KMarMagazine. Aan de bak voor Falcon Autumn. Herijking Ontwikkelagenda 21 ste eeuwse paspoortcontrole

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "KMarMagazine. Aan de bak voor Falcon Autumn. Herijking Ontwikkelagenda 21 ste eeuwse paspoortcontrole"

Transcriptie

1 KMarMagazine Personeelsblad van de Koninklijke Marechaussee Nummer 11, november 2011 Aan de bak voor Falcon Autumn Herijking Ontwikkelagenda 21 ste eeuwse paspoortcontrole

2 Inhoud Van Putten reageert 6-11 Herijking Agenda Op de Wapendag van 2011 presenteerde CKMar de herijkte Ontwikkelagenda. Deze agenda beschrijft de strategische richting van de Koninklijke Marechaussee voor de komende jaren, aangepast aan de actualiteit. CKMar legt de Ontwikkelagenda uit, PCKMar licht de drie belangrijke speerpunten toe: grenspolitietaak, bewaken & beveiligen en internationale & militaire politietaken Falcon Autumn No-Q Falcon Autumn was de meest omvangrijke militaire oefening die de laatste vijftien jaar is gehouden op Nederlands grondgebied. Natuurlijk kon dat niet zonder de inzet van de Koninklijke Marechaussee. Zo n 120 KMar-collega s begeleidden konvooien op hun tochten door Noordoost-Nederland en hielden publiek, opstandelingen en luchtmobiele troepen gescheiden. Het wordt betiteld als de grootste verandering binnen de grensbewaking tot nu toe. Het project No-Q(ueue) introduceert een nieuwe techniek die de grensbewaker ondersteunt bij het controleren van paspoorten op luchthaven Schiphol. Plaatsvervangend brigadecommandant Grensbewaking, majoor Hilbert Voogd, legt het principe van deze zogeheten self service passport control uit. En verder 04 KMarKort 20 KMarren met 21 KMar in de media 22 Personeelsmutaties 23 Groeten uit Colofon KMarMagazine is een uitgave van de Afdeling Voorlichting & Communicatie, Staf Commandant Koninklijke Marechaussee Hoofdredactie: Wilfried Goos Kernredactie: Robert den Hartog Redactie: Dienstencentrum Defensiemedia/ sectie Bladen Redactieraad: Ellen Beernink, Amanda de Boer-Bijl, Fanny Geurts, Benjamin Hol, Martijn van de Klok, Anouk Meijer, Arvid Staarink, Eva Stapper Telefoon: (070) MDTN: * Redactieadres: Van Alkemadelaan 85, postbus 90615, 2509 LP Den Haag adres: kmar.magazine@mindef.nl Vormgeving: Grafische Dienst AVDD Fotografie: AVDD e.a. Druk: OBT bv, Den Haag Adreswijzigingen: Wijziging van adresgegevens kunt u niet doorgeven aan de redactie. Deze kunt u zelf wijzigen in PeopleSoft via de Startpagina SelfService en het elektronisch formulier Wijzigen persoonsgegevens. Andere wijzigingen dient u via uw eigen personeelsdienst door te geven. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. Cover Falcon Autumn Falcon Autumn is de meest omvangrijke militaire oefening die de laatste vijftien jaar is gehouden op Nederlands grondgebied. Natuurlijk kon dat niet zonder de inzet van de Koninklijke Marechaussee. Een voorbeeld voor ons allemaal Als het goed is, ligt dit KMarMagazine op 5 november bij u op de deurmat. De Wapendag is dan voorbij en de festiviteiten rond de verjaardag van het Marechausseemuseum zijn ook grotendeels achter de rug. 26 oktober 2011 is een bijzondere datum. Dan bestaat de KMar 197 jaar. We vieren dit op de Wapendag van 28 oktober. Dan blikken we terug en kijken we vooral vooruit. We geven inzicht in de koers voor de komende jaren, rekening houdend met de opgelegde bezuinigingen, maar ook rekening houdend met de in het regeerakkoord opgedragen extra taken, zoals de hardere aanpak van de grensoverschrijdende criminaliteit. Dan wordt ook de gezamenlijk opgestelde, toekomstbestendige Ontwikkelagenda gepresenteerd. Ik ben onze collega s zeer erkentelijk voor het meedenken. Eind oktober is ook de verjaardag van het 75-jarige Marechausseemuseum in het schitterende Betuwse stadje Buren, dat nauw verbonden is met onze koninklijke familie. Rond beide verjaardagen staan we ook stil bij een in 1953 overleden oud-collega, die niet bij iedereen bekend is, maar die zeer veel voor het Wapen en ons museum heeft betekend en nog altijd betekent: kolonel Marius Cornelis van Houten. Historicus Jos Smeets is gevraagd een boek over hem te schrijven, dat wordt gepresenteerd op de Wapendag. Kolonel Van Houten, een veelzijdig mens, is een voorbeeld voor ons allemaal. Hij stimuleerde de internationale politiesamenwerking en nam met collega s van de politie in 1923 het initiatief tot de oprichting van de voorloper van Interpol om de internationale criminaliteit aan te pakken. Als majoor was hij belast met de (persoons)beveiliging van de naar Nederland gevluchte Duitse keizer Wilhelm II, die in 1920 asiel kreeg op het landgoed Huis Doorn. Hij had als liaisonofficier tussen de Nederlandse autoriteiten en de keizerlijke hofhouding een lastige en gevoelige taak. Als opsporingsdeskundige adviseerde hij over een vingerafdruksysteem voor de politie en over de identificatie van slachtoffers van moord of doodslag. Daarnaast was hij oprichter van het museum der Koninklijke Marechaussee. Eind oktober 1936, kort na zijn pensionering, werd dit museum met zijn privé-collectie in Apeldoorn geopend. Ten slotte is het goed te melden dat Van Houten en zijn echtgenote, die beiden behoorlijk rijk waren en geen kinderen hadden, hun erfenis nalieten aan een door hen opgerichte stichting, waarvan ik voorzitter mag zijn. Deze Stichting Van Houten wil KMarcollega s, die buiten hun schuld financiële problemen hebben, steunen. Deze stichting mag ook ons museum steunen om het erfgoed van de KMar te bewaren. We zien in Van Houten een bijzondere collega. Betrouwbaar, flexibel, gericht op (internationale) samenwerking, deskundig en met visie: oog voor heden, verleden en toekomst. Hij zag het belang van identiteitsvaststelling. Ook had hij aandacht voor collega s met problemen. We eren kolonel Van Houten daarom als een bijzondere marechausseeofficier. Defensie wil ons museum opnemen in de Stichting Defensie Musea, samen met de andere musea van de krijgsmacht. Onze achterban wil de zelfstandige positie van ons museum, waarin unieke identiteit van de KMar als gendarmeriekorps de politie en Defensie verbindt, behouden. Wat kolonel Marius van Houten ons zou adviseren, kunnen we wel raden. Ik wens u weer veel leesplezier. Uw Commandant Luitenant-generaal mr. Dick van Putten Foto: eerste luitenant Arend Visser/DCDM KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 3

