fs update magazine Basis voor duurzame groei

Transcriptie

1 fs update magazine Voor professionals in de financiële sector Nummer Basis voor duurzame groei explosieve stijging in het gebruik van internet en mobiele applicaties groeiende behoefte bij bedrijven om waarde te ontlenen aan duur zaamheid we zijn geen federatie van 500 miljoen burgers, maar een unie van 27 lidstaten

2 FS Update Magazine 12 FS Update: alle ontwikkelingen belicht FS Update Magazine informeert u over ontwikkelingen in de financiële sector op het gebied van wet- en regel geving, toezicht en verslaggeving, maar geeft ook onze visie daarop en biedt bruikbare handvatten voor de toepassing hiervan in de praktijk. Deze uitgave van de marktgroep Financial Services verschijnt twee à drie keer per jaar en bevat achtergronden van het nieuws. De dialoog met de markt, een selectie van interessante onderwerpen en nieuwe standpunten bieden bestuurders en beslissers in de financiële sector een nieuw en ruim perspectief. Voor meer informatie: KPMG Financial Services fsmailbox@kpmg.nl KPMG Advisory N.V.

3 Inhoud Visie Onderzoek The Intelligent Insurer: de blik vooruit Pagina 6 Interview Van ESG-integratie naar een holistische benadering Pagina 12 Research Worstelende beurzen, winnende platformen Pagina 18 Perspectief ECB geen toren van Babel, maar rots in de branding Pagina 26 Expert panel Provisiemodel op de schop Pagina 34 Publicaties Inspiratie & Verbreding Pagina KPMG Advisory N.V. 3

4 FS Update Magazine 12 Basis voor duurzame groei Europa is op weg naar een bankenunie met Europees banken toezicht, een Single Rule Book in de vorm van kapitaalvereisten, geharmoniseerde depositogarantiestelsels en een gemeenschappelijk vangnet. Voor Corien Wortmann, vicevoorzitter van de Europese Volkspartij (EVP)-fractie van het Europees Parlement in Brussel, moet dat wel in de goede volgorde gebeuren en niet overhaast. Jeroen van Nek, partner KPMG Audit en sectorleider Investment Management, en Ferdinand Veenman, partner KPMG Advisory, spraken met haar in het Altiero Spinelligebouw van het Europees Parlement. Eerst moet het bankentoezicht worden ingevoerd voordat directe bankensteun mogelijk zou kunnen worden. Meer daarover in het artikel ECB geen toren van Babel, maar rots in de branding. In eigen land is het kabinet Rutte-Samsom beëdigd. Het regeerakkoord Bruggen slaan beoogt een ingrijpende verbouwing van de verzorgingsstaat, woningmarkt en arbeidsmarkt en heeft inmiddels tot de nodige beroering geleid in het land. Het regeerakkoord heeft ook nogal wat implicaties voor de financiële sector. Enkele aangekondigde maatregelen: de bankierseed wordt verplicht met strenge sancties bij overtreding. Tussen 2013 en 2018 worden de Basel III-kapitaaleisen geleidelijk verhoogd om de kans op financiële crises fors te verkleinen. Het groeipad voor de additionele buffers voor systeemrelevante banken (SIFI) wordt naar voren gehaald om risico s verder in te perken. En de hoogte van de maximale variabele beloning wordt wettelijk vastgelegd op 20 procent van de vaste beloning KPMG Advisory N.V.

