aansprakelijkheid Van links naar rechts

Transcriptie

1 april 2012 nr. 4 Jaargang 20 Maandelijks Verschijnt niet in juli Afgiftekantoor Antwerpen X P inhoud aansprakelijkheid Van links naar rechts 1 schaderegeling Inspanningen in het weekend 2 zwakke weggebruiker Betrokkenheid garandeert niets 3 aansprakelijkheid Kijk uit! 5 voertuig Car-pass niet waterdicht 6 omnium De natuur of eigen schuld 8 aansprakelijkheid Van links naar rechts Wanneer de versies van de partijen betrokken in een verkeersongeval elkaar tegenspreken, geeft de verklaring van een getuige vaak de doorslag. Dit voor zover de beweringen van de getuige niet ingaan tegen de materiële bewijzen. Vlak voor de botsing rijdt de heer Honda met zijn motorfiets achter de personenwagen van mevrouw Averechts. Aangekomen op de parking van de industriezone te Lint wenst mevrouw Averechts haar voertuig te parkeren in de parkeervakken aan haar rechterzijde. Tijdens dit manoeuvre komen beide voertuigen met elkaar in aanrijding. Volgens de heer Honda week zijn voorligger uit naar links. Hij vervolgt zijn weg wanneer de auto plots rechtsaf slaat zonder te pinken. Mevrouw Averechts verklaart aan de verbalisanten rechtsaf te slaan om te parkeren. Ze weet niet meer of ze haar richtingsaanwijzer had ontstoken, maar ze denkt van wel. Haar voertuig wordt plots rechts vooraan aangereden door een motorfiets die zij niet had zien aankomen. Ze was op weg naar de volleybaltraining. Er is een getuige van het ongeval, met name Jill Touret. Nbau.NN/Nbaunn/KL-NN01 EXTRA VOORDEEL VOOR U ALS ABONNEE Als abonnee van deze nieuwsbrief heeft u gratis toegang tot het volledige online archief ervan op Handig als u een artikel uit een vorig nummer wil raadplegen. U logt gewoon in met uw gebruikersnaam en paswoord. Kent u deze niet meer? Bel gratis naar onze klantendienst op of mail naar info@kluwer.be. De getuige, die zich op de parking bevond, geeft te kennen dat de motorrijder zeer snel kwam aangereden. De autobestuurder was naar rechts aan het afslaan met de rechterrichtingsaanwijzer ontstoken wanneer de motorrijder begon te slippen. Hij had zijn motorfiets niet meer onder controle en reed in op het afslaande voertuig. Ik ben geen familie van één der partijen maar ik ken ze allebei van ziens. Uit de schadelokalisatie van de personenwagen blijkt dat het voertuig al volledig dwars stond toen het werd aangereden. De beoordeling van de aansprakelijkheid wordt voorgelegd aan de politierechtbank te Antwerpen. De politierechter leidt uit de plaats van de schade-impact af dat mevrouw Averechts op het moment van de aanrijding helemaal dwars moet hebben gestaan. Dit kan enkel wanneer zij voordien eerst naar links is uitgeweken om vervolgens rechtsaf te slaan.