3 KMarkort MATERIEEL GEZIEN Helmcamera Motorrijders van de brigade Scheldestromen hebben de afgelopen tijd flink geëxperimenteerd met verschillende camera s op de motorhelm. Het experiment loopt nog en de beelden zijn hoopvol. Tijdens het experimenteren is al een aantal zaken en wensen naar boven gekomen die bijdragen aan een eisenpakket voor de KMar-helmcamera. Een voorbeeld van een eis is de snelheid waarmee een motorrijder zich verplaatst, een sportcamera kan dit goed aan, een surveillancecamera die de politie op de fiets ook gebruikt, is minder geschikt. Een ander voorbeeld is de ergonomie van de camera. De camera moet zonder moeilijke acrobatische kunsten aangezet kunnen worden. Tegenwoordig is er zelfs een systeem beschikbaar die de beelden via een live verbinding naar de meldkamer kan zenden. Zo kan de meldkamer de regie van de motorrijder overnemen wat de veiligheid ten goede komt. Deze praktijktesten met verschillende camera s moeten leiden tot een pakket van eisen. Dat moet uitmonden in de aanschaf van één type camera voor KMar-motorrijders. MATERIEEL GEZIEN Dubbele familiecontactdag Relaties van uitgezonden marechaussees en politiemensen ontmoetten elkaar in het Spoorweg Museum in Utrecht. Zo n 150 geïnteresseerden kwamen af op deze dubbele familiecontactdag. De brigade Buitenland Missies schotelde de thuisfronters van de uitgezonden militairen en agenten in Afghanistan en op de Balkan een presentatie voor over de respectievelijke missies. Daarna konden de aanwezigen ervaringen delen in kringgesprekken. Voor de kinderen had het Thuisfront Comité een eigen programma opgezet met een goochelende clown. Waddengebied over op ZUIS Bij de brigade Waddengebied is het ZUIS in gebruik genomen. ZUIS staat voor Zeescheepvaart Uitbreidbaar Informatie Systeem. Het is een centraal systeem dat uiteindelijk door alle maritieme brigades van de KMar gaat worden gebruikt. Brigade Waddengebied is na de brigade Zuid-Holland de tweede operationele gebruiker van het systeem. Alle informatie rond scheepsbewegingen van Harlingen, de Eemshaven en die van Delfzijl/Farmsen komen nu centraal binnen bij de backoffice van de brigade in Zoutkamp. Aan de hand van deze informatie worden de patrouilles in Harlingen en Delfzijl aangestuurd. Indien nodig kan het ZUIS ook vanuit Delfzijl of Harlingen worden gebruikt. Bemanningslijsten worden hoofdzakelijk nog op papier aangeleverd. Deze gegevens moeten nu nog handmatig verwerkt worden. Er loopt dan ook een traject waarbij rederijen, scheepsagenten en scheepskapiteins de bemannings- en passagierslijsten voortaan digitaal naar de doorlaatpost versturen. Recherchevakdag druk bezocht Ruim 200 rechercheurs van de KMar bezochten de derde Recherchevakdag. Thema van deze vakdag op het LOKKMar in Apeldoorn was Exogene krachten of wel krachten van buitenaf komend. Het thema Exogene krachten is gekozen omdat tijdens de onderzoeken van de rechercheurs externe factoren ook een (soms bepalende) rol spelen. Enkele voorbeelden zijn het bestuur, de advocatuur, de landelijke politiek en ook de media. De discussies werden vooral gevoerd met de vraag: Hoe gaan we hiermee om of hoe zijn we hiermee omgegaan? De goede sfeer, de onderlinge contacten en open discussies en de leerzame interactieve presentaties maakten de Recherchevakdag tot een geslaagde dag. Module EU-VIS opleidingen starten De eerste opleidingen voor het gebruik van het Europees Visum Informatiesysteem (EU-VIS) zijn van start gegaan. Marechausseemedewerkers leren zo werken met deze centrale database met visumgegevens en biometrische kenmerken van reizigers uit visumplichtige landen. EU-VIS is opgezet naar aanleiding van een Europese verordening om fraude met visa te voorkomen. Alle visumaan-vragen worden geregistreerd in deze EU-brede databank. Zo draagt de verordening onder Opleiding bij 35 graden Celsius Een gemengd team van KMar- en politie-trainers heeft een opleiding Officier van Dienst Politie (OVD-P) verzorgd op Bonaire. Vier KMar-collega s en negen Antilliaanse collega s van Saba, St. Eustatius en St. Maarten hebben deze pittige opleiding gevolgd. In totaal slaagden tien personen voor het certificaat OVD-P. Met ondersteuning van de brigade KMar Carib is onder bijzondere (35 graden Celsius) omstandigheden de opleiding gegeven. Bij de trainers kapitein Leo Mulder (LOKKMar) en eerste luitenant Rob Olthof (DLBE) viel de hoge motivatie en leergierigheid van de deelnemers op. Het was fantastisch om de KMar en de lokale politie te mogen voorbereiden op hun functie van leidinggevende tijdens grootschalige calamiteiten. meer bij aan de bestrijding van illegale migratie en het vaststellen van de identiteit van vreemdelingen tijdens de uitvoering van toezicht. Tijdens de opleiding leren cursisten werken met het Biometric Capture Station (BCS) waarmee ze vingerafdrukken en gezichtskenmerken kunnen afnemen voor visumcontrole en visumafgifte. Deze module maakt deel uit van het Vreemdelingen Basis Systeem (VBS). De KMar kan door het EU-VIS beter voldoen aan haar nationale en Europese verplichtingen in het kader van het grenstoezicht in luchten zeehavens. Onvergetelijke dag voor zieke kinderen Afdeling 2 van de brigade Grensbewaking heeft samen met de Schiphol Group en Brandweer Schiphol een onvergetelijke dag bezorgd aan zieke kinderen van het Emma Kinderziekenhuis. De Koninklijke Marechaussee droeg zorg voor een uitgebreide lunch, met natuurlijk een spectaculaire aanhoudingsdemo én een static show op Badhoevedorp. De brandweer verzorgde een rondleiding en een demo bij de brandweerkazerne en de kinderen kregen een tour over het landingsterrein. Herinneringsmedaille voor inzet militairen Uw inspanningen hebben bijgedragen aan de stabiliteit in de wereld. Hoe klein dan ook, ze doen ertoe. Dat zei CKMar, luitenant-generaal Dick van Putten, in Apeldoorn tegen 150 militairen afkomstig van alle krijgsmachtdelen aan wie hij de Herinnerings-medaille Vredesoperaties uitreikte. De landen waar de gedecoreerde militairen naartoe waren uitgezonden zijn Kosovo, Bosnië-Herzegovina, Irak, Congo, Burundi, Soedan, Afghanistan en het Midden- Oosten. Het zijn missies die over het algemeen wat minder in de spotlights staan en die in sommige gevallen uit maar één of enkele personen bestaan. Een aantal functionarissen dat dit voorjaar in Noord-Afghanistan de huidige politietrainingsmissie voorbereidde, ontving ook een herinneringsmedaille. Van Putten sprak ook over durf en waardering. Soms brengt het werk ons in onverwachte en nieuwe situaties en dan wordt juist van de militair durf verwacht om te handelen. Defensie leidt haar personeel daartoe op en verwacht dit ook van hen. KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 45

4 Vernieuwde Ontwikkelagenda KMar kiest operationele speerpunten Op de Wapendag van 2011 presenteerde CKMar de hoofdlijnen van de herijkte Ontwikkelagenda. De Ontwikkelagenda beschrijft de strategische richting van de Koninklijke Marechaussee voor de komende jaren. De eerste Ontwikkelagenda werd opgesteld in In 2011 is de Ontwikkelagenda weer helemaal aangepast aan de actualiteit. Hiervoor is uitgebreid gesproken met personeel, bestuurders, gezagsdragers, ketenpartners en overige deskundigen. Operationele speerpunten De kern van de Ontwikkelagenda bestaat uit drie operationele speerpunten, die door het concept Veiligheid van de staat met elkaar verbonden zijn. De drie speerpunten zijn de grenspolitietaak, bewaken & beveiligen en internationale & militaire Politietaken. Speerpunt 1: Grenspolitietaak De grenspolitietaak wordt zowel in Nederland als in de rest van Europa uitgevoerd. De Koninklijke Marechaussee controleert het grensverkeer van personen en bestrijdt grensoverschrijdende (migratie-) criminaliteit op alle plaatsen waar dit voor de Nederlandse staat van belang is. Dit gebeurt in Nederland door het bewaken van het grensverkeer op luchthavens, zeehavens en langs de kust. De KMar waakt ook over het grensverkeer binnen het Schengengebied door middel van het Mobiel Toezicht Veiligheid. Dit zijn mobiele, informatiegestuurde controles op de tijden en plaatsen waar ze nodig zijn. Omdat de Europese binnengrenzen nu open zijn, wordt controle aan de buitengrens van Europa steeds belangrijker. De KMar levert daarom ook menskracht en expertise aan operaties van het Europese agentschap voor grensbewaking Frontex, zoals in Griekenland. Ontwikkelrichting De komende jaren wil de KMar zich ontwikkelen tot een trendsetter. We zullen ons nog meer richten op informatiegestuurd optreden en forward defense. Met informatie wordt de grenspolitietaak steeds slimmer en effectiever ingevuld, bijvoorbeeld door pre-boarding checks. De KMar zal hiervoor nog meer een centrale speler in de informatiestromen worden. De grenspolitietaak wordt nodaal ingevuld. Dat betekent dat deze zich dus steeds meer richt op knooppunten waar migratiestromen bij elkaar komen, in Nederland, maar ook aan de Europese buitengrenzen. De kennis op het gebied van identiteitsfraude en documenten wordt beter benut. Speerpunt 2: Bewaken & beveiligen De KMar richt zich op het ongestoord functioneren van vitale objecten en personen die cruciaal zijn voor de Nederlandse staat. De KMar is een organisatie die niet alleen beveiligt, maar desnoods ook met geweld kan ingrijpen. Hiervoor hebben we bijvoorbeeld bij de BSB en de BE speciale middelen en kennis in huis, die complementair zijn aan die van andere diensten, zoals de politie of particuliere beveiligingsorganisaties. Ontwikkelrichting De KMar is gericht op samenwerking/interoperabiliteit met publieke en private partners en wil deze aanvullen met specifieke kennis en vaardigheden. De komende jaren zal de KMar voor wat betreft bewaken & beveiligen investeren in zowel mensen als middelen. Het vakmanschap van onze medewerkers zal verder worden vergroot. Daarnaast zullen we nog efficiënter gaan werken door de inzet van technische hulpmiddelen. Speerpunt 3: Internationale en militaire politietaken De KMar heeft de politietaak voor Defensie en kan daarnaast wereldwijd als gendarmeriekorps worden ingezet: als militair én politie. Voor Defensie levert de KMar vanuit de militaire politiezorg een bijdrage aan de integriteit van de krijgsmacht, maar ook aan de taakuitvoering van de krijgsmacht, bijvoorbeeld bij politiemissies. Ontwikkelrichting De KMar blijft gepositioneerd tussen de politie en andere krijgsmachtdelen. De militaire politiezorg zal dichter bij de militair komen. De aanwezigheid op militaire complexen wordt vergroot en de drempel voor de militair tot de KMar wordt verlaagd, bijvoorbeeld door gebruik van digitale aangiftemogelijkheden. Over de militaire politiezorg worden gebiedsgebonden afspraken gemaakt met militaire commandanten en het OM. De KMar heeft de ambitie om een grote bijdrage aan wereldwijde missies te leveren, vanuit een gendarmeriegedachte. De KMar wil het concept van de geïntegreerde politiemissie verder uitbouwen. De KMar wil worden ingezet voor missies waar zowel militaire als politiecompetenties nodig zijn. Daarvoor wordt onder andere de samenwerking met andere gendarmerie- en MP-korpsen verbeterd. Meer over de Ontwikkelagenda? Op de Wapendag zijn de grote lijnen van de Ontwikkelagenda gepresenteerd. De komende tijd wordt de Ontwikkelagenda uitgewerkt en afgestemd met het gezag en beheer. KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 7

