29 oktober e jaargang no. 43. Alumina Dock.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "29 oktober 2004-55 e jaargang no. 43. Alumina Dock."

Transcriptie

1 29 oktober e jaargang no. 43 Alumina Dock. De havenfaciliteiten van Suralco L.L.C. te Paranam - Alumina Dock, General Dock en LPG Dock - zijn per 13 oktober j.l. gecertificeerd. Dat betekent dat ze voldoen aan de internationale vereisten voor veiligheid, zoals die zijn vervat in de ISPS Code. ISPS staat voor International Ship and Port Facility Security. De code is opgesteld door de Internationale Maritieme Organisatie, IMO, naar aanleiding van verscheidene terroristische activiteiten van piraten en kapers en de tragedie van 11 september 2001 in de VSA. Tot de doelstellingen van de code behoort het opzetten van een internationaal raamwerk voor samenwerking om bedreigingen voor de veiligheid op te sporen en voorzorgsmaatregelen te treffen tegen incidenten die betrekking hebben op schepen of havenfaciliteiten in het internationale handelsverkeer. Tijdige en efficiënte verzameling en uitwisseling van veiligheidsgerelateerde informatie is ook een doel van de ISPS code. Ze verschaft een methodologie voor security assessment, waarbij plannen en procedures in place moeten zijn. De certificeringsdocumenten werden door mevrouw Marlène Harris van de havenbeveiligingsautoriteit overhandigd aan Suralco s Warren Pedersen. 1

2 Het proces van awareness en training is in het afgelopen jaar begonnen. Vanwege het feit dat het een geheel nieuwe proces betreft, is er enorm veel tijd in gaan zitten. De reeds bestaande veiligheidsregels op het havencomplex moesten worden gegoten in het ISPS - jasje. De afdelingen Security en Port Operations hebben door samen te werken het gestelde doel gehaald. Allereerst moest er een Port Facility Security Assessment gemaakt worden. Dit betekent dat de huidige stand van zaken moest worden vastgelegd. Vervolgens moest het Port Facility Security Plan worden gemaakt waarvan de laatste verbeterde versie begin deze maand naar de Maritieme Autoriteit Suriname (MAS) als havenbeveiligingsautoriteit is gestuurd. Deze certificering is geldig voor een jaar. Tussentijds zullen er zowel interne of self audits als externe audits gehouden worden om na te gaan waar Suralco staat met de verdere implementatie van actieplannen. Wat betekent de invoering van deze code voor de Suralconiër? Het komt erop neer dat bij het betreden van het havencomplex elke bedrijfsmedewerker en Department Supervised Contractor zich zal moeten legitimeren met de Suralco badge. De reden van het bezoek alsmede de tijdstippen van de komst in en het vertrek uit het havencomplex worden genoteerd door de dienstdoende guard. Alle overige Port - bezoekers moeten een door de Port Superintendent of Supervisor getekende pas hebben. De certificering van onze haven is natuurlijk een heel belangrijke stap in het proces, maar we zullen er constant voor moeten zorgen dat we werken aan de continue verbetering van onze haven. Het nut van nauwere samenwerking tussen werknemers en werkgevers werd door onze Managing Director Warren Pedersen aan de orde gesteld tijdens een lezing voor deelnemers aan een conferentie van de Caribbean Congress of Labour in Hotel Krasnapolski. Hij was als key note speaker van het vijftiende driejaarlijkse congres door de CCL uitgenodigd. De volledige titel van zijn presentatie, die op 21 oktober j.l. werd gehouden, was: The need for closer collaboration between workers and employers in perspective with present world developments and projected against the international economic situation and the importance of bauxite for Suriname and the region. 2 Terwijl in Paramaribo de CCL - conferentie aan de gang was, werd op Trinidad een seminar/ workshop gehouden voor organisaties van werkgevers. Namens de Vereniging Surinaams bedrijfsleven (VSB) nam Suralco s Legal Advisor Ferdinand Welzijn eraan deel. De workshop handelde over Producing and disseminating Labour Market Information and Regional Integration Processes in the Caribbean. Hieraan was een train-the-trainers seminar gekoppeld over een informatiesysteem voor de arbeidsmarkt, een computermodule ontwikkeld door de Subregional Office van de ILO, de Internationale Arbeidsorganisatie. De module is bestemd voor werkgeversorganisaties en past in het kader van de Caribbean Single Market and Economy.

3 Findings Periodical Audit (PA2) vs. Periodical Audit (PA3) Findings Environment IA vs. PA1 Det Norske Veritas (DNV) heeft van 18 tot en met 21 oktober j.l. de integrale periodieke ISO 9001/14001 audit uitgevoerd. De auditors waren Dietmar Laske (Lead Auditor), Matthijs Dierrick en Arjan Veldkamp. Deze keer werden diverse Refining- en Support - afdelingen en - processen getoetst: Plant Management, EHS ASAT, Legal Compliance, Production Management, Mobile Plant, Services Landfill & Incinerator, Purchasing/Stores, Digestion, Laboratory, Bauxite Residue, Calcination, HATCH, Expansion activities, ABS, Port en Emergency Planning, en Technical Management. De audit had een vlot verloop en de resultaten zijn goed te noemen (zie grafieken). DNV heeft ook de sterke processen en processen die voor verbetering vatbaar zijn, op een rijtje gezet. Lead auditor Dietmar Laske heeft aangegeven dat Suralco klaar is voor de volgende stap in het certificeringstraject. Het betreft hier een methodiek voor het uitvoeren van risk based certification, oftewel focus audits. Hierbij worden afhankelijk van analysegegevens bepaalde onderdelen van ons managementsysteem volledig doorgelicht teneinde verbeterpunten zichtbaar te maken. De volgende periodieke DNV ISO - audit is rond mei

4 De jaarinventaris van alle grondstoffen, halffabrikaten en eindproducten is vandaag, vrijdag 29 oktober 2004, afgesloten. Accounting - medewerkers van ons bedrijf en BHP Billiton Suriname, technicians van verschillende afdelingen, medewerkers van Geo- Survey en vertegenwoordigers van de externe auditors van Suralco & BHP, respectievelijk het accountantskantoor Tjong A Hung en KPMG hebben vanaf begin deze week de voorraden van alle stoffen die nodig zijn voor het verwerkingsproces van bauxiet tot aluinaarde, halffabrikaten (alumina in process) en het eindproduct aluinaarde geïnventariseerd. Tot de grondstoffen behoren onder meer bauxiet, caustic, limestone en fuel. De inventarisatie vond plaats in de bedrijfslocaties te Paranam, de Lelydorp III - mijn en Coermotibo. Dit jaar is met de Joint Venture partner BHP besloten om bauxiet gezamenlijk te inventariseren; in voorgaande jaren werd dit afzonderlijk gedaan. Het is voorschrift van Alcoa dat elk jaar de fysieke, dus zichtbare voorraden in haar bedrijven gematched worden met de voorraden in de boeken. Eventuele verschillen moeten worden geregistreerd en gecorrigeerd volgens Alcoa s Financial Handbook. Op maandag 18 oktober j.l. kwamen deelnemers aan het inventarisatieproces bijeen om op schrift gestelde procedures en instructies door te nemen. Suralco s Business Advisor Mahinder Sewgobind (links op de foto) leidde die meeting en was belast met de totale supervisie over de inventarisatie in de afgelopen dagen. Sommigen vinden het prettig aan hun collega s en anderen kenbaar te maken dat ze een jubileumjaar hebben bereikt in hun carrière bij Suralco, anderen willen dat zonder publiciteit gedenken. Suralco is in elk geval allen zeer erkentelijk voor de geleverde prestaties tijdens het dienstverband en betrekt in de dank ook hun gezinsleden voor de nodige ondersteuning. Wij feliciteren hen van harte en hopen dat zij, in goede gezondheid, hun loopbaan nog enige tijd voortzetten. Legimin Alidikromo 4 Tot de jubilarissen behoren twee medewerkers van Coermotibo. Op 1 oktober 1974 trad Legimin Alidikromo in dienst. Hij is Equipment Operator. In dezelfde functie dient Eddy Martodikromo. Hij was op 7 oktober j.l. 30 jaar in dienst. Eddy Martodikromo

