2 ISS HANDBOEK VEILIGHEID

Transcriptie

1 ISS HSE Handboek

2 2 ISS HANDBOEK VEILIGHEID

3 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 3 INHOUD Gezondheid, Veiligheid en Milieu bij ISS 5 Wat doet ISS aan gezond, veilig en milieubewust werken? 6 Onze basis 8 ISS Safety Rules 9 Stop onveilig werk 9 Werkvergunningen 10 Energe isolatie 10 Elektrische veiligheid 11 Betreden van besloten ruimten 11 Verkeersveiligheid 11 Werken op hoogte 12 Orde en netheid 13 Tillen, duwen en trekken 13 Werken met chemicaliën 14 Rapporteren 15 Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) 17 Veiligheid: de basis 19 Veilige gewoonten 22 Wat te doen bij calamiteiten? 24 HSE registratiedocument 25 Symbolen 27

4 4 ISS HANDBOEK VEILIGHEID

5 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 5 GEZONDHEID, VEILIGHEID EN MILIEU BIJ ISS Onze medewerkers zijn ontzettend belangrijk; zonder jullie zouden wij niet bestaan. Daarom is het voor ons van het grootste belang dat jij veilig kunt werken. Beter gezegd: dat is ons enige belang. Als werkgever streeft ISS naar nul dodelijke ongevallen en geen ernstige verwondingen of ziekte op de werkvloer. Het is ons doel om ervoor te zorgen dat jij je werk veilig en milieubewust kunt uitvoeren. Dit handboek legt uit wat ISS precies doet om gezondheid, veiligheid en milieu te beschermen en wat jij kunt doen om zo veilig mogelijk te werken. Deze veiligheidsregels sluiten aan op de manier waarop we ons dagelijks werk doen. Neem daarom de tijd om het goed door te lezen, zodat je onze veiligheidscultuur beter leert te begrijpen. Door je aan deze regels te houden, zorg je niet alleen voor je eigen veiligheid, maar ook voor die van anderen. Natuurlijk kunnen we met deze regels niet alle risico s wegnemen, dus wees je bewust van gevaren en let ook op andere (tijdelijke of plaatselijke) veiligheidseisen. Kees Stroomer Juni 2015

6 6 ISS HANDBOEK VEILIGHEID Me & You WAT DOET ISS AAN GEZOND, VEILIG EN MILIEUBEWUST WERKEN? Om onszelf voortdurend te verbeteren, benadert ISS Gezondheid, Veiligheid en Milieu op een logische en gestructureerde manier. Omdat we een internationaal bedrijf zijn, spreken we in dit boek over Health, Safety en Environment (HSE). Om het voor jou mogelijk te maken om in een veilige omgeving te werken, houden wij ons aan de ISS Gedragscode, het ISS HSE Handboek en het ISS Handboek Verkeersveiligheid. Daarmee proberen we niet alleen voor jou een veilige en gezonde omgeving te creëren, maar proberen we ook te voldoen aan de verwachtingen en wensen van onze klanten. De ISS Gedragscode bevat de belangrijke principes die van toepassing zijn op onze werkzaamheden. De code dient als leidraad voor ons gedrag als ISS medewerkers. Wat wil ISS bereiken? Onze HSE-Visie noemen wij Wij streven ernaar nummer 1 in onze industrie te zijn en erkend te worden als leider als het gaat om prestaties op het gebied van gezondheid, veiligheid en milieu. 0 Wij werken met 0 dodelijke ongevallen. 0 Wij werken met 0 ernstige ongevallen en verwondingen. Wat doet ISS om deze doelen te behalen? ISS doet het volgende om te zorgen dat de visie ook bij jou op de werkvloer wordt doorgevoerd: Wij zorgen voor een nauwkeurige aanpak van HSE management, zodat deze aansluit op de Nederlandse wetten en regels. Wij bekijken, beoordelen en brengen verslag uit over de prestaties en stellen doelen op om onszelf te verbeteren. Wij onderzoeken (bijna-)ongevallen om achter de oorzaken te komen en daar geschikte oplossingen voor te vinden. Wij verwachten van onze leveranciers dat zij ook werken volgens ons HSE beleid. Wij beoordelen en belonen jou op jouw HSE prestaties. Hoe helpt ISS jou gezond, veilig en milieubewust te werken? Bij ISS voelen wij ons allemaal verantwoordelijk voor: het beschermen van onze eigen persoonlijke gezondheid en veiligheid en die van onze medewerkers en collega s; het sparen van het milieu; het efficiënt gebruiken van materialen en energie;

7 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 7 het leveren van een bijdrage aan de samenleving; het delen van onze HSE ervaringen met onze medewerkers en collega s; het zorgen dat gezondheid, veiligheid en milieu belangrijke onderdelen zijn van al onze activiteiten; het ontwikkelen van een cultuur waarin alle ISS medewerkers verantwoordelijk zijn voor een gezonde, veilige en milieubewuste werkomgeving. Drive to Veiligheidscampagne !!! Me & You Drive to Veiligheidscampagne Me & You Elektrische veiligheid Zet jezelf niet onder spanning 60 Drive to Veiligheidscampagne Me & You Rij veilig Zet de rem op verkeersongevallen Min Max SPEED Drive to Veiligheidscampagne Me & You 2 3 Werken op hoogte Uitglijden, struikelen en vallen... Onthoud dat je eigen acties je kunnen beschermen Laat je niet in de val lokken!

