Prestatie-indicatoren CJG: definities en gegevenswoordenboek Eindrapport

Transcriptie

1 Prestatie-indicatoren CJG: definities en gegevenswoordenboek Eindrapport Project Doorontwikkeling, uitwerking en toetsing basisset prestatie-indicatoren lokale zorg voor jeugd Gert van den Berg, november

2 2

3 Inhoud 1. Inleiding: het project 4 2. Definities/gegevenswoordenboek 5 3. Aanpak en werkwijze 6 4. Resultaat/product Beoogd gebruik Vervolg 15 Literatuur 17 Bijlage Bronnen 18 Definities en woordenboek 3

4 1. Inleiding: het project Dit is het eindrapport van een onderdeel van het project Uitwerking basis-set prestatie-indicatoren CJG. Dit onderdeel betreft het ontwikkelen van een gegevenswoordenboek met definities van de belangrijkste woorden en begrippen rond de centra voor jeugd en gezin (cjg s) en prestatieindicatoren. Het idee is dat eenheid van taal een belangrijke voorwaarde is voor het systematisch en geordend bijhouden van resultaten met behulp van prestatie-indicatoren. Daarom is dit project begonnen met het maken van een woordenboek van de meest relevante woorden en begrippen en van de verschillende definities die daarvan in omloop zijn. In 2010 heeft het ministerie van VWS, in samenwerking met een groep gemeenten, de VNG, Deloitte en andere belanghebbenden, een eerste basis-set van indicatoren vastgesteld om de effecten van het centrum voor jeugd en gezin (cjg) in kaart te brengen (Monsjou, 2010). Deze indicatoren vormen een instrument waarmee bestuurders (managers cjg, wethouders en beleidsambtenaren) kunnen volgen of de cjg-vorming oplevert waarvoor deze is bedoeld. Zij kunnen vervolgens met deze informatie de activiteiten en resultaten van het cjg sturen. Maar ook voor degenen die in de uitvoering zitten kan het werken met prestatie-indicatoren belangrijke informatie opleveren, bijvoorbeeld over de effecten en de effectiviteit van het werk dat zij doen. Begin 2012 is als vervolg hierop bij het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) een project van start gegaan dat bedoeld is om een deel van de basis-set prestatie-indicatoren te operationaliseren en in de praktijk te beproeven. De herziening van de zorg voor jeugd heeft ook gevolgen voor de centra voor jeugd en gezin. Daarom is er voor gekozen om in dit project niet alle prestatie-indicatoren mee te nemen, maar om te beginnen met die welke hoe dan ook gelden bij zorg voor jeugd, de zogeheten stelsel-proof indicatoren. De andere prestatie-indicatoren kunnen in een later stadium aan de orde komen. Aan het einde van dit project moet de beperkte set van stelsel-proof indicatoren beschikbaar zijn voor landelijk gebruik. Het project is opgebouwd uit een aantal onderdelen. Het eerste daarvan betreft het vaststellen van definities van de meest gebruikte begrippen en van andere woorden die relevant zijn bij het invoeren en gebruiken van prestatie-indicatoren voor de centra voor jeugd en gezin. Dit rapport is als volgt ingedeeld. Paragraaf 2 bestaat uit een korte beschrijving van dit onderdeel, met de nadruk op wat het beoogde resultaat is. Paragraaf 3 gaat in op de achtergrond van dit onderdeel: waarom een woordenboek? En wat is er op dit moment al? Vervolgens worden de gekozen aanpak en werkwijze beschreven. Paragraaf 4 geeft toelichting op het resultaat: het woordenboek pi-cjg. Vervolgens gaat paragraaf 5 in op het gebruik dat kan worden gemaakt van het hier gepresenteerde woordenboek en op wat daar verder mee moet gebeuren. Paragraaf 6, ten slotte, vat een aantal belangrijke bespreek- en beslispunten samen die uit dit onderdeel van het project voortkomen. In de bijlage staan alle bronnen die zijn gebruikt voor het samenstellen van het woordenboek. Definities en woordenboek 4

5 2. Definities/gegevenswoordenboek Het doel van dit onderdeel van het project is om een bijdrage te leveren aan een breed gedragen en gedeelde eenheid van taal bij alle betrokkenen bij de cjg-vorming, in ieder geval voor zover het gaat om het meten en werken met de set van stelsel-proof prestatie-indicatoren. Als resultaat geformuleerd: bij het afsluiten van dit onderdeel ligt er een lijst met woorden, begrippen en definities die als handreiking een basis biedt voor een gemeenschappelijke taal voor de gemeenten die met de stelselproof -indicatoren willen werken en voor de organisaties die de lokale hulp uitvoeren. Het biedt onder meer helderheid over de kerntaken van de lokale zorg voor jeugd, naast een beschrijving van andere relevante concepten die van belang zijn voor het werken met de indicatoren in het uitvoerende netwerk. Dit woordenboek sluit aan op de reeds bestaande landelijke verzamelingen van trefwoorden en woordenboeken en de daarin gebruikte definities en omschrijvingen. In het overall projectplan zijn de volgende indicatoren als stelsel-proof aangemerkt. - De mate van tevredenheid van jeugdigen en ouders over de resultaten per dienst. - De mate waarin ouders en jeugdigen vermindering van problematiek ervaren na ingezette ondersteuning. - De mate waarin er sprake is van uitval uit aanbod in de lokale zorg voor jeugd. - De mate waarin de opbouw van lokale zorg voor jeugd resulteert in minder vraag naar gespecialiseerde zorg. - Het aantal jeugdigen en gezinnen waarvoor zorgcoördinatie en één gezin, één plan is geregeld. Het beoogde resultaat van dit onderdeel van het project is een nul-versie van een gegevenswoordenboek waarin de begrippen zijn opgenomen die samenhangen met prestatieindicatoren (pi s) voor de cjg s, evenals definities van deze begrippen die kunnen rekenen op draagvlak bij de beoogde gebruikers. In dit rapport wordt verder gesproken van het woordenboek pi-cjg. Dit moet het uitgangspunt vormen voor een breed gedragen gegevenswoordenboek dat gebruikt wordt voor het registreren en uitwisselen van gegevens. Definities en woordenboek 5

