Procesevaluatie Fries Jeugd en Alcoholbeleid

Transcriptie

1 Procesevaluatie Fries Jeugd en Alcoholbeleid Eindmeting 2012 Stand van zaken omtrent de opname en inzet van maatregelen uit het minimumpakket binnen het gemeentelijk beleid 1

2 Inhoud Samenvatting 1. Inleiding Pag Achtergrond Pag Doelstelling Pag Methode Pag Resultaten per maatregel Pag De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) Pag Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) Pag Training voor eerstelijnfunctionarissen Pag Alcoholvrij op Weg Pag Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Pag Vergunningenbeleid Pag Ketenbeleid Pag Alcoholcontroles Pag Informeren van burgers Pag Betrekken van jongeren Pag Maatregelen buiten het minimumpakket Pag. 17 Colofon Het rapport Procesevaluatie Fries Jeugd en Alcoholbeleid, eindmeting 2012 is opgesteld door Partoer in opdracht van de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân. Uitgave Auteur Drs. Maja Jokhan, onderzoeker, Partoer Vormgeving Groot Haar + Orth Communicatie en creatie Leeuwarden, februari

3 Samenvatting 1. Provinciaal projectplan en minimumpakket In het najaar van 2012 heeft Partoer, in opdracht van de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân, een procesevaluatie uitgevoerd ten behoeve van het provinciale projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid. In het projectplan staat beschreven op welke wijze het alcoholgebruik door jongeren onder de 16 jaar kan worden ontmoedigd, en verantwoord alcoholgebruik onder jongeren tot 24 jaar kan worden bevorderd. De procesevaluatie richt zich op de opname en inzet van maatregelen uit het minimumpakket 1 binnen het gemeentelijk beleid. Het betreft een eindmeting over het peiljaar Eerder heeft een tussenmeting plaats gevonden in 2010, en een nulmeting in Centraal in de procesevaluatie staat de vraag of in het peiljaar 2012: De betreffende maatregel in een gemeentelijk beleidsplan is opgenomen De betreffende maatregel binnen de gemeente is ingezet (of gehandhaafd) In het projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid staat het advies aan de Friese gemeenten om minimaal zeven van de tien maatregelen uit het minimumpakket op te nemen en in te zetten. In onderhavig rapport wordt bekeken in hoeverre de Friese gemeenten in het peiljaar 2012 invulling hebben gegeven aan dit advies, en in hoeverre er veranderingen zijn waar te nemen ten opzichte van het peiljaar Ook wordt bekeken in hoeverre de Friese gemeenten in 2012 maatregelen buiten het minimumpakket hebben opgenomen en/of ingezet. Dit is 2010 niet gemeten. De resultaten zijn verkregen aan de hand van een digitale enquête, ingevuld door beleidsmedewerkers betrokken bij het gemeentelijk jeugd en alcoholbeleid. Het rapport richt zich dan ook uitsluitend op de uitkomsten zoals die uit de enquête naar voren zijn gekomen. 26 van de 27 gemeenten hebben de enquête ingevuld 2. In 2010 ging het om 21 van de 31 gemeenten Toename uitvoering maatregelen ten opzichte van 2010 In hoeverre geven de Friese gemeenten invulling aan het advies om minimaal zeven van de tien maatregelen uit het minimumpakket op te nemen en uit te voeren? Uit de inventarisatie blijkt dat de gemeenten gemiddeld genomen zes van de tien maatregelen uit het minimumpakket opnemen in een gemeentelijk beleidsplan (2010: gemiddeld vier), en eveneens zes van de tien maatregelen uitvoeren (2010: gemiddeld vier). Zie tabel 1. Tabel 1. Gemiddeld aantal maatregelen Gemiddeld aantal opgenomen in een beleidsplan maatregelen uitgevoerd : n = 26 (van de 27 gemeenten); 2010: n = 21 (van de 31 gemeenten) vanavond naar de keet? DRANK. DENK NA. Alcohol onder de 16, geen denken aan! Boven de 16: met mate. maak kans op het nuchtere fries t-shirt op 1. Het minimumpakket bestaat uit tien maatregelen: De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG), Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA), Training eerstelijnfunctionarissen, Alcoholvrij op Weg, Algemene Plaatselijke Verordening (APV), Vergunningenbeleid, Ketenbeleid, Alcoholcontroles, Informeren van burgers en Betrekken van jongeren. 2. De gemeente Terschelling heeft de enquête niet ingevuld. Dit vanwege tijdgebrek. 3. De tien gemeenten die de enquête niet hebben ingevuld zijn: Boarnsterhim, Ferwerderadiel, Harlingen, Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Menaldumadeel, Opsterland, Terschelling, Vlieland en Weststellingwerf. 3

