Verder dan duurzaamheid. The Floor is Yours

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verder dan duurzaamheid. The Floor is Yours"

Transcriptie

1 Verder dan duurzaamheid The Floor is Yours

2 Inhoudsopgave 1 Verder dan duurzaamheid p. 3 Boodschap van Desso s directeur duurzaamheid p. 4 Onze bedrijfsvoering omvormen p. 7 De drie Cradle to Cradle principes p. 9 De minder begane weg nemen p. 10 Eco-efficiëntie p. 13 Eco-effectiviteit p. 14 Cradle to Cradle gaat vooral over transparantie p. 17 Het Cradle to Cradle stappenplan tot 2020 p Mijlpalen op onze reis p. 21 Eco-effectieve producten maken p % veilig te recyclen p. 25 Een zilveren mijlpaal p. 26 Take Back TM p. 28 Refinity p. 30 De kringloop sluiten p Verder dan 3 Cradle to Cradle helpt innovatie te versnellen p. 35 Hoe Cradle to Cradle innovatie helpt versnellen p. 36 DESSO AirMaster - het tapijt dat de lucht zuivert p. 38 Vloerbedekkingen van textiel en vluchtige organische verbindingen p. 41 Onze standaarden en certificeringen op milieugebied p. 42 duurzaamheid 4 Alternatieve methoden om duurzaamheid te meten p. 45 Duurzaamheidsverklaringen p. 47 Waarom gebruikt DESSO ook LCA (Life Cycle Assessment)? p. 49 Cradle to Cradle en LCA s p. 51 LCA als meetinstrument p Samen meer bereiken p. 56 Open en transparant zijn: voortgang meten p. 56 Ga mee op Cradle to Cradle reis p. 59 Certificering: kenmerk van kwaliteit p

3 Boodschap van Desso s directeur duurzaamheid In 2008 is Desso begonnen aan een transformatie die ertoe moet leiden dat het bedrijf in % Cradle to Cradle is. Vanaf het begin hebben we ons als doel gesteld om duurzaamheid met degelijkheid te implementeren en in onze verslaglegging willen we open en transparant zijn. In het komende jaar publiceren we ons eerste Corporate Sustainability Report, dat is gemaakt naar de internationaal erkende richtlijnen die zijn vastgesteld door het Global Reporting Initiative (GRI). We willen onze aandeelhouders voorzien van zo transparant mogelijke informatie met betrekking tot onze activiteiten. Daarnaast blijven we in verschillende publicaties verslag doen van de voortschrijdende ontwikkelingen met betrekking tot Cradle to Cradle in ons bedrijf. In 2012 publiceren we ook een bijgewerkte Cradle to Cradle -brochure waarin we de aandacht richten op de vorderingen die we hebben gemaakt op weg naar ons in 2020 te bereiken doel. We zijn ons ervan bewust dat we onze aandeelhouders niet alleen moeten informeren over de hulpmiddelen en methoden van verslaglegging die voor Cradle to Cradle worden gebruikt maar ook aandacht moeten besteden aan conventionele duurzaamheid. Daarom hebben we als onderdeel van deze brochure ook informatie opgenomen over andere methoden om duurzaamheid te meten. We verwachten en hopen dat meer bedrijven de Cradle to Cradle -filosofie zullen overnemen en producten gaan produceren die goed zijn voor mensen en voor het milieu. Rudi Daelmans, directeur duurzaamheid. 4 5

4 Onze bedrijfsvoering omvormen Geen mens is een eiland, geheel op zichzelf. Deze woorden van de 17e-eeuwse Engelse dichter John Donne zijn vandaag nog even relevant als toen. Als Europees productiebedrijf weten we dat alles wat we doen invloed heeft op de wereld om ons heen, en we willen er zeker van zijn dat onze invloed positief is. Als bedrijf hebben we ons vastgelegd om in 2020 volledig Cradle to Cradle te zijn. In tegenstelling tot een lineair economisch model waarbij producten gemaakt worden en vervolgens weggegooid, is het Cradle to Cradle -model circulair. Daarom hebben we besloten onze gehele bedrijfsvoering om te vormen volgens de Cradle to Cradle -filosofie. Bij Desso zijn we ons bewust van de serieuze milieuproblematiek waarmee de wereld geconfronteerd wordt; denk daarbij aan klimaatverandering en aan het overmatig gebruik van de schaarse natuurlijke bronnen. We weten dat wanneer we nu actie ondernemen, we een groot verschil kunnen maken in de manier waarop onze maatschappij zich ontwikkelt voor toekomstige generaties. In oktober 2011 werd de zevenmiljardste mens geboren; de voorspelling is dat in 2050 Planeet Aarde bewoond zal worden door negen miljard mensen en we komen er steeds dichterbij. In september 2011 heeft de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, gezegd dat in het licht van de klimaatverandering duurzame ontwikkeling het grootste probleem is waarmee we ons geconfronteerd zien 1). Het is wel duidelijk dat de planeet onmogelijk dezelfde vermeerdering van welvaart en commerciële groei kan blijven opbrengen als het bedrijfsmodel niet verandert. De Duitse chemicus Professor Dr. Michael Braungart en de Amerikaanse architect William McDonough, de bedenkers van het Cradle to Cradle -concept, hebben hun ideeën uiteengezet in het baanbrekende boek Cradle to Cradle : Re-making the Way We Make Things (Vintage, 2009). In een belangrijke passage bespreken zij de lessen die de natuur ons leert. Met de kersenboom als voorbeeld, wijzen zij erop dat de natuur eco-effectieve systemen produceert, waarbij afval weer dient als voeding voor nieuwe producten. Hoewel de boom meer producten maakt dan hij nodig heeft voor zijn eigen succes in een ecosysteem, heeft deze overdaad zich ontwikkeld (na miljoenen jaren van succes en mislukking of, in zakelijke termen, R&D) ten behoeve van vele verschillende doelen. In feite voedt de vruchtbare boom zo ongeveer alles rondom hem. 2) Ze stellen dat als we de natuur als voorbeeld nemen, we ons zouden richten op eco-effectiviteit - dingen vanaf het begin goed doen - in plaats van op eco-efficiëntie, waarbij we proberen de gevolgen te beperken van de dingen die we niet goed hebben gedaan. Ons concept van eco-effectiviteit betekent het werken met de juiste dingen, met de juiste producten, diensten en systemen, in plaats van de verkeerde dingen minder slecht maken. Wanneer je eenmaal de juiste dingen doet, dan is het volkomen logisch om ze juist te doen met behulp van onder andere efficiëntie. Daarom hebben we besloten onze gehele bedrijfsvoering om te vormen volgens de Cradle to Cradle -filosofie. 1) Sustainability world s top issue (Duurzaamheid het grootste probleem ter wereld); Secretaris-Generaal van de VN, The Independent, 9 september ) Braungart, M & McDonough, W, Cradle to Cradle : Remaking the Way We Make Things (Vintage Books, 2009), pag

5 De drie Cradle to Cradle principes En zo zijn we begonnen met het moeizame proces van het analyseren en opnieuw ontwerpen van onze producten nadat we een partnerschapsovereenkomst waren aangegaan met het in Hamburg gestationeerde Environmental Protection Encouragement Agency (EPEA), geleid door Professor Dr. Michael Braungart, medegrondlegger van de Cradle to Cradle -filosofie. Daarmee werd Desso de eerste tapijtfabrikant in EMEA die Cradle to Cradle is gaan werken. Hierna zijn we gaan kijken naar het functionele doel van producten door de drie Cradle to Cradle -principes toe te passen op het product zelf en op het ontwerpproces. Eenvoudig gezegd gaat het erom de juiste dingen op de juiste manier te doen. We willen vermijden op een efficiënte manier de verkeerde doelen na te streven en we willen een fundamentele verschuiving bewerkstelligen in de richting van een nieuwe ontwikkeling, een nieuwe structuur. Op die manier kunnen we ervoor zorgen dat onze producten gemaakt worden uit positief gedefinieerde 3) materialen die veilig zijn voor menselijk gebruik en die biologisch of technisch hergebruikt kunnen worden aan het einde van hun nuttige levensduur. Zonneinkomsten Afval = voeding PRODUCT Respecteer diversiteit Afval is voeding Voedingsstoffen worden voedingsstoffen, telkens opnieuw. Huidige zonne-inkomsten Maak gebruik van hernieuwbare energiebronnen die worden gevoed door de zon. Respecteer diversiteit Biodiversiteit en culturele diversiteit. Doordat we ons laten inspireren door de continue cyclus van de natuur zijn we in staat materialen te ontwerpen en te creëren die gebruikt kunnen worden als voedingsstoffen voor biologische of industriële systemen. Door gebruik te maken van hernieuwbare energie en de diversiteit van het Cradle to Cradle -ontwerp te respecteren, willen we verzekeren dat onze activiteiten ecologische, sociale en economische voordelen opleveren. 8 3) Positief gedefinieerd = alle ingrediënten zijn geclassificeerd als Groen (optimaal) of Geel (aanvaardbaar) volgens de Cradle to Cradle -beoordelingscriteria zoals beschreven in het Cradle to Cradle -certificeringsprogramma versie opgesteld door MBDC in september 2008, bijgewerkt in januari

6 De minder begane weg nemen Vaak is ons gevraagd waarom we die enorme stap genomen hebben, om van duurzaamheid naar Cradle to Cradle te gaan. Laten we, voordat we deze vraag beantwoorden, eens kijken naar de belangrijkste verschillen tussen duurzaamheid en Cradle to Cradle. Duurzaamheid begint vaak met het evalueren van de gevolgen die een materiaal of activiteit hebben voor het milieu en dan te proberen die gevolgen te minimaliseren. Met deze aanpak zou je echter de verkeerde dingen kunnen optimaliseren, door te proberen de slechte dingen te verminderen. Cradle to Cradle begint met het definiëren van het perfecte product op basis van functionaliteit, wensen van gebruikers en het toepassen van de drie Cradle to Cradle -principes: afval is voeding, gebruik van zonne-inkomsten en respect voor diversiteit. Elk bedrijf dat een planning maakt voor zijn duurzaamheidsstrategie, moet de volgende twee vragen beantwoorden en dan beslissen welke richting in te slaan. Is het doel om de gevolgen terug te brengen naar nul? Of is het doel om de gevolgen zo positief mogelijk te laten zijn? Als het antwoord nul gevolgen is, wordt een product ontworpen waarbij de aandacht ligt op zo weinig mogelijk schade veroorzaken met de huidige methoden. Wie uitgaat van een kwalitatieve benadering gaat producten ontwikkelen die een positieve invloed hebben op het milieu. 100% Eco-effectiviteit leidt tot zoveel mogelijk positieve gevolgen Definiëren, vermeerderen, ondersteunen en optimaliseren Verminderen, vermijden, minimaliseren en voorkomen 0% Eco-efficiëntie streeft naar 'nul gevolgen' 10 11

