Jehaaltdegamerserzouit: bleke koppen, wallen, geen echte belangstelling voor wateromhenheengebeurt

Transcriptie

1 Gamers zonder grenzen Zijn gitaar verstofte, hockey was ineens iets voor mietjes. Het enige dat hem nog interesseerde was gamen. Binnen een paar jaar zakte hij twee schoolniveaus. Suzanne Rethans zag het gebeuren. En vroeg zich ineens af hoe gezond het gamegedrag vanhaareigenzoonwas. TEKST SUZANNE RETHANS FOTO S COLOURBOX Mijn zoon komt altijd uit school metrodewangen.vanzevenkilometerfietsen,maarsteedsvakerook opzij,mam omdat hij haast heeft. Hij moet vlug, vlugnaarboven,wanthijheeftmetzijnvrienden afgesproken om een spel te spelen. Online. Je staat versteld van het vernuft waarmee World ofwarcraft isgemaakt,je moet van steen zijn om niet te worden gegrepen door de schoonheidvanassassinscreed.omnogmaar tezwijgenvandespanningdiedespelletjesoproepen. Natúúrlijk wil hij doorspelen! Het is heusnietalleenstompzinnigvertier;erkomt inzichtbijkijken,planning,jemoetsamenwerken,enalsjehetverdientkrijgjedeleiding.de gamesvannuzijnheelwataantrekkelijkerdan depacman-spelletjesopdecommodore64uit mijn jeugd. Ik begrijp mijn zoons fascinatie wel. Totdatikhetideekreegdatzijnschoolprestatieseronderbegonnentelijden.Dathijminder afsprak met vrienden want we zien elkaar toch online,mam! Enhetisinderdaadeendrukte vanbelang,degeluidendieuitzijnjongenskamerkomen.toenikhetdeeerstekeerhoorde, 6 ZATERDAG15MAART2014

2 virtueel verslaafd The Last of Us uit 2013, gaat over de laatste bewoners van de aarde. wildeikeengrotepottheezetten.ikdachtdat zijnkamervolvriendenzat,maarwaarwarenze dan?opskypenatuurlijk.bijnazijnheleklas deed mee. } Jehaaltdegamerserzouit: bleke koppen, wallen, geen echte belangstelling voor wateromhenheengebeurt We hebben een afschrikwekkend voorbeeld indefamilie.eenjongendiemeteenkeurigecitoscore de basisschool verliet, om binnen de kortstekerenvanhetvwoaftezakkennaarhet vmbo.degitaarverstofte,hockeywasineens ietsvoor mietjes.hetmbo,waarhijuiteindelijk belandde, heeft hij niet afgemaakt. Hij kwamdomwegzijnbednietmeeruit.hijgamedetotdiepindenacht,lagtottweeuur smiddagsinbedenzettevanonderdedekensmet zijn grote teen de PlayStation weer aan. Inmiddels is deze ooit slimme brugklasser twintig jaar en werkt in een magazijn. OnlangspubliceerdedeVolkskranteenbrandbriefvaneconomiedocentenvoormaligjournalistFerryHaan.Hijzietinzijnklassenheelveel jongenstenondergaan.zezakkeneenofmeer schoolniveaus doordat hun aandacht uitgaat naarslechtsnaaréénding:computerspelletjes. Haanvindtdathetprobleemtotnutoenauwelijks tot niet serieuswordt genomen. Ikschrokvanditkrantenbericht.Ikdacht:is hettoevaldaténdieneefénonzezoonbuitensporig in gamen zijn geïnteresseerd, of is er meeraandehand? Het is geen toeval, zegt Ellen van Geffen, hoofdbehandelzakenjellinekjeugdinamsterdam,enja,erismeeraandehand.invierjaar tijdishetaantalgameverslaafdendatzichmelddebijhaarkliniekvervijfvoudigd.endiecijfers zijn representatief voor het land. Vier jaar geleden hadjellinekgemiddeld tien jeugdige gameverslaafden in behandeling, zegt VanGeffen, nuzijnhetervijftig. Meteenbehandelperiodevaneenhalfjaarzijndaterdus honderdoverdeafgelopenvijfjaar. Datlijktin absoluteaantallennietzoveel,maarprocentueelisheteenopvallendetoename.ookworden de jongens het zijn altijd jongens steeds jonger. Onze jongste cliënt is tien. Destijging valtdeels te verklaren uithet feit datinternetengamesdoorsmartphonesentabletsaltijdbeschikbaarzijn.daarnaastwordter meer overgameverslavinggeschreven waardoor ouders het probleem eerderzien. Jellinekspreektvaneenverslavingalsiemand meerdanzestienuurperweekspeeltenhierdoorslechterfunctioneert. Slechterfunctioneren betekent dat de schoolresultaten minder worden,daterminderofnietmeermetvriendenwordtafgesproken,dathobby szoalssport enmuziekeraangaan.het slechterfunctioneren iscompleetalsjezoon sochtendszijnbed nietmeeruitkomt,ener savondsnietintekrijgenisvanwege hetgamen,enuiteindelijkvan school moet omdat hij een achterstand heeft opgelopendienietmeerwegtewerkenis. TrouwTIJD 7