4 Op kaart 1 ziet u per gemeente het totaal aantal uitgevoerde maatregelen uit het minimumpakket in het peiljaar Op kaart 2 ziet u per gemeente het totaal aantal uitgevoerde maatregelen uit het minimumpakket in het peiljaar Kaart 1. N = 26 (van de 27 gemeenten) Kaart 2. N = 21 (van de 31 gemeenten) Wat valt er op als kaart 1 (peiljaar 2012) wordt vergeleken met kaart 2 (peiljaar 2010)? Het blijkt dat in 2012 elf gemeenten minimaal zeven van de tien maatregelen uit het minimumpakket uitvoeren en daarmee voldoen aan het advies. Het betreft de volgende gemeenten: Achtkarspelen, Boarnsterhim, Dantumadiel, Ferwerderadiel, Franekeradeel, Gaasterlân-Sleat, Leeuwarden, Lemsterland, Menameradiel, Súdwest-Fryslân en Tytsjerksteradiel. In 2010 voldeden twee gemeenten aan het advies: Franekeradeel en Smallingerland. Verder blijkt dat een ruime meerderheid van de gemeenten in 2012 meer maatregelen heeft uitgevoerd dan in Alleen in de gemeenten Smallingerland, Littenseradiel en Ooststellingwerf is dit niet het geval. Deze gemeenten hebben in 2012 minder maatregelen uitgevoerd dan in 2010, al is het verschil niet groot. 4

5 3. Minimumpakket breder ingezet dan in 2010 Welke maatregelen uit minimumpakket worden door de Friese gemeenten uitgevoerd en welke maatregelen niet of minder? In tabel 2 ziet u welke maatregelen door welke gemeente zijn uitgevoerd in respectievelijk 2012 en Het blijkt dat in 2012 de meeste maatregelen uit het minimumpakket door een ruime meerderheid van de gemeenten wordt ingezet. Slechts twee maatregelen worden nauwelijks ingezet. Het betreft de cursus Alcoholvrij op Weg (voor jonge automobilisten) en trainingen voor eerstelijnfunctionarissen die in hun werk te maken hebben met alcoholcliënten. Verder blijkt dat de inzet van maatregelen verschilt per gemeente. Voor een aantal maatregelen geldt dat gemeenten deze volgens de wet verplicht moeten uitvoeren, zoals het verstrekken van alcoholvergunningen en het handhaven van regels omtrent alcoholgebruik op de openbare weg (APV). De inzet van niet wettelijk verplichte maatregelen blijkt samen te hangen met de gemeentelijke beleidsagenda, beschikbare (financiële) middelen en -voor sommige gemeenten- de toekomstige fusering met andere gemeenten en daarmee veranderend beleid. Wat valt er op als het peiljaar 2012 wordt vergeleken met het peiljaar 2010? Anno 2012 geven meer gemeenten aan alcoholcontroles uit te voeren en jongeren te betrekken bij het gemeentelijk alcoholbeleid. Ook valt op dat de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) voor barpersoneel vaker is ingezet dan in Samengevat kan worden geconcludeerd dat het minimumpakket in 2012 breder is ingezet dan in Tabel 5. Maatregel TOTAAL Gemeente Achtkarspelen X X X X X X X X X X X X X X X 9 6 Ameland X X X X X 3 2 Boarnsterhim X X X X X X X 7 - Dantumadiel X X X X X X X X X X X X X 10 3 Dongeradeel X X X X X X X X X X X 6 5 Ferwerderadiel X X X X X X X 7 - Franekeradeel X X X X X X X X X X X X X X X 8 7 Gaasterlân-Sleat X X X X X X X X X X X 7 4 Harlingen X X X X X 5 - Heerenveen X X X X X X X X 5 3 het Bildt X X X X X X X X X X X 6 5 Kollumerland c.a. X X X X X 3 2 Leeuwarden X X X X X X X X 8 - Leeuwarderadeel X X X X 4 - Lemsterland X X X X X X X X X X X X X 7 6 Littenseradiel X X X 1 2 Menameradiel X X X X X X X 7 - Ooststellingwerf X X X X X 2 3 Opsterland X X X X 4 0 Schiermonnikoog X X X X 3 1 Skarsterlân X X X 3 - Smallingerland X X X X X X X X X X X X 5 7 Súdwest-Fryslân X X X X X X X X X X X X X 7 6 Terschelling - - Tytsjerksteradiel X X X X X X X X X X X X X 8 5 Vlieland X X X X X X 6 - Weststellingwerf X X 2 - Totaal Leeg vakje = weet niet of nee ; - =enquête niet ingevuld; 2012: n = 26 (v/d 27 gemeenten); 2010: n = 21 (v/d 31 gemeenten) Legenda bij maatregel 1. De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) 2. Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) 3. Alcoholvrij op weg 4. Training eerstelijnfunctionarissen 5. Algemene Plaatselijke Verordening (APV) 6. Vergunningenbeleid 7. Ketenbeleid 8. Alcoholcontroles 9. Informeren van burgers over het alcoholbeleid 10. Betrekken van jongeren bij het alcoholbeleid 5