7 Renewable electricity Renewable co2 electricity emissions co2 emissions Renewable energy Renewable water recycling energy Eco-efficiëntie packaging water recycling packaging recycling textile recycling textile recycling water ozonisation energy water ozonisation Renewable electricity energy electronically forklift truck co2 emissions electronically forklift truck Renewable energy Renewable water recycling electricity packaging co2 emissions recycling Desso maakt al jaren een verschil met eco-efficiëntie. We hebben nooit uit het oog verloren wat ons doel was: de gevolgen voor het milieu van ons handelen te minimaliseren. Onderstaand worden enkele voorbeelden gegeven van onze activiteiten op het gebied van eco-efficiëntie: Op de productielocatie van Desso in Waalwijk hebben we van per geproduceerde tapijttegel 32% energie bespaard. Op onze productielocatie in Waalwijk maken we voor 100% gebruik van elektrisch aangedreven vorkheftrucks. Deze trucks produceren geen schadelijke uitlaatgassen of emissies. Elektrische vorkheftrucks zijn kostenbesparend en geluidsarm en daarom meer gebruiksvriendelijk voor onze werknemers en voor het milieu. Renewable textile recycling energy water recycling water ozonisation packaging energy recycling Op de productielocaties van Desso wordt afvalmateriaal dat bestaat uit puur textiel voor 100% gerecycled. In 2011 werd 88% van alle verpakkingsmateriaal gerecycled. electronically textile forklift recycling truck water ozonisation energy electronically forklift truck 12 13

8 Eco-effectiviteit Renewable electricity co2 emissions Renewable electricity Renewable energy co2 emissions water recycling Renewable electricity Renewable energy packaging recycling co2 emissions Renewable water recycling electricity textile recycling packaging Renewable co2 emissions recycling energy water ozonisation water recycling Renewable textile recycling energy energy packaging recycling water recycling water ozonisation electronically forklift truck packaging textile recycling energy water textile ozonisation recycling electronically forklift truck energy water ozonisation electronically forklift energy truck electronically forklift truck Als onderdeel van onze Cradle to Cradle -strategie willen we een stap verder gaan met eco-effectiviteit. Zoals al eerder vermeld, bestaat deze benadering uit het ontwikkelen van producten die een positieve invloed op het milieu hebben en het gebruik van hernieuwbare energie in alle stadia van de cyclus. Hier volgen enkele van de stappen die we al genomen hebben: 50% vermindering van de CO 2 -uitstoot van het gehele bedrijf tussen Dit is te danken aan het jaarlijks stijgende gebruik van hernieuwbare elektriciteit (waterkracht en energie uit biomassa). De hoeveelheid hernieuwbare energie die bij Desso gebruikt wordt, was in 2011 vermeerderd tot 33%; in 2008 was dat nog 7,8% en in 2007 zelfs nul. Zelf opgewekte energie: in totaal is m 2 dak van onze fabrieken in Dendermonde, België, en Waalwijk, Nederland, bedekt met zonnecellen. Ons afvalwater in Dendermonde, België, wordt voor 100% biologisch gezuiverd. In 2011 werd 94% daarvan aanvullend gezuiverd met een speciale ozonbehandeling. De speciale ozonbehandeling heeft ertoe geleid dat in miljoen liter vers water bespaard werd. Uiteraard gaat eco-effectiviteit verder dan de stappen die hierboven genoemd zijn. Op de volgende pagina s geven we een gedetailleerdere beschrijving van onze belangrijkste mijlpalen

9 Vijf categorieën worden beoordeeld: Elke categorie omvat de volgende aspecten: Er zijn vier niveaus in Cradle to Cradle -certificering: Product / materiaal gezondheid Product / materiaal hergebruik Hernieuwbare energie Waterverbruik productiefaciliteit Sociale rechtvaardigheid & bedrijfsethiek Passieve / positieve opsomming Verklaring toeleverancier Onderverdeling in ABC-X-categorieën Cyclus definiëren (tech. / bio.) Ontwerp let op scheiden / hergebruik Terugname en recycling Mate van hergebruik Kringloop sluiten Alle gebruikte energie is afkomstig uit 'huidige zonne-inkomsten' bestaande uit geothermische energie, windenergie en energie afkomstig uit biomassa, waterkracht en zonnecellen. Richtlijnen voor waterbeheer Waterevaluatie Innovatieve maatregelen voor conservering Innovatieve maatregelen voor afvoer Bedrijfsethiek / Verklaring rechtvaardige werkomstandigheden Proces maatschappelijke verantwoordelijkheid Accreditatie door derden (SA8000) Certificering heeft betrekking op een bepaald product: PRODUCT Een product kan een van de volgende vier categorieën behalen, waarmee continue verbetering wordt weergegeven: Basis Zilver Goud Platina Desso s huidige status: Zilver* Zilver* Zilver** Goud** Zilver** * Voor DESSO EcoBase tapijttegels met PA6-rug ** De status van Desso binnen deze categorieën heeft betrekking op het gehele bedrijf. Cradle to Cradle gaat vooral over transparantie Het is belangrijk te beseffen dat het invoeren van Cradle to Cradle een uitdagend proces is en een proces waarbij alle onderdelen van het bedrijf betrokken zijn. Maar vóór alles gaat het over transparantie. De huidige Cradle to Cradle -certificering bestaat uit de vier niveaus Basis, Zilver, Goud en Platina. Daarmee wordt de continue verbetering aangegeven. De implementatie van Cradle to Cradle wordt uitgevoerd volgens de strikte certificeringscriteria die zijn opgesteld door McDonough Braungart Design Chemistry (MBDC) 4). Het nieuwe Products Innovation Institute in Californië verzorgt de onafhankelijke certificering 5). N.B.: De hierboven genoemde 5 categorieën zijn in overeenstemming met de vereisten zoals beschreven in het Cradle to Cradle -certificeringsprogramma versie opgesteld door MBDC in september 2008, bijgewerkt in januari De grafiek op de linkerpagina laat zien wat de belangrijkste vereisten zijn binnen het certificeringsprogramma en toont de huidige status van Desso. Het totale implementatieplan van Desso wordt uitgevoerd volgens het Cradle to Cradle -stappenplan tot 2020, zoals dat op de volgende pagina wordt beschreven. 4) Cradle to Cradle -certificeringsprogramma versie opgesteld door MBDC in september 2008, bijgewerkt in januari )

10 Stappenplan tot 2020 voor commerciële tapijttegels Begonnen met het definiëren van ingrediënten voor tapijttegels 66% positief gedefinieerde grondstoffen (gewichtspercentage) 70% positief gedefinieerde grondstoffen (gewichtspercentage) 80% positief gedefinieerde grondstoffen (gewichtspercentage) 85% positief gedefinieerde grondstoffen (gewichtspercentage) 87% positief gedefinieerde grondstoffen (gewichtspercentage) 90% positief gedefinieerde grondstoffen (gewichtspercentage) Begonnen met het opzetten van een terugname programma voor de Europese markt Lancering nieuwe C2C-tapijtrug (EcoBase TM ) Verdere uitbreiding van terugname- en recycling programma s 40% gebruikt (post-consumer) materiaal (gewichtspercentage) 60% gebruikt materiaal (gewichtspercentage) 70% gebruikt materiaal (gewichtspercentage) 80% gebruikt materiaal (gewichtspercentage) Implementatie van C2C supply chain management Ontwikkeling tapijt recyclingconcept Begonnen met het product certificeringsproces C2C introductie op elke afdeling bij Desso Product / materiaal gezondheid Verdere uitbreiding van het terugnameprogramma in Europa Eerste recyclingbedrijf opzetten in Europa 24% hernieuwbare energie 84% van de producten C2C-gecertificeerd C2C Zilver certificering verkrijgen voor geselecteerde tapijttegels Verhogen van de biodiversiteit 50% hernieuwbare energie 91% van de producten C2C gecertificeerd 50% hernieuwbare energie 93% van de producten C2C-gecertificeerd C2C Goudcertificering verkrijgen voor geselecteerde producten SA 8000 certificering Positief gedefinieerd = gebaseerd op de op dat moment gebruikte grondstoffen en inschatting van de gevaren (berekend naar gewicht) C2C-certificereing van producten = gebaseerd op verkoopvolume in M2 (cijfer voor 2012 is gebaseerd op het werkelijke verkoopvolume) Alle Cradle to Cradle doelstellingen zoals genoemd in het stappenplan zijn onderhevig aan commerciële en technische haalbaarheid. juli 2012 DESSO 18 75% hernieuwbare energie 95% van de producten C2C-gecertificeerd Productie heeft een positieve invloed op het milieu 85% hernieuwbare energie 98%van de producten C2C-gecertificeerd Actief bijdragen aan de Cradle to Cradle -gemeenschap in Nederland en wereldwijd. Ontwikkelen van innovatieve producten voor een gezonde omgeving en hergebruik van materialen. Product / materiaal hergebruik Hernieuwbare energie Verdere uitbreiding van terugname- en recycling programma s Waterverbruik bij productiebedrijf Verdere uitbreiding van terugname- en recycling programma s Sociale rechtvaardigheid & bedrijfsethiek Verdere uitbreiding van terugname- en recycling programma s Cradle to Cradle certificering Verdere uitbreiding van terugname- en recycling programma s 100% hernieuwbare energie 100% van de producten C2C-gecertificeerd Alle Desso tapijttegels worden ontworpen volgens de C2C-principes Algemeen ingevoerd Desso s Cradle to Cradle stappenplan tot 2020 Van essentieel belang is het vaststellen van een langetermijndoel voor de implementatie van Cradle to Cradle. De plannen van Desso zijn vastgelegd in een zeer gedetailleerd programma waar alle mijlpalen tot 2020 gedefinieerd zijn en toegewezen aan projectleiders binnen de organisatie om te verzekeren dat het doel gehaald wordt. De toekomstplannen voor de Cradle to Cradle -implementatie in de periode : In 2014 moet het materiaal waarmee tapijttegels vervaardigd worden voor 40% gebruikt (post-consumer) materiaal zijn, een percentage dat geleidelijk stijgt, tot dit in % is. Bereiken dat 100% hernieuwbare energie gebruikt wordt voor verwerking en productie. Ervoor zorgen dat het afvalwater van de fabriek schoner is dan het water waarin het wordt geloosd. Verdere uitbreiding van terugname- en recyclingprogramma s. De Cradle to Cradle -toeleveringsketen verder implementeren en managen. In 2020 worden alle Desso tapijten en tapijttegels ontworpen volgens de C2C-principes. 100% van de materialen en verdere benodigdheden zijn afkomstig van hernieuwbare of gerecyclede bronnen. Verkrijgen van een SA 8000 certificering in 2014 In 2012 een KPI (Key Performance Indicator = manier om prestatie te meten) definiëren voor biodiversiteit en ecosystemen. De materialen moeten voor 100% veilig terug kunnen keren naar de biologische of technische cyclus. Voor alle stadia in de levenscyclus van het product moet hergebruik of recycling van materialen op het hoogste kwaliteitsniveau gelden. 19