8 8 ISS HANDBOEK VEILIGHEID ONZE BASIS Alle ISS medewerkers en onderaannemers werken volgens de ISS HSE belofte, het HSE beleid en lokale wetten. De basis van ons HSE beleid is vastgelegd in onze HSE beleidsverklaring. Deze vind je op de ISS website ( com/verantwoordelijkheid/hse). Om jou te helpen onze belofte, ons doel en ons beleid in de praktijk te brengen, hebben we een HSE managementsysteem gemaakt op basis van de internationale regels. De onderwerpen uit het HSE managementsysteem in de afbeelding rechts zijn de bouwstenen van ons HSE beleid. Risicomanagement Planning & Controle Leiderschapscommitment Implementatie & Uitvoering Controles, nonconformiteiten & Corrigerende Maatregelen Documentatie Incidentrapportage & -onderzoek Prestatie monitoring Management review Om dit systeem succesvol te maken, is het belangrijk gezondheid, veiligheid en milieu mee te nemen in de manier waarop jij je werk uitvoert. KEN JE HSE MANAGEMENTSYSTEEM!

9 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 9 DE ISS SAFETY RULES Om te zorgen dat jij veilig kunt werken, hebben we de ISS Safety Rules uitgewerkt. Met de ISS Safety Rules werken we aan een sterke veiligheidscultuur. Als deze veiligheidsregels worden overtreden, kan dat leiden tot onveilige situaties voor jou en je collega s. Als ze vaker worden overtreden, dan kan dat ervoor zorgen dat je het normaal gaat vinden, waardoor de omgeving waarin je werkt onveilig wordt. Stop onveilig werk Als je tijdens je werkzaamheden een onveilige manier van werken signaleert, ben je verplicht om het werk te stoppen. Stop onveilig werk Verkeersveiligheid Energie isolatie Werkvergunningen Werken op hoogte Elektrische veiligheid Doe het veilig of doe het niet. Volg altijd de voorgeschreven werkwijze en procedures op. Werk altijd volgens de geldende regels en wetten. Als jij het ziet, ben jij verantwoordelijk. Neem actie, zelfs al hebben anderen een onveilige situatie genegeerd. Meld risico s altijd volgens de geldende procedures en zorg dat verbeteracties worden uitgevoerd. Orde en netheid Tillen, duwen en trekken VEILIG GEDRAG VERSTERKT EEN VEILIGE WERKOMGEVING Betreden van besloten ruimten Werken met chemicaliën De ISS Safety Rules

10 10 ISS HANDBOEK VEILIGHEID Werkvergunningen Voor werkzaamheden met grote veiligheidsrisico s of waarbij een officiële procedure van toepassing is, moet je een werkvergunning gebruiken. Werkzaamheden waarbij vaak een werkvergunning nodig is, zijn werkzaamheden in besloten ruimten, met hoge-energiesystemen, met warmtebronnen, in explosiegevaarlijke omgevingen en werkzaamheden op grote hoogte. Een werkvergunning: bevat een duidelijke omschrijving van alle werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden; beschrijft de gevaren van de werkzaamheden en stelt de risico s vast; stelt de beheersmaatregelen vast waarmee je eventuele risico s uitsluit of vermindert; sluit aan op andere relevante werkvergunningen of werkzaamheden die tegelijkertijd worden uitgevoerd; wordt goedgekeurd door de persoon die verantwoordelijk is voor de locatie of het gebouw waar de werkzaamheden worden uitgevoerd; zorgt voor voldoende controle en instructies om door te gaan met normale werkzaamheden; wordt doorgegeven aan en besproken met al het betrokken personeel en is beschikbaar wanneer dat nodig is. Energie isolatie Wanneer een risicoanalyse aangeeft dat energiesystemen (zoals mechanische, elektrische, hydraulische en andere systemen) moeten worden uitgezet, mag je dit alleen doen als: de manier van isolatie en ontlading van de opgeslagen energie door een deskundig persoon is uitgevoerd en goedgekeurd; alle restenergie wordt ontladen; een systeem van sloten en labels aanwezig is dat wordt gebruikt bij isolatiepunten. We noemen dit de LOTO Procedure (Lock-Out- Tag-Out); een test wordt uitgevoerd, zodat je zeker weet dat de isolatie goed is uitgevoerd voordat je begint met je werkzaamheden; de werking van de isolatie regelmatig wordt gecontroleerd; na een pauze of bij een verandering in de omstandigheden opnieuw wordt getest, zodat je weet dat de isolatie nog steeds werkt. Het is verboden om onderhouds-, reparatie- of reinigingswerkzaamheden aan een machine uit te voeren als deze niet is uitgeschakeld, drukof spanningsloos is gemaakt. Het is noodzakelijk om de machine volledig uit te zetten, zodat je je werkzaamheden veilig kunt uitvoeren.