5 Thomas Joekoe Henk Martin Dayanand Autar Thomas Joekoe trad op 7 oktober 1974 in dienst. Hij is Process Operator Refining. Door zijn afdeling werd Thomas benoemd tot Eyewash Station Champion. Henk Martin, Jr. Process Operator Refining, bewonderde op 8 oktober j.l. zijn 25 year button, die hem overhandigd werd door Digestion & Bauxite Preparation Superintendent, Faizal Ilahibaks. Dertig dienstjaren had Dayanand Autar op 14 oktober j.l. Hij is Process Operator Refining. Ramsoemeer Raghoebier Hendrik Sokaryo Nandkoemar Gajadien Drie jubilarissen bij Clarification. Ramsoemeer Raghoebier was op 1 oktober j.l. 25 jaar in dienst. Hij is General Mechanic. Hendrik Sokaryo herdacht zijn 25 jarig jubileum ook op die datum. Hij is Planner. Vijfentwintig jaar was Nandkoemar Gajadien op 15 oktober j.l. in dienst. Hij is Master Refining Operator. 5

6 Vrijwilligerswerk van Suralconiërs wordt beloond met Action grants van US$ 3,000.- van Alcoa Foundation. Binnenkort krijgen de Stichting Kolibri en het bejaardentehuis Husnul Khotimah de cheques overhandigd. In Alcoa s Worldwide Week of Community Service, van 2 tot 10 oktober j.l., hebben vijftien Suralco medewerkers onder leiding van Joor Soerowirjo in hun vrije tijd de Kofidjompo Crèche van de Stichting Kolibri te Lelydorp helpen opknappen. Dit Action project paste in het Alcoa Foundation werkgebied (Area of Excellence): Safe & Healthy Children & Families. In datzelfde werkgebied was ook het andere Action project ten behoeve van het Bejaardentehuis Husnul Khotimah te La Vigilantia. Hier hebben vijf Suralconiërs onder leiding van Andrey Danoe twee split unit airco s geïnstalleerd op de afdeling voor medische verzorging. Eerder maakten we er melding van dat vrijwilligerswerk van Afobaka medewerkers op de scholen van Baling-soela en Klaaskreek Action grants opleveren. De schoolterreinen werden onder handen genomen en er werden water coolers geplaatst. Staand v.l.n.r.: F. Dongo, F. Sabajo, R. Goeldjar, R. Ramharak. Zittend v.l.n.r.: Koedemoesoe, F. Alido, H. Taroenoredjo, J. Heilbron, H. Djarkasi. Het eerste equipment in Clarification, nl. Oxalate Filtrate Pomp # 2, werd op 8 oktober j.l. gecertificeerd voor stap 2 van Autonomous Maintenance. Ongeveer twee weken eerder haalde Shift Crew # 1 de stap 1 certificering voor de pomp binnen. Deze stappen vormen de eerste fase van het AM - proces. Er zijn in totaal zeven stappen waaraan voldaan moet worden. Elke stap vereist grote inzet. Stap 1 houdt in het grondig schoonmaken van het equipment en het opheffen van alle defecten. Stap 2 is het elimineren van bronnen van contaminatie. Deze stap behelst ook het ervoor zorgdragen dat het equipment niet terugvalt in zijn oude situatie. Er wordt een checklist ontwikkeld voor het schoonhouden en goed laten draaien van equipment. Shift Crew # 1 heeft een goede prestatie geleverd en werd hiervoor beloond. PEOPLE LINCHPIN THE SYSTEM - ABS 6

7 Het gerucht gaat al jaren en lijkt nu voor de allereerste keer écht aangetoond: mobiel bellen kan tumoren veroorzaken. Maar blijf even hangen: dat zegt niets, menen critici. Een extreem groot exemplaar van een akoestisch neuroom. De aandoening is niet agressief en doorgaans vrij eenvoudig operatief te verwijderen. (Bayler College of Medicine) Het is een tumor die zo zeldzaam is dat de meeste mensen er nog nooit van hebben gehoord. Een akoestisch neuroom is een gezwel aan de gehoorzenuw, de zenuw die het oor met de hersenen verbindt. Het zenuwgezwel is goedaardig en veroorzaakt lichte symptomen zoals oorsuizingen en duizelingen. Soms is het niet eens nodig om de tumor operatief te verwijderen. Normaal gesproken is de kans op de aandoening één op honderdduizend. Maar voor mobiele bellers is die kans twee keer zo groot, blijkt uit nieuw, Zweeds onderzoek: één op vijftigduizend. Dat zou voor het eerst zijn dat er een medisch effect van mobieltjes wordt gevonden. Anders Ahlbom en collega s van het Zweedse Karolinska Instituut vergeleken 148 akoestisch neuroompatiënten met zeshonderd gezonde vrijwilligers. Van de tumorpatiënten bleken er veertien meer dan tien jaar achtereen mobiel te hebben gebeld. Bij de gezonde vrijwilligers waren dat er 29. Dat komt neer op een tweemaal zo groot risico op de tumor voor mobiele bellers. Opvallend is dat de bellers allemaal hun tumor hadden aan de telefoonzijde van hun hoofd. Toch zijn de resultaten ook geruststellend. Medici zoeken zich al jaren een rotje naar een verband tussen mobiel bellen en kanker. En een kans van één op vijftigduizend na tien jaar intensief mobiel bellen is natuurlijk nog altijd wat anders dan de wilde tamtamverhalen over leukemie of hersentumoren die aanvankelijk de ronde deden. U valt niet spontaan dood neer na een paar keer mobiel bellen, zoveel is nu wel duidelijk. De geruchten over nadelen van mobiel bellen gaan al rond sinds de tijd dat het mobieltje nog de afmeting had van een satelliettelefoon. In 1999 haalden drie studies breeduit de kranten waaruit zou blijken dat mobiel bellen hersentumoren opwekt. Maar de studies in kwestie rammelden, toonden in werkelijkheid helemaal geen verband aan, of konden niet worden herhaald. Vijf jaar en honderden studies later is er nog steeds geen hard bewijs voor medische schade. Natuurkundigen wezen er intussen op dat de radiostraling van een GSM te weinig energie heeft om chemische verbindingen te veranderen. Maar ook daarover is gedoe: zeker twee studies wekken de indruk dat biologisch weefsel wel degelijk kan worden beïnvloed door GSM-straling. Bij één onderzoek constateerden Italiaanse onderzoekers dat leukemiecellen langer leven in de nabijheid van een mobieltje. De nieuwe Zweedse studie maakt deel uit van een omvangrijk onderzoeksprogramma waarmee de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor eens en voor altijd greep wil krijgen op de geruchten. Dertien landen doen mee aan Interphone, zoals het programma heet. Nederland is niet bij de studies betrokken. Opvallend genoeg bracht Deens Interphone-onderzoek in januari juist géén verband aan het licht tussen gehoorzenuwtumor en GSM-gebruik. Maar de Denen onderzochten minder patiënten en de Deense onderzoeksleider geeft in commentaren toe dat hij de Zweedse bevindingen zeer overtuigend vindt. De Denen ontdekten wél dat de gezwellen bij GSM ende patiënten met de tumor gemiddeld iets groter zijn dan bij patiënten die niet mobiel bellen. Critici wagen het te betwijfelen of het Interphoneonderzoek de controverse echt zal beëindigen. De Interphone-studies gaan namelijk uit van zieke patiënten en onderzoeken daarna wat die voor belgedrag hebben. Dat zou de resultaten beïnvloeden, vinden de critici. Iemand die al een hersentumor heeft, is misschien eerder geneigd zijn mobieltje de schuld te geven. Hij zou zijn telefoongedrag wel eens kunnen overdrijven. Maarten Keulemans, NOS Online 7

