TRANSPARANTIEVERSLAG 2014 BDO Audit & Assurance B.V. Omdat mensen tellen.

Transcriptie

1 TRANSPARANTIEVERSLAG 2014 BDO Audit & Assurance B.V. Omdat mensen tellen.

2 Inhoud Voorwoord 3 Verslag Commissie Publiek Belang 4 1 Toekomst accountantsberoep 6 2 Juridische en organisatorische structuur 8 Juridische structuur 8 Organisatorische structuur 9 3 Internationaal netwerk BDO 12 4 Stelsel van kwaliteitsbeheersing 14 Stelsel van kwaliteitsbeheersing en kwaliteitsbevordering 14 Stelsel van kwaliteitsbewaking 18 5 Extern toezicht 22 6 Naleving onafhankelijkheidsvoorschriften 23 7 Onderhouden vaktechnische kennis 27 8 Omzet 29 9 Grondslag beloning externe accountants Verklaring van beleidsbepalers 32 Bijlagen 33 Lijst van Organisaties van Openbaar Belang 33 Lijst van afkortingen 34 2

3 Voorwoord Maatschappelijke ontwikkelingen en discussies over het accountantsberoep houden de gemoederen flink bezig. Niet alleen de beroepsgroep zelf, maar ook de politiek en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) spreken zich uit over de noodzaak van verandering. Dat het anders moet, staat voor BDO vast. Omdat de praktijk soms toch erg weerbarstig blijkt, is een flinke portie vasthoudendheid nodig om de koers effectief bij te stellen. De accountancysector houdt zichzelf een grote spiegel voor. Daaruit voort komen acties met als doel het vertrouwen in de branche te herstellen dan wel te versterken. Vanuit de NBA Werkgroep Toekomst Accountantsberoep, waar ook BDO actief aan deelneemt, zijn in het rapport In het publiek belang tal van verbeterinitiatieven gedefinieerd. Dit alles moet ervoor zorgen dat de verwachtingskloof tussen de rol van de openbaar accountant in de maatschappij en de wijze waarop die zijn rol vervult, wordt gedicht. Deze maatregelen onderschrijft BDO en worden, rekening houdend met de BDO-signatuur, zoveel mogelijk ingevoerd. Niet alleen binnen de accountancybranche in zijn geheel, maar vooral ook binnen BDO zijn er in 2014 initiatieven ontwikkeld om de gewenste cultuurverandering te bevorderen. Zoals de eerste stappen naar de samenwerking met Nyenrode Business Universiteit. Dankzij deze strategische samenwerking zijn de audit partners en senior auditors van BDO vanaf 2015 weer letterlijk terug in de collegebanken voor masterclasses over thema s zoals leiderschap, cultuur en verandervermogen. Er is veel werk verzet en er zijn goede acties ontplooid. Maar nee, BDO is er echter nog niet. Inspanningen blijven nodig om de kwaliteitslat hoger te leggen. Ook het komende AFM-rapport met de uitkomst van het kwaliteitsonderzoek van de wettelijke controles zal zorgen voor nieuwe acties. BDO vindt het belangrijk om in dialoog te zijn en blijven over thema s zoals onafhankelijkheid en kwaliteit. Een professioneel kritische houding is meer dan ooit van essentieel belang. Hoewel niemand zeker weet hoe het accountantsvak zich in de toekomst gaat ontwikkelen, behoefte aan zekerheid en betrouwbaarheid van financiële informatie zal blijven bestaan. En hoe lastig veranderingen ook zijn; de aanhouder wint. 3

4 Verslag Commissie Publiek Belang 2014 was het jaar waarin de maatschappij zich uit heeft gesproken over de toekomst van het accountantsberoep. Hiertoe verscheen medio 2014 het rapport van de NBA Werkgroep Toekomst Accountantsberoep, opgesteld door de beroepsgroep zelf en aangeboden aan de Tweede Kamer. Ook de Tweede Kamer en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) hebben zich uitgesproken over de noodzakelijke en gewenste veranderingen in de sector. Door BDO is aan de samenstelling van het rapport meegewerkt en heeft Pieter-Paul Saasen partner van BDO en lid MT A&A een actieve rol in de opstelling van het rapport gespeeld. Ook de Commissie Publiek Belang heeft haar input geleverd, middels een bijeenkomst van de voorzitters van de Commissies Publiek Belang van de Nederlandse accountantskantoren over de gehanteerde en gewenste governancestructuren binnen de accountantsorganisatie. Het is duidelijk dat de beroepsgroep het vertrouwen van het publiek is verloren en dat er alles aan gedaan moet worden om dat weer terug te winnen. Tegelijkertijd kan BDO nog altijd bogen op een hoge klanttevredenheid, met een cijfer van 8+. Het vertrouwen van onze directe klanten is goed, dat is een belangrijk startpunt. Tegelijkertijd realiseert BDO zich ook dat een groot aantal verbeteringen noodzakelijk is in de kwaliteit van de beroepsuitoefening zoals de professioneel kritische houding richting de klant. Het is een uitdaging om dit te vergroten en gelijktijdig ook klanttevredenheid te laten toenemen. Wij hebben als Commissie Publiek Belang (CPB) het afgelopen jaar intensief gesproken over het verbeteren van de kwaliteit in de controlepraktijk. De Raad van Bestuur (RvB) heeft er reeds in 2013 voor gekozen de A&A-praktijken voor de grote (OOB-)klanten verder te concentreren. Dit brengt de expertise die binnen BDO aanwezig is bijeen op een 8-tal grote kantoren en stelt BDO daarmee in staat om de steeds complexere vragen van grote klanten adequaat te kunnen beantwoorden. Wij ondersteunen deze maatregel en onderschrijven de noodzakelijkheid daarvan. Daarnaast is veel aandacht besteed aan (nieuwe) trainingsprogramma s. In 2015 gaat er een nieuwe opleiding in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit van start, waar met name ook aandacht zal worden besteed aan gedrag, cultuur en leiderschap. Ook is er door de verantwoordelijke bestuurder veel aandacht gevraagd voor cultuur. Kritisch zijn op processen, rapportages en verslaglegging klinkt logisch maar is soms in drukke tijden in de laatste fase van de controle van de jaarrekeningen het kind van de rekening. Het is de dossiervoering waarmee de accountant aantoonbaar moet maken dat de controle volgens de regels van het vak is uitgevoerd en waarmee hij daadwerkelijk aantoont dat alle noodzakelijke stappen in het controleproces zijn verricht. De AFM toetst de accountant hierop. Kritisch zijn en blijven op alle aspecten van het vak is van groot belang. En op een aantal punten vraagt dat ook binnen BDO een herijking en een cultuurverandering. Tegelijkertijd moet dit niet uitmonden in het afvinken van lijstjes, het accountantsberoep is een mooi en waardevol vak, dat daadwerkelijk waarde toevoegt aan bedrijven. Ook is er in de CPB dit jaar veel aandacht geweest voor de invoering van de Verordening inzake Onafhankelijkheid van accountants bij assuranceopdrachten (ViO), waarbij het accountantskantoor er op moet toezien dat controle en adviespraktijk op een goede manier van elkaar gescheiden zijn en de onafhankelijkheid van de controlerende accountant gewaarborgd is. De processen om dit binnen BDO goed te regelen zijn adequaat ingeregeld. Tone at the top blijft een onveranderd punt van aandacht. De grotere aandacht voor kwaliteit van de werkzaamheden vraagt ook meer kwaliteit van de medewerkers. Hier voorzien de aangepaste opleidingsprogramma s deels in maar het zal ook betekenen dat er andere eisen gesteld gaan worden aan medewerkers en dat teams wellicht op een andere wijze moeten worden ingericht. De beperking van het aantal kantoren waarin de OOB-controles worden uitgevoerd en de samenstelling van (grotere) teams moet hierin voorzien. Dit betekent ook dat er meer van partners wordt gevraagd. De actieve rol van een partner op een dossier is van groot belang, wij hebben vanuit de commissie ook aandacht gevraagd voor het tijdsbeslag van een goede controle en met de RvB gekeken of de beschikbare tijd en mankracht met elkaar in verhouding zijn. De beloningsstructuur van BDO is eveneens onderwerp van gesprek geweest. Flexibele beloning en bonussen passen minder in deze tijd als het alleen gaat om resultaat en omzet. Als kwaliteit, klanttevredenheid en medewerkerstevredenheid bij de beoordeling worden betrokken kan een beperkte bonus wel een stimulans zijn voor het gedrag en de resultaten van de BDO er. Op dit vlak is in dit jaar een aantal goede stappen gezet met de introductie van de nieuwe wijze van beoordelen in het BDO Talent Ontwikkeling & Performanceproces voor Participanten (TOPP). Dit wordt ook het volgend jaar verder vorm gegeven. Ook is er gesproken over het salarishuis. Met de veranderende eisen aan de medewerkers en de organisatie behoeft ook dit aspect nadere aandacht. De egalitaire beloning van de partners heeft een aantal grote voordelen, maar ook nadelen. Het vereiste en gevraagde onderscheid in kwaliteit is soms moeilijk te realiseren. 4

