Gezond vertrouwen. Liberale Mutualiteit. Uw ziekenfonds moderniseert Pagina 2. Gezond de herfst en winter door Pagina 4-5

Transcriptie

1 LLM, LIVORNOSTRAAT BRUSSEL - 02/ WEBSITE: - VERANTW.UITG./AFZENDER: G. MESSIAEN, LIVORNOSTRAAT BRUSSEL - 45 STE JAARGANG - TWEEMAANDELIJKS - VERSCHIJNT NIET IN JULI EN AUGUSTUS Ledenblad van de Landsbond van Liberale Mutualiteiten NOVEMBER-DECEMBER 2014 Uw ziekenfonds moderniseert Pagina 2 Gezond de herfst en winter door Pagina 4-5 Stoppen met roken: voor iedereen anders Pagina 7 5 PB- PP B BELGIE(N) - BELGIQUE P Liberale Mutualiteit Gezond vertrouwen Agenda - Vrije tijd - Wanneer het minder goed gaat...

2 >> Uw ziekenfonds en u Uw ziekenfonds moderniseert Als lid staat u bij ons centraal. Om u de beste dienstverlening te blijven garanderen, verandert vanaf 2015 het informaticasysteem bij LM. Wij kiezen namelijk voor een toepassing die meer aansluit bij ons takenpakket als ziekenfonds. Zo kunnen we uw documenten en ziekenfondsgegevens op de beste manier blijven behandelen. Daarnaast zorgt deze toepassing ervoor dat onze werking nog beter is afgestemd op uw verwachtingen. Op 1 januari 2015 nemen al onze diensten de nieuwe toepassing in gebruik. Deze verandering vraagt enige aanpassing voor onze medewerkers, maar wij doen er alles aan opdat u als lid hiervan zo weinig mogelijk hinder ondervindt. Nieuwe website Surft u vanaf januari 2015 naar of dan komt u terecht op een splinternieuwe website! De website geeft u onder andere een uitgebreid overzicht van onze voordelen en diensten, nuttige informatie over de ziekteverzekering en praktische richtlijnen. Onze nieuwe website bevat ook een ganse rubriek met actuele gezondheidsinformatie en praktische tips om actief aan uw gezondheid te werken. Uiteraard vindt u er ook alle praktische informatie van uw ziekenfonds terug, zoals de kantoren, contactgegevens en formulieren. Nieuw op de website is het uitgebreid overzicht van onze verschillende verzekeringsformules. U vindt er niet alleen informatie over Hospitaal-Plus, de hospitalisatieverzekering van LM, maar ook over onze gloednieuwe tandverzekering. Nieuwe tandzorgverzekering start januari 2015 Wanneer u uw tanden bloot lacht, wilt u graag dat die er goed uitzien. Daarom is een goede mondhygiëne belangrijk. Bij een goede mondhygiëne hoort een regelmatig bezoek aan de tandarts. Tandverzorging valt echter vaak duur uit. Vanaf 1 januari biedt Hospitaal-Plus een betaalbare verzekering aan die u helpt deze kosten te dragen. Naar de tandarts voor een orthodontische behandeling, een kunstgebit of gewoon voor het vullen van gaatjes of het trekken van tanden, het is geen geheim dat het een aardige duit kost. Via Tand-Plus vergoedt de Liberale Mutualiteit haar leden al een heel deel van hun tandartskosten. Toch laten bepaalde tandzorgen u nog met een gepeperde rekening achter. Te veel mensen schuiven noodzakelijke tandzorg dan ook op de lange baan. Voortaan hoeft u een bezoek aan de tandarts of tandarts-specialist niet meer uit te stellen dankzij de tegemoetkomingen in de kosten voor zowel preventieve en curatieve tandverzorging, parodontologie, orthodontie als voor tandprotheses en implantaten. Net als de hospitalisatieverzekeringen van Hospitaal-Plus streeft ook onze tandzorgverzekering ernaar een maximale dekking te bieden tegen een minimale bijdrage. Zo laat u uw gebit verzorgen zonder zorgen over de rekening die volgt. Zich verzekeren kan vanaf 1 januari 2015*. *Onder voorbehoud van goedkeuring door de Controledienst voor de ziekenfondsen Meer informatie vindt u op Blijf op de hoogte! Blijf op de hoogte van alle ziekenfondsnieuws en schrijf u in 2015 in voor de nieuwsbrief van uw ziekenfonds via onze nieuwe website. Voor actueel gezondheidsnieuws kunt u zich inschrijven voor de gezondheidsnieuwsbrief van LM. e-loket Vanaf 2015 starten we eveneens met een nieuw online kantoor: het e-loket. Meld u aan met uw rijksregisternummer of uw elektronische identiteitskaart en beheer uw ziekenfondszaken vanuit uw luie zetel. Via mijn elektronisch dossier vindt u meer details over wat u juist kunt doen met het e-loket. Maakt u reeds gebruik van het online kantoor? Dan ontvangt u binnenkort nieuwe gegevens om u aan te melden. 2