8 Genen spelen de hoofdrol in de erfelijkheid, zij bevatten de informatie voor alle erfelijke eigenschappen. Een gen is een stukje van het DNA dat de code bevat voor een eigenschap. Genen liggen dus verspreid op de chromosomen. Elke code, dus elk gen bevat de informatie om één van de vele eiwitten te vormen waaruit ons lichaam is opgebouwd. Eiwitten zijn de bouwstenen van ons lichaam. Eiwitten zijn essentieel voor een cel. Zij zorgen voor de stevigheid van een cel, bepalen of de cel een zenuwcel, spiercel, haarcel wordt of een andere taak krijgt. Sommige eiwitten zijn enzymen die biochemische reacties sturen of die onderdeel van de spijsvertering zijn. Eiwitten vormen dus de basis voor het goed functioneren van ons lichaam. ervoor dat bepaalde eigenschappen overerven. Ze spelen ook een rol bij de aanleg voor een bepaalde aandoening. Van elk chromosoom hebben we twee exemplaren. De genen die op deze overeenkomstige chromosomen liggen, zijn dus ook overeenkomstig. Dat betekent dat elk gen in tweevoud aanwezig is. Eén gen is afkomstig van de moeder (op het moederlijke chromosoom) en het andere gen is afkomstig van de vader (op het vaderlijke chromosoom). DNA is de draadachtige stof waaruit chromosomen onder andere zijn opgebouwd. DNA is de afkorting van het Engelse DesoxyriboNucleic Acid, in het Nederlands desoxyribo-nucleïnezuur. Het DNA bevat de code waarin al onze erfelijke eigenschappen zijn vastgelegd. In 1953 ontdekten de onderzoekers James Watson en Francis Crick dat het DNA de vorm heeft van een spiraalvormige draad die met een andere DNA-draad een dubbele helix vormt, een soort trap die gedraaid is om zijn lengteas. De zijkanten van deze trap bestaan uit een suiker (desoxyribose) en fosforzuur. De treden worden gevormd door de basen, telkens zijn er twee basen met elkaar verbonden die samen een trede van de trap vormen. Het DNA bestaat uit twee complementaire strengen die samen een soort wenteltrap vormen, de DNA-helix. De treden worden gevormd door de vier basen, adenine koppelt altijd aan thymine en cytosine altijd aan guanine. Het DNA is een keten van basen achter elkaar. Drie basen coderen telkens voor een bepaald aminozuur. GCA codeert bijvoorbeeld voor alanine (Ala). De keten van aminozuren vormt samen het eiwit. Zoals eiwitten de bouwstenen van ons lichaam zijn, zo zijn aminozuren de bouwstenen van eiwitten. De volgorde van de verschillende aminozuren bepaalt de eigenschappen van het eiwit. Elk gen bevat de code voor een reeks van aminozuren, die dan samen weer een eiwit vormen. Een aminozuur wordt gecodeerd door drie achtereenvolgende basen, dit wordt een triplet of codon genoemd. Afhankelijk van de volgorde van de verschillende basen, kunnen er zo n 20 verschillende aminozuren gevormd worden. Bijvoorbeeld het codon AGC (adenine, guanine, cytosine) codeert voor het aminozuur serine, enzovoort. Door de combinaties die gemaakt kunnen worden met alle aminozuren, kan de grote hoeveelheid eiwitten gevormd worden die nodig is voor het goed functioneren van ons lichaam. Genen bepalen al onze erfelijke eigenschappen, zoals de kleur van ons haar en onze ogen. Verder zorgen de genen Het DNA bevat vier verschillende basen: adenine (A), thymine (T), cytosine (C) en guanine (G). De twee DNAdraden passen op elkaar omdat adenine alleen verbonden kan worden (een trede kan maken) met thymine, en cytosine alleen met guanine. Wanneer de volgorde van de ene streng bekend is, kunnen we dus afleiden wat de volgorde van de andere streng zal zijn. De strengen zijn complementair. De basen volgen elkaar op in één lange draad, met steeds een andere volgorde. Deze lange reeks van basen bevat de unieke code voor onze erfelijke eigenschappen. Indien de DNA-strengen uit één celkern achter elkaar gelegd zouden worden, ontstaat er een draad van twee meter. Een celkern is daarvoor te klein (een gemiddelde cel heeft een diameter van ongeveer vijftien miljoenste meter); daarom zijn de draden opgewonden rond eiwitbolletjes. Op deze manier ontstaat de structuur die we chromatinedraad (chromatine) noemen. Deze chromatinedraad is ook weer spiraalvormig opgevouwen tot een chromosoom. 8

Voortplanting en celdeling

Voortplanting en celdeling Voortplanting en celdeling Inleiding Kenmerkend voor de levende natuur is het streven om de soort in stand te houden. Voor de groene plant als groep komt daar nog bij het vastleggen en beschikbaar maken

Nadere informatie

6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal

6.7. Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april keer beoordeeld. Biologie voor jou. Erfelijkheidsmateriaal Werkstuk door een scholier 1654 woorden 17 april 2006 6.7 33 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Erfelijkheidsmateriaal Het menselijk lichaam bestaat uit een veel organen, deze organen

Nadere informatie

4,4. Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november keer beoordeeld

4,4. Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november keer beoordeeld Praktische-opdracht door een scholier 2016 woorden 4 november 2005 4,4 5 keer beoordeeld Vak ANW Voorwoord Het leven, wat heeft er allemaal met het leven te maken. Het leven is erg ingewikkeld, een goede

Nadere informatie

Hetzelfde DNA in elke cel

Hetzelfde DNA in elke cel EIWITSYNTHESE (H18) Hetzelfde DNA in elke cel 2 Structuur en functie van DNA (1) Genen bestaan uit DNA Genen worden gedragen door chromosomen Chromosomen bestaan uit DNAmoleculen samengepakt met eiwitten

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Erfelijkheid NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële

Nadere informatie

Erfelijkheid van de ziekte van Huntington

Erfelijkheid van de ziekte van Huntington Erfelijkheid van de ziekte van Huntington In de kern van iedere cel van het menselijk lichaam is uniek erfelijk materiaal opgeslagen. Dit erfelijk materiaal wordt ook wel DNA (Desoxyribonucleïnezuur) genoemd.