5 De CPB heeft in het afgelopen jaar als subcommissie van de Raad van Toezicht gefunctioneerd. Wij vonden dit destijds een goede keuze en passen in de structuur van BDO en van de maatschappij. Het ziet ernaar uit dat de nieuwe voorstellen zullen betekenen dat de CPB wellicht zal opgaan in een nieuwe Raad van Commissarissen structuur met maximaal één intern lid in de Raad. Wij begrijpen deze ontwikkeling en zullen vanzelfsprekend meegaan met de aanpassingen in de wet, tegelijkertijd vinden en vonden wij dat we een goede weg hadden gevonden om de doelstellingen van de commissie zoals neergelegd in de Code Accountantsorganisaties te realiseren. Wij zijn er in het afgelopen jaar nog niet in geslaagd om vanuit de commissie zelf een goede discussie met het Publiek op gang te brengen, ook een van de vereisten van de Code. We hebben wel kunnen constateren dat BDO als organisatie dit op een goede manier borgt. Er zijn veelvuldig bijeenkomsten met klanten en hun toezichthouders en zoals eerder aangegeven is de klanttevredenheid onveranderd goed. Wij hebben vanzelfsprekend specifieke klachten van klanten met de RvB besproken, die middels claims of geschillen bij BDO zijn neergelegd. Wij hebben op de lopende kwesties een adequate toelichting ontvangen en de voortgang gedurende het jaar in de commissie besproken. Hierbij zijn ook potentiële reputatierisico s door de compliance officer toegelicht. Voor 2015 heeft de AFM regulier toezicht bij BDO aangekondigd. Zoals eerder aangegeven is de organisatie volop bezig met de noodzakelijke veranderingen in de kwaliteit van de controle en de cultuur van de organisatie. Ook ons eigen interne onderzoek naar de kwaliteit van de controle (2013/2014) heeft aangetoond dat we op de goede weg zijn, maar nog niet op het punt waar we zouden willen zijn. Wij verwachten zelf daar nog minstens een jaar voor nodig te hebben. Cultuurveranderingen vragen nu eenmaal tijd. De Commissie Publiek Belang Mariëtte Doornekamp-Rijkers (voorzitter) Paul Thijssen RA Bert Scholten RA 5

6 1 Toekomst accountantsberoep BDO vindt het belangrijk in dialoog te zijn met haar stakeholders over tal van thema s, waaronder die van onafhankelijkheid en kwaliteit. Het is nuttig om een frisse blik van buitenaf op ons vak te krijgen. Die blik is zeker nu belangrijk, in een tijd waarin het functioneren van accountants ter discussie staat. Het vertrouwen in de beroepsgroep is beschadigd en BDO realiseert zich dat er veel werk te doen is om dat vertrouwen te herstellen. Verbeterinitiatieven vanuit de beroepsgroep zoals die van de NBA Werkgroep Toekomst Accountantsberoep vormen hierop een waardevolle aanvulling. De in het rapport In het publiek belang van de werkgroep neergelegde voorstellen worden in 2015 geïmplementeerd, waarbij BDO er belang aan hecht haar eigen signatuur hierbij te blijven bewaken. Bij de implementatie van deze maatregelen zijn er maatregelen waarbij het initiatief bij de beroepsorganisatie NBA ligt en maatregelen waarbij het initiatief tot implementatie bij BDO ligt. In de laatste categorie heeft BDO op diverse thema s reeds initiatieven genomen die moeten bijdragen aan een versteviging van de organisatie en het verder creëren van een omgeving waarin kwaliteitsgericht handelen leidend is. CULTUUR Als onderdeel van de Partner Academie is BDO in 2015 een exclusieve strategische samenwerking met Nyenrode Business Universiteit aangegaan. BDO audit partners en senior auditors gaan letterlijk weer terug naar de collegebanken voor inspirerende masterclasses en werken met Nyenrode aan business cases rondom de thema s verandervermogen, cultuur en leiderschap. Gedurende het gehele traject is een externe Raad van Advies nauwlettend betrokken. Deze Raad van Advies is aangesteld om de ambities van het programma voor BDO te ondersteunen en een klankbord te zijn. Daarmee neemt BDO de regie om versneld invulling te geven aan de gewenste cultuuromslag. CORPORATE GOVERNANCE Op het niveau van BDO Holding B.V. heeft BDO reeds bijna 10 jaar een Raad van Toezicht. Met name de combinatie van externe leden (waaronder de voorzitter) en interne leden (van verschillende disciplines) werkt voor BDO naar tevredenheid. De gemengde samenstelling helpt om in discussies de frisse blik van buitenaf te projecteren op de feitelijke situatie in onze organisatie. In het huidige bestuursmodel vindt benoeming van bestuurders plaats in de aandeelhoudersvergadering waarbij een advies is toegevoegd van de Raad van Toezicht. In de voorbije jaren was hierdoor bij een benoeming van een bestuurder steeds indirect toestemming van de Raad van Toezicht nodig. Mede in het licht van het rapport van de NBA Werkgroep Toekomst Accountantsberoep zal een evaluatie van ons bestuursmodel volgen, waarbij wij transformatie van onze Raad van Toezicht in een Raad van Commissarissen (in lijn met de Nederlandse Corporate Governance Code) zullen realiseren. Hierbij speelt uiteraard ook de ontwikkeling van specifieke wetgeving op dit terrein een rol, deze zal naar verwachting in de loop van 2015 van kracht worden. Dat een benoeming van bestuurders wordt ondersteund door het toezichthoudende orgaan blijft voor BDO hoe dan ook van belang. BDO bereidt momenteel verdere maatregelen voor die toezien op het bestuursmodel. Zo zal de nieuwe Raad van Commissarissen toezien op de taakverdeling en de werkbelasting van de bestuurders. Door de verantwoordelijkheid voor de professie (de Lines of Service) te delegeren naar eigen Directies, zal een verdere focus van de bestuurders op de controlepraktijk plaatsvinden. 6

