikkelen, te stimuleren. en te ondersteunen bij werkgelegenheidskansen. (zie diverse activiteiten bij gevoegde overzicht bij paragraaf 1 en uitleg bij paragraaf 3). We handhaven de uitstroombonus voor werkzoekenden. 9 Hiermee beogen we mensen een duwtje in de rug te geven om volledig bijstandsonafhankelijk te worden. Ook kan het worden beschouwd als blijk van waardering en als tegemoetkoming in de extra kosten die gemaakt worden ter verkrijgen van werk (bijvoorbeeld extra kleding) Ruimte voor innovatie Wij blijven openstaan voor nieuwe ontwikkelingen. Succesvolle projecten geven we een vervolg en geleerde lessen passen we in in het reguliere beleid. Juist in de komende periode van transformatie zijn innovaties van groot belang. Samen met overheden, onderwijs en ondernemers gaan we op zoek naar innovatieve manieren om mensen uit de bijstand met en zonder beperkingen aan het werk te helpen binnen de budgettaire mogelijkheden. Op basis van ervaringen vanuit de inzet afgelopen jaren blijkt dat wij hier succesvol in zijn. We beseffen echter wel dat het niet uit te sluiten is dat wij voor de nieuwe doelgroep met beperkingen een blijvende langdurige vangnet zullen zijn. Wij blijven analyseren wat nodig is voor inwoners die een beroep doen op uitkering zodat ze actief binnen hun vermogen kunnen participeren in onze samenleving..onze organisatie ondersteunt deze werkwijze door in te spelen op initiatieven vanuit samenwerkingspartners en inwonersparticipatie en faciliteert medewerkers om een goede kwalitatieve inspanning te leveren en het netwerk te onderhouden wat nodig is om doelgroepen te ondersteunen. 9 Vrijlating van inkomsten is geregeld in Artikel 31 lid j, n en r Participatiewet; (P1 januari 2015 geldt voor de algemene inkomstenvrijlating dat inkomsten gedurende ten hoogste 6 aaneengesloten maanden worden vrijgelaten. De inkomsten worden vrijgelaten tot 25%, met een maximum van 196,00 per maand) Daarnaast kan de gemeente in beleidsregels een uitstroombonus vaststellen. 19

20 Paragraaf 3 Benutten werkgelegenheidskansen Ambities 2015 en 2016: 1. Investeren in werkgelegenheid 2. Publiek private samenwerking 3. Regionale samenwerking 4. Ontzorgen en stimuleren van werkgevers (regionale werkgeversinstrumenten) 5. Werkgeversbenadering voor doelgroepen 6. Verantwoordelijkheid gemeente Lingewaard als werkgever en als opdrachtgever. 3.1 Investeren in werkgelegenheid Essentieel voor het sociaal beleid in Lingewaard is het economische beleid. Het vestigingsklimaat lokaal en binnen de regio is van groot belang. Werkgelegenheid halen en behouden. Waarin investeren we? Ondernemersloket In 2014 is lokaal een brede dienstverlening voor actief relatiebeheer aan ondernemers opgezet inclusief acquisitie. Uiteindelijk doel is ook dat regelgeving en vergunningen duurzaam reintegratietrajecten ondersteunen. Ook de dienstverlening voor ondernemers op personele en andere vraagstukken wordt via het ondernemersloket aangeboden en/of doorverwezen. Op deze wijze werkt het team Werk en Inkomen samen met de afdeling Economische Zaken aan de verbetering van de dienstverlening aan werkgevers. Beschut werken 10 In 2015 besluiten we over de voorziening beschut werk conform de Participatiewet. Daarmee kunnen we een dienstverband aanbieden aan mensen die alleen onder sterk aangepaste werkomstandigheden deel kunnen nemen aan het arbeidsproces. We kiezen voor aansluiting bij regionale ontwikkelingen en afstemming bij de transformatiekeuzes voor Presikhaaf Bedrijven. De ambities worden in een separaat voorstel in 2015 uitgewerkt door de afdeling Beleids- en Projectontwikkeling. 