6 3. Aanpak en werkwijze Waarom een woordenboek? Deze paragraaf beschrijft hoe het ontwikkelen van het woordenboek is aangepakt en hoe daarbij te werk is gegaan. Maar alvorens daarop in te gaan kan het geen kwaad om even stil te staan bij een vraag die anders misschien te makkelijk op de achtergrond raakt: waarom een woordenboek? Werken met prestatie-indicatoren betekent bijhouden wat je doet en meten wat je bereikt. Dan is het handig dat je weet waar je het over hebt. En dan moet je het eens zijn over de precieze betekenis van een aantal woorden en begrippen, zodat er geen misverstand kan ontstaan over wat er gemeten moet worden en hoe je die metingen moet begrijpen. Dan heb je eenheid van taal nodig. Dat is een abstract begrip, eenheid van taal. Het betekent in dit verband dat personen die beroepsmatig met elkaar te maken hebben van elkaar weten dat ze dezelfde betekenis toekennen aan de woorden en begrippen die zij in hun werk het meest gebruiken. Mensen kunnen in directe contacten zo nodig hun bedoeling nuanceren en verduidelijken, maar wanneer het gaat om het registreren, opslaan en uitwisselen van (digitale) gegevens is er geen plaats voor vaagheid of meerduidigheid. Eenheid van taal kan alleen bestaan wanneer is vastgelegd wat de precieze betekenis van de belangrijkste woorden en begrippen is. Dat is om twee redenen nodig: er mag niet te makkelijk aan die betekenis getornd worden wanneer daar eenmaal overeenstemming over bestaat, en het moet juist wél makkelijk zijn om die betekenis op te zoeken wanneer je die nodig hebt. De meest geëigende manier om een taal vast te leggen is het woordenboek: een verzameling alfabetische geordende woorden en begrippen met bijpassende definities of beschrijvingen. Woordenboeken hebben grofweg twee functies: ze beschrijven en ze schrijven voor. Een woordenboek is aan de ene kant een registratie van de woorden waaruit een taal bestaat en hun betekenis en in die zin vormt het een momentopname. Aan de andere kant vormt een woordenboek ook een verzameling voorschriften: zoals het hier staat, zo is het en zo moet het zijn. Het woordenboek dat in dit eindrapport wordt gepresenteerd beantwoordt aan de eerste functie. Hierin zijn van een groot aantal woorden en begrippen rond prestatie-indicatoren voor de cjg s de meest passende en actuele beschrijvingen en definities opgenomen. Maar daarmee heeft het nog niet de statuur en de openbare beschikbaarheid om de tweede functie goed te kunnen vervullen. Daarvoor is in ieder geval nodig dat alle bij de cjg s betrokken partijen dit woordenboek willen gaan gebruiken. Daarover meer in paragraaf 5 en 6. Om duidelijkheid te verschaffen over de belangrijkste begrippen in dit rapport zijn deze in het kader op de volgende bladzijde weergegeven mét een definitie uit een gezaghebbende bron, waar dat nodig is aangevuld met een omschrijving zoals die in dit deelproject is gebruikt. Definities en woordenboek 6

7 Centrale begrippen Woordenboek Boek waarin woorden (met opgave van bepaalde grammaticale kenmerken) en de vaste verbindingen waarin ze gebruikt worden, met hun betekenis (in alfabetische volgorde) zijn opgenomen. Andere betekenis: (als verkorting van) vakwoordenboek (Van Dale). Thesaurus Woordenboek waarin de woorden gegroepeerd zijn volgens begrippen, vervolgens naar synoniemen en daarna nog eens alfabetisch (Van Dale). Een thesaurus is in de eerste plaats bedoeld om de onderlinge verhoudingen tussen woorden weer te geven, en niet zozeer hun betekenis. De eenheid waarmee een thesaurus werkt, wordt wel een term genoemd. Generieke begrippen als onderwijs, zorg en effect zijn wel in de Thesaurus Zorg en Welzijn (TZW) opgenomen, maar zonder definitie. De definities die wel in de TZW staan, de zogenaamde scope notes, zijn gebaseerd op onderzoek van MOVISIE, NJi of Vilans en/of op recente publicaties en/of websites. Encyclopedie Beschrijvend, voorlichtend woordenboek (meestal geïllustreerd en alfabetisch) (Van Dale). Definitie - Samenvattende omschrijving van de kenmerken van een begrip, zodat het niet met een ander verward kan worden (Van Dale) - Eenduidige omschrijving (JZ-XML Uitleg Gegevenswoordenboek, 2009) Eenheid van taal Situatie waarin er sprake is van een uniforme reeks termen en begrippen waarvan voor eenieder duidelijk is welke betekenis daaraan is gekoppeld (JZ-XML Het waarom van Eenheid van Taal, 2009). Vocabulaire voor uitwisseling, neergelegd in een gegevenswoordenboek waarin de betekenis van de afzonderlijke eenheden (woorden en begrippen) eenduidig is gegeven zodat deze semantisch interoperabel zijn (JZ-XML). Gegevenswoordenboek Publicatie waarin van bepaalde gegevens de precieze betekenis en reikwijdte is vastgelegd, met het oog op uitwisseling van deze gegevens door verschillende instanties en personen. Een gegevenswoordenboek is doorgaans gekoppeld aan een bepaald informatiemodel. Voorbeeld: het Gegevenswoordenboek WOZ. Hierin gaat het om WOZ-objecten (onroerende zaken) die door middel van objectafbakening en objectidentificatie worden beschreven in eenduidige termen. Informatiemodel Model (afbeelding) van de op een bepaald terrein relevante eenheden, hun benaming, betekenis en onderlinge verhoudingen. Semantisch interoperabel Geldt voor woorden en begrippen waaraan mensen een eenduidige betekenis toekennen. Definities en woordenboek 7

8 Wat voorafging In de zorg- welzijnssector is het streven naar overeenstemming over de reikwijdte en betekenis van centrale woorden en begrippen geen recente ontwikkeling. Al minstens 25 jaar zijn er initiatieven en projecten gericht op het afstemmen van de eigen taal die nu eenmaal vanzelf ontstaat in verschillende sectoren en beroepsgroepen. De ambitie om tot eenheid van taal te komen, speelt daar steeds in mee. Dat heeft niet allemaal tot blijvende resultaten geleid. Maar de Thesaurus Zorg en Welzijn is er wel in geslaagd om voor langere tijd een plaats van betekenis te verwerven. De Thesaurus vormt tot op de dag van vandaag in grote delen van de sector de standaard voor het toekennen van trefwoorden en vaak ook voor het bepalen van de betekenis van woorden en begrippen. Deze Thesaurus is dan ook een belangrijke bron geweest voor het woordenboek pi-cjg. 1 Andere relevante initiatieven zijn de gegevenswoordenboeken die zijn ontwikkeld voor de jeugdgezondheidszorg en voor de jeugdzorgketen. Deze zijn beide gebruikt voor het woordenboek pi-cjg. In de jeugdgezondheidszorg is in 2005 een Richtlijn Handboek Eenheid van taal vastgesteld waarin definities staan van alle begrippen die voorkomen in het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar. 2 Deze richtlijn is opgesteld om alle professionals binnen de jeugdgezondheidszorg in hun dagelijks werk gebruik te laten maken van dezelfde definities van producten en activiteiten en hen op dezelfde wijze de uitgevoerde activiteiten te laten registreren. De richtlijn vormde de basis voor de Basisdataset Jeugdgezondheidszorg (BDS JGZ), die op zijn beurt weer de inhoudelijke basis is voor het Digitale Dossier Jeugdgezondheidszorg. De BDS JGZ is uitdrukkelijk bedoeld voor een betere registratie in de jgz. De richtlijn en de BDS JGZ zijn belangrijke bronnen voor het woordenboek pi-cjg geweest. De bureaus jeugdzorg hebben in 2009 overeenstemming bereikt over een Gegevenswoordenboek JZ-XML 3. Dit is een landelijke open standaard voor digitale gegevensuitwisseling tussen organisaties in de jeugdzorgsector. Later zijn daar nog aanvullingen op gekomen, onder meer voor JeugdzorgPlus. Met dit Gegevenswoordenboek wilde men voor de bureaus jeugdzorg eenheid van taal bereiken bij de gegevensuitwisseling in de jeugdzorgketen. Het woordenboek wordt daarbij beschreven als een uniforme reeks termen en begrippen waarvan voor eenieder duidelijk is welke betekenis daaraan is gekoppeld. Het gaat er, met andere woorden, om dat er sprake is van het gebruiken van eenduidige termen/begrippen met eenduidige betekenissen. JZ-XML is opgezet als een verzameling generieke berichtbouwstenen die kunnen worden gebruikt voor de te vormen landelijk uniforme uitwisselings- en rapportagetaal binnen de Jeugdzorg (MOgroep, 2009). 1 Zie 2 Platform Jeugdgezondheidszorg (2005). Richtlijn Handboek eenheid van taal. Utrecht: NCJ. 3 Zie Definities en woordenboek 8