6 4. Inzet maatregelen buiten het minimumpakket In hoeverre voeren de Friese gemeenten in 2012 extra maatregelen uit die niet zijn opgenomen binnen het minimumpakket? Uit de inventarisatie blijkt dat de helft van de gemeenten minimaal één extra maatregel uitvoert dat niet binnen het minimumpakket is opgenomen. Het betreft de volgende dertien gemeenten: Achtkarspelen, Dantumadiel, Ferwerderadiel, Franeker, Gaasterlân-Sleat, het Bildt, Leeuwarden, Littenseradiel, Ooststellingwerf, Súdwest-Fryslân, Tytsjerksteradiel, Vlieland, Weststellingwerf. Het gaat om extra inzet door middel van projecten, campagnes, lespakketten voor scholen, voorlichting/preventie, controles, onderzoek en afspraken met bijvoorbeeld de horeca. Het 5-minutengesprek JGZ in groep 7 van de basisschool (door GGD Fryslân), de KIVPA-vragenlijst (door GGD Fryslân), het onderzoek Mystery Guest, de Promillekart (door RYD) en inzet door jongerenwerk zijn voorbeelden van maatregelen die door meerdere gemeenten worden ingezet. 5. Tot slot De inzet van maatregelen binnen het gemeentelijk beleid hoeft geen maat te zijn voor de mate van alcoholgebruik en problematiek binnen de gemeente (hoe hoger de problematiek hoe hoger de inzet, en andersom). Om die conclusie te kunnen trekken, is een vergelijking nodig met cijfers rond alcoholgebruik en problematiek onder jongeren binnen de gemeente. Deze cijfers worden om de circa vier jaar verzameld binnen het Gezondheidsonderzoek (GO) Jeugd, uitgevoerd door GGD Fryslân. In de loop van 2013 brengt GGD Fryslân de meest actuele cijfers uit. Op basis hiervan kan opnieuw worden bekeken wat deze cijfers betekenen voor de toekomstige opname en inzet van maatregelen uit het minimumpakket (en daarbuiten) op gemeentelijk en provinciaal niveau. Leeswijzer Na deze samenvatting is het rapport als volgt opgebouwd: 1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt de achtergrond, doelstelling en methode van de procesevaluatie beschreven. 2. Resultaten per maatregel Dit hoofdstuk betreft de uitwerking van de resultaten per maatregel naar gemeente in tabelvorm, inclusief een korte beschrijving van de maatregel. Het dient als achtergrondinformatie voor de informatie zoals beschreven in de samenvatting. 6

7 1. Inleiding In het najaar van 2012 heeft Partoer, in opdracht van de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân, een procesevaluatie uitgevoerd ten behoeve van het provinciale projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid. De procesevaluatie richt zich op de opname en inzet van de maatregelen uit het minimumpakket binnen het gemeentelijk beleid. Het betreft een eindmeting over het peiljaar Eerder heeft een tussenmeting plaats gevonden in 2010, en een nulmeting in Dit zijn de tien maatregelen uit het minimumpakket: 1. De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) 2. Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) 3. Alcoholvrij op weg 4. Training eerstelijnfunctionarissen 5. Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) 6. Vergunningenbeleid 7. Ketenbeleid 8. Alcoholcontroles 9. Informeren van burgers over het alcoholbeleid 10. Betrekken van jongeren bij het alcoholbeleid Het evaluatietraject is als volgt: 2009: procesevaluatie: nulmeting (afgerond) : procesevaluatie: tussenmeting (afgerond) : procesevaluatie: eindmeting (onderhavig rapport) 1.1 Achtergrond In het voorjaar van 2008 is het convenant Fries Jeugd en Alcoholbeleid ondertekend door de provincie Fryslân, de Friese gemeenten, Politie Fryslân, GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland (VNN), Het Openbaar Ministerie en de Koninklijke Horeca Nederland. Gezamenlijk zetten zij zich in om uitvoering te geven aan het provinciale projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid 6. In dit projectplan staat beschreven op welke wijze de partijen door middel van het gemeentelijk alcoholbeleid het alcoholgebruik door jongeren onder de 16 jaar willen ontmoedigen en verantwoord alcoholgebruik onder jongeren tot 24 jaar willen bevorderen. Aan de Friese gemeenten is geadviseerd in ieder geval zeven van de tien maatregelen uit het minimumpakket op te nemen en in te zetten. De Friese gemeenten hebben de regie in handen bij de uitvoering van deze maatregelen, deels in samenwerking met GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland (VNN), Politie Fryslân en het Openbaar Ministerie (OM) in Leeuwarden. 1.2 Doelstelling Het doel van de procesevaluatie is: Het geven van een overzicht van de stand zaken omtrent de opname en inzet van de maatregelen uit het minimumpakket Op verzoek van de gemeente Leeuwarden en de provincie Fryslân wordt in de eindmeting van 2012 (onderhavig rapport) ook een overzicht gegeven van maatregelen binnen het gemeentelijk beleid die niet in het minimumpakket zijn opgenomen. 1.3 Methode Er is een digitale enquête afgenomen onder beleidsmedewerkers van de 27 Friese gemeenten. In totaal hebben 26 gemeenten de enquête ingevuld. De gemeenten die de enquête na een bepaalde periode niet hadden ingevuld, hebben één of meerdere reminders ontvangen. Daarnaast is er door de gemeente Leeuwarden en het secretariaat van Partoer gebeld naar gemeenten die niet reageerden op de reminders. Alleen de gemeente Terschelling heeft de enquête niet ingevuld. Dit vanwege tijdgebrek. De enquête is afgenomen onder gemeenten omdat zij verantwoordelijk zijn voor de opname en inzet van de maatregelen. De enquête is verstuurd naar beleidsmedewerkers die jeugd en alcohol in hun pakket hebben. Het rapport richt zich uitsluitend op de uitkomsten zoals die uit de enquête naar voren zijn gekomen. 4. Partoer CMO Fryslân / GGD Fryslân (2009). Nulmeting Partoer CMO Fryslân (2010). Tussenevaluatie Fries Jeugd en Alcoholbeleid Provincie Fryslân (2008). Projectplan Fries Jeugd en Alcoholbeleid. 7