11 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 11 Elektrische veiligheid Wanneer je aan het werk bent met elektriciteit, moet je aan de volgende punten denken. Zorg dat je bekend bent met alle risico s van elektrisch gereedschap voordat je daarmee aan de slag gaat. Gebruik alleen elektrische apparatuur en gereedschappen die gekeurd en veilig zijn. Controleer op versleten of beschadigde contactpunten (onder andere aan het snoer en de stekker). Inspecteer de elektrische apparaten, voordat je ze gebruikt en meld eventuele defecten bij je leidinggevende. Repareer de apparaten niet zelf. Alleen deskundig personeel mag dit doen. Hou alle draden en snoeren uit de buurt van warmtebronnen, water en andere geleidende vloeistoffen. Laat draden of kabels niet op de grond slingeren. Dit zorgt voor struikelgevaar! Betreden van besloten ruimten Je mag een besloten ruimte alleen betreden wanneer: dit echt nodig is en er geen andere opties zijn; een risicoanalyse is uitgevoerd; je een geldige vergunning hebt voor betreding van de ruimte indien de risico analyse dat voorschrijft; alle personen die erbij betrokken zijn medisch in goede conditie zijn en in staat zijn om het werk uit te voeren; alle energiebronnen die de ruimte beïnvloeden zijn geïsoleerd; een reddingsplan is ontwikkeld zoals omschreven in de risicoanalyse; de atmosfeertests (controle op de aanwezigheid van zuurstof en afwezigheid van gassen en dampen) net zo vaak zijn uitgevoerd, gecontroleerd en herhaald als omschreven in de risicoanalyse; altijd iemand stand-by staat die direct zicht heeft op de plek waar jij aan het werk bent. In geval van nood mag deze persoon niet zelf een reddingsactie ondernemen; duidelijke en goedwerkende communicatie mogelijk is tussen de persoon die stand-by staat en de persoon die werkzaam is in de besloten ruimte; gebruik wordt gemaakt van geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen en goede gebruiksinstructies zijn gegeven voor deze middelen; je onbevoegden geen toegang verleent tot de ruimte. Verkeersveiligheid Voertuigen mogen alleen gebruikt worden wanneer: het voertuig geschikt is voor het doel en de werkzaamheden en wanneer het voertuig is gecontroleerd en veilig is bevonden; het aantal passagiers niet meer is dan is toegestaan volgens de fabrikant van het voertuig; ladingen goed vastzitten en niet zwaarder zijn dan de wettelijke limieten voor het voertuig; veiligheidsgordels aanwezig zijn en deze door alle inzittenden worden gedragen; bestuurders en passagiers van motorfietsen een helm dragen.

12 12 ISS HANDBOEK VEILIGHEID De persoon die het voertuig bestuurt: moet een geldig rijbewijs hebben en medisch in goede conditie zijn om het voertuig te besturen; mag niet onder invloed zijn van alcohol of drugs; mag niet vermoeid zijn; mag tijdens het rijden alleen handsfree bellen. Het beste is om helemaal geen gebruik te maken van een telefoon of portofoon tijdens het rijden, maar op een veilige plek te parkeren om te telefoneren. Meer informatie over dit ondewerp tref je aan in het ISS Handboek Verkeersveiligheid. Werken op hoogte Wanneer je op meer dan 1.20m stahoogte werkt, zien we dat als werken op hoogte. Voor het veilig werken op hoogte moet je de volgende punten opvolgen en acties ondernemen. Vermijd werken op hoogte waar mogelijk. Wanneer het onvermijdelijk is, gebruik dan een goede uitrusting of tref maatregelen om vallen te voorkomen. Wanneer je het risico op vallen niet kunt uitsluiten, gebruik dan materialen of tref maatregelen om de hoogte en gevolgen van een eventuele val zo klein mogelijk te maken. Bij het werken op hoogte moet je ervoor zorgen dat: het werk goed gepland en georganiseerd is; er rekening gehouden wordt met de weersomstandigheden, omdat deze in sommige gevallen gevaarlijk kunnen zijn voor de gezondheid en veiligheid; de personen die op hoogte werken medisch in goede conditie, getraind en deskundig zijn; de plaats waar op hoogte wordt gewerkt veilig is; de materialen die nodig zijn voor de werkzaamheden goed zijn gecontroleerd; de risico s van kwetsbare of breekbare oppervlakken worden gecontroleerd en herkend; de risico s van vallende voorwerpen worden gecontroleerd en herkend. Meer informatie over het werken met ladders tref je aan in hoofdstuk Veiligheid: de basis. ZORG DAT JE ALTIJD OP DRIE PLAATSEN CONTACT HEBT

13 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 13 Orde en netheid Een veilige werkplek begint met orde en netheid. Onderstaand noemen we de belangrijkste eisen voor een nette en geordende werkplek. Hou de werkvloer altijd schoon en opgeruimd. Onderhoud apparatuur volgens de instructies die zijn voorgeschreven door de fabrikant. Gooi afval in de daarvoor bedoelde containers. Bewaar verf, chemicaliën en andere gevaarlijke stoffen in de daarvoor bedoelde ruimten en/of kasten. Laat touwen, draden of kabels niet op de grond slingeren. Dit veroorzaakt struikelgevaar. Als je gereedschappen en benodigdheden niet direct weer nodig hebt, ruim deze dan direct na gebruik netjes en schoon op. Hou gangen en trappen vrij van obstakels. Ruim gemorste vloeistoffen meteen op. Ruim de werkruimte op, voordat je deze verlaat. Tillen, duwen en trekken Tillen, duwen en trekken zijn handelingen die we dagelijks uitvoeren. Om te voorkomen dat je lichaam overbelast raakt, zijn er twee belangrijke afwegingen die je moet maken als je iets verplaatst. Kan het verplaatsen van de lading worden vermeden? Of kan de lading met mechanische hulpmiddelen of apparatuur worden verplaatst? Zijn beide opties niet mogelijk? Onderzoek dan eerst het voorwerp dat moet worden verplaatst. Verplaats nooit iets dat te zwaar is of een onpraktische vorm heeft. Verdeel de lading in kleinere delen of vraag iemand om hulp. Draag de juiste persoonlijke bescheringsmiddelen voor de taak (bijvoorbeeld schoenen, handschoenen etc.). Plan de taak en bekijk de route die je moet nemen (zijn er bijvoorbeeld veilige plekken om te stoppen?). Neem de juiste lichaamshouding aan tijdens het tillen. Blijf in balans. Hou je voeten op schouderbreedte, je knieën gebogen en zet één voet iets meer naar voren dan de andere voet. Kom voorzichtig omhoog met je lichaam terwijl je je benen het werk laat doen. Hou het voorwerp dat je moet tillen stevig vast met je handen en niet met je vingers. Bescherm je handen. Hou het voorwerp dicht tegen je lichaam, zodat je lichaam minder belast wordt. Draai je lichaam niet tijdens het lopen. Gebruik je voeten als je van richting moet veranderen.