5 Vernieuwde Ontwikkelagenda CKMar: Een stevig fundament Vanaf het voorjaar van 2011 maakte de Commandant Koninklijke Marechaussee, luitenantgeneraal Dick van Putten, een tournee door het land om uitgebreid met het personeel te praten over het updaten van de Ontwikkelagenda. KMarMagazine stelde hem in de aanloop naar de presentatie op de Wapendag een aantal brandende vragen. Wat is de Ontwikkelagenda? In 2009 hebben we voor het eerst een strategisch plan in de vorm van de Ontwikkelagenda voor de Koninklijke Marechaussee opgesteld. We wisten dat het geen zin had om een gedetailleerd plan voor de komende 10 jaar te maken, want de wereld kan razendsnel veranderen. We hebben daarom in de Ontwikkelagenda een hoofdrichting beschreven. De Ontwikkelagenda is als het fundament van een brug die je bouwt terwijl je er overheen loopt. Als je fundament stevig is en je kracht is flexibiliteit, dan kan je altijd doorontwikkelen, wat er ook gebeurt. De Ontwikkelagenda is opgesteld in Het is nu twee jaar later. Is opeens alles anders? Als je de Ontwikkelagenda bekijkt, dan zul je zien dat het geen revolutie is. We maken als organisatie geen haakse bocht. Toch is er om ons heen veel veranderd. In het regeerakkoord is afgesproken dat er enorm wordt bezuinigd op Defensie en tegelijkertijd vindt de regering een aantal taken van de marechaussee zó belangrijk dat die versterkt worden. Daar staat echter geen extra geld tegenover. Ook bij een van onze belangrijkste partners, de politie, verandert veel door de vorming van de Nationale Politie. Dat betekent niet dat alles anders is, maar we wilden onze koers wél tegen het licht houden. Er verandert dankzij de bezuinigingen al heel veel bij Defensie. Is dat voorlopig niet even genoeg? Als je niks doet, bestaat de kans dat je wordt overvallen door alle ontwikkelingen en we houden er niet van om ons te moeten verdedigen. We willen zelf de agenda kunnen bepalen en pro-actief zijn. De huidige tijd waarin zoveel in beweging is, biedt ook volop kansen en mogelijkheden. Die houding merkte ik ook bij onze medewerkers toen we een tournee door het land maakten om over de Ontwikkelagenda te praten. Iedereen heeft een hoog ambitieniveau. Tegelijkertijd zijn we ook realistisch, al wil niemand de keuze maken om bijvoorbeeld een taak te laten vallen. Ook onze medewerkers zien veel kansen, maar er is minder geld. We moeten meer met minder, dus moet het slimmer. Zit het personeel van de Koninklijke Marechaussee op de Ontwikkelagenda te wachten? De Ontwikkelagenda richt zich op de toekomst. Mijn ervaring is dat wanneer ik over de ontwikkelagenda vertel aan onze mensen op de werkvloer, het verhaal erachter achter juist inspireert en vertrouwen geeft. Met het begrip Veiligheid van de staat kunnen we nu bijvoorbeeld heel duidelijk uitleggen wat de verbinding tussen al onze taken is. Ik merk dat dit onze mensen in hun kracht zet. De operatie staat centraal, maar het zijn de mensen die het doen, met goede leiders. Ik heb opnieuw gemerkt hoe betrokken en gemotiveerd onze mensen zijn. Zij denken heel goed mee over onze bijdrage aan de veiligheid van de staat en over de toekomst van de KMar. Wat is veiligheid van de staat eigenlijk? Eerder zeiden we dat we een politieorganisatie met een militaire status waren. Dat zijn we ook: een gendarmeriekorps met een grote diversiteit aan taken, vaak moeilijk uit te leggen aan de burger. Nu beschrijven we onze rol preciezer. Wij leveren een bijdrage aan de veiligheid van de staat. Wij richten ons op belangen van de rijksoverheid. Als je op die manier naar ons takenpakket kijkt, past het precies in elkaar: grenscontrole, strategische beveiliging, politiezorg op de luchthavens, bijdragen aan de integriteit van Defensie en internationaal optreden. Het legt een concrete verbinding tussen al onze taken. Het laat ook zien waarom al onze informatie zo belangrijk is en vanuit welke rol we samenwerken met al onze partners. Wij zijn de brug tussen twee werelden. We zijn thuis bij Defensie en complementair, aanvullend, aan de politie. De politie zorgt voor de veiligheid op straat, wij richten ons op de veiligheid van de staat. Wat betekent thuis bij Defensie? Ook Defensie werkt aan de veiligheid van de staat, dat verbindt ons. Elke marechaussee is 100% militair en daardoor kunnen wij wereldwijd flexibel ingezet worden, ook hoger in het geweldsspectrum en in moeilijke omstandigheden. We dragen bij aan de integriteit van de krijgsmacht, maar leveren ook een steeds grotere bijdrage aan missies. Het gaat dus niet alleen om policing the force, maar ook om joining the force. Defensie wordt nu, maar ook in de toekomst steeds vaker voor politiemissies ingezet en daar komt onze expertise in beeld. We halen de banden met Defensie overigens aan en zullen nog nauwer gaan samenwerken, bijvoorbeeld door meer collega s op paarse functies te plaatsen. De Ontwikkelagenda lijkt vooral te draaien om operationele speerpunten. Hoe zit het met de mensen? De mens staat centraal in onze organisatie. Niet voor niets waren twee belangrijke aanleidingen voor het herijken van de Ontwikkelagenda het Rapport Vliegenthart en het Werkbelevingsonderzoek. We hebben de afgelopen jaren enorm geïnvesteerd in onze mensen, in zingeving, werkbeleving, vakmanschap en leiderschap. Dat is inmiddels bijna vanzelfsprekend geworden. Daarom staat ook in de herijkte ontwikkelagenda Personeel benoemd als succesbepalende factor. De Ontwikkelagenda investeert in een aantal taken, maar er komt geen geld bij. Op andere dingen moeten we dus bezuinigen. Wat zou u willen zeggen tegen de mensen die hierdoor geraakt worden? We gaan bepaalde dingen minder of niet meer doen, om initiatieven rond onze operationele speerpunten mogelijk te maken. De huidige tijd zorgt ervoor dat we offers moeten brengen om het geheel van onze organisatie toekomstbestendig te maken. Dat zegt niks over de waardering die ik heb voor de inzet of de kwaliteiten van deze collega s. Als we ze goed uitleggen, dan zullen onze mensen de keuzes begrijpen. Ook zullen we ons maximaal inspannen om de betrokken collega s van werk naar werk te begeleiden, want we hebben hun ervaring op andere plaatsen waarschijnlijk hard nodig. KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 89

6 Vernieuwde Ontwikkelagenda PCKMar: Een aantal dingen extra goed doen De Ontwikkelagenda draait om drie belangrijke speerpunten. Plaatsvervangend Commandant KMar Hans Leijtens legt uit hoe die gekozen zijn: Op deze punten voegen we iets toe, hier zit onze kracht. We willen meerwaarde leveren in het veld waar we actief zijn. Dat leverde drie speerpunten op: de grenspolitietaak, bewaken & beveiligen en internationale en militaire politietaken. Grenspolitietaak: streep in het zand De grenspolitietaak draait om de fysieke grens van Nederland, de streep in het zand, legt Leijtens uit. Daar beheersen we vreemdelingenstromen en bestrijden we criminaliteit. We hebben eigenlijk drie soorten grenzen, de Europese buitengrens van Nederland, de Europese binnengrenzen van Nederland en de Europese buitengrenzen van andere Europese landen. Wat we doen per grens verschilt. We zijn langs de hele grens actief en richten ons op knooppunten. De bedoeling is niet om per se méér, maar wel om gerichter te controleren. We verwachten wel dat we steeds meer zullen helpen bij problemen verder weg, bijvoorbeeld in het kader van Frontex. Bewaken & beveiligen: blaffen én bijten De KMar draagt met taken op het gebied van bewaken en beveiligen bij aan de veiligheid van staatsbelangen. Leijtens: De KMar komt in beeld als het gaat om objecten met een hoog afbreukrisico, bijvoorbeeld bij de koningin of de Nederlandsche Bank. Daarnaast doen we aan specialistische beveiliging, bijvoorbeeld door airmarshalls, de Gewapende Beveiliging op Schiphol, VIP s in missiegebieden of ambassades in gevaarlijke landen. We gaan deze expertise nog meer onder de aandacht van het gezag brengen. Wat de KMar uniek maakt, is dat wij kunnen blaffen én bijten, zoals een echte waakhond. Blaffen is preventief aanwezig zijn, bijten is daadwerkelijk geweld aanwenden. Vanuit het geweldsmonopolie van de staat kunnen we allebei. Dat maakt ons geschikt voor beveiligingsklussen die de staat nooit kan uitbesteden. In dit werk gaan we de komende jaren nog heel veel beter worden. We gaan daarvoor investeren in techniek, maar ook in de mensen, bijvoorbeeld door ze breder inzetbaar te maken en modulair op te leiden. Internationale en militaire politietaken Onze ambitie is om nog meer in het buitenland actief te zijn, maar vanuit onze eigen toegevoegde waarde. We zijn militair én politie. Er zijn missies waar politie én marechaussee naartoe kan, er zijn ook missies waar marechaussees én militairen naartoe kunnen. Wij zeggen: als het niet uitmaakt wie er gaat, kies dan niet ons. Wij zijn gespecialiseerd in de combinatie politie én militair en willen ook zo worden ingezet. We denken dat er een groeiende vraag is naar gendarmeriemissies, missies vlak na een gewapend conflict, in gebieden waar gewone politie nog niet kan werken. Leijtens ziet het personeel als een belangrijke randvoorwaarde voor deze ambitie: Als we meer willen uitzenden, moeten we een aantal dingen goed regelen, bijvoorbeeld door een beter toegespitst personeelsbeleid. Hoewel politiemissies dus belangrijk blijven, ziet Leijtens ook een toekomst voor de traditionele militaire politietaak, hoewel er iets gaat veranderen: Het wordt meer militaire politiezorg dan militaire politiedienst. We komen dichterbij de militair en worden laagdrempeliger. We willen tegelijkertijd nog beter weten wat er speelt en met militaire commandanten en OM afspraken maken over waar we ons op richten. State of the art Om de speerpunten mogelijk te maken is er in de Ontwikkelagenda ook een aantal randvoorwaarden genoemd, zoals aandacht voor het Personeel en ICT. Ook Informatiegestuurd optreden noemt Leijtens als succesfactor: Dat is de motor onder de kap. We gaan flink investeren in communicatie, informatie en sturing. Wat dat betreft worden we state of the art. Een ander punt dat genoemd wordt is Identiteitsmanagement. We onderscheiden ons echt met onze vakkennis over documenten en identiteitsfraude. We zijn in Nederland dé topspeler en ook internationaal zijn we één van de toppers. Tijd en geld Generaal-majoor Hans Leijtens is heel kort en duidelijk over het waarom van de vernieuwde Ontwikkelagenda: We werken voor de BV Nederland. Als de BV Nederland verandert, veranderen wij mee. Anders komt er een dag dat je niet meer levert wat nodig is. Je kunt vaststellen dat er op zijn minst heel veel is veranderd sinds De afgelopen tijd hebben we met veel mensen gepraat over ons takenpakket en zijn we tot de conclusie gekomen dat we een keuze moesten maken. Uiteraard niet om met taken te stoppen. Wat we doen, blijven we doen. En wat we doen, doen we goed. Er zijn alleen een aantal dingen die we extra goed willen gaan doen en daar steken we dus ook extra tijd en geld in. KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 11

