John Vooijs Waarom heb ik die signalen niet opgepikt? Musicalacteur. en... No nov/dec/jan - GRATIS magazine van uw Service Apotheek

Transcriptie

1 eef! No nov/dec/jan - GRATIS magazine van uw Service Apotheek Musicalacteur John Vooijs Waarom heb ik die signalen niet opgepikt? en... Puzzel mee Diabetes naar uw hand zetten COPD: vroege diagnose heel belangrijk Actueel Op bezoek in een Service Apotheek Column: Diabetes een leven lang gedreven door gezondheid

2 Vertelt een dokter aan patiënten over zijn eigen aandoening? Deze zomer ben ik bevallen van onze eerste zoon Alexander! Ik heb veel respect gekregen voor moeders. De bevalling viel me nog wel mee. Het was even doorbijten, maar ik vond het goed te doen. Binnen een paar uur was het achter de rug. Maar de verantwoordelijkheid die je hebt voor zo n baby. Je wilt gewoon het beste voor je kindje. Borstvoeding. Slaapt-ie s nachts wel? Valt-ie niet teveel af? Hoe doen we dat straks als ik weer ga werken? Het gaat al generaties lang goed, dus het zal ons ook wel lukken. Maar ik vind het wel knap van al die moeders en vaders! Lekker wandelen, fietsen, sporten Waarom niet? Dankzij Attends Pull-Ons kunt u gewoon blijven doen wat u altijd al deed. Zelfs met ongewild urineverlies. Attends Pull-Ons zijn absorberende broekjes die u in plaats van uw ondergoed kunt dragen. Attends Pull-Ons zijn nu verkrijgbaar in 3 verschillende absorptieniveaus: Attends Pull-Ons Discreet 3 voor licht urineverlies, Attends Pull-Ons 5 voor matig urineverlies en Attends Pull-Ons 8 voor extra lange bescherming. De Attends Pull-Ons blijven uitermate droog en zijn discreet in het gebruik. Dankzij de rekbare en ademende heupband kunt u met Attends Pull-Ons comfortabel actief blijven! NIEUW! Maak een keuze: maat heupomvang Attends Pull-Ons Discreet 3 Medium cm Large cm Attends Pull-Ons 5 X-Small cm Small cm Medium cm Large Extra Large Attends Pull-Ons cm cm Small cm Medium cm Large Extra Large cm cm Gratis Proefpakket! LEEF66 Ontdek zelf de veiligheid en comfort van Attends Pull-Ons. Vraag nu een gratis proefpakket aan via deze coupon of bel Attends: Ook kunt u voor meer informatie kijken op Dhr/Mevr. Adres Postcode/Plaats Telefoonnummer lk ga ermee akkoord dat mijn gegevens opgeslagen worden. Uiteraard worden uw gegevens vertrouwelijk behandeld en zullen wij deze niet aan derden verstrekken. Vul in en stuur deze coupon op naar: Van Heek Medical Postbus AG Venray Baby s zijn vaak vertederend. Als er een moeder met een baby in de apotheek komt, zie je vaak dat iedereen om de kinderwagen heen drentelt. In onze maatschappij is het minder vanzelfsprekend om respectvol met ouderen om te gaan. Alle 450 apothekers en apothekersassistenten van de 250 Service Apotheken doen hun uiterste best om ook ouderen zo goed mogelijk van dienst te zijn. Deze leef! staat in het teken van een aandoening die heel vaak voorkomt onder ouderen: diabetes. De gemiddelde Nederlander is 38 jaar, maar de gemiddelde leeftijd van iemand met diabetes is veel hoger, namelijk 63 jaar. In de volksmond wordt diabetes vaak suikerziekte genoemd. In deze leef! leest u waarom dit eigenlijk geen goede naam is: suiker is niet het probleem. U leest een openhartig interview met een internist die mensen met diabetes behandelt én zelf diabetes heeft. Wat denkt u? Vertelt hij zijn patiënten over zijn aandoening? Hij pleit voor af en toe een klein beetje ruimte voor mensen met diabetes. U leest ook over de service van de Service Apotheken voor mensen met diabetes. Als lezer van leef! maakt u kans op twee gratis toegangskaarten voor de spectaculaire musical We Will Rock You met hits van de rockgroep Queen. In deze leef! leest u een boeiend interview met de hoofdrolspeler in deze musical, die in alle krantenrecensies werd bejubeld: John Vooijs. Hij vertelt over de heel persoonlijke herinnering die hij heeft aan het nummer Who Wants To Live Forever van Queen. Er komen steeds meer Service Apotheken die zijn gevestigd in een medisch centrum samen met huisartsen en andere zorgverleners. Welke voordelen dat voor u als klant heeft, leest u in twee interviews met Service Apothekers in deze leef! en in