Gevaarlijke stoffen op het werk Met een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen

Transcriptie

1 Gevaarlijke stoffen op het werk Met een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen Landelijke Stoffendag 2015 Ermelo, do 1 oktober 2015 dr. Joost van Rooij arbeidshygiënist/toxicoloog drs. Stan de Poot arbeidshygiënist

2 Onderwerpen Beoordeling gevaarlijke stoffen op de werkplek Beroepziekten door gevaarlijke stoffen in NL Aanpak volgens 4-stappenplan Inspectie SZW (nationaal) Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH (Europees) Relatie tussen 4-stappenplan en REACH Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE 2

3 Beroepsziekten door gevaarlijke stoffen in NL 3

4 Met dank aan dr. Remko Houba, NKAL Beroepsziekten in NL Sterfte door ongevallen versus beroepsziekten Werkgerelateerde sterfte per 4 jaar Conservatieve schatting Ruimere schatting Kanker Long/luchtwegaandoeningen Hart- en vaatziekten Ongevalslachtoffers ,2 % 2,0 % Suïcide Aandoeningen zenuwstelsel 90 > 90 Infectieziekten Geweld Totaal Popma J. Werkgerelateerde sterfte in Nederland een verkenning. Hugo Sinzheimer Instituut/FNV, april

5 Met dank aan dr. Remko Houba, NKAL Beroepsziekten in NL Ziektelast uitgedruk in DALY s Arbeidsrisico / type belasting Ziektelast toewijsbaar aan arbeidsrisico s Fysieke werkbelasting Psychosociale werkbelasting Schadelijke stoffen Lawaai Verdere uitsplitsing schadelijke stoffen naar ziektebeeld: Totaal COPD Longkanker Contacteczeem Mesothelioom Astma Huidkanker Allergische rhinitis 700 Coronaire hartziekten 600 Letsel als gevolg van arbeidsongevallen DALY (disability adjusted life year) = aantal verloren jaren door ziekte Eysink PED, Dekkers S, Janssen P, Poos MJJC, Van der Noordt M, Meijer SM. Ziektelast van ongunstige arbeidsomstandigheden in Nederland. RIVM Rapport /2014. Bilthoven: RIVM,

6 Beroepsziekten in NL Trend in aantal dodelijke arbeidsongevallen: : : : : 60 Dalende trend! Houben & Smit. Arbeidsongevallenrapport Inspectie SZW,, 2013 Klauw et al. Monitor arbeidsongevallen in Nederland TNO, Hoofddorp,

7 Beroepsziekten in NL Trend in aantal gemelde beroepsziekten: Aantal gemelde beroepsziekten Geen trend! NCvB, Beroepsziekten in cijfers 2009 &

8 Beroepsziekten in NL Wat leren we hieruit? in NL vijf maal meer werkgerelateerde doden dan verkeersslachtoffers het aantal fatale arbeidsongevallen is relatief beperkt en daalt ziektelast door beroepsziekten is zeer hoog (geen daling) schadelijke stoffen op werkplek dragen sterk bij aan ziektelast focus-shift nodig: van veilige -> gezonde werkplekken Zorg voor veilige maar vooral gezonde werkplekken! 8

9 Aanpak volgens 4-stappen traject I-SZW (nationaal) 9

10 Aanpak volgens 4-stappen plan I-SZW 4-stappen traject Register gevaarlijke stoffen RI&E gevaarlijke stoffen 10

11 Aanpak volgens 4-stappen plan I-SZW Waar staat uw bedrijf? Vul de zelfinspectietool van I-SZW in! Zijn er kankerverwekkende, mutagene of reprotoxische stoffen aanwezig binnen uw bedrijf? 11

12 Aanpak volgens 4-stappen plan I-SZW Enkele tips & tricks stap 1 inventariseren 1. Neem in register gevaarlijke stoffen tevens informatie op over: Dampspanning van componenten (in Pa) H-zinnen van zowel producten als componenten Molecuulgewicht van componenten 2. Kankerverwekkende, mutagene en/of reprotox stoffen? vertrouw niet alleen op MSDS maar check CMR-lijst SZW neem monitoring op in (P)AGO onderzoek 3. Neem in register gevaarlijke stoffen tevens op: intermediates (lasrook, houtstof, dme), hulpstoffen (reiniging, laboratorium, technische dienst), natuurlijke producten (kwartsstof, houtstof) etc. Geef op uw hand-out aan of tip een aandachtspunt is in uw bedrijf. 12

13 Aanpak volgens 4-stappen plan I-SZW Enkele tips & tricks - stap 1 inventariseren - data issues Ontbrekende stofeigenschappen? ECHA Registered Substances Database: IFA GESTIS-Database: Royal Society of Chemistry s ChemSpider: Andere eenheden nodig? Dampspanning in mbar i.p.v. Pa : Dampspanning bij 25 C i.p.v. 20 C: Concentratie in ppm i.p.v. mg/m 3 : 13