14 14 ISS HANDBOEK VEILIGHEID Werken met chemicaliën Gebruik alleen goedgekeurde chemicaliën waarmee je hebt leren werken. Als je iets niet kent, gebruik het dan niet! Draag persoonlijke beschermingsmiddelen die geschikt zijn voor de taak en volg de veiligheidsinstructies op. Gebruik alleen chemicaliën uit houders of flessen met de juiste etiketten/labels. De gevaren van alle chemicaliën moeten duidelijk en vóóraf beoordeeld zijn op het risico dat ze met zich meebrengen. Raadpleeg hiervoor het productveiligheidsblad. Als je chemicaliën vervoert, opslaat, gebruikt of weggooit, moet je altijd de procedures en adviezen opvolgen die op het productveiligheidsblad en op het etiket van de verpakking staan. Alle chemicaliën die zijn goedgekeurd voor gebruik, moeten in een register worden opgenomen. Hou ontvlambare/brandbare chemicaliën uit de buurt van warmtebronnen. Gebruik waar mogelijk lekbakken om gelekte of gemorste chemicaliën op te vangen. Ruim gemorste chemicaliën direct op en meld het bij je leidinggevende. Gebruik alleen de originele verpakking voor de opslag van chemicaliën en sluit ze af als je ze niet gebruikt. Morsen van chemicaliën Gevaarlijke chemicaliën mogen niet via de afvoer in het oppervlaktewater terecht komen. Wanneer verpakkingen van chemicaliën lekken, moet je zorgen dat het lekken stopt en dat de gemorste chemicaliën onschadelijk worden gemaakt. Ruim de chemicaliën op, voordat je de plek waar is gemorst schoonmaakt. Alle materialen die je hebt gebruikt voor het schoonmaken, moeten in de daarvoor bestemde container worden gegooid. Je mag chemicaliën nooit door de gewone gootsteenafvoer wegspoelen. Wees voorzichtig als je met ruwe olie, dieselolie of soortgelijke stoffen werkt. Als je morst, ruim het dan snel op. Kom je er niet uit of twijfel je? Raadpleeg dan dit ISS HSE Handboek of vraag je leidinggevende!

15 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 15 RAPPORTEREN Rapporteren Het is ons doel om ongevallen te voorkomen. Het is belangrijk dat een ongeval, bijna-ongeval of risico wordt gemeld, zodat wij waar nodig een onderzoek kunnen starten en maatregelen kunnen treffen. Door te rapporteren, zorg je dat jij en je collega s meer bewust worden van het belang van veiligheid. Daarom moeten alle ongevallen, ernstig of niet, worden gemeld in het wereldwijde ISS HSE-IT systeem, genaamd KMI (zie de figuur hieronder). Neem initiatief en meldt bevindingen zoals: geblokkeerde nooduitgangen; beschadigde apparatuur; risico s op uitglijden of struikelen. Het is belangrijk dat alle (bijna-)ongevallen met en zonder verzuim worden gemeld, besproken tijdens veiligheidsbijeenkomsten en onderzocht, zodat gepaste maatregelen kunnen worden genomen. Het ISS Global HSE-IT systeem voor het melden van incidenten.

16 16 ISS HANDBOEK VEILIGHEID Jouw verantwoordelijkheid Jij bent zelf verantwoordelijk om je op een veilige manier te gedragen op het werk. Niet alleen om jezelf te beschermen, maar ook de mensen om je heen. Als je je aan de volgende punten houdt, dan zorg je dat de kans op ongelukken voor jou en anderen minimaal is en letsel wordt voorkomen. Als je niet zeker weet wat er van je wordt verwacht, stel je vragen. Draag altijd de voorgeschreven beschermende kleding en uitrusting. Denk altijd na over de veiligheid van je werk voordat je begint te werken. Gebruik alleen goedgekeurd, veilig en geschikt gereedschap of apparatuur. Toon waardering als een collega je verbetert als je onveilig werkt. Hij kan zomaar je leven hebben gered. Corrigeer anderen op een tactvolle manier als je ziet dat ze onveilig werken. Doe actief mee aan gesprekken over veiligheid. Ook jouw ideeën kunnen worden gebruikt om je werkplek veiliger te maken. Je bent verplicht om de volgende punten direct te melden bij je leidinggevende. Alle (bijna) ongevallen. Gevaarlijke situaties. Problemen die te maken hebben met de organisatie van veiligheid op je werkplek.

17 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 17 PERSOONLIJKE BESCHERMINGSMIDDELEN (PBM) Er zijn verschillende risico s die je kunt lopen op de werkvloer, zoals gevaren voor je lichaam (bijvoorbeeld vallende of scherpe voorwerpen en hitte) of gezondheidsrisico s (bijvoorbeeld blootstelling aan chemicaliën en stof). Voor bijzondere activiteiten waarbij je mogelijk wordt blootgesteld aan gevaren, wordt een Taak Risico Analyse uitgevoerd. Op die manier weten we zeker dat jij goed wordt beschermd tijdens je werkzaamheden. Om deze risico s te beperken, ben je verplicht beschermende kleding te dragen en beschermingsmiddelen te gebruiken wanneer je aan het werk bent. Door het dragen van deze Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) is de kans op verwondingen een stuk kleiner. In het plan van aanpak bij de Risico Inventarisatie en Evaluatie (Ri&E) en in de Taak Risico Analyse (TRA) staat duidelijk beschreven welke PBM s verplicht gedragen moeten worden tijdens de werkzaamheden die je uit gaat voeren. Zorg er altijd voor dat je PBM in goede staat zijn, voordat je begint met werken. De volgende middelen vallen onder de PBM. Overalls en/of bedekkende kleding. Helmen en stootpetten. Veiligheidsschoenen/-laarzen. Veiligheidsbrillen, ruimzichtbrillen, gelaatscherm. Stof- en gasmaskers. Gehoorbeschermers. Geschikte handschoenen. Veiligheidsharnassen _ISS_CARTOON_KLEDIJ.indd 1 Oogbescherming Wanneer je aan het werk bent op bouw- en werkplaatsen of in industriële omgevingen (waar een helm verplicht is), moet je een veiligheidsbril dragen. Deze veiligheidsbril moet nauw aansluiten. Zorg dat de bril schoon is en geen scheuren of krassen heeft. Speciale veiligheidsbrillen zijn verplicht als: je werkt met slijpmachines; je werkt met hydraulische of pneumatische apparatuur; er gevaar is voor rondvliegende deeltjes; je werkt met bijtende (corrosieve) vloeistoffen.

