De modernisering van de controlepiramide vanuit internationaal perspectief

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De modernisering van de controlepiramide vanuit internationaal perspectief"

Henriette van de Veen
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De modernisering van de controlepiramide vanuit internationaal perspectief prof. dr. Geert Bouckaert Brussel, 12 mei 2005 INSTITUUT VOOR DE OVERHEID 1

2 Structuur van de presentatie 1. Inleiding 2. Externe audit 3. Interne audit 4. Audit comité 5. Interne controle 6. Samenhang van de controlepiramide 7. Uitdagingen voor de modernisering van de controlepiramide 2

3 1. Inleiding: Evoluties in audit en controle Modernisering van begroting en boekhouding vereist ook een modernisering van audit en controle: Controlecascades Single audit A priori Ex post Compliance Performance Economische boekhouding en begroting vereisen aanpassing van audit Evoluties in interne controle (COSO I, COSO II) 3

Single audit A priori Ex post Compliance Performance Economische boekhouding en

4 1. Inleiding: De controlepiramide Verschillen in PERSPECTIEF ONAFHANKELIJKHEID Externe audit RAPPORTERING Interne audit KLEMTOON Toezicht Interne controle Informatie 4

5 1. Inleiding: audit rollen professional base in law professional base in accountancy judge/magistrate giving judgements decisions public accountant producing reports to enhance public accountability and transparency researcher/ scientist creating new knowledge giving information management consultant giving help and advice to public bodies suggesting improvements professional base in economics and social sciences professional base in management studies and business economics Bron: Pollitt, Girre & Lonsdale,

knowledge giving information management consultant giving help and advice to public bodies suggesting improvements professional

6 2. Externe audit: soorten audit ANAO (AU) OAGC (CA) AR (NL) RR (ZW) NAO (VK) GAO (VS) Financiële audit X X X X X X Wettigheidsaudit X X X X X X Performance audit X X X X X X Validering van X X X X jaarverslagen Validering van prestatiemeetsystemen X X 6

Wettigheidsaudit X X X X X X Performance audit X X X X X X

7 2. Externe audit: evolutie naar performance audit (1) Centrale vraag: Hoe zuinig, efficiënt en effectief werden de middelen ingezet? Synoniemen: Value-for-money audit, doelmatigheidsaudit, doelmatigheidsonderzoek Traditie (VS & VK al sinds 1945, Zweden jaren 60) Zowel beleid als beheer Evenwichtsoefening: effectiviteit onderzoeken zonder uitgangspunten van beleid in vraag te stellen 7

Synoniemen: Value-for-money audit, doelmatigheidsaudit, doelmatigheidsonderzoek Traditie (VS &

8 2. Externe audit: evolutie naar performance audit (2) Types van performance audit : beoordeling van Resultaten van overheidsbeleid in de samenleving: effectiviteit van de prestaties Prestaties: omvang en bereik, doorloopsnelheid en tijdigheid, kwaliteit Effecten: wat zijn de doelstellingen? doelbereiking (brutto-effect)? doeltreffendheid (netto-effect)? is het netto-effect substantieel genoeg? kosteneffectiviteit? Voorwaarden binnen de overheid om deze resultaten te realiseren: goed beleid en beheer: Organisatorisch kader: doelstellingen, beleidsinformatie, personeel, Ruimer kader: regelgeving, samenwerking, beleidstheorie, Verantwoordingsinformatie over resultaten: Inhoud verantwoording Kwaliteit van de verantwoording (zie audit van prestatie-informatie) (Bron: Put, 2002) 8

is het netto-effect substantieel genoeg? kosteneffectiviteit?

9 2. Externe audit: evolutie naar performance audit (3) SAI # Performance Audits ANAO (AU): ± ¹/3 financiële middelen ANAO (AU) 47 OAGC (CA) 21 AR (NL) 12 RR (SE) n.a. NAO (VK) 60 GAO (VS) 1000 OAGC (CA): ± ½ financiële middelen GAO (USA): ± ½ financiële middelen NAO (VK): ± ¹/3 financiële middelen Noot: meest recente beschikbare gegevens 9

10 Externe audit: audit van prestatie-informatie Toenemende nood aan nieuwe expertise Audit van jaarverslagen: is voldaan aan de richtlijnen voor jaarlijkse rapportering? Audit van prestatiemeetsystemen: wat is de kwaliteit van de meetsystemen die de jaarrapporetring ondersteunen? Audit van indicatoren: Wat is de geldigheid en betrouwbaarheidvan de indicatoren? Wat is de relevantie van de indicatoren? Wat is het gebruik van de indicatoren? 10

Audit van prestatiemeetsystemen: wat is de kwaliteit van de meetsystemen die de jaarrapporetring ondersteunen?

11 2. Externe audit: organisatie (1) Leiding Angelsaksish model: single head (Au, Ca, VK, VS): Auditor General / Comptroller General Collegiaal model (NL) Drie Auditor Generals (ZW) Organisatiestructuur: Per beleidsdomein / organisatie (CA, NL, VK, VS, ZW) Per audit-type (AU) 11

Collegiaal model (NL) Drie Auditor Generals (ZW)

12 2. Externe audit : organisatie (2) Personeel: tendens naar multisdisciplinariteit, maar CA, VK: dominantie van accountants ZW, NL: dominantie van sociale wetenschappers en economisten # personeelsleden AU, NL, ZW: ± 300 CA, VK: 500 > x <1000 VS: > 3000 Uitbesteden van audits? (AU, VK, VS, ZW) Inbestedingen? (AU, ZW, VK, VS) 12

dominantie van sociale wetenschappers en economisten # personeelsleden AU, NL,

13 3. Interne audit Interne audit diensten op niveau van departementen en agentschappen Soorten audit: Audit van interne controle systemen Financiële audits Wettigheidsaudits Performance audits Beleid interne audit Wet- en regelgeving (Nl, VS, ZW) Vb. Inspector General Act 1978 (VS) Standaarden Vb. Government Internal Audit Standards (VK) Centrale coördinatie Vb. Center of Excellence for Internal Audit (CA) 13

interne audit Wet- en regelgeving (Nl, VS, ZW) Vb. Inspector General Act 1978 (VS) Standaarden Vb.

14 3. Interne audit Rapportage Hoofd Departement / Agentschap VS: Inspector Generals rapporteren daarnaast ook aan Congress Personeel: multisdisciplinair + certified internal auditors (Vb. VK, AU, CA) Ca: ± 365 interne auditors VK: ± 900 interne auditors VS: ± interne auditors 14

multisdisciplinair + certified internal auditors (Vb.

15 4. Audit comité Audit comite verplicht: AU (wettelijk), Ca, VK Audit comité niet verplicht in Nl, ZW & VS Rol: advies aan management met betrekking tot audit en controle Audit planning Evaluatie en opvolging audit resultaten Benoeming hoofd interne audit (AU) Budget interne audit (VK) Samenstelling Voorzitter: Hoofd Departement (AU, CA, NL) / Externe (VK) Hoofd Interne Audit en Finance Director nemen deel Externe auditor als waarnemer (AU) 15

resultaten Benoeming hoofd interne audit (AU) Budget interne audit (VK) Samenstelling Voorzitter: Hoofd

16 5. Interne controle Interne controle: procedures en garanties om de doelstellingen te bereiken Effectiviteit en efficiëntie van de activiteiten Betrouwbaarheid van financiële rapportering Overeenstemming met wet- en regelgeving Goed beheer activa Uniforme interne controle modellen: COSO model (1994): toegepast in Au, ZW & VS Eigen model: Ca, VK Verschillende modellen: NL Rapportage: Vb. «Statement on Internal control» (VK) 16

Overeenstemming met wet- en regelgeving Goed beheer activa Uniforme interne controle modellen: COSO model

17 6. Samenhang van de controlepiramide Externe auditor rapporteert aan Parlementaire «Public Accounts Committee» en wordt geaudit door een onafhankelijke auditor Externe audit gaat na of de interne audit functioneert Interne audit gaat na of het interne controle systeem op orde is Externe audit bouwt voort op interne audit (mits kwaliteitscontrole of eventueel re-audit) Interne audit bouwt voort op interne controle Audit comité als forum voor afstemming Coördinatie instrumenten: uitwisseling van auditplannen, bilaterale overeenkomsten (AU), periodieke bijeenkomsten, gezamenlijke standaarden (VS), 17

audit bouwt voort op interne audit (mits kwaliteitscontrole of eventueel re-audit) Interne audit bouwt voort op interne controle Audit comité als

18 7. Uitdagingen voor de modernisering van de controlepiramide 1. Human Resources Management Selectie van personeel Training van personeel: nieuwe types van audit vereisen nieuwe vaardigheden (Vb. evolutie naar economische boekhouding, Vb. Validering prestatiegegevens) Hoog verloop Ervaring Oplossingen? interdisciplinaire teams, kennisoverdracht door gedeeltelijke uitbesteding, hervorming beloningsbeleid, interne training 18

nieuwe vaardigheden (Vb. evolutie naar economische boekhouding, Vb.

19 7. Uitdagingen voor de modernisering van de controlepiramide 2. Bewaken van de onafhankelijkheid Evenwicht tussen adviserende rol en audit rol Rapportering Financiering Nog in meerdere mate voor interne audit Oplossingen: samenwerking en duidelijke taakafbakening, (grond) wettelijke verankering, aparte financiering, directe verantwoordingslijnen 19

Rapportering Financiering Nog in meerdere mate voor interne audit Oplossingen:

20 Uitdagingen voor de modernisering van de controlepiramide 3. Gebruik van audit en controle in beleid en beheer Uitbouw risiscomanagement Betrekken van managers in risico-analyse Gebruik van auditresultaten in beleids- en beheersbeslissingen Uitbouw operational audit Validering van prestatiegegevens Samenhang tussen audit en evaluatie 20

Betrekken van managers in risico-analyse Gebruik van auditresultaten in beleids- en

21 Referenties Buttery, R., Hurford, C. and Simpson, R.K. (1993) Audit in the public sector. Hertfordshire: ICSA.. Pollitt, C., Girre, X. & Lonsdale, J. (1999). Performance or compliance? Performance audit and public management in five countries. Oxford: Oxford University Press. pp Put, V. (2002). Presentatie Doelmatigheidsonderzoek bij het Rekenhof. Open Opleiding Resultaatgericht Financieel Management. Leuven, 15 maart Sterck, M., Scheers, B. & Bouckaert, G. (te verschijnen 2005) Modernizing the control pyramid: international trends. Leuven: Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen. 21

Vergelijkbare documenten

Studiedag De modernisering van het begroten in België. Brussel, 11 mei 2004

Studiedag De modernisering van het begroten in België Brussel, 11 mei 2004 Internationale trends in overheidsbegroten Prof. dr. Geert Bouckaert A. Internationale trends Inhoud 1. Gebruik van prestatiegegevens