2 2 NIEUWSBRIEF AUTO NR 4 APRIL 2012 KLUWER Wanneer eerst naar links wordt uitgeweken kan de rechterrichtingsaanwijzer onmogelijk in werking zijn geweest. Mevrouw Averechts weet bovendien niet meer of ze haar richtingsaanwijzer al dan niet had gebruikt. De heer Honda betwist dat deze was ontstoken. Getuige is niet objectief Met de verklaring van getuige Touret houdt de rechtbank geen rekening, nu blijkt dat ze in dezelfde volleybalploeg speelt als mevrouw Averechts. Haar verklaring beide partijen van ziens te kennen, is bijgevolg niet correct. De politierechter stelt zich dan ook grote vragen bij de objectiviteit van deze getuige. Wat vaststaat, is dat mevrouw Averechts een manoeuvre uitvoerde en bijgevolg voorrang diende te verlenen aan de andere weggebruikers. De heer Honda reed al enige tijd achter haar voertuig, doch zij verklaarde hem niet te hebben gezien. Voor de politierechter staat het vast dat mevrouw Averechts de enige aansprakelijke is van deze aanrijding. (Pol. Antwerpen 7 november 2011, niet gepubliceerd) schaderegeling Inspanningen in het weekend Wanneer een slachtoffer ondanks een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid toch het werk hervat, maar hierbij extra inspanningen moet doen, moet hij hiervoor vergoed worden. De vraag is of hij deze meerinspanningen ook tijdens het weekend levert. Op een herfstdag in oktober raakt de heer Effort betrokken in een verkeersongeval. Een verstrooide tegenligger komt terecht op de weghelft van het tegemoetkomende verkeer waardoor beide voertuigen frontaal met elkaar in aanrijding komen. De verstrooide tegenligger wordt strafrechtelijk vervolgd. Hij betwist de betichtingen en wordt door de politierechter op grond van twijfel vrijgesproken. De heer Effort, die zich burgerlijke partij had gesteld, gaat in beroep. Op basis van de schadelokalisatie en de plaats van de brokstukken oordelen de rechters in beroep dat de verstrooide tegenligger aansprakelijk is voor het ongeval. Zonder gordel rijden verergert schade Omtrent de burgerlijke belangen stelt deze laatste dat de kwetsuren van de heer Effort minder ernstig zouden geweest zijn als hij zijn veiligheidsgordel zou gedragen hebben.

3 KLUWER NIEUWSBRIEF AUTO NR 4 APRIL Ook de rechtbank is van mening dat er sprake is van foutieve risico-aanvaarding. De fout in hoofde van het slachtoffer heeft het schadegeval niet veroorzaakt, maar heeft wel bijgedragen tot zwaardere gevolgen, zodat een verdeling van aansprakelijkheid op burgerlijk vlak zich opdringt. De heer Effort moet één derde van zijn lichamelijke schade zelf dragen. Dit heeft ook gevolgen voor de medische kosten. Het ziekenfonds betaalde 6.029,44 euro en het remgeld van de heer Effort bedroeg 692,51 euro. Bij een verdeling van aansprakelijkheid heeft de mutualiteit voorrang op het slachtoffer, zodat hij in casu niets van het remgeld meer kan terugvorderen van de aansprakelijke bestuurder. Meerinspanningen als gevolg van arbeidsongeschiktheid Het voornaamste discussiepunt bij de lichamelijke schade van de heer Effort heeft betrekking op de meerinspanningen. De gerechtsexpert kende, na een periode van volledige arbeidsongeschiktheid, degressieve periodes van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid toe (25%, 15%, opnieuw 25% en 10%). De heer Effort vordert een vergoeding voor de meerinspanningen die hij moest leveren bij het hervatten van het werk, ondanks een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. De vergoeding voor meerinspanningen komt tegemoet aan de schade als gevolg van extra inspanningen die moeten geleverd worden bij het uitoefenen van professionele activiteiten. De aansprakelijke bestuurder stelt dat deze vergoeding slechts voor 5 dagen per week kan worden gevorderd. Meerinspanning heeft weerslag op weekend De rechtbank is echter van oordeel dat de inspanningen die men moet leveren tijdens de week, zich ook laten voelen tijdens het weekend. Bijkomende inspanningen kunnen zich eveneens voordoen bij andere activiteiten, wat dan evenzeer kan leiden tot schade. De volledige eis van de heer Effort wordt toegekend, mits toepassing van de verdeelsleutel. (Rb. Brugge 4 november 2011, niet gepubliceerd) zwakke weggebruiker Betrokkenheid garandeert niets Wanneer zwakke weggebruikers door hun eigen onachtzaamheid letsels oplopen, biedt artikel 29bis van de wet betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverze-