7 Massale actie, massale ondersteuning KMar ondersteunt grootste oefening van laatste vijftien jaar Twee weken lang toverde Falcon Autumn Noordoost- Nederland om in een frontlinie. De grootschalige oefening van 11 Air Manoeuvre Brigade - een combinatie van 11 Luchtmobiele Brigade en het Defensie Helikopter Commando - bracht circa 2500 militairen, zo n 400 voertuigen in het veld, over de weg en via luchtlandingen. Massale verplaatsingen, massale acties dus. Ook voor ons een geweldige oefening, oordeelt adjudant Wilco Jansen, coördinator Politiedienst van de brigade Krijgsmacht en Operationele Ondersteuning (KMOO) en projectleider tijdens Falcon Autumn. De KMar voerde drie taken uit ter ondersteuning van de oefening: allereerst het begeleiden van konvooien over de openbare weg, crowd control op de locaties waar acties plaatsvonden en natuurlijk gingen ook de normale militaire politietaken gewoon door. Pakketten De linie van de oefening schoof van Arnhem, via het TT-circuit in Assen, naar Marnehuizen, in het noordelijke puntje van de provincie Groningen. KMar-motorrijders zagen erop toe dat de militaire konvooien met ondermeer zware vrachtwagens, Mercedes Benz-terreinwagens en Fennek verkenningsvoertuigen steeds veilig van A naar B kwamen. Het is een keer wat anders dan de bekende routes die wij normaal rijden, vertelt Jansen enthousiast. Maar ook het aantal voertuigen, inclusief vrachtwagens met daarop bijvoorbeeld grote onderdelen voor een vouwbrug maken het uitdagend. De voertuigen verplaatsen zich van de Oranjekazerne in Schaarsbergen naar t Harde over een afstand van zo n vijftig kilometer. Vanaf daar gaat het konvooi tactisch verder, legt Jansen uit. Met twee motorrijders begeleiden we marseenheden in pakketten van 25 voertuigen. Zodoende zijn we hier dus wel de hele dag mee bezig. Falcon Autumn is de meest omvangrijke militaire oefening die de laatste vijftien jaar is gehouden op Nederlands grondgebied. Natuurlijk kon dat niet zonder de inzet van de Koninklijke Marechaussee. Tekst: tweede luitenant Joost Ploegmakers en Wouter Helders Foto s: sergeant Henry Westendorp Inzet collega s Zo n 120 KMar-collega s leverden een bijdrage aan Falcon Autumn. De reguliere militaire politietaken lagen bij de brigade waar de oefening zich op dat moment bevond. De meest belaste brigade was dan ook Drenthe-IJsselstreek. Daarnaast leverden ook de brigades Oostgrens-Noord, Veluwe en Waddengebied, Flexteam van district Noord-Oost en reservisten ondersteuning. KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 12 13

8 Coördinatie en communicatie Mede door de inzet van een commandovoertuig van de brigade KMOO, bezet door coördinator Verkeersondersteuning, adjudant Hans van Velthuijsen, kon tussen de motorrijders, de coördinator Verkeersondersteuning en de Landelijke Meldkamer KMar (LMK) kort en zakelijk gecommuniceerd en ingespeeld worden op ontwikkelingen op de route. Dit bleek wel op het moment dat op de A50 net voorbij het knooppunt Beekbergen een aanrijding met letsel plaatsvond. Direct met is met de LMK gecommuniceerd zodat alle motorrijders op de hoogte werden gesteld van de vertraging op de route. Foto pagina 12: Motorrijders begeleiden hun pakketten ook buiten de hoofdwegen. Foto: Evert-Jan Daniels, AVDD Adjudant Wilco Jansen (rechts) geeft instructies aan wachtmeester-1 Ad de Wit (links) en wachtmeester-1 Pim Veldhuis. Tijdens de verplaatsing blijft een motorrijder voor het pakket rijden. Hierdoor kan deze de snelheid en route van de marseenheid bepalen. De tweede motorrijder bevindt zich achter het laatste militaire voertuig en waarschuwt het achteropkomend verkeer. Dit was zeker nodig, omdat in meerdere marseenheden grote geniemiddelen en Luchtmobiele Speciale Voertuigen meereden, merkt Jansen op. Die voertuigen rijden gemiddeld ongeveer 60 kilometer per uur. Overige weggebruikers worden dan nog wel eens ongeduldig en willen dan gaan inhalen waar dat eigenlijk niet kan. Aan ons de taak om de verkeersveiligheid te waarborgen. Ter voorbereiding op de verplaatsing hebben alle motorrijders voorafgaand aan de daadwerkelijke verplaatsing de route verkend. Kapitein Laurens van Leussen, compagniescommandant van de Charlie-compagnie van 13 Infanteriebataljon Regiment Stoottroepen Prins Bernhard is zeer te spreken over de KMar ondersteuning. We hebben ongeveer twee uur over onze wegverplaatsing gedaan. Dankzij de begeleiders van de Koninklijke Marechaussee verliep de strategische verplaatsing soepel en zonder problemen en kunnen we ons nu gaan richten op de verdere voorbereiding van de oefening. We kunnen nu de voertuigen klaarmaken en ervoor zorgen dat alle belangrijke spullen op de snelst bereikbare plaats liggen. Een compliment dus aan de KMar. Nieuwsgierige burgers Doordat de oefening zich met name afspeelt op civiel terrein, hebben de marechaussees het met name druk met wegafzettingen en het te woord staan van nieuwsgierige burgers. Op de spectaculaire acties komen telkens weer drommen burgers af. Op de locaties waar de Luchtmobiele Brigade verwachtte dat veel oploop zou kunnen ontstaan, vroeg ze KMar-ondersteuning. Vooral bij de grote actie op het TT-circuit in Assen is het ontzettend druk met mensen die een kijkje komen nemen bij de militaire oefening. Bij de Hoogeveense Vaart, vlakbij het Drentse dorp Echten, moet het konvooi het water over. De brug blijkt onklaar gemaakt door de opstandelingen. Locatiecommandant namens de KMar is opperwachtmeester Wiegert van Gelder van de brigade Drenthe- Nieuwsgierige burgers worden te woord gestaan door de KMar. IJsselstreek. Hij staat zolang de actie duurt op locatie. We hebben het doodlopende weggetje richting de locatie van de actie afgezet. Burgers mogen door om te gaan kijken, maar dan natuurlijk zonder hun auto. Die kunnen ze op die parkeerplaats bij dat restaurant kwijt, zegt de opperwachtmeester, wijzend op de parkeerplaats op zo n dertig meter afstand. Het is nog niet heel druk geweest, en dat zal het ook wel niet worden, verwacht hij. De KMar is aanwezig met twee verkeersregelaars en twee motoren die eventueel het verkeer iets verderop kunnen regelen. Want het konvooi draait hier de grote weg op. In principe gaat dat tactisch, dus begeleiden wij ze niet. Maar als het een gevaarlijke situatie oplevert, kunnen wij altijd bijspringen. We moeten voorkomen dat het verkeer hier vast komt te staan. De meeste tijd is Van Gelder nog wel bezig met het te woord staan van nieuwsgierige burgers. Vaak oudmilitairen, merkt de locatiecommandant op. Ze komen naar je toe en vertellen verhalen over vroeger. Wij bieden ze een luisterend oor. Je moet soms wel wat geduld hebben, maar ook dat doen we met alle plezier. Dit is zo ontzettend gaaf Falcon Autumn vindt plaats midden in de bewoonde wereld. Publiek is van harte welkom, maar voor de veiligheid is het soms nodig om een stuk terrein af te zetten zodat de eenheden ongestoord hun oefening kunnen draaien. Zoals tijdens een gijzelingsactie in de Prins Bernhardhoeve, een voormalig beurscomplex in Zuidlaren. Eén van de grootste ondersteuningen die we tijdens Falcon Autumn voor onze rekening nemen, legt adjudant Wilco Jansen uit. De Bernhardhoeve ligt op een groot terrein met meerdere toegangswegen die allemaal afgesloten moeten worden. Aan de 16 marechaussees de taak om het toegestroomde publiek in de gaten te houden, terwijl het Korps Commando Troepen en militairen van 11 AMB de gijzelaars ontzetten. Dit is zo ontzettend gaaf, zegt wachtmeester-1 Pim Veldhuis die de wacht houdt bij een van de dranghekken. We doen ons werk terwijl de helikopters over ons hoofd heen scheren en we midden in de actie staan. Konvooibegeleiding, crowd control, ook voor de marechaussees zit er tijdens Falcon Autumn genoeg van hun gading bij. Daarnaast is het contact met de omwonenden ook erg leuk, vindt Veldhuis. Wij staan nu veel bij de afzettingen en dan vraagt het publiek honderduit over de oefening en wat de eenheden allemaal aan het doen zijn. En ja, die kinderen willen natuurlijk allemaal even op de motor zitten! KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 15

