Jochen Mariën C#2012. Leren programmeren in. deel 1. media cvba-vso. campinia

Transcriptie

1 Jochen Mariën C#2012 deel 1 Leren programmeren in campinia media cvba-vso

2

3 Frans, Roger / Jochen Mariën; Geel: Campinia Media cvba - vso, 2013; 226 p; index; 25,5 cm; gelijmd. ISBN: ; NUGI 854; UDC Wettelijk depot België: D/2013/3941/10 Campinia Media cvba - vso Kleinhoefstraat 4 B 2440 GEEL (Belgium) Tel.: (+32) 014/ Fax: (+32) 014/ <info@campiniamedia.be> URL: < Copyright 2012: No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission of the publisher. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, print, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

4

5 Inleiding De taal C is tussen 1969 en 1973 ontwikkeld, met als hoofddoel de programmatie van systeemsoftware. Het is echter een bijzonder populaire taal geworden, waarvoor op elke mogelijke computerarchitectuur compilers te vinden zijn. In de originele versie van C is het echter onmogelijk om met objecten te werken. Objectgeoriënteerd programmeren is een techniek die, bij erg grote maar ook al bij vrij kleine projecten zal leiden tot beter onderhoudbare en begrijpelijkere code. Om dat euvel te verhelpen is in 1979 de taal C++ in de wereld gekomen, al is de naam C++ pas vanaf 1983 in bruik. Ondertussen is bij Microsoft jarenlang gewerkt met de taal BASIC in een aantal varianten. Dit is doorgegroeid tot de Visual Basic 6 in Visual Basic 6 is, net als C++, een object-gebaseerde taal. Dit wil zeggen dat er met objecten kan gewerkt worden, maar dat het niet afgedwongen wordt. Men kan dus perfect programmeren zonder objecten te gebruiken. In 2002 is Microsoft gestart met de.net familie van programmeertalen. Hierbij zat Visual Basic, maar ook C#, die de populaire C++ syntax overneemt. Behalve die syntax zijn er echter weinig overeenkomsten tussen beide talen. De hele.net familie is wel van de grond af objectgeoriënteerd geschreven. Het is dus onmogelijk om een.net programma te schrijven zonder, al dan niet bewust, gebruik te maken van objecten. Het voordeel van de latere versies Visual Basic is altijd geweest dat Microsoft een IDE of Integrated Development Enviroment voorziet. Hierin kunnen programmacode en formulieren naast elkaar ontwikkeld en gecompileerd worden door een simpele druk op de knop. Dat is nu ook toegepast op C#. Doorheen het groeien van de hele.net familie over de verschillende versies, 2003, 2005, 2008, 2010 tot 2012 is C# alsmaar populairder geworden. Nieuwe programma s worden zelden nog in Visual Basic geschreven. Deze cursus over C#is in eerste instantie een cursus programmeren voor lezers die geen of zeer weinig ervaring hebben met het programmeren. In de cursus wordt m.a.w. heel veel aandacht besteed aan de technieken van het programmeren: de basisstructuren (sequentie, selectie, gewone iteratie), de complementaire structuren (iteratie met onderbreking, zelftellende lus, meervoudige selectie), procedures, tabellen, werken met sequentiële bestanden, enz. Het tweede deel van de cursus vertrekt van objectgeoriënteerd programmeren en illustreert de verschillende principes van objectgeoriënteerd programmeren in C#, zoals encapsulation, inheritance en polymorfisme. We gaan in dit deel ook in op gegevensstructuren, collecties, interactie met andere programma s Leren programmeren in C# /2 is een doe-cursus. Dit betekent dat je de cursus doorneemt terwijl je voor de computer zit. Je neemt per hoofdstuk de cursustekst door. Daarna maak je de oefeningen die achteraan elk hoofdstuk zijn opgenomen. De voorbeelden uit dit boek zijn te downloaden op bij de infofiche van dit boek. Eventuele errata zullen ook daar verschijnen.

6 Ik hoop dat deze cursus je vertrouwd mag maken met het programmeren en met C# Indien je opmerkingen hebt die een latere uitgave kunnen verbeteren, kan je die steeds kwijt aan de auteur. Dit boek is een vertaling van het boek Programmeren in Visual Basic door Roger Frans. Een groot deel van de structuur is dan ook overgenomen van hem, waarvoor dank. Jochen Mariën augustus 2012