5 Verder wil het kabinet een financiële transactietaks (FTT) invoeren waarbij overigens de pensioensector buiten schot blijft. De Nederlandsche Bank en het Centraal Planbureau zijn geen voorstander van deze maatregel; dit omdat het niet waarschijnlijk is dat de transactiebelasting bijdraagt aan een stabielere financiële sector. De FTT is ook onderwerp van gesprek in het artikel Worstelende beurzen, winnende platforms, waarin Age Lindenbergh, partner KPMG en Global Coordinator Ex changes, vertelt over zijn internationale onderzoek naar de grote vragen waarmee bestuursleden van beurzen en handelsplatforms worstelen. De FTT kan ertoe leiden dat een deel van de handel van de traditionele beurzen verdwijnt. Hij vindt het opvallend dat er op dit punt geen coördinatie in regelgeving lijkt te zijn tussen nationale en multinationale organen en tussen regio s in Europa. Basis voor duurzame groei luidt de titel van dit Voorwoord. Dat geldt zeker voor de holistische benadering die Robeco voorstaat. Leni Boeren, Lid Management Board Robeco, en Erik Breen, Hoofd Verantwoord Beleggen Robeco, praten erover met Erik van Dijk, senior manager KPMG Advisory. De meeste grote beursgenoteerde bedrijven hebben het al begrepen: de integratie van ESG-factoren in de bedrijfsvoering leidt aantoonbaar tot betere resultaten. Beleggers daarentegen zijn met hun kortere tijdshorizon voor het behalen van rendement vaak achterblijvers. U leest er meer over in het artikel Van ESG-integratie naar een holistische benadering. En staat uw organisatie al vermeld in het SAM Sustainability Yearbook? Hoe de basis voor duurzame groei voor verzekeraars eruitziet? Huub Arendse, partner KPMG Advisory, vertelt over het internationale KPMG-onderzoek in het artikel Intelligent Insurer: de blik vooruit. Dit onderzoek schetst de samenhang van ontwikkelingen op vier dimensies demografie, milieu, technologie en sociale waarden/ethiek en laat zien wat de potentiële impact daarvan is op de verzekeraar. Ton Reijns, partner KPMG Audit: Het onderzoek is een geweldig hulpmiddel om de juiste vragen te blijven stellen en op basis daarvan gericht te anticiperen op de toekomst. Een omslag van productgerichte verkoop naar klantgerichte advisering, zo typeert Leo de Boer, directeur Verbond van Verzekeraars, de afschaffing van het provisiemodel. Lex Dekkema, partner KPMG Advisory, meent dat het nieuwe model kan prikkelen tot betere verzekeringsproducten en De Boer steunt hem in die gedachte. Ook Anneloes van Ulden, adviseur Consumentenzaken bij de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), is positief: Deze operatie is opgezet om te zorgen dat consumenten een hogere kwaliteit krijgen. En dat doel wordt zeker bereikt. We houden u op de hoogte. Dit is mijn laatste Voorwoord in het FS Update Magazine. Met plezier en vertrouwen geef ik het stokje over aan Edwin Herrie, partner KPMG Advisory (herrie.edwin@kpmg.nl) en de nieuwe voorzitter van de marktgroep Financial Services. Ik blijf werkzaam als sectorleider Investment Management en kijk met veel plezier terug op het voorzitterschap van de marktgroep FS. Hartelijk dank voor uw reacties in de loop der tijd. Wilt u reageren op dit Voorwoord of op de artikelen in deze uitgave, laat het ons weten. Graag tot ziens! November 2012 Jeroen van Nek Sectorleider Investment Management 2012 KPMG Advisory N.V. 5

6 FS Update Magazine 12 Visie Onderzoek The Intelligent Insurer: de blik vooruit KPMG Advisory N.V.

7 2012 KPMG Advisory N.V. 7

8 FS Update Magazine 12 Het vertrouwen in verzekeraars is historisch laag en beleggers zien weinig pers pectief in de sector vanwege de lage rendementen. Toch is er geen reden voor verzekeraars zich te gedragen als aangeschoten wild. Integen deel zelfs. We lijken op een maatschappelijk breuk vlak in de tijd te zijn aanbeland en de onder liggende fundamentele veranderingen bieden verzekeraars tal van nieuwe kansen om de regie over hun eigen toekomst stevig in handen te nemen. KPMG geeft inzicht in die kansen met een wereldwijd onderzoek KPMG Advisory N.V.