11 2 Mijlpalen op onze reis 20 21

12 Eco-effectieve producten maken Alle bedrijven zouden goederen moeten maken die gezond zijn voor mensen en voor het milieu. Helaas is dat vaak niet het geval. Bij Desso hebben we ons Cradle to Cradle tot doel gesteld en dat betekent dat we het goede voorbeeld willen geven en vastbesloten zijn om in 2020 alleen positief gedefinieerde 6) materialen te gebruiken in al onze producten. Om dit te bereiken, onderwerpen we onze materialen aan een nauwgezette beoordeling in samenwerking met EPEA. Alle materialen in onze producten worden beoordeeld volgens het Cradle to Cradle -ontwerpprotocol, zodat we eco-effectieve producten kunnen ontwikkelen. De materialen worden ingedeeld in een van de vier categorieën (categorie ABC-X-classificatie) 7), gebaseerd op de criteria die relevant zijn voor de menselijke gezondheid en het milieu. Na van al het materiaal in de producten de ingrediënten te hebben beoordeeld, worden deze geoptimaliseerd door waar nodig voor vervanging te zorgen en door alleen aanvaardbare of optimale chemische ingrediënten of materialen te gebruiken naarmate die beschikbaar komen. ABC-X classificatie Groen Groen Geel Rood Grijs A B C X Optimaal Te optimaliseren Aanvaardbaar Niet aanvaardbaar Ondefinieerbaar Positief gedefinieerd Risico Weinig tot geen Weinig tot geen Laag tot gemiddeld Hoog Niet bekend Gebruiksstatus Voorkeur Voorkeur Aanvaardbaar tenzij Groen alternatief beschikbaar is Strategie ontwikkelen voor vervanging Grijze materialen moeten binnen een jaar beoordeeld zijn, anders worden ze als Rood geclassificeerd Momenteel is meer dan 90% van Desso s collectie polyamide (PA) tapijttegels Cradle to Cradle -gecertificeerd; dit betekent dat alle materialen zijn beoordeeld volgens de ABC-X classificatiemethode (zie linkerpagina). 6) Positief gedefinieerd = alle ingrediënten zijn geclassificeerd als Groen (optimaal) of Geel (aanvaardbaar) volgens de Cradle to Cradle -beoordelingscriteria. 7) Cradle to Cradle -certificeringsprogramma versie opgesteld door MBDC in september 2008, bijgewerkt in januari

13 Professor Dr. Michael Braungart: Gelukkig heeft Desso nooit PVC in zijn producten gebruikt, in tegenstelling tot andere bedrijven, en heeft het grondstoffen altijd beschouwd vanuit het perspectief van een gezond milieu. Zacht PVC bevat meestal veel ftalaten als weekmakers om de PVC flexibel te maken. Een aantal van deze ftalaten zijn geclassificeerd als reprotoxische stoffen. Dat is een van de redenen waarom PVC niet in het Cradle to Cradle -certificeringsplan opgenomen is. 100% veilig te recyclen Het Cradle to Cradle -design is geïnspireerd door de natuur en ziet tapijt als samengesteld uit voedingsstoffen die steeds in gebruik behoren te blijven, in een oneindige cyclus. In de tapijtbranche zijn er nog steeds diverse fabrikanten die PVC gebruiken in de backing. Dat is een keuze die absoluut niet past binnen Desso s Cradle to Cradle filosofie. Wij hebben in plaats daarvan in 2010 onze nieuwe DESSO EcoBase backing geïntroduceerd, die is ontworpen en vervaardigd volgens de Cradle to Cradle principes. Door de innovatieve samenstelling kan de op polyolefin gebaseerde laag van de DESSO EcoBase backing volledig hergebruikt worden in ons eigen productieproces. Gedefineerde verfstoffen PA 6 - PA 6.6 garen Primaire backing Precoating + stabilisator Op polyolefine gebaseerde laag met stabilisator Glasgaas Vlies = DESSO EcoBase secundaire backing. (De op polyolefine gebaseerde laag met stabilisator maakt minimaal 96% (in gewicht) van de totale secundaire backing uit en deze laag kan voor 100% gerecycled worden.) 24 25

14 Een zilveren mijlpaal Bij DESSO beschouwen we de Cradle to Cradle certificering als een belangrijke mijlpaal. Dit certificaat geeft ons een tastbare manier om te meten wat we bereikt hebben. Het bevestigt opnieuw dat onze producten veilig zijn voor het milieu, zijn ontworpen om te worden hergebruikt, gebruik maken van duurzame energie en dat we verantwoord omgaan met het gebruik van water. Tapijttegels met DESSO EcoBase backing hebben een niveau bereikt waarbij tot wel 97% van de materialen positief is gedefinieerd 8). Desso is er trots op een Cradle to Cradle Zilver-certificaat te hebben gekregen voor een compleet tapijttegelproduct. 8) Positief gedefinieerd = alle ingrediënten zijn geclassificeerd als Groen (optimaal) of Geel (aanvaardbaar) volgens de Cradle to Cradle beoordelingscriteria

15 Take Back Elk jaar worden miljoenen vierkante meters versleten tapijt weggegooid; vaak wordt het tapijt verbrand of komt op een stortplaats terecht, wat leidt tot vernietiging van waardevolle grondstoffen. Begin 2008 heeft Desso al revolutionaire stappen ondernomen om ervoor te zorgen dat tapijten op veilige manier gerecycled werden met de lancering van het Take Back programma. Desso heeft voor klanten het Take Back programma, waarmee gegarandeerd wordt dat producten gerecycled worden volgens de Cradle to Cradle principes. Desso neemt producten aan het eind van hun nuttige levensduur terug en zorgt ervoor dat ze veilig verwerkt worden tot nieuwe tapijtproducten, of in andere recyclinginitiatieven gebruikt worden. Door positief gedefinieerde grondstoffen te gebruiken, nieuwe fabricagemethoden te introduceren en gebruikte tapijten terug te nemen van klanten, doen we al het mogelijke om tot een gesloten kringloopproces (van productie naar gebruik en weer terug) te komen. Naast onze eigen producten moedigen we ook de internationale inzameling aan van alle soorten gebruikt tapijt, met uitzondering van producten die PVC bevatten. Tapijten worden gerecycled met onze innovatieve scheidingstechniek Refinity, waarmee het garen en andere vezels van de backing gescheiden worden. Ons doel is om in ton gebruikt tapijt in te zamelen via ons Take Back programma. Ons doel is om in ton gebruikt tapijt in te zamelen via ons Take Back programma. Het Refinity - en het Take Back -programma van Desso worden financieel ondersteund door de Europese Unie

16 bitumen + overige deeltjes invoeren in Refinity installatie Refinity In 2009 heeft Desso een innovatieve scheidingstechniek ontwikkeld met de naam Refinity, waarmee we de garens en andere vezels van de backing kunnen scheiden en zo twee materiaalstromen kunnen produceren die beide gerecycled kunnen worden. Na een aanvullende zuiveringsfase wordt het garen (met de vereiste zuiverheid) teruggeleverd aan de garenfabrikant die er nieuw garen van maakt. In het gehele proces is wel enig nieuw materiaal nodig om te compenseren voor verliezen en procesinefficiëntie. Voor Polyamide 6-garen vindt dit proces plaats bij Aquafil, een van onze garenleveranciers. Aquafil heeft in zijn verwerkingsfabriek een eigen, beschermd proces ontwikkeld om na gebruik teruggenomen polyamide-6-tapijtgarens steeds opnieuw te verwerken tot nieuw polyamide 6. De op polyolefine gebaseerde laag van onze EcoBase -backing is voor 100% veilig te recyclen in ons eigen productieproces, terwijl de bitumen backing (momenteel de meest gebruikte backing in tapijttegels in Europa) wordt hergebruikt in de wegenbouw en voor dakbedekkingen. Alle niet te recyclen delen worden gebruikt als secundaire brandstof in de cementindustrie. We moeten serieus nadenken over de vraag welke materialen we vandaag de dag in tapijten willen gebruiken en hoe we die in de toekomst kunnen terugwinnen. Bij Desso willen we verzekeren dat de materiaalstroom nooit eindigt. Het gaat er vooral om niet-toxische materiaalstromen te hebben en duurzame energie te gebruiken om dit doel te bereiken. Dit resulteert in een continue technische cyclus. Productie product Gebruik Alle niet te recyclen delen worden gebruikt als secundaire brandstof in de cementindustrie. We moeten serieus nadenken over de vraag welke materialen we vandaag de dag willen gebruiken in tapijten en hoe we die in de toekomst kunnen terugwinnen. Bij Desso willen we ervoor zorgen dat de materiaalstroom nooit ophoudt. Het gaat er vooral om niet-toxische materiaalstromen te hebben en duurzame energie te gebruiken om dit doel te bereiken. weg- en dakbedekking materiaal Leverancier PA 6 garen + andere vezels Polyolefine backing laag Tapijttegel Technische Cyclus = Refinity proces Eerste en tweede scheidingsfase Terugname gebruikt product 30 31

17 Meer dan 60%* van ons assortiment is beschikbaar met ECONYL - garen. ECONYL is een garen dat gemaakt is uit 100% geregenereerd nylon, inclusief postconsumer tapijtvezels afkomstig uit Desso s Refinity fabriek. * 60% heeft betrekking op het verkoopvolume aan producten met ECONYL -garen in de collectie commerciële tapijttegels. Het totale percentage gerecycled materiaal verschilt per product en per kleur. Of een kleur ECONYL bevat en het precieze percentage ervan, is te vinden op onze website: De kringloop sluiten Zoals al eerder genoemd werd, komen duurzame activiteiten vaak neer op het minimaliseren van de invloed die ze hebben op het milieu. De Cradle to Cradle filosofie ziet in dat we allemaal invloed uitoefenen op de wereld waar we in leven. De uitdaging is om deze invloed positief te laten zijn voor huidige en toekomstige generaties. Al vanaf het begin hebben we ingezien dat de medewerking en betrokkenheid van onze belangrijkste partners nodig is om de Cradle to Cradle doelstellingen te halen. Voor ons is recyclen niet alleen maar iets dat moet. Het gebruik van positief gedefinieerd 9) materiaal, dat veilig is voor gebruik door mensen vormt voor Desso de kern van alles wat we doen. 32 9) Positief gedefinieerd = alle ingrediënten zijn geclassificeerd als Groen (optimaal) of Geel (aanvaardbaar) volgens de Cradle to Cradle -beoordelingscriteria zoals beschreven in het Cradle to Cradle -certificeringsprogramma versie opgesteld door MBDC in september 2008, bijgewerkt in januari