8 2. Resultaten per maatregel Per maatregel worden de resultaten uit de enquête beschreven. De vraag is of: De betreffende maatregel in een gemeentelijk beleidsplan is opgenomen De betreffende maatregel binnen de gemeente is ingezet of gehandhaafd Naast de antwoorden ja en nee was het mogelijk om weet niet te antwoorden. Bij de gemeenten die de enquête niet hebben ingevuld, staat in de tabellen het teken -. N.b. Bij gemeente Súdwest-Fryslân, peiljaar 2010, is telkens een gemiddelde genomen van de resultaten van de vijf voormalige gemeenten (Sneek, Bolsward, Nijefurd, Wymbritseradiel en Wûnseradiel). 2.1 De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) De Gezonde School en Genotmiddelen (DGSG) is een preventieprogramma voor alcohol, roken en drugs, ontwikkeld door het Trimbos Instituut. In Fryslân biedt VNN, op basis van het project, verschillende activiteiten aan in het basis- en voortgezet onderwijs. Tabel 3. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Ja Ja Ja Ameland Ja Nee Ja Nee Boarnsterhim Ja - Ja - Dantumadiel Ja Ja Ja Ja Dongeradeel Ja Ja Ja Ja Ferwerderadiel Ja - Ja - Franekeradeel Ja Ja Ja Ja Gaasterlân-Sleat Ja Ja Ja Ja Harlingen Nee - Nee - Heerenveen Ja Nee Nee Nee het Bildt Ja Ja Ja Ja Kollumerland c.a. Ja Ja Ja Ja Leeuwarden Ja - Ja - Leeuwarderadeel Ja - Nee - Lemsterland Ja Ja Ja Ja Littenseradiel Ja Ja Nee Nee Menameradiel Nee - Nee - Ooststellingwerf Nee Nee Nee Nee Opsterland Nee - Nee - Schiermonnikoog Nee Ja Ja Ja Skarsterlân Nee Nee Ja Weet niet Smallingerland Weet niet Ja Weet niet Ja Súdwest-Fryslân Ja Ja Ja Ja Terschelling Tytsjerksteradiel Ja Ja Ja Ja Vlieland Ja - Ja - Weststellingwerf Nee - Weet niet - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal Leeg vakje = weet niet of nee ; - =enquête niet ingevuld; 2012: n = 26 (v/d 27 gemeenten); 2010: n = 21 (v/d 31 gemeenten) 8

9 2.2 Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) In de Drank- en Horecawet staat vermeld dat verenigingen die een vergunning hebben om alcohol te schenken over gekwalificeerd barpersoneel moeten beschikken. Tijdens openingstijden moet er óf een leidinggevende zijn die over de Verklaring Sociale Hygiëne beschikt óf een barvrijwilliger die de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) heeft gevolgd. Dit betekent dat zij zijn geïnstrueerd over verschillende aspecten van de Drank- en Horecawet en over de praktijk van verantwoord schenken. Mensen die de IVA succesvol hebben afgerond zijn in het bezit van een IVA-certificaat. Tabel 4. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Nee Ja Nee Ameland Nee Nee Nee Nee Boarnsterhim Ja - Ja - Dantumadiel Ja Ja Ja Ja Dongeradeel Ja Ja Ja Nee Ferwerderadiel Ja - Ja - Franekeradeel Ja Ja Ja Ja Gaasterlân-Sleat Ja Ja Ja Nee Harlingen Nee - Nee - Heerenveen Ja Nee Ja Weet niet het Bildt Ja Ja Weet niet Ja Kollumerland c.a. Nee Nee Weet niet Weet niet Leeuwarden Ja - Ja - Leeuwarderadeel Ja - Ja - Lemsterland Ja Ja Ja Ja Littenseradiel Ja Ja Nee Nee Menameradiel Ja - Ja - Ooststellingwerf Nee Nee Ja Weet niet Opsterland Nee - Nee - Schiermonnikoog Nee Nee Nee Nee Skarsterlân Weet niet Nee Weet niet Nee Smallingerland Ja Ja Ja Ja Súdwest-Fryslân Ja Ja Ja Ja Terschelling Tytsjerksteradiel Ja Nee Ja Nee Vlieland Nee - Nee - Weststellingwerf Nee - Weet niet - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal

10 2.3 Training voor eerstelijnfunctionarissen In het kader van verantwoord omgaan met alcohol is er een divers aanbod voor professionals. Onder andere VNN organiseert trainingen voor professionals die in hun werk te maken hebben met cliënten die alcohol of drugs gebruiken. Tabel 5. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Nee Ja Nee Ameland Ja Nee Nee Nee Boarnsterhim Ja - Ja - Dantumadiel Weet niet Nee Ja Weet niet Dongeradeel Nee Nee Nee Nee Ferwerderadiel Nee - Ja - Franekeradeel Nee Nee Nee Nee Gaasterlân-Sleat Nee Ja Nee Nee Harlingen Nee - Nee - Heerenveen Nee Weet niet Weet niet Weet niet het Bildt Ja Ja Ja Nee Kollumerland c.a. Ja Ja Nee Nee Leeuwarden Nee - Ja - Leeuwarderadeel Ja - Nee - Lemsterland Ja Ja Nee Nee Littenseradiel Nee Nee Nee Nee Menameradiel Ja - Ja - Ooststellingwerf Nee Nee Nee Nee Opsterland Nee - Nee - Schiermonnikoog Nee Nee Nee Nee Skarsterlân Weet niet Weet niet Weet niet Weet niet Smallingerland Weet niet Ja Weet niet Nee Súdwest-Fryslân Weet niet Nee Weet niet Weet niet Terschelling Tytsjerksteradiel Ja Nee Ja Nee Vlieland Nee - Nee - Weststellingwerf Nee - Nee - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal

11 2.4 Alcoholvrij op Weg VNN biedt, in samenwerking met onder meer de rijscholen, het programma Alcoholvrij op Weg aan. Dit programma is bedoeld om jonge automobilisten bewust te maken van de gevolgen van rijden onder invloed. Op het VEC-terrein in Drachten kunnen jongeren tussen de 18 en 25 jaar (minimaal een half jaar in het bezit van een rijbewijs) onder begeleiding van een rij-instructeur een parcours afleggen. Dit gebeurt zowel nuchter als onder invloed zodat jongeren zelf de verschillen kunnen ervaren en hier lering uit kunnen trekken. Tabel 6. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Nee Ja Nee Ameland Weet niet Nee Nee Nee Boarnsterhim Nee - Nee - Dantumadiel Ja Nee Ja Nee Dongeradeel Nee Nee Nee Nee Ferwerderadiel Nee - Nee - Franekeradeel Ja Ja Nee Nee Gaasterlân-Sleat Nee Nee Nee Nee Harlingen Nee - Nee - Heerenveen Ja Weet niet Nee Weet niet het Bildt Nee Nee Nee Nee Kollumerland c.a. Nee Nee Nee Nee Leeuwarden Nee - Nee - Leeuwarderadeel Ja - Nee - Lemsterland Nee Nee Nee Nee Littenseradiel Ja Ja Nee Nee Menameradiel Nee - Nee - Ooststellingwerf Nee Nee Nee Nee Opsterland Nee - Nee - Schiermonnikoog Nee Nee Nee Nee Skarsterlân Ja Weet niet Weet niet Weet niet Smallingerland Nee Ja Nee Weet niet Súdwest-Fryslân Weet niet Nee Weet niet Nee Terschelling Tytsjerksteradiel Nee Nee Nee Nee Vlieland Nee - Nee - Weststellingwerf Nee - Nee - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal fijne kerstdagen? DRANK. DENK NA. 11