18 18 ISS HANDBOEK VEILIGHEID Adembescherming Draag een geschikt en goedgekeurd stofmasker, zodat je beschermd bent tegen schadelijke stoffen, verfdampen enzovoort. Zorg dat er tijdens schilderwerk goede ventilatie is en dat je een gasmasker met een filter draagt als je met organische oplosmiddelen werkt. Als je onbeschermd bent, mag je nooit een ruimte betreden waarvan bekend is of wordt vermoed dat de lucht daar gevaarlijk is. Als je een met gas of rook gevulde ruimte of een zuurstofarme ruimte ingaat, moet je geschikte adembeschermingsmiddelen gebruiken. Werken in een warme of koude omgeving Wanneer je werkt in een warme omgeving kan dat serieuze gevolgen hebben voor je gezondheid. Daarom is het belangrijk dat een werk- / rustrooster aanwezig is. Daarnaast is het ontzettend belangrijk dat je voldoende drinkt: drink elke 30 tot 60 minuten water en neem zo nodig zouttabletten. Vochtigheid van een ruimte, fitheid, medicatie en bepaalde types PBM zijn van invloed op de situatie waarin je werkt. Het gevolg hiervan kan zijn dat je warmte uitslag, hittekrampen, hitte-uitputting of een hitteberoerte krijgt of dat je flauwvalt. Een koude wind en natte omstandigheden hebben allebei een negatieve invloed op de situatie waarin je werkt. Werken in de kou kan er voor zorgen dat je bevriest of onderkoeld raakt. In een koude omgeving is het belangrijk dat je wind- en waterdichte kleding draagt, die zorgt dat je warm blijft. Zorg dat je je hoofd bedekt en dat je je handen en voeten warm houdt. WACHT NIET TOT JE DORST HEBT!

19 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 19 VEILIGHEID: DE BASIS Ladders Gebruik tijdens je werkzaamheden alleen betrouwbare en goedgekeurde ladders. Zorg dat de ladder op een stabiele ondergrond staat en goed is vastgezet. Als je met ladders werkt, zorg dan dat je nooit alleen bent en altijd toezicht hebt. Ladders kunnen omvallen en er zijn dan ook al heel wat botten gebroken.

20 20 ISS HANDBOEK VEILIGHEID Wanneer je een ladder gebruikt moet je zorgen dat de ladder: aan de boven- en onderkant is vastgezet; minstens één meter boven het steunpunt uitkomt; op een stevige en stabiele ondergrond staat. Ook moet je zorgen dat de ladder: onderzocht is op eventuele gebreken; antislip voetjes heeft; geen ontbrekende, loszittende of gebroken sporten heeft; geen roest heeft; ondersteund wordt, zodat hij niet kan bewegen. Vergeet niet om: je gewicht in het midden te houden; beide handen te gebruiken bij het klimmen en een gereedschapsriem of -houder te dragen; gebruik de 4:1 regel! Elke afstand van de wand af staat gelijk aan vier keer die afstand omhoog; blijf met je gezicht naar de ladder en houd je lichaam binnen de grenzen van de ladder. Wanneer je een lader gebruikt op meer dan 1,20 m stahoogte, wordt dat gezien als werken op hoogte. In dat geval is het belangrijk dat aanvullende maatregelen worden genomen. Zo moet onder andere een Taak Risico Analyse gemaakt worden. Maatregelen om vallen te voorkomen, moeten in alle gevallen opgevolgd worden. Ook kan voor een industriële locatie een aanvullende werkvergunning werken op hoogte verplicht gesteld worden. Werkomgeving Het is belangrijk om je werkomgeving goed te verkennen. Vooral als je voor het eerst op de locatie van een klant komt. Zorg er daarbij voor dat je naar de veiligheid en het noodplan kijkt, waaronder: Vluchtroutes en nooduitgangen. Verzamelplaatsen in geval van nood. Vaste en draagbare brandblusapparatuur. EHBO-voorzieningen, waaronder noodnummers en de locatie van de EHBO-materialen. Alcohol en drugs Het is streng verboden om op het werk onder invloed te zijn van alcohol of drugs. Als je dat wel bent, dan loop je het risico dat je strafmaatregelen krijgt opgelegd of kan je zelfs ontslagen worden. Het is jouw eigen verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat voorgeschreven medicijnen je niet belemmeren bij het veilig uitvoeren van je werkzaamheden (zoals het rijden en bedienen van machines). Gebruik je voorgeschreven medicijnen en twijfel je of je wel kunt werken? Bespreek dit dan altijd met je leidinggevende.