een interview met een huisarts, die vertelt over de diabeteszorg van Medisch Centrum Nieuw Gastel. In het najaar hoesten veel mensen vaker. Soms is dat gewoon hinderlijk, maar andere keren is het een teken dat er iets aan de hand is. In de rubriek Als u het ons vraagt leest u er veel meer over. Tijdens de feestdagen drinken veel mensen vaker: wijn bij een feestelijke maaltijd; bubbels om het nieuwe jaar in te luiden. In deze leef! leest u waar u rekening mee moet houden als u geneesmiddelen gebruikt. En omdat wij het ook positief benaderen: u leest ook dat wetenschappers vermoeden dat u minder risico loopt op hart- en vaataandoeningen als u één tot twee glazen alcohol per dag drinkt! PROOST! Emma Vogels-Giesen, Service Apotheker leef! 3

3 In deze leef! Mooi meegenomen Haal vanaf 1 december 2010 GRATIS uw Service Apotheek Chequeboek Het chequeboek is geldig van 1 januari t/m 30 juni 2011 en heeft voor elke maand 4 voordeelcheques! Daarnaast staan er in het chequeboek leuke tips en wetenswaardigheden. Musicalacteur John Vooijs 6 Waarom heb ik die signalen niet opgepikt? Diabetes naar uw hand zetten 10 Als patiënt hebt u de behandeling grotendeels in eigen hand Arjen Binnerts (Internist-diabetoloog Zaans Medisch Centrum) 14 Soms helpt het dat ik vertel dat ik zelf diabetes heb Vincent van Schaik (Huisarts Medisch Centrum Nieuw Gastel) 16 Diabetes terecht in het middelpunt van de belangstelling Boris van Wijk (Service Apotheker Medisch Centrum Nieuw Gastel) 17 Service voor klanten met diabetes Puzzel mee 19 Maak kans op mooie prijzen Als u het ons vraagt Medische vragen Voetcrème Beschermt, verzorgt en verzacht. Deze verzorgende voetcrème is speciaal ontwikkeld om uw voeten en benen optimaal te verzorgen. De crème wordt snel door de huid opgenomen. Tube à 75 ml 2. Handcrème Beschermt, verzorgt en verzacht. Deze verzorgende handcrème is speciaal ontwikkeld om uw handen optimaal te verzorgen. De crème voelt niet vet aan en wordt snel door de huid opgenomen. Tube à 75 ml Onze huislijnproducten zijn van apothekerskwaliteit en... tegen een scherpe prijs leef! VOORDEEL Bij inlevering van deze bon ontvangt u 10% korting op deze Service Apotheek producten Geldig t/m 31 december 2010 Voetcrème Handcrème Actueel 23 Maak kans op gratis boeken Op bezoek in een Service Apotheek 24 Apotheek Nieuwleusen Verkoudheid 26 Een verkoudheid beperkt zich niet enkel tot de neus En dan nog even dit Nieuwtjes en wetenswaardigheden COPD: vroege diagnose heel belangrijk 28 Hoe gezond zijn úw longen? Column 30 Diabetes een leven lang Waar vindt u uw Service Apotheek? 31 Apotheken op plaatsnaam leef! is een gratis magazine van Service Apotheek en verschijnt vier keer per jaar. Uitgever: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V. Eindredactie: Emma Vogels-Giesen, apotheker. Redactie-/postadres: leef!, Vughterweg 47-b, 5211 CK s-hertogenbosch. leef@serviceapotheek.nl Internet: Aan dit nummer werkten mee: Marianne Schepers, Jeroen Mentink, Olga van Vemde en Boris van Wijk, apothekers. Fred Verdult/Volle Maan, Michiel Tent, Theo de Zwart en Anita Meulenbroek. Fotografie: Inge Moons, Roy Beusker en Marjolein Annegarn. Vormgeving: Chris Brander/FARMAidee. Druk: Groen Offset Hoofddorp B.V. Informatie: In Nederland zijn ruim 250 Service Apotheken. Voor adressen en meer informatie kunt u terecht bij: Nederlandse Service Apotheek Beheer B.V., Postbus 19, 7468 ZG Enter. Tel: info@serviceapotheek.nl Internet: Oplage: Aan de inhoud van leef! wordt de grootst mogelijke zorg besteed. Aan de artikelen kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden. leef! 5