9 Voor een woordenboek pi-cjg zijn deze voorlopers essentiële bronnen maar bij elkaar leveren ze nog niet zo n woordenboek op. De thesaurus geeft wel veel definities, maar juist niet van generieke termen als zorg en onderwijs en ook niet van bepaalde begrippen die specifiek zijn voor de taken van de cjg s. De gegevenswoordenboeken van de jgz en van de jeugdzorg zijn beide gebonden aan een specifieke deelsector en daardoor bestrijken ze niet het gehele terrein waarop de cjg s zich bewegen. Een woordenboek voor de cjg s Doordat de cjg s zijn opgezet als de plaats waar afstemming en samenwerking van verschillende deelsectoren gestalte krijgt, is het moeilijk om precies de grenzen aan te geven van het terrein waarop zij werkzaam (kunnen) zijn. In het nieuwe jeugdstelsel is de gemeente verantwoordelijk voor ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en hun opvoeders en daaronder vallen zulke uiteenlopende zaken als het versterken van de pedagogische civil society, preventie, jeugdgezondheidszorg en eerstelijns jeugdhulp. In de tekst van de nieuwe Jeugdwet komt het begrip centrum voor jeugd en gezin niet voor, maar de Memorie van Toelichting stelt: Het centrum voor jeugd en gezin (cjg) is een mogelijke organisatievorm om inhoud te geven aan de gemeentelijke verantwoordelijkheid op grond van dit wetsvoorstel om jeugdhulp herkenbaar en laagdrempelig te organiseren. Op basis van de documenten die voor dit onderdeel van het project zijn gebruikt, kunnen de kerntaken van de cjg s als volgt worden samengevat 4 : 1. Signaleren, analyseren en, indien nodig, inschakelen van (intensievere) hulp 2. Ondersteuning en dienstverlening: voorlichting, advies, informatie en hulp 3. Integrale zorg organiseren 4. Monitoren, screenen en vaccineren 5. Samenwerking met andere relevante velden. De derde en de vijfde van deze kerntaken maken het werkgebied waarop de cjg s zich dienen te begeven bijna onbeperkt. Niet alleen de verschillende vormen van zorg, inclusief de zorg voor licht verstandelijk beperkte jeugd, maar ook sectoren als onderwijs, veiligheid en arbeidstoeleiding horen binnen het blikveld van de cjg s te vallen. Het is dan ook niet goed mogelijk om van tevoren beperkingen op te leggen aan een gegevenswoordenboek voor de cjg s. De belangrijkste beperking is dat het een woordenboek moet zijn dat gebruikt kan worden bij het werken met prestatie-indicatoren binnen de cjg s. Binnen het onderhavige project is ervoor gekozen om in eerste instantie de stelsel-proof indicatoren verder te ontwikkelen en te toetsen. Daarmee is een verdere inperking gegeven. Maar bij de ontwikkeling van het woordenboek pi-cjg zijn deze inperkingen in eerste instantie niet leidend geweest. Juist omdat het cjg een plaats is waar veel verschillende werkvelden en sectoren bij elkaar komen, is ervoor 4 Yperen, T. van, & Berg, G. van den (2013). Het CJG: afbakening en prestaties. Project Uitwerking basisset prestatieindicatoren jeugdhulp. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. Definities en woordenboek 9

10 gekozen om te beginnen met een brede inventarisatie van woorden, begrippen en definities. Er is niet met een schepnetje gevist maar er is een werpnet uitgegooid, ver over alles wat er aan relevante documenten is heen. Aanpak en werkwijze Allereerst: bepalend voor de betekenis en reikwijdte van woorden en begrippen is uiteindelijk de letter van de wet. De nieuwe Jeugdwet is nog niet van kracht, maar de tekst die eind juni naar de Tweede kamer is gestuurd is hier wel opgevat als het laatste woord. De wijzigingen die in oktober zijn aangebracht in de wettekst, zijn nog verwerkt in de versie van het woordenboek die in november 2013 op de website van het NJi is gepresenteerd. Ongeacht het belang van andere documenten: de definitie of omschrijving die in de Jeugdwet staat krijgt hier voorrang. Maar in de wet staat natuurlijk niet alles en daarom zijn er nog veel andere bronnen geraadpleegd voor het woordenboek pi-cjg. Dat is als volgt aangepakt. Eerst is geïnventariseerd welke documenten, websites en gegevensbestanden woorden en begrippen bevatten die opgenomen moeten worden in het woordenboek pi-cjg. Dan gaat het om teksten die een belangrijke rol spelen of hebben gespeeld bij de ontwikkeling van de cjg s en in de aanloop naar de nieuwe Jeugdwet. Van meet af aan zijn ook de drie hierboven al genoemde bestaande woordenboeken meegenomen: de Thesaurus Zorg en Welzijn, de Richtlijn Handboek eenheid van taal en de BDS JGZ van de jeugdgezondheidszorg en het Gegevenswoordenboek JZ-XML van Jeugdzorg Nederland. Uiteindelijk zijn er meer dan 70 verschillende bronnen gebruikt, inclusief de verschillende versies van de Jeugdwet (zie de bijlage). Al deze teksten zijn vervolgens doorgenomen. Daarbij is in de eerste plaats gezocht naar alle woorden en begrippen die relevant zijn voor de cjg s en voor de vijf stelsel-proof prestatieindicatoren. Maar omdat het werkterrein van de cjg s principieel onbegrensd is, zijn ook andere woorden en begrippen verzameld die in deze context vaak gebruikt worden. Uit de gegevenswoordenboeken van jgz en Jeugdzorg Nederland zijn de woorden en begrippen overgenomen die relevant zijn voor het werkterrein van de cjg s. Dit heeft een lijst van 1167 verschillende termen opgeleverd. Een term staat hier voor de eenheid waarmee in het woordenboek pi-cjg wordt gewerkt. Een term kan uit een enkel woord bestaan, maar ook uit een combinatie van woorden, zoals regionale transitiearrangementen of gecertificeerde instellingen. Tegelijk met de inventarisatie van deze termen is op alle plaatsen waar die werden gevonden de definitie of omschrijving genoteerd. Bij een aantal termen (bijvoorbeeld toeleiding ) was geen eensluidende definitie te vinden in de geraadpleegde bronnen. Daar heeft de auteur uit de beschikbare omschrijvingen zelf een definitie geformuleerd. Zo is een gegevensbestand ontstaan waarin bij elke term minimaal één, vaak een paar en soms meer dan drie betekenissen zijn verzameld. Deze grote verzameling vormt het moederbestand voor de volgende stappen in dit onderdeel van het project. Definities en woordenboek 10