9 Grensbewaker houdt touwtjes in handen Poortje open, poortje dicht Tekst: Robert den Hartog Foto: Sjoerd Hilckmann en Hans Lebbe, AVDD KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 17

10 Het wordt betiteld als de grootste verandering binnen de grensbewaking tot nu toe. Het project No-Q(ueue) introduceert een nieuwe techniek die de grensbewaker ondersteunt bij het controleren van paspoorten: self service passport control. Plaatsvervangend brigadecommandant Grensbewaking Schiphol, majoor Hilbert Voogd, legt de nieuwe ontwikkeling, die een onderdeel is van het Programma Vernieuwing Grensmanagement (PVGM), uit. Wat is self service passport control en hoe werkt het? Self service passport control is een deels geautomatiseerde grenspassage. Een reiziger op Schiphol heeft straks bij de paspoortcontrole de mogelijkheid om voor deze nieuwe vorm te kiezen. De reiziger stapt in een sluis, waar hij automatisch wordt gefotografeerd en waar hij zijn e-paspoort laat uitlezen. De computer controleert of het paspoort authentiek is, of de paspoortfoto overeenkomt met de reiziger en of de reiziger voorkomt in opsporingsregisters. Als de computer concludeert dat het paspoort authentiek is, de reiziger en het paspoort overeenkomen en de reiziger niet voorkomt in de geraadpleegde opsporingssystemen, zal het poortje open gaan. Als er iets niet in orde is, blijft het poortje gesloten en wordt de reiziger verder geholpen door de grensbewaker. Het is, kortom, een nieuwe manier om de grens te passeren. En wat gebeurt er als het poortje dicht blijft? Per zes e-gates is er een toezichthouder: een grensbewaker die achter een balie het overzicht houdt. Met behulp van twee touchscreen computers kan de grensbewaker alle handelingen van de reizigers volgen en indien nodig ingrijpen. Deze toezichthouder werkt nauw samen met een mobiele grensbewaker die als het nodig is reizigers aan een extra controle kan onderwerpen. Want - en dat is erg belangrijk om te benadrukken - de e-gate bepaalt niet of iemand de grens mag passeren. De grensbewaker kan het systeem altijd overrulen als hij daar aanleiding toe ziet. De techniek vervangt dus niet de grensbewaker? Nee, dat zeker niet. Het is een hulpmiddel. Ten eerste kunnen niet alle reizigers gebruik maken van de e-gates. Je moet een e-paspoort hebben, waarop een foto is opgeslagen in een chip. In Nederland beschikt eind 2011 vrijwel iedereen over dit biometrische paspoort. Ook moet de reiziger in een EU-land, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein of Zwitserland wonen. Daarnaast moet de reiziger 18 jaar of ouder zijn. Ten tweede kan een computersysteem het gedrag van reizigers die in de rij staan niet profilen. Dat blijft een belangrijke taak voor de grensbewaker. Het aantal mensen dat Schiphol afhandelt, loopt de komende jaren op van 45 miljoen tot 70 miljoen per jaar. Door de inzet van self service passport control spelen we in op die groei, maar er blijft genoeg mensenwerk te verrichten. Er blijft genoeg mensenwerk te verrichten Wat is de inbreng van de toekomstige gebruiker geweest aan het project No-Q? Om de collega s niet te verrassen, hebben we ze al in het beginstadium van het project betrokken. Ze zijn bij verschillende onderzoeksfasen betrokken geweest, waaronder het testen van diverse poortjes. Iedereen is bij zogenaamde look and feel-sessies gevraagd naar zijn bevindingen en heeft aanbevelingen kunnen doen om tot de best werkbare en gebruiksvriendelijke situatie te komen. Alle aandachtspunten en eventuele valkuilen zijn behandeld. Ook zijn collega s naar Engeland geweest om te kijken hoe het systeem daar werkt, zijn er workshops gevolgd en instructiefilms beschikbaar. Wanneer zijn de eerste poortjes operationeel? Momenteel (begin oktober, red.) wordt nog hard gewerkt aan de bouw van de poortjes. Zowel bij Vertrek 3 als Aankomst 3 worden twaalf poortjes geplaatst. Ook het Schengenfilter krijgt twaalf e-gates. Er verdwijnen vijf oude paspoortbalies bij Vertrek 3. Eind oktober zullen de eerste poortjes in de terminal worden beproefd. We kunnen dan tijdens de laatste onderzoeksfase in december de nieuwe werkwijze gaan optimaliseren en (eventuele) problemen oplossen. Het doel is om begin 2012 officieel operationeel te gaan. Acceptatie erg belangrijk Door de komst van de nieuwe e-gates verandert het werk van de grensbewaker. Om de collega s goed voor te bereiden heeft de negende afdeling van de brigade een trainingsprogramma ontwikkeld. Wachtmeester-1 Kevin Felicia is één van die trainers en tevens vraagbaak voor No-Q. De training bestaat uit een theorie en een praktijkgedeelte, specificeert Felicia. Beiden duren één dagdeel. In het theoretische gedeelte behandelen we de e-gates in zijn algemeenheid. Hoe werkt het? Wat kan je ermee, en vooral wat kan je er niet mee? De praktijktraining zoomt in op de werkwijze tussen de grensbewaker en zijn mobiele collega. Hoe verhouden de rollen zich tot elkaar en hoe moet worden samengewerkt? In totaal moeten zeshonderd grensbewakers worden opgeleid. Ons voornaamste doel is straks alle collega s goed voor te bereiden op het werken met de e-gates. Door ze te trainen kunnen ze alvast vertrouwen krijgen in No-Q, zodat de nieuwe werkwijze straks makkelijker te accepteren is. Want acceptatie van de e-gates door de grensbewakers is erg belangrijk. Dan kan de brigade de kwaliteit van de grensbewaking borgen en zo mogelijk verhogen. Niet kintikken Wachtmeester Frank Smits is grensbewaker op Schiphol bij de paspoortbalies in Vertrek 3. Op die locatie worden straks 12 e-gates geplaatst. Binnen het project No-Q is Smits in de aanloopfase als toekomstige gebruiker van de e-gates betrokken geweest bij enkele brainstormsessies. Ik wacht gespannen af, reageert Smits op de vraag hoe hij tegen de introductie van de self service passport control aankijkt. Ik hoop dat alles werkt zoals van te voren door het projectteam is bedacht. Eerdere initiatieven op dit gebied werkten namelijk niet altijd zoals gewenst. De vooruitzichten zijn in ieder geval goed. Ik ben daarom ook erg nieuwsgierig naar dit systeem. Het klinkt hightech, mede door de introductie van de touchscreens. Smits is niet bang dat de computers in de toekomst de paspoortcontrole zullen overnemen. Het systeem zal een deel van ons werk uit handen nemen. Maar het is niet zo dat één computer straks zes paspoortbalies vervangt en wij alleen nog maar kintikken. We kunnen ons juist op andere zaken richten zoals het profilen van reizigers. Ik verwacht ook dat er genoeg werk zal voortvloeien uit meldingen bij de e-gates. KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 18 19