3 >> Actualiteit Een gedeeld dossier bij uw apotheek Europa legt de lidstaten op om hun begrotingstekort onder de 3 % van het Bruto Binnenlands Product te houden. En zo zijn zowel de federale als de regionale regeringen op zoek naar manieren om de overheidsuitgaven te beperken. Ook de ziekteverzekering ontsnapt daar niet aan. In 2013 hebben een dertigtal actoren uit de sociale sector en de gezondheidszorg een Groenboek opgesteld dat een inventaris bevat van de problemen op het vlak van de toegankelijkheid van de gezondheidszorg in België. Hoewel onze ziekteverzekering de hele bevolking zou moeten dekken, blijven nog steeds een aantal categorieën uit de boot vallen: psychiatrische patiënten botsen op een muur, net zoals slachtoffers van seksueel geweld en alleenstaande moeders. Kortom, eigenlijk kan bijna iedereen door een ernstige ziekte, een handicap of een reeks van tegenslagen in armoede terechtkomen! Standpunt Gezondheid is geen commercie Een van de maatregelen om de toegankelijkheid voor iedereen te waarborgen is een verplichte toepassing van de derdebetalersregeling voor alle chronisch zieken en voor iedereen die recht heeft op de verhoogde verzekeringstegemoetkoming. Een ander voorstel om meer te investeren in preventie en gezondheidspromotie is ook voor ons een topprioriteit en dit al jaren. Voor dit alles zijn echter de nodige financiële middelen noodzakelijk. De groeinorm voor de verzekering voor geneeskundige verzorging mag niet worden verlaagd om het begrotingsgat dicht te rijden. Besparingen dienen te worden gezocht op andere terreinen. In de sociale zekerheid dienen integendeel meer middelen vrijgemaakt te worden om misbruiken te detecteren. De vraag kan evenwel gesteld worden of een procentuele verhoging nog van deze tijd is vermits gezondheid geen koopwaar is, moeten we af van een loutere cijfermatige, bijna commerciële benadering. Een jaarlijks te bepalen solidariteitspakket op basis van de behoeften kan een oplossing bieden, op voorwaarde dat deze solidariteit zeer ruim en zeker niet beperkend of uithollend is. Zo niet betekent dit dat we de poort openen naar een duale gezondheidszorg, zeg maar privatisering, waar enkel diegenen die het kunnen betalen nog verder zullen kunnen worden geholpen. Geert Messiaen Secretaris-generaal Maggie De Block: minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken Onafgezien van het feit dat de intermutualistische sector open en klaar staat voor een constructief gesprek en samenwerking met de nieuwe minister, verheugen de Liberale Mutualiteiten zich in het feit dat uiteindelijk de bevoegdheden van Sociale Zaken en Volksgezondheid onder 1 minister ressorteren. Hiervoor hebben we jaren gepleit! De meeste mensen kopen hun geneesmiddelen gewoonlijk aan bij de vaste apotheek. Deze apotheek houdt een dossier bij van de geneesmiddelen die we moeten innemen. Toch gebeurt het dat we af en toe onze geneesmiddelen bij een andere apotheek aankopen: de apotheek van wacht, een apotheek die op de weg naar huis of bij een vakantiebestemming ligt. Hierdoor is de vaste apotheek niet volledig op de hoogte van alle geneesmiddelen die we aankopen. Om dit te verhelpen kunnen apothekers sinds kort gebruik maken van het gedeeld farmaceutisch dossier. Aan de hand van dit dossier kunnen apothekers gegevens uitwisselen en krijgen ze een totaalbeeld van het geneesmiddelengebruik. Hierdoor kan de apotheker erover waken dat het gebruik van de geneesmiddelen veilig blijft voor u. Met een overzicht van alle geneesmiddelen kan de apotheker bijv. zien of u geen gevaarlijke combinaties van geneesmiddelen maakt of dat er iets misgelopen is met de dosering van uw geneesmiddelen. Apothekers kunnen het gedeeld farmaceutisch dossier raadplegen op voorwaarde dat u hier als patiënt uw toestemming voor geeft. Meer informatie vindt u op > ziekteverzekering > uw elektronisch gezondheidsdossier. Minder uitgaven voor geneesmiddelen Elk jaar slikken we meer geneesmiddelen dan het jaar ervoor, maar in 2012 is voor het eerst in vijftien jaar de stijging minder groot. Het gaat om een stijging van 2,3 % in plaats van 5,4 %. Dat blijkt uit het jaarverslag van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV). Het gebruik van geneesmiddelen steeg, maar de uitgaven ervoor zijn gedaald omdat de prijs per dosis daalt. Voor geneesmiddelen op voorschrift moeten we minder remgeld betalen en moet ook de ziekteverzekering minder tussenbeide komen. Er verstrijken namelijk meer patenten, waardoor er meer generische geneesmiddelen op de markt komen. Hierdoor daalt ook de prijs van de originele geneesmiddelen. Colofon U kunt de redactie van de «Liberale Mutualiteit» bereiken via: 02/ ledenblad@mut400.be 3

4 >> Interview Dossier gezond bewegen Gezond de herfst en winter door! Tijdens de herfst en winter bewegen we minder. Het is kouder en vroeger donker, waardoor het soms een hele inspanning vraagt om uit die warme zetel te komen. Nochtans zult u zich energieker en fitter voelen als u ook tijdens deze periodes blijft bewegen. Streef daarom naar 30 minuten lichaamsbeweging per dag. Beweeg regelmatig. Het is beter elke dag kort (minstens 10 minuten) te bewegen, dan slechts één keer per week een lange periode. Vermijd een zittend leven. Niet bewegen verzwakt namelijk de spieren en vergroot de kans op vallen en kwetsuren. Iedere kleine beweging is al positief ten opzichte van niet bewegen. Het is nooit te laat om (meer) te bewegen. Maar als u al lange tijd niet meer actief bent of als u gezondheidsproblemen hebt, raadpleeg dan eerst uw arts alvorens intensief te sporten. Luister ook steeds naar de signalen van uw lichaam. De voordelen van bewegen Lichaamsbeweging brengt allerlei gezondheidsvoordelen met zich mee. Bewegen vermindert onder andere het risico op allerlei aandoeningen, zoals zwaarlijvigheid, hartziekten, diabetes type 2, bepaalde soorten kankers en botontkalking. Daarnaast is bewegen positief om vallen te voorkomen. Lichaamsbeweging zorgt ook voor een ontspannende werking, een betere nachtrust en uitbreiding van het sociaal netwerk. Bewegen in de herfst en winter In de herfst en winter kan het glad, nat, koud of donker zijn, waardoor de kans op een ongeval of een blessure toeneemt. Toch is het belangrijk om ook tijdens deze maanden te blijven sporten. Bewegen kan bij elk weer en in elk seizoen, maar bereidt u voldoende voor op de weersomstandigheden. 4 GLADHEID In de herfst en winter is de grond vaak nat, besneeuwd of bevroren. Hierdoor wordt de grond glad waardoor de kans op valpartijen toeneemt. Een valpartij kan verantwoordelijk zijn voor een blauwe plek of een schaafwond, maar het kan ook blessures zoals een enkelverzwikking veroorzaken. Draag altijd goed passende schoenen en vermijd schoenen met een gladde zool om een valpartij te voorkomen. Pas ook steeds uw tempo aan of sport binnenshuis wanneer de weersomstandigheden te slecht zijn, ga bijvoorbeeld naar een fitnesscentrum of een overdekt zwembad. KOUDE Zorg voor de juiste sport-outfit als u buitenshuis beweegt. Draag kledij die bestand is tegen koude en regen: - draag geen katoen, dit neemt namelijk transpiratievocht op waardoor uw kledij nat kan worden. Kies liever voor thermische kledij die transpiratievocht gemakkelijker afvoert; - draag meerdere dunne lagen kledij boven elkaar, bijvoorbeeld thermische onderkledij, hierboven een laag voor de warmte en tot slot een ademende, vochtafstotende, winddichte laag; - zorg dat uw kledij niet doornat wordt. Draag daarom tijdens regenweer een winddichte, waterafstotende en ademende jas; - draag handschoenen om winterhanden te voorkomen;