3.2 Publiek private samenwerking Het samenwerken met de (commerciële) markt blijft een belangrijk speerpunt, vooral voor de werkgevers benadering. We handhaven de volgende uitgangspunten: - Social return afspraken met contractpartners van de gemeente Lingewaard naar aanleiding van aanbestedingen worden onverminderd voortgezet; - Aansluiten bij de regionale werkgeversbenadering met een couleur locale; 3.3 en 3.4 Regionale samenwerking en Ontzorgen en stimuleren van werkgevers Regionale werkgevers benadering In de Participatiewet komen een aantal nieuwe instrumenten beschikbaar. In de regio Arnhem kiezen we ervoor om in principe alle instrumenten en methodieken regionaal in te richten. Om kennis en ervaring met de nieuwe doelgroepen op te doen biedt het UWV in 2015 ondersteuning aan voor de nieuwe doelgroepen. Het UWV is mede onderdeel van het regionaal werkgeversservicepunt met gemeenten, dat het doel heeft de dienstverlening aan werkgevers in onze arbeidsmarktregio eenduidiger voor werkgevers in te richten. Voor elke ondernemer die zaken doet met de gemeenten in deze regio voor het aantrekken van zijn personeel zullen de voorwaarden na invoering van de 10 Beschut werken vindt plaats in een bedrijf dat personen met een (arbeids)handicap tewerkstelt. Het biedt werk op maat,, begeleiding op en naast de werkvloer, sociaal-emotionele ondersteuning en loopbaanbegeleiding. Het ultieme doel is de doorstroming van de werknemer met een beperking naar het gewone of reguliere arbeidscircuit, om zo zijn integratie in de maatschappij te bevorderen. 20

21 Participatiewet identiek zijn. In 2015 stellen we onze inzet in de samenwerking voor de langere termijn vast, welke kosten de samenwerking met zich meebrengt en welke formatie inzet en budgetten wij hiervoor beschikbaar gaan stellen. Daarnaast willen wij willen met het UWV helderheid krijgen over de advies en samenwerkingsmogelijkheden met de Cliëntenraad van het UWV. Zie ook 3.5. Lokale werkgeversbenadering Daarnaast is het van belang dat Lingewaard bij de afstemming van regionale afspraken een couleur locale behoudt. Het succes van de afgelopen 2 jaren bij de lokale werkgeversbenadering bestaat in de goede relatie met lokale ondernemers en de hierdoor ontstane gunfactor voor inwoners met beperkingen. Dit succes willen we behouden omdat mede hierdoor in de afgelopen 2 jaren een bestandsdaling is bereikt. Wat is er binnen de werkgeversbenadering specifiek nodig voor het uitkeringsbestand van Lingewaard? Lingewaard heeft als enige gemeente in de arbeidsmarktregio Arnhem een daling van het uitkeringsbestand bereikt. Dit betekent dat wij maatwerk moeten bieden vanuit een aanbodgerichte werkgeversbenadering. Dit geldt nog meer voor de nieuwe doelgroepen. Wij willen met de ingezette aanpak bereiken dat het bestand niet toeneemt in 2015 en Om dit te bereiken zetten we in op 2 sporen: - inwoners met een korte afstand tot de arbeidsmarkt direct bemiddelingsondersteuning aanbieden vanuit de vraaggerichte regionale werkgeversbenadering - inwoners met een verre afstand tot de arbeidsmarkt ondersteunen vanuit de aanbod gerichte lokale werkgeversbenadering. Dit is de couleur locale in de relatie met lokale werkgevers. Welke instrumenten zetten we in voor de nieuwe doelgroepen? - Loonwaarde methodiek De loonwaarde methodiek is een transparante methode voor het uitvragen en beoordelen van de loonwaarde van een medewerker. De beoordeling vindt plaats op de werkvloer om te beoordelen wat iemand op die specifieke plek aan loonwaarde kan realiseren. De methodiek van beoordeling van de loonwaarde moet onder de verantwoordelijkheid van het regionale werkbedrijf zijn beschreven en ingericht. Dit stemmen wij regionaal af. - Loonkostensubsidie In de Participatiewet is een nieuw instrument ingericht voor mensen met een (structureel) beperkte loonwaarde. Dit instrument wordt bekostigd uit het Inkomensbudget (BUIG middelen) - Mobiliteitsbonus Neemt een werkgever een uitkeringsgerechtigde van 56 jaar of ouder of een arbeidsgehandicapte in dienst dan kan een werkgever onder voorwaarden maximaal 3 jaren in aanmerking komen voor een mobiliteitsbonus Deze bedraagt: (wijzigingen voorbehouden) per jaar voor een uitkeringsgerechtigde van 56 jaar of ouder; per jaar voor een arbeidsgehandicapte die gaat werken en ten minste het minimumloon