9 01 Visie Banken hebben een onmisbare rol in de economie Ton Reijns, partner KPMG Accountants N.V. en sectorleider Insurance Huub Arendse, partner KPMG Advisory N.V. en lid van het Global Insurance Leadership team Het rapport staat vol met voorbeelden die samen een fascinerend beeld geven van hoe het krachtenveld rondom verzekeraars zich in hoog tempo ontwikkelt. We weten niet hoe de toekomst van de verzekeringsbranche eruit ziet, zo relativeert Huub Arendse het wereldwijde onderzoek van KPMG direct. Maar het onderzoek The Intelli gent Insurer biedt wel een unieke bron van strategische informatie. Het is vooral uniek omdat we de samenhang van ontwikkelingen op vier verschillende dimensies demografie, milieu, technologie en sociale waarden/ethiek schetsen en laten zien wat de potentiële impact daarvan is op de verzekeraar. Ton Reijns kan zich daar helemaal in vinden: Dit onder zoek geeft geen panklaar recept voor hoe verzekeraars de toekomst met vertrouwen tegemoet kunnen zien. Dat zou ook geen recht doen aan de complexiteit waar zij voor staan. Maar het onderzoek is wel een geweldig hulpmiddel om de juiste vragen te blijven stellen en op basis daarvan gericht te anticiperen op de toekomst. Dubbele vergrijzing Ter zake. Wat voor belangrijke ontwikkelingen schetst het rapport zoal? Het goede nieuws is onder andere dat de trend naar urbanisatie wereld wijd aanhoudt en dat een groeiend deel van de wereldbevolking in welvaart gaat leven. Dat is een enorme kans voor verzekeraars, want bij die welvaart hoort ook een behoefte aan verzekeringsproducten. Tegelijkertijd is er sprake van een enorme dubbele vergrijzing: er komen steeds meer oude mensen én de mensen worden steeds ouder. Dat zal natuurlijk geen nieuws zijn, maar heeft wellicht wel meer impact dan gedacht. Ter indicatie: sommige Britse actuarissen rekenen in hun modellen al met een leeftijd van 125 jaar. Nog zo n opvallende bevinding: de klimaatverandering leidt tot andere vragen aan verzekeraars. Want extremere weersomstandigheden kunnen leiden tot oogsten die grotendeels verloren gaan en de 2012 KPMG Advisory N.V. 9

10 FS Update Magazine 12 agrarische industrie wil zich daar tegen kunnen verzekeren. Ook op dat punt biedt het rapport een aan sprekend voorbeeld van een Kenyaanse verzekeraar die kleine boeren helpt hun oogsten te verz ekeren. Het distri butiekanaal van die verzekering? De mobiele telefoon. Het betaalkanaal in geval van schade? Diezelfde telefoon. Oersimpel concept Het rapport staat vol met voor beelden die samen een fascinerend beeld geven van hoe het krachten veld rondom verzekeraars zich in hoog tempo ontwikkelt. Arendse kan zoals gezegd de toekomst niet voor spellen, maar kan hij ook niet op zijn minst wat contouren van een moge lijk toekomstscenario schetsen? In onze westerse wereld is het denk baar dat we teruggrijpen naar het verleden van de onderlinge waarborgmaatschappijen. De moderne verzekeraars vinden hun oorsprong in deze verenigingen, die in de basis een heel simpele opzet hadden. Een groep boeren sprak met elkaar af dat als bij een van hen onverhoopt de schuur in de as zou worden gelegd door brand, dat de andere boeren dan samen de herbouw van de schuur van de getroffen boer zouden bekos tigen. Stel nu eens dat we dat oer simpele concept in de moderne tijd zouden toepassen op de financiële levensloop van burgers. Hoe zou dat er dan uitzien? Een groep burgers spreekt met elkaar af dat ze een bepaald niveau van gezondheidszorg, kwaliteit van leven en wooncomfort nastreven. En dat ze individuele leden bijstaan als die daar als gevolg van ouderdom of Met de explosieve stijging in het gebruik van internet en mobiele applicaties ontstaat er een ongekende rijkdom aan data. ziekte niet zelf voor kunnen zorgen. Als we in staat zijn om dergelijke nieuwe vormen van solidariteit te introduceren, dan is er pas echt sprake van fundamentele vernieuwing en een geïntegreerde dienstverlening aan het individu. Gebruik van data Reijns: Zoals gezegd, het is niet zeker dat dit scenario zich voltrekt. Maar het is wel goed als verzekeraars zich de vraag stellen wat ze in dat geval voor een rol hebben. De verzekeraar zou in dat geval niet langer een risk carrier zijn, maar als dienstverlener de community kunnen faciliteren. Het lijkt zo goed als zeker dat er in de zorgverzekeringen veel gaat veranderen, ook al omdat in veel landen de overheden de handen er wat vanaf trekken. Een groter gedeelte van de zorgkosten zal worden betaald door de burger zelf, en ook dat levert kansen op voor verzekeraars. Reijns: De belangrijkste vraag is hoe de zorgkosten over de hele levensloop van een burger kunnen worden geminimaliseerd. Oftewel: hoe die burger zo gezond mogelijk kan blijven. Dat vraagt dus veel intelli gentie en slim gebruik van data. Zorg Arendse: Als we over de zorg praten, praten we bijna per definitie over de kosten ervan. Het zou mij echter niet verbazen dat juist meer investeren in de zorg tot een kosten verlaging leidt. De uitdaging zit er in dat we zorgen dat elke geïnvesteerde euro leidt tot gezondere mensen en daarmee ook weer tot lagere zorg kosten. Als zorgverzekeraars op die manier naar hun klanten kijken en dat ook uitstralen zullen ze merken dat een ruimhartige investeringsbereidheid juist kan leiden tot een financieel betere performance KPMG Advisory N.V.