21 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 21 Trappen (buiten en binnen) Op trappen gebeuren veel ongelukken. Daarom is het belangrijk om de volgende punten in gedachten te houden. Ren een trap niet op of af. Verwijder obstakels op het pad. Zorg voor goede verlichting. Controleer of de trapleuning goed vastzit en hou je hieraan vast. Controleer of treden niet versleten of glad zijn of loszitten. Draag niets dat je zicht totaal blokkeert. Veiligheidsborden Voor je eigen veiligheid en die van anderen is het goed om de verschillende veiligheidsborden te kennen, te weten wat ze betekenen en het belangrijkst ze op te volgen. De veiligheidsborden kunnen op de volgende manier worden verdeeld. Verbodsborden Deze borden verbieden een bepaald soort gedrag. Meestal hebben ze een rode cirkel met een schuine rode balk over een plaatje van iets dat niet is toegestaan. Een voorbeeld hiervan is een niet-roken bord. Waarschuwingsborden Deze borden waarschuwen je voor een specifiek gevaar. Meestal staat op deze borden een zwarte driehoek op een gele achtergrond met daarin het plaatje van het gevaar. Een voorbeeld hiervan is het bord Pas op: glad oppervlak. Gebodsborden Deze borden geven aan dat je een specifieke actie of maatregel moet ondernemen. Meestal staat op deze borden een blauwe cirkel met daarin een plaatje van de actie of maatregel die je moet nemen. Een voorbeeld hiervan is het bord dat aangeeft dat handschoenen verplicht zijn. Vluchtweg- of EBHO-borden Deze borden geven je informatie die je nodig hebt in bepaalde omstandigheden. Meestal zijn deze borden vierkant of rechthoekig en hebben ze een wit plaatje of een witte tekst op een groene achtergrond. Een voorbeeld hiervan is een EHBO-bord of het bord voor de nooduitgang. De meest voorkomende borden tref je achter in het handboek aan.

22 22 ISS HANDBOEK VEILIGHEID VEILIGE GEWOONTEN Voorbereidend werk Voordat je aan je werk begint, is het belangrijk om over een aantal stappen na te denken. Dit noemen we ook wel het STOP model: Stop Think (denk) Observe (observeer) Plan. S Stop waar je bent, maar zorg dat dit een veilige plek is. T Denk na over waar je bent en wat je moet doen. O Observeer wat om je heen gebeurt. Kijk wat eventueel gevaar zou kunnen opleveren en beoordeel de risico s die jij loopt. P Plan een veilige manier om je werk uit te kunnen voeren en zoek een veilige manier om binnen te komen en naar buiten te gaan. Laatste Minuut Risico Analyse (Risicobeoordeling) Als medewerker is het belangrijk om alle gevaren, risico s en controlemaatregelen, die bij onze taken horen, vast te stellen. Als we als een team samen werken, kunnen we ervoor zorgen dat er minder gevaren en risico s zijn op de werkvloer. Een Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA), ook wel risicobeoordeling genoemd, is een belangrijk hulpmiddel om ongevallen te voorkomen op de werkvloer. Bij een Laatste Minuut Risico Analyse beoordeel je alle mogelijke gevaren op een geordende en stapsgewijze manier. Deze analyse voer je uit, voordat je aan een taak of klus begint. Zo kan je stappen ondernemen om eventuele gevaren weg te nemen of onder controle te houden. Als hulpmiddel bij de LMRA gebruik je het LMRA-kaartje. Op de voorkant van het kaartje (de groene kant) staan negen stellingen. Indien je één van de stellingen met nee beantwoordt, stop je je werk. Vervolgens volg je de stappen zoals vermeld op de achterkant van het kaartje (de rode kant). Tijdens het werken kun je er op ieder moment voor kiezen om de taak opnieuw met het LMRA-kaartje te beoordelen. Bijvoorbeeld als er iets verandert, terwijl je bezig bent met je werk. Taak Risico Analyse Voor werkzaamheden met een hoog risico wordt een Taak Risico Analyse gemaakt. Daarin staan alle risico s en beheersmaatregelen die bij jouw werkzaamheden horen. Het is belangrijk dat je de hierin genoemde maatregelen opvolgt, zodat je een veilige werksituatie creëert. IN HET WERKOVERLEG WORDEN ALLE TAAK-RISICO S BESPROKEN.

23 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 23 Om je werkzaamheden op een veilige en effectieve manier te kunnen uitvoeren, is het belangrijk dat je leidinggevende de taak met je bespreekt. Dit kan in een werkoverleg. Hierbij is het belangrijk dat alle collega s, die aan een opdracht meewerken, op de hoogte zijn van de stappen die genomen moeten worden, de gevaren met bijbehorende maatregelen en de verantwoordelijkheden. Tijdens het overleg kan een inspectieronde over de werkvloer worden gelopen, zodat jullie eventuele gevaren kunnen vaststellen. Denk hierbij ook aan personen die niet in jouw team zitten, maar ook risico kunnen lopen door de werkzaamheden. Als er na het overleg nieuwe leden aan het team worden toegevoegd, is het belangrijk dat zij ook op de hoogte worden gesteld van hetgeen besproken is. Pleeg geen onderhoud en werk niet aan machines die in beweging zijn. Vul geen machines die al zijn vrijgegeven om te starten of die al draaien. Gebruik geen brandbare reinigingsvloeistoffen zonder toestemming. GEBRUIK NOOIT APPARATUUR WAARVAN DE BEVEILIGING ONTBREEKT. Gereedschap Denk er bij gereedschap aan dat: het alleen gebruikt mag worden voor de taken waarvoor het bedoeld is; het alleen gebruikt mag worden als het in goede staat verkeert. Veel verwondingen worden veroorzaakt door kapot gereedschap; het gecertificeerd moet zijn voor gebruik in een risicovolle omgeving. Om er zeker van te zijn dat het hand- en elektrische gereedschap veilig is om mee te werken, moet het regelmatig worden gecontroleerd. Zorg dat je persoonlijke beschermingsmiddelen gebruikt die passen bij het soort gereedschap waarmee je werkt. Gebruik van machines Werk altijd volgens de gebruiksvoorschriften. Zet de machine niet aan voordat je zeker weet dat alles voor iedereen duidelijk is. Plaats beveiligingen en afschermingen op de machines voordat je begint met werken (bijvoorbeeld na onderhoud of reparatie). Kom nooit met je handen of voorwerpen achter een beveiliging of afscherming. Afval Al het afval moet op de juiste manier worden afgevoerd. Dit betekent dat: de juiste afvalstroom wordt aangehouden (papier, glas, metaal, etc.); de verschillende afvalstromen worden gescheiden; iedere afvalstroom op de juiste manier wordt gelabeld, gemarkeerd en opgeslagen.