verdient; per jaar voor een arbeidsgehandicapte die met loondispensatie gaat werken. Hiervoor dient een verklaring bij het UWV te worden aangevraagd en de werkgever past de premiekorting zelf toe bij de loonbelastingaangifte. - No riskpolis De no riskpolis wordt aangeboden via Achmea. Tot 2014 bood Achmea 2 no riskpolissen aan: één voor gemeentelijke uitkeringsgerechtigden en één voor de Wajong doelgroep. Begin 2015 heeft Achmea laten weten de gemeentelijke polis niet meer aan te bieden. Het ministerie van SZW bekijkt nu in samenwerking met de VNG naar het alternatief. Onze inzet richt zich op het inzetten van dit instrument op uniforme wijze binnen de arbeidsmarkt regio Arnhem. 21

22 - Jobcoaching Jobcoaching betreft begeleiding op de werkvloer bij de werkgever. Er zijn in de arbeidsmarkt regio verschillende mogelijkheden om dit in te zetten bijvoorbeeld via Presikhaaf Bedrijven. In 2015 en 2016 maken wij afspraken over de begeleidingskeuze van deze doelgroep die we afnemen van Presikhaaf Bedrijven. Lingewaard biedt maatwerktrajecten aan bij begeleiding. Dit betekent dat ook bij jobcoaching een passende begeleiding gezocht wordt. Vanuit de transformatie binnen het sociaal domein willen wij een integrale afstemming bevorderen om meer waarborg te bieden voor duurzame participatie voor mensen met een beperking. - Werkplek aanpassing Deze dienstverlening is (ook) vooral voor mensen met een arbeidsbeperking (doelgroep extra banen in het kader van het banenquotum). Deze kennis en expertise huren we in de arbeidsmarktregio Arnhem in 2015 in bij het UWV. 3.5 Werkgeversbenadering Ambities 2015 en we investeren in een actieve werkgeversbenadering en sluiten werkgevers arrangementen. - werkgeversbenadering voor doelgroepen; - in 2015 stemmen we regionaal het invullen van het aantal garantiebanen af voor mensen met een beperking. De re-integratieaccountmanagers zorgen voor het acquireren van werk voor de werkbedrijven, het detacheren of begeleid werken van SW medewerkers, het acquireren van vacatures en het plaatsen van SW medewerkers en werkzoekenden op basis van de Participatiewet op deze vacatures. De onderlinge samenwerking en de gezamenlijke werkgeversbenadering werpt zijn vruchten af. Op deze manier kunnen we werkgevers met verschillende vragen in de breedte ondersteunen. Producten die ingezet kunnen worden voor werkgevers zijn enerzijds advisering (bijvoorbeeld jobcarving) en anderzijds vormen van inzet van personeel. Het aanbod in de vormen van inzet kan groepsgewijze of individuele detachering zijn, begeleid werken en tijdelijke of vaste contracten. Detachering kan worden ingezet voor SW medewerkers en voor de doelgroep van de Participatiewet. - Marktbewerkingsplan Arbeidsmarkt regio Arnhem Regionaal is in 2014 afgesproken dit in het regionale werkgeversservicepunt te beleggen. Aan de hand van de informatie onderzoeken we in 2015 en 2016 of een afgeleid onderzoek voor de gemeente Lingewaard nodig is. Welke vacatures zijn de afgelopen periode aangemeld, op welke vacatures zijn werkzoekenden geplaatst, welke markten zijn nog aan te boren en welk aanbod vertegenwoordigen de werkzoekenden van Lingewaard die onder de Participatiewet vallen. - Evenementen Re-integratieaccountmanagers hebben zich de afgelopen 2 jaren gespecialiseerd in het organiseren van lokale evenementen waarbij werkgevers afzonderlijk geïnformeerd worden over mogelijkheden en werkgevers en werkzoekenden beiden op een concrete manier worden samengebracht. Ook op regionale activiteiten met de samenwerkingspartner in het Werkgevers servicepunt sluiten wij aan op activiteiten. Het organiseren van evenementen is een effectieve methode gebleken voor de werkgeversbenadering (een uitnodiging voor werkgevers om zich te profileren op maatschappelijk verantwoord ondernemen), voor matching én voor aanbodversterking van potentiele werknemers (leren zichzelf te presenteren, in contact zijn met werkgevers etc.) 22

