voorwoord De arbeidsmarkt voor hoogopgeleiden

Transcriptie

1 voorwoord De arbeidsmarkt voor hoogopgeleiden blijft in beweging. Aanvankelijk leek de huidige economie de War for Talent wat te temperen, maar economen weten wel beter: door de vergrijzing zal de vraag naar hoogopgeleid personeel alleen nog maar toenemen. Dat schreeuwt om een structureel antwoord. Geen ad hoc wervingsadvertenties zodra de budgetten het weer toelaten, maar consistent contact. Zodat de kandidaten straks graag bij u komen praten. Als specialist in de arbeidsmarkt voor hoogopgeleiden zorgen wij voor dat contact. Met ons magazine, bijvoorbeeld, en onze carrièrebeurzen. Maar we zorgen ook voor verdieping, met het MotivatieMonitoronderzoek. De resultaten en inzichten die hieruit voortvloeien, leest u in dit boekje en gebruiken we voor advies op maat. Over wat uw specifieke doelgroep nu belangrijk vindt. Onze accountmanagers komen de resultaten graag persoonlijk bij u presenteren. Zo komen we samen tot een verantwoorde mediamix. Veel plezier met de resultaten, Marlous van Grieken Directeur Nobiles Media 3

2

3 INhoud Voorwoord 3 Kort & snel: management summary 6 Drijfveren & attitudes 8 Wat ze van u willen weten 12 Studenten versus starters 16 Bovenop de actualiteit: de CrisisMonitor Open de deuren! een dubbelinterview 25 Over de MotivatieMonitor

4 kort & snel

5 hoofdstuk 1 kort & snel Management summary: wat u beslist moet weten als u onze hoogopgeleiden nu of straks succesvol wilt werven. 1. De grootste ambitie: persoonlijke ontwikkeling 2. Plezier in het werk wordt steeds belangrijker dan salaris 3. De balans tussen werk en privé wordt minder belangrijk 4. De belangrijkste secundaire arbeidsvoorwaarde: trainingen en cursussen 5. Groeiende groep mensen twijfelt over het werk dat ze willen doen 6. Studenten en starters zijn bereid meer uur te werken dan starters in de praktijk doen 7. Studenten verwachten nog steeds een hoger salaris dan ze krijgen 8. Ze vinden u kritischer, terughoudender, veeleisender en minder royaal dan in voorgaande jaren 9. Een derde wil straks zelfstandig zijn: een mogelijke daling van vaste arbeidscontracten 10. Starters maken een carrièrestap liever bij een volgende werkgever 11. Studenten informeren over uw bedrijf? Ze willen vooral weten hoe de sfeer is en de inhoud van het werk. 7

6 drijfveren & attitudes

7 hoofdstuk 2 Drijfveren & attitudes Over wie hebben we het ook alweer? Onze hoogopgeleide afstudeerders en starters behoren tot de generatie Y (geboren na 1980) en tot de generatie Einstein (geboren na 1988). Beide generaties hebben softe drijfveren: zo zijn vrienden belangrijker dan status en wint persoonlijke ontwikkeling het ruimschoots van een leasebak. Het verschil tussen de twee zit m in communicatie en informatie. Generatie Einstein De Einsteiners zou je de sociaal-technocraatjes van Y kunnen noemen: de Google-generatie, die niets meer klakkeloos aanneemt, constant communiceert en razendsnel informatie achterhaalt. Ook over u. Dus wees transparant. Want de eerste Einsteiners zijn 22, en beginnen de arbeidsmarkt te betreden. Studenten: specialiseer! Willem Middelkoop zei het al tijdens het Nobiles seminar 2009: Specialiseer en maak je onmisbaar. Niet tegen dovemansoren: een grotere groep (35%) wil inmiddels liever specialist worden dan leidinggeven (30%), terwijl dat in voorgaande jaren juist omgekeerd was. Generatie Y en Einstein: het verschil tussen de twee zit m in communicatie en informatie Wat willen ze graag? Vraag: In welke branche zou je het liefst willen werken? 1. Advies/consultancy: 39% 2. Rijksoverheid: 25% 3. Marketing & reclame: 23% En... komen ze daar in het echt terecht? Rijksoverheid: 11% Advies/consultancy: 10% Marketing & reclame: 5% 9