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Met dit proefschrift ga ik promoveren in de biochemie. In dit vakgebied wordt de biologie bestudeerd vanuit chemisch perspectief. Het

Nadere informatie

Door recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische

Door recombinatie ontstaat een grote vescheidenheid in genotypen binnen een soort. (genetische Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA DNA bevat de erfelijke informatie van een organisme. Een gen(ook wel erffactor) is een stukje DNA dat de informatie bevat voor een erfelijke eigenschap(bvb

Nadere informatie

Werkstuk Biologie DNA

Werkstuk Biologie DNA Werkstuk Biologie DNA Werkstuk door een scholier 3345 woorden 27 mei 2005 6,3 94 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Ik heb DNA als onderwerp van mijn werkstuk gekozen omdat DNA de basis is van het

Nadere informatie

ANTWOORDEN HOOFDSTUK 6 VAN GEN TOT EIWIT

ANTWOORDEN HOOFDSTUK 6 VAN GEN TOT EIWIT ANTWOORDEN HOOFDSTUK 6 VAN GEN TOT EIWIT ANTWOORDEN 6.5 /TM 6.8 Codering 1.een juiste aanvulling van het schema : nucleotiden in mrna juist nucleotiden in DNA juist 3 kant en 5 kant bij mrna en DNA juist

Nadere informatie

We wensen je veel succes met studeren en het halen van jouw tentamens!

We wensen je veel succes met studeren en het halen van jouw tentamens! Voorwoord Beste geneeskundestudent, Voor je ligt de samenvatting van Blok 1.1.1 Deel 2 voor de studie geneeskunde. SlimStuderen.nl heeft de belangrijkste informatie uit alle verplichte literatuur voor

Nadere informatie

2 Leg uit hoe de verschillende subtypes van Chlamydia trachomatis zijn ontstaan. Beschrijf de rol van antibioticagebruik hierin.

2 Leg uit hoe de verschillende subtypes van Chlamydia trachomatis zijn ontstaan. Beschrijf de rol van antibioticagebruik hierin. Examentrainer Vragen Nieuwe DNA-test voor chlamydia Chlamydia is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa) en kan onder meer leiden tot onvruchtbaarheid. In Nederland worden jaarlijks

Nadere informatie

8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica

8,6. Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica Samenvatting door Jasmijn 2032 woorden 9 januari 2018 8,6 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting hoofdstuk 4 Genetica 2 Fenotype, genotype en epigenetica Erfelijke

Nadere informatie

WEBBASED SERVICES 2016 INTRODUCTIE & TOELICHTING OP ONLINE E-LEARNING & E-GAP ANALYSIS

WEBBASED SERVICES 2016 INTRODUCTIE & TOELICHTING OP ONLINE E-LEARNING & E-GAP ANALYSIS WEBBASED SERVICES 2016 INTRODUCTIE & TOELICHTING OP ONLINE E-LEARNING & E-GAP ANALYSIS PROJECT VOLLEDIG LEVERINGSPROGRAMMA IN RELATIE TOT ISO 9001 & ISO 14001 INFORMATIE, E-LEARNING, TRAINING, E-GAP ANALYSIS,

Nadere informatie

UTILITIES (1 of 28) - ADMINISTRATION

UTILITIES (1 of 28) - ADMINISTRATION UTILITIES (1 of 28) - ADMINISTRATION City / County Utilities Director 001270 Senior Administrative Assistant 001450 Utilities Capital Project Engineer 002423 Deputy Utilities Director 003046 Assistant

Nadere informatie

Certified ISO Risk Management Professional

Certified ISO Risk Management Professional Certified ISO 31000 Risk Management Professional informatie over de driedaagse training inclusief examen organisatie MdP Management, Consulting & Training website email mobiel KvK www.mdpmct.com info@mdpmct.com

Nadere informatie

MOBI PROCES BESCHRIJVING

MOBI PROCES BESCHRIJVING MOBI METHODIEK VOOR EEN OBJECTIEVE BEVEILIGINGSINVENTARISATIE PROCES BESCHRIJVING HAVENBEDRIJF AMSTERDAM INHOUDSOPGAVE MOBI voor havenfaciliteiten... 2 INLEIDING... 2 ALGEMEEN... 2 PROCES SCHEMA... 5 BIJLAGEN...

Nadere informatie

Spierziekten en genetica

Spierziekten en genetica Susan Peters, MSc Spierziekten en genetica Chromosomen en genen Ons lichaam is opgebouwd uit miljarden cellen. Zij ontstaan door celdeling. Eerst is er alleen een bevruchte eicel. Deze deelt zich in tweeën,

Nadere informatie

Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland. Biologie. Trainingsmateriaal. De slimste bijbaan van Nederland! lyceo.

Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland. Biologie. Trainingsmateriaal. De slimste bijbaan van Nederland! lyceo. Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland Biologie Trainingsmateriaal De slimste bijbaan van Nederland! lyceo.nl Traininingsmateriaal Biologie Lyceo-trainingsdag 2015 Jij staat op het

Nadere informatie

PR Supervisor Lindsey Donokarijo overhandigt de small grant aan de voorzitter van het bestuur van het Kinderhuis Samuel, Remie Oosterwolde.

PR Supervisor Lindsey Donokarijo overhandigt de small grant aan de voorzitter van het bestuur van het Kinderhuis Samuel, Remie Oosterwolde. 21 december 2007-58 e jaargang no. 38 PR Supervisor Lindsey Donokarijo overhandigt de small grant aan de voorzitter van het bestuur van het Kinderhuis Samuel, Remie Oosterwolde. De bewoners van het tehuis

Nadere informatie

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam De waarde van DNA Prof dr ir Edwin Cuppen Hoogleraar Humane Genetica Directeur Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation UMC Utrecht Amsterdam Wat is DNA? DeoxyriboNucleic Acid (Desoxyribonucleïnezuur)

Nadere informatie

STAKEHOLDERS MEETING Nassau Plateau Bauxietmijnproject

STAKEHOLDERS MEETING Nassau Plateau Bauxietmijnproject STAKEHOLDERS MEETING Nassau Plateau Bauxietmijnproject Juni 2011 Programma 1. Welkom en mededelingen 2. Doel van de vergadering en introductie 3. Het Nassau Plateau bauxietmijnproject & de weg van Nassau