18 3 Met Cradle to Cradle innovatie versnellen 34 35

19 Hoe Cradle to Cradle innovatie helpt versnellen Een van de vele positieve effecten van het Cradle to Cradle -concept op onze werkwijze, is dat het onze creativiteit in productontwerp sterk verbetert en onze prestaties op gebied van innovatie een impuls geeft. Een duidelijk voorbeeld zijn onze DESSO AirMaster -producten, die de hoeveelheid schadelijk fijnstof in het binnenklimaat verminderen en zo de kwaliteit van leven verbeteren. De lucht die we inademen heeft grote invloed op onze gezondheid en ons welbevinden. Omdat we gemiddeld meer dan 90% van onze tijd binnenshuis doorbrengen, is de kwaliteit van het binnenklimaat van het grootste belang. De aanwezigheid en de grootte van stofdeeltjes (Particulate Matter - PM) zijn bepalend voor de luchtkwaliteit en kunnen een directe oorzaak zijn van gezondheidsproblemen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft heldere richtlijnen ontworpen over luchtvervuiling door fijnstof (binnen- en buitenshuis) waaruit blijkt dat de aanwezigheid van stofdeeltjes met een aerodynamische diameter van 10 μm of kleiner (PM 10 ) schadelijk is voor de gezondheid. Deze deeltjes zijn onzichtbaar voor het blote oog en hebben niet altijd een merkbare geur. Zo kan het voorkomen dat een ruimte die op het oog schoon is, toch een slechte luchtkwaliteit heeft. Uitgebreid bewijsmateriaal van de WHO geeft aan dat concentraties fijnstof die tegenwoordig voorkomen in de meeste steden in ontwikkelde landen overal ter wereld, een ernstig gezondheidsrisico vormen 10). Hoe stofdeeltjes in het lichaam terechtkomen 1 2l3 1 Stofdeeltjes komen via neus en keel in ons ademhalingssysteem (de longen) terecht. 4 2l3 Grotere stofdeeltjes worden onschadelijk gemaakt door hoesten, niezen en doorslikken. 4 Kleinere stofdeeltjes kunnen diep in de longen doordringen, in de longblaasjes terechtkomen en problemen met hart en longen veroorzaken. Ook kunnen ze schadelijke chemische stoffen in het bloed brengen. 10) Richtlijnen over stofdeeltjes, wereldwijd bijgewerkt in 2005, Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

20 Laboratoriumtest DESSO AirMaster - fijnstof (PM 10 ) Met DESSO AirMaster is de 131,4 Harde Floor vloer Standaard Standard carpet tapijtsolution DESSO AirMaster hoeveelheid stofdeeltjes in de lucht With acht DESSO keer AirMaster zo laag als the met amount of airborne particulate harde matter vloeren. is 8 times lower than with hard floors. DESSO AirMaster Een onderzoek van de Duitse Allergie en Astmabond DAAB 11) heeft aangetoond dat de schadelijke werking van fijnstof aanzienlijk minder is als er, in plaats van een harde vloer, tapijt wordt gelegd. Met de introductie van DESSO AirMaster is de filterfunctie van tapijten nog verder ontwikkeld. Tests die zijn uitgevoerd door het onafhankelijke Duitse testinstituut GUI, dat gespecialiseerd is in het analyseren van de luchtkwaliteit van binnen- en buitenklimaat, hebben aangetoond dat DESSO AirMaster de meest effectieve vloerbedekking is 12)13) waarmee fijnstof uit de lucht kan worden gefilterd. Fijnstofconcentratie Fine dust concentration [μg/m [µg/m 3 3 ] ] 67,2 16,8 0 0 Start circulation circulatie Time Tijd [minutes] (minuten) Met DESSO AirMaster neemt de concentratie stofdeeltjes aanzienlijk With DESSO sneller AirMaster af dan the met harde concentration vloeren. of particulate matter drops significantly faster than with hardfloors. Met harde vloeren is de hoeveelheid stofdeeltjes is de lucht With hard flooring the amount of consistent airborne particulate hoger dan matter het hoogste stays niveau consistently met DESSO higher than AirMaster the peak. level of DESSO AirMaster. DESSO AirMaster is het enige product ter wereld dat op grond van deze testresultaten is gecertificeerd met het GUI Goud-logo. Metingen Measurements zijn are uitgevoerd carried out op at een a height hoogte of 80 van and cm cm en (in the 110 breathing cm (in de zone) ademzone) Met DESSO AirMaster is de concentratie fijnstof in de binnenlucht acht keer lager dan bij harde vloeren (PM 10 ) 12) Met DESSO AirMaster is de concentratie fijnstof in de binnenlucht vier keer lager dan bij standaardtapijt (PM 10 ) 13) 11) Onderzoek uitgevoerd door de Deutsche Allergie- und Asthmabund e.v. in ) Gebaseerd op tests van GUI, waarbij DESSO AirMaster werd vergeleken met een standaard harde PVC-vloer. 13) Gebaseerd op tests van GUI, waarbij DESSO AirMaster werd vergeleken met een standaard harde PVC-vloer en een standaard gestructureerd lussenpooltapijt

21 Limietwaarden voor vluchtige organische verbindingen (Volatile Organic Compounds - VOC) zoals door de GUT gedefinieerd) Verbinding Limietwaarde na Meeteenheid TVOC(C 6 to C 16 ) SVOC (C 16 to C 23 ) VOC zonder LCI-waarde 3 dagen 28 dagen µg/m 3 µg/m 3 µg/m 3 Vloerbedekkingen van textiel en vluchtige organische verbindingen R-waarde Formaldehyde Carcinogenic stoffen (EU-lijst klasse 1 en 2) <1,0 <1, niet waarneembaar µg/m 3 µg/m 3 Alle producten van Desso worden getest en voldoen aan de grenswaarden (de grootste toegestane hoeveelheden) voor vluchtige organische verbindingen (VOC s) zoals die door de GUT (Europese vereniging voor tapijt en milieu) zijn gedefinieerd 14). Van tapijten worden de VOC s bepaald in overeenstemming met de testkamerprocedure. De grenswaarden worden aangegeven voor de verbindingen die in de tabel op de linkerpagina worden weergegeven. N.B.: Als een vloerbedekking van textiel na 3 dagen in de testkamer te zijn geweest, voldoet aan de beschreven criteria (beëindigingscriteria), kan de kamertest beëindigd worden omdat het absoluut zeker is dat in een dergelijk geval ook wordt voldaan aan de 28-dagen-criteria. Als het product voldoet aan de 3-dagenbeëindigingscritera, wordt het geacht te zijn geslaagd voor de test. Als een vloerbedekking van textiel niet voldoet aan de 3-dagen-beëindigingscritera en als de TVOC-waarde na 3 dagen niet hoger is dan 500 μg/m 3, kan de test alsnog na 7 dagen beëindigd worden wanneer voldaan wordt aan de volgende criteria. Totaal aan vluchtige organische verbindingen (TVOC) < 210 μg/m³ Semi-vluchtige organische verbindingen (SVOC) < 30 μg/m³ VOC zonder LCI (Lowest Concentration of Interest) < 85 μg/m³ R <1,0 Formaldehyde < 10 μg/m³ Carcinogene verbindingen: niet identificeerbaar Dezelfde testcriteria worden gebruikt door het Carpet & Rug Institute (CRI) in de Verenigde Staten 15), dat een Green Label Plus-test en certificering heeft geïntroduceerd voor tapijt en tapijtrug met lage VOC-emissie. Alle business carpets van Desso voldoen aan deze criteria. 14) GUT test criteria for VOC emissions and contaminants (GUT-tescriteria voor VOC-emissie en schadelijke stoffen), versie Ga voor meer informatie naar 15)

22 Onze standaarden en certificeringen op milieugebied Onze producten voldoen aan de volgende internationale certificeringen en standaarden, die bijdragen aan een gezond klimaat in gebouwen. Gemeinschaft umweltfreundlicher Teppichboden (GUT) Als lid van de Europese vereniging voor tapijt en milieu GUT heeft Desso zich verplicht de invloed op het milieu zo minimaal mogelijk te houden en de klant te beschermen in elk stadium in de levensduur van het tapijt: van productie tot installatie, van dagelijks gebruik tot het einde van de levensduur. Al onze producten worden onderzocht in overeenstemming met de GUT-criteria om te verzekeren dat voldaan wordt aan de strikte veiligheidsstandaarden. BRE Environmental Assessment Method (BREEAM) BRE Global is verantwoordelijk voor de internationaal gewaardeerde BREEAM-schema s waarmee beoordeeld kan worden hoe gebouwen presteren op milieugebied. BREEAM (BRE Environmental Assessment Method) is de maatgevende en meest gebruikte methode voor het beoordelen van gebouwen op milieukenmerken. Green Label Plus (GLP) De Carpet and Rug Institute (CRI, VS) heeft Green Label Plus geïntroduceerd om aan te geven welke tapijten voldoen aan de strikte criteria voor lage chemische emissies. Dit label vormt de hoogste standaard voor de luchtkwaliteit binnenshuis. Green Label Plus geeft aan dat Desso zich verplicht tot het ontwikkelen van methoden om schadelijke gevolgen voor het binnenklimaat te minimaliseren, en dat het type product voldoet aan de vereisten die voor emissies zijn vastgesteld. Leadership in Energy and Environmental Design (LEED) Het LEED-certificeringssysteem voor groene gebouwen is geïntroduceerd door de Green Building Council in de VS en is een van de wereldwijd meest gebruikte standaarden voor groene gebouwen. De standaard geeft eigenaren en gebruikers van gebouwen de hulpmiddelen die zij nodig hebben om de prestatie van hun gebouw onmiddellijk en meetbaar te beïnvloeden. Producten van Desso dragen bij aan de verwerving van LEED-punten in verschillende categorieën. Gesellschaft für Umwelt- und Innenraumanalytik (GUI) Het onafhankelijke Duitse testinstituut GUI is gespecialiseerd in metingen en analyses van de luchtkwaliteit binnenshuis en de invloed van producten (binnenshuis) op het binnenklimaat. Tests en metingen worden uitgevoerd in laboratoriumsimulaties en op locatie. Voor alle gecertificeerde producten geldt een niveau aan fijnstof dat aanzienlijk lager is dan 50 mg/m 3, wat inhoudt dat ze het fijnstof in het binnenklimaat effectief verminderen. Good Environmental Choice Australia (GECA) De Australische standaarden voor een milieukeur zijn ontwikkeld om fabrikanten, verkopers en gebruikers de zekerheid te geven dat ze werken met producten die wat milieu betreft de voorkeur genieten. De prestatie van een product (of dienst) op milieugebied wordt getest aan de hand van wetenschappelijk erkende referentiepunten. Het programma kent een keurmerk toe aan producten en diensten die voldoen aan hoge standaarden op gebied van milieu, kwaliteit en maatschappelijke prestatie

