itsme BESTAAT ÉÉN JAAR Een betere wereld begint bij onszelf is LED-verlichting het ultieme doel, of slechts een middel?

Transcriptie

1 JAARGANG 9 - APRIL 2012 KENNISMAGAZINE VOOR DE INDUSTRIËLE MARKT EEN MOOI MOMENT VOOR EEN TERUGBLIK itsme BESTAAT ÉÉN JAAR Het groene beleid van itsme en ES Elektro Een betere wereld begint bij onszelf itsme Industrial Automation Training Nieuws 18 is LED-verlichting het ultieme doel, of slechts een middel?

2 VOORWOORD Iets Het is voorjaar. En ieder voorjaar lijken er minder makke schapen te zijn. Gelukkig maar. Want wie wil er tegenwoordig nou mak opgaan in een kudde? Een schaap met vijf poten, dat is wat anders. Het lijkt erop dat we dat allemaal moeten worden. Dus combineren we - zo goed het gaat - wat er van ons wordt verwacht: kwaliteitsverbetering én kostenverlaging, lean én green, werk én privé. En hopelijk ook het nuttige én het aangename. meer dan een jaar geleden hebben wij gekozen voor een nieuwe naam, waarmee wij staan voor de inspiratie die wij delen. En dus staat industrie vooraan in onze naam: Industrial Technology and Supply for Mechanical and Electrical; itsme. Want industrie zit in ons DNA. Daarom combineert het ook lekker met ons in uw team. Ouderwets gedreven om u te ondersteunen, gaat bij ons betrouwbare levering hand in hand met voortdurende innovatie van onze diensten. Gericht op onze gezamenlijke toekomst. De betrouwbare adviseurs van ES Elektro en Hoogland- In het algemeen gaat combineren een stuk makkelijker als mensen bij elkaar passen. En als je op elkaar ingespeeld bent, voelt het ook goed om samen te brengen. Mennens en de specialisten en experts van itsme Solutions dragen bij aan uw kwaliteitsverbetering én kostenverlaging, aan lean én aan green. In een orkest, in een voetbalteam of in een bedrijf. Goed combineren betekent ook de goede keuzes maken. Je kunt nu eenmaal niet alles verenigen. Samen zijn wij uw schaap met vijf poten! Laat u ons weten of we nuttig zijn (én aangenaam)? Henk Oude Brunink

3 Een betere wereld begint bij onszelf. Het groene beleid van itsme en ES Elektro. 010 itsme bestaat deze maand één jaar. Een mooi moment voor een terugblik. 019 itsme Industrial Automation Training Nieuws. 004 Een betere wereld begint bij onszelf 016 Energie besparen met een warmtebeeldcamera 006 Rittal warmtewisselaar 018 Activiteitenagenda 007 Energie besparen door frequentieregelaars 018 Vernieuwde trainingen machineveiligheid 008 Energiebesparen met Danfoss VLT 019 Training Nieuws 010 itsme een naam die men onthoudt 020 Cursusrooster 012 LED-verlichting het ultieme doel, of slechts een middel? 022 Zelfherstellende kortstroomsluitbegrenzer 014 Energie besparen met licht 023 Pilz introduceert nieuwe contactuitbreidingsrelais 015 Energie-efficiency binnen handbereik 023 Overspanningsbeveiliging voor SMA-antenneaansluitingen

4 GROEN IS IN! Een betere wereld begint bij onszelf Het groene beleid van itsme en ES Elektro Groen is in! Of het nou is om schwung te geven aan het imago van de eigen organisatie, of vanuit de overtuiging een bijdrage te willen leveren aan een beter milieu, iedereen is ermee bezig. Bijkomend voordeel: vaak levert het u nog besparingen op ook! De medewerkers van ES Elektro geven u regelmatig adviezen die bij kunnen dragen aan een groene(re) bedrijfsvoering in uw organisatie. Voorbeelden hiervan zijn de warmtebeeldcamera bij Waternet in Amstelveen en de frequentieregelaars voor Wienerberger Nuance, zoals beschreven elders in deze SIGNAAL. Omdat een betere wereld bij jezelf begint, vinden wij dat ook wij ons steentje moeten bijdragen. Wij gunnen u graag een kijkje in onze keuken. Vervoermanagement Ons vervoermanagement is gericht op het terugbrengen van de ongunstige effecten van mobiliteit. Bijvoorbeeld in het zakelijk verkeer en in goederentransport; facetten waar wij als adviseur en distributeur dagelijks mee te maken hebben. Maar waar wij ook invloed op hebben! Vanuit het centraal distributiecentrum van ES Elektro in Raamsdonksveer rijden dagelijks vrachtwagens om te zorgen dat uw bestellingen op de juiste plaats en de juiste tijd worden geleverd. De vrachtwagens die wij de afgelopen vier jaar hebben aangeschaft voldoen allemaal aan de EURO 4-norm: een Europese emissiestandaard waarin bepaald is hoeveel schadelijke stoffen mogen worden uitgestoten in het milieu. Om onze levertijden altijd te garanderen, vervoeren wij uw producten ook met ingehuurd transport via DPD. Dit vervoer is CO₂-neutraal. Reductie van de CO₂-uitstoot wordt zoveel mogelijk toegepast en, indien niet volledig te realiseren, door DPD zelf gecompenseerd in het kader van hun Total Zero programma. Technisch Commercieel Adviseurs van de itsme Solutions gaan regelmatig op pad met volledig uitgeruste bestelwagens om u op locatie zo goed mogelijk van dienst te zijn. Deze bestelwagens voldoen aan de Euro 5-norm en daarmee ruimschoots aan de gestelde milieu-eisen. Voor ons wagenpark geldt een normering op de CO 2 -uitstoot van lease-auto s. Sietse Langevelt, Manager Facilitaire Zaken bij itsme, legt uit: Dat betekent dat er een milieutoeslag geheven wordt op lease-auto s die boven een jaarlijks bepaalde CO₂-norm komen. Iedere medewerker die een auto van de zaak mag rijden heeft de keuze voor een auto onder de CO₂-norm. Wil men een zwaardere motor of ander type auto, dan wordt al naar gelang de CO₂-uitstoot hoger is, gestaffeld een malus toegepast om zo milieuvriendelijk 004