8 drijfveren & attitudes Plezier is belangrijker dan salaris Dit is nou typisch een zacht Y- en Einsteinresultaat, waar bovendien een stijgende lijn in zit: 43% vond plezier in het werk belangrijker in 2008, 55% in 2009 en 58% in Overigens liggen de salarisver- wachtingen wel vrij hoog (zie hoofdstuk 4), wat deze ogenschijnlijke bescheiden houding wel iets nuanceert. Wélk werk willen ze precies gaan doen? Daar heeft 52% nog helemaal geen beeld van, 28% wel. Loopbaanbegeleiding is belangrijk De studenten en de starters realiseren zich dat niet alle kennis uit een boek komt. Iets meer dan de helft, 52%, wil dan ook graag begeleid worden. 24% zoekt het liever zelf uit. De balans schommelt Een typische Y-kernwaarde, de goede balans tussen werk en privé daalt al een tijdje. Van 65% in 2007 naar 58% in 2009 naar 53% in Groeiambities, zoals persoonlijke ontwikkeling en creatieve prestaties groeien. wat wil je binnen 5 jaar op werkgebied bereikt hebben? 1. een aanzienlijke stap in mijn persoonlijke ontwikkeling (van 62% in 2009 naar 64% in 2010) 2. optimale balans tussen werk en privé (van 65% naar 53%) 3. een creatieve prestatie neergezet hebben (van 32% naar 35%) de bereidheid tot overwerk stijgt van 23% in 2007 naar 35% in Nobilesmedia.nl

9 drijfveren & attitudes Juristen werven? Opmerkelijk is dat juist de juristen zich nog als echte leden van de zachte generatie Y gedragen door een goede balans tussen werk & privé belangrijker te vinden dan een hoog salaris en goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Ook behoorlijk hoog op het wensenlijstje van de juristen is maatschappelijk nut, net als bij gedrag & maatschappij. Op jacht naar kandidaten voor ICT of finance? Onze tip: investeer in en communiceer over opleidingsmogelijkheden en coaching. Studenten en starters uit deze richtingen blijken daar 'extra' gevoelig voor. Internationale perspectieven voor bedrijfskundigen Onze bedrijfskundigen scoren bovengemiddeld als het gaat om internationale mogelijkheden. Voor deze groep zijn ze bijna even belangrijk als baanzekerheid. Goede werksfeer/leuke collega s Werk met inhoud/diepgang Salaris/sec. arbeidsvoorwaarden Wat zijn voor jou de belangrijkste aspecten bij de keuze van een werkgever? Goede opleidingen/coaching Oog voor balans werk-privé Grote baanzekerheid Maatschappelijk nut algemeen juridisch finance ICT Mogelijkheden voor snelle carrière Internationale mogelijkheden Organisatie met status/aanzien gedrag & mij bedrijfskundig

10 WAT ZE VAN U WILLEN WETEN

11 hoofdstuk 3 Wat ze van u willen weten Dat het ook in crisistijden belangrijk is om zichtbaar te blijven bij uw potentiële kandidaten is duidelijk: ruim 64% van de hoogopgeleiden wil nu een goed beeld kunnen vormen van werkgevers, voor als u straks wél weer mensen aanneemt. Bovendien wil maar liefst 31% werken bij een bedrijf met grote bekendheid. Blijven communiceren dus, ook als de budgetten tijdelijk teruggeschroefd zijn. Maar wát willen ze dan precies weten? Op 1 (80%): inzicht in de dagelijkse werkzaamheden. Want wat dóet een junior productmanager koud uit de studiebanken nou eigenlijk? Op 2 (75%): de sfeer op de werkvloer/omgang met collega s. En op 3 (60%): de manier waarop individuele talenten worden gestimuleerd. Kijk, die kunt u straks zó meenemen in de wervingscampagne. tip Infobehoefte: Check die webcam! Hang maar op, die webcam, of laat maar langskomen, de redactie van Nobiles Magazine, voor een rake sfeertekening. Want in antwoord op de vraag Kun je aangeven over welke van de volgende aspecten je informatie wilt hebben tijdens het zoeken naar een baan? wil maar liefst 75% (dat was 57% in 2009) vooral graag weten hoe de sfeer bij u op de werkvloer is. 75% wil vooral graag weten hoe de sfeer is op de werkvloer 13