3 Watch Dogs is een nieuwe game die in Europa op 27 mei uitkomt. Erisnietsmismetgamen,zegtVanGeffen.Zolanghetgoedgaatopschool,zolangdejongens hunvriendenookinreallifeblijvenzienenhet liefstooknogwataansportdoen.hetzit mook nietindiezestienuurperweek.vaakgamen kinderenindewintermeerentrekkenzeerin dezomeropuit.waarhet minzitisdebalans. Hetprobleembijpubersisdatergeenremop zit.remmen,datmoetendeoudersdoen,zegt VanGeffen. En dan liever niet alshet al te laat is.begindusoptijdmetindegatenhoudenen afsprakenmaken.maakafsprakenovertijden koppel die aan verplicht andere dingen doen. Zoalsmetvriendennaardestadofzwemmen. Houddeschoolresultatengoedindegatenen zorgdathijoptijdinbedligt. Wantdatiswaarhetvaakfoutloopt,merkt ook economiedocent Ferry Haan. Ouders sturen hunkindnaarboven,maarvergetendatzijnlaptop ook op zijn kamer ligt, of de ipad, of de smartphone en dat het gamen daar dus gewoondoorgaat.totdiepindenacht. Hijhaaltdegamersinzijnklaserzouit,zegt hij: bleke koppen, wallen, geen echte belangstellingvoorwateromhenheengebeurt.hij zietzeinélkeklas.haan: Zezittenhuntijdletterlijkuittotzeweernaarhuiskunnenomverder te gamen. Als er een nieuwe game uitkomt, merkt de economiedocent dat meteen. Dan praten de jongensovernietsandersenwordternógfanatiekergespeeld. Ja,hetzijnaltijdjongens,omdat die spellen appelleren aan alles wat jongens raakt. Er zit geweld in, competitie, spanning. Hetiscowboytjespelen,maardanonline. Hijis ervanovertuigddatgameneenvanderedenen isdatjongensmindergoedprestereninhetonderwijs dan meisjes. Oudersnegerendeleeftijdsgrenzendievoor computerspellengeldenengevenhuntwaalfjarigezondererbijnatedenkengta5,dateigenlijkisbedoeldvoor18-plussers.volgensferry Haanzijnoudersalerteropfilmsentelevisieprogramma s dan op games. Want hun zoon verzekertzedatiedereendatspelspeeltenze spelenhetsamen,dusja,danmoetjewel.de jongstenspelenoverhetalgemeenminecraft. Vanallegamesisdiehetminsterg,erwordtin elkgevalgebouwd,hetiscreatiefeninventief. } Hetprobleembijpubers isdatergeenremop zit. Remmen, dat moeten de ouders doen Maar ook daarvoor geldt:er zit geen eind aan. Ferry Haan zegt dat tweeënhalf uur gamen perdaggeenuitzonderingis,maarvakerishet eenuurofvier,vijf. Endantelikdeschermurenoptvnognietmee.Datisallemaaltijddie nietaananderedingenwordtbesteed.school bungelthelemaalonderaandeprioriteitenlijst. Vmbo ers gamen meer dan vwo ers, zegt Haan, en het probleem is groter in de onderbouwdanindebovenbouw. Indebovenbouw wordensocialecontactenbelangrijker,maarin deonderbouwwordthetschoolniveauvanhet 8 ZATERDAG15MAART2014