14 Aanpak volgens 4-stappen plan I-SZW Enkele tips & tricks stap 2 beoordelen 4. Stel blootstellingsniveau vast met erkend en universeel schattingsmodel: ECETOC-Tra, evt. aangevuld met Stoffenmanager of ART 5. Zorg voor een goede inventarisatie van werkhandelingen en werkplekken : Overweeg inhuur deskundige arbeidshygiënist (1 dag) Geef op uw handout aan of tip een aandachtspunt is in uw bedrijf. 6. Toets blootstelling aan: Wettelijke NL of EU grenswaarde, en/of REACH grenswaarden: DNELs (inhalatie en huid), of tentatieve (bedrijfs) grenswaarde (op basis H-zinnen) 7. Taak versus dagblootstelling: let op combinatie van werkzaamheden 14

15 Aanpak volgens 4-stappen plan I-SZW Enkele tips & tricks stap 2 beoordelen - bronnen Informatie over schattingsmodellen? Compleet overzicht van tools en bronnen op website Caesar Consult: Informatie over grenswaarden en CMR-stoffen? Compleet overzicht van bronnen op website Caesar Consult 15

16 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH (Europees) REACH = Registration Evaluation Authorization of Chemicals 16

17 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH (Europees) Regelgeving en uitgebreide veiligheidsinformatiebladen REACH de nieuwe EU chemische stoffen wetgeving Alle chemische stoffen in de EU worden opnieuw beoordeeld op risico s voor worker, consumer en environment Dossiers voor alle stoffen met H-zin(nen): Chemical Safety Assessment van stoffen door de gehele keten voor duizenden stoffen worden alle mogelijke exposure scenario s doorgeschat met modellen (veelal met ECETOC-Tra model) Extended -Safety Data Sheet (Ext-SDS) uitgebreid VIB Exposure Scenarios (ES) in de annex bevatten Safe Use Instructions instructie voor veilige werkwijze 17

18 Verplichtingen 1. Introduction bedrijven in het kader van REACH Check of product in uw bedrijf veilig wordt gebruikt Bij ontvangst van een uitgebreid VIB checkt u binnen 12 maanden het volgende: Staat uw gebruik in lijst van Exposure Scenario s? Staan uw werkhandelingen in lijst van Contributing Scenario s? Komen uw Operational Conditions (OCs) en Risk Management Measures (RMMs) overeen met voorschriften van leverancier? Zo niet, pas werkwijze aan of bewijs veilig gebruik (door middel van SCALING of met meetgegevens) Leg de bevindingen vast: documenteer Dit heet in het jargon: use compliance check 18

19 Verplichtingen bedrijven in het kader van REACH Use compliance check: SCALING SCALING = Herbeoordeling van de blootstelling en herberekening van de Risk Characterization Ratio, (RCR) gebaseerd op de werkelijke OCs en RMMs in uw bedrijf Welke schattingsmodel mag je gebruiken bij scaling? het schattingsmodel dat door uw leverancier is gebruikt is vaak het ECETOC-Tra schattingsmodel! (in > 95% van REACH dossiers) Welke informatie heb je nodig voor de herbeoordeling? de werkelijke Operational Conditions (OCs) en Risk Management Measures (RMMs) in uw bedrijf Welke info heb je nodig voor herberekening van Risico Ratio? de Derived No Effect Levels (DNELs) 19

20 REACH trainingen op 14 en 15 oktober 2015 Leden VNCI/VHCP/NRK/NOGEPA krijgen 50% korting Meer leren over REACH? - Hoe omgaan met inkomende ext-sds - Organisatie voor bereiden op REACH - Leren werken met ECETOC-tra - Risicobeoordeling worker, consumer, environment - Uitvoeren van REACH compliance checks 14 oktober 2015 Practical & Ready to use (ext-)sds Assessment solution on site 15 oktober 2015 Exposure Scenario (ES) Compliance Check Aanmelden op: of 20

21 Relatie 4-stappenplan I-SZW en REACH 21

22 Relatie tussen 4-stappenplan I-SZW en REACH Vergelijkbaar maar toch anders Verplichting om te voldoen aan Arbowet én REACH Handhaving via I-SZW en/of Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) Risicobeoordeling vergelijkbaar, maar toch anders: Dezelfde geaccepteerde schattingsmodellen, echter Stoffenmanager-model vooral in NL (4-stappenplan) en ECETOC-Tra model vooral in EU (REACH) Bottum-up (Arbowet, 4-stappenplan) -> ieder bedrijf doet voor zijn werksituaties zelf de risicobeoordeling (toetsing aan (bedrijfs)grenswaarden) Top-down (REACH) -> leverancier heeft voor jou de risicobeoordeling uitgevoerd. Jij moet checken of je werkt volgens zijn safe use instructions-> use compliance check let op: - gebaseerd op toetsing aan DNELs, - niet voor stoffen zonder eigenaar zoals: lasrook, dieselmotoremissies. 22