7 Programmeren en programmeertalen - 3 Afspraken Programmeren is niet de eerste activiteit die je uitvoert als je met een computer werkt. Wij veronderstellen in deze cursus dan ook dat je in de Windows-omgeving kunt werken. Termen als klikken, dubbelklikken en slepen worden in deze cursus dus niet meer uitgelegd. In de volgende hoofdstukken leren we aan de hand van concrete voorbeelden C# kennen. We veronderstellen dat je de voorbeelden op de computer uittest. De acties die je als gebruiker stapsgewijs moet volgen, worden als volgt genoteerd. Je geeft je wachtwoord in. Dit wachtwoord wordt niet op het scherm getoond. Je krijgt enkel sterretjes (*) te zien. Je klikt op de knop OK om te bevestigen. Het pijltje geeft aan dat er van jou iets verwacht wordt. Na het pijltje wordt omschreven wat je moet doen. Indien je meerdere menukeuzes moet maken, duiden we dit als volgt aan: Kies File / New Project. Dit betekent dat je klikt op de menukeuze File en dat je daarna klikt op de menukeuze New Project. Je mag de menukeuzes natuurlijk ook met sneltoetsen openen. Indien je tekst letterlijk moet intypen, wordt dit in een ander lettertype weergegeven: Typ Dit moet je letterlijk intypen. Per hoofdstuk download je best de voorbeeldbestand van Zo kan je alle voorbeelden zelf uitvoeren en uittesten. Je maakt ook een map Csharp Oef aan waarin je de voorbeelden en oefeningen die je zelf uitwerkt, plaatst. We verwijzen naar deze map als de oefeningenmap.

8

9 Inhoudsopgave INLEIDING... 1 AFSPRAKEN... 3 INHOUDSOPGAVE PROGRAMMEREN EN PROGRAMMEERTALEN Inleiding Algoritmen Programma en programmeren Systeemanalyse Categorieën en karakteristieken van programmeertalen Machinetalen Lagere programmeertalen of assemblertalen Hogere programmeertalen Vertaalprogramma s NET De oorsprong Het.NET Framework Microsoft Visual Studio Procedureel en modulair programmeren Ongestructureerd programmeren Procedureel programmeren Modulair programmeren Objectgeoriënteerd programmeren KENNISMAKEN MET C# Inleiding Creatura (H02VB01) Probleemdefinitie Probleemanalyse Schema in pseudocode Bronprogramma en korte bespreking Microsoft Visual Studio 2012 starten Een nieuw project maken Creëren van een nieuw project Windows Form Designer Solution Explorer Het eigenschappenvenster De toolbox De gebruikersinterface maken Een object toevoegen door te klikken Een object toevoegen door te dubbelklikken Verplaatsen van een object Een object toevoegen door het te kopiëren Een object verwijderen De eigenschap Name van een formulier instellen De eigenschap Text instellen Tekstvakken aanbrengen Selectie van meerdere objecten De oplossing en het project bewaren Het programma uitvoeren Een opdrachtknop of button Programmacode toevoegen... 38

10 6 - Leren programmeren in C# / Het venster voor programmacode IntelliSense Alle voorkomens Niet gebruikte variabelen Commentaar Declaratie van variabelen De waarde uit een tekstvak lezen Een waarde in een tekstvak plaatsen Een syntaxisfout Het voorbeeld verder afmaken Variabelen Een variabele Gegevenstypes Deling van kommagetallen Declareren van variabelen Operatoren Rekenkundige operatoren Operatoren voor tekenreeksen Typeconversie Een Console-applicatie Programmacode Consolekleuren Read en Write Oefeningen DE SELECTIE Inleiding CreaTura (H03VB01) Probleemdefinitie Probleemanalyse Schema De selectie Definitie en betekenis Eenzijdige selectie Het programma Het if-statement Het switch-statement Logische uitdrukkingen Relationele operatoren Samengestelde logische uitdrukkingen en logische operatoren Constanten en constantendeclaratie Een tweede voorbeeld (H03VB02) Probleemstelling Probleemanalyse Schema Programmacode De operatoren +=, -=, Een Windows-toepassing Probleemdefinitie (H03VB03) De gebruikersinterface Bronprogramma Tabvolgorde en tabulatorstops De klasse Math Namespaces Methoden en eigenschappen van de klasse Math De functie Round() Raadspelletje (H03VB04)... 74

11 Inhoudsopgave Probleemdefinitie Probleemanalyse Pseudocode Bronprogramma en korte bespreking Ontwerpen van het formulier Oefeningen DE GEWONE ITERATIE Inleiding CreaTura (H04VB01) Probleemdefinitie Probleemanalyse Schema De gewone iteratie Het programma De iteratie While Som van getallen (H04VB02) Probleemdefinitie Probleemanalyse Schema Bronprogramma Samengestelde intrest (H04VB03) Probleemdefinitie Probleemanalyse Schema Het bronprogramma De interface maken Oefeningen EEN FOUTJE MEER OF MINDER Inleiding Syntaxisfouten Eventhandlers wegwerken Run time fouten Een eerste voorbeeld (H05VB02) Een tweede voorbeeld (H05VB03) Logische fouten Voorbeeld (H05VB04) Debuggen van een programma (H05VB05) _Step Into Een breakpoint Step Over Step Out Een onderbrekingspunt verwijderen Enkele handige vensters Het venster Autos Het venster Watch Het venster Immediate Gestructureerde foutafhandeling Bestand niet gevonden (H05VB06) Probleemdefinitie Programmacode Ontwerp van het formulier Het bestand is niet beschikbaar Foutafhandeling MessageBox.Show (H05VB07) De methode Show van de klasse MessageBox Resultaat van de methode Show

