Veertig jaar ten dienste van de bouwsector

Transcriptie

1 Het FVB in Veertig jaar ten dienste van de bouwsector 1 september 2005 tot 31 augustus 2006 F o n d s v o o r V a k o p l e i d i n g i n d e B o u w n i j v e r h e i d

2

3 Veertig jaar ten dienste van de bouwsector Het FVB in

4 Colofon Veertig jaar ten dienste van de bouwsector Het FVB in Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid Koningsstraat Brussel tel maart 2007 Concept en redactie: Tempera, (tel ) i.s.m. studiedienst FVB (tel ) Lay-out: Dievee & Schamf, tel Fotografie: Dirk Vermeirre, tel

5 INHOUD Veertig jaar vooruitgang. De voorzitter aan het woord 7 Deel 1: Het FVB in beeld 9 Dienstverlening bij het FVB: kwaliteit en klantgerichtheid 11 Het FVB in actie 13 Bouwvakarbeiders scholen bij 15 Alternerend leren 17 Peterschap bevordert de integratie van bouwgediplomeerden 19 Samenwerking met het onderwijs stimuleert duurzame doorstroming 21 Promotie en versterking van het bouwberoep: mag het iets meer zijn? 23 Op zoek naar nieuw bouwtalent 25 Ervaringsbewijs/Valideren van competenties 27 Edutec en Construtec: opleiding en innovatie in de bouwsector 29 Deel 2: Het Hermesrapport: de bouwsector in evolutie 31 Deel 3: Het FVB in cijfers Bouwsector 43 Bijscholing 47 Omscholing 55 Onderwijs 59 Peterschap 61

6

7 Veertig jaar vooruitgang De voorzitter aan het woord was een feestjaar voor het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid. We vierden het veertig jarige bestaan van de organisatie. Bij een feestelijke viering in de koninklijke Muntschouwburg blikten we samen met de hele bouwsector terug op die voorbije periode. Al vier decennia lang onderkennen we in de bouwsector de noodzaak van opleiding. Niet alleen bij de medewerkers van het FVB leeft die overtuiging, maar ook en vooral de werkgevers en de werknemers geloven hierin. Daarvan getuigt hun investering in de werking van het FVB. De overheid zet sectoren aan om 1,9 procent van de loonmassa te investeren in opleiding en vorming. De inspanningen van de bouwsector overtreffen deze richtlijnen. Bouwbedrijven investeren 2,5 procent van de loonmassa, wat neerkomt op 70 miljoen euro per jaar. We kijken niet alleen terug op een succesvolle, veertigjarige geschiedenis, maar ook op een sterk De studie die we het voorbije jaar uitvoerden over de in- en uitstroom in de bouwsector en waarvan het Hermesrapport de resultaten beschrijft, legt voor het eerst cijfers voor die aantonen dat de uitstroom van bouwvakarbeiders naar andere sectoren gedaald is. De inspanningen van de bouwsector lonen. Niettemin stellen we vast dat er nog verloop is in de sector en dat het een uitdaging blijft om gekwalificeerd personeel te vinden. Investeren in opleiding blijft de boodschap. Vorming en bijscholingskansen komen de getrouwheid van de bouwvakarbeiders ten aanzien van de sector ten goede, zo leert de Hermesstudie. We investeerden niet alleen in bijscholing, maar ook in scholing. Tijdens het voorbije werkjaar sloot het FVB vijftig extra convenants af met het bouwonderwijs, wat een verbeterde doorstroming vanuit het onderwijs naar de sector garandeert. Ook rond sectorale toeleiding van werkzoekenden tot de bouwsector komt de FVB-werking verder op kruissnelheid. Na initiatieven in Antwerpen, Limburg en Gent startte het FVB in ook in de regio Aalst-Ronse en de steden Mechelen en Kortrijk met lokale samenwerkingsverbanden die de regionale werkloosheid aanpakken en werkzoekenden opleiden voor en begeleiden naar duurzame tewerkstelling in de bouwsector. Ook in het Waalse en het Brusselse Gewest worden ondertussen gesprekken gevoerd om met soortgelijke initiatieven te starten. In sloot het FVB ook een hoofdstuk af. Onze directeur-generaal, Daniel Vanhaeverbeke heeft binnen de sectorale bouwfondsen een nieuwe functie opgenomen als directeur-generaal van zowel het Fonds voor Bestaanszekerheid Bouw als van het nieuwe Pensioenfonds Bouw, genoemd Pensio B. Hij geeft de fakkel door aan Bruno Vandenwijngaert, die samen met de hele FVB-ploeg het belang van bouwopleiding zal blijven promoten. Een gezonde arbeidsmarkt vraagt immers om een permanente en doorgedreven investering in de kwaliteit van beroepsopleiding. We hebben dus nog minstens veertig jaar werk voor de boeg. Stefaan Vanthourenhout Voorzitter van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid

8 8

9 HET FVB IN HET FVB IN BEELD Het FVB in beeld Het FVB werkt mee aan een sterke bouwsector, waarin goed opgeleid personeel garant staat voor de kwaliteit van het geleverde werk. Daarom investeert het FVB in de bijscholing van bouwvakarbeiders, in de scholing van jongeren die de toekomst van de sector uitmaken en in de sectorale toeleiding van werkzoekenden. Het Fonds spreidt de investeringen over verschillende stelsels en initiatieven die allen streven naar doorstroming van opgeleid personeel naar de sector en naar langdurige tewerkstelling van deze bouwvakarbeiders in de bouwbedrijven. Dit jaarrapport stelt de verschillende acties voor, zoals ze tijdens het werkjaar in realiteit werden gebracht. 9

10 professioneel advies doelgerichte ondersteuning maatwerk 10 Opleidingen in veiligheid - metselaar - baggerwerker - torenkraanbestuurder - stellingbouwer - bouwplaatsmachinist - ploegbaas bouw - chauffeur - monteur centrale verwarming - bekister andere machinale beroepen - dakdekker - schilder decorateur - EHBO - stukadoor - asbestverwijderaar - plaatser nutsleidingen - heftruckbestuurder - lasser - tegelzetter sanitairinstallateur - wegenbouwer - informatica - taalpraktijk op de werkvloer - steenhouwer marmerbewerker - bestuurder mobiele kraan en verreiker - planlezen elektriciteit voor bouwvakarbeiders - stratenmaker - dakafdichter - schrijnwerker timmerman - spoorwerker - daktimmerman - industrieel isolateur - ergonomie binnenschrijnwerker - attitudevorming - kwaliteitszorg - klein elektrisch handgereedschap - buitenschrijnwerker - planning van de bouwplaats - industrieel schilder boorder bronbemaler - tekenaar in bouw - werktuigkundige voor baggervaart - monteur metalen gevel- en dakelementen - lesgever - betoncentrale - rioollegger interieurbouwer - topografie - asfalteerder - voorbereiding van de bouwplaats - betonhersteller - glaswerker - dekvloerlegger - ijzervlechter - magazijnier meettechnieken - elektronica bouw - restauratie - milieubeheer