23 4 Alternatieve methoden om duurzaamheid te meten 44 45

24 Als onderdeel van ons beleid om 100% transparant te zijn in onze communicatie, hebben we onlangs onze eerste duurzaamheidsverklaring (Environmental Product Declaration - EPD) voor tapijttegels met Polyamide 6 (PA6)garen bekend gemaakt. Environmental Product Declaration according to ISO Duurzaamheidsverklaringen De duurzaamheidsverklaring (Environmental Product Declaration - EPD) is een communicatiemiddel dat gebaseerd is op Life Cycle Assessment (LCA), een methode om verslag uit te brengen over de milieuprestatie van een product. Het is een gestandaardiseerde (ISO 14025) methode gebaseerd op Life Cycle Assessment (LCA ISO14040). De verklaring bevat informatie over het product tijdens de levenscyclus, inclusief het verbruik van bronnen, energie en de emissies in lucht, bodem en water. Het Cradle to Cradle stappenplan tot 2020 en ons Corporate Sustainability Report blijven onze belangrijkste methoden voor het communiceren van de meetbare mijlpalen overeenkomstig onze totale strategie. Deklarationsnummer EPD-DES E Institut Bauen und Umwelt e.v. Carpet tiles 100% PA6 Tufted with 100 % polyamide 6 yarns Modified bitumen secondary backing De milieu-invloeden worden uitgedrukt middels de volgende categorieën: Abiotic depletion potential (ADP) Global warming potential (GWP) Ozone-layer depletion (ODP) Acidification of soils and waters (AP) Nutrification (NP) Photochemical oxidant formation (POCP) Als u meer informatie wenst, kunt u onze EPD s downloaden via:

25 De invloed op het milieu van de verschillende stadia in de levenscyclus van een product Opsplitsing van het primaire energieverbruik voor Libra Lines Productie grondstoffen Productie bij Desso Bezorging en installatie Gebruik Einde levensduur 2% 2% 1% 17% 77% Verdere opsplitsing van de 77% die de productie van grondstoffen bijdraagt aan het totaal Solution dyed PA6-garen Tuftcloth Precoat Bitumenrug Glasvezelvlies Afdekvlies Verpakking In de berekeningen zijn de cijfers afgerond, waardoor de totaaltelling in bovenstaande tabel misschien niet helemaal klopt. Alleen niet-hernieuwbare energie. Einde levensduur omvat ook verbranding in de cementindustrie of bij gemeentelijke afvalverwerking. Uitgezonderd pluspunten door terugwinning van thermale energie. Grondstoffen omvat productie en transport van grondstoffen. Als levensduur wordt uitgegaan van 10 jaar. 1% 6% 2% 1% 9% 15% 44% De grafiek toont één van de negen categorieën uit de EPD. De grafiek toont het primaire energieverbruik, waarbij de productie en levering van grondstoffen dominant zijn (>75%). De waarden zijn ontleend aan: DESSO EPD-DES E Product: Libra Lines In overeenstemming met: ISO 14041/44/25 PCR: Textielvloerbedekking, Programma uitgevoerd door: Institut Bauen und Umwelt e.v. Programma gefaciliteerd door: GUT Declaration Licentiehouder: Desso B.V. De grafiek is representatief voor Desso-producten met de volgende kenmerken: Solution dyed Bitumenrug PA 6 garen Gewicht lussen is g/m 2 C2C-Basiscertificatie Zie EPD-DES E voor nadere bijzonderheden over doel en omvang van LCA en andere milieukwesties. Waarom gebruikt DESSO ook LCA (Life Cycle Assessment)? LCA wordt gebruikt als ondersteunend hulpmiddel om ervoor te zorgen dat we de milieulast niet afwentelen op anderen. De grafiek laat zien dat de productie van grondstoffen, in dit geval garen, in de gehele levenscyclus de grootste invloed heeft. Waarom zouden we dan niet de hoeveelheid garen verminderen om een beter effect op het milieu te verkrijgen? Wij menen dat dit niet de juiste oplossing is, en ook niet de juiste benadering. Dit is namelijk een eco-efficiënte benadering, waarbij het streven is zo weinig mogelijk schade te veroorzaken met de huidige methoden. Wij willen onze klanten keus bieden in mooie tapijten die goed aanvoelen, goede prestaties leveren wat betreft kwaliteit en milieueffecten en die zeker niet in de laatste plaats optimaal functioneren. We blijven LCA s gebruiken, maar ons Cradle to Cradle stappenplan tot 2020 en ons Corporate Sustainability Report blijven onze belangrijkste methoden voor het communiceren van de meetbare mijlpalen in overeenstemming met onze totale strategie

26 Cradle to Cradle en LCA s Samen met 16 andere bedrijven die pioniers zijn op dit gebied, neemt Desso deel aan de Leercommunity Cradle to Cradle, een initiatief van Agentschap NL, een afdeling van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. De Leercommunity C2C heeft zich gebogen over de vraag hoe LCA gebruikt kan worden als hulpmiddel bij de ontwikkeling van C2C-producten en als meetinstrument. Desso neemt deel aan de Leercommunity Cradle to Cradle, een initiatief van Agentschap NL, een afdeling van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. In een aparte werkgroep binnen de Leercommunity hebben deskundigen van EPEA en een externe LCA-adviseur de verschillende opties geëvalueerd. Hun conclusies zijn nu gepubliceerd in een Witboek en zijn bekeken door een internationale raad bestaande uit wetenschappers, niet-gouvernementele organisaties en andere belanghebbenden. Het Witboek, genaamd Usability of Life Cycli Assistent For Cradle to Cradle Purposes 16), geeft inzicht in het nut van LCA s als meetinstrument bij de ontwikkeling van Cradle to Cradle producten. De belangrijkste conclusies uit het Witboek over het gebruik van LCA voor Cradle to Cradle -doeleinden zijn: 1) LCA s helpen de milieueffecten te identificeren. De Cradle to Cradle inventarisering gaat echter verder dan de milieugegevens die in een LCA zijn opgenomen. Een voorbeeld daarvan is de volledige product- en materiaalverklaring zoals vastgelegd in het Cradle to Cradle certificeringsprogramma. 2) LCA s geven niet aan hoeveel voortgang er is geboekt bij het streven naar een productontwerp dat volledig Cradle to Cradle is. Die voortgang moet gemeten worden aan de hand van het Cradle to Cradle stappenplan en de gespecificeerde mijlpalen. LCA kan echter wel gebruikt worden als interne controle om te voorkomen dat de milieulast wordt afgewenteld op anderen. 3) De voortgang richting Cradle to Cradle is binnen een LCA niet meetbaar en daarom mag een LCA dan ook niet gebruikt worden voor externe communicatie voor wat betreft het meten van een dergelijke voortgang. Daarnaast worden strikte richtlijnen voor het communiceren over LCA s beschreven in het ILCD Handbook General Guide for Life Cycle Assessment (handboek en algemene gids voor beoordeling van de levenscyclus): Met communicatie in het publieke domein moet vooral voorzichtig worden omgesprongen omdat het risico van misverstanden groter is wanneer uit LCA s afkomstige informatie wordt doorgegeven aan publiek dat niet bekend is met de complexe methodologie en de beperkingen die daaruit voortvloeien. 17) 16) Usability of Life Cycle Assessment for Cradle to Cradle Purposes, Position paper, december 2011, te downloaden via: 17) ILCD Handbook: General guide for Life Cycle Assessment - Detailed guidance, page

27 LCA als meetinstrument Is LCA het juiste instrument om onze Cradle to Cradle -producten te meten? Wij zijn overtuigd van niet! Het Cradle to Cradle innovatiekader gaat over oplossingen voor de toekomst. In het stappenplan zijn doelen gesteld en mijlpalen gedefinieerd om deze doelen te bereiken. Op die manier fungeert Cradle to Cradle als sturende kracht voor innovatie. Wie begint aan de Cradle to Cradle reis, weet vaak niet waar hij zal uitkomen. Toekomstige oplossingen meten met een LCA is erg moeilijk en onzeker, omdat voor dergelijke oplossingen vaak nog geen gegevens beschikbaar zijn. Daarom menen we dat LCA geen optimaal instrument is voor het meten van het soort innovatieve oplossingen die we nodig hebben om in 2020 ons Cradle to Cradle doel te bereiken. Toxiciteit en LCA Binnen een LCA is het meten van toxiciteit gebaseerd op globale emissies die in het milieu terechtkomen, terwijl Cradle to Cradle kijkt naar de lokale toxiciteit van de materialen. Volgens Cradle to Cradle moet al het materiaal worden meegenomen, tot op het niveau van 100 ppm (parts per million = deeltjes per miljoen). Met LCA worden lage emissies vaak niet meegenomen, eenvoudigweg omdat die niet bekend zijn. Zie hiervoor het Witboek: Usability of Life Cycle Assessment for Cradle to Cradle Purposes 18), waarin staat: In de industrie worden ongeveer chemicaliën gebruikt (REACH preregistratielijst). Het grootste deel daarvan is echter niet geclassificeerd. De meest uitgebreide methode voor het beoordelen van LCA-invloeden, Usetox, omvat profielen voor stoffen. In de Cradle to Cradle filosofie moeten alle chemicaliën geïdentificeerd zijn. Energie en LCA Cradle to Cradle vereist het gebruik van hernieuwbare energie in de hele productketen en dat betekent vaak dat nieuwe technologie en nieuwe oplossingen ontwikkeld moeten worden. Dat is een van de grootste uitdagingen in de Cradle to Cradle filosofie. Tenzij hernieuwbare energie ook in LCA is opgenomen, is het niet mogelijk het werkelijke voordeel van een Cradle to Cradle product in te zien. Sociale aspecten en LCA De nadelen van de LCA s hebben de LCA-community ertoe gebracht te zoeken naar methoden om andere soorten milieu-invloeden nauwkeuriger vorm te geven. Hieronder vallen: sociale aspecten (mensenrechten, arbeidsomstandigheden, cultureel erfgoed, armoede enz.) en toxiciteit (niveau van blootstelling bepalen afhankelijk van klimaat, bevolkingsdichtheid en, in geval van emissies binnenshuis, ventilatie). Alle hierboven genoemde aspecten zijn de spil waar onze Cradle to Cradle strategie om draait, en zijn de voornaamste redenen dat we LCA niet uitvoerig genoeg vinden voor het meten van onze Cradle to Cradle producten. Onze vraag aan u: Welk product denkt u dat gezonder is en welk product zou u kiezen? Product A Gemaakt uit 100% niet-toxisch materiaal Voor de productie zijn 1,5-2 eenheden energie nodig (op een schaal van 100 eenheden) Product B Gemaakt uit 100% toxisch materiaal Voor de productie is 1 eenheid energie nodig (op een schaal van 100 eenheden) Deze grafiek is alleen bedoeld om de potentiële verschillen tussen de methodiek van LCA en Cradle to Cradle te laten zien en is niet gebaseerd op specifieke producten of bedrijfsgegevens. 18) Usability of Life Cycle Assessment for Cradle to Cradle Purposes, Position paper, December 2011, download via:

Cradle to Cradle implementatie bij DESSO. Stef Kranendijk CEO DESSO Group

Cradle to Cradle implementatie bij DESSO. Stef Kranendijk CEO DESSO Group Cradle to Cradle implementatie bij DESSO Stef Kranendijk CEO DESSO Group DESSO is leidend in tapijttegels en kunstgrasvelden DESSO Group Business Overview Tapijt 80% Business tapijt 50% Hotel, Marine &

Nadere informatie

Cradle to Cradle update

Cradle to Cradle update Cradle to Cradle update Schema The three Cradle to Cradle principlest Waste equals food Nutrients become nutrients again and again Current solar income Use renewable energy sources which are powered by

Nadere informatie

Activiteiten. Duurzaam ondernemen. Cradle to Cradle: tapijttegels worden opnieuw tapijttegels. R. Ramlotstraat 89 B-9200 Dendermonde.