5 - draag een muts, want u verliest veel warmte via uw hoofd. Een warm lichaam is ook beter bestand tegen de koude. Warm daarom al lichtjes op voordat u de deur uitgaat. DONKER In de herfst en winter wordt het sneller donker. Zorg daarom voor voldoende verlichting en reflecterende kledij zodat u opvalt als u in het donker wilt bewegen. Kies voor goed verlichte voet- of fietspaden en loop langs wegen die u goed kent. Zo weet u waar de putjes, stoepranden en andere onregelmatigheden zijn. Nog enkele bijkomende tips Infofiche: Pilates De combinatie van donkere dagen en grauw herfstweer nodigt niet echt uit om buitenshuis te sporten. Als u zichzelf moeilijk kunt motiveren om buiten te komen, kies dan voor een sport die u ook binnenshuis kunt beoefenen, zoals Pilates. Pilates is een bewegingsmethode waarbij spierbeheersing en ademhaling erg belangrijk zijn. De oefeningen bij Pilates bestaan uit een reeks van bewegingen en spreken verschillende spiergroepen aan. Hierin verschillen de oefeningen - Stel uzelf een doel, bijvoorbeeld een loopwedstrijd in het voorjaar. focussen op bepaalde spiergroepen, zo- sterk van andere methodes die vooral - Kies een activiteit die u leuk vindt. als BBB of Body sculpture. - Informeer bij de sportclubs in de buurt welke activiteiten ze organiseren, kies er een uit die u leuk vindt of volg een proefles Beoefent u regelmatig Pilates, dan krijgt om te testen welke activiteit u de leukste u een betere bewegingstechniek en coordinatie. U krijgt een kleinere kans op vindt. - Ga samen met iemand sporten of sport in groepsverband. Dit is leuker en werkt stimulerend om ook bij slecht weer te spor- rug- en nekklachten door een sterke en soepele wervelkolom en sterke rug- en ten. - Beoefen een sport op vaste tijdstippen. buikspieren. Daarnaast verbetert u uw Doe bijvoorbeeld onmiddellijk na het werk lichaamshouding, uw longcapaciteit en aan lichaamsbeweging. Zorg dat uw sportspullen klaar staan, zodat u niet in de ver- bloedcirculatie door de nadruk op een goede ademhalingstechniek. leiding komt om eerst even nog iets te doen. - Integreer beweging zoveel mogelijk in uw Iedereen kan Pilates beoefenen: zowel dagelijkse activiteiten, bijvoorbeeld de trap jong als oud en zowel met als zonder lichamelijke conditie. nemen in plaats van de lift, gaan wandelen tijdens de middagpauze, enz. - Ook dagelijkse activiteiten, zoals poetsen en tuinieren zijn beweging en dus positief. - Plan activiteiten met het hele gezin: maak een fietstocht, een bos- Sportprikkel wandeling, ga naar de schaatsbaan, een binnenzwembad, Interesse om Pilates of een andere bewegingsmethode te volgen? LM steunt uw beslis- enz. - Zet muziek op. Muziek motiveert om te bewegen en sing door middel van de sportprikkel. Als u zich inschrijft bij een sportvereniging, een fitnessclub, ook met dansen verbrandt u een joginitiatie of babyzwemmen kunt u rekenen energie. op een tussenkomst van 25 euro*. Wilt u echt niet de deur uit? Doe dan thuis aan beweging, bijvoorbeeld dagelijkse turnoefeningen, set-ups, fietsen op de hometrainer, touwtje springen, enz. *Dit bedrag kan regionaal verschillen 5

6 >> Kort nieuws Nieuw sinds september: de familierechtbank Sinds begin september bestaat er in iedere Belgische provincie een familierechtbank. Deze nieuwe rechtbank is bevoegd voor alle familiale geschillen. Dit betekent dat ze instaat voor onder andere: de verblijfsregeling voor minderjarige kinderen; het vastleggen van onderhoudsgelden; familiale conflicten waarbij minderjarigen betrokken zijn, zoals verblijfsregelingen of maatregelen in verband met het ouderlijk gezag; voorlopige en dringende maatregelen in verband met een echtscheiding, zoals onderhoudsgeld, de verblijfplaats van de kinderen of de verdeling van de goederen. De familierechtbank mag geen maatregelen uitspreken voor minderjarigen die in gevaar zijn en/of zelf een misdrijf hebben gepleegd. Hiervoor blijft de jeugdrechtbank bevoegd. Ook voor strafrechtelijke zaken, zoals seksueel misbruik, huiselijk geweld of onderhoudsgeld niet betalen is de familierechtbank niet bevoegd. Hiervoor blijft de strafrechtbank bevoegd. Minnelijke schikking Nieuw bij de familierechtbank is de Kamer voor minnelijke schikkingen. Als u een conflict wilt oplossen via een minnelijke schikking, kunt u samen naar de Kamer voor minnelijke schikkingen stappen. In deze kamer kunt u vrijuit spreken en een overeenkomst sluiten zonder een vonnis van de rechter. Lukt het niet om een overeenkomst te sluiten? Dan hebt u nog steeds de mogelijkheid om naar de gewone familierechtbank te stappen. Wat als onze gezondheidszorg een luxeproduct was? Stel u voor dat u alle ziektekosten uit uw eigen zak zou moeten betalen en dat u geen inkomen hebt bij ziekte. Kunt u zich voorstellen dat zo n wereld echt zou bestaan? Geneesmiddelen, medische raadplegingen en ziekenhuisopnames zouden onbetaalbaar zijn, tenzij u natuurlijk erg rijk bent en de volle prijs kunt betalen. Kortom, de gezondheidszorg zou dan enkel nog toegankelijk zijn voor een paar bevoorrechte personen. WAT ALS ONZE GEZONDHEIDSZORG EEN LUXEPRODUCT WAS? Gelukkig is het niet zo. Op ontdekt u wat dit voor u betekent. 6 Verantwoordelijke uitgever: Jo De Cock, Administrateur-generaal, Tervurenlaan 211, 1150 Brussel Het RIZIV bestaat 50 jaar. Sinds de oprichting ervan hebben we een systeem van gezondheidszorg dat kwalitatief hoogstaand, gemakkelijk toegankelijk en betaalbaar is. Het systeem heeft verschillende troeven: bij een ziekenhuisopname krijgen we een tegemoetkoming in de kosten; we krijgen een terugbetaling van de kosten voor een raadpleging bij de huisarts of van geneesmiddelen; als we ziek zijn krijgen we een uitkering van het ziekenfonds. Hier staan we niet altijd meer bij stil! Onzegezondheidszorg.be Surf naar en ontdek of herontdek wat het RIZIV en de ziekenfondsen allemaal doen. U vindt er onder meer terug wat ons systeem van gezondheidszorg zoal dekt. Het is erkend als een van de beste systemen ter wereld.