11 Dienstverlening bij het FVB: kwaliteit en klantgerichtheid Het FVB biedt aan Het aanbod in verschillende opleidingsmodules voor cursisten over 66 verschillende bouwgerelateerde onderwerpen convenants met 288 bouwscholen opleidingen voor huidige en toekomstige bouwvakarbeiders op maat van werknemers en werkgevers voor meer dan dertig bouwberoepen in samenwerking met opleidingspartners en in sectorale opleidingscentra met financiering van de opleidings- en loonkosten samenwerking met het bouwonderwijs voor optimale aansluiting van het onderwijs bij de arbeidsmarkt via resultaatsverbintenissen met bouwscholen met steun voor het onderwijs: opleidingen voor leerkrachten en leerlingen, handboeken, financiële stimuli, hulp bij het invullen van vacatures via regionale sectorale tewerkstellingsprojecten zoeken naar geschikte kandidaat-werknemers promoten van de bouwsector bij jongeren en Het FVB levert maatwerk, niet alleen bij de opleidingen zelf, maar ook voor de organisatie ervan en de communicatie er rond. Daarom hield het FVB in een navraag bij de bouwondernemingen over hun voorkeur bij de communicatie van het FVB. Het Fonds vroeg hen hoe zij het liefst op de hoogte worden gehouden van de voordelen die het FVB biedt. Afhankelijk van de persoonlijk gekozen communicatievorm, brieft het FVB de bouwbedrijven nu per fax, per of via de traditionele post. 11

12 Samenstelling van de Raad van Bestuur Als ik met een vraag over bijscholing of een aanverwant thema zit, bel ik met één van de opleidingsadviseurs bij het FVB. Die weet me altijd heel goed te helpen. Charles De Ro, Danheux & Maroye Travaux Publics et Privés SA, Tubize voorzitter Stefaan Vanthourenhout, ACV-Bouw en Industrie - CSC-Bâtiment et Industrie ondervoorzitter Eddy Devos, Confédération Construction - Confederatie Bouw Rik Desmet, De Algemene Centrale - La Centrale Générale beheerders Uit de klantentevredenheidsbevraging van het FVB 96 procent van de aannemers ervoer dat de FVB-adviseurs steeds beschikbaar waren en zich telkens behulpzaam opstelden. Bruno Bachely, La Centrale Générale - De Algemene Centrale Nathalie Bergeret, Confédération Construction - Confederatie Bouw Peter Börner, ACLVB - CGSLB Pierre Cuppens, CSC-Bâtiment et Industrie - ACV-Bouw en Industrie Gabriël Delporte, Confederatie Bouw - Confédération Construction Marc Dillen, Confederatie Bouw - Confédération Construction Lionel Eeckhout, Confederatie Bouw - Confédération Construction Patrick Franceus, ACV-Bouw en Industrie - CSC-Bâtiment et Industrie Rik Hinnens, Confederatie Bouw - Confédération Construction Françoise Nyssens, Confédération Construction - Confederatie Bouw Geert Ramaekers, Bouwunie Jan Soetaert, De Algemene Centrale - La Centrale Générale Peter Suys, Bouwunie René Vancauwenberge, De Algemene Centrale - La Centrale Générale Marc Vander Eeckt, ACV-Bouw en Industrie - CSC-Bâtiment et Industrie waarnemend lid Marnix Van Hoe, FeMa 12

13 Het FVB in actie De FVB-organisatie dienstverlening in alle provincies door regionale medewerkers met zetels in Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt, Kortrijk, Liège, Mons en Namur ondersteund door een permanent team in Brussel financiering van de werking door een belangrijke werkgeversbijdrage op de loonmassa beheerd door een paritair samengestelde Raad van Bestuur 13

14 Opleiding motiveert onze medewerkers. Zelfs wanneer er geen directe link is met de uitgevoerde functie, bijvoorbeeld bij een opleiding Brandveiligheid, merken we dat. Iedereen voelt aan dat opleiding extra kansen biedt om zich te ontwikkelen. In de eerste plaats op professioneel vlak, maar ook op menselijk domein. Opleiding is een troef. Monique Maczkovics, Tecni Asbest SA, Hannut Percentage bouwvakarbeiders dat opleiding volgde in % Op basis van de Hermesstudie kunnen we vaststellen dat opleiding trouw aan de onderneming en aan de sector stimuleert. Zo merken we dat arbeiders die bij dezelfde werkgever blijven, gemiddeld 2,7 uur opleiding per persoon 10 11% 10% volgen. Bij werknemers die ervoor kiezen om de werkgever te verlaten, is dit 2,4 uur per persoon. Bij werknemers die de sector verlaten, daalt dit gemiddelde zelfs tot 1,8 uur per persoon. 8% Hermes, Onderzoek naar het personeelsverloop in de bouwsector 2006, FVB 5 4% leeftijdscategoriën Zowel de jongste als de oudste bouwvakarbeiders schoolden zich bij in

15 Bouwvakarbeiders scholen bij Aangenaam, hoe kunnen wij u helpen? BIJscholing in verschillende vervolmakingsopleidingen in 42 opleidingsdomeinen voor cursisten (tien procent van alle bouwvakarbeiders) cursisten uit 2234 verschillende bedrijven (zeven procent van alle bouwbedrijven) opleidingsuren door het FVB geïnvesteerd in vervolmakingsopleiding 295 bouwvakarbeiders kozen voor een avondopleiding, 1706 personen volgden een opleiding op zaterdag, en arbeiders schreven in voor een weekdagopleiding opleidingsadvies op maat van de werkgevers en de werknemers bijscholing van bouwvakarbeiders tijdens de werkuren, op zaterdag of s avonds vaktechnische opleidingen en een aanvullend opleidingsaanbod: EHBO, veilig werken op hoogte, rugpreventie, in samenwerking met opleidingspartners terugbetaling van de opleiding en tussenkomst in de loonkost door het FVB een vergoeding van het FVB voor arbeiders die een opleiding buiten de werktijd volgen Top tien van de meest gevolgde opleidingen basisveiligheid (VCA) handlanger steigerbouw C EHBO nijverheidshelper rijbewijs bestuurder zware vrachtwagen C hoogwerker betonmixerchauffeur torenkraanbestuurder snelopbouwkraan basistechnieken metselaar verreiker 15