24 24 ISS HANDBOEK VEILIGHEID WAT TE DOEN BIJ CALAMITEITEN? Brandpreventie Samen met je collega s ben jij verantwoordelijk voor de volgende punten. Alle vluchtroutes zijn vrij van obstakels. Branddeuren zijn en blijven gesloten, zodat bij brand wordt voorkomen dat rook, hitte en vuur zich verspreiden naar vluchtroutes en andere ruimten. Wat je moet doen als je een brand ontdekt? Als je tijdens je werkzaamheden een brand ontdekt, dan: 1 bel je voor hulp en/of zet je het brandalarm aan; 2 zorg je dat de vluchtroute veilig is; 3 probeer je de oorzaak van de brand te bepalen; 4 bel je de brandweer en geef je ze informatie over de locatie van de brand en over eventueel bekende of bijzondere risico s; 5 probeer je de brand te beperken. Sluit deuren en ventilatiekanalen. Daarmee voorkom je verspreiding van de brandhaard; 6 blus je indien mogelijk de bron of schakel je hem uit. Ga nooit langs de brand om bij een brandblusser te komen; 7 hou je de situatie in de gaten om te voorkomen dat het vuur oplaait. Op sommige locaties gelden andere afspraken. Raad hiervoor je leidinggevende.

25 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 25 REGISTRATIEDOCUMENT BEHORENDE BIJ: ISS HSE HANDBOEK VERSIE 1.0 Instructie: Scheur deze pagina uit dit handboek en vul hierna de voor- en achterzijde van deze pagina in. Als je deze hebt ingevuld en ondertekend, dan lever je deze zo spoedig mogelijk in bij je leidinggevende. Je leidinggevende bewaart dit formulier in jouw personeelsdossier. Medewerker Naam:... Personeelsnummer:... Naam werklocatie:... Datum in dienst:... Hiermee verklaar ik het handboek te hebben ontvangen, de voorschriften te hebben gelezen en deze te hebben begrepen. Als ik het niet begrijp, dan neem ik zelf initiatief om mijn leidinggevende om uitleg te vragen. Ik beloof dat ik de voorschriften uit dit handboek naleef tijdens de uitvoering van mijn werkzaamheden. Als ik zie dat mijn collega zich niet aan de voorschriften houdt, dan spreek ik hem/haar hierop aan. Handtekening medewerker:... Datum:... Ik bevestig dat deze werknemer heeft aangetoond, dat hij/zij voldoende kennis heeft van de gezondheid en veiligheidsaspecten die beschreven staan in dit handboek. Manager / leidinggevende Naam:... Handtekening:... Attentie - Deze pagina moet worden ingevuld na het beantwoorden van de vragen aan de ommezijde. Deze pagina wordt na voltooiing toegevoegd aan het personeelsdossier.

26 26 ISS HANDBOEK VEILIGHEID Vragenlijst veiligheid Zodra je dit handboek hebt gelezen, vul je de onderstaande vragen in vóórdat je de achterzijde invult. Onvolledig ingevulde vragenlijsten worden niet geaccepteerd. Jouw manager / leidinggevende zal je helpen bij het invullen indien noodzakelijk. De ISS Safety Rule STOP onveilig werk zegt: Doe het veilig of (vul aan) De ISS Safety Rule Werken met chemicaliën zegt: Als ik dit product niet ken (vul aan) Wat is een gevaarlijke situatie? iets dat letsel of schade kan veroorzaken de kans op een ongeluk een risico een verwonding Wie is verantwoordelijk om contact op te nemen met je leidinggevende als je iets niet begrijpt of als je niet begrijpt wat je gevraagd is om te doen? je opdrachtgever je vertegenwoordiger jijzelf je QHSE Advisor (klant) Als je getuige bent van een ongeval of gevaarlijke situatie, bij wie MOET je dit dan melden? je collega je manager of leidinggevende je QHSE Advisor je opdrachtgever (klant) Waar moet je aan denken, zodra je een last gaat tillen of verplaatsen? het gewicht van de last de vorm van de last de afstand en obstakels tijdens het verplaatsen je eigen vermogen of kunnen al deze antwoorden zijn juist Wat moet je doen met jouw gereedschap en machines voor aanvang van jouw werkzaamheden? controleren of er inspecteren registreren schoonmaken een ISS sticker op zit Voordat ik op hoogte ga werken (> 1,20 m stahoogte) moet ik? toezicht regelen een valharnas aantrekken getraind zijn de taak risico analyse controleren en/of een werkvergunning invullen Waar is het dichtstbijzijnde verzamelpunt waar je moet verzamelen bij een noodsituatie?