7 Brabant Koninginneplein Brussel Tel. 02/ Fax 02/ VOORWOORD Als de gezondheid meezit, gaat alles beter! Vaccinatie, mammografie, aankoop van rookstopmiddelen, botdensitometrie, tandzorgen, optiek, logopedie... Het lijdt geen twijfel dat wij u bij de Liberale Mutualiteit van Brabant een breed gamma van kwaliteitsvolle diensten en voordelen aanbieden om uw gezondheid zo goed mogelijk op peil te houden. Wij nodigen u uit om onze waaier van gezondheidsvoordelen te (her)ontdekken op de bladzijden A en D van dit ledenblad zodat u er ten volle van kunt genieten om uw fysiek, psychisch en sociaal welzijn op peil te houden. Bij de Liberale Mutualiteit van Brabant wensen wij ons resoluut te positioneren als bevoorrechte partner van uw gezondheid. Meer dan ooit wensen wij u en uw gezin in deze razendsnel veranderende wereld met raad en daad bij te staan in de bewaring van uw grootste kapitaal: uw gezondheid. UW gezondheid... ONZE prioriteit! M. DEWAELHEYNS Voorzitter Beter voorkomen dan genezen Bij de Liberale Mutualiteit van Brabant hebben wij als doel u een topdienst aan te bieden op vlak van gezondheid. Sommige ziekten kunnen vermeden worden Het is altijd aan te raden zich te laten vaccineren. Onze leden kunnen genieten van een tussenkomst in de kosten van alle in België erkende vaccins. De tussenkomst bedraagt 15 per lid en per kalenderjaar. Maar dat is niet alles Want wij komen eveneens tussen in de aankoopprijs van reisvaccins of van preventieve geneesmiddelen, alsook in de aankoop van anti-malariamiddelen. En dit voor 25 per lid en per kalenderjaar. De ongewenste zwangerschappen en hun gevolgen zijn een actueel thema. Wij willen ons steentje bijdragen aan vrouwen die zich wensen te beschermen tegen een ongewenste zwangerschap. We komen tot 30 per jaar tussen in de aankoopprijs van anticonceptiva. We bekommeren ons eveneens om een goed onderhouden mondhygiëne. We bieden daarom een tussenkomst aan in preventieve tandzorgen maar eveneens in de niet-vergoedbare tandzorgen. En aangezien een gezond gebit geen overbodige luxe is, betalen wij een tussenkomst van 372 in het kader van orthodontische behandelingen. En deze kan zelfs nog een keer vernieuwd worden voor bepaalde behandelingen die wat langer kunnen duren en dus meer kosten. Naast al deze verschillende voordelen komen we eveneens tussen in de kosten van het preventief onderzoek tegen prostaatkanker, van de mammografie en de preventie van osteoporose via botdensitometrie. A

8 >> Regio Brabant LIBERALE BONDEN VAN GEPENSIONEERDEN VAN BRABANT vzw Provinciale activiteiten Vrijdag 12 december 2014 Slotmoment JOSS-project: nadenken over later Waar? Liberaal Archief Gent, Kramersplein 23. Trein: vanaf het station Gent-Sint-Pieters met een van de volgende bussen van De Lijn: 34, 35, 36, 42, 44, 55, 57, 58, 70, 71, 72, 73, 74, 76, 77, 78 tot aan halte Heuvelpoort. Of te voet: 20 min. wandelen. Wagen: volg op de P-route de pijlen naar Parking P10 (Sint-Pietersplein). Programma: JOSS staat voor Jong en Oud Samen Sterk. Het JOSS-project liet gedurende 2 jaar 55-plussers uit heel Vlaanderen met elkaar in dialoog gaan over de latere levensplanning. Het resultaat hiervan ziet u op het slotmoment. In Gent komen er twee experts aan het woord: professor Lucien De Cock over hoe men zich kan voorbereiden op het latere leven en Emily Verté (VUB) over het effect van intergenerationele solidariteit in onze samenleving. Prijs: 5 Uiterste inschrijvingsdatum: dinsdag 25 november Donderdag 12 februari 2015 van 13u50 tot 15u30 Tentoonstelling: de prehistorische grot van Lascaux Waar? Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Jubelpark 10 te Brussel. Vanuit het station Brussel Centraal is er een metroverbinding (Lijn 1 en 5) naar het Jubelparkmuseum. Of tram 81: halte Merode en 200 m te voet. Programma: De prehistorische grot van Lascaux is een topmonument uit de wereldgeschiedenis. De schilderingen en gravures in de grot werden ongeveer jaar geleden gerealiseerd. Er zijn maar liefst 2000 dieren te zien en één raadselachtige voorstelling van een mens. Om de grot en de rotskunst te beschermen voor de toekomstige generaties werd de site in 1963 gesloten, 23 jaar na haar ontdekking in 1940 in de Dordogne. Dankzij wetenschappelijke reconstructies op deze tentoonstelling stapt u als het ware de prehistorische grot van Lascaux binnen. Een gids geeft meer uitleg over de culturele context. U leert hoe de mensen van toen leefden, op jacht gingen, aten en zich kleedden. U ziet authentieke skeletten en beenderen, een realistisch uitgewerkte babymammoet, evenals prehistorische gebruiksvoorwerpen en sieraden. Prijs: 13 Uiterste inschrijvingsdatum: donderdag 15 januari Voor inlichtingen, reservaties en inschrijvingsformulieren kunt u terecht bij LBG LVSW Brabant Heleen Verhasselt Koninginneplein 51/ Brussel tel. 02/ gsm 0478/ fax 02/ website: lbgb@mut403.be Rekeningnummer: BE B