11 01 Visie Reijns: Tegelijkertijd zijn er data die dat weer bestrijden. Maar waar het ook hier weer om gaat is niet de ultieme waarheid over de toekomst, maar het op tafel leggen van deze strategische vraag. Zodat je de ontwik kelingen niet over je heen laat komen maar de regie over de toekomst neemt. Zo zijn er nog tal van andere zaken die een plek op de bestuursagenda verdienen. Een daarvan is: hoe gaan verzekeraars de rijkdom aan (per soonlijke) data ontsluiten? Met de explosieve stijging in het gebruik van internet en mobiele applicaties ontstaat er een ongekende rijkdom aan data. Door deze data slim te combineren en daarbij vooral ook de privacy van het individu te res pecteren ontstaat er veel meer intelligentie. Verzekeraars zijn traditioneel niet sterk ontwikkeld op dit gebied en zoeken voorzichtig toenadering tot partijen die hen daarbij kunnen helpen. Transformatie Van belang bij dit alles: dat verzekeraars zich niet laten afleiden door incidenten uit het recente verleden en door het gebrek aan vertrouwen dat mede als gevolg van de financiële crisis is ontstaan. Reijns: We moeten de blik op de toekomst richten. Ik ben ervan overtuigd dat verzekeraars dan een mooie toe komst hebben. Maar dan is het wel zaak dat we niet alleen maar denken in termen van productinnovaties, maar ook op een hoger niveau na denken over innovatie. In wezen gaat het om een transformatie, want je hele rol gaat veranderen. Dat is ook precies waarom KPMG een vervolg geeft aan dit onderzoek. Arendse: Discussie scherpt de geest. We voeren dan ook een serie gesprekken met verzekeraars en brengen samen met hen mogelijke scenario s in kaart en bespreken hoe zij de toekomst kunnen vormgeven. Tot slot. Hebben beiden nog algemene adviezen aan verzekeraars, vooruitlopend op het vervolg van dit onderzoek? Arendse: Dat verschilt natuurlijk van geval tot geval. Maar het is duidelijk dat er fundamentele veranderingen spelen en wat ik bestuurders dan ook op het hart druk is om strategische keuzes vooral heel consequent door te voeren. Wat dat betekent? Dat je ook je resources in geld en in mensen richt op de zaken die je strategisch belangrijk vindt. Zodat het formuleren van een stra tegie vooral geen papieren exercitie blijft, maar leidt tot echte veran dering. Reijns: Helemaal mee eens en we gaan uiteraard graag met ze in gesprek daarover. Tegelijkertijd is het ook zaak om de vernieuwing de ruimte te geven in kleine cellen door de hele organisatie. Dat zie je ook bij veel succesvolle bedrijven als Google: dat de vernieuwing van onderop komt. Onderzoek Het economische en politieke landschap transformeert in hoog tempo. Het onderzoek The Intelligent Insurer analyseert vier megatrends die bepalend zijn voor de toekomst van de ver zekerings sector. Meer weten? Kijk op voor een PDF van het volledige rapport. Voor meer informatie: Ton Reijns Partner KPMG Accountants N.V. en sectorleider Insurance reijns.ton@kpmg.nl Huub Arendse Partner KPMG Advisory N.V. en lid van het Global Insurance Leadership Team arendse.huub@kpmg.nl 2012 KPMG Advisory N.V. 11