11 Een dagje kmarren met... KMar in de media Militairen van de Koninklijke Marechaussee maken momenteel in Kunduz deel uit van de politietrainingsmissie. Binnen de poort, op het daarvoor bedoelde trainingscentrum, verzorgen marechaussees de basisopleiding voor Afghaanse agenten. Buiten de poort monitoren marechaussees samen met de Koninklijke Landmacht de politiebureaus in Kunduz- Stad. Vanaf thuisbasis Kamp Kunduz sturen de groene en de blauwe de eenheden aan. Eén van die blauwe stafmedewerkers is opperwachtmeester William, werkzaam bij de sectie Operatiën. Onze staf plant, coördineert en evalueert de trainingen van de Afghaanse agenten. Ik lees alle patrouillerapporten, zodat we een helder beeld krijgen van de opleidingsniveau s en eventueel accenten kunnen zetten in de vervolgopleidingen. Dagelijks praten we iedereen van de sectie Operatiën bij over de afgelopen en de komende 24 uur. De Duitsers hebben alle slaapgedeeltes op ons gedeelde kamp vernoemd naar Duitse steden. Zo slaap ik dus elke avond in Oldenburg. Ik hoop dat ze er in Den Haag over nadenken hoeveel mensen ze hiernaartoe sturen. Het zou veel slimmer zijn om naar behoefte trainers te sturen, want nu zitten hier mensen voor niks, aldus een KMar-collega begin oktober in NRC Handelsblad. Ruim een week later maakt commandant der Strijdkrachten, generaal Peter van Uhm, bekend dat zeven marechaussees worden teruggehaald. De nieuwe ploeg zal uit tien militairen bestaan. De tien andere collega s blijven in Nederland achter de hand voor het geval ze toch nodig blijken te zijn. Er moet extra marechaussee worden ingezet om de veiligheid van Nederlanders te garanderen, dat zegt PVV-Kamerlid Eric Lucassen in De Telegraaf naar aanleiding van berichtgeving over de veiligheid van Nederlanders op Curaçao. VVD-Tweede Kamerlid André Bosman zegt in de Gelderlander steeds meer signalen te krijgen dat het de laatste tijd onveiliger op het eiland wordt, waardoor de marechaussee extra moet patrouilleren bij de marinekolonie. Op grond van talrijke ervaringen in het verleden hebben wij de stellige indruk dat de politie op Curaçao steevast wat harder gaat lopen als de marechaussee zich daar meldt, zo zegt voorzitter Jan Kleian van de militaire vakbond ACOM in De Telegraaf naar aanleiding van criminaliteit op Curaçao. Het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft samen met de Koninklijke Marechaussee en het Coördinatiecentrum Mensenhandel een handleiding opgesteld met te volgen stappen als er een vermoeden bestaat van mensenhandel, schrijft het Brabants Dagblad. Als stewardessen en grondpersoneel tijdens de opleiding en training leren signalen te herkennen, kan dat volgens het ministerie helpen mensenhandel tegen te gaan. Het ANP meldt dat het Openbaar Ministerie het niet eens is met een advocaat van twee militairen die de marechaussee verweet slecht onderzoek te hebben verricht. Raadsman Michael Ruperti kwam met de kritiek nadat de militaire kamer van de rechtbank in Arnhem de twee had vrijgesproken van poging tot doodslag op een man met extreem-rechtse sympathieën. Ruperti stelde dat zijn cliënten mede door het slechte werk ruim drie maanden onterecht hebben vastgezeten en werden geschorst. Het OM stelde dat dit een onterechte suggestie is en dat de marechaussee gedegen en goed onderzoek heeft verricht in een zeer complexe zaak, waarin door zeer veel personen verklaringen zijn afgelegd. Aan het eind van de film De Bende van Oss verschijnt de tekst: Een groot aantal marechaussees werd lid van de NSB. Historicus Jos Smeets reageert in De Gelderlander: Als kijker vraag je je af waar dat opeens vandaan komt. Volgens de regisseur wil hij daarmee de mensen prikkelen en aan het denken zetten en de film breder trekken. Wat hij echter beweert over de marechaussee is pertinent onwaar en het is een raadsel waar hij die nonsens vandaan heeft. En verder: heeft ondermeer de marechaussee bekeuringen uitgedeeld voor het verstoren van de paardrift van Veluwse herten (de Stentor); is een 64-jarige Nederlander op Schiphol aangehouden die werd gezocht voor kinderprostitutie ( was er een bonnenregen bij een controle van de marechaussee bij Hoogerheide (BN/De Stem); zijn na een achtervolging door Venlo twee autodieven aangehouden (Dagblad De Limburger); moeten luchtvaartmaatschappijen de gegevens van reizigers direct na het inchecken doorgeven aan de marechaussee (NOS); hebben financiële rechercheurs 85 duizend euro aan Noorse kronen aangetroffen in een kluis op Schiphol (Het Parool) en heeft de marechaussee op Schiphol een 20-jarige vrouw aangehouden op verdenking van heling, de vrouw had een tas gestolen en aangeboden op een advertentiewebsite (de Volkskrant). Als je vroeger bij de grens kwam, had je een probleem. Je mocht nog 10 kilometer doorrijden, daarna moest je het overgeven aan de Duitse collega s, zegt wachtmeester Stok in het Dagblad van het Noorden. Hij wijst er in de krant op dat er door de samenwerking in het grensgebied tussen de marechaussee en de Duitse politie meer mogelijkheden zijn in de strijd tegen grensoverschrijdende criminaliteit. De krant liep in oktober een dag mee met het Grensoverschrijdend Politieteam (GPT) bij Bad Bentheim (zie foto, bron: Dagblad van het Noorden). Een uitzendtraditie, samen met de rood-wit-blauwe-molen is het plaatsnaambord van Steenwijk. Een geschenk van de gemeente Steenwijkerland. De post is hier elke week weer een hoogtepunt. De brieven en kaarten die ik krijg van mijn vriendin, vrienden, familie en collega s hang ik op in mijn kamer. Mensenhandel is big business. Amnesty International schat dat smokkelaars per persoon enkele duizenden tot tienduizenden euro s verdienen. Er wordt in deze wereld veel geld verdiend, zegt ook André Hartman, teamleider van het sluisteam in een uitgebreide reportage van Het Parool. Alleen al het overhandigen van een paspoort kan twee- tot drieduizend euro per persoon opleveren. KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 21

12 Mensen De Groeten uit... Bevorderd (militair) Dienst verlaten (burger) Luitenant-generaal W.A.G. van de Water (Hoofddirectie Personeel) Kolonel E.M. Hoppe (Staf CKMar) Kapitein D.H.J. Jansen (Schiphol) Eerste luitenant A.J. Vos (Schiphol), S.A.J. Inpijn (Schiphol), L.A.M. Teeuwen (Schiphol) Adjudant-onderofficier K. Wijnstroot (Staf CKMar), R.P. Hagelaar (Schiphol) Opperwachtmeesterklasse J. Kuijer (Schiphol), S.D. Dusoswa (LOKKMar), J.A. Stuart (Zuid), D. Bestenbreur (West), J.T.M. van den Akker (LOKKMar) Wachtmeester der eerste klasse P.J.T.M. van den Hoogen (Schiphol), W.N. Baatje (Schiphol), I.L. van den Berg (Schiphol), R.J. Ensing (LOKK- Mar), P.J. van Kaam (West), M.J. op t Hof (Zuid), B.C.M. van der Velden (Zuid), A. van Veenendaal (Schiphol), R.A.D. Sahertian (Schiphol), T. Moseman (Schiphol), T.J. Kusse (Schiphol), D.G.M. Kaaijk (West), J.L. Jongejan (Schiphol), B. Jonkers (West), F. Costa da Graca (Schiphol), P.B.H. Voorjans (Zuid), J.J. Kemman (Noost-Oost), J. den Breejen (DLBE), M.J.M. van Erve (DLBE) Marechaussee der eerste klasse J. Schoen (West), S. de Haan (West), M. Vethaak (West) Dienst verlaten (militair) Brigadegeneraal R.J.F.M. Veltman (Schiphol) Luitenant-kolonel A.M. Steinebach (Staf CKMar) Majoor L. Bregman (Staf CKMar) Kapitein L.H.R.F. van den Boorn (DLBE) Adjudant-onderofficier P. Michel (Staf CKMar), R.F. Makelaar (DLBE), G. van de Mheen (DLBE), T.J. Oosterholt (Staf CKMar), W.P.M. van Lith (DLBE) Opperwachtmeester H.T. van Stokkem (Zuid), H.A.M. de Haan (Noord-Oost), C.C. Kromhout (DLBE) Wachtmeester der eerste klasse C.P.L. Kersten (DLBE), R.J.G. Mensink (Zuid), A.L.P. Cornelissen (Schiphol), F. Gaemers (Schiphol), M. Vermeulen (Schiphol), H.A.P. Broekman (DLBE), J.H.H. Bruning (Noord-Oost), H.W.M. Pisters (Zuid) Wachtmeester J. van Westen (Noord-Oost), T.G.J. Verbroekken (Zuid), S.J. Kamp (Noord-Oost) Marechaussee der eerste klasse M.E. Dijkstra (Schiphol), B. van de Graaf (West), M. van Valkengoed (West), W.M. Kuijper (LOKKMar), S. Marinus (Schiphol), E. van Herk (West), R.J.H. Jacobse (Schiphol), R.G.M. van der Sande (DCIOD: JFC-HQ Brunssum), D.S. Meinders (Noord- Oost), M.B.A. Dirven (West) Marechaussee der tweede klasse S. Broer (LOKKMar), M. van Aalten (LOKKMar), S. Shahwerdi (West) Schaal 8 E.R. van der Velden (Zuid) Schaal 4 C.Z. J.C.M. Denie (Staf CKMar) De gegevens zijn onttrokken aan Peoplesoft. Indien een mutatie niet correct is dient u contact op te nemen met uw eigen P-dienst. Logroño, Spanje Met tien man van de Bijstandseenheid van district West hebben we begin oktober deelgenomen aan de vierde European Gendarmerie Force oefening in Noord-Spanje. Onder de vlag van EUROGENDFOR voerden we een denkbeeldige politiemissie uit in een instabiele regio met etnische conflicten. In een multinationale eenheid van zo n 170 man beoefenden we een week lang allerlei politietaken. Met Spaanse Guardia Civil, Italiaanse carabinieri, Franse gendarmerie en gendarmes uit Portugal, Polen, Roemenië en Turkije vormden we een bont gezelschap. De voertaal was Engels, maar in de praktijk bleken met name onze oudere buitenlandse collega s daar niet altijd even vaardig in. Omdat ik aardig goed Spaans en Frans spreek, kreeg ik dus al snel de rol van pelotonscommandant. Bij de actie was de klik er zondermeer. Dan spreek je in no time dezelfde De Groeten uit... Kiev (Oekraïne) taal. We moesten ondermeer een gegijzelde burgemeester zien te bevrijden uit handen van demonstranten. Een typische crowd & riot control actie, waarbij elke nationaliteit een eigen taak kreeg. De actievoerders gingen helemaal los toen wij het gebouw binnenvielen. Flessen, meel, autobanden, van alles gooiden ze naar beneden. Toch hadden onze mensen de eerste keer de situatie al na zo n 10 minuten onder controle. Daar waren de collega s wel van onder de indruk. Dus maakten ze het ons de tweede keer nog wat lastiger. Dat alles bij een temperatuur van 32 graden, dus je kunt je wel indenken hoe smerig we telkens waren! Over de gehele week gezien een zeer leerzame en geslaagde oefening. Adjudant Jan Noordhoek Sectiecommandant BE West KMAR MAGAZINE november 2011 Het maandblad voor medewerkers van de marechaussee pagina 23

13 ...op de valreep KMar Bushmaster in Kunduz De militairen van de politietrainingsmissie in Kunduz treden per definitie paars op. Landmachters en marechaussees vormen samen de Police Operational Mentoring & Liaison Teams (POMLT) van 1 (NLD) Police Training Group. Bijzonder dus dat één POMLT-team steevast met een KMar Bushmaster de poort uitrijdt. Chauffeur, voertuigcommandant, boordschutter en de passagiers achterin zijn allemaal van KMarhuize. Alleen de algemeen militair verpleegkundige is landmachter. Wachtmeester Andries, wachtmeesters-1 Arjen, Bauke, Wout en opperwachtmeester Ramon verrichten zelf ook al het onderhoud aan hun voertuig. Ze konden bij het werkbezoek van luitenant-generaal Dick van Putten aan Kunduz dan ook op de warme belangstelling van CKMar rekenen. Teamoefening brigade Utrecht De helft van Nederland dreigt onder water te lopen en daardoor moet de brigade Utrecht uitwijken naar Den Helder. Dat was het scenario van een meerdaagse teamoefening van de brigade in het kader van bewaken en beveiligen. De collega s van de brigade Utrecht kregen de opdracht om te verkassen en hun taken in het noorden voort te zetten. Het verplaatsen naar de oefenlocatie, een kaartleesoefening, het opbouwen van een bivak, roeien, een vuurwapengevaarlijke verdachte uit een pand met verdiepingen halen, een route met hindernissen voltooien en diverse teambuildingsoefeningen waren activiteiten die de revue passeerden. Onderscheiding voor Belgische professor De Belgische professor Willy Bruggeman is in Den Haag benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn verdiensten op het gebied van internationale politiesamenwerking in het algemeen en de Nederlandse politie en marechaussee in het bijzonder. Bruggeman is bijzonder hoogleraar politiewetenschappen aan het Benelux Universitair Centrum. Van 1993 tot 2003 was hij plaatsvervangend directeur van Europol. Hij trad regelmatig op als adviseur voor de Nederlandse politie en de Koninklijke Marechaussee. Bruggeman is eveneens verbonden aan diverse opleidingen voor de Nederlandse politie en de KMar. Een van zijn aandachtsgebieden is de Europese samenwerking bij de aanpak van grensoverschrijdende criminaliteit.