7 BELONING & PROMOTIE In 2014 is de hernieuwde performancemeting (en -sturing) voor de gehele partner-aandeelhoudergroep geëffectueerd. Het onderwerp kwaliteit is een van de belangrijkste pijlers in deze meting. De meting van performance is vooralsnog niet gekoppeld aan de beloning van partner-aandeelhouders. BDO heeft een egalitair beloningsmodel voor partner-aandeelhouders. Hoewel het huidige beloningssysteem juist ook een belangrijk deel van de financiële prikkels wegneemt, zal BDO met de nieuwe Raad van Commissarissen onderzoeken of en in hoeverre hierop aanpassingen nodig zijn. BDO heeft overigens reeds in 2004 besloten tot afbouw van haar resultaatgerelateerde goodwillsysteem. Het huidige systeem met een sterk verlaagd en gefixeerd goodwillbedrag heeft het karakter van een pensioenvoorziening. BDO zal deze afbouw continueren en nagaan of dit systeem kan worden getransformeerd in een pensioenvoorziening voor de partner-aandeelhouders. Medewerkers bij BDO kennen geen belangrijke variabele beloningscomponent. Als er al sprake is van een variabel deel speelt kwaliteit hierbij een belangrijke rol. Het structureel tekortschieten van kwaliteit leidt nu tot een scala aan maatregelen, die voornamelijk in disciplinaire zin plaatsvinden, maar uiteindelijk tot intrekking van de accreditatie voor wettelijke controleopdrachten kunnen leiden. De door de werkgroep voorgestelde maatregelen zullen worden meegenomen in de actualisering van ons beloningsbeleid. Bij promotie tot (senior) manager en partner is een aantal organen binnen BDO betrokken die alle een positief advies moeten geven. Bij de beoordeling door het bestuur van de accountantsdiscipline (MT Audit & Assurance) vormt de beoordeling van de kwaliteit van de betrokkene het primaire aandachtsgebied. Er worden momenteel voorstellen uitgewerkt waarbij, voor managers en partners uit de auditpraktijk, participatie in vakinhoudelijke projecten als voorwaarde wordt gesteld voor promotie. KWALITEITSINDICATOREN Het vergroten van de sturing door de accountantsorganisatie van individuele beroepsbeoefenaren wordt verder verbeterd als systemen en processen transparant en meetbaar zijn. Kwaliteitsindicatoren kunnen daarbij een belangrijk stuurmiddel vormen. BDO is van mening dat het extern rapporteren over kwaliteitsindicatoren alleen zinvol is, indien er een hanteerbaar en toetsbaar normenkader bestaat. BDO pleit ervoor dat deze indicatoren worden meegenomen in de externe accountantscontrole van de (financiële) verantwoordingen door accountantsorganisaties. In dit transparantieverslag zijn vooruitlopend op de verplichting tot (publieke) rapportering de volgende kwaliteitsindicatoren opgenomen: Samenstelling teams algemeen Aantal en ratio partners, (senior) managers en overige teamleden. Training en coaching Gemiddeld aantal uren interne training en opleiding per medewerker; Gemiddelde verhouding uren partner, (senior) manager en overige teamleden (leverage), afzonderlijk voor OOB controleopdrachten en voor niet-oob controleopdrachten. Kwaliteitsmaatregelen Aantal fte s werkzaam binnen de functies vaktechniek, compliance en risk; Aantal consultaties op het vakgebied van verslaggeving/controle; Aantal uitgevoerde IFRS-reviews op IFRS-jaarrekeningen door experts buiten het controleteam; Aantal uitgevoerde OKB s, totaal aantal en percentage van wettelijke controles; Aantal dossiers dat aan kwaliteitsreview achteraf (anders dan OKB) is onderworpen en samengevatte conclusies; Aantal ontvangen claims en afwikkeling; Aantal incidenten gemeld aan de toezichthouder; Aantal procedures Accountantskamer en uitkomsten; Aantal klachten en uitkomsten van klachtprocedures. 7

8 2 Juridische en organisatorische structuur Juridische structuur BDO Audit & Assurance B.V. is statutair gevestigd in Eindhoven. Er zijn nevenvestigingen verspreid over Nederland, van waaruit wettelijke controles worden verricht onder verantwoordelijkheid van externe accountants. Deze vestigingen zijn als zodanig ingeschreven in het door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) gehouden register. Voor een overzicht van de 28 vestigingen van BDO in Nederland verwijzen wij naar onze website ( waar de gegevens van alle vestigingen beschikbaar zijn. BDO heeft de vestigingen onderverdeeld naar acht regio s van waaruit controleopdrachten worden verricht. De activiteiten op het gebied van Audit & Assurance zijn ondergebracht in BDO Audit & Assurance B.V., welke vennootschap houdster is van een vergunning voor het verrichten van wettelijke controles (o.m. bij Organisaties van Openbaar Belang) als bedoeld in de Wta. BDO Audit & Assurance B.V. maakt deel uit van BDO in Nederland. Samen met de overige onderdelen van deze groep, die als nationaal netwerk wordt beschouwd, kennen zij de volgende juridische structuur: Het groepsonderdeel dat wordt gevormd door BDO Facility Services B.V. en haar deelnemingen verleent alleen facilitaire diensten ten behoeve van de overige onderdelen van de BDO-groep en ten behoeve van BDO International Ltd. Op 1 januari 2013 heeft BDO de praktijk van HLB Schippers overgenomen, met inbegrip van een vennootschap waaraan een vergunning is verleend voor het adviseren over en het bemiddelen in financiële producten als bedoeld in artikel 2:75 van de Wet op het financieel toezicht. Gedurende 2014 is besloten de activiteiten binnen deze vennootschap (BDO Pensioenconsultants B.V.) niet verder te ontwikkelen en de vennootschap te verkopen. Deze transactie wordt in 2015 afgewikkeld. De aandelen van BDO Holding B.V. zijn gecertificeerd en worden gehouden door de Stichting Aandelenbeheer BDO. De certificaathouders zijn aan BDO verbonden professionals. Zij opereren vanuit hun persoonlijke vennootschap en stellen hun arbeid en kunde middels een managementovereenkomst ter beschikking aan BDO. Per 31 december 2014 telt de stichting 79 certificaathouders (partner-aandeelhouders) waarvan 55 RA/AA. De accountantsorganisatie (BDO Audit & Assurance B.V.) heeft de rechtsvorm van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, waarvan alle aandelen (indirect) worden gehouden door BDO Holding B.V. te Eindhoven. Tussen het bestuur van BDO Holding B.V. en dat van ieder van haar dochtermaatschappijen bestaat een personele unie. 8