23 In 2015 en 2016 willen we dit voortzetten door: - grotere wervingsacties in samenwerking met accountmanagement van Lingewaard en regionale gecoördineerde werkgeversbenadering; - aansluiten bij evenementen maatschappelijk betrokken ondernemers; - aansluiten bij afspraken bijeenkomsten geïnitieerd door het ondernemersloket afdeling economische zaken; - vanuit innovatie blijven we zoeken naar andere of nieuwe initiatieven of gelegenheden om evenementen te organiseren of aan te sluiten. Specifiek nieuwe doelgroepen jongeren met een beperking Lingewaard maakt in 2015 gebruik van de expertise van het UWV en MEE in (preventieve) contacten met middelbare scholen voor jongeren met een beperking. Doel is vanuit preventief oogpunt deelname in het arbeidsproces te bevorderen en/of te continueren. Voorbeeld hiervan is het Pro college in Bemmel. De totale doelgroep qua volume en beperkingen is nog onvoldoende in beeld in Lingewaard. Belangrijk is het volume te inventariseren alsmede de aanbodmogelijkheden van dagbestedingsactiviteiten, regionaal en lokaal. Hierbij zal ook nog een onderscheid gemaakt moeten worden tussen dagbesteding in het kader van arbeidsparticipatie (rekening houdend met arbeidsvermogen) en dagbesteding als participatieactiviteit. Zie verder Voorbeeld samenwerking uit de praktijk Het delen van de inzet van jongerenvouchers 2015 vanuit regionale acties bestrijding jeugdwerkloosheid met scholen zoals de Pro college in Bemmel. 3.6 Verantwoordelijkheden gemeente Lingewaard als werkgever en opdrachtgever De gemeente Lingewaard als organisatie en werkgever heeft zelf ook een aantal verantwoordelijkheden in het kader van de Participatiewet. Onderstaande acties worden onder de aandacht gebracht bij de verantwoordelijke afdelingen binnen de gemeente Lingewaard en beleggen we. Ambities 2015 en social return Inkoop, uitbouwen van mogelijkheden; - social return bij welzijnsorganisaties, koppelen aan subsidies en monitoring daarop; - extra banen invullen voor mensen met een arbeidsbeperking door de gemeente Lingewaard als werkgever (in het kader van de banenafspraak); - mogelijkheden onderzoeken of door natuurlijk verloop van laaggeschoolde arbeid binnen de gemeente Lingewaard ingevuld kan worden met SW medewerkers; - bij het invullen van externe vacatures binnen de gemeente Lingewaard uitkeringsgerechtigden in Lingewaard als prioritaire doelgroep aanmerken; - de afdeling Personeel en Organisatie van Lingewaard evalueert en actualiseert in 2015 het vastgestelde aannamebeleid van mensen met een beperking en een afstand tot de arbeidsmarkt (prioritaire doelgroepen). Onderdeel hiervan is tevens de landelijke ontwikkelingen en verplichtingen voor de nieuwe doelgroep Wajongers in het kader van het banenquotum. 23

24 Paragraaf 4 Handhaving Ambities 2015 en Handhaving aan de toegangspoort uitkeringen (bij aanvraag uitkering) 2. Strikte toepassing maatregelbeleid 3. Themaonderzoeken 4. Gegevensbundeling in het kader van handhaving en preventie 5. Uitvoering Wet boete. Naleving van de regels op het gebied van sociale zekerheid en werk zijn van essentieel belang. Als uitkeringsgerechtigden zich niet aan de regels houden, benadelen zij daarmee de maatschappij in het algemeen. Lingewaard sluit aan bij het landelijk beleid en voert (pro) actief beleid om misbruik tegen te gaan. Handhaving is in Lingewaard dan ook integraal onderdeel van effectieve uitvoering van reintegratie. We maken werk van preventie door goede voorlichting en dienstverlening. Hiermee voorkomen we overtredingen. Daarnaast handhaven we wanneer iemand zich niet aan de regels houdt. Handhaving maakt in Lingewaard onderdeel uit van het werkproces re-integratie, zowel op rechtmatigheid van een uitkering als bij re-integratie. 