5 rijden te stimuleren. De gelden die vrijkomen uit deze malusregeling worden apart gezet om op termijn de aanschaf van laadpunten voor elektrische auto s te bekostigen. Het streven is om in % van de auto s in de 20% bijtellingsklasse te hebben. Want extra opbrengsten voor andere groene investeringen zijn aantrekkelijk, maar we dragen liever bij aan een reductie van de CO₂-uitstoot. Panden Vanaf de start van de bouw en verbouwing van onze panden in 2008 is rekening gehouden met energiebesparende maatregelen. Zo hebben onze kantoren geautomatiseerde energiemanagementsystemen ten behoeve van koeling, verwarming en verlichting. Binnen het hoofdkantoor te Raamsdonksveer hebben we een energiezuinig verlichtingssysteem, uitgevoerd als dynamische verlichting. In alle nieuwbouwpanden en renovaties aan bestaande panden, gaan we met de verlichting sowieso uit van de laatste stand in beschikbare technieken. LED is daarom een product waar we steeds meer mee gaan werken binnen de panden van itsme. Het laatste project dat uitgevoerd is, is de verlichting van de cursusruimte bij Breemes in België. Dat de investering voor LED hoger ligt op dit moment is voor itsme geen rem om LEDverlichting te gebruiken. De ROI ligt hoger, maar als het uitgestelde onderhoud wordt meegerekend en ook het feit dat er geen lampvervanging meer hoeft plaats te vinden, komt de meerinvestering niet zo hoog uit. De energiebesparing tussen een oude oplossing en de nu toegepaste LED-verlichting ligt net onder de 50%. In deze enkele ruimte reduceren we onze CO₂-uitstoot met bijna 400 kg. op jaarbasis. Als we dan meerekenen dat deze oplossing 25 jaar onderhoudsvrij is en we na deze 25 jaar uitkomen op een reductie van kg CO₂uitstoot, dan is die investering in de ogen van itsme duidelijk MVO-verantwoord. Daarnaast wordt s-avonds per verdieping afgesloten, waardoor verlichting, verwarming of koeling nooit onnodig zullen draaien. Free air cooling is een concept waarbij gebruik wordt gemaakt van lage buitentemperatuur om koelwater af te koelen, zowel in industriële processen als bij airconditioningsystemen. Als de buitentemperatuur zakt naar een vooraf ingestelde norm, wordt door het openen van een klep een bypass om een koelinstallatie gerealiseerd en het koelwater door middel van de buitenlucht gekoeld. Met deze bypass kan tot 75% aan energie bespaard worden in het koelproces. Deze vorm van koeling gebruikt itsme om haar serverruimte op de juiste temperatuur te houden. FSC Als distributeur van elektrotechnische en mechanische componenten heeft itsme dagelijks te maken met grote hoeveelheden verpakkingsmateriaal. Alle kartonnen verpakkingen waarin u uw producten ontvangt zijn door Recypack geleverd en zijn vervaardigd in een CO₂-neutrale bedrijfsvoering. Ze beschikken, net als het briefpapier en de enveloppen, over het FSC-keurmerk. Dit keurmerk verzekert u ervan dat de grondstoffen voor de door ons gebruikte papier- en kartonproducten afkomstig zijn uit verantwoord beheerde bossen. Vriendenbos Floriade 2012 De Floriade 2012 is een wereldtuinbouwtentoonstelling die van april tot en met oktober te bezichtigen is in Venlo. Op het terrein bevindt zich ook het vriendenbos van de Floriade: een plek waar itsme ES Elektro in 2009 een pruimenboom heeft geadopteerd. Gedurende de openingsmaanden organiseren de vestigingen Venlo en Maastricht van ES Elektro bij deze boom diverse themabijeenkomsten, waarvoor u van harte bent uitgenodigd. In deze en de komende SIGNAALS treft u in onze activiteitenagenda hierover meer informatie aan. Certificaat Groene Energie Met ingang van 1 januari 2011 beschikken wij over het Groene Energie Certificaat van Essent. Hiermee is gegarandeerd, dat wij de komende twee jaar voor alle vestigingen in Nederland groene stroom inkopen. 005

6 Rittal warmtewisselaars met Eco-Modebesturing helpen stroom te besparen Dat op vloeistof werkende koelsystemen voor de klimatisering van de schakelkasten nog efficiënter kunnen zijn, blijkt uit verdere ontwikkelingen bij Rittal. De klimaatspecialist heeft alle compo nenten van zijn actuele luchtwater warmtewisselaars afgestemd op een hoge mate van energiezuinigheid. Bij de comfortapparaten met koelvermogens van W wordt bijvoorbeeld de nieuwe intelligente Eco-Modebesturing toegepast. Gewone ventilatoren zijn vaak niet toereikend om de hoge warmtelasten uit schakelkasten af te voeren. Naast moderne compressorkoelsystemen die ook met lucht koelen, bieden op vloeistof werkende koelsystemen al naar het gebruik duidelijke voordelen. Nieuwe ontwikkelingen bij warmtewisselaars laten zien dat hier op het gebied van energiezuinigheid, montagehandling en beschikbaarheid flink wat is veranderd. Om de energiezuinigheid van het volledige koelsysteem te verhogen, heeft Rittal zijn actuele lucht-waterwarmtewisselaars verder ontwikkeld. Bij de nieuwe comfortapparaten met koelvermogens van W wordt bijvoorbeeld de nieuwe intelligente Eco- Mode-besturing toegepast. Afhankelijk van de temperatuur in de schakelkast schakelt deze besturing de ventilator naar behoefte uit of in. De ventilator schakelt uit als de binnentemperatuur ca 10 C lager is dan de ingestelde temperatuur. Om de daadwerkelijke temperatuur in de schakelkast te meten, schakelt de regeling de ventilator elke tien minuten 30 seconden in om de lucht in de schakelkast te laten circuleren. De nieuwe apparaten bieden ook montagevoordelen. Ze zijn in minder dan twee minuten aan de schakelkast te monteren. De warmtewisselaars worden eenvoudig in de al aangebrachte bevestigingspunten geklikt. Slechts twee schroeven zijn nodig om de apparaten veilig op hun plek te houden. De montage vindt volledig aan de buitenkant plaats, zonder dat de monteur de luchtwaterwarmtewisselaar aan de binnenkant hoeft vast te zetten. Rittal heeft ook de wateraansluiting verbeterd. Naast de standaardaansluiting met Flex-slang en connector of koppeling zijn ook andere aansluitmethoden zoals inwendig schroefdraad, snesluiting, directe slangaansluiting of Ermeto SV-systeem beschikbaar. Dergelijke vereenvoudigingen bij de handeling besparen tijd en geld bij de inbedrijfstelling en het gebruik. 006