12 2.5 Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Artikel 147 van de Gemeentewet geeft gemeenten de bevoegdheid om een Algemene Plaatselijke Verordening (APV) uit te vaardigen. Het betreft hier een wettelijke regeling op gemeentelijk niveau. De gemeentelijke ordening is een regeling die voor iedereen geldt binnen de gemeente en die vaak tot doel heeft de gemeente leefbaar te houden voor iedereen. In de APV kunnen gemeenten ook bepalingen opnemen ten aanzien van alcoholgebruik in de openbare ruimte. Tabel 7. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Ja Ja Ja Ameland Ja Ja Ja Weet niet Boarnsterhim Ja - Ja - Dantumadiel Ja Ja Ja Weet niet Dongeradeel Ja Ja Ja Ja Ferwerderadiel Ja - Ja - Franekeradeel Ja Ja Ja Ja Gaasterlân-Sleat Ja Ja Ja Ja Harlingen Ja - Ja - Heerenveen Ja Ja Ja Ja het Bildt Ja Ja Weet niet Weet niet Kollumerland c.a. Ja Ja Ja Weet niet Leeuwarden Nee - Ja - Leeuwarderadeel Ja - Ja - Lemsterland Ja Ja Ja Ja Littenseradiel Nee Nee Nee Nee Menameradiel Ja - Ja - Ooststellingwerf Nee Ja Nee Ja Opsterland Ja - Ja - Schiermonnikoog Ja Ja Weet niet Weet niet Skarsterlân Weet niet Weet niet Weet niet Weet niet Smallingerland Ja Ja Ja Ja Súdwest-Fryslân Nee Ja Ja Ja Terschelling Tytsjerksteradiel Ja Ja Ja Ja Vlieland Ja - Ja - Weststellingwerf Ja - Ja - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal KIJK VOOR ALLE ACTIES OP DE ACTIESITE VAN DE VOORLICHTINGSCAMPAGNE JEUGD & ALCOHOL EN MAAK KANS OP HET NUCHTEREFRIES.NL T-SHIRT 12

13 2.6 Vergunningenbeleid In de Drank- en Horecawet staat vermeld dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het verstrekken van alcoholvergunningen. Wie alcohol wil verkopen (bijvoorbeeld bij een evenement) moet bij de gemeente een vergunning aanvragen. De gemeente toetst op basis van de bestaande wetgeving (Drank- en Horecawet en APV) of de vergunningen verstrekt worden. Tabel 8. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Ja Weet niet Ja Ameland Ja Ja Ja Ja Boarnsterhim Ja - Ja - Dantumadiel Ja Nee Ja Nee Dongeradeel Ja Ja Ja Ja Ferwerderadiel Ja - Ja - Franekeradeel Ja Ja Ja Ja Gaasterlân-Sleat Ja Ja Ja Nee Harlingen Ja - Ja - Heerenveen Ja Weet niet Ja Weet niet het Bildt Nee Ja Weet niet Weet niet Kollumerland c.a. Ja Ja Ja Nee Leeuwarden Ja - Ja - Leeuwarderadeel Ja - Ja - Lemsterland Ja Weet niet Ja Weet niet Littenseradiel Nee Ja Ja Ja Menameradiel Ja - Weet niet - Ooststellingwerf Ja Ja Weet niet Ja Opsterland Ja - Ja - Schiermonnikoog Weet niet Weet niet Weet niet Weet niet Skarsterlân Ja Ja Weet niet Weet niet Smallingerland Nee Ja Ja Ja Súdwest-Fryslân Ja Ja Ja Ja Terschelling Tytsjerksteradiel Ja Ja Ja Ja Vlieland Ja - Ja - Weststellingwerf Ja - Ja - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal

14 2.7 Ketenbeleid Keten zijn ontmoetingsplekken die plattelandsjongeren voor zichzelf creëren. Jongeren komen hier in hun vrije tijd samen, waarbij het nuttigen van alcohol vaak voorkomt. Gemeenten kunnen ervoor kiezen om ketenbeleid op te stellen en uit te voeren. Wanneer zij keten willen gedogen kunnen ze richtlijnen opstellen en dit controleren. Tabel 9. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Ja Ja Ja Ameland Nee Ja Nee Nee Boarnsterhim Ja - Ja - Dantumadiel Ja 7 Nee Ja Nee Dongeradeel Ja Ja Ja Nee Ferwerderadiel Ja 8 - Ja - Franekeradeel Ja Ja Ja Ja Gaasterlân-Sleat Ja Ja Ja Ja Harlingen Nee - Nee - Heerenveen Ja Ja Ja Ja het Bildt Ja Ja Ja Ja Kollumerland c.a. Antwoord ontbreekt Ja Antwoord ontbreekt Weet niet Leeuwarden Nee - Nee - Leeuwarderadeel Nee - Nee - Lemsterland Ja Nee Ja Ja Littenseradiel Ja Ja Nee Ja Menameradiel Ja - Ja - Ooststellingwerf Nee Nee Ja Nee Opsterland Nee - Nee - Schiermonnikoog Weet niet Nee Ja Nee Skarsterlân Weet niet Nee Ja Nee Smallingerland Ja Ja Ja Nee Súdwest-Fryslân Ja Ja Ja Ja Terschelling Tytsjerksteradiel Ja Ja Ja Ja Vlieland Nee - Nee - Weststellingwerf Nee - Nee - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal Het betreft zogeheten nulbeleid: keten zijn niet toegestaan, als er een keet is dan wordt de mogelijkheid geboden om aan alle eisen te voldoen; er is dan al snel sprake van een reguliere jeugdsoos die niet meer onder de noemer keet valt. 8. Het betreft zogeheten nulbeleid: keten zijn niet toegestaan. 14