9 Organisatorische structuur VERGADERING VAN PARTNER-AANDEELHOUDERS De Vergadering van Partner-aandeelhouders (VvP) is het hoogste zeggenschapsorgaan van de organisatie. De Raad van Bestuur (RvB) en de Raad van Toezicht (RvT) leggen verantwoording af aan de VvP. De VvP benoemt en ontslaat de leden van het bestuur van de Stichting Aandelenbeheer BDO. Afhankelijk van het onderwerp vindt besluitvorming binnen de VvP plaats met een absolute meerderheid of gekwalificeerde meerderheid van stemmen. Tussen het bestuur van de Stichting Aandelenbeheer BDO en de RvB van BDO Holding B.V. bestaat een personele unie. De leden van de RvT worden tevens door de VvP benoemd. RAAD VAN BESTUUR Het bestuur van de accountantsorganisatie wordt feitelijk gevormd door de leden van de RvB van BDO Holding B.V. Zo is er binnen BDO een ononderbroken bestuurslijn, die de eenheid van beleid zo veel mogelijk waarborgt en een slagvaardige besturing vanuit de leiding van de groep mogelijk maakt. De onafhankelijkheid van de bij de dochtermaatschappijen werkzame professionals is onder meer gewaarborgd door bepalingen in de statuten van bedoelde dochtermaatschappijen. Deze interdisciplinaire onafhankelijkheid houdt in dat bestuurders geen zeggenschap hebben over de wijze van praktijkuitoefening door de professionals binnen de vennootschap, voor zover dit de onafhankelijkheid van die professionals aantast. Dit laatste zou het geval zijn indien bijvoorbeeld bestuurders die geen accountant zijn, zeggenschap zouden hebben over de praktijkuitoefening door accountants. Deze bepaling vormt een statutaire beperking van de bevoegdheden van bepaalde bestuurders en dus niet van de RvB als zodanig. Op 31 december 2014 werd de RvB gevormd door: Reinder Brummelman, voorzitter en partner-aandeelhouder; Jouke Jelgerhuis Swildens, partner-aandeelhouder verantwoordelijk voor Audit & Assurance; Bob Marks, partner-aandeelhouder verantwoordelijk voor Belastingadvies; Hans Renckens, Chief Operations Officer (COO) en partner-aandeelhouder. Alle leden van de RvB zijn aangemerkt als beleidsbepaler op grond van de Wta. Met ingang van 2015 hebben Dick den Braber (partner-aandeelhouder) en Erik Peeters (partneraandeelhouder) Hans Renckens en Bob Marks opgevolgd, wiens bestuurstermijnen afliepen per december RAAD VAN TOEZICHT Op het niveau van de Stichting Aandelenbeheer BDO is een RvT ingesteld, samengesteld uit een voorzitter en vier leden. Om een optimale governancestructuur te bewerkstelligen is de RvT zodanig samengesteld dat wordt voldaan aan de eisen van onafhankelijkheid, onpartijdigheid en deskundigheid. Dit heeft tot gevolg dat ten minste één lid van de RvT niet tot de kring van partner-aandeelhouders behoort. Gedurende 2013 behoorden twee leden van de RvT, onder wie de voorzitter, niet tot deze kring. De RvT heeft een taak als toezichthouder op de RvB die in belangrijke mate vergelijkbaar is met die van een Raad van Commissarissen binnen een groep van vennootschappen. De RvT zet jaarlijks binnen de VvP uiteen op welke wijze het toezicht op de RvB wordt vormgegeven. De leden van de RvT zijn als medebeleidsbepaler aangemerkt. De RvT heeft in 2014 zes keer vergaderd. Tijdens deze vergaderingen is onder meer gesproken over de financiële ontwikkelingen, de Commissie Publiek Belang (CPB), de voortgang van de projecten uit het RvB jaarplan , de impact van nieuwe technologie op de dienstverlening, de introductie van een nieuw bestuursmodel, de opvolging van de Raad van Bestuur, het belang van een professioneel kritische houding, het beloningsmodel en de overname van HLB Schippers. Eenmaal per jaar worden de compliance officer en de controlerend accountant door de RvT uitgenodigd de vergadering bij te wonen. Op 31 december 2014 werd de RvT gevormd door: Mariëtte Doornekamp-Rijkers, voorzitter en extern lid; Huub Gijsbers, partner aandeelhouder BDO; Erik Peeters, partner-aandeelhouder BDO; Bert Scholten, partner-aandeelhouder BDO; Paul Thijssen, extern lid. Per 1 januari 2015 is Erik Peeters afgetreden als lid van de RvT en toegetreden tot de RvB. 9