16 Door hun opleidingstijd te verdelen over de werf en het opleidingscentrum, leren de jongeren de job en ook het bedrijf kennen. Elke bouw, elke werf is anders en dat leer je enkel door er mee om te gaan. Patric Wauters, dakdekkersbedrijf Volders-Wauters nv, Lummen Uit de klantentevredenheidsbevraging van het FVB 91 procent van de aannemers vindt een ABOof JLW-overeenkomst een uitstekende oplossing voor zijn bedrijf Omdat de juiste begeleiding essentieel is voor het welslagen, ondersteunt het FVB zowel het leer- als het werkproces. Ook de begeleiding van de jongere op de werkvloer door het opleidingscentrum, is cruciaal voor het welslagen van de opleiding. Blikvanger De positieve duurzame doorstromingscijfers 74% voor JLW en 72% voor ABO - tonen aan dat de beide opleidingsstelsels hun vruchten afwerpen. Alternerende leerovereenkomsten in gestarte JLW-contracten 1064 gestarte ABO-contracten 43 JLW- en ABO-jongeren volgden bijkomende opleiding, goed voor 688 opleidingsuren 16

17 Alternerend leren Theorie en praktijk: samen sterk voor optimale doorstromingskansen van jongeren naar de bouwsector al werkend leert men z n vak Jongerenleerlingwezen (JLW) leerplichtige jongeren brengen het grootste deel van hun opleidingstijd door op de werkvloer en vullen dit aan met bijkomende vorming in een Centrum voor Deeltijds Onderwijs (CDO) het FVB helpt bij de afsluiting van de leercontracten, adviseert bij de samenstelling van het opleidingsprogramma, overlegt met de werkgever over individuele dossiers en is aanwezig bij de eindproeven van de jongere het FVB maakt de behoefte aan werkervaringsplaatsen bekend bij de bedrijven het FVB bespreekt de JLW-dossiers met de CDO s en helpt wanneer de zoektocht naar een werkervaringsplaats moeilijk loopt met de leervergoeding die de werkgever betaalt en de aanvullende premie van het FVB krijgt de jongere een volwaardig loon JLW-jongeren krijgen de kans om dezelfde bijscholingen te volgen als hun collega s en dit aan gelijke voorwaarden de CDO s ontvangen een premie van het FVB voor de begeleiding en opleiding van de jongeren Alternerende Bouwopleiding (ABO) jongeren tussen 18 en 25 jaar leren een beroep in een bouwbedrijf, waar ze het grootste deel van de tijd doorbrengen, in een opleidingscentrum krijgen ze aanvullende vorming bekendmaking van dit stelsel door het FVB bij de bedrijven, VDAB, FOREM, Bruxelles-Formation, Arbeitsamt, het FVB adviseert bij het afsluiten van de contracten, helpt bij de samenstelling van het opleidingsprogramma, overlegt met de werkgevers over de ABO-dossiers en is aanwezig bij de eindproeven van de jonge werknemer met de leervergoeding die de werkgever betaalt en de aanvullende premie van het FVB krijgt de jongere een volwaardig loon ABO-jongeren krijgen dezelfde bijscholingskansen als hun collega s en volgen die opleidingen aan gelijke voorwaarden het FVB keert de opleidingscentra een premie uit voor de begeleiding en opleiding van de jongeren 17

18 200 Peterschap volgens bedrijfsgrootte aantal bedrijven bedrijfsgrootte volgens aantal werknemers Zowel in grote als in kleine bouwondernemingen begeleiden peters de nieuwkomers Peterschap in peters voor 618 nieuwe bouwvakarbeiders in 482 verschillende bedrijven met aan peterschapspremies uitgereikt door het FVB 18

19 Peterschap bevordert de integratie van bouwgediplomeerden Het FVB ondersteunt de overstap van opleiding naar de werkvloer begeleiding van de beginnende vakman door een ervaren collega de peter tijdens het eerste jaar van de loopbaan voor jongeren met een bouwdiploma met een peterschapspremie van 2500 euro stimuleert het FVB de integratie van de jongere in de bouwonderneming de mogelijkheid voor de jongere om bijkomende opleiding op maat te volgen, waarbij het FVB zowel de loon- als de opleidingskost terugbetaalt de mogelijkheid voor peters om een afgestemde opleiding Bouwpeters te volgen Peterschap is de goedkoopste manier voor het aanwerven van een jonge bouwgediplomeerde. De tussenkomst van het FVB beperkt de investering. Bovendien zorgt de begeleiding ervoor dat nieuwkomers gemakkelijker integreren, waardoor ze snel het niveau van een geoefende vakman bereiken. 19

20 De titel Bouwschool van het Jaar geeft ons een fijne erkenning. Niet alleen motiveert het ons als school. Ook onze leerlingen hechten waarde aan de bekroning. Al te vaak horen ze dat een vakopleiding minder waard zou zijn dan een opleiding in het algemeen secundair onderwijs. De titel Bouwschool van het Jaar geeft hen de bevestiging dat hun studiekeuze ook de moeite waard is. We merken ook dat de ouders het als een waarmerk ervaren. In de erkenning van het FVB zien ze het bewijs dat hun zoon of dochter een waardevolle, kwalitatief sterke opleiding volgt. Dominique Coulombier, Don Bosco, Tournai, Waalse Bouwschool van het Jaar Blikvanger Het FVB engageert zich niet alleen tegenover het voltijds bouwonderwijs. In sloot het FVB ook convenants af met 96 Centra voor Deeltijds Onderwijs. In cijfers 288 convenantscholen 2466 afgestudeerden uit convenantscholen De premies die het FVB betaalt voor de leerlingen uit onze school die effectief kiezen voor een loopbaan in de bouwsector, zijn belangrijk voor ons. Dat zullen we niet ontkennen. Maar de samenwerking met het FVB betekent meer. Ik denk in de eerste plaats aan de handboeken en de mogelijkheid voor onze leerkrachten en leerlingen om zich bij te scholen. En ook voor onze leerlingen speelt het FVB een rol van betekenis. De opleidingspasjes, bijvoorbeeld, maken het hen eenvoudig wanneer ze gaan solliciteren. Het volstaat om de werkgever dit pasje voor te leggen. Ze hoeven niet langer op zoek te gaan naar diploma s, getuigschriften en andere opleidingsbewijzen. Alle informatie staat op één opleidingspasje. Jef Nuyts, Sint-Jozef, Geel, Vlaamse Bouwschool van het Jaar 20