12 FS Update Magazine 11 Interview Van ESG-integratie naar een holistische benadering KPMG Advisory N.V.

13 2012 KPMG Advisory N.V. 13

14 FS Update Magazine 12 De meeste grote beursgenoteerde bedrijven hebben het al begrepen: de integratie van ESG 1 -factoren in de bedrijfsvoering leidt aantoonbaar tot betere resultaten. Beleggers daaren tegen zijn met hun kortere tijdshorizon voor het behalen van rendement vaak achterblijvers. Hoe zit het met de kop pe ling op het gebied van ESG-integratie tussen de bedrijven en de belegger op dit moment? Erik van Dijk, senior manager KPMG Advisory, in gesprek met Leni Boeren, Lid van de Management Board Robeco, en Erik Breen, Hoofd Verantwoord Beleggen van Robeco. Aan tafel met de thought leader in verantwoord beleggen. 1 Environmental, Social and Governance KPMG Advisory N.V.

15 Banken hebben een onmisbare rol in de economie 02 Interview Leni Boeren, Lid van de Management Board, COO Robeco Erik Breen, Hoofd Verantwoord Beleggen Robeco Erik van Dijk, senior manager KPMG Advisory N.V. Leni Boeren en Erik Breen hebben een duidelijke visie op de integratie van ESG-factoren in investment management. Deze integratie verbetert het risico-rendementsprofiel en de beoor deling van risico s leidt tot een betere beoordeling van bedrijven, en zorgt voor snellere ontdekking van nieuwe beleggingsmogelijkheden. Leni Boeren: Al meer dan tien jaar ligt de focus van Robeco op ESG-onderwerpen en sinds de overname van SAM 2 hebben we dat naar een hoger niveau weten te tillen. We nemen alle ESG-factoren voor verantwoord beleggen op een stringente manier mee in onze beoordeling van en rapportage over bedrijven, beleggingen en porte feuilles. In feite is de ESG-integratie al naar een volgend niveau getild, namelijk naar een holis tische benadering waarbij integraal naar alle ESGfactoren gekeken wordt. Dat is na de introductie van de Dow Jones Sustainability Index in 1999 de nieuwe game-changer in investment management. Leni Boeren: Zodra het gebruik van deze ESG-factoren gemeengoed is, verandert het gedrag van spelers. Ineens wordt waarde voelbaar, zichtbaar en meetbaar. Als voorbeeld uit het SAM Sustainability Yearbook noemt zij sectorleider Unilever (zie kader). Bij Unilever is ESG strategie geworden. 2 SAM; Sustainable Asset Management, 100% dochter van Robeco en gevestigd in Zürich 2012 KPMG Advisory N.V. 15