9 AGENDA Skivakantie te Abtenau (Oostenrijk) Begeleid verblijf in halfpension van zaterdag 14 tot en met zaterdag 21 februari 2015 (data van verblijf ter plaatse) We verblijven in Abtenau in het luxehotel Gutjahr**** in goed uitgeruste kamers. Na een lange skidag kunt u op adem komen in het wellnessgedeelte met zwembad, 3 sauna s en jacuzzi. In het skigebied van Dachstein West brengen 60 liften u naar meer dan 140 km pistes. Prijs (*): Volwassenen: jaar op kamer van de ouders: jaar op kamer van ouders: jaar op kamer van ouders: jaar: 447 Supplement eenpersoonskamer: 70 Skivakantie voor jongeren van 13 tot 19 jaar in Skiwelt Amadé (Oostenrijk) Van vrijdag 13 tot en met zaterdag 21 februari 2015 Je verblijft in het vakantiecentrum Berghof te Werfenweng. Je slaapt er in ruime 6- tot 8- persoonskamers en geniet er van het lekkere eten. Je skiet in een van de grootste skigebieden van de Oostenrijkse Alpen. Amadé telt maar liefst 350 km skipistes. Je verkent ook het skigebied van Werfenweng. Vanaf de eerste dag staat een ervaren en gemotiveerd animatie/skiteam voor je klaar, dat ook leuke avondactiviteiten in petto heeft! Prijs (*): jaar: jaar: jaar: 548 Supplement huur skimateriaal met helm: 51 Egypte Hurghada Begeleide 8-daagse groepsreis van vrijdag 6 tot en met vrijdag 13 februari 2015 We verblijven in het vakantieoord El Gouna op 22 km van Hurghada, in het voortreffelijke hotel Three Corners Ocean View**** in all-inclusive. Het beschikt over superior kamers met lateraal zeezicht. Het biedt een lekkere keuken en een tot in de puntjes verzorgde service. Prijs (*): Per persoon in een tweepersoonskamer: 700 Supplement eenpersoonskamer: 112 Turkse Riviera Begeleide 10-daagse groepsreis van vrijdag 20 tot en met zondag 29 maart 2015 We verblijven er in all-inclusive in het volledig vernieuwd hotel Paloma Oceana Resort*****, aan een van de mooiste zandstranden van Side. Een uitstekende service, gastronomie en animatie staan hier centraal. Prijs (*): Per persoon in een tweepersoonskamer: 850 Supplement eenpersoonskamer: 210 VRIJE TIJD Wintervakantie te Aosta (Italië) Begeleid verblijf in volpension van zaterdag 7 tot en met zaterdag 14 maart 2015 Dit jaar trekken we naar Aosta in de Italiaanse Alpen. De historische stad is rijk aan archeologische sites. Het levendig centrum alsook het imponerende zicht op de Alpen maken het een heel aangename stad om in te verblijven. Dit doen we in hotel Turin***, gelegen pal in het centrum en vlakbij de kabelbaan die ons naar het skigebied van Pila brengt. Prijs (*): Niet-skiërs (volpension): 583 Skiërs (halfpension): 463 Supplement eenpersoonskamer: 108 Voor meer inlichtingen kunt u bellen naar 02/ of mailen naar publi@mut403.be Voor meer inlichtingen kunt u bellen naar 02/ of mailen naar libereurop@mut403.be (*) Bovenvermelde prijzen zijn geldig voor leden van de Liberale Mutualiteit in orde met de aanvullende diensten. C

10 >> Regio Brabant Wanneer het minder goed gaat Uw zicht is niet meer optimaal? Of het nu gaat over de aankoop van brilmonturen, glazen, contactlenzen of nachtlenzen maar eveneneens voor refractieve laserbehandeling van de cornea of oogcorrectie volgens de techniek Near Vision CK, verlenen wij een tussenkomst die kan oplopen tot 200. Kort van adem Zin om verlost te worden van de sigaret? Voor veel personen is stoppen met roken een zware beproeving. Om u te helpen in uw strijd tegen tabaksverslaving, verlenen wij een eenmalige tussenkomst van 50. U hebt de keuze tussen de aankoop van rookstopmiddelen of het volgen van een rookstoptraining via de methode Allen Car s Easyway (in dit geval kan er een bijkomende korting van 50 op het inschrijvingsgeld worden toegekend). Spraakmoeilijkheden? Indien u een beroep doet op een logopedist en er geen enkele tussenkomst is voorzien in de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, verleent de Liberale Mutualiteit van Brabant u een tussenkomst die kan oplopen tot 277 per jaar. Doen uw voeten u afzien? Ondervindt u problemen tijdens het stappen? Voor leden vanaf 60 jaar, alsook voor diabetespatiënten, komen we tussen in de kosten van de pedicure tot 15 per kalenderjaar. U lijdt aan diabetes en u hebt nood aan materiaal? Mensen die aan diabetes lijden en die zelfcontrole uitvoeren hebben recht op een tegemoetkoming in de aankoop van een bloedglucosemeter, bloedglucosestrips, insuline-injectienaalden, een prikpen of lancetten. De verschillende tussenkomsten voor diabetes zijn cumuleerbaar maar mogen de maximale voorziene tussenkomst van 150 per lid en per kalenderjaar niet overschrijden. U vecht actief tegen kanker? Wij wensen eveneens onze leden actief te ondersteunen die aan kanker lijden. Daarom stellen wij hun een brede waaier van hulp en ondersteuning ter beschikking, zoals psychologische begeleiding of tussenkomsten in de aanwending van een ijskap of de aankoop van een pruik. D U wilt meer weten over onze verschillende gezondheidsvoordelen en andere voordelen, aarzel dan niet onze brochure Wij maken je blij aan te vragen. Dit kan telefonisch via het nummer 02/ , per via info@mut403.be of door het te downloaden van onze website rubriek Brochures.

11 >> Uw gezondheid Bent u verslaafd? Het succes van tabak is vooral te wijten aan de sterk verslavende eigenschappen van nicotine. In welke mate bent u verslaafd aan roken? Doe hieronder de test om uw graad van verslaafdheid te kennen. 1. Hoe snel na het wakker worden rookt u s morgens uw eerste sigaret? binnen de 5 min. (3) 6 30 min. (2) min. (1) na 60 min. (0) 2. Vindt u het moeilijk om niet te roken op plaatsen waar het verboden is (bijvoorbeeld bioscoop, bibliotheek of restaurant)? ja (1) nee (0) Stoppen met roken: voor iedereen anders U stelt zich misschien vragen bij uw rookgewoontes of bij de rookgewoontes van iemand uit uw omgeving. Maar stoppen met roken is een belangrijke persoonlijke beslissing, die u als roker vaak in verschillende stappen neemt. Stoppen met roken is voor iedereen anders! Het is mogelijk alleen te stoppen, maar een combinatie van intensieve gedragsmatige aanpak (via een tabakoloog, de telefoon of internet) en ondersteuning met rookstopmiddelen geven de hoogste slaagkans om te stoppen op lange termijn. Waarom stoppen met roken? Aan roken zijn veel ongemakken verbonden: hoesten, geurhinder en vroeg of laat leidt de gezondheid er onder. Via de lichaamsscan op de website van tabakstop ( rubriek Waarom stoppen? > Effecten op het lichaam > Lichaamsscan ) kunt u nagaan welke effecten roken heeft op uw lichaam. Selecteer een lichaamsdeel en ontdek wat roken met uw lichaam doet. Wanneer u stopt met roken, begint uw lichaam zich onmiddellijk te herstellen. De voordelen van stoppen met roken op uw lichaam worden alsmaar duidelijker. Sommige voordelen zult u pas later merken, maar zijn daarom niet minder belangrijk. Sta ook eens stil bij hoeveel geld u kunt besparen door te stoppen met roken en bedenk wat u met dit geld kunt doen. Op de website van tabakstop (rubriek Waarom stoppen? > Financiële voordelen ) vindt u een besparingscalculator terug. 3. Welke sigaret zou voor u het makkelijkst zijn om op te geven? de eerste van de dag (0) een andere (1) 4. Hoeveel sigaretten rookt u per dag? minder dan 10 (0) (1) (2) 31 of meer (3) 5. Rookt u de eerste uren van de ochtend meer dan de rest van de dag? ja (1) nee (0) 6. Rookt u als u zo ziek bent dat u de hele dag in bed moet blijven? ja (1) nee (0) Tel nu de waarden naast uw antwoorden op om uw graad van verslaafdheid te kennen: - tussen 0 en 2 niet verslaafd; - tussen 3 en 4 licht verslaafd; - tussen 5 en 6 gemiddeld verslaafd; - tussen 7 en 10 zwaar verslaafd. Waar kunt u terecht? Voor ondersteuning om te stoppen kunt u terecht bij uw huisarts, een tabakoloog ( of tabakstop (0800/111.00, advies@tabakstop.be of en de icoach ( Meer informatie Met de steun van de Vlaamse overheid stelde de Liberale Mutualiteit een praktische gids samen rond stoppen met roken. U kunt de brochure Uw gezondheid, zó werkt u eraan! Stoppen met roken. Het kan! gratis bestellen bij Veronique Nya op 02/ of via veronique.nya@mut400.be. Of download een gratis exemplaar op rubriek publicaties. 7