4 Musicalacteur John Vooijs Waarom heb ik die signalen niet opgepikt? Musicalacteur John Vooijs (31) werd bij het grote publiek bekend door de AVRO-auditiereeks Op zoek naar Joseph. John beleeft dit jaar twee grote premières: in de rockmusical We Will Rock You speelt hij zijn eerste hoofdrol én zijn eerste kind wordt geboren. Ik heb speciale herinneringen aan het nummer Who Wants To Live Forever van Queen. Een familielid begon steeds over dat nummer. Dan denk je achteraf: waarom heb ik die signalen niet opgepikt? Tekst: Fred Verdult Foto: Inge Moons De recensies in de dagbladen waren behoorlijk kritisch over de nieuwe rockmusical We Will Rock You, die in het Beatrixtheater in Utrecht speelt. En het publiek? Dat gaat al voor de pauze helemaal uit zijn dak! Mensen stampen en klappen alsof hun leven ervan afhangt, mannen met tattoos zitten huilend in de zaal, kinderen springen en doen, opa s en oma s genieten. Eén musicalacteur sprong er in élke recensie uit: Er zijn maar weinig zangers die het echt goed kunnen, een nummer van Queen zingen zonder daarbij volledig in het niet te vallen bij Freddie Mercury, één van de beste rockzangers aller tijden. John Vooijs kan het! (De Telegraaf) John Vooijs is een groot luchtgitarist die in de hoofdrol mooi van bedeesde dromer naar de latere branieheld groeit. (NRC) Wat doen we hier eigenlijk? Ik maak geen plannen, want je leeft maar één keer. Je moet gewoon doen wat er op je pad komt en wat je leuk vindt. In mijn puberteit was mijn beste vriend een oom die zeven jaar ouder was dan ik. We gingen samen op vakantie en naar concerten en we maakten samen muziek. Hij moedigde me steeds aan: Je moet wat doen met dat zingen! Je hebt talent! Door hem ben ik het vak in gerold. Toen ik achttien was overleed hij bij een auto-ongeluk. Toen dacht ik: Wat doen we hier eigenlijk op deze aardbol? Je leeft en je gaat dood. Je kunt het op twee manieren zien: eigenlijk doen we alles voor niks. Je moet jezelf dus vooral niet al te belangrijk vinden. En: je kunt maar beter dingen doen waar je goed in bent en die je leuk vindt. Genieten van kleine dingen. Mensen die een vliegtuigongeluk hebben overleefd zeggen: Ik heb een tweede kans gekregen. Het moet toch eigenlijk niet nodig zijn dat je bijna dood moet gaan om te ontdekken hoe je eigenlijk wilt leven? Ik wil gewoon nú goed leven. Op zoek naar Joseph Het was wel een risico om mee te doen aan de auditiereeks Op zoek naar Joseph bij de AVRO. Op zoek naar Joseph was voor mij belangrijk, omdat veel mensen me erdoor hebben leren kennen. Daardoor gaan er nu deuren voor me open. En ik heb in alle workshops veel directe feedback gekregen van heel ervaren mensen. Op tv zie je daar maar een klein stukje van. Middenin een scène zegt de regisseur: Ho, denk nou eens na! Sta nou eens stil bij wat je doet! Dat proces is heel belangrijk. Het is wel maf om te merken dat mensen in het hele land klakkeloos het oordeel van de jury overnemen: Je was gisteravond wel dit of dat. Je moet elke week een gevecht met jezelf leveren om te laten zien wat je in huis hebt. Daar word je wel heel sterk van. Mix van energie en ervaring Bij We Will Rock You is er een goede mix van jonge energie en de jarenlange ervaring van acteurs als Pia Douwes, Floortje Smit en Charly Luske. Ik leer heel veel van Pia Douwes. Gewoon door mee te maken hoe ze zo n rol aanpakt. Het is zó n andere rol dan ze gewend is. Eigenlijk is het helemaal haar stijl niet. (Lees verder op pagina 8) Foto: Roy Beusker 6 leef! leef! 7

5 (Vervolg van pagina 7) Passie Foto: Inge Moons Maar ze tovert zichzelf echt om. Dat doet ze retegoed. Bij We Will Rock You geven we van de eerste tot de laatste seconde al onze energie. De zaal gaat elke avond gigantisch uit z n dak, dat is ongelofelijk. Daar krijg je heel veel energie voor terug. Geen roddeltante In het musicalvak is homoseksualiteit echt geen taboe. Ik vind het supergezellig met al die mannen. De meeste homo s nemen net zoals ik geen blad voor de mond. Het komt voor dat iemand een beetje bitchy is, maar dan is het er maar uit. Ik houd er niet van als iemand een dubbele agenda heeft. Natuurlijk wordt er geroddeld als je met een groep artiesten op elkaars lip leeft, maar ik ben geen roddeltante! Ik hoor meestal als laatste wat er aan de hand is. Eigen kracht Zoals in elk vak is er natuurlijk onderling concurrentie. Je wilt in een volgende musical weer een mooie rol. Ik denk dat je daar niet zo bij stil moet staan. Dat kost alleen maar negatieve energie. Ik concentreer me op mijn eigen kracht. Ik ben een stuk ouder dan veel collegaartiesten. Ik heb hard moeten werken om zo ver te komen als ik nu ben. Ik heb jarenlang van mijn spaarcentjes geleefd op een kamer van vier bij vier. Doordat mijn carrière langzaamaan is gegaan, heb ik goed kunnen zien wat er op je afkomt als je een hoofdrol hebt. De mediagekte die dan losbarst bijvoorbeeld. Daardoor kan ik er nu relaxed van genieten. Mijn vrouw Mimi komt uit Valencia. Ik heb veel bewondering voor de belangrijke rol die familie speelt in Spanje en voor de diepgewortelde passie voor flamencodansen. Ze is naar Nederland gekomen als danseres in de musical Tarzan. Haar moeder had haar van tevoren gezegd: Je gaat er met Tarzan vandoor! Ik was alternate (inval) Tarzan, maar de andere acteurs die Tarzan speelden waren homo, dus dat was geen concurrentie, haha. Mimi is héél Spaans. Mimi doet alles met passie. Als we ruzie hebben, dan knalt het ook echt. Maar vijf minuten later is het weer over. Topsport Eind dit jaar word ik vader. Het is geweldig om te zien hoe moeder natuur zo n baby in de buik van Mimi laat groeien; dat is eigenlijk niet te bevatten. Ik zing elke dag tegen de baby in haar buik: We Will, We Will Rock You! Ze zeggen dat een baby dan later je stem en de melodie herkent. Het zou toch te gek zijn als ik de kleine straks met We Will Rock You in slaap kan zingen. Musicalacteur zijn is topsport, maar vader van een baby zijn ook. Ik laat het maar op me af komen. Als de baby het eerste halfjaar s nachts wakker wordt zal dat wel zwaar zijn. We gaan ons kindje tweetalig opvoeden. Ik heb gelezen dat je dat heel resoluut moet aanpakken: ik praat alleen maar Nederlands en Mimi alleen maar Spaans. Dat is natuurlijk superhandig voor later. Who Wants To Live Forever Ik heb speciale herinneringen aan het nummer Who Wants To Live Forever van Queen. Een familielid dat het leven niet meer zag zitten, begon steeds over dat nummer. Dan denk je achteraf: waarom heb ik die signalen niet opgepikt? Dat gaat steeds door me heen als ik dit nummer vertolk. Maak kans op twee gratis toegangskaarten! Service Apotheek heeft voor drie lezers van leef! twee gratis toegangskaarten voor de rockmusical We Will Rock You in het Beatrixtheater in Utrecht. Wilt u kans maken op twee gratis toegangskaarten? Mail dan voor 1 februari 2011 naar leef@serviceapotheek.nl of stuur een kaartje naar leef! o.v.v. We Will Rock You, Vughterweg 47-b, 5211 CK Den Bosch. Meer informatie op Maakt uw luchtwegen van binnenuit vrij Maakt het slijm los Bestrijdt ziekteverwekkers Vergemakkelijkt het ophoesten Geneesmiddelen sinds 1835 Foto: Roy Beusker U heeft het flink te pakken: Last van een verkoudheid, vastzittend slijm en problemen met ophoesten? Wilt u snel weer fit zijn? Met Gelodurat heeft u een zeer effectief, natuurlijk geneesmiddel tot uw beschikking dat het vastzittende slijm oplost en beter afvoert. Uw acute klachten verdwijnen snel. Als u Gelodurat inneemt volgens de voorschriften, gaat uw hoest niet vastzitten. Door de tweevoudige werking - slijmoplossend èn antimicrobieel - kan Gelodurat u helpen om zonder antibiotica te genezen en u voor complicaties behoeden. Gelodurat 300 mg maagsapresistente capsules, zacht. Te gebruiken bij: acute bronchitis. Niet te gebruiken bij: overgevoeligheid voor Myrtol of voor een van de andere bestand delen van Gelodurat. Voor gebruik de bijsluiter lezen. Registratiehouder: G. Pohl-Boskamp GmbH & Co. KG, Hohenlockstedt, Duitsland. 8 leef! leef! 9

6 Tekst : Michiel Tent Diabetes betekent oorspronkelijk zoete doorstroom, ofwel zoete urine. Eeuwenlang hebben de verschijnselen van diabetes, zoals inderdaad zoete urine en hevige dorst, artsen voor raadsels gesteld. Er kon niets aan gedaan worden, omdat niemand de oorzaak kende. Totdat in de loop van de 20 e eeuw ontdekt werd dat de alvleesklier insuline produceert, en dat insuline nodig is om suiker te verwerken. Toen werd ook duidelijk dat je zonder insuline diabetes krijgt. In 1921 is voor het eerst iemand met succes behandeld met (dierlijk) insuline. Dertig jaar later begon de ontwikkeling van synthetische insuline. Die kan nu gemakkelijk in grote hoeveelheden worden gemaakt. In eigen hand In ons land is van zo n mensen bekend dat ze diabetes hebben. Geschat wordt dat er per jaar mensen met diabetes bijkomen. Behandelaars spreken liever niet van suikerziekte, omdat dat misverstanden kan opleveren. Bijvoorbeeld dat suiker eten diabetes veroorzaakt, en dat iemand met suiker geen suiker mag hebben. Dat is niet waar! Ook is diabetes méér dan alleen een probleem met suiker in het bloed. Vaak zijn er ook andere dingen aan de hand: vooral een te hoge bloeddruk en cholesterol. Ook dat moet in de gaten gehouden en zo nodig behandeld worden. Anno nu is diabetes nog niet te genezen, maar vooral dankzij de beschikbaarheid van insuline wel heel goed te behandelen. Een andere belangrijke ontwikkeling is, dat mensen met diabetes tegenwoordig heel goed zelf hun bloedsuikerwaarden kunnen controleren en de behandeling daarop aanpassen. En met bepaalde leefregels kunnen ze de ziekte nog verder binnen de perken houden. Met andere woorden: je neemt met diabetes de behandeling in eigen hand. Het belang van voeding De behandeling van diabetes begint altijd bij de voeding. Vroeger volgden mensen met diabetes een streng dieet, maar dat is achterhaald. Tegenwoordig zijn de adviezen vooral gericht op gezonde voeding, en verschillen ze niet veel meer van algemene richtlijnen voor gezond en gevarieerd eten. Voedingsadviezen zijn bij diabetes type 1 en 2* in principe gelijk. Een aantal algemene adviezen: Eet regelmatig. Verdeel het eten goed over de dag en sla geen maaltijden over. Afhankelijk van de voorgeschreven medicatie kunnen tussenmaaltijden nodig zijn. Neem niet te veel suiker, zout, vet en alcohol. Gebruik voldoende (minstens 25 gram) oplosbare voedingsvezels per dag. Die zitten vooral in groente, fruit en peulvruchten. Onoplosbare voedingsvezels (zoals bruin brood en rauwkost) zijn ook belangrijk, maar niet méér dan bij mensen zonder diabetes. Enkelvoudige koolhydraten, zoals kristalsuiker, geven een snellere bloedglucosestijging dan diverse andere koolhydraten. Het levert extra calorieën zonder verdere nuttige voedingsstoffen. Geadviseerd wordt om zo weinig mogelijk toe te voegen en in koffie en thee geen suiker, maar zoetstof of niets te doen. Het Diabetesfonds adviseert gram eiwit per dag te eten, gemiddeld 80 gram vet (maar verzadigd vet te beperken), en zeker 40% van de totale energieinname per dag te laten bestaan uit koolhydraten. Wat alcohol betreft: het Diabetesfonds adviseert voor vrouwen max. één glas per dag, voor mannen twee. Alcohol geeft wel een vergrote kans op een hypo (te lage bloedsuiker). Overgewicht en verhoogd cholesterol zijn redenen om zo weinig mogelijk alcohol te drinken. *Uitleg type 1 en 2: zie kader hieronder (Lees verder op pagina 12) Diabetes naar uw hand zetten Diabetes kan niet genezen worden, maar wel heel goed behandeld. Als patiënt hebt u de behandeling grotendeels in eigen hand. Door goed geïnformeerd te zijn, regelmatig controles uit te (laten) voeren, geneesmiddelen volgens voorschrift te gebruiken, en goed uw bloedsuikerwaarde in de gaten te houden. Allemaal dingen waar uw Service Apotheek u bij kan helpen. Wat is diabetes nou precies? Diabetes is een stoornis waarbij de bloedsuiker (glucose) niet meer in evenwicht is. Glucose is een soort brandstof, die overal in het lichaam nodig is voor cellen en organen. Daarom heeft iedereen een bepaalde hoeveelheid glucose in het bloed. Normaal gesproken is de bloedglucosewaarde tussen de 3 en 8 mmol/l. Het hormoon insuline speelt daarbij een sleutelrol, door te regelen dat de lichaamscellen glucose uit het bloed opnemen. Insuline wordt geproduceerd door de alvleesklier. Wanneer de glucosespiegel opeens stijgt na een maaltijd of een drankje, maakt de alvleesklier extra insuline aan. Insuline zorgt dat glucose door lichaamsweefsel wordt opgenomen en dat het in de lever wordt opgeslagen (als noodvoorraad). Type 1 en type 2 Diabetes ontstaat bij een tekort aan insuline. Dat tekort kan op twee manieren ontstaan. Ten eerste doordat de alvleesklier te weinig of geen insuline meer aanmaakt; dit is diabetes type 1. Ten tweede doordat het lichaam te weinig insuline maakt en/of niet goed reageert op de insuline. Dit wordt diabetes type 2 genoemd. Ongeveer 85% van de mensen met diabetes heeft type 2. Diabetes type 1 kan op alle leeftijden ontstaan, maar begint vaak al in de kindertijd. Type 2 komt ook op alle leeftijden voor, maar vooral bij oudere mensen en mensen met overgewicht. Omdat diabetes type 2 zich (vroeger meer dan nu) relatief vaak bij ouderen voordoet, wordt wel van ouderdomsdiabetes gesproken. Daarnaast zijn er een paar veel minder vaak voorkomende vormen van diabetes. De belangrijkste is zwangerschapsdiabetes, dat tijdens de zwangerschap ontstaat en daarna meestal weer over gaat. 10 leef! leef! 11

7 (Vervolg van pagina 11) Andere leefstijladviezen Behalve gezond en matig eten en drinken kunt u het volgende doen om de gevolgen van diabetes te beperken of zelfs te voorkomen: niet roken; gewicht onder controle houden; voldoende bewegen; de bloedsuiker zo stabiel mogelijk houden; dagelijks de voeten te controleren; meten = weten: zelf met glucosestrips en bloedglucosemeters uw bloedsuikerwaarde monitoren; ook zelf goed in de gaten houden dat u op tijd de nodige controles ondergaat. Geneesmiddelen Daarnaast hebben mensen met diabetes baat bij medicatie. Om te beginnen bloedsuikerverlagende middelen (insuline of andere geneesmiddelen), en misschien ook nog andere middelen. Zo is bij diabetes de kans op een te hoge bloeddruk of verhoogd cholesterol groter dan normaal, en kunt u daar ook geneesmiddelen voor krijgen. Het is heel belangrijk dat u goed doordrongen bent van het nut van alle geneesmiddelen die u krijgt. Als u gemotiveerd bent, is de kans het grootst dat u ze stipt en op de goede manier gebruikt. Lees daarom veel over diabetes, en laat uw arts en apotheker goed uitleggen waar uw geneesmiddelen voor zijn en hoe u ze moet gebruiken! Uw Service Apotheek helpt u daar graag bij. Vraag bijvoorbeeld gerust om advies als u merkt dat u het lastig vindt om elke dag trouw uw medicatie te nemen. Natuurlijk kunt u ook bij de Service Apotheek terecht voor (vragen over) bloedglucosemeters of teststrips. Een hypo of hyper De bloedsuikerspiegel schommelt altijd een beetje. Het hangt er bijvoorbeeld vanaf of u net gegeten hebt. Wanneer u wel insuline spuit maar niet eet, wordt de bloedsuikerspiegel laag of zelfs te laag ( hypo ). Wanneer u juist wel eet maar uw medicatie niet neemt, kan de spiegel te hoog worden ( hyper ). Zulke uitschieters moeten zoveel mogelijk vermeden worden. Vooral een hypo is vervelend, in het ergste geval kunt u bewusteloos raken. Hypo komt trouwens van hypoglykemie, wat officieel wil zegen: een bloedsuikerspiegel lager dan 3,5 mmol/l. Normaal gesproken waarschuwt het lichaam u: hongergevoel, misselijkheid, zweten, bleek zien, hartkloppingen, soms ook verwardheid of irritatie. Sommige mensen voelen een hypo niet of nauwelijks aankomen. Sommige geneesmiddelen maskeren bepaalde waarschuwingssignalen van een hypo (vooral hartkloppingen en trillen). Het gaat vooral om bètablokkers (bijvoorbeeld metoprolol, sotalol of propranolol). Schenk daarom bij gebruik van bètablokkers extra Wat kan uw Service Apotheek voor u betekenen? Naast alle medicatiebegeleiding kunt u bij uw Service Apotheek ook terecht voor: Diverse hulpmiddelen (o.a. meters, teststrips, naalden) Gratis informatie/nieuwsbrieven over diabetes Gratis meterspreekuur Gratis diabetesdagboek en diabetespaspoort Gratis bezorging Extra service en gratis batterijen Vraag ernaar in uw Service Apotheek! aandacht aan uw bloedsuikerspiegel en de signalen van uw lichaam. Voelt u een hypo aankomen, neem dan wat druivensuiker of drink iets zoets. NB: regelmatig meten van uw bloedsuikerspiegel verhoogt uw inzicht in de manier waarop uw lichaam reageert op allerlei omstandigheden (eten, drinken, inspanning, geneesmiddelgebruik, stress, ziekte, enz.). Uw Service Apotheek informeert u graag over geschikte bloedglucosemeters november: Diabetesweek in de apotheek Tussen 15 en 20 november 2010 vindt in alle Service Apotheken de Diabetesweek plaats. De apotheek staat dan, nog meer dan anders, speciaal in het teken van diabetes, met veel voorlichting en speciale activiteiten voor mensen met diabetes, zoals het testen van meters. Mensen die nog niet weten of ze diabetes hebben of een verhoogd risico lopen kunnen terecht voor het afnemen van een bloedsuikertest. Complicaties Het is heel belangrijk om de bloedsuikerspiegel goed te reguleren. Maar waarom eigenlijk? Diabetes kan op de lange duur verschillende organen beschadigen. Wanneer de waarden van de bloedsuikerspiegel zo normaal mogelijk blijven, is de kans op latere complicaties duidelijk minder groot. Geneesmiddelen (zoals ACE-remmers tegen hoge bloeddruk en statines tegen verhoogd cholesterol) kunnen complicaties helpen voorkomen en behandelen. Veel mogelijke complicaties zijn het gevolg van beschadigde bloedvaten. Atherosclerose (slagaderverkalking) en hypertensie (hoge bloeddruk) komen bij mensen met diabetes vaker voor, en verhogen de kans op hart- en vaatziekten. Bij diabetes type 1 kunnen vooral de kleine bloedvaten beschadigingen oplopen. Dat kan onder meer leiden tot afwijkingen van de nieren en de ogen. Bij diabetes type 2 kunnen juist de grote bloedvaten beschadigd raken. Dat kan onder meer leiden tot problemen met het hart en de benen/voeten. De nierfunctie kan achteruit gaan. Dat is lange tijd niet tot nauwelijks merkbaar. Door onderzoek van bloed en urine zijn nierafwijkingen echter al vroeg op te sporen. Zeker in een vroeg stadium kunnen bepaalde geneesmiddelen de achteruitgang van de nierfunctie remmen. Wat de ogen betreft, kunnen vooral problemen met het netvlies ontstaan (retinopathie). Ook dat is niet tot nauwelijks merkbaar gedurende langere tijd. Toch is het belangrijk om oogafwijkingen vroeg te ontdekken. Daarom worden van mensen met diabetes regelmatig de ogen gecontroleerd. Andere met diabetes samenhangende problemen op lange termijn kunnen zijn: beschadigde zenuwen (neuropathie) en voetproblemen, zoals moeilijk helende wondjes. Tot slot Verhalen over complicaties van diabetes kunnen bedreigend overkomen. Maar bedenk wel dat de preventie en behandeling van diabetes en complicaties tegenwoordig zo goed is, dat veel onheil afgewend kan worden. Mits u leefstijladviezen opvolgt en geneesmiddelen goed gebruikt. Dan kunt u gelukkig een goed leven leiden met diabetes en er oud mee worden. Wij helpen u graag, ook als het geen Diabetesweek is, maar het hele jaar door. 12 leef! leef! 13

8 Arjen Binnerts Internist-diabetoloog Zaans Medisch Centrum Soms helpt het dat ik vertel dat ik zelf diabetes heb Foto: Marjolein Annegarn Er wordt veel gesproken over de mondige patiënt, maar veel patiënten verwachten nog steeds dat ik als dokter zeg wat er moet gebeuren. Ik zeg steeds vaker: Er zijn verschillende mogelijkheden. Dit zijn de voor- en nadelen. Sommige mensen willen zo n keuze dan toch niet zelf maken en dan geef ik aan wat mijns inziens het beste is. Ik denk dat het een toegevoegde waarde heeft als iemand zelf kiest. Dan houd je grip op je leven. Je blijft eigen baas. Een klein deel van de patiënten, maar dat worden er wel steeds meer, heeft zelf een idee over de behandeling. Dat vind ik een goede zaak. Ze hebben bijvoorbeeld iets gelezen in het blad van de Diabetesvereniging Nederland, in de krant, op internet of ze hebben iets gehoord van iemand met diabetes die ze kennen: Is dat iets voor mij dokter? Ik juich het toe als iemand lid wordt van de Diabetesvereniging. U weet niet hoe akelig een hypo is Ik vertel niet tegen al mijn patiënten dat ik zelf diabetes heb. Soms helpt het dat ik het vertel. Sommige mensen hebben zo n afkeer van een hypo, dat ze hun bloedsuiker veel hoger houden dan op lange termijn gezond is. Toen ik een patiënt laatst adviseerde om een lager niveau aan te houden, zei hij: Dokter, u weet niet hoe akelig een hypo is. Toen vertelde ik dat ik sinds mijn achtste diabetes heb. Ik merkte dat mijn advies toen serieuzer werd genomen. Ik vertel het ook aan mensen met diabetes type 1 die er over in zitten hoe het nu verder moet. De onzekerheid over complicaties in de toekomst kan iemand erg bezighouden. Als ik dan vertel dat ik met diabetes type1 al jarenlang goed functioneer als arts, zie je vaak dat mensen de toekomst weer rooskleuriger inzien. Stel je niet aan Als iemand nog maar net diabetes heeft, vindt men het nogal eens heel lastig. Dan moet ik er voor oppassen dat ik niet zeg: Stel je niet aan. Maar een goede dokter moet zich kunnen inleven in een patiënt. Er is natuurlijk wel degelijk iets aan de hand, want het is een chronische rotziekte. Het risico op complicaties is een donkere wolk aan de horizon. Het ligt ook aan erfelijke factoren, maar ik wijs er vooral op dat de kans op complicaties voor een belangrijk deel afhangt van je leefstijl. Bij mensen met type 2 diabetes is het risico op problemen met de hart- en bloedvaten nog veel groter, omdat zij vaak ook een hoog cholesterol en hoge bloeddruk hebben en nogal eens overgewicht hebben en weinig bewegen. Het heeft natuurlijk geen zin dat ik iemand een schuldgevoel aanpraat. Het komt nogal eens voor dat mensen veel problemen in hun leven hebben en daar komt diabetes dan nog bovenop. Er zijn geen twee patiënten hetzelfde; dat maakt mijn vak heel interessant. De diabetesverpleegkundige en zo nodig een psycholoog bieden ook ondersteuning bij het leren leven met diabetes. Diabeteszorg is echt teamwerk. Maar ik zou het doodsaai vinden als ik alleen maar zou gaan over de technische kant van de behandeling. Dat kan bij wijze van spreken een computer ook. Ik ben je vader niet Ik zeg altijd tegen patiënten: Alles mag van mij; ik ben je vader niet. Je mag best alcohol drinken, maar het is aan te raden om niet dronken te worden. Het is namelijk verstandig om in je omgeving te vertellen dat ze je cola moeten laten drinken op het moment dat je je raar gedraagt, want dan heb je een hypo. Dan moet je niet hebben dat mensen in je omgeving denken: die zal wel dronken zijn. Moeilijk mee gehad Ik ben tien jaar geleden gaan hardlopen. Dat had ik veel eerder moeten ontdekken! Ik vind het een heerlijke sport. Ik heb een paar keer een halve marathon gelopen. Vanwege voetproblemen door mijn diabetes moest ik er na zes jaar al weer mee stoppen. Daar heb ik het wel moeilijk mee gehad. Ik ben nu gaan fietsen, maar daar krijg ik niet dezelfde kick van als van hardlopen. Hypo Een hypo is altijd heftig. Je lichaam produceert grote hoeveelheden stresshormonen. Dat is te vergelijken met iemand die doodsangsten uitstaat. Het zweet breekt je uit, je hart slaat op hol, je krijgt honger, je gaat trillen en wazig zien. Het is zo heftig, dat veel mensen het idee hebben dat er een fikse kans is dat je er dood aan gaat. Sommigen zijn er zo bang voor om s nachts een hypo te krijgen, dat ze niet naar bed durven gaan. Dat je in je slaap dood zou kunnen gaan aan een hypo is echter een misverstand. Zelfs als je een slaappil genomen zou hebben of dronken zou zijn, dan raak je bij een hypo een tijdje in een soort coma, maar na een aantal uur corrigeert je lichaam die hypo en word je weer wakker. Een hypo is dus vrijwel nooit levensbedreigend. In twee uur een volledige check-up Veel mensen met diabetes zien niet in hoe belangrijk het is om je te laten controleren. Ik snap dat mensen wel iets anders te doen hebben, maar het kan zijn dat je bijvoorbeeld zelf niks merkt aan je ogen, terwijl een oogarts afwijkingen kan zien die dan behandeld kunnen worden. Daarom kunnen patiënten in het Zaans Medisch Centrum in twee uur een volledige check-up krijgen: de voeten worden gecontroleerd, men heeft een consult bij de oogarts, de diabetesverpleegkundige en de diëtiste. Nooit op je blote voeten Als je diabetes hebt, kun je echt maar beter nooit op je blote voeten lopen. Niet in huis, niet op het strand, never. Als je nog maar een jaar diabetes hebt en je krijgt een wondje aan je voet, dan zal dat wel goed gaan. Maar na jarenlang diabetes geneest zo n wond heel slecht, omdat zeer kleine bloedvaatjes in de voeten beschadigd zijn door diabetes. Je kunt dus maar beter meteen je gewoonten aanpassen als je net diabetes hebt. Af en toe een klein beetje ruimte Mensen met diabetes hebben af en toe een klein beetje ruimte nodig. Een caissière die een hypo krijgt moet de kassa vijf minuutjes sluiten, anders gaat het mis. Dat komt echt niet vaak voor, maar je collega s moeten er wel begrip voor hebben. En dring niet aan als iemand met diabetes nee zegt als je rondgaat met koekjes. Af en toe een klein beetje ruimte, that s all. Tekst: Fred Verdult 14 leef! leef! 15