4 4 NIEUWSBRIEF AUTO NR 4 APRIL 2012 KLUWER Valpartij kering inzake motorrijtuigen (hierna: WAM-wet) nog een financiële uitweg. Daartoe is de betrokkenheid van een motorrijtuig vereist. Maar dit volstaat niet. Mijnheer Malchance heeft autopech maar kan gelukkig beroep doen op zijn bijstandcontract. Een onmiddellijke herstelling is niet mogelijk en het voertuig moet getakeld worden. De takelwagen brengt alles over naar de garage van Langleterre. Het is al donker wanneer het konvooi aankomt en het ontladen langs de openbare weg aanvangt. Moeder Langleterre komt een handje helpen maar struikelt spijtig genoeg over de koppelingsbaar die de takelwagen had laten zakken. Ze had deze niet opgemerkt en loopt bij haar val allerlei verwondingen op. Art 29bis Het staat vast dat het slachtoffer een zwakke weggebruiker is en dat zij letselschade heeft geleden, dat het ongeval zich niet op privé-terrein heeft voorgedaan en dat de takelwagen betrokken is. En toch wil de BA-verzekeraar niet tot vergoeding overgaan. Verkeersongeval Het verweer van deze maatschappij bestaat erin te stellen dat we niet te maken hebben met een verkeersongeval maar met een ongeval in het kader van het exploitatierisico. Dit standpunt volgend, zou de verzekeraar BA Auto op geen enkele manier moeten tussenkomen (noch op basis van art 29bis van de WAM-wet, noch op die van de gewone aansprakelijkheid). De rechtbank wijst erop dat de schade moet ontstaan bij een verkeersongeval, zijnde een ongeval in een verkeerscontext. Het betrokken voertuig of het slachtoffer moet deelnemen aan het verkeer waarbij vervoersmiddelen, voetgangers of eventueel zelfs dieren betrokken zijn en waarbij het ongeval verband houdt met de risico's van het wegverkeer. Onder dat laatste verstaat men de risico's die inherent zijn aan het gebruiken van de weg om zich te verplaatsen. Dit moet van toepassing zijn op minstens één van de betrokken personen of voertuigen. Lossen is geen verkeersrisico De betrokken rechter beschouwt het laden of lossen van een stilstaand motorrijtuig niet als een verkeersdeelname. Mevrouw Langleterre passeerde er niet toevallig als voetgangster maar hielp en gaf zelfs instructies. De activiteit waarbij zij gekwetst raakt, staat volkomen los van enige deelname aan het wegverkeer en is niet verbonden aan enig risico dat zich binnen de sfeer van het wegverkeer bevindt. Haar vordering op basis van art 29bis van de WAM-wet wordt afgewezen. (Pol. Brugge 16 juni 2010, RW , nr. 14)

5 KLUWER NIEUWSBRIEF AUTO NR 4 APRIL aansprakelijkheid Kijk uit! Wanneer een voetganger op de openbare weg ten val komt, kan er sprake zijn van een gebrek als oorzaak van de val. Het slachtoffer begaat echter mogelijk zelf ook een fout. Feestje bouwen In juli 2006 viert een wijkcomité in De Haan feest. De gemeente heeft voor de nodige infrastructuur gezorgd, waaronder een stevige elektriciteitskabel die op de openbare weg ligt. Mevrouw Pladarms valt of struikelt hierover als voetganger. Dit is althans haar verhaal, dat enkel bevestigd wordt door haar verwanten. De politie heeft later alleen de verklaring van haar dochter geregistreerd. Gebrek? De gemeente wordt gedagvaard als bewaarster van de openbare weg, die getroffen is door een gebrek. Dat ze de bewaarster is, wordt niet in vraag gesteld. Wel rijzen er vragen over het gebrekkig karakter van de weg. De rechter herinnert aan de geldende principes: een zaak is gebrekkig wanneer zij een abnormaal kenmerk vertoont, dat haar ongeschikt maakt voor het normaal gebruik conform de bestemming ervan, en dit kenmerk van die aard is om in bepaalde omstandigheden aan derden schade te berokkenen. Ook wijst hij er op dat het gebrek niet inherent aan de zaak of blijvend van aard moet zijn. Het volstaat dat het gebrek een samenstellend deel van de zaak uitmaakt. Wordt het bestaan van een gebrek