4.1 Handhaving aan de poort (bij aanvraag uitkering) Aan de poort van ons uitkeringsproces beoordelen we de re-integratiekansen van werkzoekenden. Als mensen nog niet direct aan het werk kunnen, is een uitkering een tijdelijke oplossing. Wie tijdelijk is aangewezen op een uitkering informeren wij dat misbruik niet wordt geaccepteerd, niet door de samenleving en niet door onze gemeente. In Lingewaard is dan ook de volgorde: eerst preventie (uitkering voorkomen door zelfredzaamheidskansen vast te stellen en te benutten) en vervolgens druk op naleving van de verplichtingen die aan een uitkering zijn verbonden. In 2015 en 2016 blijven we investeren in het voorkomen van fraude bij een uitkeringsaanvraag. Daarnaast houden we de hoge fraude alertheid van onze inkomensconsulenten en klantmanagers aan de poort op peil in samenwerking met onze handhavers. Het project Snel aan de slag maakt onderdeel hiervan uit. 4.2 Strikte toepassing maatregelen beleid Zorg voor naleving van arbeids- en re-integratieverplichtingen is een succesvoorwaarde voor effectief re-integratiebeleid. Deze succesformule heeft de afgelopen 2 jaren zijn vruchten afgeworpen en willen we behouden. In Lingewaard betekent dit uitgangspunt dat er geen begrip is voor mensen die wel kunnen maar niet willen werken. De arbeidsverplichtingen en de duur en hoogte van de bijbehorende sancties zijn vanaf 2015 geüniformeerd in de Participatiewet. Re-integratie en handhaving gaan hand in hand: bij verzuim grijpen we direct in met maatregelen. Agressie en intimidatie tolereren we niet. Ernstige misdragingen tegen ambtenaren leiden, conform landelijke wetgeving, tot een onmiddellijke stopzetting van de uitkering Thema onderzoeken Lingewaard blijft extra onderzoek doen naar fraude. Dit kan plaatsvinden in de vorm van een onderzoek op een gericht thema, bijvoorbeeld zwart werken, vaderschapsactie of onderzoeken naar de (on) rechtmatige verstrekking van uitkeringen. Meer inzet op handhaving kan leiden tot het beëindigingen van uitkeringen, waardoor het mogelijk wordt meer mensen te kunnen begeleiden naar werk. Thema onderzoeken worden jaarlijks vastgesteld in het Interne controleplan. Voorbeeld uit de praktijk: thema onderzoek Basis controles: Basis registratie Personen en signalen Inlichtingen Bureau -Incidenteel vast te leggen controles zoals in 2014 uitvoering Toeslagen beleid. 24

25 4.4 Gegevensbundeling in het kader van handhaving en preventie We maken optimaal gebruikt van de mogelijkheden tot het uitwisselen van gegevens via het Inlichtingen Bureau. Een voorbeeld is (verzwegen) samenloop van uitkeringsverstrekking met andere bronnen van inkomsten of vermogen, maar ook uitsluitingsgronden van het recht op bijstand zoals detentie, wordt in een vroeg stadium gedetecteerd en snelle reactie volgt. Daarmee wordt de maatschappelijke schade beperkt en een duidelijk signaal afgegeven: U bent in beeld. Er wordt gestreefd om de beschikbare informatiebronnen zo optimaal mogelijk met elkaar te combineren, zodat mogelijke risico s in beeld kunnen worden gebracht en sturing mogelijk is. We bevorderen een verdere bundeling van gegevensstromen, zoals de informatie uit aanvragen schuldhulpverlening, aanvragen Wmo, signalen onrechtmatige bewoning en overige voorzieningen. In beeld brengen of een gezamenlijke aanpak kan leiden tot minder (on)opzettelijke fraudegevallen. Daarnaast kan het instrument ingezet worden voor een efficiëntere en eerdere opsporing van fraudegevallen. Hiervoor is investering in technologie en integrale benadering gewenst. Al deze activiteiten doen we met in achtneming van wettelijke privacy verplichtingen. 