10 COMMISSIE PUBLIEK BELANG BDO onderschrijft de rol die zij als accountantsorganisatie vervult voor het publieke belang. Om die reden heeft BDO de Code voor Accountantsorganisaties met een OOB-vergunning ondertekend. Overeenkomstig deze Code heeft BDO een Commissie Publiek Belang (CPB) ingesteld. De Commissie is een vaste commissie van de RvT van BDO Holding B.V. en heeft primair als taak om toe te zien op de borging van het publieke belang binnen BDO Audit & Assurance B.V., maar heeft ook als taak voor zover relevant over de grenzen van de Code heen op de andere bedrijfsonderdelen van BDO Holding B.V. toezicht te houden. De Commissie bestaat uit Mariëtte Doornekamp-Rijkers, extern lid en tevens voorzitter, Paul Thijssen, extern lid en Bert Scholten, intern lid en partner-aandeelhouder bij BDO. Op pagina 4 van dit transparantieverslag is een verslag van de CPB opgenomen. LINES OF SERVICE In het kader van de beroepsuitoefening is de organisatie ingedeeld in vier Lines of Service (LoS): Audit & Assurance (A&A); Accountancy & Bedrijfsadvies (A&B); Belastingadvies (BA); Consultancy (CO). De beheersstructuur van de accountantsorganisatie kenmerkt zich door een verdeling van taken en bevoegdheden (en daarmee samenhangende verantwoordelijkheden) over een tweetal bestuursorganen. Dit zijn: het bestuur van de accountantsorganisatie en het managementteam van de Line of Service Audit & Assurance (MT A&A). STRUCTUUR ACCOUNTANTSORGANISATIE Binnen de accountantsorganisatie is het dagelijks beleid opgedragen aan RvB-lid Jouke Jelgerhuis Swildens, die daarin wordt bijgestaan door het MT A&A. In 2014 bestond het MT A&A uit: Jouke Jelgerhuis Swildens, lid RvB en partner-aandeelhouder; Marcel Mans, partner-aandeelhouder; Pieter-Paul Saasen, partner-aandeelhouder. Het MT A&A is verantwoordelijk voor het bewaken en bevorderen van de kwaliteit van de beroepsen praktijkuitoefening door onze accountants. De uitoefening van deze taak van het MT A&A vindt plaats binnen de normen van het stelsel van kwaliteitsbewaking en risicobeheersing zoals die voor BDO als geheel zijn neergelegd in het Reglement Beroeps- en Praktijkuitoefening. De normen in dit reglement gelden voor alle binnen BDO werkzame en de daaraan verbonden professionals. Het betreft hier meer algemene normen die bijvoorbeeld de integere bedrijfsvoering en de onafhankelijkheid van de BDO-groep en haar externe accountants moeten waarborgen. Op grond van het voorgaande zijn de leden van het bestuur van de accountantsorganisatie als beleidsbepaler en de leden van het MT A&A als medebeleidsbepaler aangemerkt. In 2014 zijn acht functionele regio s gevormd in de A&A-praktijk met als doel het verbeteren van de aansturing van de praktijk. Deze acht A&A-regio s worden aangestuurd door een praktijkleider (partner-aandeelhouder). De praktijkleider A&A is verantwoordelijk voor: de kwalitatieve bezetting van de regio; de communicatie over vaktechnische ontwikkelingen binnen de regio (in overleg met Bureau Vaktechniek); de portefeuilleverdeling, de ontwikkeling van de accreditaties en toekomstige aanwas van auditors (in overleg met de afdeling Quality & Risk Management (QRM)); het opvolgen van door QRM gesignaleerde risico s en overige bevindingen; een structurele aanpak van bovengenoemde criteria gericht op de middellangetermijndoelstelling van een kwalitatief sterke bezetting van de auditpraktijk van de regio. 10

11 Binnen de accountantsorganisatie zijn 34 partner-aandeelhouders en 21 salary-partners werkzaam. De meerderheid van deze beroepsbeoefenaren is ingeschreven als extern accountant in het register van de AFM. Bewaken en bevorderen van kwaliteit voor de Raad van Bestuur Bewaken en bevorderen van kwaliteit door MT Audit & Assurance Line of Service Audit & Assurance BDO gehele organisatie COMPLIANCE OFFICER De compliance officer ziet toe op de naleving van wet- en regelgeving in opdracht van de (mede-) beleidsbepalers en adviseert de RvB over de inrichting van het stelsel van kwaliteitsbeheersing. Op 1 januari 2014 heeft Jeannot Evers zijn taak als compliance officer neergelegd om zich meer te kunnen richten op zijn verantwoordelijkheden als partner-aandeelhouder binnen de Line of Service Accountancy & Bedrijfsadvies. Met ingang van 1 januari 2014 is Anne van Och-van Gool benoemd tot compliance officer. Bianca Baaijens is plaatsvervangend compliance officer. QUALITY & RISK MANAGEMENT De afdeling Quality & Risk Management (QRM) ondersteunt de compliance officer en risk manager bij het toezicht op de naleving van wet- en regelgeving en risico- en reputatiebeheersing van de organisatie. Daarnaast ondersteunt QRM de professionals bij diverse vraagstukken op het terrein van onafhankelijkheid, cliënt- en opdrachtacceptatie, etc. QRM richt zich niet alleen op de A&A-praktijk, maar zij is tevens werkzaam voor de Lines of Service A&B, BA en CO. QRM valt binnen de RvB onder de portefeuille van Jouke Jelgerhuis Swildens. Tot 1 januari 2014 was Jeannot Evers tevens risk manager/onafhankelijkheidsfunctionaris. Met ingang van 1 januari 2014 heeft Bianca Baaijens deze verantwoordelijkheden overgenomen. Anne van Och-van Gool is plaatsvervangend risk manager/onafhankelijkheidsfunctionaris. Met ingang van januari 2014 zijn de afdelingen QRM en Juridische Zaken samengevoegd tot één organisatorische eenheid QRM & Legal. Door een verdere samenwerking tussen QRM en Juridische Zaken wordt één loket gerealiseerd waar professionals terecht kunnen met vragen over compliance, risicomanagement en juridische aangelegenheden. Binnen QRM & Legal zijn naast de compliance officer en de risk manager zes medewerkers werkzaam (4,4 fte). BUREAU VAKTECHNIEK Uitstekende vaktechnische kennis bij onze medewerkers is een belangrijke pijler voor kwalitatief goede dienstverlening aan onze klanten. Het doel van het vaktechnische beleid is het optimaal ondersteunen van de professionals in hun beroepsuitoefening. Bureau Vaktechniek (BVT) verzorgt deze ondersteuning voor de accountants door: goedgekeurde standaarden voor de praktijkuitoefening beschikbaar te stellen; informatieverstrekking over diverse vaktechnische ontwikkelingen, onder andere via nieuwsbrieven; een deel van de vaktechnische opleiding te ontwikkelen en te verzorgen, inclusief de periodieke VTO s (Vaktechnisch Overleg) op de locaties; complexe vaktechnische vraagstukken van professionals op te lossen; de afwikkeling van de verplichte consultatieprocedure; een review van IFRS-jaarverslagen van Organisaties van Openbaar Belang voordat de accountantsverklaring wordt verstrekt; de secretariële ondersteuning van de Commissie Toezicht Beroepsuitoefening (CTB); een documentatiecentrum te beheren. Binnen BVT is expertise aanwezig op het gebied van audit & assurance, externe verslaggeving, corporate governance, kwaliteit, fiscaliteit en ondernemingsrecht. Ruud Vergoossen (partneraandeelhouder) heeft over 2014 de leiding gehad over de sectie Audit & Assurance van BVT. Met ingang van 1 januari 2015 is die leiding overgegaan naar Dick van Onzenoort (partner). Naast genoemden bestaat de sectie Audit & Assurance binnen BVT uit 14 fulltime en parttime medewerkers (totaal 9 fte). 11