27 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 27 GEVARENSYMBOLEN SYMBOOL BETEKENIS COMMENTAAR Giftig Bewaar achter slot. Hou verwijderd van eet- en drinkwaren en diervoeding. Draag persoonlijke beschermingsmiddelen: kleding, handschoenen enz. Trek verontreinigde kleding uit. Hou verwijderd van ontvlambare stoffen. Gassen onder druk Verwarm niet. Hou uit de buurt van vuur, vonken of andere ontstekingsbronnen. Behandel en open voorzichtig: vermijd schokken en wrijving. Gezondheidsgevaar op lange termijn Contact met product zo veel mogelijk beperken of geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen dragen. Irriterend, sensibiliserend, schadelijk Voorkom inademing en aanraking met ogen en huid. Draag een bril en geschikte handschoenen. Hou na gebruik de verpakking goed gesloten. Hou verwijderd van eet- en drinkwaren en van diervoeding. Corrosief (bijtend) Draag persoonlijke beschermingsmiddelen om aanraking met ogen of huid te voorkomen. Bij aanraking met de ogen of de huid: spoel met veel water af en ga naar de dokter. Ontvlambaar Hou uit de buurt van vuur, vonken of andere ontstekingsbronnen. Tref maatregelen tegen ontladingen van elektriciteit (gevaar voor vonken). Bewaar op een goed geventileerde plaats. Oxiderend Voorkom aanraking met ogen en huid door persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen: rubberschort, bril of gezichtsscherm, laarzen, handschoenen enz. Trek verontreinigde kleding uit. Hou verwijderd van ontvlambare stoffen. Explosief Schadelijk voor het aquatisch milieu Verwarm niet. Hou uit de buurt van vuur, vonken of andere ontstekingsbronnen. Behandel en open voorzichtig: vermijd schokken en wrijving. Meng niet met brandbare stoffen. Behandel het product of de resten ervan als gevaarlijk afval (voorkomen, sorteren, recycleren, verwijderen conform de wetgevingen). Verontreiniging van het milieu (lozing in water, bodem en lucht) vermijden of beperken. Zoveel mogelijk kiezen voor milieuvriendelijke alternatieve producten en technieken.

28 28 ISS HANDBOEK VEILIGHEID BRANDBESTRIJDINGSSYMBOLEN Richtingaanwijzing Telefoon voor brandalarm Brandmelder Blusslang Blusapparaat Brandbestrijdingsmiddelen Roken verboden Verboden voor voetgangers Betreden van ruimte verboden Fotograferen verboden Aanraken verboden Geen zware last plaatsen Verboden met water te blussen Verboden voor personen met pacemaker Verboden voor personen met metalen implantaat VERBODSSYMBOLEN Verbodsteken Geen drinkwater Eten en drinken verboden Verboden het op- Verboden een onafgewerkte Verboden de lift te stelling te gebruiken gebruiken bij brand pervlak te betreden Niet schakelen Heftrucks verboden Vuur, open vlam en roken verboden Deze pictogrammen zijn beschikbaar gesteld door Draagbare telefoon verboden Kleine metalen voorwerpen verboden Kijk voor meer informatie op

29 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 29 EVACUATIE- EN REDDINGSSYMBOLEN Richtingaanwijzing evacuatieroute Nooduitgang (links) Noodvenster met vluchtladder Verzamelplaats bij evacuatie Drinkwater Eerste hulp Veiligheidsdouche Oogdouche Brancard Automatische externe defibrillator Breken om toegang te krijgen Telefoon voor noodgevallen GEBODS- OF BESCHERMINGSSYMBOLEN Algemeen gebod Bescherming controleren Handen wassen verplicht Gebruiksaanwijzing in acht nemen Gebruik de verstelbare Voor het openen stekker kap van de tafelzaag uit stopcontact trekken (Lichte) ademhalingsbescherming verplicht Gelaatsbescherming verplicht Lasmasker verplicht Beschermkledij verplicht Veiligheidsjas met verhoogde zichtbaarheid verplicht Beschermschort verplicht Hand aan de reling verplicht Verplichte doorgang voetgangers Vrijschakelen voor onderhoud of herstelling Aarding verplicht Veiligheidshelm verplicht Oogbescherming verplicht Ademhalingsbescherming verplicht Gehoorbescherming verplicht Veiligheidshandschoenen verplicht Individueel Veiligheidsschoenen veiligheidsharnas verplicht verplicht Veiligheidsriem verplicht

30 30 ISS HANDBOEK VEILIGHEID WAARSCHUWINGSSYMBOLEN Waarschuwing Optische straling Nietioniserende straling Sterk magnetisch veld Laserstraal Radioactieve stoffen Bijtende stoffen Giftige stoffen Biologisch besmettingsgevaar Oxyderende stoffen Ontvlambare stoffen Explosieve stoffen Gashouders onder druk Explosiegevaar Hangende last Vallende voorwerpen Instortingsgevaar dak Vallen door hoogteverschil Struikelgevaar Glad oppervlak Roterende onderdelen Automatisch startende machine Knellingsgevaar Transportvoertuigen Gevaarlijke elektrische spanning Gevaren door laden van accu s Lage temperaturen Warm oppervlak Gevaar voor scherpe elementen Hoge druk werkzaamheden

31 ISS HANDBOEK VEILIGHEID 31

32 Onze HSE Visie 100 : 1: Wij streven ernaar om nummer 1 in onze industrie te zijn en erkend te worden als leider als het gaat om prestaties op het gebied van gezondheid, veiligheid en milieu; 0: Wij werken met 0 dodelijke ongevallen; 0: Wij werken met 0 ernstige ongevallen en verwondingen. ISS Facility Services Rijnzathe 8 Postbus ZJ De Meern Tel: +31 (0) Fax: +31 (0) helpdesk.qhse@nl.issworld.com Versie: 1.0