7 Energie besparen door frequentieregelaars Advies van ES Elektro voor Danfoss FC102 levert Limburgse brikkenbekker veel op. Wienerberger Nuance in Heukelom is een uit 1912 daterende steenfabriek; een brikkenbekker zeggen ze in Limburg. Het bedrijf produceert tegenwoordig 17 sorteringen steen in drie formaten. Wienenberger Nuance behoort tot de Wienerberger Groep, de grootste producent van keramische bouw- en bestratingsmaterialen ter wereld. Omdat stenen vochtig worden geperst, is het nodig tijdens het droogproces het vocht uit de stenen te verwijderen. Dat gebeurt door luchtverplaatsing in een droogkamer waar stenen tegelijkertijd worden gedroogd. De stenen worden aangeblazen door grote ventilatoren die voor luchtcirculatie zorgen en zo het vocht verdrijven. Waar vroeger bij Wienerberger Nuance gebruik werd gemaakt van sterdriehoekschakelaars, gebeurt de aansturing van de ventilatoren tegenwoordig uit het oogpunt van energiebesparing door frequentieregelaars. Op aanraden van ES Elektro koos men voor frequentieregelaars van Danfoss. Hiermee kan de snelheid van de ventilatoren op een efficiënte, energiezuinige manier worden geregeld. De frequentieregelaars van Danfoss hebben als voordeel dat ze niet gevoelig zijn voor de enorme temperatuurschommelingen en het stof in de droogkamers. Bij het opstellen en de onderbouwing van het advies heeft ES Elektro ondersteuning gekregen van itsme Industrial Automation. De lokale specialisten van IA hebben een aantal scenario s uitgewerkt met verschillende types frequentieregelaars en berekend welke frequentie het beste was om de ventilator optimaal te laten werken bij een laag stroomverbruik, waardoor de energiekosten laag blijven. Hierbij is rekening gehouden met onder andere kabellengte, centrale of decentrale plaatsing van de regelaars, temperatuur en stofontwikkeling. In het adviestraject heeft Danfoss onderzocht of haar frequentieregelaars konden voldoen aan de technische specificaties en wensen van Wienerberger en ES Elektro. Ook heeft itsme Industrial Automation op de plant van Wienerberger tests uitgevoerd. Met de uitslag van deze tests en met een goed onderbouwd advies is de plantmanager van Wienerberger in overleg getreden met de regiomanager en de directie en heeft daar zijn wensen kenbaar gemaakt. De energiebesparingsmogelijkheden waren uiteindelijk doorslaggevend bij het goedkeuren van de investering door de directie van Wienerberger Nuance. itsme Industrial Automation kwam tot de conclusie dat reducering van het toerental met de Danfoss FC102 frequentieregelaars van 15A bij een motorvermogen van de ventilator van 7,5kW, een potentiële besparing op kon leveren van euro per jaar, met een R.O.I. van 7 maanden. Dit is een totaalbedrag voor de zes droogkamers. Het effect van de voordelen van de FC102 frequentieregelaars ten opzichte van sterdriehoekschakelaars is niet alleen merkbaar in de energiekosten. Door het gebruik ervan wordt de lucht gelijkmatiger verdeeld, waardoor er minder productie-uitval is en minder slijtage van de lagers. Daardoor treden minder storingen op. Bovendien kan de droogtijd in combinatie met andere procesaanpassingen met twee uur worden gereduceerd. Mede door het advies van ES Elektro voor het gebruik van de Danfoss FC102 frequentieregelaars is het energieverbruik bij Wienerberger Nuance in 2011 fors gedaald ten opzichte van de jaren , bij een gelijkblijvende productie. Wienerberger heeft hiermee voldaan aan targets voor haar energiebesparingsbeleid, dat deels is opgelegd door Europese regelgeving. Het succes van Wienerberger Nuance in Heukelom kan onder gelijkaardige omstandigheden ook voor andere fabrieken van Wienerberger als voorbeeld dienen. 007

8 Energiebesparen met Danfoss VLT Nu is het tijd om serieus energie te besparen Als u ooit serieus heeft moeten nadenken over het besparen van energie, dan is het nu wel. Niet alleen vanwege het klimaat, maar natuurlijk ook vanwege de noodzaak kosten te besparen. Door het toepassen van VLT -frequentieregelaars is het energieverbruik in elektrische aandrijfinstallaties relatief eenvoudig te verminderen. De investering zal zich in veel gevallen zelfs in korte tijd terugverdienen. Vol gas Nog steeds worden in veel elektrische aandrijfsystemen motoren gebruikt die direct op het net geschakeld worden en continu vol vermogen leveren. Dat kunt u vergelijken met autorijden door steeds vol gas te geven en de snelheid te regelen door op de rem te trappen. U kunt begrijpen, dat daarbij veel energie verloren gaat. Het continu aandrijven van een pomp met vol vermogen en tegelijkertijd de flow regelen door een smoorklep open of dicht te draaien is hetzelfde als vol gas autorijden. Door een VLT -frequentieregelaar toe te passen, bent u niet alleen in staat hoge aanloopstromen te voorkomen. Het vermogen van de aandrijving kan bovendien continu worden aangepast aan de vraag. Ofwel: maximale prestaties bij een minimaal energieverbruik. toerental met 10% verlaagd, dan bespaart dat al direct bijna 30% energie. Bij een toerentalvermindering van 20% wordt het energieverbruik zelfs gehalveerd. Totale Kosten De Total Cost of Ownership die verbonden zijn aan het toepassen van frequentieregelaars bestaan niet alleen uit de aanschafkosten. U dient ook rekening te houden met de installatiekosten, de bedrijfs- en onderhoudskosten en met de kosten van het verwijderen van de regelaar aan het einde van zijn levenscyclus. Energie-efficiënt De VLT -frequentieregelaars hebben een bijzonder hoge energieefficiëntie van 98%. Dat betekent dat minder dan 2% van de energie verloren gaat in de regelaar. Als gevolg daarvan produceren de VLT regelaars ook minder warmte, waardoor er ook nog eens minder energie nodig is voor het koelen van de regelaar en de ruimte waar deze geplaatst wordt. Pompen en ventilatoren Bij alle vormen van elektrische aandrijftechniek zorgt de VLT frequentieregelaar voor een vermindering van het energieverbruik. Maar bij het aandrijven van pompen en ventilatoren gaat het extra hard, omdat bij dergelijke variabel-koppelaandrijvingen het energieverbruik met de derde macht van het toerental toeneemt. Wordt in een dergelijk geval het De totale kosten van een installatie worden echter voor het grootste gedeelte bepaald door de energiekosten. De energie-efficiëntie van de regelaar speelt daarom een belangrijke rol in het totaalplaatje. De regelaar zal zichzelf in de meeste gevallen dan ook op korte termijn terugverdienen. Besparingen Naast de energiebesparing zijn er nog meer voordelen: Minder slijtage Hogere bedrijfszekerheid Minder onderhoud Langere levensduur Minder onverwachte stilstand Betere werkomstandigheden 008