12 wat ze van u willen weten Dagelijkse werkzaamheden Sfeer op de werkvloer Stimuleren van individuele talenten Samenstelling van collega s (bv niveau en geslacht) Hoe staat de werkgever in de samenleving Over welke van de volgende aspecten wil je informatie hebben tijdens het zoeken naar een baan? Bedrijfsomgeving Imago/populariteit van het bedrijf Anders starters studenten Kom met een passend aanbod Maar wát communiceert u dan? De vraag Wat zijn voor jou de belangrijkste aspecten bij de keuze van een werkgever?, resulteert in de volgende top 3: 1. Goede werksfeer, leuke collega s 2. Intellectuele uitdaging, inhoud & diepgang 3. Hoog salaris & goede secundaire arbeidsvoorwaarden De hoogglansfolders met blinkende skylines en ronkende statussymbolen behoren dus voorgoed tot de 80s. Sfeer, inhoud & salaris: we raden ze aan als speerpunt voor uw arbeidsmarktcommunicatie. tip 14 Nobilesmedia.nl

13 wat ze van u willen weten Wie lokt u waarmee? De belangrijkste secundaire ar- beidsvoorwaarden op een rij. Voor starters (0-2 jaar werkervaring) 1. Trainingen & cursussen (73%) 2. Thuis kunnen werken (38%) 3. Overwerk betaald (28%) en Extra vakantiedagen (28%) Voor studenten 1. Trainingen & cursussen (66%) 2. Overwerk betaald (39%) 3. Thuis kunnen werken (34%) serious currency: trainingen en cursussen 15

14 Studenten versus starters

15 hoofdstuk 4 studenten versus starters Laatstejaars studenten en starters schelen natuurlijk niet veel in wereldbeeld of leeftijd. Toch lijkt de ervaring die de starter inmiddels heeft opgedaan wel degelijk invloed te hebben op zijn attitudes & verwachtingen. We zetten de belangrijkste verschillen op een rij. Sneller aan het werk dan verwacht Een meevaller: starters hebben veel eerder een baan dan studenten verwachten. 41% vindt binnen een maand een geschikte baan Hoe snel verwacht je nadat je begint met zoeken naar een baan een geschikte functie gevonden te hebben? Hoe snel heb je je eerste geschikte baan gevonden, vanaf het moment dat je begon met zoeken? 0 maand(en) < 1 < 2 < 3 < 4 < 5 < 6 < >24 Verwachting studenten 2010 Ervaring starters

16 studenten versus starters Geld: ach, een kwestie van definitie Weet u t nog? In 2009 zeiden de studenten niet zoveel waarde te hechten aan hun salaris. Heel ontspannen. Alleen bleek hun salarisverwachting minder ontspannen: die lag maar liefst 350 boven het gemiddelde, daadwerkelijke salaris van starters. reality check! salarisverwachting studenten 2010: 2.333* werkelijk salaris starters 2010: 2.045* gat: 288 Dit jaar is dat gat iets kleiner, maar rooskleurig is het beeld dat de studenten van hun eerste salaris hebben, nog steeds. Alarm! Weglekkend kapitaal Ruim 1/3 van de studenten én starters verwacht binnen 1 tot 2 jaar een carrièrestap te maken. Opmerkelijk is dat studenten die bij hun eerste werkgever denken te maken, en starters pas bij een volgende. Werkgevers lijken het talent niet goed aan zich te binden, waardoor ze straks opnieuw moeten investeren in werving. fulltime hbo salaris is gemiddeld fulltime wo salaris is gemiddeld *gemiddeld Verwacht je dat deze carrièrestap naar een nieuwe (hogere) functie bij dezelfde werkgever zal zijn, of bij een nieuwe werkgever? Bij dezelfde werkgever Bij een nieuwe werkgever Weet niet starters studenten 18 Nobilesmedia.nl

17 studenten versus starters Starters willen stappen maken: studenten willen balans In hoofdstuk 2 zagen we de top 3 op de vraag Wat wil je binnen vijf jaar op werkgebied bereikt hebben?, die voor zowel starters als studenten Persoonlijke groei op 1, Werk-privébalans op 2 en Een creatieve noemenswaardige prestatie op 3 heeft staan. Toch zijn er ook verschillen te zien Iets meer nog dan studenten (63%) willen starters (68%) een aanzienlijke stap gemaakt hebben in hun ontwikkeling. En waar studenten graag in het buitenland gewerkt willen hebben (28%), zet 25% van de starters in op minimaal twee grote stappen in mijn carrière. starters willen stappen maken Wat wil je binnen 5 jaar op werkgebied bereikt hebben? Persoonlijke ontwikkeling Balans werk/privé Creatieve prestatie Vervolgopleiding Werken in buitenland 2 stappen in mijn carriere Expert binnen vakgebied Salaris > Leidinggeven Succesvolle eigen zaak Luxe auto bezitten starters studenten 19