16 FS Update Magazine 12 Financieel rendement en meer Erik van Dijk geeft aan dat bedrijven het belang van ESG-integratie inmiddels hebben onderkend, maar dat beleggers lijken achter te blijven, onder meer door hun vaak kortere tijds horizon waarop zij rendement meten. Bekende beperkingen voor een verdergaande integratie van ESG in investment management zijn zaken als de materialiteit en tijdshorizon waarop ESG-factoren financieel relevant worden. Er komt dus blijkbaar meer bij ESG-integratie kijken dan financiële performance alleen. Wat voor soort discussies heeft Robeco met klanten op dit gebied? Volgens Leni Boeren verschilt dat per klantgroep. Sommige beleggers zoeken onze guidance op het gebied van ESGintegratie, anderen zoeken financial return and more. Financieel rendement is hun primaire doel, maar men zoekt naar meer. Wij denken dat we dat kunnen bieden, op een geïntegreerde manier die corres pondeert met de behoeften van de klant. Belang van de lange termijn Erik van Dijk: De meeste van de huidige ESG-instrumenten in investment management zijn procesgerelateerd, zoals uitsluiting en actieve dialoog, maar uiteindelijk gaat het ook om de footprint van beleggingen. Bespeuren jullie ontwikkelingen op dat vlak in klantbehoeften? Erik Breen denkt van wel. Als we kijken naar de context waarin we opereren blijft het financieel rendement voorop staan, en van daaruit zien we vooral een financieel perspectief op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast zien we een beweging waarin het belang van langetermijninvesteringen wordt onderstreept. Denk bijvoorbeeld aan de publicatie van het Kay Report in het Verenigd Koninkrijk van John Kay 3, waarin onder zocht is op welke manier investeerders, aandeelhouders, wetgevers en bestuurders het beste het langetermijnbelang van bedrijfsleven en economie kunnen dienen. Bedrijven zelf zien ook steeds nadrukkelijker het maatschappelijk belang. Dow Jones Sustainability Index (DJSI) Op 13 september 2012 werd de nieuwe samenstelling van de DJSI bekendgemaakt. s Werelds grootste bedrijven worden elk jaar uitgenodigd om deel te nemen aan SAM s Corporate Sustainability Assessment. Alleen de top 10% van elk van de 58 SAM-sectoren komen in aanmerking voor opname in het Sustainability Yearbook. De volgende Nederlandse bedrijven zijn verkozen tot sector leader : Akzo Nobel, Philips Electronics, PostNL en Unilever. Het is niet langer een kwestie van je gezicht laten zien, maar ook van willen leren van de uitkomsten. Niet verplicht stellen De Dow Jones Sustainability Index is dertien jaar geleden klein begonnen. Samen met de benchmark zijn de deelnemende bedrijven geëvolueerd. Ook de redenen om aan de jaarlijkse SAM Corporate Sustainability Assessments mee te doen veranderen volgens Leni Boeren. Het is niet langer een kwestie van je gezicht laten zien, maar ook van willen leren van de uitkomsten. Op welke punten op de benchmarkscore kunnen we The Kay Review of UK Equity Markets and Long-Term Decision Making, John Kay KPMG Advisory N.V.