4.5 Uitvoering Wet boete De lijn, zoals ingezet naar aanleiding van de in 2013 ingevoerde Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid (SZW wetgeving), wordt voortgezet. Geconstateerde fraude leidt altijd tot terugvordering van de ten onrechte verstrekte bijstand. Fraude mag niet lonen. Kwijtschelding is op grond van de huidige wetgeving niet/nauwelijks mogelijk. Naast de terugvordering bestaat een verplichting tot het opleggen van een boete. De boete is gelijk aan 100% van de teruggevorderde bijstand met een minimum van 150 euro. Bij recidive wordt de boete verhoogde naar 150% van het benadelingsbedrag. Bij benadeling van de gemeente vanaf euro wordt aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie. Wij anticiperen op ontwikkeling en uitspraken van de Centrale Raad van Beroep over de evenredigheidstoets bij het opleggen van boetes. Zie hiervoor een recent arrest van de CRvB van 24 november 2014 nr. 14/1949 WW over het feit dat de afweging opzet en grove schuld voortaan relevant is bij de hoogte van de boete. In 2015 verwachten wij bovendien dat de rijksoverheid aanvullende maatregelen gaat treffen om meer balans te brengen in de relatie van de fraudebedragen en wettelijke boeteverplichtingen. 4.6 Screening handhavingsbeleid en verantwoording resultaten In 2015 en 2016 screenen wij ons handhavingsbeleid zodat uitvoeringsinstrumenten actueel blijven. Resultaten verantwoorden wij via het regulier verantwoordingsproces. 25

26 Paragraaf 5 Activerend armoedebeleid Ambities 2015 en Uitvoering van armoede en schulden beleid 2. Uitvoering van Maatregelen Participatiewet 3. Meer maatwerk gericht beleid 4. Studieregeling voor studenten met arbeidsbeperkingen sluit aan bij uitgangspunten Wajongregeling, zij het met een soberder aanvullende inkomensondersteuning. 5. Investeren in communicatie naar de doelgroep en samenwerkingspartners. Armoede kan op verschillende manieren gedefinieerd worden. In enge zin verwijst armoede naar een tekort aan financiële middelen. In brede zin, kijkend naar de oorzaken en gevolgen van het ontbreken van voldoende financiële middelen over een langere periode, verwijst armoede naar sociale uitsluiting. Het gaat om mensen die minder kansen hebben om mee te doen, die veelal een lagere opleiding hebben of een opleiding niet hebben afgerond, die kampen met een slechte gezondheid (bijvoorbeeld door stress of eenzijdige voeding), die wonen in minder goede woningen en buurten of mensen die zich moeizaam zelf kunnen redden. Kortom armoede is meer dan een financieel probleem, dus armoedebestrijding vergt een integrale aanpak. Lingewaard kijkt eerst naar wat iemand zelf (nog) kan en wat zijn/haar sociaal netwerk kan betekenen. Pas daarna wordt gekeken welke verdere ondersteuning nodig is. Die ondersteuning kan bestaan uit reintegratie, gebruik van minimaregelingen en bijzondere bijstand als laatste vangnet. Niet de aanbodmaar de vraagvoorzieningen om te kunnen participeren zijn het uitgangspunt. Het is voor de gemeente Lingewaard een leidend principe dat ondersteuning slechts een middel is en geen doel op zich. Alle inzet is gericht op het duurzaam resultaat: meedoen oftewel participeren in de samenleving en er toe doen. 5.1 De visie op armoede en schuldenbeleid Zoals vermeld in de notitie Armoedebeleid Lingewaard loont! en het beleidsplan Schulden, maak er werk van! ligt onze focus vooral op het verbeteren van het perspectief van kwetsbare mensen, binnen hun mogelijkheden. Daarbij hebben wij aandacht voor voorlichting over regelingen, het organiseren van korte lijnen tussen burgers, professionals (zoals contract partijen algemeen maatschappelijk werk en schuldhulpverleningsorganisatie), woningstichtingen en vrijwilligers (ondersteuning vanuit Stichting welzijn Lingewaard),het vergroten van hun deskundigheid en sturen wij aan op gedragsverandering om in het eigen levensonderhoud te voorzien. Ons beleid richt zich ook op participatie van kinderen die opgroeien in gezinnen met een laag inkomen. De extra middelen die wij van het Rijk ontvangen ( Klijnsma middelen) zetten wij in op de armoede en schuldenbeleid van Lingewaard. Jaarlijks maken we hiervoor een bestedingsplan. Het bestaande beleid zetten wij, ware het met accentverschillen, op dezelfde wijze voort maar we willen het bereik vergroten door o.a. ondersteuning en voorlichting naar inwoners via andere beleidsterreinen als sport en cultuur. Wij hebben aandacht voor knelpunten als wachtlijsten en doorlooptijden bij schuldhulpverlening, innovatie mogelijkheden en mogelijk inconsequenties in beleid. 26