Activiteiten. Duurzaam ondernemen. Cradle to Cradle: tapijttegels worden opnieuw tapijttegels. R. Ramlotstraat 89 B-9200 Dendermonde. Cradle to Cradle: tapijttegels worden opnieuw tapijttegels Activiteiten Adres De geschiedenis van DESSO begon toen in 1930 een Belgische fabrikant in het Nederlandse Oss geweven tapijten ging maken. Momenteel

Nadere informatie

Cradle to Cradle update

Cradle to Cradle update Cradle to Cradle update Schema Biologische cirkel DESSO Een Cradle to Cradle-bedrijf Biologische cirkel DESSO doet onderzoek naar prototypen tapijt en tapijttegels met grondstoffen uit de biologische

Nadere informatie

Cradle to Cradle les aan:

Cradle to Cradle les aan: Cradle to Cradle les aan: Donderdag 3 mei 2012 Geschiedenis De lange en rijke historie van Desso is begonnen in het Nederlandse Oss en het Belgische Dendermonde Het bedrijf bestaat bijna 80 jaar en heeft

Nadere informatie

Forum BRISE 26 februari 2018 Erik De Bisschop

Forum BRISE 26 februari 2018 Erik De Bisschop Desso, a Tarkett company All rights reserved Forum BRISE 26 februari 2018 Erik De Bisschop 0475 75 32 81 erik.debisschop@tarkett.com Embedded Sustainability strategy Contributing to the circular economy

Nadere informatie

SILVER. Cradle to Cradle Duurzaamheid staat voorop. www.armstrong.nl/plafonds www.armstrong-plafonds.be

SILVER. Cradle to Cradle Duurzaamheid staat voorop. www.armstrong.nl/plafonds www.armstrong-plafonds.be SILVER Cradle to Cradle Duurzaamheid staat voorop www.armstrong.nl/plafonds www.armstrong-plafonds.be Cradle to Cradle - de ingeslagen weg Cradle to Cradle is een innovatief concept waarbij productieprocessen

Nadere informatie

Cradle to Cradle workshop at: SYMPOSIUM SUSTAINABLE BUILDING

Cradle to Cradle workshop at: SYMPOSIUM SUSTAINABLE BUILDING Cradle to Cradle workshop at: SYMPOSIUM SUSTAINABLE BUILDING Friday June 8th 2012 Geschiedenis De lange en rijke historie van Desso is begonnen in het Nederlandse Oss en het Belgische Dendermonde Het bedrijf

Nadere informatie

SILVER. Cradle to Cradle Duurzaamheid staat voorop.

SILVER. Cradle to Cradle Duurzaamheid staat voorop. SILVER Cradle to Cradle Duurzaamheid staat voorop www.armstrong-plafonds.nl www.armstrongplafonds.be Cradle to Cradle - de ingeslagen weg Cradle to Cradle is een innovatief concept waarbij productieprocessen

Nadere informatie

DESSO Group Arjan Klifman

DESSO Group Arjan Klifman DESSO Group Arjan Klifman Innovatiemiddag Lokeren, 25 september 2014 Onze visie Hoe kan de vloer bijdragen aan onze gezondheid en ons welzijn? We willen s werelds marktleider zijn in het vervaardigen van

Nadere informatie

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & north river écht duurzaam produceren 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Product Sustainability Indicator

Product Sustainability Indicator Product Sustainability Indicator Waarom een scorecard? Duurzaam bouwen is al lang geen trend meer. De vraag naar duurzame gebouwen groeit en daarmee de vraag naar duurzame producten. Maar wat is een duurzaam

Nadere informatie

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & NORTH RIVER ÉCHT DUURZAAM PRODUCEREN 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

Leadership in Filtration. ISO Een gids voor de nieuwe standaard voor luchtfiltratie.

Leadership in Filtration. ISO Een gids voor de nieuwe standaard voor luchtfiltratie. Leadership in Filtration ISO 16890 Een gids voor de nieuwe standaard voor luchtfiltratie. ISO 16890 De nieuwe standaard voor de indeling van luchtfilters. Deeltjes komen in talloze verschillende groottes

Nadere informatie

Een verhaal van alle tijden

Een verhaal van alle tijden Een verhaal van alle tijden ROCKPANEL BRE Global A+ / A gecertificeerd ROCKPANEL products BRE Certified ROCKPANEL: duurzaamheid in de genen ROCKPANEL is onderdeel van de ROCKWOOL Groep. Een onderneming

Nadere informatie

Cradle to Cradle - duurzaamheid staat voorop SILVER. Plafond&Wand SYSTEMEN.

Cradle to Cradle - duurzaamheid staat voorop SILVER. Plafond&Wand SYSTEMEN. Plafond&Wand SYSTEMEN Samen van idee tot werkelijkheid SILVER Cradle to Cradle - duurzaamheid staat voorop www.armstrong.nl/plafonds www.armstrong-plafonds.be Cradle to Cradle - de ingeslagen weg Cradle

Nadere informatie

De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie

De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie Feike Sijbesma, CEO Royal DSM In de loop der tijd is het effect van bedrijven op de maatschappij enorm veranderd. Vijftig tot honderd

Nadere informatie

Een verhaal van alle tijden. Rockpanel BRE Global A+ / A gecertificeerd

Een verhaal van alle tijden. Rockpanel BRE Global A+ / A gecertificeerd Een verhaal van alle tijden Rockpanel BRE Global A+ / A gecertificeerd Rockpanel: duurzaamheid in de genen Rockpanel is onderdeel van de Rockwool Groep. Een onderneming waar respect voor mens en milieu

Nadere informatie

Mosa. Tiles. Cradle to Cradle

Mosa. Tiles. Cradle to Cradle Mosa. Tiles. Cradle to Cradle Cradle to Cradle en Mosa C2C Duurzaamheid is voor Koninklijke Mosa een belangrijk speerpunt in haar missie en principes. Dit hoort van nature bij een duurzaam product als

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

Afdeling Inkoop Januari 2017

Afdeling Inkoop Januari 2017 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen MVI-beleid in de praktijk Afdeling Inkoop Januari 2017 MVI-beleid Doel Waarom MVI-beleid? Als netbeheerder willen wij in de transitie naar een duurzame samenleving onze

Nadere informatie

Het verschil maken. De garantie dat onze beloften geen loze woorden zijn.

Het verschil maken. De garantie dat onze beloften geen loze woorden zijn. Het verschil maken De garantie dat onze beloften geen loze woorden zijn. 2 Onze kernwaarden Onze kernwaarden 3 De kernwaarden van Dataflex We zijn eerlijk en transparant: we passen de wet- en regelgeving

Nadere informatie

SOMS MOET JE OM VOORUIT TE GAAN EVEN TERUG IN DE TIJD

SOMS MOET JE OM VOORUIT TE GAAN EVEN TERUG IN DE TIJD SOMS MOET JE OM VOORUIT TE GAAN EVEN TERUG IN DE TIJD CITY M AIR PURIFIER VAN CAMFIL Camfil Clean Air Solutions 1 FEITEN: MET ONZE LUCHTREINIGERS GAAT U DUIZENDEN JAREN TERUG IN DE TIJD. In enkele uren

Nadere informatie

We houden van de natuur. Dat is altijd al zo geweest!

We houden van de natuur. Dat is altijd al zo geweest! rh environment Nature our passion We streven er altijd naar dat onze stoelen even ergonomisch voor het lichaam als vriendelijk voor het milieu zijn. Al onze stoelen kunnen voor 100 procent gerecycled worden

Nadere informatie

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid

Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde

Nadere informatie

Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013

Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013 Duurzame innovatie met de natuur als mentor - de circulaire economie in de praktijk - Rijks Innovatie Lab 2013 Introductie van het bedrijf Uitvinder van de Heuga tapijttegel Omzet $ 1 miljard 3500 medewerkers

Nadere informatie

artikel SUSTAINGRAPH TECHNISCH ARTIKEL

artikel SUSTAINGRAPH TECHNISCH ARTIKEL SUSTAINGRAPH TECHNISCH ARTIKEL SUSTAINGRAPH is een Europees project, gericht (op het verbeteren van) de milieuprestaties van Europese Grafimediabedrijven binnen de productlevenscyclus van hun grafimedia

Nadere informatie

Brabant Finance Event 2013

Brabant Finance Event 2013 Brabant Finance Event 2013 Maandag 27 mei 2013 Geschiedenis van DESSO De lange en rijke historie van Desso is begonnen in het Belgische Dendermonde en het Nederlandse Oss Het bedrijf bestaat bijna 80 jaar

Nadere informatie

Methode en data in Europees perspectief

Methode en data in Europees perspectief Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie

Nadere informatie

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint M. Nods Nods Consultancy www.nods-consultancy.com m.nods@nods-consultancy.com Principes circulaire economie 2 NGO: algemene introductie 1 De Life Cycle

Nadere informatie

Aluminium, LCA en EPD

Aluminium, LCA en EPD Symposium Duurzaam Aluminium 5 februari 2015 Aluminium, LCA en EPD Harry van Ewijk IVAM UvA BV www.ivam.uva.nl IVAM UvA BV Opgericht in 1993 vanuit de Vakgroep Milieukunde UvA is enige aandeelhouder 15

Nadere informatie

De circulaire economie in praktijk - met de natuur als mentor -

De circulaire economie in praktijk - met de natuur als mentor - De circulaire economie in praktijk - met de natuur als mentor - Duurzaam innoveren door te inspireren en betrokkenheid te creëren Roderick Conijn Senior Account Manager Overheid European Sustainability

Nadere informatie

De meest milieuvriendelijke PVC Vloer

De meest milieuvriendelijke PVC Vloer De meest milieuvriendelijke PVC Vloer THERDEX PVC VLOEREN het milieu is topprioriteit Bioweekmakers en Ftlaten zijn twee totaal verschillende zaken. Je kunt ftlaatvrij zijn, zonder bioweekmakers te gebruiken.

Nadere informatie

CO 2 footprint rapportage Uzin Utz

CO 2 footprint rapportage Uzin Utz CO 2 footprint rapportage 2018 Uzin Utz 1 januari 2018 t/m 31 december 2018 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding en samenvatting 1.1. Inleiding 1.2. Samenvatting 2. CO2 reductiebeleid 2.1. Visie 2.2.

Nadere informatie

EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa

EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa DEFINITIE, DOELSTELLINGEN EN VOORDELEN VAN EIR De Evaluatie uitvoering milieubeleid (EIR)

Nadere informatie

Cleantech Markt Nederland 2008

Cleantech Markt Nederland 2008 Cleantech Markt Nederland 2008 Baken Adviesgroep November 2008 Laurens van Graafeiland 06 285 65 175 1 Definitie en drivers van cleantech 1.1. Inleiding Cleantech is een nieuwe markt. Sinds 2000 heeft

Nadere informatie

Tegeltapijt terugnameprogramma

Tegeltapijt terugnameprogramma 1 Tegeltapijt terugnameprogramma De volledige levenscyclus Interface startte in 1994 met het duurzaamheidsbeleid onder de naam Mission Zero, met als doel onze impact op het milieu uiterlijk in 2020 te

Nadere informatie

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving

Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Agnes Schuurmans Voorzitter NEN 351 281 (CEN TC350) Rockwool International 1 Bouwbesluit - 1 april 2012 Milieuparagraaf Artikel

Nadere informatie

DESSO EcoBase. Natuurlijk geïnspireerd, natuurlijk resultaat.