12 3 Internationaal netwerk BDO INTERNATIONALE STRUCTUUR BDO Nederland kenmerkt zich door lokaal ondernemerschap in een internationaal netwerk. BDO is aangesloten bij het internationale BDO-netwerk. Dit netwerk is een service-entiteit ten behoeve van de bij haar aangesloten organisaties, ook wel member firms genoemd. De member firms die deel uitmaken van het internationale BDO-netwerk zijn lid van BDO International Ltd, een rechtspersoon naar Engels recht met beperkte aansprakelijkheid. BDO is de merknaam voor het BDO-netwerk en voor ieder van de BDO member firms. Lidstaten zijn al dan niet stemgerechtigd (één stem per lidstaat). De dienstverlening binnen het BDOnetwerk wordt gecoördineerd door Brussels Worldwide Services BVBA, een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid naar Belgisch recht, statutair gevestigd te Brussel. De leden van het internationale netwerk zijn onafhankelijke, zelfstandig opererende organisaties, die zich richten op de hoogste kwaliteit bij het leveren van financieel-zakelijke dienstverlening en advies. Hierdoor is sprake van een lokale eigendomsstructuur en een lokale aansturing. Er is ook geen sprake van onderlinge winstverdeling alleen van een kostenbijdrage. Het lidmaatschap van het netwerk brengt rechten en verplichtingen met zich mee. De rechten omvatten gebruik van het merk BDO met inbegrip van de naam en het logo van het netwerk de mogelijkheid om werk te verwijzen naar en van andere BDO member firms en toegang tot een breed scala van middelen. Verplichtingen betreffen onder meer het aanbieden van ten minste de volgende diensten: audit & accounting, tax en consulting alsmede een hoge professionele en ethische standaard. Elke bij het internationale BDO-netwerk aangesloten landelijke organisatie bepaalt in grote mate haar eigen beleid. De samenwerking biedt kansen tot uitwisseling van mensen en expertise, toegang tot nieuwe markten en verdere versterking van het internationale klantensegment en bij opleidingsen trainingsprogramma s. BDO International Ltd, Brussels Worldwide Services BVBA en de member firms zijn derhalve niet aansprakelijk voor elkaars daden of omissies. Niets in de voorzieningen of regelgeving binnen het BDO-netwerk vormt of impliceert een relatie in de vorm van vertegenwoordiging of partnerschap tussen BDO International Ltd, Brussels Worldwide Services BVBA en/of de member firms van het BDO-netwerk. GOVERNANCE BINNEN HET NETWERK Council De Council bestaat uit vertegenwoordigers van stemgerechtigde member firms en vertegenwoordigt de leden van BDO International Ltd in de algemene vergadering. De Council benoemt de Global Board en verleent goedkeuring aan aanpassingen in de Articles and Regulations van BDO International Ltd. Onze voorzitter van de Raad van Bestuur, Reinder Brummelman, vertegenwoordigt Nederland binnen de Council. Global Board De Global Board is de Raad van Bestuur van BDO International Ltd en bestaat uit een vertegenwoordiger van de zeven grootste aangesloten member firms. Deze vertegenwoordigers worden telkens voor een periode van drie jaar aangesteld. Deze aanstelling wordt goedgekeurd door de Council. De Global Board bepaalt het beleid en de prioriteiten van het netwerk en ziet toe op de werkzaamheden van het Global Leadership Team. De Global Board vergadert minimaal vier keer per jaar. Namens Nederland is Reinder Brummelman (voorzitter van de Raad van Bestuur) lid van de Global Board. Global Leadership Team Het Global Leadership Team coördineert de dagelijkse activiteiten van het netwerk. Het Global Leadership Team bestaat uit de volgende personen: Chief Executive Officer BDO International Ltd (voorzitter), Global Heads of Audit & Accounting, Tax, Advisory, People, Clients & Markets, Network Development, CEO Europe, CEO Asia-Pacific en Head of Brussels Worldwide Services BVBA Legal Department. De CEO van BDO International Ltd wordt aangesteld door de Global Board. De CEO benoemt de overige leden van het Global Leadership Team met voorafgaande goedkeuring door de Global Board. 12

13 Internationale commissies De internationale commissies bestaan uit professionals van BDO member firms en Brussels Worldwide Services BVBA en stellen beleid, materialen en richtlijnen op ter ondersteuning van de member firms. De belangrijkste commissies zijn: Audit Steering Committee; Tax Advisory Committee; Advisory Leadership Committee; International Corporate Finance Group; International Risk Management Committee; International Brand & Marketing Committee; International Human Resource & Development Committee; International IT Committee. Aan alle bovengenoemde internationale commissies neemt een vertegenwoordiger (partner) uit Nederland deel. Naast deze commissies zijn internationaal diverse andere werkgroepen actief. KENGETALLEN BDO WERELDWIJD Omzet Omzet (bedragen in miljoen) Aandeel service lines: Audit & Accounting 57% 59% Tax 21% 20% Advisory 22% 21% Spreiding Aantal landen Aantal kantoren Medewerkers Partners Professionele staf Ondersteunende staf Totaal aantal medewerkers INTERNATIONALE DIENSTVERLENING OP HET TERREIN VAN AUDIT & ASSURANCE In de afgelopen jaren heeft het internationale BDO-netwerk een belangrijke stap gezet in het versterken van een consistente internationale dienstverlening. Op diverse vlakken wordt gewerkt aan verbetering van de internationale standaarden, onderlinge communicatie en uitwisseling van best practices. Een belangrijke stap hierin was de ontwikkeling van de Audit Process Tool (APT). De APT draagt bij aan het optimaliseren van het auditproces en is gericht op een verdere vergroting van de efficiency en effectiviteit van het controleproces. De APT is de verplichte standaard voor alle member firms (harmonisatie) en voldoet aan de actuele controlestandaarden van de internationale accountantsfederatie IFAC. De APT stelt partners en medewerkers wereldwijd in staat om optimaal samen te werken ( multi-location en cross-border ). Om de internationale kwaliteitsstandaarden te waarborgen en internationale samenwerking te ondersteunen, wordt gebruikgemaakt van een internationaal systeem van accreditatie. Aan BDO Audit & Assurance B.V. in Nederland is de kwalificatie volledig geaccrediteerd toegekend. KWALITEITSONDERZOEKEN INTERNATIONAAL BDO International Ltd verstrekt richtlijnen voor het ontwerp en de implementatie van het stelsel van kwaliteitsbeheersing en -bewaking. BDO International Ltd toetst periodiek of BDO Nederland zich houdt aan deze voorschriften en kwaliteitsregels zoals overeengekomen in internationaal verband. Deze Quality Assurance Review (QAR) vindt in beginsel elke drie jaar plaats. Eind 2013 heeft BDO International Ltd dit onderzoek voor het laatst uitgevoerd bij BDO Audit & Assurance B.V. De conclusie van dit onderzoek luidt als volgt: acceptable with some areas to improve. De aanbevelingen uit dit onderzoek zijn door het MT A&A in 2014 opgevolgd. 13