15 2.8 Alcoholcontroles Aan de gemeenten is gevraagd of er maatregelen ten aanzien van extra alcoholcontroles in het beleidsplan zijn opgenomen en ingezet. Tabel 10. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Ja Ja Ja Ameland Nee Nee Weet niet Nee Boarnsterhim Nee - Nee - Dantumadiel Nee Nee Ja Weet niet Dongeradeel Weet niet Nee Weet niet Nee Ferwerderadiel Nee - Weet niet - Franekeradeel Ja Nee Ja Weet niet Gaasterlân-Sleat Ja Nee Ja Nee Harlingen Nee - Ja - Heerenveen Ja Weet niet Weet niet Weet niet het Bildt Ja Ja Ja Nee Kollumerland c.a. Antwoord ontbreekt Nee Antwoord ontbreekt Weet niet Leeuwarden Ja - Ja - Leeuwarderadeel Ja - Nee - Lemsterland Ja Ja Ja Ja Littenseradiel Nee Nee Weet niet Weet niet Menameradiel Ja - Ja - Ooststellingwerf Nee Nee Nee Weet niet Opsterland Ja - Nee - Schiermonnikoog Nee Nee Nee Weet niet Skarsterlân Weet niet Weet niet Ja Weet niet Smallingerland Nee Ja Weet niet Ja Súdwest-Fryslân Weet niet Nee Weet niet Weet niet Terschelling Tytsjerksteradiel Nee Nee Nee Ja Vlieland Nee - Ja - Weststellingwerf Nee - Nee - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal Alcohol onder de 16, geen denken aan! Boven de 16: met mate. 15

16 2.9 Informeren van burgers Aan de gemeenten is gevraagd of zij burgers informeren over het gemeentelijk alcoholbeleid. Tabel 11. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Nee Ja Nee Ameland Ja Nee Nee Nee Boarnsterhim Ja - Ja - Dantumadiel Antwoord ontbreekt Ja Ja Ja Dongeradeel Nee Ja Weet niet Ja Ferwerderadiel Nee - Ja - Franekeradeel Ja Ja Ja Ja Gaasterlân-Sleat Ja Ja Ja Ja Harlingen Nee - Ja - Heerenveen Ja Weet niet Ja Weet niet het Bildt Ja Ja Ja Ja Kollumerland c.a. Antwoord ontbreekt Ja Antwoord ontbreekt Ja Leeuwarden Ja - Ja - Leeuwarderadeel Ja - Nee - Lemsterland Ja Ja Ja Ja Littenseradiel Nee Nee Nee Weet niet Menameradiel Ja - Ja - Ooststellingwerf Nee Nee Nee Nee Opsterland Ja - Ja - Schiermonnikoog Nee Nee Nee Nee Skarsterlân Weet niet Nee Weet niet Weet niet Smallingerland Weet niet Ja Ja Ja Súdwest-Fryslân Ja Ja Ja Ja Terschelling Tytsjerksteradiel Ja Nee Ja Nee Vlieland Nee - Ja - Weststellingwerf Ja - Nee - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal

17 2.10 Betrekken van jongeren Aan de gemeenten is gevraagd of zij jongeren betrekken bij hun gemeentelijk alcoholbeleid. Tabel 12. Gemeente Maatregel in beleidsplan Maatregel ingezet Achtkarspelen Ja Ja Ja Ja Ameland Nee Nee Nee Ja Boarnsterhim Nee - Nee - Dantumadiel Ja Nee Ja Nee Dongeradeel Ja Ja Ja Ja Ferwerderadiel Nee - Nee - Franekeradeel Ja Ja Ja Ja Gaasterlân-Sleat Nee Ja Nee Nee Harlingen Nee - Ja - Heerenveen Antwoord ontbreekt Ja Antwoord ontbreekt Ja het Bildt Ja Ja Ja Ja Kollumerland c.a. Antwoord ontbreekt Ja Antwoord ontbreekt Nee Leeuwarden Nee - Ja - Leeuwarderadeel Nee - Ja - Lemsterland Weet niet Nee Weet niet Nee Littenseradiel Nee Nee Nee Nee Menameradiel Ja - Ja - Ooststellingwerf Nee Ja Nee Ja Opsterland Ja - Ja - Schiermonnikoog Nee Nee Ja Nee Skarsterlân Weet niet Nee Weet niet Weet niet Smallingerland Nee Ja Nee Ja Súdwest-Fryslân Ja Ja Ja Nee Terschelling Tytsjerksteradiel Ja Nee Ja Nee Vlieland Nee - Ja - Weststellingwerf Nee - Nee - Totaal Ja Totaal Nee Totaal Weet niet Totaal Maatregelen buiten het minimumpakket Aan de gemeenten is gevraagd of zij maatregelen buiten het minimumpakket hebben uitgevoerd. Deze vraag is alleen in 2012 gesteld, niet in Tabel 13. Antwoord Aantal Gemeente Ja 13 Achtkarspelen, Dantumadiel, Ferwerderadiel, Franeker, Gaasterlân-Sleat, het Bildt, Leeuwarden, Littenseradiel, Ooststellingwerf, Súdwest-Fryslân, Tytsjerksteradiel, Vlieland, Weststellingwerf Nee 13 Ameland, Boarnsterhim, Dongeradeel, Harlingen, Heerenveen, Kollumerland c.a., Leeuwarderadeel, Lemsterland, Menameradiel, Opsterland, Schiermonnikoog, Skarsterlân en Smallingerland Enquête niet ingevuld Totaal 27 1 Terschelling Aan de gemeenten is ook gevraagd welke maatregelen zij buiten het minimumpakket hebben uitgevoerd. Deze vraag is alleen in 2012 gesteld, niet in