9 Aantal Aantal jaren jaren Deze voordelen vertegenwoordigen een bepaalde waarde en ze hebben allemaal een positief effect op de Total Cost of Ownership. U bespaart dus veel meer geld dan alleen op de energiekosten. Energieverbruik bij bij variabele snelheid Voorbeeld 1 Drie KSB-pompen leveren koelwater in een farmaceutische fabriek. In eerste instantie is het systeem met de frequentieregelaars duurder. Het verschil in aanschaf- en installatiekosten bedraagt ca euro. Na twee jaar hebben de frequentieregelaars zich al terugverdiend en over een periode van tien jaar bespaart het systeem met de regelaars alleen al als gevolg van het lagere energieverbruik een bedrag van meer dan Energieverbruik % Energieverbruik % % 50% Energy Energy Reduction Reduction 80% 80% Energy Energy 20% 20% Speed Speed Reduction Reduction Reduction Reduction 50% 50% Speed Speed Reduction Reduction euro. Daar komen dan de besparingen als gevolg van minder onderhoud, een langere levensduur en een betrouwbaardere bedrijfsvoering nog eens bij Snelheid Snelheid % % Voorbeeld 2 Toepassing: pomp of ventilator Nominaal vermogen motor: 22 kw Draaiuren: 8760 uur/jaar Energieprijs: 0,10 euro/ kwh Gemiddelde toerentalreductie: 10% Rendement VLT -regelaar: 98% Kosten Kosten Bedrijfs- Bedrijfs- en en onderhoudkosten Investering VLT -regelaar: euro CoO VLT -regeling: euro CoO smoorregeling: euro Besparing per jaar: 3009 euro Return on Investment: 1,52 jaar Besparing bij 10 jaar bedrijf: euro Bedrijfs- Bedrijfsen en en onderhoukosten en onderhoukosten Levensduur Levensduur frequentieregelaar frequentieregelaar Met frequentieregelaar Met frequentieregelaar Energiekosten Energiekosten Aanschafkosten Aanschafkosten Verwijderingskosten Verwijderingskosten Voorbeeld 3 Toepassing: pomp of ventilator Kosten (Euro) Energiebesparing in een koelsysteem Nominaal vermogen motor: 90 kw Draaiuren: 8760 uur/jaar Energieprijs: 0,10 euro/kwh Gemiddelde toerentalreductie: 10% Rendement VLT -regelaar: 98% Zonder frequentieregelaar Investering VLT -regelaar: euro CoO VLT -regeling: euro CoO smoorregeling: euro Besparing per jaar: euro Return on Investment: 0,85 jaar Besparing bij 10 jaar bedrijf: euro Met frequentieregelaar Aantal jaren Elders in deze SIGNAAL kunt u lezen hoe Wienenberger Nuance in Heukelom door toepassing van de VLT -frequentieregelaars een belangrijke energiebesparing heeft kunnen realiseren Energieverbruik bij variabele snelheid nergieverbruik % % Energy 50% Energy Reduction 20% Speed 009

10 BOUWSTENEN VOOR UW SUCCES itsme een naam die men onthoudt itsme bestaat deze maand een jaar! Twaalf maanden waarin we de bouwstenen hebben gelegd voor een ambitieuze internationale bedrijvengroep die uw succes centraal stelt. Een mooi moment voor een terugblik. Want wat was ook al weer de reden dat we itsme hebben opgericht? its wie? 010

11 itsme: Industrial Technology and Supply for Mechanical and Electrical. Een naam die men onthoudt, aldus CFO Marian Hagenberg. Gezien de jonge leeftijd behoeft onze naam vaak wel nog wat uitleg. itsme is de familienaam voor de internationale groep waar vijf organisaties onder vallen. Een bedrijvengroep die innovatieve techniek en distributie biedt aan industrie, machinebouw, modulebouw en industrieel installateurs. Als industrieel marktleider zetten wij ons volledig voor u in. Want uw succes is onze uitdaging. En die gaan we niet uit de weg! itsme geeft ons de mogelijkheid de door onze klanten gewenste dienstverlening op het gebied van techniek en logistiek aan te bieden. Hierdoor worden wij uitgedaagd onze grenzen - en die van onze klanten - te verleggen en verschuiven wij onze positie van 'klassieke' elektrogroothandel voor de industrie en machinebouw naar industriële dienstverlener. Taco Leeflang, directeur Schultz+Erbse Klanten vragen steeds vaker om specifieke oplossingen in het managen van hun (lean) processen en zoeken naar verbetering van hun concurrentiepositie door innovatie in techniek. Daarnaast ontwikkelen veel van hen, en op hun beurt hún klanten, zich internationaal of multinationaal. Doel van itsme is om deze ontwikkeling te ondersteunen, zowel technisch, bedrijfskundig als geografisch. De gedachte daarachter is wat ons betreft simpel: als onze klant niet succesvol is, zijn wij het ook niet. Als hij wel succesvol is, hebben wij ons werk goed gedaan! Met de knowhow van ES Elektro en de expertise van itsme kunnen wij uw supply chain en daarmee uw efficiency optimaliseren. Bert Kars, directeur ES Elektro. Klinkt veelbelovend. Maar even voor de duidelijkheid, ik bestel nu dus mijn elektrotechnische en mechanische componenten bij itsme? Nee! Dit doet u nog steeds bij uw vertrouwde gesprekspartners van ES Elektro, Hoogland-Mennens, Schultz+Erbse, Breemes en ES Elektro Romania. Wat is dan de toegevoegde waarde van itsme? Zowel u als de medewerkers van de itsme-bedrijven kunnen zich richten op kernactiviteiten! Het succes zit hem in de wisselwerking tussen u, de itsme-organisaties, onze lokale specialisten en de centrale experts. U kiest bij de werkmaatschappijen van itsme voor een vast aanspreekpunt, altijd dichtbij dankzij de spreiding van de vestigingen. In ieder land vindt u ook de expertise van lokale itsmespecialisten. Industrial Automation, Connected Business, Lighting Technology en Key Accounts bieden handvatten in innovatieve technologie en procesmanagement. Samen geven zij u praktische en efficiënte adviezen. Centraal georganiseerd zijn de high-end adviezen en de ontwikkeling van nieuwe diensten. Hieronder vallen de technische helpdesk, programma s voor klanten en grensoverschrijdende consultancydiensten. Specialisten en een enorme dosis kennis, beschikbaar voor onze klanten en onze eigen mensen. "itsme heeft zich in het eerste levensjaar ontpopt als de grote broer op wie ES Elektro Romania altijd kan terugvallen en die ons met raad en daad terzijde staat". Rolf de Graaf, directeur ES Elektro Romania. Vanuit de centrale locatie worden itsmebedrijven gefaciliteerd met logistiek en een grootschalig distributiecentrum. Ook over de grens zorgt dit ervoor dat wij onze belofte aan u nakomen: uw elektrotechnische en mechanische componenten krijgt u in de juiste hoeveelheid, op de juiste tijd en op de juiste plaats. Daarnaast kunnen de itsme-organisaties gebruik maken van de ondersteunende diensten zoals sales-support en IT-competentie door de eigen SAP-specialisten. Dankzij de centrale faciliteiten van itsme kon Breemes begin 2011 binnen 3 maanden van concept tot uitvoerende organisatie overgaan. Wij waren meteen in staat onze kernactiviteiten uit te voeren: als industrieel elektrotechnisch distributeur uw bedrijf succesvol laten zijn! Jo Breemans, directeur Breemes. Voordeel voor de klant van dit alles? De werkmaatschappijen van de itsmebedrijvengroep kunnen u dankzij hun specialistische kennis optimaal adviseren en u werk uit handen nemen. Ook kunnen onze lokale gesprekspartners effectiever, efficiënter en sneller voor u aan de slag. En dat levert u voordeel op! itsme Making You Succeed 011

12 "Energiebesparing met behoud van een goede verlichting met de juiste kwaliteit en kwantiteit staat bij itsme Lighting Technology voorop." 012