27 De focus ligt op de volgende uitgangspunten: - bieden van perspectief aan de kwetsbare inwoner; - voorkomen van afglijden in schulden; - meer inzicht in doelgroepen zoals werkende armen en ondernemers; - initiatieven van burgers ondersteunen en faciliteren - op zoek naar verjonging en vernieuwing van het netwerk rondom kwetsbare burgers - op zoek gaan naar verbetering van de integrale aanpak vooral gericht op de participatie van kinderen en jongeren en voorkomen van achterstand. - aansluiten bij andere beleidsterreinen sociaal domein door integrale beleidsvorming 11 Via de volgende sporen werken wij dit uit: - geldzaken goed organiseren door een aanspreekpunt en afstemming via schuldhulpverlening, maatschappelijk werk en vrijwillige budgetcoaches; - de gemeente breidt de collectieve verzekering voor minima op onderdelen uit; - woonlastenproblematiek op tijd in kaart brengen door preventiemaatregelen te nemen voor huur en betalingsachterstanden en het terugbrengen van energielasten; - voorkomen van beschermingsbewind door budgetbeheer voor kwetsbare groepen in te zetten - ondersteuning van vrijwilligers en maatschappelijke partners door hen te informeren over actueel beleid via nieuwsbrieven, bijeenkomsten en persoonlijk contacten. - extra impuls voor inwoners met een laag inkomen die niet deel kunnen nemen aan sport of culturele activiteiten met de Meedoenregeling; - handhaven uitvoeringsafspraken verstrekking 2 e handscomputer voor gezinnen met kinderen. - benutten kansen om energiebesparende mogelijkheden onder de aandacht van onze doelgroep te brengen. - interne samenwerking beleidsafdelingen voor de promotie van regelingen. Voorbeeld uit de praktijk: Duurzaamheidsproject energie besparing Gendt In samenwerking met Lingewaard Energie energiebesparende projecten nadrukkelijk onder de aandacht brengen bij de doelgroep mensen met een laag inkomen. Een goed initiatief vanuit milieuoogpunt en goed voor de portemonnee. 5.2 Uitvoering van de Maatregelen Participatiewet. Deze aanpassingen als gevolg van de inwerkingtreding Maatregelen WWB zorgen ervoor de sociale zekerheidsregelingen houdbaar en toegankelijk blijven. Daarnaast bieden de maatregelen mensen die het niet redden een extra steuntje in de rug. Om de bijstand activerende te maken spreekt de casemanager bijstandsgerechtigden aan op de inzet van de eigen mogelijkheden, tegelijkertijd oog houdend voor de menselijke maat en ruimte voor maatwerk. Wij repareren het rijksbeleid niet met bijzondere bijstand of armoedemiddelen. Daar waar mogelijk bieden wij ondersteuning voor maatwerk en delen nieuwe zorgen met de verantwoordelijke Minister van Sociale zaken en werkgelegenheid. Het college heeft namens de raad in januari 2015 hun zorgen bij de Minister aangegeven over de gevolgen van de introductie van de kostendelersnorm binnen de WWB voor Wajongers. 11 Aansluiting afstemmingsafspraken via afdeling BPO met Lokaal Zorgnetwerk (convenant ) bij o.a.multi problematiek, woningontruiming etc. 27

28 5.3 Meer maatwerk gericht beleid Door de Maatregelen WWB wijzigen de wetsartikelen over bijzondere (categoriale) bijstand (artikel 35) en de langdurigheidstoeslag (artikel 36). Dit vraagt om een aantal beleidskeuzes ten aanzien van het activerend armoedebeleid/inkomensondersteuning. De focus ligt op individueel maatwerk. De bijzondere bijstand moet gericht worden ingezet voor de vergoeding van daadwerkelijk gemaakte kosten van mensen die hier echt zelf niet in kunnen voorzien en deze aanvullende ondersteuning echt nodig hebben. De regering beoogt niet alleen geldelijke ondersteuning te bieden, maar ook de persoonlijke en maatschappelijke situatie te verbeteren en waar mogelijk de belanghebbende weer te laten deelnemen aan het arbeidsproces. Verbetering op genoemde terreinen kan een toekomstig beroep op de (bijzondere) bijstand voorkomen. Met andere woorden, de ondersteuning moet ook een (langdurig) effect hebben. Het uitgangspunt