4 virtueel verslaafd World of Warcraft (vaak afgekort als WoW) is al ruim tien jaar een hit. kind bepaald en vaak is het kwaad dan al geschied. Kinderen die vwo of havo hadden aangekund, maar hun tijd letterlijk hebben verspeeld, belandenzoéénoftweeniveauslager.uitduits onderzoektblijktdathoemeererwordtge-gamed en2,5uurperdagvindenzedaaralbuitensporig veel hoe minder op school wordt gepresteerd. Veeloudershebbenmoeitemetgrenzenstellen.Wathetnóglastigermaakt,isdatgamende jongens geen onrust veroorzaken. Voor veel drukbezette ouders is een gamend kind geen probleem, maar een oplossing. Een gamend kind iseenrustigkind.dehelbreektpaslosalsze moeten stoppen. Tochligthetantwoordbijdeouders,zegtEllenvanGeffenvanJellinek. Glijdteenkindaf, danishettijdomintegrijpen. Les 1: Kondig je maatregelen altijd aan. Kinderenwordenheelboosalsjeopeens,omdathet jou hoog zit, zegt: vanaf nu geen computer meer. Les2:Koppelhetgamenaancijfersenrapportperiodes. TrouwTIJD 9

5 Minecraft is een computerspel waarbij gebouwd wordt met kubusvormige materialen; een soort Lego op beeldscherm. Hetprobleemzit mnietineenweekmaarinde langere termijn. Zeg:ikziedatjecijfersachteruitgaanenik denkdatdattemakenheeftmetdetijddiejebesteedtaangamen.jijdenktvanniet,ikgeefjede komende rapportperiode om te bewijzen dat je hetwelkuntcombineren.hebjedannogsteeds onvoldoendes,danhaalikdespelcomputerweg totjevolgenderapport.opdiemaniergeefjeje kind een kans, en schets je een langetermijnperspectief. Vervolgens ga je(les 3) op de schoolresultaten zitten, niet op het gamen. Loop elke dag het huiswerkna,zeg:ikwilziendatjehethebtgemaakt.totaandederdeklasmoetjeveelkinderensowiesohelpenmetplannenenhuiswerk maken. Alshetgoedgaat,kanerookwordengegamed. Kinderenmoetenlerendaterandereprioriteitenzijn,zoalsschool.Datlerenzealsouderser consequentiesaanverbinden.alshetnietgoed gaat, wordt er niet gegamed, als het wel goed gaat,krijgjeeenbeloning.endatmagbestdie enegamezijndiejezoonzograagwilhebben. Vaakdurvenoudersdatniet,zedenken:als-ie die leuke game krijgt, gaat hij helemaal veel spelen.maardatisnietzo,alseraleentijdvanreguleringaanvoorafisgegaan.hetisdebeloning voor het feit dat hij zijn zaakjes voor elkaar heeft. Wiljekindnietluisterenofziethijhetprobleemniet,dankunjebijJellinekterechtvoor eenadviesgesprek.meestalkunjedanalsouder weerverder,somsishetbelangrijkdatjezoon ookeengesprek(oftwee,drie)meteenpreventiemedewerkerkrijgtomhemtelateninziendat hij in de gevarenzone zit. Eventueel kan dat wordengecombineerdmeteengesprekwaarinde oudersadvieskrijgenoverhoezederegelshet best kunnen invoeren en handhaven. Iserechteengrootprobleem jekindkomtal tweejaarnietmeeropschool,jekindgametalleennogmaar,hijheefteenomgekeerddag-ennachtritme en slaapt wanneer het uitkomt(onlineisernamelijkaltijdweliemandterwereld aanwezig),jehebt,kortom,eenzombieinhuis, dan is behandeling noodzakelijk. Gemiddeld duurtdieeenhalfjaartoteenjaar.indathalfjaar krijgendejongensgesprekken,leefstijltraining met cognitieve gedragstherapie, en als er nóg een probleem speelt, zoals een depressie of ADHD, dan worden ze ook daarvoor behandeld. Voor jongensdieopgeenenkeleschoolmeer terechtkunnen,heeftjellinekeenschoolinhet gebouw.vangeffen: Zonderperspectiefbenje nergens.duskomenzehieropschoolenwordt hunniveaubijgewerkttothetreguliereonderwijs. We hebben hier jongeren die elke dag keihard zittenteblokken.eentjestroomtnudoornaar hethbo,eenandernaardeuniversiteit.dejongstenzienhetvaakalseensoortstraf,deoudere jongeren hebben wel inde gaten dat dithun laatstekansis.uiteindelijkwillenzeallemaaltoch graag normaal zijn. Reageren? Heeft u een gamende zombie in huis of was u er zelf een? En maakte u wel de juiste afspraken met uw pubers? Mail het ons, op tijdpost@trouw.nl, in maximaal 150 woorden. 10 ZATERDAG15MAART2014

