De toegevoegde waarde van ehealth:

Transcriptie

1 De toegevoegde waarde van ehealth: Wat werkt voor welke doepgroep? Julia van Weert COMPRIZ, 14 april 2011

2 Van God naar Gids, de arts uit zijn ivoren toren 2

3 Wat is ehealth? 51 definities (Oh et al., 2005) ehealth is een opkomend gebied in de kruising tussen de medische informatica, de volksgezondheid en het bedrijfsleven, waarbij gezondheidsdiensten en informatie geleverd of ondersteund worden via het Internet en aanverwante technologieën (Eysenbach, 2001) 3

4 (Eysenbach & Diepgen, )

5 Focus in deze presentatie Gezondheidsinformatie op internet Advies-op-maat c.q. Voorlichting-op-maat ( Tailoring ) e-consult e-therapie 5

6 Gezondheidsinformatie op Internet 90% van Nederlandse huishoudens heeft Internet (CBS, 2009) 80% van de volwassen Internetgebruikers gebruikt het Internet regelmatig om gezondheidsinformatie op te zoeken (Wobben, 2006; Hu & Sundar, 2010) Dagelijks worden ruim 12 miljoen gezondheidsgerelateerde sites geraadpleegd (Internet World Stats, 2010) 6

7 Voorbeeld: Internet informatie voor patiënten met kanker Kanker is een van de top-drie onderwerpen waar patiënten informatie over zoeken op het Internet (Fogel, 2003) 46% van deze patiënten vindt dat Internet informatie hen helpt om beter om te gaan met de ziekte (Rice & Katz, 2006) Patiënten met kanker die het Internet gebruiken voelen zich beter geïnformeerd en voorbereid op de behandeling (Eysenbach, 2008) 7

8 Betrouwbaarheid website Betrouwbaarheid van de website voorspelt het gebruik van de website Maar: Moeilijk voor leken te bepalen of website betrouwbaarheid is of niet.. 8

9 1916: geboren : arts 1998: DrKoop.com Nu: healthcentral.c om 9

10 Probleem 1: Hoe weet je of een site betrouwbare informatie geeft? Twee voorbeelden voorbeeld 1 voorbeeld 2 Zegel gezond 10

11 Probleem 2: Complexiteit Slechts 30% vond de informatie die men zocht 33% vond de informatie overweldigend en te algemeen 83% zei problemen te hebben om de informatie te begrijpen (Rice & Katz, 2006) 11

12 Getailorde interventies Theorie: Elaboration Likelihood Model Getailorde informatie wordt beter verwerkt en zal daarom naar verwachting beter begrepen en onthouden worden (Petty & Cacioppo, 1981;1986; Rimer & Kreuter, 2006) Praktijk: Empirisch onderzoek Getailorde interventies zijn effectiever dan standaard informatie (bijv. ervaren relevantie, kunnen reproduceren van nformatie, gedragsverandering) (Brug et al., 1999; Kroeze et al., 2006; Van der Meulen et al., 2008, Strecher et al., 1999; Walters et al., 2006) 12

13 Definitie tailored Internet interventies Kreuter, Farrall, Oltevicht and Brennan (2000): It is assessment-based and as a result the message can be individual-focused. 13

14 Twee soorten getailorde websites Advies-op-maat Gecomputeriseerd advies; werkt met algoritmes Voorlichting-op-maat (VOM) Persoonlijke website; patiënt krijgt eigen stukje website (met inlogcode); zorgverlener selecteert inhoud 14

15 Puff City (VOORBEELD) 15

16 Antoni van Leeuwenhoek Zkh. 16

17 Persoonlijke website / VOM Oplossing voor het probleem van betrouwbaarheid (website wordt door ziekenhuis aangeboden, dus betrouwbaar) Maar.niet automatisch oplossing van probleem van complexiteit Wel: Helpt te filteren in het enorme aanbod aan websites met algemene informatie Niet: zegt niets over begrijpelijkheid van de informatie 17