Zonder vrees en zonder blaam

Zonder vrees en zonder blaam Zonder vrees en zonder blaam Toekomstige ambities van de Koninklijke Marechaussee Commando Koninklijke Marechaussee In 2014 viert de Koninklijke Marechaussee (KMar) haar 200-jarig bestaan. Met de wapenspreuk

Nadere informatie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie Reservist bij de Koninklijke Marechaussee De leukste baan! naast je werk of studie Operationeel Centrum Mobiel toezicht veiligheid Grensbewaking Schiphol Beveiliging Koninklijk Huis Als het erop aankomt

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

Toespraak CKMar bij ceremoniële kranslegging bij graf M.C. van Houten op 7 februari Ik sta hier vandaag voor u met een dubbele pet.

Toespraak CKMar bij ceremoniële kranslegging bij graf M.C. van Houten op 7 februari Ik sta hier vandaag voor u met een dubbele pet. Toespraak CKMar bij ceremoniële kranslegging bij graf M.C. van Houten op 7 februari 2014 Geachte aanwezigen, Van harte welkom. Ik sta hier vandaag voor u met een dubbele pet. Ten eerste als commandant

Nadere informatie

1. Inleiding. 2. Taken en organisatie Koninklijke Marechaussee (KMar)

1. Inleiding. 2. Taken en organisatie Koninklijke Marechaussee (KMar) 1. Inleiding Tijdens de uitvoering van de departementale takenanalyse, waarvan ik u de resultaten op Prinsjesdag heb aangeboden, is de rol en de positionering van de Koninklijke Marechaussee (KMar) diverse

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW Samen bruggen bouwen Het manifest: de basis van en voor SDW Inhoud Samen bruggen bouwen 10 4 6 De basis van en voor SDW Waarom bestaat SDW? 8 Waar willen we naar toe? Van waaruit handelen wij? Onze belofte

Nadere informatie

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier.

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

Weerbaarheidsnieuws. Thema: duurzame inzetbaarheid. Nr. 17 NIEUWSBRIEF. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws

Weerbaarheidsnieuws. Thema: duurzame inzetbaarheid. Nr. 17 NIEUWSBRIEF. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws Programma Versterking Professionele Weerbaarheid NIEUWSBRIEF Nr. 17 juli 2015 Weerbaarheidsnieuws Eind 2015 stopt het programma. De onderzoek-portefeuille gaat over naar de Politieacademie. Tijdens het

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee,

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, In de ruim zeven maanden dat ik nu Inspecteur der Veteranen ben, heb ik in ieder geval één ding geleerd: Veteranen komen vooral naar een reünie

Nadere informatie

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8

Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8 Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet. De Pet van een Douanier. GROEP 7-8 Hé. Hallo! Wat ontzettend leuk dat je naar mij kijkt. Ja, je ziet het goed. Ik ben een pet. Nee, ik ben niet pet. Ik ben EEN pet.

Nadere informatie

Verslag Landelijke Bijeenkomst Expertgroepen 21 november 2013

Verslag Landelijke Bijeenkomst Expertgroepen 21 november 2013 In Nijkerk kwamen op donderdag 21 november 120 leden van de expertgroepen multicultureel vakmanschap (mcv) bijeen. Dagvoorzitter Roy Segers en Sidney Mutueel openen de dag en zij heten allen aanwezigen

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, ter gelegenheid van de medaille-uitreiking op 7 november 2013 te Den Haag.

Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, ter gelegenheid van de medaille-uitreiking op 7 november 2013 te Den Haag. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, ter gelegenheid van de medaille-uitreiking op 7 november 2013 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Minister Opstelten,

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009?

1. Hoeveel uur per week zaten jongeren op internet in 2009? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt de leeskaart: zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Wat doen jongeren op internet? Onder 13-

Nadere informatie

Wat doen jongeren op internet?

Wat doen jongeren op internet? Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Datum 6 januari 2016 Onderwerp Gespreksnotitie Nationaal Rapporteur rondetafelgesprek kindermisbruik. Geachte voorzitter,

Datum 6 januari 2016 Onderwerp Gespreksnotitie Nationaal Rapporteur rondetafelgesprek kindermisbruik. Geachte voorzitter, 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Tweede Kamer der Staten-Generaal t.a.v. de voorzitter van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie mevrouw L. Ypma Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt

Nadere informatie

Samen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl

Samen zijn wij sterk. Even voorstellen... Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Donateur worden? Kijk op www.buddyhulp.nl Samen zijn wij sterk Even voorstellen... Foto: Roy Beusker Buddyhulp is voor mij een winnaar. Ze hebben een plan. Ze denken in mogelijkheden. En ze laten iets

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen? Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het

Nadere informatie

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag

Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag > Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directoraat-Generaal Belastingdienst Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag

Nadere informatie

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers gezocht: vrijwilligers Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie Gezocht: vrijwilligers Bureau Buitenland is onderdeel van Reclassering Nederland. Wij begeleiden

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Beleving op Schiphol

Beleving op Schiphol Beleving op Schiphol Schiphol wil Europe s preferred airport zijn. Dat lukt aardig: onze nationale luchthaven is ook dit jaar weer verkozen tot de beste van Europa en tot de nummer drie op de wereldranglijst.

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

De Koninklijke Marechaussee is een gendarmeriekorps, een politiekorps met militaire status. Dat betekent dat onze medewerkers zowel militair als

De Koninklijke Marechaussee is een gendarmeriekorps, een politiekorps met militaire status. Dat betekent dat onze medewerkers zowel militair als 200 n200 jaar als het erop aa komt 1 8 1 4-2 0 1 4 De Koninklijke Marechaussee is een gendarmeriekorps, een politiekorps met militaire status. Dat betekent dat onze medewerkers zowel militair als politieman

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8

maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8 Pensioen krant maart 2015 Schoonmaken is echt een vak pagina 6 Nieuwe regels voor uw pensioen pagina 4 Pensioenleeftijd naar 67. En nu? pagina 8 Pensioenheld De website legt alles duidelijk uit Karin Kars

Nadere informatie

MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN

MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN INLEIDING Voorwoord Commandant der Strijdkrachten CONTEXT De complexe omgeving waarin bij Defensie leiding wordt gegeven

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Paspoort Ik houd mijn spreekbeurt over paspoorten. Sommige van jullie zijn vast wel eens naar het gemeentehuis geweest om met jullie vader of moeder een paspoort te halen. Ik moest ook een keer mee en

Nadere informatie

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012

Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, Symposium LifeLines, Groningen (UMCG), 1 oktober 2012 Dames en heren, [Inleiding] Ik vind het wel leuk, maar ook een beetje spannend. Maar moet

Nadere informatie

werken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer

Nadere informatie

persbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht

persbericht 1 COVM Grote Defensie-oefening Falcon Autumn in midden-, oost- en noord-nederland 1 vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Koninklijke Luchtmacht 4S Koninklijke Luchtmacht COVM vib. L.auvardsn [Nr. LWI/c s3/ Datum 26juli208 Ministerie van Defensie Defensie Helikopter Commando Vliegbasis Gilze-Rijen persbericht wwwiuchtmacht.ni Contactpersoon Sectie

Nadere informatie

Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Let op: Alleen gesproken woord geldt! Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter opening van het congres Maak jezelf Zichtbaar op 11 maart 2010 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, We leven in het

Nadere informatie

Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden

Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden Test over resultaatgericht managen en coachend leidinggevenden zeker gedeeltelijk niet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Voor discussies heb ik geen tijd, ík beslis. Medewerkers met goede voorstellen

Nadere informatie

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger!

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Vooraf Psychisch verzuim Problemen. Op het werk of privé. Die Psychisch verzuim is ziekteverzuim vanwege hebben we allemaal wel eens. Uw psychische

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen,

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen, Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter gelegenheid van de eerste deeltijdopleiding Middelbare Defensie Vorming te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank u wel kolonel Lambrichts,

Nadere informatie

Datum 16 september 2016 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de inzet van militairen op Schiphol

Datum 16 september 2016 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de inzet van militairen op Schiphol 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag > Retouradres Postbus 0011 500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 0018 500 EA Den Haag DKR KV Schedeldoekshaven 00 511 EZ Den Haag Postbus 0011 500 EA Den Haag

Nadere informatie

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf ASSERTIVITEIT beter communiceren vanuit jezelf Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

SPREEKBEURT POLITIE. Ga een dagje op stap met politieagent Arjan en leer meer over de politie

SPREEKBEURT POLITIE. Ga een dagje op stap met politieagent Arjan en leer meer over de politie SPREEKBEURT POLITIE Ga een dagje op stap met politieagent Arjan en leer meer over de politie Wat doet een politieagent? WELKOM DE POLITIEPRAKTIJK helpen bij een ongeluk pak de winkeldief! bekeuren en aanhouden

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Datum 8 december 2017 Betreft Beantwoording van de Kamervragen van het

Nadere informatie

P e r sbe r ± cht. Conclusie evaluatie Politiewet 2012: doorontwikkelen en verbeteren. Ministerie van Justitie en Veiligheid. Datum 16 november 2017

P e r sbe r ± cht. Conclusie evaluatie Politiewet 2012: doorontwikkelen en verbeteren. Ministerie van Justitie en Veiligheid. Datum 16 november 2017 Ministerie van Justitie en Veiligheid Directie Communicatie P e r sbe r ± cht Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 :s::rnh!jenv Contactpersoon Margriet Bokhorst T 06 46767704 Datum 16 november

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

Met een bijschrijving kan na 26 juni 2012 niet meer gereisd worden.