18 Bovenop de actualiteit: de CrisisMonitor 10

19 Bovenop de actualiteit: de CrisisMonitor 10 Net als in 2009, voeren we ook dit jaar een speciale editie van de MotivatieMonitor uit, waarbij we inzoomen op de specifieke attitudes in de huidige economie: de CrisisMonitor. hoofdstuk 5 Optimisme regeert... Ruim de helft (54%) denkt dat de arbeidsmarkt over een half jaar (veel) kansrijker zal zijn. Een negatiever gestemde minderheid van 5% denkt juist dat de markt minder kansrijk zal zijn. Dat de markt ongeveer hetzelfde aan kansen zal bieden, denkt 41%. Denk je dat over 6 maanden de arbeidsmarkt kansrijker zal zijn of minder kansrijk?...maar actie is wel geboden In 2009 zei 45% van de respondenten nog niets anders te doen om meer op te vallen bij toekomstige werkgevers. Dat is behoorlijk veranderd. Dit jaar: besteedt 37% meer aandacht aan z n cv; trekt 34% aan z n netwerk; is 16% naar het buitenland gegaan; en doet 13% serieus aan sollicitatietraining. Natuurlijk is er ook altijd een groep die niets doet om meer op te vallen, maar die is wel flink geslonken: van 45% in 2009, naar 28% in % 1% 5% Veel kansrijker 41% Kansrijker Ongeveer hetzelfde 49% Minder kansrijk Veel minder kansrijk 21

20 bovenop de actualiteit: de crisismonitor 10 Wat vinden ze van u? De crisis heeft ook invloed op de perceptie van studenten en starers over werkgevers. Terecht? Oordeel zelf. Op de vraag Merk je dat werkgevers zich anders zijn gaan gedragen? luidt het antwoord overwegend ja. Hoe dan? 1. Kritischer zegt 55% 2. Terughoudender zegt 52% 3. Veeleisender zegt 43% Slechts 11% vindt dat u zich hetzelfde opstelt als in economisch ruimere tijden. Welke invloed heeft de crisis op jouw gedrag op de arbeidsmarkt? minder snel uitgenodigd voor sollicitatiegesprek keuze voor net-niet droombaan solliciteer/oriënteer bij organisaties van tweede keuze de hoogopgeleiden merken dat ze minder snel uitgenodigd worden (aldus 58%, tegenover 46% vorig jaar) en zijn beslist bereid water bij de wijn te doen. zo neemt een meerderheid nu ook genoegen met een net-niet droombaan (een stijging van 12%) en solliciteert de helft nu ook bij organisaties waar ze vroeger niet zouden zijn gaan praten. 22 Nobilesmedia.nl

21 bovenop de actualiteit: de crisismonitor 10 Starters oriënteren breder In deze schralere economische tijd geeft 37% van de starters aan meer bronnen te gebruiken voor oriëntatie op (andere) werkgevers en banen. Van de studenten zet 22% meer bronnen in. Welke bronnen dan? Social networks worden bijvoor- beeld steeds meer ingezet (door 30% van de doelgroep). Niet ver- wonderlijk, als je bedenkt dat deze netwerken gewoon de digitale variant zijn van Hee, als je nog iets hoort... tegen de mensen die je vertrouwt. Het aloude WORM, dus: word of mouth. Ook wel: via-via. En dat klopt. Want ook persoonlijke contacten blijven hoog scoren bij het vinden van een passende baan (62%). Arbeidspotentieel voor vaste contracten daalt Maar liefst 32% van onze hoogopgeleiden wil straks zelfstandig aan de slag. Wellicht ingegeven door de crisis. Dit kan tegelijkertijd ook te maken hebben met de tendens van flexibele inzetbaarheid: mensen willen steeds meer als professional in verschillende teams werken. Een neiging tot diversiteit die ook weer mooi aansluit op het grote belang dat deze generatie hecht aan persoonlijke ontwikkeling. Overigens geeft de grootste groep (41%) nog steeds de voor- keur aan een vaste baan. 23