13 Is LED-verlichting het ultieme doel, of slechts een middel? door: John de Joode, manager Lighting Technology itsme Lighting Technology ondersteunt itsme ES Elektro bij al haar verlichtingsvraagstukken. Als partner, adviseur en distributeur op het gebied van elektrotechnische goederen en diensten probeert ES Elektro meer te betekenen voor haar klanten dan de doorsnee groothandel. Meerwaarde staat bij ES Elektro hoog in het vaandel en een van de zaken die wij als meerwaarde zien, is het doorvragen naar de werkelijke reden van sommige verzoeken. Sinds het begin van de recente revolutie in verlichting wordt ES Elektro regelmatig gebeld met verzoeken om advies over LED-verlichting. Achter dit verzoek ligt vaak de wens om energie te besparen en achter deze wens ligt weer de gedachte: we willen minder geld uitgeven. Als doorgewinterd adviseur komt itsme Lighting Technology uiteindelijk achter de kern van de zaak en kan vanuit die situatie een op maat gesneden oplossing aanbieden. Is LED-verlichting het ultieme doel of slechts een middel om het werkelijke doel te bereiken? Om hierop een antwoord te kunnen geven, moet eerst bepaald worden wat het gezamenlijke doel is. Een discussiegroep op Linkedin besprak onlangs deze kwestie en kwam tot de conclusie dat LED-verlichting op zich niet het uiteindelijke doel is, maar dat het draait om energie-efficiëntie in het algemeen; voor alle energieverbruikende apparaten. Het ultieme doel is beter zorgen voor onze planeet, zodat toekomstige generaties er net zo veel plezier aan beleven als wij. LED-verlichting van een goede kwaliteit en onderbouwd met een goed lichtplan is dus een middel om dat ultieme doel te bereiken. Maar als het gaat om energiebesparing zijn er meerdere middelen. Zo zijn er modules die de spanning van de gehele installatie verlagen. Deze worden vaak toegepast bij installaties die uitgevoerd zijn met gasontladingslampen. Besparende fluorescentiebuizen vinden hun toepassing in low-budget situaties. Ook kunnen veranderingen in het gebruik van een ruimte of de discipline van de gebruikers grote besparingen opleveren. Denk hierbij aan Light Management Systems zoals aanwezigheidsdetectie of bewegingsmelders. Binnen de markt zijn twee soorten bedrijven actief die zich bezighouden met LEDverlichting. Ten eerste zijn er de pure verlichtingsbedrijven, die veel kennis hebben over verlichting en lichttechniek. Ten tweede zijn er de elektronicabedrijven, die veel weten over de elektronica en over de componenten waarvan de LED-verlichting gemaakt wordt. De een praat over licht en bijvoorbeeld over hoe groot de lumenstroom van een lichtbron is, terwijl de ander het heeft over een elektronische component en hoe het werkt en reageert op een bepaalde spanning. itsme Lighting Technology beschouwt de tegenstelling tussen deze twee kanten van hetzelfde fenomeen niet als onoverbrugbaar. Integendeel. Wij zien een cross-over tussen industriële automatisering en lichttechniek. Onze adviezen zijn dan ook gebaseerd op een combinatie van deze twee disciplines. Op die manier zorgen we er voor, dat de klant op een verantwoorde wijze kan investeren in energiebesparing. Investeren wordt vaak gezien als iets negatiefs, terwijl een goed advies, onderbouwd met de juiste Return On Investmentcalculatie en een gedegen Total Cost of Ownershipberekening, gezien kan worden als een winst. Besparingen worden als winst gezien en met de juiste verhouding tussen investeren en de terugverdientijd kan iedere investering gerechtvaardigd worden. Iets doen voor het milieu is ook een winst! Wellicht is LED-verlichting wel de trigger die we nodig hebben om eens anders te gaan denken over bijvoorbeeld de totale installatie van een kantoorpand of productieplant. Als u op zoek bent naar een betrouwbaar adviseur bij het bepalen van een doelstelling inzake energiebesparing binnen uw bedrijf, dan staat itsme Lighting Technology graag voor u klaar. Energiebesparing met behoud van een goede verlichting met de juiste kwaliteit en kwantiteit staat bij itsme Lighting Technology voorop. 013

14 Energie besparen met licht De meerwaarde van een light check van itsme Lighting Technology Verenigde Bouwproducten Industrie bv (VBI) is een onderdeel van Consolis, Europa s grootste producent van prefab betonproducten. In Nederland heeft VBI vijf productiemaatschappijen, waaronder de locatie Oss. Hier worden kanaalplaatvloeren gemaakt. Dit type vloer bestaat uit rechthoekige elementen die gemaakt zijn van gewapend prefab beton. Het voordeel hiervan is dat er holle kanalen in het beton zitten die de platen, met behoud van draagkracht, lichter maken. Tot vorig jaar werden de productiehallen in Oss verlicht door twintig jaar oude armaturen met 400 Watt lichtbronnen. Bij VBI ontstond de wens hier andere verlichting toe te passen, die niet alleen beter zou zijn, maar ook energiebesparend. ES Elektro is al meer dan een decennium adviseur en toeleverancier van VBI Oss en daarom de aangewezen partij om VBI bij deze vraag te ondersteunen. Nadat we al een aantal wegen waren ingeslagen met betrekking tot kostenbesparingen bij VBI met o.a. een VMI systeem kreeg ik van het hoofd Technische Dienst Mari van der Ven de vraag om eens na te denken over de verlichting in de productie hallen., vertelt Raymond Leerintveld, Technisch Vertegenwoordiger bij ES Elektro Den Bosch. Hier heb ik een adviseur van itsme Lighting Technology bij het traject betrokken. Deze afdeling kan met behulp van professionele meetapparatuur en software zo voor je uitrekenen welk lichtalternatief het beste aansluit bij de wens van de klant en wat de eventuele kostenbesparing zal zijn. Naar aanleiding van de light check heeft ES Elektro de armaturen bij VBI vervangen door SBP (Performance in Lighting) Highbay-armaturen voorzien van HPI-gasontladingslampen van 250 Watt, goed voor lumen. Deze armaturen zijn voorzien van een afscherming die ervoor zorgt dat de reflectoren niet vervuilen. Voor VBI betekent dit concreet een energiebesparing van 42,3% op jaarbasis! Hiermee kan een Return on Investment van nog geen twee jaar gerealiseerd worden, én draagt VBI bij aan een beter milieu door minder CO2-uitstoot. Buiten de bovenstaande voordelen zijn er nog zaken zoals de natuurlijkere lichtkleur van de HPI lampen, wat door de werknemers op de werkvloer als erg prettig ervaren wordt en van invloed is op het steeds belangrijker wordende item veiligheid binnen Consolis., vertelt Mari van de Ven, hoofd Technische Dienst bij VBI. Daarom spreken wij van een win-win situatie: meer licht, minder energie, minder onderhoud en veiliger! Al met al een zeer geslaagd project in samenwerking met ES Elektro. Naast het voordeel van de energiebesparing heeft het uitvoeren van dit advies nog een financieel voordeel: Bij de adviezen die itsme Lighting Technology uitbrengt, gaan we altijd uit van zo min mogelijk verschillende armaturen en lichtbronnen., legt Jan Straetemans, Technisch Commercieel Adviseur Lighting Technology, uit. Dat maakt het onderhoud en de lampvervanging eenvoudiger omdat er minder types zijn. Daardoor kan de voorraad verschillende lichtbronnen voor onderhoud laag blijven en dat betekent minder kosten. 014