Met een bijschrijving kan na 26 juni 2012 niet meer gereisd worden. Geldigheid kinderbijschrijving Wat is het gevolg van het vervallen van de geldigheid van de bijschrijving? Om naar het buitenland te reizen hebben kinderen vanaf 26 juni 2012 een eigen paspoort of Nederlandse

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

overigens niet ongewoon; uit recent onderzoek van Nyenrode blijkt dat 69 % van de bedrijven in Nederland een familiebedrijf is.

overigens niet ongewoon; uit recent onderzoek van Nyenrode blijkt dat 69 % van de bedrijven in Nederland een familiebedrijf is. Beste heer De Haan, Bij deze ga ik graag alsnog in op uw verzoek om nadere informatie. Ik kan en wil niet alles delen omdat een deel nog voorligt bij de rechtbank. Toch hecht ik er aan om met u mijn kant

Nadere informatie

Overzichtelijk verzekerd, gemakkelijk geregeld. Compleet bij Elkaar Pakket

Overzichtelijk verzekerd, gemakkelijk geregeld. Compleet bij Elkaar Pakket Overzichtelijk verzekerd, gemakkelijk geregeld Compleet bij Elkaar Pakket 2 Compleet bij Elkaar Pakket Gemak, overzicht en een rustgevend gevoel In het Compleet bij Elkaar Pakket kiest u alle schadeverzekeringen

Nadere informatie

Deze cirkel bestaat uit vijf stappen die u kunt doorlopen om uw wervingscampagne systematisch op te zetten. Waar wil je vrijwilligers voor werven?

Deze cirkel bestaat uit vijf stappen die u kunt doorlopen om uw wervingscampagne systematisch op te zetten. Waar wil je vrijwilligers voor werven? Werving U wilt nieuwe vrijwilligers werven. Mensen die één keer aan een actie meedoen, mensen waar u af en toe een beroep op kunt doen, of mensen die voor langere tijd willen meewerken. U wilt hen in elk

Nadere informatie

uitreiking van de herinneringsmedaille Vredesoperaties. Berckmoes-Duindam, Tweede Kamer.

uitreiking van de herinneringsmedaille Vredesoperaties. Berckmoes-Duindam, Tweede Kamer. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, generaal T.A. Middendorp, tijdens de uitreiking Herinneringsmedaille Vredesoperaties op 12 oktober 2012 te Apeldoorn. Let op. Alleen gesproken woord geldt!

Nadere informatie

Ministerie van Veiligheid en Justitie

Ministerie van Veiligheid en Justitie Dienst Terugkeer en Vertrek Ministerie van Veiligheid en Justitie Hoofdkantoor b 14augustus2014 I J age Interne Weekrapportages (gedeeltelijk) Datum openbaar Dienst Terugkeer en Vertrek Bijlage nummer

Nadere informatie

OPDRACHT 1 : SCRIPT EN INTERACTIEVE VERSIE VAK : SCHRIJVEN --LOIS VEHOF--

OPDRACHT 1 : SCRIPT EN INTERACTIEVE VERSIE VAK : SCHRIJVEN --LOIS VEHOF-- OPDRACHT 1 : SCRIPT EN INTERACTIEVE VERSIE VAK : SCHRIJVEN --LOIS VEHOF-- Confrontatie scene Written by Loïs Vehof Genre: Avontuur Locatie: De oude tempel Protagonist: Wachter Antagonist: Dief Conflict:

Nadere informatie

Nederlanders aan het woord

Nederlanders aan het woord Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband?

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband? Participatief leiderschap Hoe leid je een samenwerkingsverband? Mr. Drs. Lucien Stöpler Justice in Practice December 2014 Participatief leiderschap: Hoe leid je een samenwerkingsverband? 2014 Justice in

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Kinderrechtenverdrag voor kinderen en jongeren Waarom? Alle kinderen in de hele

Nadere informatie

De redactie zette de vijf service providers die

De redactie zette de vijf service providers die SERVICE PROVIDERS rondetafel service ProviDing Dient kwaliteit advies Service providers dragen bij aan een hoge kwaliteit van financieel advies. Ze noemen het heel belangrijk ervoor te zorgen dat beleidsmakers

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Toeristen in Nederland

Toeristen in Nederland Toeristen in Nederland Het is bijna zomer. Veel Nederlanders gaan lekker op vakantie naar het buitenland. Maar er komen ook heel veel buitenlandse toeristen naar Nederland. Hoeveel zijn dat er eigenlijk?

Nadere informatie

Vervoer gevaarlijke stoffen

Vervoer gevaarlijke stoffen Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie

Nadere informatie

13 37 38 39 43 100 EXMENVRGEN IJ HET FOTOOEK EN DE FILM NR NEDERLND Nummer Vraagtekst Correcte antwoord vb01 U ziet de Nederlandse vlag. Wat zijn de kleuren van de Nederlandse vlag? vb02 U ziet een foto.

Nadere informatie

De TalentenCoach, centrum voor mobiliteit en ontwikkeling

De TalentenCoach, centrum voor mobiliteit en ontwikkeling Het beste uit jezelf halen en met plezier werken De TalentenCoach, centrum voor mobiliteit en ontwikkeling Tekst: Fenny Brandsma / Fotografie: Kees Winkelman Wat zijn je talenten en hoe zet je ze effectief

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven

Schriftelijke vragen Van Bommel over de arrestatie van een Afghaanse burger in Kamp Holland en het gebruik van particuliere beveiligingsbedrijven Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 29 februari 2008 Ons kenmerk D/2008003878

Nadere informatie

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN

Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN UITGAVE VAN UNICEF NEDERLAND Kinderrechtenverdrag VOOR KINDEREN EN JONGEREN 2 Waarom? Alle kinderen in de hele wereld hebben rechten. Jij dus ook. Omdat jij

Nadere informatie

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING Als kinderen naar het voortgezet

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

van de juiste contacten, is natuurlijk bij het VNO-NCW ongeëvenaard.

van de juiste contacten, is natuurlijk bij het VNO-NCW ongeëvenaard. Concept-inleiding staatssecretaris van Defensie, Henk van Hoof, ter gelegenheid van de presentatie van het Platform Defensie - Bedrijfsleven, Pulchristudio, Den Haag, 3 november 1999 Graag geef ik een

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd: De begrotingsstaat van het Ministerie

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Zuidwillemsvaart. Paul van Donk en Teun Geenen

Zuidwillemsvaart. Paul van Donk en Teun Geenen Zuidwillemsvaart S ochtends moesten wij om 8 uur op school zijn om in de bus te stappen richting Den Bosch. Toen wij daar aankwamen kregen wij een lekker bakske koffie, en mochten wij het museum van het

Nadere informatie

Nu ook op mobiel of tablet! quez.movisie.nl. QueZ. Vragen naar zelfregie

Nu ook op mobiel of tablet! quez.movisie.nl. QueZ. Vragen naar zelfregie Nu ook op mobiel of tablet! quez.movisie.nl QueZ Vragen naar zelfregie Colofon Auteurs: Cora Brink, Anouk Poll en Petra van Leeuwen Met dank aan: Oda Berkhout (Beweging 3.0), Ieke Bron en Tineke van Dijk

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

We hielpen hem zelfs een keer mee door een verkeerd bezorgde brief op het juiste adres te bezorgen!

We hielpen hem zelfs een keer mee door een verkeerd bezorgde brief op het juiste adres te bezorgen! We hebben in groep 1/2 C de afgelopen weken over het thema Post gewerkt. We hebben geleerd wat er gebeurt met de post wanneer je bijvoorbeeld een brief door de brievenbus doet. We hebben kaarten gemaakt,

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek

Online Psychologische Hulp Angst & Paniek Online Psychologische Hulp Angst & Paniek 2 Therapieland Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Angst & Paniek van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Coalitielid met hart en ziel

Coalitielid met hart en ziel Coalitielid met hart en ziel Samenwerken vind ik belangrijk omdat... Peter Rooze 29 januari 2011 Teambuilding en samenwerking. Resultaten: 1. Kennismaking met - motieven van - collega s. 2. Betere samenwerking.

Nadere informatie

Klanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS

Klanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS 2011 Klanttevredenheid Vereenzaming Ouderen Soest VOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 Klanttevredenheidsonderzoek Vereenzaming

Nadere informatie

van Buitenlandse Zaken Postbus 20701 Postbus 20061 2500 ES s-gravenhage 2500 EB s-gravenhage Telefoon 070-3188188 Telefoon 070-3486486

van Buitenlandse Zaken Postbus 20701 Postbus 20061 2500 ES s-gravenhage 2500 EB s-gravenhage Telefoon 070-3188188 Telefoon 070-3486486 Ministerie van Ministerie van Defensie Buitenlandse Zaken Postbus 20701 Postbus 20061 2500 ES s-gravenhage 2500 EB s-gravenhage Telefoon 070-3188188 Telefoon 070-3486486 Aan: de Voorzitter van de Tweede

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 30 176 Functioneren Koninklijke Marechaussee Nr. 33 BRIEF VAN DE MINISTER EN STAATSSECRETARIS VAN VEILIGHEID EN JUSTITIE Aan de Voorzitter van

Nadere informatie