23 Relatie tussen 4-stappenplan SZW en REACH Strategische keuzes Voorkom dubbel werk en laat je niet verrassen door REACH: 8. Zorg voor centrale ontvangst van Veiligheidsinformatiebladen (VIBs): Registreer datum van ontvangst 9. Zorg dat je register gevaarlijke stoffen ook informatie bevat over: DNELs ( REACH grenswaarden voor inhalatie en huid) 10. Zorg dat je werkplekken en handelingen (ook) zijn beschreven conform REACH Use Desctriptor Systeem (PROCs) ECETOC-Tra werkplekkarakteristieken (duration, ventilation, LEV etc.) 11. Zorg dat de blootstellingsbeoordelingen (ook) zijn uitgevoerd met: ECETOC-Tra schattingsmodel De onder REACH verplichte use compliance check wordt dan een simpele administratieve handeling en scalen, mocht dat nodig zijn, heb je al gedaan. 23

24 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Database-applicatie voor registratie en risicobeoordeling van gevaarlijke stoffen op de werkplek is powered by 24

25 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Wat doet ChemRADE? ChemRADE helpt bedrijven bij: het op orde brengen van het Register Gevaarlijke stoffen het afleiden van (bedrijfs)grenswaarden de beoordeling van risico s met zowel het EcetocTRA model als het stoffenmanager model en/of meetgegevens het maken van werkplekinstructiekaarten het voldoen aan de Arbowet (4-stappenplan) én REACH verplichtingen Bedrijf X (700 grondstoffen en 500 producten) had binnen 6 weken de registratie en risicobeoordeling op orde 25

26 Good practice uit eigen praktijk: ChemRADE Wie gebruiken ChemRADE? ChemRADE wordt gebruikt door bedrijven in meerdere sectoren, zoals: Chemie, zoals producenten van grondstoffen en halffabricaten, overslagbedrijven Formuleerders van producten voor professionele en consumentenmarkt, zoals lijmfabrikanten, verffabrieken smeermiddelenleveranciers Food sector, zoals snoepjesfabriek, tabakverwerker Pharmacie 26

27 27

28 Caesar Consult bestaat 5 jaar: wie jarig is trakteert Gratis lustrumtrainingen! * Dinsdag 1 december 2015 Training: Werken met ChemRADE (09:00 12:00) Lunch Training: Afleiden van (bedrijfs)grenswaarden (13:00-16:00) Locatie: Plaats: Jachtslot Mookerheide Molenhoek (bij Nijmegen) Aanmelden: via onze website * Gratis voor relaties Caesar Consult, voor gebruikers ChemRADE en voor deelnemers aan onze workshop op Landelijke Stoffendag Maximaal aantal deelnemers bedraagt 35 per training - Op volgorde van inschrijving U kunt één of beide trainingen volgen. 28

29 Gevaarlijke stoffen op het werk Met een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen Landelijke Stoffendag 2015 Ermelo, do 1 oktober 2015 dr. Joost van Rooij arbeidshygiënist/toxicoloog drs. Stan de Poot arbeidshygiënist Dank voor uw aandacht! joost.vanrooij@caesar-consult.nl of stan.depoot@chemrade.nl

30 Achtergondinformatie: - Caesar Consult - ChemRADE

31 Over ons Caesar Consult is een gespecialiseerd adviesbureau op het gebied van arbeidshygiëne en arbeidstoxicologie Onze missie Veilige en gezonde werkomstandigheden voor iedereen die met gevaarlijke stoffen werkt 31

32 Opdrachtgevers Caesar Consult periode

33 ChemRADE - Chemical Risk Assessment Database Wilt u: aan de wet voldoen, ook in toekomst REACH compliance een kosten- en tijdsefficiënte aanpak niet afhankelijk zijn van externe consultants heldere en inzichtelijke voortgangsrapportages? en voor uw HSE-specialist een degelijke methodiek conform stand der kennis een gebruiksvriendelijk en geautomatiseerd systeem geen moeilijke leercurve, maar snel aan de slag kunnen geen dubbel werk, dus optimaal gebruik van beschikbare informatie? Neem dan een kijkje op onze web portal: of neem direct contact op voor verdere toelichting, (web)demo of gratis proefversie: is powered by 33