15 Energie-efficiency binnen handbereik met de energiemeters van Schneider Electric In de hedendaagse bedrijfsvoering nemen de energiekosten een steeds belangrijker deel van de totale bedrijfskosten in. Dit is vaak de aanleiding om te investeren in energieefficiënte processen. Daarnaast rust er tegenwoordig een grotere maatschappelijke verantwoordelijkheid op bedrijven om efficiënter met energie om te gaan. Besparingsinitiatieven Schneider Electric biedt het meest complete en geavanceerde aanbod van energiemeters voor het meten van zowel kwantitatieve als kwalitatieve aspecten van energie. Het meten van uw energieverbruik is een essentieel onderdeel van uw energie-efficiënte strategie. Door het meten van uw energieverbruik kunnen gegevens real-time worden geregistreerd, geanalyseerd en gerapporteerd. Trends Door metingen te verrichten kan men trends ontdekken en zullen de effecten van de besparingsinitiatieven direct zichtbaar gemaakt worden. Van de andere kant kan het inzicht in uw energieverbruik aanleiding zijn om over te gaan tot het toepassen van energiebesparende maatregelen. Tevens kunt u uw metingen en registraties vergelijken en toetsen aan de branche- en proceskengetallen en/of ratio's (benchmarking). Tijdig ingrijpen De kwaliteit van energie is een zeer belangrijk onderdeel van energiemanagement met het oog op veiligheid, duurzaamheid en continuïteit van de bedrijfsprocessen. Permanent inzicht in de belastingen, faseverdeling, vermogens, stromen, capaciteiten, Cos-phi, harmonische vervuilingen en het bewaken ervan geeft een goed beeld van de gezondheid van elektrische installaties. Dit heeft als voordeel voor u dat u tijdig kunt ingrijpen in het proces omdat bepaalde indicatoren aangeven dat er problemen dreigen of grenswaarden worden overschreden. Strategisch onderhoud U kunt ook strategisch onderhoud plannen doordat u weet waar de kritische waarden worden gemeten. Tevens kunt u zien of het interessant is de kwaliteit van energie te verbeteren, zoals Cos-phi-verbetering of harmonische filters. Hiermee voorkomt u toekomstige problemen en onnodige stilstand, met alle financiële gevolgen van dien. Bovendien heeft u de beschikking over een uiterst geavanceerd middel om analyses te verrichten in geval van storingen. Hiermee kunt u bijvoorbeeld golfvormen analyseren, fouten gericht opsporen of de gevoeligheid van uw installatie bepalen. Meest complete aanbod Schneider Electric biedt het meest complete aanbod op het gebied van energiemanagement. Of het nu gaat om eenvoudige kwh- of stroommetingen, comptabele metingen of uitgebreide Power Quality-metingen volgens normen EN50160 en IEC , klasse A. De meters kunnen worden voorzien van diverse communicatie-interfaces zoals Ethernet, Modbus RS485 I/O of pulsuitgangen. Daarnaast zijn er diverse mogelijkheden op het gebied van software; van eenvoudig tot complex. Schneider Electric, make the most of your energy 015

16 OP AFSTAND HET OBJECT BEKIJKEN Energie besparen met een warmtebeeldcamera Advies in uitvoering bij Waternet Waternet richt zich als enige waterbedrijf in Nederland op het beheer van de hele watercyclus: schoonmaken van afvalwater, zuiveren en leveren van schoon drinkwater en het op peil houden van het oppervlaktewater. Het verzorgingsgebied strekt zich uit over Amsterdam, Noord-Holland en een gedeelte van Utrecht. Per jaar verwerkt het bedrijf onder andere 130 miljard liter afvalwater, gedeeltelijk in de zuiveringsinstallatie in Uithoorn. Hier komt natuurlijk aardig wat techniek bij kijken. Hoogwaardig Als Preferred Supplier van Waternet in Amstelveen levert ES Elektro aan de afdeling Techniek, Onderhoud en Projecten (TOP) een breed pakket elektrotechnische artikelen, waaronder niet alleen simpele schakelaars, maar ook hoogwaardige technische componenten en apparaten. De afdeling TOP zorgt voor het structurele en incidentele onderhoud van voornamelijk besturingskasten en elektrische aandrijvingen van de afvalwaterzuiveringsinstallaties. Onlangs adviseerde ES Elektro de afdeling TOP over de aanschaf van een Fluke FLK-Ti125 warmtebeeldcamera. Het snelst groeiende segment in draagbare meetapparatuur wordt gevormd door warmtebeeldcamera s. Zij stellen de gebruiker in staat de infraroodstraling en de oppervlaktetemperatuur van objecten zichtbaar te maken en zo gevaarlijke temperatuurschommelingen in een vroeg stadium te detecteren. 016