14 4 Stelsel van kwaliteitsbeheersing Het leveren van de hoogst mogelijke kwaliteit ligt voor ons aan de basis van onze dienstverlening en de vertrouwensrelatie die wij met onze klanten opbouwen. Onze waarden, zoals vastgelegd in de Gedragscode, bieden een duidelijk kader en dienen voor al onze medewerkers als leidraad voor het kwaliteitsbesef bij de uitvoering van werkzaamheden. De Bedrijfscode maakt duidelijk wat klanten, medewerkers en de maatschappij van BDO mogen verwachten en waarop zij BDO mogen aanspreken. In de Gedragscode wordt het gewenste gedrag van onze partners en medewerkers beschreven. Elke BDO er heeft de verantwoordelijkheid de Gedragscode na te leven. De vier kernwaarden van BDO: persoonlijk, passie, professioneel en pragmatisch zijn in de Gedragscode uitgewerkt in algemene uitgangspunten voor ons gedrag. Het kwaliteitsbeleid van BDO is afgeleid van het strategisch beleid en in overeenstemming met de afspraken binnen het internationale BDO-netwerk. De doelen van dit algemene kwaliteitsbeleid zijn: voldoen aan legitieme verwachtingen en behoeften van klanten, medewerkers en de maatschappij; voldoen aan relevante wet- en regelgeving; beheersing van significante en materiële risico s. Stelsel van kwaliteitsbeheersing en kwaliteitsbevordering De Raad van Bestuur (RvB) is verantwoordelijk voor het kwaliteitsbeleid en de opzet en naleving van het stelsel van kwaliteitsbeheersing. Zij draagt de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat alle medewerkers handelen volgens de kwaliteitsstandaarden, beschrijvingen en procedures. Dit is vastgelegd in het stelsel van kwaliteitsbeheersing van BDO. Enerzijds betekent dit dat wordt toegezien op de naleving van wet- en regelgeving door individuele professionals, anderzijds draagt de organisatie er zorg voor dat het stelsel van kwaliteitsbeheersing zodanig is ingericht dat dit een goede beroepsuitoefening mogelijk maakt. De zorgplicht die rust op de accountantsorganisatie geldt dus zowel voor het inrichten en bewaken van het stelsel van kwaliteitsbeheersing als het treffen van waarborgen, zodat uitsluitend accountants die voldoen aan de normen van de beroepsorganisatie NBA, controleverklaringen afgeven. ACCREDITATIE Door het stellen van accreditatienormen voor professionals wordt gewaarborgd dat de dienstverlening professioneel is en tegen een hoge kwaliteitsstandaard wordt geleverd. Hiervoor heeft BDO specifieke ervaringseisen en deskundigheidsnormen gesteld. Accreditatie is onder meer vereist voor het uitvoeren van assuranceopdrachten en voor het uitvoeren van assuranceopdrachten bij Organisaties van Openbaar Belang (OOB s). Ook is accreditatie vereist voor het uitvoeren van opdrachten waarbij de verslaggevingsgrondslagen gebaseerd zijn op IFRS of US GAAP. Daarnaast zijn door de branchegroepen Woningcorporaties en Zorg nadere voorwaarden gedefinieerd over de inzet van branchespecialisten op bepaalde typen opdrachten. De voorwaarden binnen de Branchegroep Woningcorporaties worden in 2015 verder in detail uitgewerkt. De afdeling Quality & Risk Management (QRM) voert jaarlijks een evaluatie uit op de toegekende accreditaties voor assuranceopdrachten. De overige accreditatiecategorieën, zoals specifieke verslaggevingsgrondslagen, worden eens per twee jaren geëvalueerd. Het accreditatiebeleid als waarborg voor kwaliteit is alleen effectief wanneer bij de toekenning van opdrachten aan geaccrediteerde partners de span-of-control (omvang opdrachtportefeuille) eveneens in ogenschouw wordt genomen. Anders bestaat het risico dat een partner te weinig betrokkenheid op de opdracht heeft waardoor de kwaliteit van de uitvoering van de opdracht alsnog onvoldoende kan worden geborgd. In 2015 zal BDO ernaar streven een verdere focus aan te brengen bij een aantal partners zodat zij zich kunnen richten op opdrachten waarvoor zij zijn geaccrediteerd. Eind 2013 is het gewijzigde accreditatiebeleid voor accountants vastgesteld. Eén van de wijzigingen betrof een nadere uitwerking van het proces tot terug verkrijgen van tekeningsbevoegdheid na intrekking vanwege tekortschietende kwaliteit. Een belangrijk onderdeel van dit proces is de toetsing van de kwaliteit van de beroepsuitoefening door de toekenning van kwaliteitsreviews. In 2014 hebben twee partners in dit proces gezeten, dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat één partner besloten heeft de accreditatie definitief in te leveren. CLIËNT- EN OPDRACHTACCEPTATIE Het commerciële beleid van BDO is gebaseerd op het met de hoogst mogelijke kwaliteit bedienen van klanten. Bij cliënt- en opdrachtacceptatie is de vraag: willen en kunnen we de klant bedienen? Elementen die hierbij een rol spelen zijn integriteit, onafhankelijkheid en deskundigheid. De procedure voor centrale cliënt- en opdracht(her)acceptatie geldt voor de gehele BDO-organisatie. De verantwoordelijke partner dient voor elke nieuwe opdracht en jaarlijks voor elke doorlopende accountantsopdracht een geautomatiseerd cliënt- en opdracht(her)acceptatieformulier (COF) in 14