Nadere informatie

2. Erfelijkheid en de ziekte van Huntington

2. Erfelijkheid en de ziekte van Huntington 2. Erfelijkheid en de ziekte van Huntington Erfelijkheid Erfelijk materiaal in de 46 chromosomen De mens heeft in de kern van elke lichaamscel 46 chromosomen: het gaat om 22 paar lichaamsbepalende chromosomen

Nadere informatie

OPENBARE BIJEENKOMST Heropening van de Lelydorp I Bauxietmijn

OPENBARE BIJEENKOMST Heropening van de Lelydorp I Bauxietmijn OPENBARE BIJEENKOMST Heropening van de Lelydorp I Bauxietmijn October 2011 Programma 5 min. Welkom en mededelingen 5 min. Doel van de bijeenkomst en introductie 10 min. De voorgenomen Lelydorp 1 bauxietmijnproject

Nadere informatie

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing Exoomsequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod:

Nadere informatie

Fragiele-Xsyndroom. Een erfelijke aandoening

Fragiele-Xsyndroom. Een erfelijke aandoening Fragiele-Xsyndroom Een erfelijke aandoening Het fragiele-x-syndroom is, een erfelijke aandoening, die gepaard gaat met een verstandelijke handicap, op autisme gelijkend gedrag en dikwijls bepaalde uiterlijke

Nadere informatie

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma

Intro ISO. Finance. Wie zijn wij? Producten. Programma 1 Intro 2 Wie zijn wij? Producten ISO Programma ICT Finance Producten 3 Visma/AccountView Vivaldi (Interim) (Financieel) Management Workshops & Trainingen De 4U way 4 Nadruk op training en kennisoverdracht.

Nadere informatie

In deze editie: Nieuwjaarsboodschap van de Managing Director. Alcoa Foundation doneert aan Villa Zapakara. Year-end celebration Suralco Cook-out

In deze editie: Nieuwjaarsboodschap van de Managing Director. Alcoa Foundation doneert aan Villa Zapakara. Year-end celebration Suralco Cook-out 07 januari 2011-60e jaargang no. 12 In deze editie: Pag. 2 Nieuwjaarsboodschap van de Managing Director Pag. 3 Alcoa Foundation doneert aan Villa Zapakara Pag. 4 Year-end celebration Suralco Cook-out Pag.

Nadere informatie

vrijdag 22 december 2006-57 e jaargang no. 50

vrijdag 22 december 2006-57 e jaargang no. 50 vrijdag 22 december 2006-57 e jaargang no. 50 Eén van de hoogtepunten in de viering van 90 jaar Suralco is een expositie, die in het Congresgebouw bij het Onafhankelijkheidsplein wordt gehouden. Minister

Nadere informatie

EXIN WORKFORCE READINESS professional

EXIN WORKFORCE READINESS professional EXIN WORKFORCE READINESS professional DE ERVARING LEERT ICT is overal. Het is in het leven verweven geraakt. In een wereld waarin alles steeds sneller verandert, is het lastig te bepalen wat er nodig is

Nadere informatie

2 e webinar herziening ISO 14001

2 e webinar herziening ISO 14001 2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar

Nadere informatie

BOUWSTENEN VAN HET LEVEN

BOUWSTENEN VAN HET LEVEN BOUWSTENEN VAN HET LEVEN Pearson Basisboek Biologie 10voorBiologie VWO Hoofdstuk 1 L. Grotenbreg (MSc.) Bouwstenen van het leven Organische moleculen, groot of klein, bevatten chemische energie en zijn

Nadere informatie

D N A e N c h r o m o s o m e N humane genoom adenosine (A), guanosine (G), cytidine (C) thymidine (T) nucleotiden Uridine (U)

D N A e N c h r o m o s o m e N humane genoom adenosine (A), guanosine (G), cytidine (C) thymidine (T) nucleotiden Uridine (U) 26 Erfelijke aanleg D N A e n c h r o m o s o m e n Onze menselijke ontwikkeling, zowel de lichamelijke als de geestelijke, wordt bepaald en gestuurd door onze erfelijke aanleg. Recent is gebleken dat

Nadere informatie

7 januari 2005-56e jaargang no. 1

7 januari 2005-56e jaargang no. 1 7 januari 2005-56e jaargang no. 1 Een truck, beladen met een container van Aggreko rijdt voor het Powerhouse langs naar de omgeving van de Main Switch Yard om daar zijn vracht af te leveren. Vanaf de vorige

Nadere informatie

6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou

6,4. Samenvatting door E woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou Samenvatting door E. 1393 woorden 6 december 2016 6,4 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 4: Erfelijkheid 5-HTTPLR gen heeft invloed op de hoeveelheid geluk die je ervaart.

Nadere informatie

"Baselines: eigenwijsheid of wijsheid?"

Baselines: eigenwijsheid of wijsheid? "Baselines: eigenwijsheid of wijsheid?" Een afrondende 'beschouwende' presentatie Ing. Ernst J. Oud CISA CISSP Philips Toshiba Crypsys Data Security Getronics Business Continuity (a.k.a. CUC) Urenco Deloitte

Nadere informatie

5 november 2004, 55 e jaargang no. 44. secondary tank

5 november 2004, 55 e jaargang no. 44. secondary tank 5 november 2004, 55 e jaargang no. 44 secondary tank De constructieactiviteiten van de Suralco - expansie bevinden zich in de eindfase. Alle agglomerator tanks in Precipitation zijn al afgebouwd. De nieuwe

Nadere informatie

Wat komt er op ons af?

Wat komt er op ons af? BUSINESS ASSURANCE ISO 45001 Wat komt er op ons af? Apply veiligheidsdag Hans Snoeren 25 mei 2016 1 EHS Conversion_01_Introduction_Rev 0 SAFER, SMARTER, GREENER Introductions Planning ontwikkeling ISO

Nadere informatie

uitvoeren. Ook is tijdens de training een praktijkopdracht uitgevoerd bij verschillende afdelingen.

uitvoeren. Ook is tijdens de training een praktijkopdracht uitgevoerd bij verschillende afdelingen. 24 september 2004, 55e jaargang no. 38 uitvoeren. Ook is tijdens de training een praktijkopdracht uitgevoerd bij verschillende afdelingen. Clovis Evangelista EHS Audit Manager South America Een Alcoa Self

Nadere informatie

1. Wat is erfelijke informatie en hoe functioneert het?

1. Wat is erfelijke informatie en hoe functioneert het? DNA IN BEWEGING DNA is vooral bekend als de drager van erfelijke informatie, maar hoe is DNA georganiseerd in de cel en hoe verandert deze organisatie in de tijd, oftewel: hoe beweegt het? Met die vragen

Nadere informatie

Figuur 1. Representatie van de dubbele helix en de structuren van de verschillende basen.