18 Verwerking van de boodschap Centrale verwerking van informatie: - als betrokkenheid hoog is - als ontvanger cognitief in staat is de informatie te ontvangen Foto s, illustraties, animaties, audio- en video aanvullend op tekstuele boodschap 18

19 Antoni van Leeuwenhoek Zkh. 19

20 Experiment: 2x3 design (n=200) Afbeeldingen Geen Foto Tekening afbeelding Complex Groep 1 Groep 2 Groep 3 Complexiteit (n=27) (n=40) (n=39) taalgebruik Niet Groep 4 Groep 5 Groep 6 complex (n=30) (n=35) (n=29) 20

21 21

22 22

23 Meetinstrumenten Recall van information (NPIRQ) (Jansen et al,2008) Wat heeft men onthouden en kan men reproduceren? Vijf open vragen Minimaal 0 en maximaal 8 punten te halen Tevredenheid (LSS) (Beard & Ragheb, 1980) Begrijpelijkheid; 3 items Aantrekkelijkheid; 4 items; Gemiddelde score van 1 tot 7 23

24 Verwachtingen Gebruik van afbeeldingen zal leiden tot: hogere tevredenheid hogere recall van information Minder complex taalgebruik zal leiden tot: hogere recall van information Combinatie van minder complex taalgebruik en afbeeldingen zal de beste resultaten geven 24

25 Deelnemers Gezonde personen zonder professionele medische kennis 61.5% vrouw Leeftijd 39.2 years (range 18-78) 17.5% laag opgeleid 33.0% middel hoog opgeleid 49.5% hoog opgeleid 25

26 6 Effect van complexiteit van taalgebruik op recall 5 4 3,6*** ,5*** gemiddelde recall score (range 0-8) 0 Complex Niet complex 26

27 Effect van afbeeldingen op recall P<.10 # 3,3 2,6 # 3,1 gemiddelde recall score (range 0-8) 0 Geen afbeelding Foto Tekening 27

28 Gecombineerd effect op recall Geen afbeelding 3,2 2,0 Foto 4,0 2,6 Tekening 3,5 2,7 Niet complex taalgebruik Complex taalgebruik 28

29 Effecten van afbeeldingen op tevredenheid (range 1-7) 7 Begrijpelijk 6 5 5,7 a ** 5,1 a,b** 5,7 a ** Geen visuele cue Foto Tekening 29

30 Effecten van afbeeldingen op tevredenheid (range 1-7) 7 Begrijpelijk 7 6 Aantrekkelijk 6 5 5,7 a ** 5,1 a,b** 5,7 a ** 5 4,8 5,0 5, Geen visuele cue Foto Tekening 1 Geen visuele cue Foto Tekening 30

31 Effect op aantrekkelijkheid (range 1-7) 7 6,5 6 5,5 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 5,5 4,8 Geen afbeelding 5,8 5,7 p=<.05 Foto Niet complex taalgebruik Complex taalgebruik 31

32 Leeftijdsverschillen begrijpelijkheid (range 1-7) 7 6,5 6 5,5 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 4,7 4,6 Geen afbeelding 5,3 4,8 p=<. 05 Afbeelding ouder (>50) jonger (<50) 32

33 Leeftijdverschillen aantrekkelijkheid (range 1-7) 7 6,5 6 5,5 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 5,3 4,9 Geen afbeelding 5,9 5,6 p=<. 05 Afbeelding ouder (>50) jonger (<50) 33

34 Conclusie (1) Recall scores na het lezen van de originele website (complex taalgebruik geen afbeeldingen) zijn laag! 34

35 Conclusie (2) Afbeeldingen die de tekst ondersteunen met name belangrijk voor tevredenheid t.a.v. begrijpelijkheid Niet complex taalgebruik met name belangrijk voor recall van informatie 35