aanvaard, dan wordt de bewaarder vermoed aansprakelijk te zijn. Abnormaal kenmerk Om te bepalen of de staat van de weg abnormaal is, zal men deze vergelijken met het model van de weg. Is er sprake van een verschil tussen de concrete weg en het algemeen model, dan is het abnormaal kenmerk aangetoond. Daarbij gaat men niet uit van de ideale weg maar wel van wat men redelijkerwijze mag verwachten. Is er met andere woorden nog sprake van een normale, veilige structuur? Weten, zien, kennen Bewaarders roepen vaak in dat ze geen kennis hadden van het gebrek of het gebrek zichtbaar was voor het slachtoffer, dan wel dat het slachtoffer weet had van het gebrek. Dit zijn allemaal elementen die niet ter zake doen en de vermoede aansprakelijkheid niet opheffen. De kabel Bij een wijkfeest met kermisattracties is het normaal dat er allerlei nutsvoorzieningen aanwezig zijn. De aanwezigheid van kabels is derhalve op zich niet abnormaal. Wel is het normaal dat de gemeente er voor zou zorgen dat elk gevaar voorkomen wordt. Dat mevrouw Pladarms gevallen of gestruikeld is over de kabel, kan niet ernstig betwist worden, ook al wordt er pas later een verklaring afgelegd tegenover de politie en zijn de getuigen allen verwanten van het slachtoffer. Nu de kabel niet werd ingebed of afgedekt, kan er niet meer gesproken worden van een veilige structuur. Dat er geen andere ongevallen plaats hebben gevonden of jongere weggebruikers niet over de kabel zouden gevallen zijn, verandert hier niets aan.

6 6 NIEUWSBRIEF AUTO NR 4 APRIL 2012 KLUWER Ontkomen aan de aansprakelijkheid De gemeente is daarom aansprakelijk gesteld. Wat kan de bewaarder van de gebrekkige zaak wel doen om aan een integrale vergoedingsplicht te ontsnappen. Zeggen dat hij geen fout heeft begaan, lost niets op. Wel zou hij kunnen proberen te bewijzen dat de schade mee veroorzaakt is door (onder andere) de fout van het slachtoffer zelf. Elke voetganger moet immers zien waar hij zijn voeten zet en waakzaam zijn bij het volgen van de weg. Dit is zeker zo wanneer men een feestterrein betreedt waar men zich aan allerlei obstakels moet verwachten. Het struikelen/vallen over een dikke, zichtbare kabel had, mits de nodige voorzichtigheid in hoofde van mevrouw Pladarms, voorkomen kunnen worden. Met een normale aandacht zou de schade er niet (in dezelfde mate) geweest zijn. De rechtbank besluit dat beide aspecten in gelijke mate hebben bijgedragen tot de geleden schade zodat het slachtoffer slechts 50% van haar schadevergoeding kan claimen bij de gemeente. (Pol. Brugge, 30 maart 2009, RW , p. 1051) voertuig Car-pass niet waterdicht U kent ongetwijfeld het grappige televisiespotje van Car-pass met de man die ettelijke kilometers achteruit rijdt in de hoop zijn kilometerstand terug te draaien. Met het initiatief van de Car-pass wil de overheid fraude met de kilometerteller bestrijden. En toegegeven, het werkt. Toch is het systeem niet waterdicht. Met de wet van 11 juni 2004 wordt het wijzigen van de kilometerstand van een voertuig uitdrukkelijk strafbaar gesteld. De correctionele straf is niet mals. Een inbreuk wordt gesanctioneerd met een gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met een geldboete van 10 euro tot euro of met een van die straffen alleen. De regeling is van toepassing op personenwagens, lichte vrachtauto s, minibussen en kampeerwagens. Car-pass registreert kilometerstand Als controlemiddel bij uitstek wordt de Car-pass ingevoerd. Feitelijk gaat het om een document waarop de door vaklui en de instellingen voor automobielinspectie geregistreerde kilometerstanden worden verzameld. De per koninklijk besluit opgerichte VZW Car-pass levert de passen af. Deze pas is een verplicht document bij elke verkoop in België van een gebruikt voertuig. Op basis van een internetadvertentie koopt de heer Duts op 18 september 2009 een tweedehands Alfa Romeo Spider. De wagen werd een eerste keer gebruikt op 10 september De prijs bedraagt euro. Bij wijze van betaling ruilt hij zijn eigen BMW in. Bij de transactie wordt een geldig keuringsbewijs en een Car-pass meegeleverd. Deze geeft een kilometerstand aan van km.