17 02 Interview onze processen of ons beleid verbeteren of aanpassen? Deelnemers weten dat het niet alleen om een hoge score gaat, maar ook om een verduurzaming van de bedrijfsvoering, om verbetering van de prestaties, en om te blijven leren en ontwikkelen op dit vlak. Erik van Dijk beaamt dit: Er is een groeiende behoefte bij bedrijven om waarde te ontlenen aan duurzaamheid, omdat steeds meer bedrijven zelf het belang van duurzaamheid inzien. Dat is nu niet verplicht, maar gebeurt op basis van vrijwilligheid, zoals integraal rapporteren wordt gestimuleerd door GRI. 4 Leni Boeren ziet weinig in een door wet- of regelgeving afgedwongen integratie van ESG-factoren. Het mooie is dat dit nu voortkomt vanuit het diepe besef dat duurzaamheid helpt om waarde te creëren. Zodra waarde zichtbaar is voor anderen, zoals nu bij de DJSI, leidt dat tot navolging. Dat is de kracht ervan. Er is een groeiende behoefte bij be drijven om waarde te ontlenen aan duur zaamheid. Erik Breen voegt toe: Integraal rapporteren kan dat proces ondersteunen doordat het twee werelden samenbrengt. Soms lijken ESGanalisten een andere taal te spreken dan traditionele financiële analisten; riskmanagers en strategen idem dito. Het is essentieel om het eens te zijn over de betekenis van begrippen en de interpretatie ervan. Vliegwieleffect Het belang van ESG-integratie wordt nog eens onderstreept door een onder zoek van de Harvard Business School dat bevestigt dat de duurzaamste bedrijven op lange termijn succesvoller zijn dan hun minder duurzame tegenhangers. 5 Een ondubbel zinnig signaal aan bedrijven en beleggers om meer werk te maken van het integreren van ESG-factoren in hun strategie en bedrijfsvoering. Erik van Dijk tot slot, uitgedaagd door Leni Boeren: De grote uitdaging is hoe je ervoor kunt zorgen dat beleggers en bedrijven kiezen voor een meerdimensionaal perspectief anders dan de gebruikelijke financiële risico-rendementsverhouding. Als je erin slaagt om die groepen in beweging te krijgen, ontstaat er een enorm vliegwiel effect waar bedrijven, investeerders, aandeelhouders en samenleving van profiteren. Reageren? Erik van Dijk Senior manager KPMG Advisory N.V. vandijk.erik@kpmg.nl Michael Baldinger, CEO van SAM: De publicatie van het Sustainability Yearbook 2012 laat zien dat steeds meer bedrijven begrijpen dat duurzaam ondernemen waarde creëert voor aandeelhouders en andere stakeholders. We hebben daarom de criteria voor de scores en de Gold, Silver and Bronze Awards strenger gemaakt. Alleen bedrijven die de risico s het best beheren en op een verantwoorde manier inspelen op nieuwe mogelijkheden ver dienen erkenning. Een opvallende trend: na het uitbreken van de crisis is de deelnamegraad aan de jaarlijkse SAM Corporate Sustainability Assessments sterk gestegen. Dit laat zien dat bedrijven juist nu beter voorbereid willen zijn op het gebied van risicobeheer, talentontwikkeling, operationele eco-efficiëntie en innovatie. Verder lezen: > The Sustainability Yearbook 2012 (+ foto cover) The Impact of a Corporate Culture of Sustainability on Corporate Behavior and Performance - Robert G. Eccles, Ioannis Ioannou, George Serafeim. Harvard Business School, 9 mei The Kay Review of UK Equity Markets and Long-Term Decision Making, John Kay Global Reporting Initiative 5 The Impact of a Corporate Culture of Sustainability on Corporate Behavior and Performance, Robert G. Eccles 2012 KPMG Advisory N.V. 17

18 FS Update Magazine KPMG Advisory N.V.

19 2012 KPMG Advisory N.V. 19

20 FS Update Magazine 12 Het internationale speelveld van beurzen en handelsplatformen is ingrijpend veranderd. Scherpere regulering, feller toezicht, voor t- ijlende technologie ze dwingen bestuursleden van beurzen tot het maken van scherpe keuzes. Age Lindenbergh, Global Coordinator Exchanges, verrichtte met zijn team internationaal onderzoek naar de grote vragen waarmee bestuursleden worstelen. En wie heeft het winnende platform? KPMG Advisory N.V.

21 Banken hebben een onmisbare rol in de economie 03 Research Age Lindenbergh, partner KPMG Advisory N.V. en Global Coordinator Exchanges Age Lindenbergh: Beurzen opereren in een sterk veranderde omgeving door de opkomst van de BRIC-landen, de voortdurende schul den - crisis, terugvallende handelsvolumes, steeds krapper wordende marges, fors toe nemende regelgeving, vooral rond derivaten. Daarnaast zijn er de zeer snelle ontwikkelingen op het gebied van IT-systemen. Beurshandel wordt steeds vaker een strijd om de beste en snelste handelssystemen. High frequency trading 1 bepaalt een steeds groter deel van beurstransacties wereldwijd. Het is bovendien gemak kelijker geworden om een beurs op te zetten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het succes van BATS Trading dat in 2005 is opgericht en als derde beurs van de VS (na NYSE en NASDAQ) inmiddels 11-12% van de dagelijkse handel in aandelen in de VS voor haar rekening neemt. BATS Chi-X Europe is in Europa de grootste aandelenbeurs. Age Lindenbergh: Per definitie zijn de nieuwkomers lean and mean, zonder legacy of zwaar opgetuigde compliance. Dat is dan ook het bezwaar van de gevestigde orde die wèl heeft geïnvesteerd in risk en compliance. Impact van alternatieve handelsplatformen Matching tussen vraag en aanbod vindt allang niet meer plaats op de traditionele beurs alleen. MTF s (Multilateral Trading Facility) hebben vaak de prijsvorming ( market making ) over genomen. Een trend is dat issuers veelal een beursnotering hebben op een officiële beurs, maar dat de handel plaatsvindt op een alter natief platform. Dit leidt tot discussies of dit wel wenselijk The market cries for innovation, not backto-basics. Senior representative of a leading market maker (from: Winning platforms) is. Prijsvorming wordt immers beter als je vraag en aanbod op één plaats samen brengt. Anderzijds, als een partij een grote transactie wil doen en als alleen om dat feit de prijs gaat bewegen vindt een koper of verkoper dat doorgaans niet prettig. Dit leidt tot trans acties via dark pools waarbij grote pakketten aan delen worden 1 De geautomatiseerde manier van razendsnel handelen waarbij geprofiteerd wordt van minieme koersverschillen KPMG Advisory N.V. 21