12 8 - Leren programmeren in C# / Delen door 0 (H05VB08) Probleemdefinitie Programmacode Ontwerp van het formulier Foutboodschap van het framework Oefeningen DE ITERATIE MET TELLER Inleiding Het voorbeeld Optelsommen (H06VB01) Probleemstelling De iteratie met teller Definitie en betekenis Enkele voorbeelden Het programma Declaratie Random getallen De for-lus De berekening Controle Tonen van de resultaten Bijkomende voorbeeld (H06VB02) Stapgrootte 0, Stapgrootte 0, Negatieve stapgrootte Geneste lus Figuren (H06VB03) Probleemstelling Project Resources Timer Dynamisch een afbeelding laden Volledige programma Oefeningen DE ITERATIE MET ONDERBREKING Inleiding Invoercontrole (H07VB01) Probleemstelling Datumfuncties Gebruik van TryParse Gebruik van Substract Volledige programma Voorbeeld van Do-While (H07VB02) Probleemdefinitie Probleemanalyse Inlezen tot X Volledige programma Oefeningen BIJKOMENDE FORMULIERCONTROLS Inleiding Startformulier (H08VB01) Formulieropbouw Checbox ULA Radiobuttons verwerken Radiobuttons uitlezen Gegevens invoeren Volledige programma

13 Inhoudsopgave BMI (H08VB02) Formulieropbouw Numerieke invoervelden Berekening van de BMI Over het programma Het menu Volledige programma Kleurenkiezer (H08VB03) Formulierontwerp Afsluiten van het programma Initialisaties Een kleur aanpassen Maximumwaarde van schuifbalken Het char datatype Van ASCII tot ANSI naar UNICODE Omzetten (H08VB04) Oefeningen FUNCTIES Inleiding Benaming Procedure Functie Operatie Methode Eventhandler Naamgeving Backend en frontend Een voorbeeld van een functieprocedure (H09VB01) Het programma zelf De functie willekeuriggetal Functie zonder returnwaarde en parameters (H09VB02) Het programma De functie toonfoutmelding Functie zonder parameters (H09VB02) De functie GetInt_v De recursieve functie GetInt_vRecursief Functie met parameters Functie met optionele parameters De functie GetInt_V Functie met referentieparameters (H09VB03) Oefeningen ARRAYS Inleiding Engelse woorden oefenen (H10VB01) Arrays gebruiken FAQ Grenzen van een array Merk op dat er als parameter het getal 0 wordt meegegeven. Dit is omdat we de eerste dimensie van de array aanspreken. Dimensies van arrays komen voor bij het volgende deel van dit hoofdstuk, 10.4 Volledige programma Volledige programma Afdrukken van een array (H10VB02) Array overlopen met een for-lus Array overlopen met een foreach-lus Volledige programma

14 10 - Leren programmeren in C# / Tweedimensionale arrays Rectangular of jagged Arrays vullen Alles afdrukken Gemiddelde per student Gemiddelde per vak Grotere arrays Oefeningen SEQUENTIËLE BESTANDEN Inleiding Terminologie Namespace System.IO Bestandslocatie Engelse woorden oefenen (H11VB01) Het bestand Bestanden uitlezen Woorden oefenen Sequentiële bestanden lezen Voorafgaand werk Gegevens uitlezen Gegevens wegschrijven Bestand bestaat Stringfuncties ToUpper() en ToLower() Substring() PadLeft() en PadRight() new String() Length Contains() IndexOf(), LastIndexOf() Trim() Remove() Insert() Replace() IsNullOrEmpty() en IsNullOrWhiteSpace() Split() Uitbreiding van het voorbeeld (H11VB02) Ontwerp van de toepassing Tweede formulier Tekstvakken leegmaken Bestand wegschrijven Programmacode bij Bestand / Afsluiten Programmacode bij Bestand / Openen Programma bij Bestand / Opslaan als Programmacode bij Bestand / Opslaan Programmacode bij Bestand / Nieuw Toevoegen en verwijderen van een item uit de keuzelijst Oproepen van een tweede formulier Bij het laden van het formulier FrmTesten Sluiten van het formulier FrmTesten De knop Controle Oefeningen GROEPSONDERBREKING Inleiding Groepsonderbreking (H12VB01) Inleidend voorbeeld Analyse van het programma

15 Inhoudsopgave Programmacode Groepsonderbreking op twee niveaus (H12VB02) Jackson-schema en uitwerking in pseudocode Bronprogramma Oefeningen TREFWOORDENREGISTER... FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.