7 KLUWER NIEUWSBRIEF AUTO NR 4 APRIL Al snel na de verkoop vertoont het voertuig diverse technische gebreken. Bij een grondig onderzoek van de wagen wordt een onderhoudsboekje in de koffer aangetroffen. Dit werd een laatste keer in 2002 ingevuld bij een kilometerstand van km. Dit maakt de heer Duts bijzonder argwanend. Hij surft naar de site waar hij de wagen op vond, en stelt tot zijn verbazing vast dat zijn BMW te koop wordt aangeboden met een alweer gemanipuleerde kilometerstand. Daarop contacteert de heer Duts de verkoper, de heer Smart, met het oog op een minnelijke ontbinding van de koop. Hij eist terugbetaling van de koopsom en de gemaakte kosten, voor een totaal van 7.846,62 euro. De heer Smart geeft echter niet thuis, zodat het tot een dagvaarding komt. Verkoop of ruil? Een aangestelde gerechtsdeskundige bevestigt de kilometerfraude. Omdat de vordering gesteund is op de principes van een koopovereenkomst, moet de rechter in eerste instantie nagaan of het om een koop dan wel een ruil gaat. Het onderscheid is van belang voor de schadevergoeding. Bij een ruil is bijvoorbeeld een vernietiging uit hoofde van benadeling niet mogelijk. De rechtbank van eerste aanleg hakt deze knoop snel door in een vonnis van 25 maart Het betreft wel degelijk een koop. Er is een overeenkomst en er is een opgave van het verkocht goed en de prijs. Vermits bij de koop de kilometerstand één van de doorslaggevende elementen was, wordt de hypothese van dwaling weerhouden. Bij een juiste kilometerstand is het duidelijk dat de heer Duts nooit zoveel zou hebben willen betalen. De koopovereenkomst wordt daarom vernietigd. Wist verkoper van kilometerfraude? Of er ook een recht is op een schadevergoeding voor de bijkomende kosten, hangt af van het feit of er ook bedrog is. Was de verkoper met andere woorden op de hoogte van de gemanipuleerde kilometerstand. Het is daarvoor niet noodzakelijk dat de heer Smart zelf de kilometerstand terugdraaide. Vermits de heer Smart in het verkeer na de koop op diverse leugens kon betrapt worden o.a. over het al dan niet vervangen van de distributieriem, is het voor de rechtbank snel duidelijk dat deze minstens op de hoogte moest geweest zijn van de kilometerfraude. De koopovereenkomst wordt daarom vernietigd wegens bedrog. Wees voorzicht bij de aankoop van tweedehands voertuig De hele vordering wordt evenwel niet toegekend. De heer Duts heeft immers een jaar met de Alfa gereden. Dit voordeel raamt de rechtbank op 750 euro. Van de koopsom moet dus maar terugbetaald worden. De andere kosten voor herstellingen en onderhoud, worden wel toegekend voor zover ze geen normaal onderhoud betreffen. De heer Smart moet euro betalen. Achteraf is het vonnis onuitvoerbaar gebleken. De verkoper van vreemde origine is immers met de noorderzon vertrekken. Bij het aankopen van een wagen via het internet blijft toch voorzichtigheid geboden. Voor importwagens is de historiek van de Carpass beperkt. (Rb. Antwerpen 25 maart 2011, niet gepubliceerd)