17 Exact Waternet gebruikt de warmtebeeldcamera vooral voor het inspecteren van elektrische schakelkasten. Dat kan veel extra informatie opleveren. Bij een visuele keuring blijven vaak gebreken zoals oververhitting verborgen. Met een warmtebeeldcamera kunnen deze gebreken direct zichtbaar worden gemaakt en kan tevens de temperatuur exact worden gemeten en worden bepaald of die nog binnen de gestelde normen valt. Aan de hand van die meting kan de onderhoudsman precies bepalen welk onderdeel het probleem veroorzaakt. Preventief Voordat Waternet overschakelde op het gebruik van een warmtebeeldcamera, werd vrijkomende hitte niet gedetecteerd. Een probleem kwam dan pas aan het licht als een component het daadwerkelijk begaf, met alle gevolgen van dien voor het waterzuiveringsproces. Door het gebruik van de Fluke FL-Ti25 warmtebeeldcamera kan Waternet nu preventief te werk gaan en maatregelen nemen om storingen te voorkomen. Hierdoor wordt de continuïteit van het proces beter gewaarborgd. Brand voorkomen Dankzij het advies van ES Elektro voor een Fluke warmtebeeldcamera, kunnen ook eventuele ontwerpfouten in de schakelkasten aan het licht komen. Aan de hand van temperatuurmetingen kan bijvoorbeeld precies bepaald worden of een kast goed is geventileerd. Dit zorgt ervoor dat de kast langer meegaat en efficiënter werkt. En dat bespaart energie. Aan het gebruik van een warmtebeeldcamera kan nog een ander voordeel verbonden zijn. Veel bedrijfsbranden worden veroorzaakt door elektrotechnische problemen. Door gebruik van een warmtebeeldcamera kunnen deze problemen in een vroeg stadium gedetecteerd worden, waardoor brand kan worden voorkomen. Door periodiek inspecties uit te voeren kan het mogelijk zijn korting te krijgen op de premie voor de brandverzekering. Afstand In het gedeelte van de Waternet afvalwaterzuiveringsinstallatie waar het vuile water binnenkomt, is veel ontwikkeling van H₂S-gas. Dit is een bijtend gas dat de leidingen en de elektrotechnische componenten aantast en dat bij inademing levensgevaarlijk is. Bij dit proces komen hoge temperaturen vrij, die dankzij de warmtebeeldcamera op afstand kunnen worden gedetecteerd. De veiligheid van de onderhoudsman is dus niet in het geding. Energiebesparing De camera speelt bij Waternet een belangrijke rol bij de energiebesparing. Waternet wekt 50% van de door hen benodigde energie zelf op uit biogas. Daardoor bespaart het bedrijf de helft aan energiekosten. Als in het systeem de noodkoeler zou uitvallen, dan kan de installatie zijn warmte niet kwijt en zal de generator stoppen, met als gevolg dat er minder eigen energie wordt opgewekt. Daardoor stijgt de energierekening. Door het opwekken van energie uit biogas had de locatie Amstelveen van Waternet over 2011 een energieverbruik van ongeveer 1 miljoen. Storingen in dit proces doen de rekening snel oplopen. Door het gebruik van een warmtebeeldcamera worden de problemen in een vroeg stadium ontdekt, wat tot tijdige maatregelen leidt, zodat uiteindelijk energie bespaard wordt. Betrouwbaar De door ES Elektro bij Waternet geleverde Fluke Warmtebeeldcamera is een degelijk, robuust, betrouwbaar apparaat voor industrieel gebruik. Het apparaat is echter uitermate geschikt om ook op andere terreinen te worden ingezet. Zo worden de camera s gebruikt in ziekenhuizen om ontstekingen in een lichaam op te sporen. Ook voor het opsporen van lekkages in leidingen, wrijving in lagers of warmtelekken bij gebouwisolatie is de Fluke warmtebeeldcamera prima geschikt. Exclusief De nieuwste generatie warmtebeeldcamera s van Fluke kenmerkt zich onder andere door een exclusief scherpstelsysteem, dat ervoor zorgt dat de beelden scherp zijn vanaf 1,2 meter, en door optimale beeldhelderheid en scangemak. Verder zorgt een IR-PhotoNotes aantekensysteem ervoor, dat u altijd uw referenties bij de hand heeft. De verzamelde data kunt u in een database invoeren, zodat u altijd op de hoogte bent van de onderhoudshistorie van de installatie en de individuele componenten. Norm In de norm NEN3140 is vastgelegd, dat een periodieke controle vereist is voor vaste installaties. Twee jaar geleden is de Nederlandse praktijknorm NPR8040 opgesteld voor het inspecteren van vaste installaties met warmtebeeldcamera s. Hiermee schuift het belang van een warmtebeeldcamera snel op van een simpel hulpmiddel naar een meetinstrument waarmee nauwkeurige metingen mogelijk zijn. 017

18 activiteiten agenda In de loop van 2012 nemen ES Elektro en Hoogland-Mennens deel aan een aantal beurzen en organiseren ze een aantal evenementen voor hun klanten. Hiernaast een overzicht: 8 t/m 10 mei Beurs Construction & Shipping Industry Gorinchem* 23 mei 2012 Themadag Standaardisatie Floriade Venlo 1 juni Golfdag ES Elektro Efteling Golfpark 12 juni Klantbarbecue Almere 4 t/m 6 september Beurs TIV Hardenberg 20 september Klantbarbecue ES Elektro Breda 26 september Themadag Energiebesparing Floriade Venlo 2 t/m 5 oktober Beurs aandrijftechniek Jaarbeurs Utrecht 9 t/m 11 oktober Beurs TIV Venray December 2012 Beurs Elektrotechniek Hardenberg *Voor deze beurs kunt u kaarten aanvragen via Vernieuwde trainingen Machineveiligheid! itsme Industrial Automation heeft in samenwerking met PILZ haar opleidingsprogramma Machineveiligheid vernieuwd en richt zich nu meer op de praktische vaardigheden en maatregelen die essentieel zijn voor u en de medewerkers in uw bedrijf. Wij willen met dit cursusaanbod meer expertise en transparantie bieden bij complexe productieprocessen of machines waar voortdurend veranderingen plaatsvinden op het gebied van machineveiligheid. De opzet van deze nieuwe trainingen is dan ook vooral gericht op het doen. De cursisten zullen zelf aan de gang gaan met het materiaal. De trainer zal hierin de groep en de trainees persoonlijk begeleiden. Tijdens het specifieke opleidingstraject, de vierdaagse Masterclass Machineveiligheid, zult u bekend worden gemaakt met de vaardigheden om een veilige machine te kunnen herkennen. De trainingen worden met elkaar in verband gebracht door de rode draad. Deze rode draad de circle of safety volgt het traject van de levenscyclus van de machine from cradle to grave. De hoofdfasen van de circle of safety worden gevormd door: Risicobeoordeling -> Concept -> Ontwerp -> Realisatie -> Validatie. Binnen deze rode draad komen de aspecten aan bod die doorlopen moeten worden om een veilige machine te verkrijgen. De rode draad wordt ondersteund door zowel het CEmakeringstraject (Basis Machinerichtlijn), als door het beveiligen van een machine op basis van de Arbeidsmiddelenrichtlijn Arbowet). Naar aanleiding van het verdwijnen van de EN en de komst van de vernieuwde machinerichtlijn 2006/42/EG, heeft itsme Industrial Automation samen met PILZ een nieuw cursusprogramma opgesteld. De doelstelling hiervan is om machineveiligheid op een hoger plan te brengen en dit op een zodanige manier te doen, dat de spelregels voor iedereen duidelijk en evenwichtig zijn. We bieden u inzicht in de kaders, zodat u deze in uw dagelijkse praktijk kunt toepassen. Het uitgangspunt voor deze nieuwe training is gericht op een modulaire vorm, waarbij deze op uw wensen kan worden afgestemd en ook bij u op locatie gegeven kan worden. Module 1 behandelt de Procesflow Machineveiligheid, module 2 houdt zich bezig met de theorie en praktijk van risicobeoordeling, module 3 gaat over het ontwerpen van veiligheidsmaatregelen en module 4 over het ontwerpen van besturingstechnische veiligheidsmaatregelen. Voor meer informatie verwijzen wij u naar onze website: opleidingsrooster 018