21 Samenwerking met het onderwijs stimuleert duurzame doorstroming Evolutie in het aantal convenantscholen FVB en scholen sluiten convenants af als stimulans voor kwaliteit, veiligheid en doorstroming in de bouwsector engagementen van het FVB een gratis bijscholingsaanbod voor leerkrachten en leerlingen uit het bouwonderwijs aanbod van de FVB-handboeken aan de scholen met een prijsreductie van 75 procent de organisatie van een jaarlijks veiligheidsexamen VCA en uitreiking van VCA-certificaten voor de leerlingen uit het vijfde, zesde en zevende jaar bouwonderwijs premies van het FVB aan de scholen stimuleren de doorstroming van leerlingen uit het bouwonderwijs naar de sector een premie van 200 euro voor alle jongeren die vanuit het bouwonderwijs doorstromen naar de sector en die achttien maanden na afstuderen minstens 65 dagen werkten voor een bouwbedrijf een premie van 150 tot 500 euro voor de scholen per leerling die na afstuderen aan de slag gaat in de sector engagementen van de scholen stages voor de leerlingen organiseren de vakkennis van de leerkrachten up-to-date houden via bijscholing de leerlingen voorbereiden op het veiligheidsexamen VCA een minimale bezettingsgraad van leerlingen in de derde graad De nieuwe, laagdrempelige convenantregeling, wist heel wat meer scholen te motiveren om te werken aan een betere doorstroming vanuit het onderwijs naar de arbeidsmarkt 21

22 w w w. d e b o u w. b e Nieuw verschenen handboeken in in de reeks sanitairinstallateur Elektriciteit voor de sanitairinstallateur in de reeks hout Manuele houtbewerking in de reeks centrale verwarming Warmtetransport: leidingaanleg Warmtetransport: principe bescherming en onderhoud van installaties Warmteafgifte: verwarmingslichamen en toebehoren Promotie en versterking in bestelde handboeken meer dan zestig verschillende elektronische verzendingen met opleidingsinfo Infoflash met een oplage van Nederlandstalige en Franstalige exemplaren 680 bezoekers en 2320 ontleningen in het documentatiecentrum 22

23 Promotie en versterking van het bouwberoep: mag het iets meer zijn? Publicaties voor en over de bouwsector correct informeren voor en over de bouwsector om het juiste, positieve imago van de sector voor het voetlicht te plaatsen Handboeken voor leerlingen, cursisten, leerkrachten en vaklui die hun technische kennis willen ontwikkelen, opfrissen of bijschaven samengesteld door een redactieteam van experts 75 procent reductie op de aankoopprijs voor convenantscholen 30 procent reductie op de aankoopprijs voor bouwbedrijven met arbeiders in dienst Opleidingsaanbod per op maat voor alle bouwbedrijven: doelgroepgerichte verzendingen (informatie over opleidingen per sector of subsector bouw) actuele informatie over het FVB-opleidingsaanbod Infoflash halfjaarlijks verspreide nieuwsbrief aannemers en partners van de bouwsector informeren over de sectorale initiatieven en evoluties Documentatiecentrum een documentatiecentrum met uitleen- en kopieerservice met vakliteratuur, technische voorlichtingsnota s, vaktijdschriften, alle FVB-publicaties, dvd s en andere didactische instrumenten over de bouwsector toegankelijk voor iedereen die in België woont met een online raadpleegbare catalogus Hoe komt een handboek van het FVB tot stand? Aan de publicatie van een nieuw handboek gaat een periode van intensief werken vooraf. Telkens staat één van de FVB-secties aan de basis van het verhaal. Die legt een concrete vraag voor het ontwikkelen van een nieuw handboek voor aan het FVB. Wanneer men ingaat op de vraag vanuit de sectie, stelt het FVB een coördinator aan onder wiens leiding een werkgroep het handboek zal uitwerken. De samenstelling van de werkgroep gebeurt door de sectie. Wanneer de werkgroep klaar is met de inhoudelijke uitwerking, gaat de adviseur extern drukwerk aan de slag. Hij staat in voor de vertaling en het drukklaar maken van het handboek. Samen met de adviseur vertaling neemt hij ook het nalezen van de drukproef op zich. Wanneer hij zijn fiat geeft, kan het drukken uiteindelijk van start gaan. 23

24 Aan de slag via Bouwpool Antwerpen Toeleiding in cijfers Bouwpool Antwerpen: 568 oriënteringsgesprekken, 167 werkzoekenden volgden een bouwopleiding, 171 personen vonden werk in de bouwsector Bouwpool Limburg: 659 oriënteringsgesprekken, 31 werkzoekenden in opleiding, 210 personen gingen aan de slag bij een bouwonderneming Bouwbaan Gent: 346 screenings, 102 werkzoekenden startten een opleiding, 165 tewerkstellingen Bouwbaan Aalst-Ronse: 28 werkzoekenden in opleiding, 110 tewerkstellingen bij 50 verschillende bedrijven Bouwtroef Mechelen: pilootproject Word dakdekker, opleiding plaatsen van ramen en deuren, planning van de opleiding dakdekken en haalbaarheidsonderzoek voor de opleiding bekisten BouwKan Kortrijk: 28 werkzoekenden in opleiding, 63 werkzoekenden aan de slag via Bouwpool, 37 bedrijven nemen werknemers via BouwKan in dienst Bouwpool als eerst opgezette toeleidingsinitiatief weet steeds meer werkzoekenden aan een vaste baan in de sector te helpen Door de plotse heropleving in de bouw vorig jaar en de eindeloos lange winter staat ons orderboek propvol. We weten dat er zo goed als geen gediplomeerde metselaars beschikbaar zijn. Bouwbaan biedt nieuwe perspectieven. Johan Vanden Driessche, bouwbedrijf t-palm Elbo nv, Erpe-Mere in De Standaard van 19 april 2006 Blikvanger De regionale inspanningen van de bouwsector bleven niet onopgemerkt. De verschillende toeleidingsinitiatieven kregen uitgebreide aandacht in de pers. Zowel de vakpers als nationale en regionale pers besteedde aandacht aan Bouwpool, Bouwbaan, BouwKan en Bouwtroef. De Standaard Weekkrant Kanaal 3 AVS Radio 2 4FM QMusic Het Laatste Nieuws Het Nieuwsblad Het Volk De Streekkrant Denderend Aalst Passe Partout Bouwbedrijf Bouwkroniek Bouwnieuws vaktijdschriften van PMG Visie e.a. 24