15 te vullen. Hierin worden overwegingen inzake integriteit, onafhankelijkheid en deskundigheid verder uitgewerkt. Indien bijvoorbeeld voor de uitvoering van een bepaalde opdracht accreditatie is vereist, wordt dit door de afdeling Quality & Risk Management (QRM) getoetst. Indien een partner niet is geaccrediteerd voor het uitvoeren van de opdracht, zal QRM een andere eindverantwoordelijke partner aanwijzen. Wanneer sprake is van mogelijke bedreigingen van de onafhankelijkheid wordt QRM actief betrokken in het acceptatieproces. In 2014 was QRM bij circa formulieren (COF) actief betrokken bij de opdrachtaanvaarding (2013: 4.500). In 2014 is actieve betrokkenheid van QRM bij de opdrachtaanvaarding (COF) aanzienlijk gestegen door toename van het aantal onafhankelijkheidsvraagstukken die verband houden met de Verordening inzake Onafhankelijkheid (ViO). QRM heeft nadrukkelijk meer aandacht moeten besteden aan onderwerpen zoals combinatie van dienstverlening, langdurige betrokkenheid en feeverhoudingen. Er is veelvuldig discussie geweest over diverse adviesopdrachten van de Line of Service (LoS) Consulting en de LoS Belastingadvies. In een aantal gevallen heeft dit ertoe geleid dat de opdracht is bijgesteld. In enkele situaties heeft dit ertoe geleid dat de betreffende opdracht niet is aanvaard. De independence desk (zie ook hoofdstuk 7) heeft een belangrijke rol gespeeld bij de uitleg en interpretatie van de regelgeving op dit terrein. QRM ziet toe op de volledigheid van de ingediende COF voor wettelijke controleopdrachten. Deze monitoring is een continu proces. QRM ziet eveneens toe op de tijdigheid van ingevulde formulieren (COF) voor de wettelijke controleopdrachten, in een enkel geval is geconstateerd dat het indienen van de COF plaatsvond nadat de werkzaamheden voor de controle waren gestart. In deze gevallen heeft QRM aan de betreffende partner een tekortkoming opgelegd. Voor alle nieuwe opdrachten moet een COF worden ingediend. Op het moment dat een COF voor een nieuwe opdracht bij een assurancerelatie wordt ingediend, wordt in COF geautomatiseerd het akkoord van de verantwoordelijke accountant gevraagd. In COF wordt naast het akkoord aan de accountant verzocht de overwegingen inzake mogelijke bedreigingen van de onafhankelijkheid vast te leggen. QRM ziet toe op het gebruik van COF voor alle nieuwe opdrachten bij assurancerelaties. In 2014 heeft QRM een aantal keren geconstateerd dat er voor een aangemaakt opdrachtnummer in ons CRM-systeem COProf.Net geen afgeronde COF was ingediend. In veruit de meeste gevallen betreft het administratieve slordigheden bij het indienen van COF. De kwalificatie van het risicoprofiel van de opdracht vindt plaats door QRM. QRM beoordeelt of voor het uitvoeren van de opdracht dusdanig specifieke kennis noodzakelijk is dat aanvullende voorwaarden moeten worden gesteld en/of beheersmaatregelen moeten worden getroffen. Hieronder vallen onder meer een verplichte consultatie bij Bureau Vaktechniek (BVT) of aanwijzingen ten aanzien van de teambezetting. Bij controleopdrachten bij OOB s en bij een aantal, door QRM, aangewezen wettelijke controleopdrachten wordt een Opdrachtgerichte Kwaliteitsbeoordeling (OKB) uitgevoerd. In 2014 heeft QRM bij de afwikkeling van opdrachtacceptaties van zorginstellingen, woningcorporaties en vastgoedbedrijven veelvuldig maatregelen getroffen ter versterking van het controleteam (inzet van de branchegroep) en verplichte BVT-consultaties. QRM monitort de opvolging van deze aanwijzingen in COF op basis van een deelwaarneming. Hierbij vraagt QRM naar de documentatie waaruit blijkt dat de door QRM gestelde voorwaarden zijn nageleefd. Uit deze monitoring is gebleken dat in een enkel geval de aanwijzing van QRM niet is nageleefd. QRM heeft aan de betreffende partners een schending respectievelijk een tekortkoming opgelegd alsmede herstelmaatregelen getroffen. In geen van deze gevallen was sprake van een aanwijzing in het kader van de uitvoering van een wettelijke controleopdracht. Beschikbaar stellen van voldoende tijd, mensen en middelen Om de kwaliteit van de beroepsuitoefening in voldoende mate te kunnen borgen, is de teambezetting op controleopdrachten alsmede de beschikbaarheid van kwalitatief goede medewerkers cruciaal Aantal partners Aantal (senior) managers Overige teamleden

16 In onderstaande tabel is zowel de relatieve tijdsbesteding op controleopdrachten per functiecategorie opgenomen als het aantal bestede uren: 2014 Functiecategorie Wettelijke controleopdracht OOB Wettelijke controleopdracht niet-oob Vrijwillige controleopdracht Partners 11% 7% 7% In uren (Senior) managers 24% 15% 16% In uren Overige teamleden 65% 78% 77% In uren Totaal 100% 100% 100% In uren Functiecategorie Wettelijke controleopdracht OOB Wettelijke controleopdracht niet-oob Vrijwillige controleopdracht Partners 13% 7% 8% In uren (Senior) managers 25% 15% 14% In uren Overige teamleden 62% 78% 78% In uren Totaal 100% 100% 100% In uren De relatieve betrokkenheid van partners en (senior) managers bij OOB s is ten opzichte van 2013 licht gedaald. Het totaal aantal bestede uren aan controleopdrachten is in 2014 gestegen ten opzichte van De mutaties worden met name veroorzaakt door de stijging in het aantal bestede uren door senior (managers) en overige medewerkers. In 2014 is door BDO opnieuw een analyse op de opdrachtportefeuille van partners in de A&A-praktijk uitgevoerd. Hiervoor zijn gesprekken gevoerd tussen een lid van het MT A&A, QRM en de praktijkleiders over de (omvang van de) opdrachten in portefeuille van de partners in het cluster alsmede over de opvolging op de bevindingen uit de in 2013 uitgevoerde analyse. Een belangrijk aandachtspunt is de evenredige verdeling van tijd en aandacht van een partner over de opdrachten in zijn/haar portefeuille, tevens is de evenredige verdeling van opdrachten binnen het cluster over de partners een punt van aandacht. Een aantal partners is zwaar belast door omvang en aard van de cliënten in portefeuille. Uit de analyse op de opdrachtportefeuille blijkt eveneens de behoefte aan kwalitatief goede medewerkers in de functiegroep managers, deze behoefte doet zich in vrijwel alle regio s voor. Vanwege het belang van partnerbetrokkenheid bij opdrachten zal QRM met ingang van 2015 meer monitoring uitvoeren op het aantal (geschreven) uren dat een partner besteedt aan een opdracht. Wanneer wordt geconstateerd dat een partner beperkt betrokken is geweest, is het van belang om vast te stellen welke oorzaken hieraan ten grondslag liggen zoals mogelijk de omvang van de portefeuille. Dit is ook onderdeel van de standaard set van kwaliteitsindicatoren waarover accountantsorganisaties in het Transparantieverslag 2015 verplicht moeten rapporteren (onderdeel voorgestelde maatregelen Werkgroep Toekomst Accountantsberoep). GEHEIMHOUDING Het beschermen van informatie is binnen BDO een van de hoogste prioriteiten. De digitalisering van informatie speelt hierin een cruciale rol. Bij het uitvoeren van wettelijke en vrijwillige controleopdrachten moeten alle accountants van BDO gebruikmaken van de Audit Process Tool (APT). Elk daarin aangemaakt dossier bevindt zich in een beveiligde en afgeschermde omgeving en is uitsluitend toegankelijk voor medewerkers die daartoe door de eindverantwoordelijke partner in staat zijn gesteld. BDO heeft de verantwoordelijkheden en bevoegdheden met betrekking tot de informatiebeveiliging vastgelegd in het BDO Informatiebeveiligingsbeleid. Hierin worden ook de algemene beveiligingseisen beschreven. De ICT security officer is verantwoordelijk voor het rapporteren over beveiligingsincidenten en relevante ontwikkelingen op het gebied van informatiebeveiliging aan het multidisciplinair samengesteld Forum Informatiebeveiliging. HET ACCOUNTANTSDOSSIER In het accountantsdossier verantwoordt de externe accountant zich voor de uitvoering van zijn werkzaamheden. De wettelijke voorschriften bepalen welke informatie en documentatie het controledossier in elk geval moet bevatten (zoals de opdrachtaanvaarding, het controleplan, alle correspondentie met de controleklant, de voornaamste bevindingen van de controle en de onderbouwing van het oordeel). De inhoud van het dossier is belangrijk voor de beoordeling van de uitgevoerde werkzaamheden, zowel in het kader van de interne kwaliteitstoetsing (CTB) als externe kwaliteitstoetsing door de beroepsorganisatie NBA en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Een compleet dossier moet uiteindelijk niet alleen de afgegeven verklaring kunnen ondersteunen, maar ook zichtbaar 16