van het bijzondere bijstandsbeleid is: individueel maatwerk, indien het echt niet anders kan. Wij passen het beleid gericht toe. Voor alle armoederegelingen geldt nu de inkomensgrens van 110% van de bijstandsnorm. Aan de hand van budget ontwikkelingen stellen we de mogelijkheid vast om de inkomensgrens te wijzigen. Uitgangspunt blijft het activerende karakter van ons beleid vast te houden en de stap naar werk lonend te houden. Voor de regeling kwijtschelding belastingen blijft de wettelijke norm gelden. Dit is rijksbeleid. Inkomenspolitiek is overigens voorbehouden aan het rijk. Samengevat geldt voor de bijzondere bijstand beleid in 2015 en 2016 het volgende: - Inkomensgrens van 110% van de bijstandsnorm; aan de hand van budgetontwikkeling 2015 vaststellen of de inkomensgrens verruimd kan worden naar 120% in de begroting 2016; - Handhaven MEEDOEN regeling; mogelijkheid via inwonersparticipatie onderzoeken of de regeling voldoende tegemoet komt aan de doelstelling en doelgroep; - Maatwerk leveren ingeval van stapeling eigen bijdragen via de bijzondere bijstand. - Verhogen van de bijzondere bijstand als bijdrage aan de premie voor de Collectieve Aanvullende Ziektekostenverzekering voor minima om de eigen bijdrage Wmo en het eigen risico ziektekosten te compenseren; - Handhaven van het betrekken van de reserveringscapaciteiten bij het beoordelen van aanvragen voor duurzame gebruiksgoederen. De individuele inkomenstoeslag bij de beoordeling hiervan betrekken. - Recht op individuele inkomstentoeslag te laten ontstaan indien een belanghebbende langer dan drie jaar een inkomen ontvangt op 110% van de bijstandsnorm, geen vermogen heeft boven de grens van de wet en geen uitzicht heeft op inkomensverbetering en zijn verplichtingen verbonden aan de uitkering is nagekomen in het jaar voorafgaand aan de aanvraag. De bedragen zijn vastgesteld in de verordening inkomenstoeslag en bedragen in 2015: Individuele inkomenstoeslag 2015 Categorie Bedrag Gehuwden 521,00 Alleenstaande-ouders 470,00 Alleenstaanden 368, Studieregeling voor studenten met arbeidsbeperkingen In de Participatiewet is een studieregeling opgenomen: de individuele studietoeslag. Hiermee krijgt het college de mogelijkheid mensen met een arbeidshandicap, van wie is vastgesteld dat ze niet in staat zijn het minimumloon te verdienen, een individuele studietoeslag te verstrekken als ze studeren. Dit vanuit de gedachte dat het afronden van een studie de positie op de arbeidsmarkt versterkt. De gemeente Lingewaard heeft in de verordening Individuele studietoeslag Participatiewet de 28

29 tegemoetkoming vastgesteld op 100 euro per maand waarbij de persoon slechts eenmaal binnen een periode van 6 maanden hiervoor in aanmerking kan komen. 5.5 Communicatiemogelijkheden onderhouden Communicatie blijft belangrijk. Landelijke ontwikkelingen en lokale besluitvorming delen met inwoners en samenwerkingspartners ondersteunt initiatieven om van regelingen gebruik te maken. In 2015 en 2016 gaan we hiervoor het volgende doen: - Cliëntenraad pro actief informeren en betrekken bij doorontwikkelingen Participatiewet; zij kunnen gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen. Een speerpunt is het actualiseren van de beleidsregels WWB naar de Participatiewet. - Nagaan of via een andere vorm van inwoners participatie onderzocht kan worden of extra regelingen als de Meedoen regeling voldoet bij ondersteuning van mensen met een laag inkomen; (pilot overheidsparticipatie) - Netwerken onderhouden door informatie uitwisseling op consulent en beleidsniveau en nieuwe initiatieven door integrale beleidsuitwisseling ondersteunen; - Actief met inwoners met een uitkering en samenwerkingspartners communiceren door - verspreiding nieuwsbrief Sociale zaken ; - actualisatie klantenmap rekening houdend met laaggeletterdheid en anderstaligen. - uitbreiding voorlichtingsmateriaal waaronder folder over klachtenprocedures. 29

30 Bijlage 1 Instroomschema Participatiewet