12 >> Interview Dossier CVS Iedereen kan zich wel eens vermoeid voelen: na een lange werkdag, door onvoldoende nachtrust of door ziekte. Meestal zorgt voldoende rust er dan voor dat de vermoeidheid verdwijnt. Maar als vermoeidheid langdurig aanhoudt zonder dat artsen hier een (medische) verklaring voor vinden, kan het zijn dat in bepaalde gevallen de diagnose van chronisch vermoeidheidssyndroom wordt gesteld. Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) Wat zijn de klachten bij CVS? De diagnose van CVS is niet eenvoudig. Hiervoor moeten artsen eerst uitsluiten dat u aan een andere ziekte lijdt, zoals diabetes, hartaandoeningen of een (gemaskeerde) depressie. Om van CVS te kunnen spreken moeten er verschillende symptomen gelijktijdig en sinds langere tijd aanwezig zijn. Geen twee patiënten zijn dezelfde en het toestandsbeeld 8 kan zeer wisselend zijn. Het belangrijkste symptoom dat een rode draad vormt bij CVSpatiënten is vermoeidheid die al minstens 6 maanden onverklaarbaar aanhoudt. Opdat een arts de diagnose van CVS zou overwegen, moet de patiënt naast een vermoeidheid die reeds minstens 6 maanden aanhoudt, ook andere symptomen vertonen. De symptomen moeten ook 6 maanden of langer voorkomen: geheugen- of concentratieproblemen; keelpijn; gevoelige hals- of okselklieren; spierpijn; pijn in meerdere gewrichten zonder zwelling of roodheid; hoofdpijn; nog lang uitgeput zijn na een inspanning of sporten.

13 Wat is de oorzaak van CVS? De precieze oorzaak van CVS is nog niet bekend. Wetenschappers brengen CVS in verband met zowel lichamelijke als psychische oorzaken. Bij de lichamelijke oorzaken denken wetenschappers aan bepaalde uitlokkende virale infecties en een abnormaal reagerend immuunsysteem. Mogelijke psychische oorzaken zijn een overactieve levensstijl of een grote mate van perfectionisme. In beide gevallen stelt de persoon in kwestie hele hoge eisen aan zichzelf en overschrijdt hij hierdoor bepaalde grenzen. Vaak kunnen we het ontstaan van CVS niet terugbrengen op één oorzaak en spelen verschillende oorzaken een rol. Hoe laat ik CVS behandelen? Over CVS bestaan weinig gegevens die onderbouwd zijn door wetenschappelijk onderzoek. Dit maakt de behandeling van CVS dan ook niet eenvoudig. Als u voor een langere tijd aan vermoeidheid lijdt waarvoor uw huisarts geen verklaring kan vinden, kan hij beslissen om u door te verwijzen voor verder onderzoek. Om de diagnose CVS te stellen is er uitgebreid onderzoek nodig om uit te sluiten dat de vermoeidheidsklachten het gevolg zijn van een andere aandoening, zoals de bijwerking van geneesmiddelen, diabetes, een depressie en hartaandoeningen. Als bijkomende onderzoeken geen verklaring brengen voor uw klachten, dan zou het kunnen dat uw arts uiteindelijk de diagnose van het chronisch vermoeidheidssyndroom stelt. De belangrijkste behandelingen bij CVS zijn cognitieve gedragstherapie en graduele oefentherapie. Van deze behandelingen is wetenschappelijk bewezen dat ze de klachten van CVS kunnen verminderen of doen verdwijnen. De cognitieve oefentherapie houdt in dat u met een therapeut bekijkt hoe u beter met uw klachten kunt omgaan door gedachten en reacties te veranderen en hoe u bepaalde gedachten en gedragspatronen kunt veranderen. Graduele oefentherapie bestaat uit oefeningen die de conditie opbouwen onder begeleiding van een kinesitherapeut. Hulp van LM Als u langdurig ziek bent, komt daar heel wat bij kijken. Neem contact op met de dienst maatschappelijk werk van uw ziekenfonds. Zij kunnen u helpen bij het zoeken van thuiszorgmogelijkheden op maat en informeren u over de uitkeringen, premies en sociale voordelen. Bronnen: KCE-rapport: Chronisch Vermoeidheidssyndroom: diagnose, behandeling en zorgorganisatie (2008) Rijksinstituut voor Ziekte en Invaliditeitsverzekering (RIZIV): chronic-fatigue/diagnostic-center.htm Tips: hoe omgaan met vermoeidheid? Welke behandeling u ook volgt, u zult moeten leren omgaan met de vermoeidheid. Hoe beter u ermee omgaat, hoe minder spanning u hebt en dat vergroot weer de kans op herstel. U zult bepaalde keuzes moeten maken en uw levensstijl aanpassen. Hieronder vindt u enkele tips over hoe om te gaan met CVS. Grenzen erkennen en afbakenen Leer naar de signalen van uw lichaam te luisteren en ga er bewust en verantwoord mee om. Aanvaard dat u niet alles onder controle kunt hebben. Leer ondanks klachten en pijn van het leven te genieten en geef vooral aandacht aan de prettige zaken die wel kunnen. Beweging Doe dagelijks aan lichaamsbeweging volgens uw eigen mogelijkheden. Focus u niet op wat niet gaat, maar op oefeningen die wel lukken. Leer goede ademhalingstechnieken aan. Psychosociale steun Praat met uw omgeving, familie en vrienden over uw ziekte. Hun steun is onmisbaar. Behandeling Neem actief deel aan het herstelproces. Uw huisarts staat hierbij centraal en organiseert alle nodige zorg. Als dat nodig is kan hij u doorverwijzen naar andere zorgverleners, zoals gespecialiseerde artsen, een psycholoog of een kinesitherapeut. Dagelijks leven Streef een gezonde levensstijl na met voldoende beweging en gezonde voeding. Zoek een evenwicht tussen rust en ontspanning, vermijd onnodige stress en zoek een zinvolle dagbesteding. 9