36 Conclusie (3) De combinatie niet complex taalgebruik en afbeelding (mits niet te veel/onrustig) geeft de beste resultaten Voor ouderen is een afbeelding belangrijker dan voor jongeren 36

37 37

38 Uses and Gratifications Theory Entertainment Internet Irritation Informatie Irritatie Attitude t.a.v. Internet gebruik Tevredenheid (Xueming Luo, )

39 Maar wat is nu het effect van ehealth interventies? 39

40 Effecten van ehealth interventies op therapietrouw 30-50% van de chronische patiënten is niet therapietrouw Veel interventies zijn ontwikkeld om therapietrouw te bevorderen Impact van Internet groeit 40

41 Mate van tailoring (Lustria et al. 2009) Assessment & Tailored Feedback Tailored content Customized health program Online assessment and feedback Tailored content Customized health programs 41

42 42

43 43

44 Doelen van systematische review 1. Inzicht krijgen in hoe effectief de interventies zijn 2. Inzicht krijgen in ontwikkeling van deze interventies 3. Inzicht krijgen in hoeverre de interventiekarakteristieken invloed hebben op het effect op therapietrouw 4. Inzicht krijgen in hoeverre er een relatie bestaat tussen studiekarakteristieken en de gerapporteerde effectiviteit 44

45 Methode Volgens richtlijnen Cochrane Collaboration Inclusie criteria Toetsing op methodologische kwaliteit (interne validiteit) Data Synthesis 45

46 Resultaten Methodologische kwaliteit: - 7 van de 13 High Quality Mate van tailoring - 9 studies tailored content, 4 studies customized health program Rol arts/verpleegkundige in de interventie - 10 van de 13 studies arts/verpleegkundige in de interventie 46

47 Resultaten Effectiviteit -5 effectief -6 gematigd effectief -2 geen effect 47

48 Conclusie Resultaten wijzen uit dat internet interventies mogelijk therapietrouw kunnen bevorderen Alle interventies gebruiken gemiddeld tot hoge mate van tailoring Variatie in (moment van) meten therapietrouw en intensiteit interventie Rol gezondheidsprofessionals nog erg belangrijk 48

49 E-consult E-consult (eigen arts) 2% van patiëntbezoek aan huisarts kan door e-consult vervangen worden In Nederland nog relatief weinig gebruikt Heeft voor- en nadelen Ask the doctor service (anoniem) 49

50 Twitterspreekuur sportartsen & orthopeden Maxima Medisch Centrum Voorbeeld vragen: Hoe kan ik een blessure voorkomen? Wat houdt een sportkeuring in? Is het verstandig te sporten met een griepje? 50

51 Spreekuur Informatie geven Doorverwijzen Onrust wegnemen Verwijzen naar juiste websites met goede kwaliteit Filmpje (interview Erik Jansen, twitterspreekuur) 51

52 Digitale IVF-poli Filmpje UMC St. Radboud: Digitale IVF-poli Crohnjuwelen-wint-Communicatieprijs.htm 52

53 E-therapie en E-zorg E-therapie Meest gebruikt bij psychische problemen E-zorg Veel toepassingen in Thuiszorg Tot slot Denk naast internet ook aan andere technologieën, zoals palmtop-computer, telefoon (sms-jes), weblog etc. 53

54 NOS journaal Filmpje Internettherapie _internettherapie.html 54

55 Onderzoek M.G. Postel Psycholoog/onderzoeker 55

56 Wat is Website met informatie Forum voor online lotgenotencontact Online behandeling Nazorg: individueel & groepchat 56

57 Website 57

58 Conclusie (1) Heel veel nieuwe ontwikkelingen waarbij patiëntenvoorlichters een cruciale rol kunnen spelen! 58

59 Conclusie (2) Van God naar Gids, de arts uit zijn ivoren toren, met hulp van jullie, patiëntenvoorlichters? 59

60 Meer informatie? Julia van Weert 60