19 Training Nieuws van Industrial Automation S met TIA Portal De nieuwe laagdrempelige instapcursus voor de S met TIA Portal is voornamelijk bedoeld voor medewerkers met een geringe kennis van PLCtechniek, die snel op weg geholpen willen worden met een SIMATIC S PLC en lage investeringskosten belangrijk vinden. De cursus duurt 1 dag. Voor meer informatie en cursusdata verwijzen wij u naar de cursus TIAP op onze site. Nieuwe basiscursus S en S7-300/400 met TIA Portal Naast de introductiecursus voor de S is er nu ook een instapcursus voor S7-300/400 en TIA Portal. Deze cursus is ook geschikt voor gebruikers die zich meer willen verdiepen ten opzichte van de introductiecursus S (TIAP-1200). Tevens krijgt men hiermee goede basisvaardigheden voor aansluiting op de vervolgcursussen. Voor meer informatie, zie de cursus TIAP-Basis op onze site. Nieuwe cursus Mitsubishi iq Works De iq Works is het nieuwe softwareplatform van Mitsubishi Electric en brengt de HMI, PLC, Motion Control en complementaire softwarepakketten samen. Uw project is vanaf nu in één workspace te configureren en te programmeren. In deze cursus leert men dan ook om met het iq Works softwareplatform een project met PLC en HMI te maken, programma s te schrijven en te diagnosticeren. Voor meer informatie verwijzen wij naar de cursus MIT-IQ WORKS op onze site. Basiscursus Industrial Automation U wilt een goede gesprekspartner zijn, maar weet te weinig van de hoofdcomponenten in een moderne automatiseringsinstallatie? Dan is deze cursus een goede optie voor u. Aan de hand van praktische voorbeelden wordt op eenvoudige wijze de functionele en principiële werking uitgelegd van een PLC, HMI-bedieningspanelen, SCADA, bussystemen, frequentieregelaars, servotechniek en safety. Bij de cursus BASIS-AUTOM op onze suite kunt u meer informatie vinden. PCS7 voor gevorderden Voor de engineers die zich verder willen bekwamen in de procesautomatisering met PCS7, hebben we een 5-daagse training PCS7 voor gevorderden ontwikkeld. U leert werken met de bulk engineeringstools van PCS7, gebruik maken van objectgeoriënteerde programmeertechnieken, configureren en beheren van een Archive Server, het integreren van fail-safe hardware in de structuur en hiërarchie van PCS7, het gebruik van Advanced proces Library en het uitbreiden van alarmmeldingen. Uitgebreide informatie kunt u vinden onder S7-PCS7PRO op onze site. PCS7 voor operatoren Naast de S7-PCS7 en S7-PCS7SERV-cursussen voor engineers en servicetechnici, heeft itsme Industrial Automation nu ook een training ontwikkeld voor de operator. Hierdoor kan deze zich een beeld vormen van het gehele systeem en meer feeling krijgen met het bedienen van faceplates en regelparameters. Zie S7-PCS7OPE op onze site. Machineveiligheid Vernieuwd cursusprogramma Masterclass. Gebruikte technologieën evolueren snel en de stand der techniek verandert continu. Richtlijnen en normen die onderhevig zijn aan deze complexiteit zijn moeilijk te volgen en bij te houden. Gekwalificeerde medewerkers zijn de belangrijkste succesfactor voor uw bedrijf. Een goedgenoten opleiding die aansluit op de praktijk is daarbij een vereiste. In samenwerking met PILZ heeft itsme nu haar opleidingsprogramma Machineveiligheid vernieuwd en richt zich nu nog meer op de praktische vaardigheden en maatregelen die essentieel zijn voor de medewerkers in uw bedrijf. Meer informatie vindt u op onze website bij het cursusrooster machineveiligheid, of elders in deze SIGNAAL. Gecertificeerde Industrial Ethernettrainingen Hirschmann heeft enkele fabrikantonafhankelijke ethernettrainingen ontwikkeld; van basis- tot gevorderdenniveau. Na de cursus heeft u de mogelijkheid om een toets te maken waardoor u, na een goed resultaat, een gecertificeerd en internationaal erkend Hirschmann-specialist bent. De aanvraag en het examen vindt plaats via de website van Hirschmann. Het gaat hierbij om de volgende trainingen: Industrial Ethernet, Industrial Networking en Industrial Routing. Naast deze trainingen is er ook een training gericht op de Hirschmann Rail Family. Kijk voor meer informatie op onze website onder HIR-CT en HIR-CP. 019

20 Schrijf in voor onze nieuwe cursussen! itsme Industrial Automation heeft een aantal nieuwe cursussen toegevoegd aan haar uitgebreide cursusprogramma. Module Cursus Dagen Prijs Locatie Datum BASIS-AUTOM Basiskennis Industriële automatisering 1 195,00 Almere 05/06/2012 BASIS-AUTOM Basiskennis Industriële automatisering 1 195,00 Raamsdonksveer 09/10/2012 BASIS-AUTOM Basiskennis Industriële automatisering 1 195,00 Almere 27/11/2012 HIR-CT1 Industrial Ethernet 2 850,00 Raamsdonksveer 14 t/m 15/05/2012 HIR-CT1 Industrial Ethernet 2 850,00 Almere 02 t/m 03/10/2012 HIR-CT2 Industrial Networking ,00 Raamsdonksveer 04 t/m 06/06/2012 HIR-CT2 Industrial Networking ,00 Almere 13 t/m 15/11/2012 HIR-CT3 Industrial Routing ,00 Raamsdonksveer 25 t/m 26/06/2012 HIR-CT3 Industrial Routing ,00 Almere 28 t/m 29/11/2012 MIT-IQWORKS Mitsubishi systeemcursus IQ-Works ,00 Raamsdonksveer 25 t/m 27/04/2012 MIT-IQWORKS Mitsubishi systeemcursus IQ-Works ,00 Raamsdonksveer 13 t/m 15/06/2012 MIT-IQWORKS Mitsubishi systeemcursus IQ-Works ,00 Almere 08 t/m 10/10/2012 MIT-IQWORKS Mitsubishi systeemcursus IQ-Works ,00 Raamsdonksveer 03 t/m 05/12/2012 PILZ-MASTER Masterclass Machine Veiligheid ,00 Eindhoven 22 t/m 25/05/2012 PILZ-MASTER Masterclass Machine Veiligheid ,00 Eindhoven 02 t/m 05/10/2012 PILZ-MASTER Masterclass Machine Veiligheid ,00 Eindhoven 27 t/m 30/11/2012 PILZ-MODULE 1 Procesflow Machineveiligheid 1 410,00 Eindhoven 22/05/2012 PILZ-MODULE 1 Procesflow Machineveiligheid 1 410,00 Eindhoven 02/10/2012 PILZ-MODULE 1 Procesflow Machineveiligheid 1 410,00 Eindhoven 27/11/2012 PILZ-MODULE 2 Risicobeoordelingen theorie en praktijk 1 410,00 Eindhoven 23/05/2012 PILZ-MODULE 2 Risicobeoordelingen theorie en praktijk 1 410,00 Eindhoven 03/10/2012 PILZ-MODULE 2 Risicobeoordelingen theorie en praktijk 1 410,00 Eindhoven 28/11/2012 PILZ-MODULE 3 Ontwerpen veiligheidsmaatregelen 1 410,00 Eindhoven 24/05/