25 Op zoek naar nieuw bouwtalent Het FVB werkt mee de creatie van regionale knooppunten waar werkzoekenden, bouwbedrijven, opleiders en toeleiders elkaar ontmoeten voor duurzame tewerkstelling in de bouwsector met screening van kandidaat-werkzoekenden, opleiding, contact tussen werkzoekenden en werkgevers en jobcoaching Bouwpool Antwerpen Antwerpse werkzoekenden toeleiden tot langdurige tewerkstelling in de bouwsector via een traject dat loopt van informeren tot en met jobcoaching een samenwerkingsinitiatief tussen de stad Antwerpen, de sociale partners bouw Antwerpen en het FVB, met de steun van het ESF startte in september 2001 Bouwpool Limburg langdurig werklozen, allochtonen, ouderen, laaggeschoolden en mensen met een handicap in de Limburgse regio aan een duurzame job in de bouwsector helpen samenwerking tussen het FVB, de VDAB en de sociale partners bouw Limburg, met de steun van de provincie Limburg startte in januari 2005 Bouwbaan Gent langdurig werkzoekenden aan een baan helpen in de Gentse bouwsector, met het oog op duurzame tewerkstelling samenwerking tussen het FVB, de VDAB en de stad Gent; Gent, Stad in werking startte in januari 2005 Bouwbaan Aalst-Ronse de jeugdwerkloosheid in de regio aanpakken door toeleiding naar tewerkstelling in de bouwsector samenwerking tussen het FVB, de steden Aalst en Ronse, en de VDAB startte in april 2006 Bouwtroef Mechelen het aantal werklozen in de stad terugdringen door hen op te leiden voor en te helpen bij duurzame tewerkstelling in de bouwsector samenwerking tussen de stad Mechelen, de sociale partners bouw Antwerpen en het FVB, en VDAB Mechelen startte in maart 2006 met het pilootproject Word dakdekker BouwKan Kortrijk de openstaande bouwvacatures in de streek opvullen door werkzoekenden op weg te helpen naar duurzame tewerkstelling in de sector samenwerking tussen de stad Kortrijk, de sociale partners bouw vertegenwoordigd door het FVB en VDAB startte in mei 2006 Sectorale toeleiding in Wallonië en Brussel samen met de lokale partners voert de sector ook in het Waals en het Brussels Gewest gesprekken om sectorale toeleidingsinitiatieven op te starten 25

26 26

27 Ervaringsbewijs / Valideren van competenties Werkervaring tastbaar maken Blikvanger Ervaringsbewijs in Vlaanderen een wettelijk ondersteund bewijs van vakbekwaamheid voor de erkenning van de buiten het opleidingscentrum verworven competenties uitgereikt door de overheid te behalen na het afleggen van een praktische proef voor industriële schilders en torenkraanbestuurders een erkenning voor werknemers een kwaliteitsgarantie voor werkgevers het FVB als erkend Testcentrum Valideren van competenties in Wallonië een wettelijk ondersteund bewijs van vakbekwaamheid voor de erkenning van de buiten het opleidingscentrum verworven competenties uitgereikt door de overheid te behalen na een proef voor een jury een erkenning voor werknemers een kwaliteitsgarantie voor werkgevers het FVB als betrokken partij bij het uitwerken van de praktische proeven Slechts voor zes beroepen reikt de overheid al Ervaringsbewijzen uit. Met twee bouwberoepen in de lijst neemt de bouwsector mee het voortouw in deze ontwikkeling. 1. industriële schilder 2. torenkraanbestuurder 3. autobuschauffeur 4. autocarchauffeur 5. begeleider buitenschoolse kinderopvang 6. callcenteroperator 27

28 Als directielid volgde ik samen met dertien projectleiders en ploegbazen uit ons bedrijf de vorming Bouwpeters bij Edutec. De opleiding betekende niet alleen een verrijking voor mezelf, maar voor de hele groep. Het leerde ons allemaal om meer met communicatie bezig te zijn. De bouwsector draait immers niet in de eerste plaats rond machines, maar wel rond mensen. De opleiding Bouwpeters maakte ons daarvan scherp bewust. Eric Debacker, Decorteam Meuleman nv, Kortrijk De opleiding signalisatie van werken, georganiseerd door Construtec, wist voor ons bedrijf precies de juiste toon te treffen. Goede signalisatie vormt voor ons de sleutel tot veilig werk. In het verleden hamerden we daar al op bij onze werknemers. Toch bleken extra opleidingsuren rond dit thema niet overbodig. Een externe docent die met een uitgebreid pakket aan documentatiemateriaal de boodschap bracht, wist de aandacht van onze medewerkers voor een veilige signalisatie aan te scherpen. Ondertussen volgden er al twee teams van medewerkers uit ons bedrijf de bijscholing. Na de eerste opleiding evalueerden we de inhoud en het verloop ervan met de docent. Dat gaf hem de mogelijkheid om bij te schaven, waardoor zijn werk nog meer op maat van S.A.C.E. gesneden werd. dhr. Vanguistaine, S.A.C.E. SA, Heure-le-Romain Nieuwe Edutec-/Construtecmodule: 'Veilig werken op hoogte' 28

29 Edutec en Construtec: opleiding en innovatie in de bouwsector Het FVB biedt aan Edutec in Vlaanderen Construtec in Wallonië opleidingen met een innoverend karakter een aanvullend aanbod ten aanzien van dat van de traditionele opleidingsverstrekkers voor bouwvakarbeiders, leerkrachten en leerlingen uit het bouwonderwijs een vast aanbod en een aanbod op maat het FVB betaalt de opleiding en komt tussen in de loonkost voor de werkgever technische vorming, personeelsvorming (communicatie, leidinggeven en screening), opleidingen rond veiligheid en milieu Edutec en Construtec in Construtec van start in januari 2006 opleidingen rond acht verschillende thema s meer dan 2500 georganiseerde opleidingsuren Edutec derde werkingsjaar opleidingen rond 94 verschillende thema s georganiseerde opleidingsuren 29

30 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT instroom - uitstroomschema Tewerkstelling % Verloop Totale verloop % Instroom Intern verloop % Sectorverlaters Uitstroom % 10% 1% Natuurlijk verloop Een vervolgstudie De Hermesstudie sluit aan op een onderzoek uit 2002 Onderzoek naar de omvang en de determinanten van personeelsverloop in de bouwsector dat J. Maes en L. Sels aan het departement Toegepaste Economische Wetenschappen - Centrum voor Toegepast Economisch Onderzoek aan de Katholieke Universiteit Leuven uitvoerden en waarmee ze het verloop onderzochten van de arbeidspopulatie in de bouwsector tussen 1994 en Het Hermesrapport actualiseert de resultaten en vult ze aan met een extra bevraging. Het onderzoek maakt een vergelijking tussen de bouwvakarbeiders die op 30 juni 2004 in de sector werkten en de groep die er op 30 juni 2005 actief is. De Griekse god en de bouwsector De doorstromingsstudie draagt de naam van de Griekse god Hermes. Binnen de mythologie staat de godheid voor verandering. Alles waar hij zijn naam aan verbindt, draagt wijziging in zich. Vanuit de associatie met verandering schonk Hermes zijn naam aan dit rapport, dat de evolutie schetst in de samenstelling van de bouwvakarbeiderspopulatie. 30