14 >> Dienst in de kijker Mindfulness Via mindfulness leert u anders omgaan met bijvoorbeeld storende gedachten. Via meditatie en oefeningen leert u ze snel herkennen, er aandacht voor te hebben en er vanop een afstand op een mildere manier naar te kijken. Mindfulness is aangewezen bij terugkerende depressies, stress, angstverschijnselen, vermoeidheid, slaapstoornissen, chronische pijn, burn-out, enz. Hebt u een acute depressie? Dan kan het zijn dat mindfulness niet de ideale oplossing is. Spreek erover met uw arts. Mindfulness is een manier van aandacht geven, niet-oordelend en in het huidig moment. Deze aandacht laat toe meer te genieten van kleine dingen, minder stress te ervaren, minder te piekeren en tot bewustere beslissingen te komen. Uw voordeel bij LM! Kreeg u of een naaste de diagnose kanker? Misschien hebt u te maken met een depressie, angstgevoelens, een gevoel van onmacht, enz. LM staat u bij in deze moeilijk periode en voorziet een terugbetaling voor psychologische begeleiding. U kunt genieten van: - een tussenkomst van 15 euro per sessie bij een psycholoog of psychotherapeut, met een maximum van 120 euro per kalenderjaar; of - een terugbetaling van 60 % van de kostprijs van een cursus mindfulness, met een maximum van 120 euro per kalenderjaar. Bent u nog rechtgevend op kinderbijslag en hebt u te maken met psychologische problemen? Geen zorgen, u staat er niet alleen voor. LM voorziet volgende ondersteuning: - een tussenkomst van 20 euro per sessie bij een psycholoog of psychotherapeut, met een maximum van 120 euro per kalenderjaar; of - een terugbetaling van 60 % van de kostprijs van een cursus mindfulness, met een maximum van 120 euro per kalenderjaar. Met LM op fietsvakantie naar Spanje Ook in 2015 kan u opnieuw mee met LM op fietsvakantie naar het zuiden van Spanje. In en rond Mojacar kan u een volle week trainen als een echte wielerprof. Het achterland is geschikt voor rustige en golvende fietstrippen. Meer landinwaarts liggen heuvels tot 700 à meter en zelfs cols tot meter. We verblijven in Hotel Marina Playa 4* op 50 meter van de zee, uitvalsbasis van tal van professionele wielerploegen en trainingcentrum van de Belgische Wielerbond. Verblijf in volpension met water en huiswijn bij de uitgebreide buffetmaaltijden, professioneel fietstransport vanuit België van uw eigen koersfiets, bevoorrading, begeleiding en technische bijstand tijdens de ritten, vlucht met Jetairfly vanuit Charleroi + luchthaventransport van en naar het hotel, gratis gebruik van fitness, zwembad, sauna, stoombad, jacuzzi, wasdienst, wifi, enz. Niet inbegrepen zijn annulatie en bijstandsverzekering, fueltoeslagen en luchthaventaksen, verhogingen en persoonlijke uitgaven. Van 28 feb t.e.m. 7 maart 2015 Van 7 t.e.m. 14 maart 2015 Voordeelprijs LM-leden 695 Voordeelprijs LM-leden 695 Toeslag single kamer 105 Niet-fietser - 80 Aanbevolen door en officieel trainingscenter van Hoe inschrijven? Mail naar info@kortweg.be met vermelding fietsvakantie 28 februari tot 7 maart 2015 of fietsvakantie 7 tot 14 maart 2015, uw naam en adres en uw LM-lidnummer (zie op uw blauwe klevers). U ontvangt dan een bevestigingsmail en per post een boekingsbevestiging met vermelding van uw dossiernummer. Of boek rechtstreeks via waar u ook alle details, betalings- en annulatievoorwaarden vindt. Gratis wielertenue t.w.v. 100 euro voor elk lid van de Liberale Mutualiteit Powered bij Mare Tours - Lic A1883 Kortweg Cycling Travel, Kouterlosstraat 35, 9800 Deinze T info@kortweg.be