Figuur 1. Representatie van de dubbele helix en de structuren van de verschillende basen. Het DNA molecuul is verantwoordelijk voor het opslaan van de genetische informatie die gebruikt wordt voor de ontwikkeling en het functioneren van levende organismen. Aangezien het de instructies voor

Nadere informatie

Seminar Trends in Business & IT bij woningcorporaties. Informatiebeveiliging

Seminar Trends in Business & IT bij woningcorporaties. Informatiebeveiliging Seminar Trends in Business & IT bij woningcorporaties Informatiebeveiliging Agenda Rondje verwachtingen Even voorstellen.. Informatiebeveiliging waarom? Stand van zaken bij corporaties Informatiebeveiliging

Nadere informatie

CERTIFICERING NEN 7510

CERTIFICERING NEN 7510 CERTIFICERING NEN 7510 Henry Dwars Account manager DEKRA Certification B.V. Standards and Regulations 1 Onderwerpen Intro DEKRA De weg naar certificering Certificatietraject Standards and Regulations 2

Nadere informatie

4 augustus 2006-57 e jaargang no. 30

4 augustus 2006-57 e jaargang no. 30 4 augustus 2006-57 e jaargang no. 30 Om Mobile Equipment te mogen besturen bij Suralco, moet een operator getraind, gescreend en gekwalificeerd worden. De activiteiten horende bij het kwalificatieproces

Nadere informatie

Praktische opdracht ANW DNA bij misdrijven

Praktische opdracht ANW DNA bij misdrijven Praktische opdracht ANW DNA bij misdrijven Praktische-opdracht door een scholier 1587 woorden 21 maart 2007 7,2 10 keer beoordeeld Vak ANW Hoofdstukkenindeling 1. Inleiding 2. DNA 3. Hoe gaat men te werk

Nadere informatie

ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard. NGI Limburg 30 mei 2007

ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard. NGI Limburg 30 mei 2007 ISO/IEC 20000, van standaardkwaliteit naar kwaliteitsstandaard NGI Limburg 30 mei 2007 1 Tijdlijn 80-er jaren: ITIL versie 1 2000: BS 15000 2001: ITIL versie 2 2002: Aangepaste versie BS 15000 2005: BS

Nadere informatie

24 december 2008-59 e jaargang no. 26 FIJNE FEESTDAGEN VOORSPOEDIG 2009

24 december 2008-59 e jaargang no. 26 FIJNE FEESTDAGEN VOORSPOEDIG 2009 24 december 2008-59 e jaargang no. 26 FIJNE FEESTDAGEN VOORSPOEDIG 2009 1 Een terugblik van de Managing Director Beste Suralcoans, Dit is de tijd van het jaar dat we terugkijken naar het bijna afgelopen

Nadere informatie

ExxonMobil SHE beleid

ExxonMobil SHE beleid ExxonMobil SHE beleid Samen werken aan Veiligheid Contractors én eigen personeel VOMI Themamiddag Veiligheid Focus op Veiligheid! Delta hotel, Vlaardingen, 12 oktober 2010 Ton Jeen, Environmental Advisor

Nadere informatie

BENT U ER KLAAR VOOR?

BENT U ER KLAAR VOOR? ISO 9001:2015 EN ISO 14001:2015 HERZIENINGEN ZIJN IN AANTOCHT BENT U ER KLAAR VOOR? Move Forward with Confidence WAT IS NIEUW IN ISO 9001:2015 & ISO 14001:2015 MEER BUSINESS GEORIENTEERD KERNASPECTEN "LEIDERSCHAP

Nadere informatie

25 maart 2005-56 e jaargang no. 12

25 maart 2005-56 e jaargang no. 12 25 maart 2005-56 e jaargang no. 12 Van links naar rechts: Wilfred Monkau, Harold Khedoe, Tommy Codrington, Frank Kroes (voorzitter), Leandra Nobibux en Moedio Tirtotaroeno. De andere leden van het Plant

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor

Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat

Nadere informatie

Een mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan.

Een mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan. Een mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan. Qu3 / DNABAR Noorderlicht 2010 Voorwoord 3 Dit boekje is een initiatief van de afdeling Genetica van het Universitair Medisch Centrum Groningen.

Nadere informatie

Samenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen:

Samenvattingen. Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid. Basisstof 1. Basisstof 2. Erfelijke eigenschappen: Samenvatting Thema 4: Erfelijkheid Basisstof 1 Erfelijke eigenschappen: - Genotype: o genen liggen op de chromosomen in kernen van alle cellen o wordt bepaald op moment van de bevruchting - Fenotype: o

Nadere informatie

EXIN WORKFORCE READINESS werkgever

EXIN WORKFORCE READINESS werkgever EXIN WORKFORCE READINESS werkgever DE ERVARING LEERT ICT is overal. Het is in het leven verweven geraakt. In een wereld waarin alles steeds sneller verandert, is het lastig te bepalen wat er nodig is om

Nadere informatie

Readiness Assessment ISMS

Readiness Assessment ISMS Readiness Assessment van ISMS ISO/IEC27001:2005 1 Senior Internal/IT auditor Luyke Tjebbes EMIA RO CISA Lead Auditor ISO/IEC27001:2005 Projectleider ISO assessment 2 Wat is ISO 27001 eigenlijk? ISO/IEC

Nadere informatie

11 juni 2004-55 e jaargang no. 23

11 juni 2004-55 e jaargang no. 23 11 juni 2004-55 e jaargang no. 23 Port Operations noteerde eind mei zijn tweede record in een maand. Er werd vanuit Coermotibo 207.577.00 metrieke ton bauxiet aangevoerd voor de verwerking tot aluinaarde

Nadere informatie

1.1 ORGANIZATION INFORMATION 1.2 CONTACT INFORMATION 2.1 SCOPE OF CERTIFICATION 2.2 AUDITOR INFORMATION 3.1 AUDIT CONCLUSIONS 3.2 MANAGEMENT SYSTEM EFFECTIVENESS 3.3 OBSERVATIONS Organization Address Name

Nadere informatie

GREEN AWARD FOUNDATION

GREEN AWARD FOUNDATION Bijeenkomst milieu-indices voor zeeschepen Rotterdam, 16 september 2010 Karin Struijk, Deputy Managing Director A simple, recognised tool to address air quality issues in ports The link between environment

Nadere informatie

Workshop Bouwend Nederland

Workshop Bouwend Nederland Workshop Bouwend Nederland De interne bedrijfsaudit Agenda Welkom Introductie BSI Veel toegepaste normen Interne audit 2 Introductie BSI

Nadere informatie

Who are we? Madison Gurkha Protectors of your data and systems! Largest independant security testing and advisory company in NL

Who are we? Madison Gurkha Protectors of your data and systems! Largest independant security testing and advisory company in NL Privacy in de zorg Who are we? Madison Gurkha Protectors of your data and systems! Largest independant security testing and advisory company in NL Audit & Advisory Security Assessments Training and Awareness

Nadere informatie

DNA, RNA en eiwitten: rules and regulations

DNA, RNA en eiwitten: rules and regulations DA, RA en eiwitten: rules and regulations met een uitgebreide toelichting VW, scheikunde Marnix College Ede DA, RA en eiwitten: rules and regulations G..F. urenkamp, 2007 SAMEVATTIG AFSPRAKE DA, RA, AMIZURE