31 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT Het Hermesrapport: de bouwsector in evolutie Convenants met het onderwijs, een uitgebreid opleidingsaanbod, uitreiken van bekwaamheidsattesten, het FVB staat voor een gevarieerde set aan initiatieven die de toeleiding van kwalitatief sterke arbeidskrachten tot de bouwsector stimuleert en die ook garanties biedt tot het behoud van kwaliteit binnen de bouwbedrijven. Het FVB gaat hierbij niet willekeurig te werk, maar laat zich leiden door de realiteit van de arbeidsmarkt. Het houdt daarom nauwgezet de evoluties in het oog. In 2006 verscheen het Hermesrapport. Dit rapport analyseert de evoluties die zich tussen 30 juni 2004 en 30 juni 2005 in het arbeidsbestand van de bouwsector voordeden, vanuit een opdeling van de werknemers in vier categorieën: 1. arbeiders die tijdens die periode voor eenzelfde werkgever bleven werken; 2. arbeiders die in de loop van die periode van job veranderden en bij een andere werkgever uit de bouwsector aan de slag gingen; 3. arbeiders die de bouwsector verlieten en kozen voor een baan in een andere sector, met (brug-)pensioen gingen, werkloos werden, ; 4. arbeiders die tussen 30 juni 2004 en 30 juni 2005 kozen voor een baan in de bouwsector. in evenwicht Op 30 juni 2005 telde de sector bouwvakarbeiders. Dat zijn er 3750 meer dan op 30 juni Allen samen realiseerden de bouwbedrijven een positieve balans: meer werknemers vervoegden de sector dan er uitstapten. Voor het eerst vergeleken met studiemateriaal uit 1994 en 1998 buigt de balans voorzichtig positief door. Een groot aandeel van de instroom zijn echter jongeren. De iets grotere instroom is daarom geen compensatie voor de kennis en competenties die de sector jaarlijks verlaten. Daarbij loont opleiding: wie de kans krijgt om zich bij te scholen, kiest er minder snel voor om de sector te verlaten. Dit valt het meest op bij de bouwvakarbeiders jonger dan dertig jaar. Bijscholen geeft hen een duidelijke stimulans om zich te engageren in hun werk. Toch blijft het FVB voorzichtig en waarschuwt het voor enkele zwakke plekken: 31

32 32 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT

33 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT uitstroom van 11 procent. Tussen 30 juni 2004 en 30 juni 2005 verlieten bouwvakarbeiders elf procent van de arbeiders die op 30 juni 2004 bij een bouwonderneming werkten de sector. Bij de sectorverlaters zit er een aandeel natuurlijk verloop, bouwvakarbeiders die niet langer in de bouw actief blijven omdat ze met pensioen of brugpensioen gaan, arbeidsongeschikt verklaard werden, overlijden, Negentig procent echter, verlaat om andere redenen de branche. Uit enquêtecijfers blijkt dat ze dit vooral doen na ontslag (21 procent), omdat ze er zelf voor kiezen (17 procent) of omwille van invaliditeit (11 procent); werknemers vertrekken vooral in kleine bouwondernemingen. Naast de elf procent die de sector verlaat, telt de periode tussen 30 juni 2004 en 30 juni 2005 nog eens elf procent die binnen de sector van werkgever veranderde. 78 procent bleef tijdens die periode van een jaar bij dezelfde werkgever aan de slag. Het verloop van samen 22 procent, maakt vooral de kleinere bedrijven kwetsbaar. Bedrijven met minder dan zes werknemers kennen met 37 procent een beduidend groter verloop. Het aantal arbeiders dat voor een andere werkgever kiest, daalt wanneer de bedrijfsgrootte groeit. Het FVB duidt vier vermoedelijke oorzaken aan die van kleine bedrijven gemakkelijker een slachtoffer maken van het verloop. De ruimere doorgroeimogelijkheden, het vaak beter uitgebouwde personeelsbeleid, de grotere flexibiliteit grotere bedrijven werken op meerdere werven, waardoor de bouwvakarbeiders gemakkelijker dicht bij huis kunnen werken en de verhoogde werkzekerheid plaatsen de grotere bedrijven wellicht in een concurrentieel voordeel tegenover de kleine bouwondernemingen. kwetsbare sectoren. De uitstroom is weinig subsector gerelateerd. Ze schommelt telkens rond elf procent, met uitzondering van de baggersector waar op jaarbasis slechts een kleine acht procent kiest voor een andere werkgever. Ook in de wegenbouw blijft de uitstroom beperkt tot minder dan een tiende van de werknemers. In de andere subsectoren overstijgt de uitstroom telkens de tien procent, tot een maximum van veertien procent in de ruwbouwafwerking. 33

34 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT Niet alle opgeleide bouwvakarbeiders kiezen voor een loopbaan in de sector Metaal Hout Hotel Handel Chemie Bediende Werklieden Schoonmaak Garage Voeding Textiel Tuinbouw Vervoer Rest percentage 23% 18% 8,7% 8,1% 6,0% 5,4% 5,4% 3,4% 3,4% 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% 10,7% bouwvakarbeiders naar leeftijd Totaal De invloed van opleiding: gemiddeld aantal gevolgde opleidingsuren arbeiders die bij dezelfde werkgever blijven 3,6 4,4 3,7 3,2 3,0 2,6 1,8 1,5 0,8 0,2 2,7 arbeiders die kiezen voor een andere werkgever in de bouwsector 1,9 3,6 2,8 2,8 2,3 1,8 2,2 1,4 0,7 0,2 2,4 Opleiding stimuleert trouw aan de onderneming Opleiding stimuleert trouw aan de sector Het zijn vooral jongeren die in dit kader baat hebben bij opleiding arbeiders die de sector verlaten 1,5 3,0 2,3 2,4 1,6 1,2 1,6 1,1 0,6 0,1 1,8 34

