Forest Stewardship Council FSC Belgium. Vraag & antwoord over FSC en de EU Houtverordening versie januari Wat is de EU Houtverordening?

Transcriptie

1 Vraag & antwoord over FSC en de EU Houtverordening versie januari Wat is de EU Houtverordening? De EU Timber Regulation (EU TR) 1, ofwel EU Houtverordening, verbiedt het op de markt brengen van illegaal geoogst hout of houtproducten gemaakt uit dergelijk materiaal met ingang van 3 maart Het hout kan zowel van binnen als van buiten de EU komen. De wetgeving is van toepassing op de hele markt binnen de EU (en waarschijnlijk ook in Noorwegen, Liechtenstein en IJsland). De wetgeving verplicht de zogenaamde marktdeelnemers (of operators; zij die hout of daarvan afgeleide producten als eerste op de EU markt introduceren) om een zorgvuldigheidssysteem (due diligence system - DDS) te hanteren om zo het risico te minimaliseren dat er illegaal hout of hiervan afgeleide producten op de EU markt worden gebracht. Een DDS moet uit drie elementen bestaan: informatie, risicobepaling en risicobeheersing. Marktdeelnemers kunnen hun eigen DDS hanteren, of gebruik maken van de diensten van een monitoringorganisatie die hen voorziet van een DDS. Deze monitoringsorganisaties zijn vergelijkbaar met certificeerders, maar ze moeten erkend zijn door de Europese Commissie en worden gecontroleerd door nationale instellingen 2. Bedrijven verderop in de handelsketen, de zogenaamde handelaars (traders) hebben als enige verplichting om systematisch bij te houden wat ze van welke leverancier gekocht hebben en aan wie dit verkocht werd (m.a.w. een soort van traceerbaarheidsysteem). Producten met een FLEGT 3 of CITES 4 licentie worden automatisch geacht te voldoen aan de verordening (zogenaamde green lane ). De verordening is van toepassing op rondhout alsmede een hele range aan houtproducten waaronder verschillende categorieën van meubels en papierproducten. Uitzonderingen zijn er ook, waaronder bijvoorbeeld drukwerk en muziekinstrumenten. De volledige lijst van producten is te vinden in Annex 1 van de verordening (dit vereist wel kennis van de EU Combined Nomenclatura ). Een meer toegankelijke lijst van zowel in de verordening opgenomen als uitgesloten producten staat op de CPET website Meer informatie omtrent monitoringorganisaties in de Delegated Act: 3 FLEGT: Forest Law Enforcement, Governance and Trade; FLEGT-licenties zijn het resultaat van geïmplementeerde VPAs (Voluntary Partnership Agreements) zoals afgesloten tussen de EU en individuele, (tropisch) hout exporterende landen. De eerste landen waarvoor een succesvolle implementatie van een FLEGT licentiesysteem verwacht wordt in de komende jaren zijn Ghana, Kameroen, Republiek Congo, Gabon and Indonesië 4 CITES: Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora; een CITES licentie is nodig voor plant- en boomsoorten die onder CITES bescherming vallen, en waarvoor handel (onder voorwaarden) expliciet is toegestaan. 5

2 2. Wordt FSC-certificering automatisch in overeenstemming beschouwd met de EU Houtverordening? Nee, dat is niet het geval 6. De verordening vermeldt dat elk vrijwillig Chain of custody mechanisme de basis kan vormen voor een Due Diligence System, maar het moet dan tevens de voorwaarden van de verordening vervullen. Certificering of andere derde partij geverifieerde systemen worden ook vermeld als mogelijke instrumenten voor risicobepaling m.b.t. illegaliteit voor hout en afgeleide houtproducten. De DDS Implementing Act 7, van 6 juli 2012, geeft verdere verduidelijking over wanneer certificeringsystemen gebruikt kunnen worden ( may be taken into account ) bij risicobepaling en risicobeheersing (zie verder in vraag 4). 3. Hoe kan FSC certificering bedrijven helpen bij het opzetten van een DDS? 3.1 FSC-certificering in de Informatiefase De eerste stap in een Due Diligence System (zoals beschreven in artikel 6 van de verordening) is het verzamelen van informatie. De verordening specificeert welke informatie nodig is: a) De gebruikelijke naam van een boom/houtsoort en, waar van toepassing ook de volledige wetenschappelijke naam 8. b) Het land van oorsprong: het land waar het hout geoogst werd. Waar van toepassing is ook informatie over de herkomstregio binnen een land tot zelfs de bosbeheereenheid van oorsprong vereist 9. Hoewel deze informatie aanwezig is in het FSC systeem, wordt deze niet noodzakelijk automatisch verschaft aan een marktdeelnemer (operator) die FSC gecertificeerde producten koopt, tenzij de operator direct koopt bij een FSC gecertificeerde bosbeheereenheid. In de nabije toekomst zal het Online Claims Platform (zie verder) deze informatiedoorstroming verzorgen. In de tussentijd preciseert een recent gepubliceerde Advice Note 10 hoe en wanneer deze informatie door FSC CoC gecertificeerd leveranciers bekomen kan worden. Daarnaast is nodig: c) Hoeveelheid (uitgedrukt in volume, gewicht of aantallen), d) NAW-gegevens van de leverancier (van de operator) e) NAW-gegevens van de klant/ aan wie het hout of houtproducten geleverd zijn, 6 Er hebben discussies plaatsgevonden om gecertificeerde producten toch automatisch te aanvaarden (opname in die zogenaamde green lane ) maar voorstellen in deze werden niet aanvaard door de commissie In geval van twijfel rond de handels- of gebruiksnaam (Implementing Act) 9 In gevallen wanneer het risico op illegale houtkap verschilt tussen regio s of resp. wanneer dit risico varieert op niveau van concessies (Implementing Act). 10 Advice , FSC Directive on Chain of Custody Certification, 1 November 2012, see

3 Het verzamelen en archiveren van deze informatie is een verantwoordelijkheid voor de operator. Deze informatie is normaal gesproken in iedere inkoop- of verkoopfactuur te vinden (en dit is reeds een vereiste i.k.v. FSC CoC Certificering). f) Documenten en andere informatie waaruit blijkt dat het hout/de houtproducten in overeenstemming met relevante wetgeving is geleverd. FSC Forest Management en FSC Controlled Wood certificaten voldoen hier in principe aan, maar de relevante wetgeving verwijst ook naar trade and customs [legislation], in so far as the forest sector is concerned, wat momenteel niet noodzakelijk opgenomen is in FSC CoC vereisten. FSC werkt aan een oplossing hiervoor. Ook voor de andere twee elementen in een DDS - risicobepaling en risicobeheersing - is het FSC systeem zeer bruikbaar. Immers, wanneer voor een partij FSC-gecertificeerd materiaal de verzamelde informatie (m.b.t. herkomst en houtsoort) zou wijzen op een substantieel risico voor illegaal hout, dan biedt de FSC-certificering voldoende zekerheid dat het risico verwaarloosbaar is ( laag risico in FSC terminologie). Immers, legale herkomst van hout wordt in het eerste FSC principe aan de orde gesteld. Ook wanneer een operator met niet-fsc gecertificeerd hout werkt, waarvoor een substantieel risico op illegaliteit bestaat, dan biedt FSC een nuttig instrument voor risicobeheersing. FSC Chain of Custody gecertificeerde operators kunnen immers gebruik maken van een FSC Controlled Wood Verification Program (zoals beschreven in de FSC-standaard FSC-STD ) binnen de scope van hun FSC CoC certificaat en alle niet-fsc-gecertificeerde materialen binnen dit verificatieprogramma toetsen. Uiteraard kan men zeker bij import uit risicolanden opteren voor FSC-gecertificeerde producten. 3.2 FSC bij risicoanalyse en risicobeperking Om erkend te worden als systeem voor risicobepaling en risicobeheersing, moet het FSC systeem door de nationale Competent Authorities 11 erkend worden als een systeem dat voldoet aan de 4 criteria uit de Implementing Act (Artikel 4). Wanneer we het FSCsysteem toetsen aan deze 4 criteria concluderen we het volgende: Criterium (a) zij voorzien in een publiek toegankelijk systeem van vereisten dat door derden kan worden gebruikt en dat ten minste alle relevante voorschriften van de geldende wetgeving omvat; FSC voldoet hier grotendeels aan, want: alle relevante vereisten van de van toepassing zijnde wetgeving met betrekking tot bosbeheer zijn opgenomen in de FSC Principles & Criteria (voor FSC boscertificering) en haar bijhorende maatregelen zoals nationale standaarden, de FSC Controlled Wood Standards en Advice Notes. Zoals hierboven vermeld moet er begin nog verduidelijking komen ivm de douane en handelswetgeving (trade and customs laws). (b) zij bepalen dat een derde partij regelmatig en ten minste om de 12 maanden controles uitvoert, met inbegrip van bezoeken ter plaatse, om na te gaan of de toepasselijke wetgeving wordt nageleefd; 11 De nationale overheden binnen de EU zijn verantwoordelijk voor de uitvoering en opvolging van de EU Houtverordening

4 FSC voldoet hier aan, want: FSC boscertificering voorziet in jaarlijkse 12 veldbezoeken bij individuele certificering, en een jaarlijkse steekproef onder groepsleden binnen een FSC bosgroepscertificering. De enige uitzondering hierop zijn SLIMF 13 bosoperaties, waar een jaarlijkse audit niet steeds vereist is wegens de kleine omvang en/of de lage beheersintensiteit. Voor SLIMF operaties kan de auditfrequentie verlaagd worden, in tijden wanneer er geen significante beheerswerken uitgevoerd worden (en op voorwaarde dat er geen CARs of klachten uitstaand zijn. SLIMF operaties vormen vandaag 0.3% van de mondiale FSC gecertificeerde oppervlakte (en nog minder qua aandeel in de FSC houtproductie). FSC werkt aan een oplossing voor deze uitzonderingen. (c) zij omvatten door een derde partij geverifieerde middelen om overeenkomstig de toepasselijke wetgeving gekapt hout en van dat hout afkomstige houtproducten in ieder stadium van de toeleveringsketen te traceren, voordat dat hout of die houtproducten op de markt worden gebracht; FSC voldoet hieraan, want: zoals hierboven vermeld, zorgt een recente Advice Note ervoor dat de nodige informatie ivm houtsoort(en) en origine aan en door FSC CoC certificaathouders beschikbaar gemaakt worden.. (d) zij omvatten door een derde partij geverifieerde controles om te waarborgen dat hout of houtproducten van onbekende oorsprong, of hout of houtproducten die niet overeenkomstig de toepasselijke wetgeving zijn gekapt, de toeleveringsketen niet binnenkomen. FSC voldoet hieraan, want: FSC certificering vereist nu reeds dat gecertificeerd en niet-gecertificeerd materiaal strikt gescheiden blijft. Dit wordt jaarlijks gecontroleerd door certificeerders. Twee recente Advice Notes 14, over Non Conforming Products en Minor Components zijn verschenen die moeten garanderen dat FSC producten die de EU markt betreden volledig gebaseerd zijn op aanvaardbare materialen. 4. Wat doet FSC om volledig in overeenstemming te zijn met de EU Houtverordening? 1) FSC is volop bezig met de ontwikkeling van een Online Claims Platform (OCP). Dit platform - een online beschikbare cloud tool zal de controle over transacties tussen FSC gecertificeerde bedrijven verbeteren en vergemakkelijken. FSC certificaathouders zullen informatie moeten verzamelen en invoeren in dit platform (over ondermeer houtsoorten en herkomst). Deze informatie wordt dan doorgegeven en beschikbaar gemaakt voor certificaathouders die goederen ontvangen van de FSC-gecertificeerde leverancier. De informatie over soorten en herkomst kan op ver- 12 FSC heeft normaal minstens jaarlijks een terreinbezoek, maar dit kan occasioneel eens langer dan 12 maanden zijn 13 SLIMF: Small and Low Intensity Managed Forests: FSC heeft een special aanpak voor de certificering van zeer kleinschalige bosoperaties (klein en/of lage beheersintensiteit), waarin ook een gereduceerd auditregime gehanteerd wordt. 14 Advice Advice Zie De uitfasering voor minor component vanaf 1/1/2013 is voor relevant ikv de Lacey act (USA).

5 zoek beschikbaar gesteld worden voor controles door competent authorities in de EU-lidstaten. Vanaf medio 2013 zullen FSC-certificaathouders toegang hebben tot dit platform. 2) De FSC Chain of Custody Standard (FSC-STD ) wordt momenteel herzien. Een eerste bijeenkomst van de technische werkgroep vond plaats in juni 2012, en een nieuwe standaard wordt verwacht in het najaar van Dit proces omvat ondermeer de uitfasering van de zogenaamde minor components.. De herziene standaard voorziet ook in de verplichting voor alle certificaathouders om alle voor een DDS vereiste informatie in het Online Claims Platform in te voeren (zie hierboven). Alle veranderingen waarin de herziene COC-standaard niet tijdig voorziet, maar die wel noodzakelijk zijn voor de EU Houtverordening zullen voor de overgangsperiode geregeld worden in FSC Advice Notes (zie eerder). 3) Een andere Advice Note (publicatie rond 01/02/2013) gericht op nationale FSC kantoren en certificeerders gaat over het opnemen van eventueel nog ontbrekende verwijzingen naar applicable legislation in nationale FSC standaarden. 4) FSC herziet momenteel ook haar Controlled Wood Standaard (FSC-STD ) en brengt wijzigingen aan in het gerelateerde Risk Verification Program. Dit proces moet ook medio 2013 afgerond zijn. Een aangepaste versie, waarbij specifieke formuleringen in lijn gebracht worden met de EU Houtverordening wordt ontwikkeld en zal binnenkort verschijnen. De verantwoordelijkheid van Risk Assessment rond Controlled Wood wordt verlegd van bedrijven naar FSC Internationaal, in samenwerking met nationale FSC kantoren (waar aanwezig) of consultants (waar geen nationale kantoren aanwezig zijn). Dit proces is inmiddels van start gegaan. 5) Tenslotte zorgt FSC ervoor dat haar nationale standaarden in landen met een FLEGT partnership overeenkomst in overeenstemming zullen zijn met de legaliteitsvereisten van deze overeenkomsten. Prioritaire landen hiervoor zijn Kameroen en de Republiek Congo (Congo Brazzavile), aangezien de overeenkomsten voor deze landen de mogelijkheid voor evaluatie van certificeringsystemen bieden. Deze nationale standaarden zijn klaar en worden nu voorgelegd voor analyse op vlak van FLEGT compliance. 5. Zal er in de toekomst toch een Green Lane komen voor FSC gecertificeerde producten? De huidige EU Houtverordening staat geen officiële erkenning van FSC (of andere systemen) toe. Operators die gebruik maken van hun FSC certificaat kunnen net als andere gecontroleerd worden. FSC mikt er echter wel op dat deze eventuele inspecties samen met de door een operator verzamelde informatie (via toepassing Advice notes en later via het Online Claims Platform) - tot de conclusie leiden dat een FSC certificaat voldoende garanties biedt en geschikt is als DDS (waar het de FSCgecertificeerde producten betreft).

6 De competent authorities zullen, om capaciteitsredenen, niet in staat zijn om alle operators op regelmatige basis te controleren. De EU Houtverordening verplicht hen te werken volgens een periodiek te herzien plan dat gebruik maakt van een risico-inschatting. In zo n plan is het goed voorstelbaar dat de competent authorities hun aandacht op niet-gecertificeerd hout of houtproducten richten. Hiernaast moeten de competent authorities volgens de EU Houtverordening ook reageren bij klachten. Los van mogelijke de facto erkenning door de competent authorities, is er nog een ander mechanisme dat in de komende maanden meer duidelijkheid verschaft over hoe FSC certificering bekeken wordt vanuit de Verordening. De Europese Commissie is immers gestart met het evalueren van de kandidaten voor Monitoringorganisaties. Sommige van deze (kandidaat-)organisaties zijn reeds actief als FSC geaccrediteerde certificeerder, en de kans bestaat dus dat de Commissie het FSC systeem als deel van een DDS zoals voorgesteld door zulke organisaties aanvaardt (mogelijks met randvoorwaarden ivm de aanpassingen die FSC momenteel nog uitvoert). 6. Stelt FSC zelf een eigen DDS op? De meeste FSC certificaathouders werken niet enkel met FSC-gecertificeerde materialen, en er hebben discussies plaatsgehad of FSC zelf een DDS moest ontwikkelen waarbij ook niet-fsc gecertificeerd materiaal was opgenomen. FSC zal echter geen eigen DDS opzetten. In plaats daarvan zorgt FSC ervoor dat het huidige systeem zo goed mogelijk op orde is en zo FSC-gecertificeerde bedrijven faciliteert om aan de vereisten van de Houtverordening en vergelijkbare wetgeving (bijv. Lacey Act) te voldoen. Overigens bevat de FSC Controlled Wood standaard (FSC-STD ) een eigen DDS (in de FSC terminologie heet dat een Company Verification Program) dat bedrijven in staat stelt om risico s te beoordelen m.b.t. de herkomst van niet-gecertificeerd hout. Voor FSC is legaliteit op zich niet voldoende. Het Controlled Wood concept definieert wat voor FSC de minimum vereisten zijn op sociaal, ecologisch en economisch gebied. In plaats van deze aanpak uit te breiden met een lagere categorie (uitsluitend legaliteit), kiest FSC ervoor haar acties te concentreren om haar kerndoelstelling (legaal én verantwoord bosbeheer) te versterken in het kader van de EU Houtverordening en vergelijkbare wetgeving m.b.t. legaliteit. FSC zal FSC geaccrediteerde certificeerders (die door de Europese Commissie worden goedgekeurd als monitoring organisatie) ondersteunen waar nodig, en zal hen maar ook individuele FSC certificaathouders adviseren rond het gebruik van het FSC in een DDS systeem.