DESSO EcoBase. Natuurlijk geïnspireerd, natuurlijk resultaat. DESSO EcoBase Natuurlijk geïnspireerd, natuurlijk resultaat. U bent nu de trotse bezitter van de eerste brochure ter wereld met een zilveren Cradle to Cradle - certificaat. De brochure maakt deel uit

Nadere informatie

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID

ONZE VERANTWOORDELIJKHEID ONZE VERANTWOORDELIJKHEID CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I Inhoud Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen 4 Maatschappelijke betrokkenheid

Nadere informatie

Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij. - met de natuur als mentor -

Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij. - met de natuur als mentor - Een herstellende bijdrage leveren aan milieu en maatschappij - met de natuur als mentor - KIVI 23 september 2014 Inclusief en circulair innoveren en co-creëren door te inspireren Geanne van Arkel Sustainable

Nadere informatie

Samenvatting LCA Ioniqa. Screening carbon footprintanalyse

Samenvatting LCA Ioniqa. Screening carbon footprintanalyse Samenvatting LCA Ioniqa Screening carbon footprintanalyse Samenvatting LCA Ioniqa Screening carbon footprintanalyse Deze samevatting is geschreven door: Erik Roos Lindgreen Geert Bergsma Delft, CE Delft,

Nadere informatie

Duurzaam Gebouwd Congress 20 juni 2013. Alexander Collot d Escury Chief Executive Officer

Duurzaam Gebouwd Congress 20 juni 2013. Alexander Collot d Escury Chief Executive Officer Duurzaam Gebouwd Congress 20 juni 2013 Alexander Collot d Escury Chief Executive Officer 1 Het grotere verband 1 2 DESSO Group Zakelijk overzicht Tapijt 83% Business Tapijt 60% Hospitality, Marine & Aviation

Nadere informatie

MIP2, Cradle to Cradle en het certificatieproces

MIP2, Cradle to Cradle en het certificatieproces MIP2, Cradle to Cradle en het certificatieproces Themagroepvergaderingen MIP2 - Mechelen Doel van dit project Cradle to cradle is een belangrijke inspiratiebron voor MIP2 Een handleiding voor MIP2 om met

Nadere informatie

50pt. 25pt. Catalogus 2015. 12pt

50pt. 25pt. Catalogus 2015. 12pt Catalogus 2015 50pt + 8pt eco friendly eco friendly tree tree bag bag + eco friendl tree bag eco friendly Boomtas - pag 3 eco friendly Schapensleeves - pag 9 + eco friendly Boomtas eco friend ly tree bag

Nadere informatie

Toelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018

Toelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 Toelichting ISO 14001 Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 SCCM heeft een instrument ontwikkeld waarmee u goed inzicht krijgt in de milieuprestaties van uw organisatie, de ISO 14001 Milieuprestatiemeting.

Nadere informatie

Creating Better Environments. Duurzaamheid gaat over de dingen die je niet kunt zien

Creating Better Environments. Duurzaamheid gaat over de dingen die je niet kunt zien Creating Better Environments Duurzaamheid gaat over de dingen die je niet kunt zien Forbo Flooring 01 Wij geloven in creating better environments Van hoe hij wordt gemaakt tot hoe hij presteert, een Forbo

Nadere informatie

Een toelichting op Circular IQ

Een toelichting op Circular IQ Een toelichting op Circular IQ Vereniging Circulair Friesland Roy Vercoulen & Claire Teurlings Founders Circular IQ 14 Februari 2017 Een slim interactief platform dat duurzaamheidsinformatie verandert

Nadere informatie

Circulaire Economie gebaseerd op C2C, lukt niet zonder samenwerking.

Circulaire Economie gebaseerd op C2C, lukt niet zonder samenwerking. Circulaire Economie gebaseerd op C2C, lukt niet zonder samenwerking. Rob Kragt Onze geschiedenis 2011-15 1990 s 93: Desso werd aangekocht door DLW (Deutsche Linoleum Werke) en van de Amsterdamse effectenbeurs

Nadere informatie

NATUURLIJK VERANTWOORD

NATUURLIJK VERANTWOORD NATUURLIJK VERANTWOORD CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY CORPORATE RESPONSIBILITY POLICY I V Inhoud Voorwoord Voorwoord 1 Waardering medewerkers 2 Ketenverantwoordelijkheid 3 Behoud van natuurlijke hulpbronnen

Nadere informatie

Definitie. Wat is Duurzaamheid?

Definitie. Wat is Duurzaamheid? Duurzaamheid Definitie Wat is Duurzaamheid? Waarom is duurzaamheid belangrijk? Bevolkingsgroei 7naar 9Miljard Waarom is duurzaamheid belangrijk? Grondstofschaarste Waarom is duurzaamheid belangrijk? Ontbossing

Nadere informatie

RH en duurzaam ondernemen

RH en duurzaam ondernemen RH en duurzaam ondernemen Milieubeleid Zoals het een Scandinavisch bedrijf betaamt, werkt RH volgens een strikt milieubeleid. Onze vooruitstrevende mening is dat bedrijven behalve winst maken nog een andere

Nadere informatie

lente cradle to cradle vier seizoenen

lente cradle to cradle vier seizoenen lente cradle to cradle vier seizoenen In de natuur is de lente een periode van een frisse start en een nieuw begin met ontluikend leven. Alles om ons heen staat in bloei, groeit en verandert. Als we het

Nadere informatie

GOED ZITTEN. BETER LEVEN.

GOED ZITTEN. BETER LEVEN. GOED ZITTEN. BETER LEVEN. BETER ZITTEN. AL MEER DAN 145 JAAR. Sinds 1872 staat Giroflex voor een brede deskundigheid op het gebied van ergonomisch zitten. Wij hebben nog steeds dezelfde passie voor dit

Nadere informatie

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren Recycling is niet iets wat we erbij doen Het is waar we ons op baseren Recycling het zit in ons DNA Tegenwoordig heeft iedereen het over afval als hulpbron. Maar bij DS Smith Recycling is het dat ook echt.

Nadere informatie

Wereldleider op het vlak van duurzaamheid

Wereldleider op het vlak van duurzaamheid Wereldleider op het vlak van duurzaamheid Zorgdragen voor onze planeet maakt deel uit van de visie van Kimberly-Clark Professional TM om toonaangevend te zijn in essentiële aspecten voor een beter leven.

Nadere informatie

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business

Nadere informatie

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van. Bedrijfskleding. Versie 8 april 2015

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van. Bedrijfskleding. Versie 8 april 2015 Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Bedrijfskleding 1. Scope/afbakening De productgroep bedrijfskleding omvat zowel leveringen van bedrijfskleding als de diensten die met de

Nadere informatie

WONEN MET EEN GROEN WOONT ENERGIE NEUTRAAL COMFORTABEL WONEN EN TOCH GELD BESPAREN. Lodewijk Hoekstra NIEUW! DE ENERGIE-EXPERT Steeds meer

WONEN MET EEN GROEN WOONT ENERGIE NEUTRAAL COMFORTABEL WONEN EN TOCH GELD BESPAREN. Lodewijk Hoekstra NIEUW! DE ENERGIE-EXPERT Steeds meer ELEKTRISCH RIJDEN ZONNEPANELEN DE ENERGIE-EXPERT 64 39 26 Steeds meer Kosten, opbrengst & Nul-op-de-meter in betaalbare modellen salderingsregeling een jaren 80-woning NIEUW! Lodewijk Hoekstra WOONT ENERGIE

Nadere informatie

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren

Recycling is niet iets wat we erbij doen. Het is waar we ons op baseren Recycling is niet iets wat we erbij doen Het is waar we ons op baseren Recycling het zit in ons DNA We beheren meer dan 5 miljoen ton aan recyclebaar materiaal en Tegenwoordig heeft iedereen het over afval

Nadere informatie

Manufacturer s Certificate of Compliance VOC Emissions

Manufacturer s Certificate of Compliance VOC Emissions Manufacturer s Certificate of Compliance VOC Emissions Certificate: GLP1101 Company: modulyss NV Related Products modulyss tufted carpet tiles, FR, Bitumen backed, post-dyed nylon (all items) PRODUCT NAMES

Nadere informatie

madera Natuurlijk Spelen, een Trend Duurzaamheid met RVS De uitstraling van hout maar de kwaliteit van RVS.

madera Natuurlijk Spelen, een Trend Duurzaamheid met RVS De uitstraling van hout maar de kwaliteit van RVS. madera N atuurlijk RVS 4 7 Natuurlijk Spelen, een Trend De uitstraling van hout maar de kwaliteit van RVS. Duurzaamheid met RVS Hernieuwbaar en sluit aan op de oneindige kringloop van Cradle to Cradle.

Nadere informatie

SANITAIR PAPIER > SATINO > VAN HOUTUM

SANITAIR PAPIER > SATINO > VAN HOUTUM SANITAIR PAPIER > SATINO > VAN HOUTUM PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER Wie aan duurzaamheid denkt, denkt misschien niet direct aan papieren handdoekjes en toiletpapier. In breder perspecfief

Nadere informatie

OPTIMALE PRODUCT-KWALITEIT CRADLE TO CRADLE CERTIFIED

OPTIMALE PRODUCT-KWALITEIT CRADLE TO CRADLE CERTIFIED OPTIMALE PRODUCT-KWALITEIT CRADLE TO CRADLE CERTIFIED CM GOED PRODUCTONTWERP IS EEN KEUZE Bij het ontwerpen van een nieuw product, start de ontwerper met het formuleren van een aantal vragen over de kwaliteit

Nadere informatie

Fornature vindt van wel!

Fornature vindt van wel! Fornature vindt van wel! Fornature filosofie Over Fornature Als we met onze huidige manier van produceren en afwaarderen doorgaan, zal de voorraad ruwe materialen in de toekomst uitgeput raken. Deze schaarste

Nadere informatie

ER MOET EEN BETERE MANIER ZIJN

ER MOET EEN BETERE MANIER ZIJN ER MOET EEN BETERE MANIER ZIJN EEN TRADITIE VAN INNOVATIE Het verhaal van Interface begint in 1973, wanneer oprichter Ray Anderson ziet dat de kantooromgeving ingrijpend aan het veranderen is en behoefte

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2016 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen

Nadere informatie

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben.

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben. STAKEHOLDERDIALOOG Op verschillende momenten gedurende het jaar onderhouden we nauwe contacten met diverse stakeholders. Transparantie is een van de belangrijkste grondslagen voor onze bedrijfsvoering

Nadere informatie

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?

De ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN

Nadere informatie

DUURZAAMHEID EN PRESTATIES

DUURZAAMHEID EN PRESTATIES DUURZAAMHEID EN PRESTATIES RIS ZET ZICH IN VR HET KLIMAAT Bij RIS is duurzame ontwikkeling een belangrijk aandachtspunt. Het is een filosofie, een echte maatschappelijke betrokkenheid die sinds 1992 onze

Nadere informatie

transport grondstoffen verpakking water energie MANAGEMENT SUMMARY

transport grondstoffen verpakking water energie MANAGEMENT SUMMARY MANAGEMENT SUMMARY Aanleiding: De keuze voor het werken met disposable en versus de wasbare microvezel doeken in de professionele schoonmaak wordt vaak op basis van meerdere factoren gemaakt. Een van de

Nadere informatie

ons bin zinnig feb 2019 made in zeeland

ons bin zinnig feb 2019 made in zeeland ons bin zinnig feb 2019 aanleiding klankbordgroep - duurzaam project - concreet én meetbaar - binnen 5 jaar te realiseren. - energie-balans energie-efficiëntie (duurzame bronnen/besparen) energie-efficiëntie

Nadere informatie

Bron van zuivere lucht...

Bron van zuivere lucht... Bron van zuivere lucht... Brainy, Bron van zuivere lucht Prestaties van leerlingen en docenten hangen direct samen met een gezonde luchtkwaliteit in de klaslokalen. Uit onderzoek is echter gebleken dat

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Maatschappelijk Verantwoord Inkopen doe je samen. Anita den Hoed Sr. Adviseur Inkoop Enexis Groep.

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. Maatschappelijk Verantwoord Inkopen doe je samen. Anita den Hoed Sr. Adviseur Inkoop Enexis Groep. Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Maatschappelijk Verantwoord Inkopen doe je samen Anita den Hoed Sr. Adviseur Inkoop Enexis Groep April 2018 Roadmap naar MVI-beleid 2 Opbouw MVI-beleid 3 MVI-beleid

Nadere informatie

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Automaten. Versie 8 april 2015

Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Automaten. Versie 8 april 2015 Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Automaten 1. Scope/afbakening De productgroep Automaten omvat automaten voor: warme dranken; gekoelde dranken / bronwater; snacks / snoep.

Nadere informatie

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen?

Ecolabels. Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Ecolabels Hoe kan ik eenvoudig duurzame producten aankopen? Overzicht presentatie Voordelen/nadelen labels Voorwaarden voor een label Bruikbare labels Labels en overheidsaankopen Praktische hulpmiddelen

Nadere informatie

Duurzaamheid bij Ahrend Circulair Inrichten

Duurzaamheid bij Ahrend Circulair Inrichten Duurzaamheid bij Ahrend Circulair Inrichten The best way to create a better and more sustainable future is to design it together and always starting today* *the best time to plant a tree was 20 years ago,

Nadere informatie

ERUTAN. Een nieuw business concept ontwerp voor tapijten van natuurlijke vezels met een 100% gesloten biologische cirkel

ERUTAN. Een nieuw business concept ontwerp voor tapijten van natuurlijke vezels met een 100% gesloten biologische cirkel ERUTAN Een nieuw business concept ontwerp voor tapijten van natuurlijke vezels met een 100% gesloten biologische cirkel Terug naar de natuur ERUTAN: een project ontwikkeld door het ERUTAN Consortium, bestaande

Nadere informatie

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Bedrijfsrapport <naam bedrijf>

Bedrijfsrapport <naam bedrijf> Bedrijfsrapport Brancheverduurzamingsplannen Introductie Met behulp van de Webtool Brancheverduurzamingsplannen van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) heeft uw bedrijf

Nadere informatie

Betonketen verduurzaamt. Ron Peters, directeur Betonhuis 19 april 2018

Betonketen verduurzaamt. Ron Peters, directeur Betonhuis 19 april 2018 a Betonketen verduurzaamt Ron Peters, directeur Betonhuis 19 april 2018 1 Beton is duurzaam Natuurlijke grondstoffen Hoge percentages secundaire grondstoffen, zoals hoogovenslak en poederkoolvliegas. Aantoonbaar

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2014 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen

Nadere informatie

THE FUTURE BELONGS TO YOU WERELDPRIMEUR: de allereerste can van 100% gerecycled materiaal

THE FUTURE BELONGS TO YOU WERELDPRIMEUR: de allereerste can van 100% gerecycled materiaal THE FUTURE BELONGS TO YOU WERELDPRIMEUR: de allereerste can van 100% gerecycled materiaal WORLD S FIRST 100% RECYCLED PLASTIC CAN UZIN. UND DER BODEN GEHÖRT DIR. GOED NIEUWS UZIN introduceert als eerste

Nadere informatie

50-puntenprogramma +10 punten!

50-puntenprogramma +10 punten! 1 50-puntenprogramma +10 punten! Alternative100 2 01 White&Black modulyss styles in carpet tiles modulyss is een toonaangevende, markt-georiënteerde, Belgische fabrikant van tapijttegels voor de contractmarkt.

Nadere informatie

Dare to be BL ACK. It s so easy to go green

Dare to be BL ACK. It s so easy to go green Dare to be BL ACK It s so easy to go green U heeft durf en doorzettingsvermogen nodig om echt andere keuzes te maken. En daarbij helpen we u graag een handje. Met één simpele handeling kunt u in een paar

Nadere informatie

zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD

zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD M + N PROJECTEN ONTWIKKELDE EEN NIEUWE GENERATIE ZONWERINGSDOEKEN, DIE DE HUIDIGE MATERIALEN

Nadere informatie

De BD Emerald spuit. Omdat gezonde mensen en gezond milieu niet los van elkaar te denken zijn.

De BD Emerald spuit. Omdat gezonde mensen en gezond milieu niet los van elkaar te denken zijn. De BD Emerald spuit Omdat gezonde mensen en gezond milieu niet los van elkaar te denken zijn. Een stap voorwaarts naar een groenere toekomst Duurzame methoden spelen een rol in de belangrijkste operationele

Nadere informatie

GLASS UNLIMITED. AGC en Cradle to Cradle: een duurzame combinatie

GLASS UNLIMITED. AGC en Cradle to Cradle: een duurzame combinatie GLASS UNLIMITED AGC en Cradle to Cradle: een duurzame combinatie AGC en C2C: een duurzame combinatie Through C2C certification, AGC helps to inspire and lead in the positive transformation of the building

Nadere informatie

Cradle to Cradle van idee naar praktijk. Sebas Veldhuisen, Johan Gijsman Doetinchem, 3 februari 2010

Cradle to Cradle van idee naar praktijk. Sebas Veldhuisen, Johan Gijsman Doetinchem, 3 februari 2010 Cradle to Cradle van idee naar praktijk Grondleggers 2 William McDonough en Michael Braungart VPRO Documentaire: Afval = Voedsel Positieve boodschap Schaarste grondstoffen, van probleem naar oplossing

Nadere informatie

Milieu Management V1.4

Milieu Management V1.4 V1.4 Milieu Management Pagina 1 van 6 V1.4 Inhoudsopgave 1. ALGEMEEN 3 2. INLEIDING 3 3. DOELSTELLING 3 4. BEPALEN PRIORITEITEN 3 5. INKOOP 4 6. MANAGEMENT INFORMATIE 4 7. COMMUNICATIE 5 8. EVALUATIE 6

Nadere informatie

Duurzaamheid in Agrologistiek

Duurzaamheid in Agrologistiek Duurzaamheid in Agrologistiek Prof. dr. ir. Jack G.A.J. van der Vorst Wageningen Universiteit Doel sessie Gezamenlijk inzicht verkrijgen in duurzame logistiek. Discussie resulterend in: Actiepunten voor

Nadere informatie

Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is.

Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is. Energieverbruik binnen de voedingen drankensector. Waarom inzicht in de energieketen noodzakelijk is. Deze whitepaper licht toe waarom het voor organisaties binnen de belangrijk is om inzicht te hebben

Nadere informatie

Total Zero Antwoorden op uw vragen

Total Zero Antwoorden op uw vragen Wat is Total Zero? DPD Pakketservice heeft toegezegd om vanaf juli 2012 in zijn zes belangrijkste markten volledig CO 2 -neutraal te werken: dit nieuwe initiatief draagt de naam Total Zero. Als eerste

Nadere informatie

Milieu is een belangrijk aspect voor de bouw, hergebruik en gebruik van recyclet materiaal speelt hierin een hoofdrol; ook voor uw project.

Milieu is een belangrijk aspect voor de bouw, hergebruik en gebruik van recyclet materiaal speelt hierin een hoofdrol; ook voor uw project. Aanbod marlin contract voor specifieke projecten Milieu is een belangrijk aspect voor de bouw, hergebruik en gebruik van recyclet materiaal speelt hierin een hoofdrol; ook voor uw project. Wij zijn hier

Nadere informatie

DUURZAAM VERPAKKEN. Kansen en mogelijkheden voor biobased materialen SIEM HAFFMANS PARTNERS FOR INNOVATION

DUURZAAM VERPAKKEN. Kansen en mogelijkheden voor biobased materialen SIEM HAFFMANS PARTNERS FOR INNOVATION DUURZAAM VERPAKKEN Kansen en mogelijkheden voor biobased materialen SIEM HAFFMANS PARTNERS FOR INNOVATION Introductie Partners for Innovation is hét bureau voor duurzame innovatie. Samen met onze opdrachtgevers

Nadere informatie

100% groene energie. uit eigen land

100% groene energie. uit eigen land 100% groene energie uit eigen land Sepa green wil Nederland op een verantwoorde en transparante wijze van energie voorzien. Dit doen wij door gebruik te maken van duurzame energieopwekking van Nederlandse

Nadere informatie

Cradle to Cradle. 1 Inhoud... 1. 2 Cradle to Cradle als nieuwe industriële revolutie... 1. 2.1 Van eco-efficiëntie naar eco-effectiviteit...

Cradle to Cradle. 1 Inhoud... 1. 2 Cradle to Cradle als nieuwe industriële revolutie... 1. 2.1 Van eco-efficiëntie naar eco-effectiviteit... 1 Inhoud 1 Inhoud... 1 2 Cradle to Cradle als nieuwe industriële revolutie... 1 2.1 Van eco-efficiëntie naar eco-effectiviteit... 2 2.2 Naar gesloten materiaalkringlopen... 3 3 De basisregels van Cradle

Nadere informatie

DESSO AirMaster Het tapijt dat de lucht zuivert. The Floor is Yours

DESSO AirMaster Het tapijt dat de lucht zuivert. The Floor is Yours The Floor is Yours 4208 DESSO AirMaster Het tapijt dat de lucht zuivert Cradle to Cradle Certified CM is a certification mark sublicensed by the Cradle to Cradle Products Innovation Institute with EcoBase

Nadere informatie

Het grondstofpaspoort

Het grondstofpaspoort Het grondstofpaspoort Samen werken aan een circulaire economie Alliander & Duurzaam ondernemen In de transitie naar een duurzame samenleving is het van belang om samen te zoeken naar houdbare oplossingen,

Nadere informatie