35 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT gemiste instroom. Jongeren die worden opgeleid tot geschoolde bouwvakarbeiders komen niet als vanzelfsprekend in de bouwsector terecht. Een enquête bij 180 leerlingen die in het schooljaar aan een convenantschool afstudeerden in een bouwopleiding (zesde of zevende jaar) vertelt hoe hun loopbaan er één jaar na afstuderen op 30 juni 2005 uitziet. Bijna een kwart van de groep volgt een bijkomende opleiding. De enquête vertelt niet of het al dan niet gaat om een voortgezette bouwopleiding. 46 procent van de afgestudeerden heeft één jaar later een job. Niet alle jonge, geschoolde arbeidskrachten komen in de bouwsector terecht. Zo meldt 23 procent van de groep werkenden een baan te hebben gevonden in de metaalsector. Gezien het in absolute cijfers slechts om een kleine groep gaat, laat dit geen generalistische uitspraken toe over de volledige populatie van recent afgestudeerde jongeren in het bouwonderwijs. De cijfers uit de enquête worden echter bevestigd door de RSZ. De tabel Niet alle opgeleide bouwvakarbeiders kiezen voor een loopbaan in de sector plaatst de groep van opgeleide bouwvakarbeiders in de kijker die niet voor een baan in de sector kiezen. De groep spreidt zich over tewerkstelling in andere sectoren. actie loont nieuwe arbeidskrachten tegenover ervaren bouwvakarbeiders die de sector verlaten. Met de Hermesstudie registreert de bouwsector voor het eerst een instroom die groter is dan de uitstroom. Bovendien daalt het percentage ervaren bouwvakarbeiders dat jaarlijks de sector verlaat. De inspanningen die de sector levert, laten zich niet onbetuigd: doorstroming vanuit het bouwonderwijs: via het afsluiten van convenants met de bouwscholen stimuleert het FVB zowel de scholen als hun leerlingen om effectief te kiezen voor een loopbaan in de sector. De convenantregeling mist zijn effect niet. Jaar op jaar gaan meer afgestudeerden aan de slag bij een bouwonderneming en blijven ze er ook aan het werk. Van de afgestudeerden uit het convenantonderwijs in het schooljaar bleef 37 procent langdurig aan de slag in de bouwsector. Bij de afgestudeerden uit liep dit op tot 41,5 procent. 35

36 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT Dataverzameling Voor de studie van de arbeidspopulatie in de bouwsector deed het FVB in eerste instantie beroep op gegevens uit de Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid. Deze zegt echter niet waar nieuwkomers in de sector vandaan komen, noch waar sectorverlaters heen gaan. Daarom vulde het FVB de data van de Kruispuntbank aan met gegevens die het Fonds voor Bestaanszekerheid in de Bouwsector (FBZ) en de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) ter beschikking stelden. De data van het FBZ vertellen wie er bij uitstroom uit de bouwsector beroep doet op één van de bestaanszekerheidsstelsels. Op die manier leert het FVB welke bouwvakarbeiders met pensioen gaan, recht krijgen op een invaliditeitsuitkering, De RSZ-cijfers geven bijkomende informatie over zowel de instroom als de uitstroom. Het geeft het aantal werknemers die vanuit de werkloosheid intreden in de sector en het aantal dat vanuit een andere sector komt. Omgekeerd informeert het over het aantal bouwvakarbeiders dat het bouwbedrijf verlaat voor een baan in een andere sector of dat in de werkloosheid terecht komt. Cijfers van het FBZ, de Kruispuntbank of de RSZ vertellen geen van allen waarom gekwalificeerde bouwvakarbeiders er voor kiezen om al dan niet in de sector aan de slag te gaan, voor een andere branche kiezen, Daarom organiseerde het FVB een postenquête die de in- en uitstroom verder doorlicht. De bevraging peilt bij beginnende bouwvakabeiders waarom ze voor de sector kiezen, onderzoekt de beweegredenen bij de groep van uittreders en analyseert de gemiste instroom van jongeren die afstudeerden in een bouwopleiding. 36

37 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT toeleiding van werklozen: het FVB investeert niet enkel in de groep die zich al tijdens de schoolloopbaan voorbereidt op tewerkstelling in de bouwsector. Het richt zich ook tot werkzoekenden die tijdens hun schooltijd geen bouwopleiding kregen, maar wel interesse hebben voor een loopbaan als bouwvakarbeider. Het FVB biedt hen niet enkel opleiding aan, maar brengt hen ook samen met werkgevers die op zoek zijn naar bijkomend, bekwaam personeel en begeleidt hen bij hun eerste werkervaring; stimuleren tot begeleiding van nieuwkomers: wie een goed onthaal en een degelijke begeleiding krijgt, voelt zich sneller gewaardeerd en rendeert ook vlugger als volwaardige arbeidskracht. Een vlotte inburgering motiveert nieuwkomers om te kiezen voor een langdurige loopbaan in de sector. Daarom stimuleert het FVB peterschap in bouwbedrijven, waarbij een ervaren bouwvakarbeider een beginnende collega begeleidt. In werkten er 482 bouwondernemingen met peters. Dat zijn er 275 meer dan in Het FVB lijkt de sector stap voor stap te overtuigen van de waarde van het peterschap; permanente bijscholingsmogelijkheden: het FVB beseft dat het behoud van kwaliteit in de bouwsector ook vraagt om permanente bijscholing van het huidige werknemersbestand. De resultaten van de Hermesstudie illustreren dit duidelijk. Bij de werknemers die bijscholingskansen krijgen, verlaten er minder de sector dan dat dit gebeurt bij bouwvakarbeiders die geen bijkomende opleidingen volgen. Daarom stimuleert het FVB de bijscholingsinitiatieven zoveel mogelijk. De gunstige voorwaarden waaraan arbeiders deze opleidingen kunnen volgen, dagen zowel de werknemers als hun werkgevers uit om van deze mogelijkheden gebruik te maken. In volgde ruim tien procent van alle bouwvakarbeiders een bijkomende opleiding. een blik op de toekomst Aansluitend bij het onderzoek dat de in- en uitstroom van bouwvakarbeiders tussen 30 juni 2004 en 30 juni 2005 meet, werpt het FVB meteen een blik op de toekomst. Op basis van het huidige percentage sectorverlaters elf procent schat het FVB de toekomstige uitstroom in. Het koppelt dit aan de potentiële instroom uit de verschillende bouwopleidingen (voltijds onderwijs, alternerende bouwopleidingen, basisopleidingen, ), berekend op basis van het actueel aantal personen in opleiding. Die analyse onderstreept het toekomstige tekort aan instroom van geschoolde arbeidskrachten. Terwijl de sector zich aan een uit- 37

38 38 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT

39 HET FVB IN HET HERMESRAPPORT stroom mag verwachten van ervaren arbeidskrachten, zullen er zich slechts geschoolde nieuwkomers aandienen. Dit cijfer gaat er bovendien van uit dat iedereen die een bouwopleiding afrondt, kiest voor een loopbaan in de sector. De situatie is het minst alarmerend voor: de metselaars de sector van het schrijn- en timmerwerk de schilders-decorateurs de dakdekkers de sanitairinstallateurs de stukadoors de tegelzetters Deze subsectoren verwachten een grotere toestroom van geschoolde werknemers dan dat er ervaren personeel zal opstappen. De glaswerkers zitten met een geschatte uitstroom van 103 werknemers en een potentiële instroom van 102 nieuwkomers net op het evenwichtspunt. Voor andere beroepsgroepen ziet het er somberder uit. Zo kijkt de sector aan tegen een tekort aan meer dan vijfhonderd opgeleide wegenwerkers en chauffeurs. Opleiding kan hier misschien het verschil maken, zeker voor de jongste bouwvakarbeiders. De Hermesstudie toont immers aan dat er beduidend meer jongeren trouw aan de sector blijven wanneer ze bijscholingskansen krijgen. 39