22

23 hoofdstuk 6 open de deuren! een dubbelinterview Iew Een dubbelinterview met marketingmanager Alexandra van der Loo en contentmanager Hilde Tholen. Welk MotivatieMonitor-resultaat was voor jou echt een eye-opener? alexandra: Dat persoonlijke ontwikkeling zo n enorme ambitie is. Zelfs ten koste van de werk-privébalans waar deze generatie toch om bekend staat. De groep die nu de arbeidsmarkt betreedt lijkt zelfbewust. Ze willen professional worden, echt goed in hun vak, en zelf aan het stuur zitten. sta stil bij het feit dat starters hun eerstvolgende carrièrestap bij een andere werkgever zien Met welk resultaat kan elke werkgever vandaag nog aan de slag? Hilde: Simpel: laat zien wie je bent. Open je deuren voor studenten en toon eerlijk wat je in huis hebt. Starters willen alledaagse dingen weten: hoe een vergadering gaat, of mensen tijdens werktijd hun mobiel opnemen en of er veel gelachen wordt. alexandra: Enerzijds met wat de starters willen weten: wat zijn de dagelijkse werkzaamheden bij een Alexandra van der Loo Hilde Tholen bedrijf, hoe is de sfeer en hoe kunnen ze zich als starter ontwik- kelen? Zorg dus voor 1-op-1-contact tussen starters die je aan wilt trekken en jonge mensen die je in dienst hebt. Laat via verschillende media zien hoe mensen met elkaar omgaan en wat je te bieden hebt op het persoonlijke ontwikkelingsvlak. Anderzijds signaleren we het best schokkende feit dat starters - meer dan studenten - hun tweede stap bij een andere werkgever zien. Kennelijk voldoen veel werk- gevers niet aan de verwachtingen en moeten ze straks weer op zoek naar talent. Het is goed hier als werkgever bij stil te staan. Met welk resultaat kan jij zelf vandaag nog aan de slag? Hilde: We spelen al een aantal jaar in op de behoefte die starters 25

24 van nu hebben aan eerlijke, transparante en persoonlijke informatie, dus we zitten op de goede weg. Wel kunnen we meer aandacht besteden aan het brede oriëntatiegedrag. Starters en studenten vormen hun mening over een werkgever niet meer op basis van één, maar van verschillende bronnen. Wat is de belangrijkste trend wat jou betreft? Alexandra: Die is tegenstrijdig. De wens om op termijn een zelfstandige professional te worden, groeit samen met de trend dat steeds meer mensen twijfelen over wat ze willen gaan doen. Dat zou door de crisis kunnen komen: wat ze hadden bedacht blijkt niet 1, 2, 3 te realiseren. Ze gaan kijken bij bedrijven die ze in eerste instantie links lieten liggen en die blijken weer veel andere mogelijkheden te hebben. Eigenlijk wordt de ondoorzichtigheid van de arbeidsmarkt hierdoor extra duidelijk. Wat moet een werkgever doen om z'n budget effectief in te zetten? Alexandra: HR managers zullen steeds meer marketingmanager moeten worden: snappen waar je als werkgever voor staat, wat je waarden zijn en wat voor soort mensen je zoekt. Vervolgens begrijpen wat die mensen beweegt, als het gaat om werk en werkgevers. Daar ligt de basis voor je boodschap. Hilde: Laat zien wat je doet en zorg dat het beeld dat je uitdraagt eenduidig is - dus maak ook intern mensen bewust van dat beeld. En: blijf zichtbaar. Verspreid je boodschap over meerdere kanalen en zorg dat het imago van de kanalen die je kiest, passen bij het beeld dat je uitdraagt. We lanceren een tool waarmee werkgevers informatie in social media kunnen reguleren Hoe haakt Nobiles Media aan bij de resultaten? Hilde: In september lanceren we een tool waarmee werkgevers informatie in social media eenvoudiger reguleren. We bundelen informatie over werkgevers en als bedrijf kom je op een laagdrempelige, transparante manier in contact met de doelgroep. Voor meer info over 360inc.nl kunnen werkgevers contact opnemen met mij, Nobilesmedia.nl

25 over De MotivatieMonitor 2010 Bureau Consumenten Onderzoek voert de vierde editie van de Nobiles MotivatieMonitor uit. Een jaarlijks kwantitatief, objectief onderzoek onder studenten en starters uit het hele land, met uiteenlopende achtergronden. Dankzij dit longitudinale karakter, de combinatie van de hoogopgeleide studenten en starters doelgroep en de verdiepende, extra CrisisMonitoronderzoeken kunnen we de resultaten steeds beter vertalen in inzichten en trends, afgezet tegen maatschappelijke en economische ontwikkelingen. De onderzoeksverantwoording: Steekproefgrootte respondenten Verdeling Opleiding Methode laatstejaars studenten en 678 starters (met 0-2 jaar werkervaring) hbo en wo Computer Assisted Web Interviewing Veldwerkperiode maart 2010 Meer weten? Wilt u meer weten over het onderzoek en de resultaten? Neem dan contact op met Alexandra van der Loo, marketingmanager Nobiles Media, via alexandra.van.der.loo@nobiles.nl. De resultaten van het onderzoek zijn ook te downloaden op 27