11 De eerstvolgende stap bestond uit het selecteren van de belangrijkste termen uit deze lijst en het terugbrengen van de verschillende definities tot een enkele definitie per term. Bij de selectie van termen is gekozen voor díe woorden en begrippen die direct betrekking hebben op de cjg s, op prestatie-indicatoren en op de transitie en transformatie van het jeugdstelsel. Dit betekende dat veel termen uit de gegevenswoordenboeken van de jgz en van de jeugdzorg niet in de selectie zijn opgenomen. Veel aspecten van de lichamelijke ontwikkeling van jonge kinderen die een belangrijk deel van het jgz-woordenboek uitmaken, zijn achtergebleven in het moederbestand. Net als een groot aantal woorden en begrippen uit het jeugdzorg-woordenboek, bijvoorbeeld alle verschillende trajecten in de tweedelijns jeugdzorg. Bij elk van de geselecteerde termen is vervolgens de meest actuele en de best passende definitie of omschrijving gekozen, naar het oordeel van de auteur. Met de kanttekening dat definities uit de wettekst te allen tijde voorrang kregen. Verder zijn waar dat mogelijk was de definities uit de gegevenswoordenboeken van jgz en jeugdzorg gehandhaafd. Dat kon echter niet altijd. Niet in die gevallen waarin een begrip in beide voorkomt, met verschillende definities. Dan maakte de auteur een keuze die hij het beste vond passen bij dit project. Het kon ook niet wanneer de wet een andere definitie geeft. En dan was de tekst van de wet natuurlijk leidend. De geselecteerde termen, 448 in getal, en de daarbij gekozen definities vormen het werkbestand dat vervolgens aan een digitale klankbordgroep is voorgelegd. Dit project bestaat voor een belangrijk deel uit de uitvoering van pilots waarin gemeenteambtenaren en beroepskrachten die bij het cjg betrokken zijn de prestatie-indicatoren uitproberen en deze samen met het projectteam verbeteren. Voor het onderdeel van dit project waarin dit woordenboek is ontwikkeld, is afstemming met deze beoogde gebruikers ook van belang. Daarom is het werkbestand met behulp van een virtueel samenwerkingsplatform (vsp) voorgelegd aan een breed samengestelde klankbordgroep. Het vsp bestond uit een website waarop het complete werkbestand te zien was: alle 448 termen en definities, met een verwijzing naar de bron waaruit de definitie afkomstig is. Ook op deze website stond de lijst met bronnen die in dit rapport in de bijlage zijn opgenomen: bij elke bron een korte beschrijving en een link naar een webpagina waar de gebruiker de bron zelf kan raadplegen. Het vsp bood de leden van klankbordgroep ook de mogelijkheid om bij elke term en definitie commentaar te schrijven. En om te reageren op het commentaar van andere leden. De klankbordgroep werd gevormd door degenen die op lokaal niveau deelnemen aan de pilots van dit project, de leden van de begeleidingscommissie van dit project, de leden van het projectteam, en deskundigen uit de verschillende (deel)sectoren die bij de cjg s betrokken zijn: inhoudelijk medewerkers van zorgaanbieders en bureaus jeugdzorg, gemeenteambtenaren, medewerkers van de jgz, en van provinciale ondersteuningsorganisaties. In totaal 50 personen. De op en aanmerkingen die deze personen in het vsp hebben gemaakt, sneden over het algemeen hout en ze zijn dan ook dankbaar gebruikt voor aanpassing en aanscherping van de definities. Definities en woordenboek 11

12 4. Resultaat/product Het resultaat van dit onderdeel van het project is wat in de vorige paragraaf het moederbestand is genoemd en de versie van het woordenboek pi-cjg die in november 2013 op de website van het NJi beschikbaar is gesteld. Het moederbestand is een gegevensbestand waarin 1167 termen staan met bij elke term een of meer definities of omschrijvingen en de bronnen daarvan. Dit bestand is het resultaat van een brede inventarisatie in een groot aantal relevante documenten en andere gegevensbestanden. De laatste versie van de wettekst (juni 2013) en de bijbehorende Memorie van Toelichting zijn nog in dit moederbestand zijn verwerkt. In die zin vormt dit niet alleen een momentopname van de meest actuele definities, maar ook een verzamelplaats van wat er tot nu toe aan definities in omloop was en is. In dit bestand zijn ook de op- en aanmerkingen van de digitale klankbordgroep verwerkt. Het woordenboek pi-cjg bevat 448 woorden en begrippen (termen), elk voorzien van een definitie of omschrijving en een verwijzing naar de bron waaruit deze afkomstig is. De termen en definities in dit woordenboek zijn een-op-een overgenomen uit het moederbestand, dus inclusief de aanpassingen die zijn gedaan naar aanleiding van het commentaar van de klankbordgroep. Dit woordenboek is nu via Internet toegankelijk voor iedereen die betrokken is bij de cjg s en voor andere belangstellenden. Wanneer dat nodig of wenselijk blijkt te zijn, kan het in principe worden aangevuld met termen en definities uit het moederbestand. In zijn huidige vorm is dit woordenboek voor degenen die betrokken zijn bij de cjg s en bij de aanstaande transitie en transformatie geschikt als naslagwerk en als hulpmiddel bij het bereiken van overeenstemming over de precieze betekenis van bepaalde woorden en begrippen. Dit woordenboek is een eindproduct van dit project, maar het is ook een halffabricaat dat benut kan worden voor verdere ontwikkeling tot een instrument voor digitale gegevensuitwisseling op het hele terrein waarop de cjg s zich bewegen. In zijn huidige vorm is het daar niet zonder meer geschikt voor. Dat ligt aan twee zaken die in elkaars verlengde liggen - In dit woordenboek ligt de nadruk op de definitie van woorden en begrippen die van belang zijn bij het werken met prestatie-indicatoren in de cjg s. De mogelijkheden om deze woorden en begrippen te definiëren als registreerbare eenheden zijn daarbij niet meegenomen. - In ieder geval op twee deelsectoren die deel uitmaken van het brede werkterrein van de cjg s zijn op dit moment al gegevenswoordenboeken beschikbaar die goed voldoen. Meer hierover in paragraaf 5. Definities en woordenboek 12