40 40 HET FVB IN IN CIJFERS

41 HET FVB IN IN CIJFERS In cijfers Bouwsector Bijscholing Omscholing Onderwijs Peterschap Structuur van de arbeiderspopulatie: per gewest tabel p.43 Structuur van de arbeiderspopulatie: volgens bedrijfsgrootte grafiek p.43 Structuur van de arbeiderspopulatie: per leeftijdscategorie grafiek p.44 Structuur van de arbeiderspopulatie: per subsector grafiek p.45 Deelname aan opleiding: volgens bedrijfsgrootte tabel p.47 Deelname aan opleiding: per leeftijdscategorie grafiek p.49 Deelname aan opleiding: per looncategorie grafiek p.50 Deelname aan opleiding: per domein tabel + grafiek p.51 Deelname aan opleiding: per subsector tabel p.53 Jongerenleerlingwezen (JLW) Jongerenleerlingwezen: gestarte contracten per beroep grafiek p.55 Jongerenleerlingwezen: gestarte contracten volgens bedrijfsgrootte grafiek p.55 Jongerenleerlingwezen: doorstroming grafiek p.56 Alternerende Bouwopleiding (ABO) Alternerende bouwopleiding: gestarte contracten per beroep tabel p.56 Alternerende bouwopleiding: gestarte contracten volgens bedrijfsgrootte grafiek p.57 Alternerende bouwopleiding: doorstroming grafiek p.57 Basisopleiding Basisopleiding: aantal cursisten grafiek p.58 Basisopleiding: aantal opleidingsuren grafiek p.58 Bouwonderwijs in het schooljaar tabel p.59 Convenantonderwijs in het schooljaar tabel p.59 Doorstroming vanuit het convenantonderwijs tabel p.59 Peterschap: per subsector tabel p.61 Peterschap: volgens bedrijfsgrootte grafiek p.61 41

42 42 HET FVB IN IN CIJFERS

43 HET FVB IN IN CIJFERS Bouwsector Structuur van de arbeiderspopulatie: per gewest Structuur van de arbeiderspopulatie: volgens bedrijfsgrootte Structuur van de arbeiderspopulatie: per leeftijdscategorie Structuur van de arbeiderspopulatie: per subsector Structuur van de arbeiderspopulatie: volgens bedrijfsgrootte Structuur van de arbeiderspopulatie: per gewest Vlaanderen Wallonië Brussel TOTAAL Aantal Aantal arbeiders bedrijven Vrouwen Mannen Totaal % % aantal bedrijven aantal arbeiders bedrijfsgrootte volgens aantal werknemers

44 HET FVB IN IN CIJFERS Structuur van de arbeiderspopulatie: per leeftijdscategorie leeftijdscategorie

45 HET FVB IN IN CIJFERS Structuur van de arbeiderspopulatie: per subsector ruwbouw wegenbouw schrijnwerk aantal arbeiders overige afwerking sanitair en CV ruwbouwafwerking bagger andere de categorie 'overige afwerking' overkoepelt de sectoren: isolatiewerkzaamheden plaatsen van behang glaszetten overige bouwinstallatie overige werkzaamheden i.v.m. de afwerking van gebouwen de categorie 'andere' overkoepelt onder meer: handel in bouwmateriaal vervaardiging van grondstoffen en materiaal 45

46 46 HET FVB IN IN CIJFERS

47 HET FVB IN IN CIJFERS Bijscholing Deelname aan opleiding: volgens bedrijfsgrootte Deelname aan opleiding: per leeftijdscategorie Deelname aan opleiding: per looncategorie Deelname aan opleiding: per domein Deelname aan opleiding: per subsector Deelname aan opleiding: volgens bedrijfsgrootte Bedrijfsgrootte Totaal aantal bedrijven Aantal bedrijven met opleiding Totaal aantal arbeiders Aantal arbeiders met opleiding Aantal opleidingsuren Geen tot 5 werknemers 6 tot 19 werknemers 20 tot 49 werknemers 50 tot 99 werknemers 100 tot 249 werknemers 250 tot 499 werknemers 500 of meer werknemers TOTAAL

48 48 HET FVB IN IN CIJFERS

49 HET FVB IN IN CIJFERS Deelname aan opleiding: per leeftijdscategorie aantal opleidingsuren uur aantal arbeiders leeftijdscategorie aantal arbeiders met opleiding aantal opleidingsuren 49

50 HET FVB IN IN CIJFERS Deelname aan opleiding: per looncategorie arbeiders opleidingsuren categorie 1 (ongeschoold) categorie 2 (geoefend) categorie 3 (geschoold 1e graad) categorie 4 (geschoold 2e graad en meer) 50

51 HET FVB IN IN CIJFERS Deelname aan opleiding: per domein Domein Aantal opleidingsuren Domein Aantal opleidingsuren Domein Aantal opleidingsuren Veiligheid Metselaar Baggerwerker Torenkraanbestuurder Stellingbouwer Bouwplaatsmachinist Ploegbaas bouw Chauffeur Monteur centrale verwarming Bekister Andere machinale beroepen Dakdekker Schilder decorateur EHBO Stukadoor Asbestverwijderaar Plaatser nutsleidingen Heftruckbestuurder Lasser Tegelzetter Sanitairinstallateur Wegenbouwer Informatica Taalpraktijk op de werkvloer Steenhouwer / marmerbewerker Bestuurder mobiele kraan en verreiker Planlezen Elektriciteit voor bouwarbeiders Stratenmaker Dakafdichter Schrijnwerker-timmerman Spoorwerker Daktimmerman Industrieel isolateur Ergonomie Binnenschrijnwerker Attitudevorming Kwaliteitszorg Klein elektrisch handgereedschap Buitenschrijnwerker Planning van de bouwplaats Industrieel schilder Boorder / bronbemaler Tekenaar in bouw Werktuigkundige voor baggervaart Monteur metalen gevel- en dakelementen Opleiding lesgever Betoncentrale Rioollegger Interieurbouwer Topografie Asfalteerder Voorbereiding van de bouwplaats Betonhersteller Glaswerker Dekvloerlegger IJzervlechter Magazijnier Meettechnieken Elektronica bouw Restauratie Milieubeheer TOTAAL