Nadere informatie

MULO NATUURKUNDE OLYMPIADE WEDEROM EEN GROOT SUCCES

MULO NATUURKUNDE OLYMPIADE WEDEROM EEN GROOT SUCCES 28 augustus 2009-59 e jaargang no. 10 MULO NATUURKUNDE OLYMPIADE WEDEROM EEN GROOT SUCCES Aan de eerste ronde van de MULO Natuurkunde Olympiade hebben dit jaar 1400 scholieren afkomstig van 46 MULO scholen

Nadere informatie

Werkstuk ANW Gentherapie

Werkstuk ANW Gentherapie Werkstuk ANW Gentherapie Werkstuk door een scholier 2605 woorden 27 april 2003 5,8 40 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Het onderwerp dat wij hebben gekozen is: genezen met gentherapie. Wij hebben voor

Nadere informatie

H. DNA-vingerafdrukken. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

H. DNA-vingerafdrukken. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteurs Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 May 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/40624 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

ISA SP-99 Manufacturing and Control Systems Security

ISA SP-99 Manufacturing and Control Systems Security ISA SP-99 Manufacturing and Control Systems Security IT Security in de industrie, 11 mei 2006 Standards Certification Education & Training Publishing Conferences & Exhibits Bianca Scholten, ISA Netherlands

Nadere informatie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie Afsluitende les Leerlingenhandleiding DNA-onderzoek en gentherapie Inleiding In de afsluitende les DNA-onderzoek en gentherapie zul je aan de hand van een aantal vragen een persoonlijke en kritische blik

Nadere informatie

BIOLOGIE MOLECULAIRE GENETICA EIWITSYNTHESE VWO KLASSE 6

BIOLOGIE MOLECULAIRE GENETICA EIWITSYNTHESE VWO KLASSE 6 BIOLOGIE MOLECULAIRE GENETICA EIWITSYNTHESE VWO KLASSE 6 Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA Docent: A. Sewsahai DOELSTELLINGEN:

Nadere informatie

Informatiebeveiliging & ISO/IEC 27001:2013

Informatiebeveiliging & ISO/IEC 27001:2013 Informatiebeveiliging & ISO/IEC 27001:2013 Aart Bitter Haarlem, 18 maart 2014 Kwaliteitskring Noord-Holland www.information-security-governance.com Agenda 13:45-14:15 - Informatiebeveiliging Introductie

Nadere informatie

Informatiebeveiliging, noodzakelijk kwaad of nuttig? www.dnvba.nl/informatiebeveiliging. DNV Business Assurance. All rights reserved.

Informatiebeveiliging, noodzakelijk kwaad of nuttig? www.dnvba.nl/informatiebeveiliging. DNV Business Assurance. All rights reserved. 1 Informatiebeveiliging, noodzakelijk kwaad of nuttig? Mike W. Wetters, Lead Auditor DNV Albertho Bolenius, Security Officer GGzE Informatiebeveiliging. Noodzakelijk kwaad of nuttig? 3 Wat is informatiebeveiliging?

Nadere informatie

Tabel 1. Moleculaire onderdelen van DNA en de corresponderende materialen voor het model.

Tabel 1. Moleculaire onderdelen van DNA en de corresponderende materialen voor het model. Model van DNA met blikjes en flesjes Doel Je gaat een driedimensionaal model van DNA bouwen uit blikjes en flesjes. Om dat goed te kunnen doen moet je weten hoe DNA opgebouwd is. Gebruik daarbij je leerboek

Nadere informatie

GEMEENTELIJKE TELECOMMUNICATIE MOBIELE COMMUNICATIE. Bijlage 04 Kwaliteitsborging en auditing

GEMEENTELIJKE TELECOMMUNICATIE MOBIELE COMMUNICATIE. Bijlage 04 Kwaliteitsborging en auditing GEMEENTELIJKE TELECOMMUNICATIE MOBIELE COMMUNICATIE Bijlage 04 Kwaliteitsborging en auditing Inhoud 1 Inleiding 3 2 Aantonen kwaliteitsborging van de dienstverlening 4 3 Auditing 5 3.1 Wanneer toepassen

Nadere informatie

Managing Aircraft Maintenance in a global economic recession. Seminar Asset Management Control Gilze-Rijen 8 november 2012

Managing Aircraft Maintenance in a global economic recession. Seminar Asset Management Control Gilze-Rijen 8 november 2012 Managing Aircraft Maintenance in a global economic recession Seminar Asset Management Control Gilze-Rijen 8 november 2012 Leo van Rijn Vice President Base Maintenance KLM Engineering & Maintenance 40 years

Nadere informatie

Nieuw DNA-onderzoek Nicky Verstappen. Uw hulp is onmisbaar bij het oplossen van dit misdrijf

Nieuw DNA-onderzoek Nicky Verstappen. Uw hulp is onmisbaar bij het oplossen van dit misdrijf Nieuw DNA-onderzoek Nicky Verstappen Uw hulp is onmisbaar bij het oplossen van dit misdrijf 1 Het mysterie rond de dood van Nicky Verstappen In de nacht van zondag 9 op maandag 10 augustus 1998 verdween

Nadere informatie

Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen

Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen Een igene Paspoort: iets voor mij? De belangrijkste overwegingen en achtergronden op een rijtje Bij igene zijn we gefascineerd

Nadere informatie

Business as (un)usual

Business as (un)usual Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?

Nadere informatie

4,5. Praktische-opdracht door een scholier 1995 woorden 25 juni keer beoordeeld DNA

4,5. Praktische-opdracht door een scholier 1995 woorden 25 juni keer beoordeeld DNA Praktische-opdracht door een scholier 1995 woorden 25 juni 2004 4,5 23 keer beoordeeld Vak ANW DNA Vrijwel iedereen heeft het woord DNA wel eens gehoord of gelezen en de meesten weten dan ook wel te vertellen

Nadere informatie

EXIN WORKFORCE READINESS opleider

EXIN WORKFORCE READINESS opleider EXIN WORKFORCE READINESS opleider DE ERVARING LEERT ICT is overal. Het is in het leven verweven geraakt. In een wereld waarin alles steeds sneller verandert, is het lastig te bepalen wat er nodig is om

Nadere informatie

De nieuwe compliance norm ISO 19600 en risicomanagement Een praktijkvoorbeeld voor een license to operate. Arjan Donatz

De nieuwe compliance norm ISO 19600 en risicomanagement Een praktijkvoorbeeld voor een license to operate. Arjan Donatz De nieuwe compliance norm ISO 19600 en risicomanagement Een praktijkvoorbeeld voor een license to operate. Arjan Donatz Group Director, QHSE 11 September 2014. ABOUT US FTS Hofftrans Oil transportation

Nadere informatie

Informatie over Exoom sequencing

Informatie over Exoom sequencing Informatie over Exoom sequencing Exoom sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod: Om de

Nadere informatie

Certified ISO Risk Management Professional

Certified ISO Risk Management Professional Certified ISO 31000 Risk Management Professional informatie over de driedaagse training inclusief examen organisatie MdP Management, Consulting & Training website email mobiel KvK www.mdpmct.com info@mdpmct.com

Nadere informatie

Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018

Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018 Wanneer is dementie erfelijk? Dr. Harro Seelaar Neuroloog-in-opleiding & arts onderzoeker Alzheimercentrum Erasmus MC 14 april 2018 Opbouw presentatie Wat is dementie Wat is DNA Wat is erfelijkheid Erfelijkheid

Nadere informatie

3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3.