15 Vragen over kanker? Hebt u vragen over kanker? Dan kunt u voortaan terecht op Kankerinfo, het nieuwe informatiekanaal van de Stichting tegen Kanker. Kankerinfo is elke werkdag bereikbaar van 9u tot 18u via het gratis nummer 0800/ Daarnaast kunt u ook terecht op de website be/info, waar u heel wat informatie over kanker kunt raadplegen. Zo vindt u er informatie per type kanker, de verschillende risicofactoren, alarmsignalen en informatie over onderzoeken en de behandeling. Via de website kunt u ook een berichtje met een vraag sturen naar de Stichting tegen Kanker. Kanker is doodsoorzaak nummer één bij mannen. Eén man op de drie en één vrouw op de vier krijgt ermee te maken. Jaarlijks krijgen ook 320 kinderen de diagnose kanker. Gezond binnen Gemiddeld brengen we in Vlaanderen 85 % van onze tijd binnenshuis door, waarvan het grootste deel in onze eigen woning. De binnenlucht die we gedurende al die tijd inademen, kan een invloed hebben op onze gezondheid en ons welzijn. Onderzoek toont bovendien aan dat de lucht binnen in gebouwen vaak sterker vervuild is dan de buitenlucht. Daarom gaat in de week van 24 tot 30 november voor de eerste keer de Vlaamse actieweek gezond binnen door. Tijdens deze week zetten lokale besturen en organisaties een gezonder binnenmilieu in de verf. De kernboodschap voor 2014 is heel eenvoudig: Woon gezond, geef lucht aan uw huis! door uw woning 24 uur op 24 te ventileren en minstens 2 keer per dag te verluchten. Meer informatie: Werelddag diabetes Op 14 november vond naar jaarlijkse gewoonte de werelddag diabetes plaats. In de editie van 2014 stond het thema van gezond ontbijt centraal. We noemen het ontbijt weliswaar vaak de belangrijkste maaltijd van de dag, maar veel mensen besteden er weinig of geen aandacht aan. Recent onderzoek heeft aangetoond dat wie op jonge leeftijd vaak het ontbijt overslaat, meer kans maakt om later overgewicht en type 2 diabetes te ontwikkelen. Ook voor mensen met diabetes helpt een dagelijks gezond ontbijt om de bloedsuikerwaarden onder controle te houden en het risico op verwikkelingen van diabetes te beperken. Wilt u weten hoe een gezond ontbijt is samengesteld? Surf dan naar voor meer informatie. Sociale bijdragen zelfstandigen zelfstandigen Vanaf 1 januari 2015 verandert de berekeningswijze van de sociale bijdragen voor zelfstandigen. Vanaf dan worden de bijdragen van een bepaald bijdragejaar berekend op basis van de beroepsinkomsten als zelfstandige van datzelfde jaar. Zo sluit de berekening van de bijdragen beter aan bij de economische realiteit van de zelfstandige. Alle informatie over de hervorming van de berekening van sociale bijdragen voor zelfstandigen is nu verzameld in een nieuwe rubriek op het portaal Er is ook een rubriek "Vaak gestelde vragen" met concrete en bruikbare antwoorden. Surf naar voor meer informatie. Internationale dag van mensen met een handicap Op 3 december vindt de internationale dag van personen met een handicap plaats. Via dit jaarlijks initiatief pleiten de Verenigde Naties (VN) voor meer begrip voor de problemen waarmee personen met een handicap Antwoord op de vraag van de vorige editie: bij donker weer. De winnaar: Frans Van Geeteruyen (Zele) wint een weekend in volpension voor twee personen in één van onze vakantiecentra te Blankenberge (Liberty of Cosmopolite). Nico Roba (Tienen), Marcel Robeyns (Asse), Agnes Vanhoutte (Koekelare) en Suzanne Heylen (Nijlen) winnen kortingsbonnen geldig tijdens hun volgend verblijf in de Liberty of de Cosmopolite. te maken hebben en vragen ze steun voor meer waardigheid, rechten en welzijn. In 2014 draait de dag rond het thema duurzame ontwikkeling: de belofte van technologie. Technologie ontwikkelt zich de laatste jaren razendsnel en heeft een invloed op de manier waarop mensen met een handicap toegang hebben tot ontspanning, werk, communicatie en informatie. Het thema focust op de rol van technologie als een manier om hindernissen voor personen met een handicap uit te schakelen. Surf naar voor meer informatie (Engelstalige website). Tabak binnenshuis schadelijker dan New York Voor de roker is de sigaret schadelijk aangezien de impact op de gezondheid rampzalig is. Hij is echter niet de enige die hierdoor getroffen wordt aangezien passief roken slecht is voor zijn gezinsleden. Deskundigen, waaronder Dr. Sean Temple die dit onderzoek geleid heeft, hebben vastgesteld dat er grotere hoeveelheden giftige deeltjes geregistreerd worden in het interieur van een roker dan in SPEL Naar hoeveel minuten dagelijkse lichaamsbeweging moeten we streven? Het antwoord vindt u op één van de nationale pagina s van dit ledenblad. Gelieve uw antwoord voor 31 december 2014 per postkaart naar het volgende adres te sturen: LLM, dienst ledenblad, Livornostraat 25, 1050 Brussel of via naar: ledenblad@mut400.be. De prijzen: de 1ste prijs is een weekend in volpension voor twee personen in één van onze vakantiecentra te Blankenberge (Liberty of Cosmopolite); 2de tot 5de prijs: een kortingsbon op een verblijf in de Liberty of in de Cosmopolite. een grote stad zoals New York. Bepaalde personen hebben ook de neiging om niet te verluchten, maar wel te roken in de woning. Dat heeft rampzalige gevolgen voor de woning aangezien de rook een onaangename aanslag achterlaat en bovendien is passief roken dodelijk. Iemand die zijn leven deelt met een roker, zal in totaal 5.82 gram fijn stof inhaleren. Indien deze persoon daarentegen samenleeft met een niet-roker, zal het fijn stof veel minder talrijk zijn met een totaal van 0.76 gram. Bijgevolg is het beter om in een vervuilde stad te leven dan het dagelijkse leven te delen met een roker volgens deze Schotse wetenschappers. Om tot dit besluit te komen, hebben twee universiteiten (Aberdeen en Edinburgh) de hoeveelheid aan fijn stof gemeten in de huizen met of zonder tabak. De woningen met een roker hebben tien keer meer nanodeeltjes. Het is dus warm aanbevolen om te stoppen met roken en indien de roker toch niet wil stoppen, is het aangeraden om niet binnenshuis te roken, noch in aanwezigheid van de gezinsleden. 11

16 >> Liever Thuis LM Mantelzorg wordt doorgaans geassocieerd met zorg die een volwassene opneemt voor zijn of haar bejaarde ouder(s). De realiteit toont echter dat heel wat jongeren de rol van mantelzorger op zich nemen. Omdat opgroeien met een ziek of beperkt familielid niet altijd gemakkelijk is, geven wij graag een aantal tips mee. De jonge mantelzorger: Opgroeien met zorg We zien ze niet, maar ze zijn er wel: jonge mantelzorgers die opgroeien in een gezin met een langdurig zieke, verslaafde of beperkte ouder, broer of zus. Ze helpen bij huishoudelijke klusjes, doen de boodschappen of helpen bij de verzorging. Ook het bieden van emotionele en sociale steun is voor hen vaak vanzelfsprekend: ze bieden een luisterend oor of zorgen voor een gezellige babbel. Van jonge mantelzorgers wordt verwacht dat zij een zelfstandigheid en verantwoordelijkheid vertonen die niet aansluit bij hun leeftijd en ontwikkeling. Hierdoor kunnen gevoelens van verdriet, boosheid en eenzaamheid de kop op steken. Deze groep jongeren toont zich dan ook vaker bezorgd over de toekomst: Zal mijn broertje ooit weer beter worden?, Wat als mijn mama niet meer thuis kan blijven wonen?. Op sociaal vlak hebben jonge mantelzorgers het moeilijker om contacten te leggen met leeftijdsgenoten. Ze hebben bijvoorbeeld minder vrije tijd om zich aan te sluiten bij een sportclub of jeugdbeweging. En niet alleen is er minder tijd om huiswerk te maken, soms heeft ook het psychisch welbevinden van deze jongeren een invloed op de schoolresultaten. Jonge mantelzorgers dreigen dan ook verschillende ontplooiings- en ontspanningkansen te missen door de zware taak die zij op zich nemen. Ondanks de moeilijkheden waarmee ze te maken krijgen, zullen jonge mantelzorgers niet snel over hun problemen en gevoelens praten. Hiernaast vindt u een aantal concrete tips voor jonge mantelzorgers en hun ouders: Bronnen: Liever Thuis LM; Impuls, 2010; Cahier Ondersteuning aan jonge mantelzorgers, Arnhem & Velp. en www. Survivalkidxl.nl Mijn kind is een jonge mantelzorger: 1. Bied een luisterend oor; 2. Praat over uw eigen gevoelens; 3. Maak tijd voor de gewone dingen; 4. Geef uw kind tijd voor zichzelf; 5. Erken de situatie; 6. Gun uw kind steun van anderen Ik ben zelf een jonge mantelzorger: 1. Maak tijd voor ontspanning; 2. Neem iemand in vertrouwen; 3. Neem contact op met mantelzorgers; 4. Ga op zoek naar informatie; 5. Aanvaard en vraag hulp. Nood aan meer informatie? Vzw Liever Thuis LM Livornostraat 25, 1050 Brussel Tel.: 02/ (24 u/24 u en 7 dagen/7) lieverthuis@mut400.be Website: