ADVIES AR ALGEMENE RAAD RAADALGEMENE RAAD COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS. over

Transcriptie

1 Cmmissie vr de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat Brussel Tel. : 02/ Fax : 02/ COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS ALGEMENE RAAD RAADALGEMENE RAAD ADVIES AR ver de studie 929 ver de mgelijke impact van de elektrische aut p het Belgische elektriciteitssysteem gegeven met tepassing van artikel 24, 3, 3, van de wet van 29 april 1999 betreffende de rganisatie van de elektriciteitsmarkt 14 juli 2010

2 SITUERING De Algemene Raad heeft die studie nderzcht tijdens de vergaderingen van 22 april, 20 mei en 28 juni 2010 van haar werkgrep ad hc elektrische aut. Hij heeft nderhavig advies gedgekeurd tijdens de plenaire vergadering van 14 juli INLEIDING Het Directiecmité van de CREG heeft een studie gemaakt ver de impact van de elektrische aut p het Belgische elektriciteitssysteem (studie 929) 1. De studie vestigt de aandacht p de ptentiële psitieve impact van een grt park van elektrische aut s (één miljen vertuigen) p de elektriciteitsprijzen van de Belgische grthandelsmarkt Belpex. Het resultaat van de studie is gebaseerd p een aantal vernderstellingen waarnder de verdere ntwikkeling van de vehicle-t-grid. De Algemene Raad bedankt het Directiecmité vr zijn studie en ndigt dit cmité uit m te blijven nadenken ver de werking van de Belgische markt in het licht van de mgelijke intrductie p grte schaal van elektrische aut s in België. De Algemene Raad nderstreept verigens k het belang van de relaties tussen het gebruik van de elektrische vertuigen, de netten en de elektriciteitspwekking. Bvendien zuden elektrische aut s de integratie van hernieuwbare energiebrnnen kunnen bevrderen. Wat dit laatste punt betreft, wijst de Algemene Raad erp dat België zich erte heeft verbnden m tegen % van zijn eindverbruik van energie te dekken met behulp van hernieuwbare energiebrnnen (richtlijn 2009/28/EG). In het kader hiervan ziet elke lidstaat erp te dat het aandeel energie geprduceerd met behulp van hernieuwbare energiebrnnen in alle vrmen van verver tegen 2020 minstens 10% van zijn eindverbruik in de verversectr zal bedragen. In zijn mededeling van 28 april 2010 benadrukt 2 de Eurpese Cmmissie de cruciale rl die elektrische vertuigen kunnen spelen m te beantwrden aan de uitdagingen zals de klimaatverandering, de afhankelijkheid van fssiele brandstffen, de luchtvervuiling en de pslag van hernieuwbare energie in de accu's van vertuigen. Dit advies ver de elektrische vertuigen det niets af van de ndzaak van een bredere maatschappelijke reflectie ver mbiliteit en intermdaliteit in het algemeen f ver het belang van het elektrische vertuig in vergelijking met andere alternatieven (waterstf, ). Op die manier, zullen wij maximaal de pprtuniteit grijpen die de elektrische mbiliteit biedt. De Algemene Raad rept p een visie in dit verband te ntwikkelen p Belgisch en Eurpees niveau Brussels, , COM(2010)186 final, A Eurpean strategy n clean and energy efficient vehicles. 2/8

3 INZET VAN DE ELEKTRISCHE MOBILITEIT De grtste inzet in verband met het elektrische vertuig en de plaadinfrastructuur bestaat erin m België te psitineren in een sectr met tekmst die in vlle grei is, werkgelegenheid creëert en nder bepaalde vrwaarden de CO2 en andere emissies helpt verminderen. Vanuit de invalshek van het industrieel beleid en vertrekkende van de wens m in België industrieën te verankeren die een duurzame ecnmische ntwikkeling mgelijk maken, zullen elektrische aut s (waarvan het cncept en de cnstructie sterk verschillen van de traditinele aut s) en hun interactie met het elektrische net, kansen bieden aan vele nieuwe marktspelers (nder wie een grt aantal nichespelers). UITDAGINGEN IN VERBAND MET DE ONTWIKKELING VAN HET ELEKTRISCHE VOERTUIG De uitdagingen m.b.t. het belang van het elektrische vertuig hebben nder meer betrekking: p de kennis en de integratie van diverse vrmen van expertise. Het gaat met name m het cmbineren van expertise m.b.t. infrmatica (sftwareengineering), vermgenselektrnica, transmissietechnieken, batterijtechnlgie (energiepslag), maar k van expertise m.b.t. de cmpnenten van elektrische prpulsie en m.b.t. telecmmunicatie 3. De integratie van industrieën in deze diverse dmeinen rnd een gemeenschappelijk prject kan een brn zijn van een niet te verwaarlzen cncurrentieel vrdeel. Een inventarisering van industriële en andere expertise (universiteiten...) in België is ndzakelijk. p de ndersteuning vr O&O. Onderzek, ntwikkeling en investeringen meten stelselmatig wrden gerkestreerd en ndersteund teneinde zich te vergewissen van een zeker "knwledge leadership", f het nu gaat m de betrkken industriële sectr f p het niveau van de Belgische universiteiten/kenniscentra. p de aantrekkingskracht die België vertegenwrdigt enerzijds in de sectr van het elektrische vertuig en anderzijds in de sectr van het design en de besturing van een hmgeen en mdern plaadnet. De aanwezigheid van een geïntegreerde pl, een reëel zichtbaar engagement van de verheden, de integratiecapaciteit van cmplementaire industrieën (cf. supra), de ndersteuning van O&O (cf. supra), het bestaan van een visinair platfrm dat de samenwerking, de cördinatie 4 en de begeleiding van de initiatieven (cf. infra) bevrdert zijn nder meer factren van aantrekkingskracht vr beleggers. p de pleiding en vrming van de huidige en tekmstige generaties van technische specialisten. De nderwijswereld met snel de ndzakelijke maatregelen treffen m de tekmstige werknemers van de autmbielsectr vertruwd te maken met de nieuwe technlgieën. 3 tussen de vertuigen en de plaadinfrastructuur. 4 Al het mgelijke met gedaan wrden p alle gezagsniveaus, met naleving van de reginale bevegdheden (waarnder het industrieel beleid). 3/8

4 p de Eurpese strategie die met name de bedeling heeft een gemeenschappelijk standaardensysteem uit te werken vr het pladen van vertuigen. p de impact van de invering van elektrische vertuigen p de uitstt van CO2. Deze impact is in belangrijke mate afhankelijk van de rsprng van de elektriciteitsprductie. UITDAGINGEN IN VERBAND MET DE INFRASTRUCTUUR De uitdagingen m.b.t. de infrastructuur lpen gelijk met de uitdagingen m.b.t. de elektrische wagen. Een gegrafisch verspreide en kwalitatief ntwikkelde infrastructuur is ndzakelijk vr het garanderen van autnmie van de gebruiker en vr een cmpetitief aanbd van de elektrische brandstf. Infrastructuur mvat de distributienetten (inclusief intelligente meters en de eraan gekppelde cmmunicatiesystemen vr de dr de netwerkbeheerders ingerichte plaadpunten) en de plaadpunten die dr verschillende partijen kunnen wrden ingericht. Daaraan gekppeld is de vrziene ntwikkeling van decentrale prductie-infrastructuur. De keuzes inzake de ntwikkeling van de infrastructuur meten leiden tt een maximale interperabiliteit en standaardisering, en hebben een impact p de mgelijkheden van leverancierskeuze bij plading. Bvendien met de infrastructuur k tegemet kmen aan een steeds grter aandeel van decentrale en hernieuwbare prductie - p het vlak van de distributieen transmissienetten - net als aan de ndzaak m het elektrisch verbruik beter te infrmeren, te vlgen en te cntrleren, met name in het kader van het beleid van "demand side management". Deze ndzakelijke evlutie naar meer "kennis" van de netten/plaadpunten stelt een zeker aantal uitdagingen met name vr de kennis, het nderzek, de ntwikkeling en de ndersteuning hiervan, vr de psitinering van België als "knwledge leader" en vr de pleiding en vrming in deze materies. OPROEP TOT HET OPRICHTEN VAN EEN BELGISCH PLATFORM VOOR HET ELEKTRISCHE VOERTUIG De Algemene Raad spreekt zich niet uit ver de hypthesen f het cncept zelf van de studie. Hij meent echter dat het van fundamenteel belang is dat België een heldere, sterke, gedeelde en mbiliserende visie ntwikkelt betreffende de tekmst van het elektrische vertuig in België. Immers, hewel er een reeks initiatieven bestaan rnd het elektrische vertuig p het Belgische/gewestelijke niveau, rept de Algemene Raad p m een Belgisch platfrm van de betrkken verheden en actren in het leven te repen dat bij machte is m een visie te genereren betreffende het elektrische vertuig in België en betreffende de gevlgen daarvan, met name vr de elektriciteitsnetten. Dit platfrm met instaan vr een samenwerking en een nauwe cördinatie tussen de 4/8

5 verschillende actren die bij dit nieuwe marktmdel 5 betrkken zijn. Op die manier met ze België in staat stellen m de revlutie van het elektrische vertuig niet te "missen". In dit kader meten de plitieke verantwrdelijken (met naleving van de gewestelijke bevegdheden - waarnder het industrieel beleid, het energiebeleid, enz.) met name inspanningen leveren m de bstakels vr het elektrische vertuig uit te schakelen en dit in een z vreg mgelijk stadium. Deze visie met cncreet uitgewerkt wrden in een beleidsplan dat nder meer het gewenste marktmdel en de te ndernemen acties m met name de Belgische achterstand p dit gebied in te halen mvat. Het spreekt vr zich dat het platfrm in gede verstandhuding zal meten handelen (recenseren wat al bestaat, dubbel werk vermijden, vertrekken van de al pgedane ervaring, ) met betrekking tt: de in België bestaande initiatieven, zwel p het vlak van netwerken/slimme meters als van het elektrische vertuig (Vlaams smart grids platfrm/gridcnnected vehicles, innvatietrajecten en -prjecten binnen de Staten- Generaal vr de Industrie, preftuin van minister Lieten, ); de ervaringen in het buitenland. De visie en de acties meten wrden ntwikkeld in samenhang met de visies en acties p Eurpees niveau, waarnder meer bepaald de "Eurpese strategie vr schne en energiezuinige vertuigen" (COM(2010) 186). ELEMENTEN WAARMEE REKENING MOET WORDEN GEHOUDEN BIJ HET ONTWIKKELEN VAN EEN VISIE De Algemene Raad heeft een vragenlijst pgesteld waarp hij graag een antwrd wil krijgen van de federale entiteit met het g p het bepalen van het marktmdel vr de elektrische wagen dat in België wrdt gewenst: Zullen de elektrische vertuigen wrden pgeladen: bij de particulier 6 en/f; bij plaadpunten (privé en/f penbaar) en/f; bij instellingen die batterijen inwisselen en/f;? Wenst men snel f "langzaam" pladen? Indien plaadpunten meten wrden geplaatst, p welke plaats met dat dan gebeuren? 5 Vertegenwrdigers van de regeringen (federaal en gewestelijk), DNB s, TNB, prducenten, leveranciers, industrieën die rechtstreeks verbnden zijn met de elektrische aut f het ntwerpen van intelligente netten, infrmatica- en telecmmunicatie-industrie, universiteiten en hgeschlen, nderzekscentra, initiatiefnemers p het gebied van de elektrische aut, mbiliteitsdeskundigen, verkeersdeskundigen, deskundigen van wegeninfrastructuur en ruimtelijke rdening, vr de visie, meten k de verschillende stakehlders (cnsumenten, NGO, sciale partners, ), betrkken wrden, net zals de regulatren. 6 Met de vraag van het percentage van persnen die beschikken ver een parkeerplaats/garage met een aansluiting p het elektriciteitsnet. 5/8

6 He kan de mbiliteit met name ver grte afstanden wrden gegarandeerd van de eigenaar van het elektrische vertuig (mgelijkheid tt herladen)? Welke zijn de delstellingen ter zake en p welke termijn? He en vlgens welke mdaliteiten een intelligent systeem inveren (verbnden met de plaadpunten en/f vertuigen?) dat telaat p gecntrleerde wijze p te laden en eventueel te ntladen en vlgens vraf gedefinieerde bidirectinele infrmatiestrmen? Welke inlichtingen meten wrden meegedeeld (van en naar het elektrische vertuig, de leverancier, het netwerk...)? Welk type netwerken/plaadpunten meten wrden gebruikt f geplaatst m deze infrmatiestrmen mgelijk te maken? Meten er specifieke meters wrden geplaatst bij elk leveringspunt en/f bij de particulieren en/f in de aut zelf? He kunnen de specifieke beheften van elektrische vertuigen wrden geïntegreerd in de uitbuw van slimme netten en bij de (delgrepgerichte f grtschalige) plaatsing van slimme meters? Wie zu in dit geval de infrmatiestrmen beheren? Kunnen de bestaande systemen van clearing huses van de DNBs wrden gebruikt, na aanpassingen, f met een nieuw systeem wrden uitgebuwd? Wie zu de plaadpunten beheren (de DNB's als nderdeel van de gereguleerde infrastructuur van hun net f andere ndernemingen in het raam van hun cmmerciële activiteiten)? Wat is de impact van deze beheerder(s) p de standaardisering en de mededinging p de markt? Zuden de elektrische vertuigen een rl kunnen/meten spelen p het vlak van de stabiliteit van de netten? Een rl p het vlak van de levering van reserves? Wat zal de impact/de input van het elektrische vertuig zijn p evenwichtsdiensten zals de balancing f de reserves? Zu het laden/ntladen van elektrische vertuigen (vehicle-t-grid: V2G) een kernelement kunnen/meten zijn: van een "Demand Side Management"-beleid, dat van belang is vr het tekmstig netbeheer met de versterkte aanwezigheid van decentrale prductie? vr gebruikers van elektrische vertuigen die elektriciteit wensen dr te verkpen die in de accu's is pgeslagen (via bijv. de beurs, cfr. studie van de CREG): principe van "prsumer" (prducent - cnsument)? Meten in deze gevallen spanningsgebnden f andere gedifferentieerde tariefsignalen wrden ingeverd? He kan de grtere vlatiliteit van de elektriciteitslevering (met name gelet p de prductieschmmelingen van smmige hernieuwbare energieën) wrden "afgevlakt" dr een grtere flexibiliteit van de vraag? Welk rl kan het elektrische vertuig spelen in dit nieuwe paradigma? Wat is de effectieve impact van de invering van elektrische vertuigen p de uitstt van CO2, naar gelang van de scenari's ver de rsprng van de elektriciteitsprductie? 6/8

7 Zuden elektrische aut s de integratie van hernieuwbare energiebrnnen kunnen/meten bevrderen (he? welk principe/systeem?)? Meten de mensen wrden aangemedigd m batterijen alleen p te laden p basis van klstfarme elektriciteit? Tegelijk met het ntwikkelen van een marktmdel meten de gevlgen van de vrgestelde keuzes wrden bestudeerd, met name p het vlak van infrastructuur (van netten, meet- en laadsystemen), elektriciteitsprductie, elektriciteitsverkp, elektriciteitsbeurs, leefmilieu (met name in vergelijking met verbeterde klassieke mtren), de ksten als gevlg van de keuzes en pties (nder meer p het vlak van de gevlgen vr de accijnzen), de vereiste gedragswijzigingen 7 en de bstakels vr dergelijke wijzigingen, Het is eveneens belangrijk m de gevlgen p de tewerkstelling te evalueren, zwel p het vlak van de gecreëerde banen als p dat van de "verplaatsing" van de banen die wrden verrzaakt dr de (belangrijke) invering van elektrische vertuigen. Een drdacht marktmdel is ndzakelijk m de vrziene investeringen in slimme netten, slimme metersystemen en decentrale prductie z efficiënt mgelijk te benutten en m stranded investments te vermijden. BELEIDSPLAN Nadat het gewenste marktmdel is bepaald, met een beleidsplan wrden uitgewerkt m de elektrische wagen te lanceren. Dit plan zal het ndzakelijk maken m het verversgedrag van de Belgen in kaart te brengen: he die zich verplaatsen en p welke tijdstippen. Met het g daarp lijkt een grndig prefprject waarin laad- en mbiliteitsgedrag wrdt gebserveerd een zeer belangrijke stap. Z zal k een antwrd meten wrden gegeven p de financiële (fiscale en nietfiscale, zwel vr aankp als vr gebruik van elektrische vertuigen) en nietfinanciële bstakels vr de ntwikkeling van elektrische vertuigen en de ndzakelijke infrastructuur. In dit kader zal meten rekening gehuden wrden met de reeds bestaande wetgeving (Prgrammawet van 23 december 2009 die betrekking heeft p de aanmediging van de aankp van elektrische vertuigen 8 ). 7 gezien met name de nieuwe alternatieven - tussen de fiets en het klassiekere vertuig - dat de kleinere elektrische vertuigen bieden. 8 belastingvermindering in bepaalde gevallen van 30%, fiscale aftrek van 120% vr vertuigen die geen CO2 uitstten, fiscale stimuli vr particuliere plaadpunten, enz. 7/8

8