8 8 NIEUWSBRIEF AUTO NR 4 APRIL 2012 KLUWER omnium De natuur of eigen schuld Tegen de kracht van de natuur is geen verhaal. Bij schade helpt enkel een zaakschadeverzekering. Een omniumverzekering met andere woorden. En inderdaad, veel verzekeraars bieden een beperkte omnium aan die de schade veroorzaakt door de natuur vergoedt. Hagel is een mooi voorbeeld. Maar ook vallende rotsblokken en een aanrijding met dieren is vaak gedekt. Op 25 augustus 2002 doet zich te Rijkevorsel een ware stortvloed voor. Als gevolg hiervan loopt het geparkeerde voertuig van de heer Humide gedeeltelijk onder. Deze probeert het voertuig zelf te verplaatsen. Wanneer hij de motor probeert te starten, zuigt de motor water aan waardoor een motorpanne ontstaat. De herstelkosten bedragen 4.012,33 euro. Geen nood. De heer Humide heeft een beperkte omniumverzekering die schade door natuurkrachten vergoedt. De verzekeraar weigert echter elke vergoeding. Volgens de verzekeraar is de schade het gevolg van de eigen fout door de wagen te proberen starten, hoewel deze overstroomd was. De benadeelde laat het daar echter niet bij en daagt de verzekeraar voor de rechter. In eerste aanleg haalt hij zijn slag thuis. De verzekeraar wordt veroordeeld. Wel worden slechts moratoire intresten toegekend, vanaf de ingebrekestelling. De intresten zijn immers niet automatisch verschuldigd vanaf de datum van het schadeverwekkende feit. De verzekeraar tekent beroep aan zodat het hof van beroep zich moet buigen over de zaak. Volgens het Hof is het aan de heer Humide om aan te tonen dat de schade onder de dekking van de polis valt en er niet wordt door uitgesloten. In de polis worden de natuurkrachten beperkend opgesomd: overstroming, hagel, storm, steenslag, grondverschuiving, sneeuw- of ijsdruk, lawine of enig andere natuurkracht. Motor had geen schade voor het starten De verzekeraar aanvaardt dat de lokale overstroming onder het begrip natuurkracht valt. Hij betwist wel dat deze overstroming de schade heeft veroorzaakt. Uit geen enkel element blijkt dat de motor al geblokkeerd was voor de heer Humide instapte. De wagen reed nog over een halve meter vooruit alvorens stil te vallen. De motor blokkeerde pas omdat water werd aangezogen door de luchtinlaat die zich op een hoogte van 25 cm bevond. In een arrest van 4 oktober 2005 wordt de eerste uitspraak hervormd. De heer Humide ziet zijn vordering afgewezen. (Antwerpen 4 oktober 2005, niet gepubliceerd) Redactieraad: Johan De Wit, Kathleen Kengen, Peter Vanheusden, Tom Vanwambeke, Paul Winters. Eindredactie: Erik Roelants, nieuwsbrief.auto@wkb.be. De redactie streeft naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. De namen die in de artikels vermeld worden, zijn fictief. Enige overeenstemming met reële personen of zaken is niet intentioneel en berust louter op toeval. De nieuwsbrief Nieuwsbrief Auto is een uitgave van Kluwer Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk, Ragheno Business Park, Motstraat 30, B-2800 Mechelen. Kluwer klantenservice: tel (gratis oproep) (vanuit het buitenland), fax , info@kluwer.be Wolters Kluwer Belgium NV. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.