6 virtueel verslaafd Call of Duty is een serie computerspellen waarin de speler in de huid kruipt van een soldaat. Wie lopen het grootste risico? Zijn er kinderen die meer risico lopen dan andere? Ja, zegt Ellenvan Geffen, hoofd behandelzaken Jellinek Jeugd. Jongeren die sociaal minder vaardig zijn. Van de jongeren die we hier behandelen heeft 60 tot 80 procent een stoornis in het autistisch spectrum (van PDD-NOS tot Asperger), sociale angst of een sociale fobie. Of ze zijn getraumatiseerd doordat ze op de lagere school zijn gepest. Soms hangt dat samen. Omdat ze sociaal onhandig zijn, zijn ze gepest. Door die sociale onhandigheidzoekenze hun heil in een spel. Dáár hebben ze vrienden, daar worden ze hoog en leading. Computergames sluiten naadloos aan bij wat autistische kinderen wensen: voorspelbaarheid. Een computer is heel nauwkeurig, die doet nooit iets raars. Als je dit doet, word je beter en van dat word je slechter. Je hebt de regie, omdat je kunt rekenen op vaste regels. Vaak zit er een MSN-functie bij en omdat ze het goed doen, wordt er gereageerd met smileys. Dat is nog het allerbelangrijkste effect: het doet hun zelfbeeld goed. Hier worden ze wel gewaardeerd. Hoe rem je het af? Loopt het gamen de spuitgaten uit? Maak afspraken! Tijdafspraken Een begrensd aantal uur per dag. Locatieafspraken Een computer op eigen kamer is uit den boze. Gamen doen we in de woonkamer. Dat valtopen jehebter last van als ouder. Die last is handig, want zo zie je precies wat er gebeurt en hoe lang het duurt. De jongens vinden het ook een stuk minder aantrekkelijk als jij meeluistert. Let erop dat er ook s nachts geen laptops, ipads of mobiele telefoonsmee naar de slaapkamer gaan waarop gegamed kan worden. Buitenafspraken Zorg dat je zoon tijd maakt om met vrienden af te spreken. Laat m naar de bioscoopgaan,naar de stad, maakt niet uit. Hobby s zijn minstens zo belangrijk. Heeft hij zijn sport opgegeven? Meteen weer aanmelden. Muziekles? Hup, oefenen. Bepaaldevoorwaarden: waaraan moet het komende rapport voldoen? Maakeencontract Het lijkt overdreven, maar schrijf de afspraken op in een contract, zet allemaal een handtekening en hang het boven zijn bureau. Trouw TIJD 11