13 5. Beoogd gebruik Dit onderdeel van het project is erop gericht zo veel mogelijk eenheid van taal te creëren voor die concepten die het object zijn van meten en werken met de set van stelsel proof prestatie-indicatoren. Het beoogde resultaat is een breed gedragen gegevenswoordenboek dat een handreiking vormt voor het ontwikkelen van eenheid van taal bij de gemeenten, beroepskrachten en lokale voorzieningen die met de prestatie-indicatoren werken. Is dit project daarin geslaagd? Zoals al eerder aangegeven: het woordenboek dat dit onderdeel van het project heeft opgeleverd (met op de achtergrond, als magazijn, het moederbestand) vormt een goed hulpmiddel voor het realiseren van eenheid van taal. Het bevat alle belangrijke woorden en begrippen die te maken hebben met het werken met prestatie-indicatoren in de cjg s. En het sluit aan op de reeds bestaande gegevenswoordenboeken van de jgz en de jeugdzorg. Maar daar horen drie kanttekeningen bij: 1. het woordenboek dat er nu ligt, zal niet vanzelf zijn weg vinden naar de beoogde gebruikers; 2. het is nog geen gegevenswoordenboek dat kan worden gebruikt voor het eenduidig registreren en uitwisselen van gegevens; 3. het is nog niet goed genoeg getoetst en het is nog niet breed genoeg gedragen. Hier wordt kort ingegaan op deze punten. Ad 1. Bekendheid en gebruik De eenvoudigste manier om dit woordenboek beschikbaar te stellen is om het via een website aan te bieden aan de beoogde gebruikers: gemeenten, lokale voorzieningen en beroepskrachten. Maar daarmee is er nog geen garantie dat het ook daadwerkelijk gebruikt zal worden. Het ligt voor de hand om na afloop van dit project tegelijk met de definitieve prestatie-indicatoren bekendheid te geven aan het woordenboek en om voorzieningen te treffen voor de benutting van beide producten. Dat zijn activiteiten die buiten de reikwijdte van dit project vallen, maar waarvoor nu al plannen gemaakt moeten worden. Het woordenboek is bovendien een product dat niet voor eens en altijd definitief vastlegt wat de betekenis van bepaalde woorden en begrippen is. Het kan niet statisch blijven. Een woordenboek is nooit af, ook omdat taal altijd in ontwikkeling is. Zeker in een dynamische context als de ondersteuning, hulp en zorg voor jeugdigen en hun opvoeders is het zaak om verschuivingen in betekenis goed te volgen en om die te incorporeren in het woordenboek. Interactie met de beoogde gebruikers is daarbij een voorwaarde (zie ook ad 3). Ad 2. Registratie Het voorliggende woordenboek vormt een handreiking tot het realiseren van eenheid van taal, maar het is nog geen gegevenswoordenboek dat gebruikt kan worden voor de digitale registratie en uitwisseling van gegevens. Het levert daar wel goede grondstof voor, ook omdat het aansluit bij de bestaande gegevenswoordenboeken van jgz en jeugdzorg. Voor het realiseren van een dergelijk Definities en woordenboek 13

14 woordenboek voor de cjg s is het nodig dat vertegenwoordigers van de betrokken instanties (gemeenten en lokale voorzieningen) overeenstemming bereiken over een informatiemodel, over de gegevens die geregistreerd moet worden en over de wijze waarop dat moet gebeuren. De bestaande systemen van jgz en jeugdzorg bevatten al veel elementen die daarvoor gebruikt kunnen worden, maar ze zijn te beperkt om het hele terrein van de cjg s te bestrijken. Een volgende stap zou kunnen zijn het ontwerpen van een informatiemodel voor de cjg s waarin gebruik wordt gemaakt van wat er al is, aangevuld met wat daar nog aan ontbreekt. Bij dat laatste kan het woordenboek pi-cjg dan goede diensten bewijzen. Ad 3. Draagvlak Het woordenboek pi-cjg is getoetst met behulp van een digitale klankbordgroep. Ook al was deze breed samengesteld, dit vormt nog geen garantie voor de acceptatie van het woordenboek pi-cjg door alle betrokkenen bij de cjg s. Het gaat dan ook te ver om te zeggen dat er voor dit woordenboek voldoende draagvlak is. Maar het gaat ook te ver om een nieuwe toetsingsronde te organiseren. Het ligt meer voor de hand om bij het beschikbaar stellen van het woordenboek pi-cjg een permanente mogelijkheid tot het geven van feedback op te nemen. Niet alleen geeft dit de kans om ontwikkelingen in de praktijk te volgen, het leidt ook tot draagvlak doordat de beoogde gebruikers dan merken dat ze invloed hebben. Op die manier wordt het hùn woordenboek. Los daarvan is het nodig om op een hoger niveau te werken aan draagvlak. Bijvoorbeeld door het ministerie van VWS, de VNG, provinciale ondersteuningsorganisaties en beroepsverenigingen te betrekken bij het beschikbaar stellen, benutten en verder ontwikkelen van het woordenboek. Liefst in combinatie met de prestatie-indicatoren. Een woordenboek als dit werkt alleen wanneer er een breed gedragen consensus over bestaat. Die consensus betreft de rol die het woordenboek kan en moet spelen, de woorden en definities die erin opgenomen zijn, en uiteindelijk de wijze waarop het gebruikt kan en moet worden voor registratiedoeleinden. Het woordenboek dat in dit project is ontwikkeld, is anders van karakter dan het Gegevenswoordenboek JZ-XML voor de jeugdzorg en het Handboek Richtlijn Eenheid van taal voor de jeugdgezondheidszorg. Het is niet tot stand gekomen in opdracht van de instellingen die er gebruik van moeten maken en het is niet extensief getoetst bij de CJG s. Het is niet zozeer het product van consensus, als wel een hulpmiddel om die consensus tot stand te brengen. Definities en woordenboek 14

15 6. En verder Bij de afsluiting van dit project komt de vraag op hoe het nu verder moet met de producten die eruit voort zijn gekomen. Dat geldt in het bijzonder voor het woordenboek pi-cjg. Tot slot van dit rapport volgen hier enkele aandachtspunten. Verdere ontwikkeling In het projectplan is er niets gezegd over verdere ontwikkeling, implementatie en onderhoud van het woordenboek pi-cjg. Besloten is om het woordenboek beschikbaar te stellen op de website van het NJi (in ieder geval in de dossiers Transitie jeugdzorg en Prestatie-indicatoren). Verdere ontwikkeling van het woordenboek kan worden meegenomen in een eventueel vervolg op dit project. Verder dient ook onderzocht te worden wat de mogelijkheden zijn om langs andere lijnen dit woordenboek verder te ontwikkelen (bijvoorbeeld via een afzonderlijk project met financiering door ZonMw) Verhouding tussen dit woordenboek en andere verzamelingen Nu dit woordenboek pi-cjg er is, rijst de vraag in welke verhouding het staat tot de andere belangrijke verzamelingen van woorden en begrippen voor de jeugdsector. Op dit moment is die als volgt. De Thesaurus Zorg en Welzijn was tot voor kort een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het NJi, Movisie en Vilans. Sinds begin 2013 is dat niet meer het geval. De Thesaurus is overgegaan naar Stimulansz (organisatie voor kennis & advies over werk en inkomen, welzijn en gezondheid) en staat nu min of meer op eigen benen. Nog voor die overgang is afgesproken dat voor het woordenboek pi-cjg de termen en definities in de Thesaurus gebruikt mogen worden. Daar staat de toezegging van het NJi tegenover dat de Thesaurus gebruik kan maken van de termen en definities die voor dit woordenboek zijn verzameld. Het Gegevenswoordenboek JZ-XML van Jeugdzorg Nederland is in de jeugdzorgketen de standaard voor gegevensuitwisseling. Het wordt beschikbaar gesteld en onderhouden door Jeugdzorg Nederland, de koepel van bureaus jeugdzorg en aanbieders van jeugdzorg in Nederland. Als zodanig heeft het een breed draagvlak en een vaste groep gebruikers. JZ-XML is ook gebruikt voor het ontwikkelen van het woordenboek pi-cjg. In het moederbestand zijn in eerste instantie veel termen uit JZ-XML overgenomen en dan vooral de termen die betrekking hebben op inhoudelijke aspecten van de zorg voor jeugd. Dat betreft dan bijvoorbeeld de verschillende trajecten binnen de jeugdzorg. Omdat dit in vrijwel alle gevallen om niet-vrij toegankelijke zorg gaat, zijn deze termen niet overgenomen in het woordenboek pi-cjg in zijn huidige vorm. Verder zijn ook alle puur administratieve termen uit JZ-XML (alle termen voor adresaanduiding bijvoorbeeld) niet overgenomen. Het is goed voorstelbaar dat bij een verdere ontwikkeling van het woordenboek pi-cjg deze en andere termen en definities alsnog uit JZ-XML worden geleend. Wat het gegevenswoordenboek van de jgz betreft: de BDS JGZ wordt beheerd door het NCJ. De dataset wordt jaarlijks geactualiseerd met behulp van de inbreng van artsen, verpleegkundigen, assistenten, wetenschappers en beleidsmakers. ActiZ en GGD Nederland dragen de bestuurlijke verantwoordelijkheid. De BDS JGZ kan rekenen op een breed draagvlak in de (deel)sector jgz. Maar de dataset is toch vooral een instrument waarmee beroepskrachten in de jgz hun werk gestructureerd Definities en woordenboek 15

16 kunnen uitvoeren en registreren. Voor definities moet men teruggrijpen op het Handboek Richtlijn eenheid van taal. In het woordenboek pi-cjg is dankbaar gebruik gemaakt van handboek en dataset, maar uiteindelijk is er maar een beperkt aantal termen en definities overgenomen. Het gros van de hierin opgenomen termen betreft aspecten van lichamelijk onderzoek. Bij verdere ontwikkeling van het woordenboek pi-cjg dient de verhouding tot de jgz-woordenboeken te worden meegenomen. Hoe moet het woordenboek pi-cjg als het verder ontwikkeld wordt zich verhouden tot bestaande gegevenswoordenboeken van jgz en jeugdzorg? Het ligt voor de hand dat in een gegevenswoordenboek voor de cjg s termen en definities worden overgenomen uit de reeds bestaande gegevenswoordenboeken. Maar daarmee is nog niet duidelijk hoe deze verschillende woordenboeken zich tot elkaar (moeten) verhouden. Er is hoe dan ook sprake van een zekere overlap als het gaat om woorden, begrippen en definities. Maar sluiten de systemen op elkaar aan? Is uitwisseling tussen de systemen mogelijk? En als dat niet kan: wat moet er dan gebeuren om dat mogelijk te maken? De bestaande gegevenswoordenboeken worden beheerd door de koepels van de jgz en de jeugdzorg. Voor de cjg s is er nog geen koepelorganisatie die deze taak op zich kan nemen en die op voet van gelijkheid met het NCJ en Jeugdzorg Nederland kan overleggen over een woordenboek pi-cjg. De definities en beschrijvingen in dit woordenboek weerspiegelen de situatie zoals die eind 2013 is. Bij het schrijven van dit rapport is het jeugdveld volop in beweging in verband met de transitie en transformatie. Sommige gemeenten kiezen voor een andere manier om de eerste lijn te organiseren en gaan over tot het opheffen van het cjg. Uiteindelijk moeten overal dezelfde functies worden uitgevoerd en in dat opzicht heeft de organisatorische vormgeving vermoedelijk geen bepalende invloed op het gros van de termen in het woordenboek. Maar deze ontwikkeling maakt het onwaarschijnlijk dat er nog eens een landelijke cjg-koepel zal komen die een rol kan spelen in het beheer en onderhoud van het woordenboek pi-cjg.. De landelijke kennisinfrastructuur rond jeugd is de laatste acht jaar georganiseerd door het ministerie van VWS en uitgevoerd door het NJi, NCJ, RIVM/CGL en TNO. Daarvoor is tweemaal een Kennisprogramma Jeugd geformuleerd. Op dit moment is het niet bekend wat er gaat veranderen in die kennisinfrastructuur. Het ligt voor de hand dat gemeenten daar een belangrijke rol in gaan vervullen, maar het is nog niet duidelijk welke. Bij zoveel beweging en onzekerheid is het niet goed mogelijk om een infrastructuur te ontwerpen en op te zetten voor het ontwikkelen van een gegevenswoordenboek voor lokale jeugdhulp. Maar tot die tijd ligt er in ieder geval dit woordenboek, dat weliswaar een woordenboek pi-cjg heet, maar dat even goed dienst kan doen wanneer er geen cjg in de buurt is. In die zin is het, net als de prestatie-indicatoren in dit project, stelsel-proof. Definities en woordenboek 16

17 Literatuur Ernst Jan (z.j.). Het waarom van het project Eenheid van taal. En de meerwaarde van het gegevenswoordenboek JZ-XML. Utrecht: Jeugdzorg Nederland. Monsjou, K. van, Ploegman, M., Boersma, A. (2010). Onderzoek basisset indicatoren effectiviteit Centrum voor Jeugd en Gezin. Eindrapport. Amstelveen: Deloitte. Platform Jeugdgezondheidszorg (2005). Richtlijn Handboek eenheid van taal. Utrecht: NCJ. RIVM (2010). Betere registratie voor betere zorg. Toelichting op de Basisdataset jeugdgezondheidszorg. Bilthoven: RIVM/Centrum Gezond Leven. Ven, G. van de (2009). Richtlijn naamgeving onderdelen Gegevenswoordenboek. Utrecht: MOgroep/In-pact. Ven, G. van de (2009). JZ-XML: Uitleg Gegevenswoordenboek. Utrecht: MOgroep/In-pact. Yperen, T. van (2012). Projectvoorstel Uitwerking basisset prestatie-indicatoren CJG. 15 maart Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. Yperen, T. van, & Berg, G. van den (2013). Het CJG: afbakening en prestaties. Project Uitwerking basisset prestatie-indicatoren jeugdhulp. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. Definities en woordenboek 17

18 Bijlage Bronnen TZW Do DEF 000 Beschrijving Toelichting Link Thesaurus Zorg en Welzijn Ministerie van VWS & ministerie van V&J (2012). Conceptwetsvoorstel Jeugdwet. 19 juli Den Haag: ministerie van VWS /ministerie van V&J Ministerie van VWS & ministerie van V&J (2012). Conceptwetsvoorstel Jeugdwet. 27 juni Den Haag: ministerie van VWS /ministerie van V&J 1 Ministerie van VWS (2011). Advies Positionering van de JGZ in het nieuwe stelsel van de zorg voor jeugd. 17 oktober Den Haag: ministerie van VWS. De Thesaurus Zorg en Welzijn (TZW) is een trefwoordenbestand van zo'n termen op het brede terrein van zorg en welzijn en kent vele toepassingen doordat termen in hun samenhang worden getoond (synoniemen, algemenere en specifiekere begrippen en andere gerelateerde termen) en in veel gevallen voorzien zijn van een definitie. De TZW is een belangrijk hulpmiddel bij het realiseren van eenheid van taal. Met behulp van de TZW kunnen websites, databanken, sociale kaarten en catalogi toegankelijk worden gemaakt en kunnen de prestaties van zoekmachines worden verbeterd. Voor dit Woordenboek is gebruik gemaakt van de versie voor informatieprofessionals. Concept van de nieuwe Wet Zorg voor jeugd. Concepttekst van de nieuwe wet die naar de Tweede Kamer is gestuurd Advies over de wettelijke positionering van de jeugdgezondheidszorg in het nieuwe stelsel van de zorg voor jeugd, uitgebracht in de voorbereiding van de concepttekst van de Jeugdwet. hesauruszorgenwelzijn/ atie.nl/jeugdwet stelselwijziging/wetgeving /bestanden/documentenenpublicaties/rapporten/2011/ 11/09/bijlage-4-adviespositionering-jgz-in-nieuwstelsel-zorg-voorjeugd/bijlage-4-adviespositionering-jgz-in-nieuwestelsel-zorg-voor-jeugd.pdf 2 Teeven, F., & Veldhuijzen van Zanten- Hyllner, M. (2011). Beleidsbrief stelselwijziging jeugd Geen kind buiten spel. 8 november Den Haag: ministerie van VWS /ministerie van V&J. Beleidsbrief over de voortgang van de stelselwijziging jeugd: over de visie daarachter, het overkoepelend kader van de verschillende decentralisaties en de uitgangspunten van het nieuwe stelsel. /documenten-enpublicaties/kamerstukken/2 011/11/09/beleidsbriefstelselwijziging-jeugd-geenkind-buiten-spel.html Definities en woordenboek 18

19 3 Teeven, F., & Veldhuijzen van Zanten- Hyllner, M. (2011). Beantwoording schriftelijke vragen naar aanleiding van de beleidsbrief Geen kind buiten spel. 14 december Den Haag: ministerie van VWS/ministerie van V&J. 4 Veldhuijzen van Zanten- Hyllner, M. (2012). Brief kwaliteitsbeleid voor de brede zorg voor jeugd. 2 april Den Haag: ministerie van VWS. 5 Teeven, F., & Veldhuijzen van Zanten- Hyllner, M. (2011). Voortgangsbrief stelselwijziging jeugd Geen kind buiten spel. 27 april Den Haag: ministerie van VWS/ministerie van V&J. 6 Teeven, F., & Veldhuijzen van Zanten- Hyllner, M. (2012). Beantwoording Kamervragen over stelselwijziging Geen kind buiten spel. 24 mei Den Haag: ministerie van VWS /ministerie van V&J. 7 Yperen, T. van, & Westering, Y. van (2010). Pijlers voor nieuw jeugdbeleid. Naar een versterking van de pedagogische leefomgeving van jeugdigen en meer samenhang in de aanpak van jeugdproblematiek. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. Schriftelijke beantwoording van de eveneens schriftelijke vragen van de Tweede Kamer naar aanleiding van de beleidsbrief stelselwijziging jeugd Geen kind buiten spel (2 in deze lijst). Brief waarin de staatsecretaris van VWS de Tweede Kamer informeert over haar visie op het brede kwaliteitsbeleid voor de brede zorg voor jeugd. Brief waarin de staatssecretarissen van VWS en V&J de Tweede Kamer informeren over de nadere keuzes die zijn gemaakt bij het invullen van het wetsvoorstel voor de Wet Zorg oor de jeugd. Schriftelijk antwoord op de vragen die in de Algemene commissie jeugdzorg van de Tweede Kamer zijn gesteld naar aanleiding van de voortgangsbrief stelselwijziging jeugd Geen kind buiten spel (5 in deze lijst). Visiedocument van het Nederlands Jeugdinstituut. Het NJi geeft hierin zijn visie op de stelselwijziging. Pleidooi voor het opschuiven van individueel recht op jeugdzorg naar de plicht tot opvoeden voor ouders en samenleving. De eerste pijler bestaat uit positief jeugdbeleid: het optimaliseren van de gewone positieve ontwikkeling, zoals succes op school, talentontwikkeling en actieve participatie. De tweede uit goede en effectieve hulp en ondersteuning waar die nodig zijn. /documenten-enpublicaties/kamerstukken/2 011/12/15/beantwoordingschriftelijke-vragen-naaraanleiding-van-debeleidsbrief-stelselwijzigingjeugd-geen-kind-buitenspel.html /documenten-enpublicaties/kamerstukken/2 012/04/02/kamerbriefover-kwaliteitsbeleid-voorde-brede-zorg-voorjeugd.html /documenten-enpublicaties/kamerstukken/2 012/05/01/kamerbrief-overvoortgang-stelselwijzigingjeugd-geen-kind-buitenspel.html /documenten-enpublicaties/brieven/2012/05 /24/beantwoordingkamervragen-overstelselwijziging-jeugd-geenkind-buiten-spel.html EF/1/24/315.html Definities en woordenboek 19

20 8 Gemmeke, M. (2011). De rol van de Centra voor Jeugd en Gezin bij versterking van de pedagogische civil society. Handreiking voor gemeenten. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. 9 Yperen, T. van, & Steenhoven, P. van der (2011). Toets basis-set CJGindicatoren. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. 10 Yperen, T. van, & Woudenberg, A. van (2011). Werk in uitvoering. Bouwen aan het nieuwe jeugdstelsel. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. 11 Yperen, T. van, Prinsen, B., & Nota, P. (2012).Scenario s voor de ontwikkeling JGZ-CJG. Utrecht: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid Deze brochure beschrijft hoe gemeenten de 'pedagogische civil society' kunnen versterken. De publicatie is gericht op gemeenten en CJG s en bevat tips en inspiratie om de aanvullende rol van het CJG vorm te geven. De publicatie is tot stand gekomen op basis van het project 'Allemaal opvoeders', een gezamenlijk initiatief van de Universiteit Utrecht en het Nederlands Jeugdinstituut, gefinancierd door het ministerie van VWS als onderdeel van het programma 'Vrijwillige Inzet voor en door Jeugd en Gezin' van ZonMw. Op verzoek van VWS, VNG en vijf gemeenten heeft Deloitte in 2010 een eerste basisset van indicatoren gemaakt om de effecten van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in kaart te brengen. Het Nederlands Jeugdinstituut is daarop gevraagd de set nog eens door te lichten. Het gaat daarbij om een gedetailleerde, technische analyse van de voorliggende set: klopt het allemaal? Dit rapport geeft een beeld van een nuttige basisset die echter nog verdere ontwikkeling behoeft. De aanbeveling is dan ook een aantal vervolgactiviteiten in gang te zetten, die onder meer moeten zorgen voor een duidelijke definitie van begrippen, een operationalisering van alle voorgestelde indicatoren en het in pilots testen van het werken met de indicatoren in de praktijk. Het rapport bevat een goed onderbouwde beoordeling van de voorgestelde indicatoren met het oog op vervolgstappen. Dit rapport biedt een antwoord op de belangrijkste vragen rond de stelselherziening. Het informeert over de opbouw van het huidige jeugdstelsel: over welke voorzieningen gaat het? De inhoudelijke inrichting van het nieuwe stelsel wordt uitgewerkt op basis van wat er de afgelopen jaren al tot stand is gebracht. Ook komen de belangrijkste discussiepunten aan bod. Sommige vragen kunnen nog niet beantwoord worden, bijvoorbeeld omdat de meningen verdeeld zijn. Het rapport bespreekt deze vragen en schetst verschillende oplossingsrichtingen. In deze notitie wordt beschreven hoe de verhouding JGZ-CJG op verschillende manieren vorm kan krijgen. Eerst komt de kern van de CJG-ontwikkeling aan bod. Daarna de verschillende ontwikkelingslijnen van het CJG, onder meer geplaatst in het licht van de toekomstige transitie van de jeugdzorg. Het doel van deze notitie is het ondersteunen van JGZ-organisaties en gemeenten in discussies over de rol en positie van de JGZ in een CJG. Er worden vier denkbare scenario s geschetst. EF/1/32/299.html EF/1/32/372.html EF/1/27/088.html EF/1/35/975.html Definities en woordenboek 20

21 12 Yperen, T. van (2012). Projectvoorstel Uitwerking basis-set prestatie-indicatoren CJG. 15 maart Webdossier NJi EF/1/03/907.html 14 Website Voor de jeugd 15 Ministerie van VWS & ministerie van V&J (2011). Beleidsinformatie Jeugdzorg Gegevenswoordenboek. Den Haag: ministerie van VWS /ministerie van V&J. 16 Gegevenswoordenboek Beleidsinformatie Jeugdzorg versie Jeugdzorg Nederland. 17 Yperen, T. van (2011). Verbetering telt. Werken met prestatie-indicatoren in de zorg voor jeugd. Utrecht. Nederlands Jeugdinstituut. 18 Yperen, T. van, & Berg, G. van den (2012). Het CJG: afbakening en prestaties. Project Uitwerking basis-set prestatie-indicatoren jeugdhulp. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut 19 Ministerie van Jeugd en Gezin (z.j.). Professionals in het Centrum voor Jeugd en Gezin. Samenwerken in het belang van jeugdigen en opvoeders. Den Haag: ministerie van J&G. In dit document worden de gegevens gedefinieerd die geregistreerd moeten worden door de bureaus jeugdzorg volgens het Besluit beleidsinformatie jeugdzorg. In deze notitie schetst van Yperen kort wat de basisprincipes zijn van het werken met prestatie-indicatoren, wie belang heeft bij de indicatoren, welke valkuilen er zijn en hoe deze te vermijden zijn. Een prestatieindicator wordt gedefinieerd als een meetlat om de kwaliteit van de zorg- of dienstverlening op een aspect zichtbaar te maken. Basisidee daarbij is dat een indicator nooit op zichzelf staat. Ze vormt altijd onderdeel van een werkwijze. Nog niet verschenen. Er werken verschillende beroepsgroepen in het CJG. Daardoor is één landelijk vastgesteld competentieprofiel voor het CJG niet mogelijk. Om de samenhang tussen de beroepsgroepen in het CJG inzichtelijk te maken heeft het ministerie van VWS deze brochure uitgebracht. Daarin wordt benoemd welke vakinhoudelijke en beroepsoverstijgende competenties professionals in het CJG nodig hebben. l nl/scrivo/asset.php?id= /46/578.html loads/cjg_professionals_in _het_cjg.pdf Definities en woordenboek 21

22 20 Ministerie van VWS/ministerie van V&J (2012). Memorie van Toelichting bij conceptwettekst Jeugdwet. 19 juli Utrecht: ministerie van VWS /ministerie van V&J. 20A Ministerie van VWS/ministerie van V&J (2013). Memorie van toelichting bij concepttekst Jeugdwet. 27 juni Hirasing, R.A., Talma, H., & Kobussen, M. (2010). Coëlho Zakwoordenboek Jeugd. Utrecht/Amsterdam: Nederlands Jeugdinstituut/Elsevier. 22 Basisdataset JGZ op website NCJ 23 Platform Jeugdgezondheidszorg (2005). Richtlijn Handboek Eenheid van taal in de JGZ. Utrecht. Uitgebreide toelichting bij de concepttekst van de Jeugdwet, 19 juli 2012 Uitgebreide toelichting bij de concepttekst van de Jeugdwet, 27 juni Verklarend woordenboek voor de jeugdsector. Aan de hand van meer dan alfabetisch gerangschikte trefwoorden wordt informatie over opvoeding, (jeugd)gezondheidszorg, jeugdzorg, onderwijs, wonen en wetgeving gegeven. Dit boek is een co-productie van Elsevier Gezondheidszorg en het Nederlands Jeugdinstituut. In dit boek is van veel begrippen de definitie van de Thesaurus Zorg en Welzijn overgenomen. De Basisdataset JGZ vormt de inhoudelijke basis van het Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg (DD JGZ). Het doel van de Basisdataset JGZ is betere registratie voor betere zorg. Dit Handboek is het resultaat van het project Eenheid van taal in de Jeugdgezondheidszorg dat het Platform Jeugdgezondheidszorg in opdracht van het ministerie van VWS heeft uitgevoerd. In dit Handboek zijn van alle begrippen die voorkomen in het BTP definities opgenomen die gedragen worden door professionals werkzaam in de JGZ. In het BTP gaat het veelal om verrichtingen en daarom zijn de definities niet zozeer beschrijvingen van wat onder dat begrip wordt verstaan, als wel beschrijvingen van het meten van dat begrip. Bij emotioneel functioneren staat bijvoorbeeld de volgende definitie: het navragen en vastleggen van gegevens over het functioneren van de jeugdige op het gebied van stemmingsaspecten. Om recht te doen aan de definities in dit document en om te voorkomen dat deze te zeer afwijken van de andere definities is in dit woordenboek het eerste deel tussen haakjes gezet: (het navragen en vastleggen van gegevens over) het functioneren van de jeugdige op het gebied van stemmingsaspecten. atie.nl/jeugdwet stelselwijziging/wetgeving ucation.nl/boek/r-a-hirasing ocs/richtlijn%20handboek %20Eenheid%20van%20Ta al.pdf Definities en woordenboek 22