18 18 Tabel 14. Achtkarspelen: Overlegstructuur GAMMA (Grenzen Aan Middelenmisbruik Achtkarspelen) Dantumadiel: Weerbaarheidsprogramma s tegen groepsdruk en leefstijl 5 minutengesprek JGZ in groep 7 KIVPA-vragenlijst Project Zeg NOpe tegen Drank & Dope met en voor sportverenigingen met kantine Afspraken met dorpshuis De Nije Warf over alcoholgebruik en wat te doen als jongeren met alcohol worden betrapt bij bijvoorbeeld een Club Play evenement. Ouders (en jongeren) worden geïnformeerd. Scholen in Noordoost Fryslân hebben de mogelijkheid gekregen om op kosten van betreffende gemeente Dr. Van der Lely (kinderarts alcoholpoli) uit te nodigen Aanpak feestwagens tijdens optochten dorpsfeest Ferwerderadiel: Gerichte controles met betrekking tot alcoholverstrekking aan jongeren tot 16 jaar Franeker: 5 minutengesprek JGZ in groep 7 Promillekart en lespakket Alcohol in het verkeer (80 leerlingen, door RYD) Medewerking verleend aan cursus barcode Horeca Noordwest Fryslân Activiteiten alcoholpreventie op PC en stadsfeesten Gaasterlân-Sleat: Onder andere: Extra inzet jongerenwerk bij jeugdketen Extra controles bij jeugdketen door gemeentelijke handhaver Afspraken met VWA voor extra controles bij alcoholverkoop aan jongeren in supermarkten en in horeca Urenuitbreiding gemeentelijke handhaver Onderzoek Mystery Guest bij supermarkten, horeca en sportkantines Overtreders uit onderzoek Mystery Guest aangeschreven en op gesprek bij burgemeester het Bildt: Promillekart Leeuwarden: Prenatale begeleiding zwangere vrouwen met verslavingsproblematiek Deskundigheidsbevordering jongeren-/tienerwerkers Outreachende jongerenwerker gericht op jongeren met verslavingsproblemen STAP onderzoeken / Onderzoek Mystery Guest Campagne Alcohol mee? Toon je ID! Project Nuchter bekeken 5 minutengesprek JGZ in groep 7 Littenseradiel: 5 minutengesprek JGZ in groep 7 Inzet jongerenwerk, onder andere door organiseren frisfeesten Ooststellingwerf: Preventielessen basis- en voortgezet onderwijs Lessen in kader van weerbaarheid waarbij aandacht voor alcohol en drugs Súdwest-Fryslân: Aandacht voor alcoholmatiging via ketenbeleid 5 minutengesprek JGZ in groep 7 Extra aandacht voor schadelijke effecten alcoholgebruik op CJG-website tijdens feestdagen Tytsjerksteradiel: Methode Triple P Project Nuchter bekeken : ouders betrokken bij overlast jongeren Campagne Voorkom alcoholschade bij uw opgroeiende kind Lespakket Alcohol een ander verhaal Signalering in ZAT s 5 minutengesprek JGZ in groep 7 KIVPA-vragenlijst Vlieland Overeenkomsten met diverse horeca ondernemers Aanspreken ouders/verzorgers bij alcohol ge- of misbruik door jongeren (mogelijk door kleine gemeenschap) Weststellingwerf 5 minutengesprek JGZ in groep 7

19 19

20 MEER INFORMATIE Voor vragen en/of opmerkingen over de communicatie campagne Nuchtere Fries.nl in 2012 kunt u contact opnemen met mevrouw V. de Boer, project leider Jeugd en Alcohol van de gemeente Leeuwarden. U kunt haar bereiken via telefoonnummer: of vdboer@leeuwarden.nl. Alcohol onder de 16, geen denken aan! Boven de 16: met mate. 20