3 Rundveefokkerij Melkproductiecontrole Selectie Fokwaardeschatting Inseminatieplannnen 69 3. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Veiligheidsvoorschriften 9 1.1 Genen en hun vererving 9 1.2 Genotype en fenotype 14 1.3 Erfelijke gebreken 18 1.4 Genfrequenties 25 1.5 Afsluiting 27 2 Fokmethoden 28 2.1

Nadere informatie

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet. Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker

Nadere informatie

Intermezzo, De expressie van een eiwit.

Intermezzo, De expressie van een eiwit. Samenvatting Bacteriën leven in een omgeving die voortdurend en snel verandert. Om adequaat te kunnen reageren op deze veranderingen beschikken bacteriën over tal van sensor systemen die de omgeving in

Nadere informatie

Algemene informatie ISO 9001

Algemene informatie ISO 9001 Certificeren zoals het hoort! Algemene informatie ISO 9001 Algemene informatie ISO 9001 086 versie 01.2 26-04-2019 Inleiding In deze algemene informatie leggen we u uit wat de ISO 9001 norm inhoudt en

Nadere informatie

Managing Director Warren Pedersen bij de start van de training. Links Trainer John Giesen.

Managing Director Warren Pedersen bij de start van de training. Links Trainer John Giesen. 13 april 2006-57 e jaargang no. 14 We have to be ready to go as prepared as possible, zei Suralco s Managing Director Warren Pedersen bij de start van een training over hoe leiding te geven bij een onverwachte

Nadere informatie

smartops people analytics

smartops people analytics smartops people analytics Introductie De organisatie zoals we die kennen is aan het veranderen. Technologische ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden zorgen dat onze manier van werken verandert. Waar veel

Nadere informatie

2012 STAATSBLAD No. 42 VAN DE REPUBLIEK SURINAME

2012 STAATSBLAD No. 42 VAN DE REPUBLIEK SURINAME 2012 1 2012 STAATSBLAD VAN DE REPUBLIEK SURINAME WET van 6 maart 2012, houdende wijziging van de Wet Surinaams Bureau voor Standaarden (S.B. 2006 No. 30). DE PRESIDENT VAN DE REPUBLIEK SURINAME, In overweging

Nadere informatie

Neanderthaler Genoom PROBUS 25 november 2015. Presentatie van Allan R. de Monchy

Neanderthaler Genoom PROBUS 25 november 2015. Presentatie van Allan R. de Monchy Neanderthaler Genoom PROBUS 25 november 2015 Presentatie van Allan R. de Monchy Onze Erfelijkheid; Genetische en cel kennis opfrissen. Als we in de eerste plaats kijken naar de mens dan bestaan wij uit

Nadere informatie

Presentatie bevindingen workshops vg-documenten addendum gebruik. NOGEPA OIM-dagen: 5/3/14 Bonden & branche: 19/3/14 NOGEPA HSE-COM: 14/5/14

Presentatie bevindingen workshops vg-documenten addendum gebruik. NOGEPA OIM-dagen: 5/3/14 Bonden & branche: 19/3/14 NOGEPA HSE-COM: 14/5/14 Presentatie bevindingen workshops vg-documenten addendum gebruik NOGEPA OIM-dagen: 5/3/14 Bonden & branche: 19/3/14 NOGEPA HSE-COM: 14/5/14 Februari 2014 Doelstelling project vg-documenten voor SodM Inzicht

Nadere informatie

REX Change Management Training

REX Change Management Training 20 maart 2008-59 e jaargang no. 06 REX Change Management Training In het kader van de implementatie van Reliability Excellence (REX) op Suralco, is van 19-21 februari de tweede Change Management sessie

Nadere informatie

te onderscheiden valt van FSHD (FSHD2). Omdat deze patiënten echter meer dan 10 D4Z4 repeats hebben kon eerder de diagnose van FSHD in een DNA test

te onderscheiden valt van FSHD (FSHD2). Omdat deze patiënten echter meer dan 10 D4Z4 repeats hebben kon eerder de diagnose van FSHD in een DNA test SAMENVATTING Facioscapulohumerale spierdystrofie (FSHD) is een erfelijke spierziekte die wordt gekenmerkt door verzwakking van de aangezichtspieren (facio), de spieren rond de schouderbladen (scapulo)

Nadere informatie

theorie praktijk certificering Certified ISO Risk Management Professional informatie over de training MdP Management, Consulting & Training

theorie praktijk certificering Certified ISO Risk Management Professional informatie over de training MdP Management, Consulting & Training theorie praktijk certificering MdP Management, Consulting & Training informatie over de training Certified ISO 31000 Risk Management Professional 2017.08.06 Certified ISO 31000 Risk Management Professional

Nadere informatie

Lloyd s Register, LRQA België & Nederland Gent, 23 april 2014

Lloyd s Register, LRQA België & Nederland Gent, 23 april 2014 Lloyd s Register, LRQA België & Nederland Gent, 23 april 2014 Kris Winters Marcel de Bruijn Jürgen van Dueren den Hollander Maurits Dekker Improving performance, reducing risk Wie is Lloyd s Register,

Nadere informatie

Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments

Appendix Nederlandse samenvatting Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Resum en Català Curriculum vitae List of publications Acknowledgments Appendix Het menselijk lichaam, dat bestaat uit biljoenen cellen, wordt dagelijks blootgesteld aan gevaarlijke stoffen die

Nadere informatie

INFORMATIEBEVEILIGING VOOR VERZEKERAARS. Better safe than sorry. vraag vandaag nog een Assessment aan. Think.Pink.

INFORMATIEBEVEILIGING VOOR VERZEKERAARS. Better safe than sorry. vraag vandaag nog een Assessment aan. Think.Pink. INFORMATIEBEVEILIGING VOOR VERZEKERAARS Better safe than sorry vraag vandaag nog een Assessment aan Think.Pink INFORMATIEBEVEILIGING GOED VERZEKERD De digitale revolutie heeft ieder onderdeel binnen de

Nadere informatie

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing 2 Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing Algemene informatie Exoom Sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over

Nadere informatie

SCREENING, ASSESSMENT, DEVELOPMENT

SCREENING, ASSESSMENT, DEVELOPMENT SCREENING, ASSESSMENT, DEVELOPMENT DIRECTIE Algemeen directeur Commercieel directeur Directeur basisschool Directeur CLB Directeur facilitaire diensten Directeur middelbare school Financieel directeur

Nadere informatie

Invoering ISO Valkuilen & Tips om deze te vermijden

Invoering ISO Valkuilen & Tips om deze te vermijden Invoering ISO 45001 Valkuilen & Tips om deze te vermijden Inhoud Intro AECOM WK ISO 45001 Valkuilen en tips ter voorkoming Praktijk voorbeelden verborgen risico s. Inkoop Inkoop Verplichtingen en verantwoordelijkheden

Nadere informatie