22 FS Update Magazine 12 Figure 1: Overview of service offering of leading exchanges Exchanges by product ASX (Australian Securities Exchange) Listings Cash trading Derivatives trading ETF Market data IT services/ platform Clearing Colocation Settlement BATS BM&F Bovespa (Brazil) CME Chi-X Global Deutsche Boerse (Germany/ Switzerland) Euronext NYSE (Europe/US) Hong Kong Stock Exchange (China) Intercontinental Exchange Johannesburg Stock Exchange (South Africa) LSE (United Kingdom) MICEX (Russia) NASDAQ OMX (Europe/US) National Stock Exchange (India) Tokyo Stock Exchange (Japan) Turquoise SIX Swiss Exchange (Switzerland) SGX (Singapore) Shanghai Stock Exchange (China) Source: KPMG analysis, company information KPMG Advisory N.V.

23 03 Research verhandeld zonder dat dit de prijs beïnvloedt, buiten het orderboek van de beurs om. Daar naast heeft de snelle toename van handelsvolumes ook geleid tot een toename van het aantal storingen op beurs platformen wereldwijd. Voor bestuurs leden van beurzen wereld wijd is de robuustheid van handels systemen een van de topprioriteiten geworden. Implicaties voor bestuurders De lijst van uitdagingen is dus lang. De grote vraag is wat al deze ontwikkelingen voor bestuurders van beurzen betekenen. Want de cijfers liegen er niet om. Euronext heeft sinds 2008 ruim 6% van haar handelsvolume ingeleverd. De Franse Euronext, de Britse LSE-group en de Zwitserse SWX-group hebben zelfs meer dan 20% markt aandeel ingeleverd. Age Linden bergh: Het veranderde speelveld dwingt bestuurders om keuzes te maken. Veel beurzen zijn in feite supermarkten geworden met een bleek profiel. Dat maakt het voor klanten lastig om hun toegevoegde waarde in te zien. Beurzen zullen zich moeten gaan richten op specifieke stakeholders of bepaalde expertise. Sommige spelers zijn daarin al geslaagd, zoals The Baltic Exchange en de London Metal Exchange (LME). Wereldwijd gaat er ca. 80% van de handel in ferocious metals via de LME. The Chicago Mercantile Exchange (CME) en ICE hebben zich succesvol gespecialiseerd in futures en commodity trading en zijn vrijwel niet meer in te halen. Age Lindenbergh: Focus op je sterke kanten, luidt een van onze conclusies: client intimacy, product leadership of operational excellence. Als je focust, trek je ook volume en klantentrouw naar je toe. Druk vanuit regelgeving en toezicht Nieuwe regels om klanten beter te beschermen, het verbieden van shortselling en Basel III ze beïn vloeden Figure 2: Latency development, 2000 to 2011 Year Latency s ms ms ms 2010 < 900us 2011 < 100us Latency MS Source: KPMG analysis, company information, KPMG Advisory N.V. 23