Juryrapport Waterinnovatieprijs 2012

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Juryrapport Waterinnovatieprijs 2012"

Transcriptie

1 Juryrapport Waterinnovatieprijs 2012

2 Inhoudsopgave Vooraf 1. Categorie Bedrijven 4 2. Categorie Overheden 6 3. Categorie Belangenorganisaties & particuliere initiatieven 9 4. Categorie Waternet 11 Bijlage I: Jury Waterinnovatieprijs 2012 Bijlage II: Secretariaat 1

3 Vooraf De Unie van Waterschappen heeft op 28 november 2012 voor de eerste keer de Waterinnovatieprijs uitgereikt, een landelijke prijs voor vernieuwende waterinitiatieven die toepasbaar zijn binnen de taken en verantwoordelijkheden van de waterschappen. De landelijke Waterinnovatieprijs komt voort uit de AGV Waterinnovatieprijs die zes jaar achter elkaar door Waterschap Amstel, Gooi en Vecht is uitgereikt. De Unie van Waterschappen benadrukt met de Waterinnovatieprijs het nationale belang van innovaties op het gebied van water, het belang van onderling samenwerken en het delen van best practices. Inzenders hebben hun projecten digitaal ingestuurd via de website: Het secretariaat heeft in de categorieën Waternet, Bedrijven, Overheden en Belangenorganisaties & particuliere initiatieven maar liefst 156 inzendingen ontvangen. De inzendingen zijn door de jury met ondersteuning van een professionele prejury beoordeeld op basis van de bijdrage die zij leveren aan de waterkwaliteit en waterveiligheid en op basis van de gestelde criteria kwaliteit en innovatie. De nadruk van de beoordeling heeft voornamelijk op het innovatieve karakter en de toepasbaarheid van de inzending gelegen. De jury, onder leiding van Jacqueline Cramer (directeur Utrecht Sustainability Institute en hoogleraar Duurzaam Innoveren Universiteit Utrecht), heeft met veel plezier en interesse de innovatieve waterprojecten die vaak schitteren in stilte beoordeeld. Het palet van genomineerden geeft een mooi beeld van waar de Nederlandse watersector sterk in is. Nederland weet nog steeds te innoveren in klassieke baggerwerkzaamheden, we passen de meest moderne technologie toe voor waterbescherming en we polderen steeds opnieuw. Nederland weet blijvend op verfrissende wijze draagvlak te krijgen voor grote infrastructurele veranderingen en nieuwe verdienmodellen te creëren voor innovaties bij waterzuivering. De jury is trots op de winnaars en de genomineerden en onder de indruk van de verscheidenheid aan oplossingen. De Waterinnovatieprijs biedt een prachtig podium om waterinnovaties onder de aandacht te brengen en de BV Nederland te profileren. De diversiteit van de inzendingen was groot en de meest in het oog springende projecten lagen dicht bij elkaar, toch is de jury er in geslaagd om unaniem tot de benoeming van de genomineerden en winnaars in de verschillende categorieën te komen. De juryleden hebben zich onthouden van stemming bij projecten waar ze bij betrokken zijn. Op de volgende pagina s worden de genomineerde inzendingen kort beschreven en leest u het commentaar van de jury. Utrecht, 19 november

4 De jury heeft de volgende criteria gehanteerd: Kwaliteit: Is het project klantgericht, duurzaam, uitvoerbaar, kostenbewust en is het ook toepasbaar voor anderen? Innovatie: Is het project vernieuwend en origineel ten opzichte van het bestaande aanbod? De Waterinnovatieprijs biedt een brede basis om projecten of ideeën in te dienen. Inzendingen mogen al uitgevoerd zijn of in de komende jaren nog uitgevoerd worden. De omvang van de projecten is niet van belang; een kleinschalig project kan net zo relevant en innovatief zijn als een grootschalig project. Wel moet het innovatieve project, product, initiatief of idee toepasbaar zijn binnen de taken en verantwoordelijkheden van de waterschappen; de zorg voor droge voeten, schoon en voldoende water. 3

5 1. Categorie Bedrijven In deze categorie zijn drie genomineerden benoemd, waarvan één winnaar. 1.1 Project: DMC Systeem Inzender: Landustrie Sneek bv, VolkerWessels Telecom bv Landustrie Sneek BV en VolkerWessels Telecom BV hebben samen een systeem ontwikkeld voor het monitoren en bewaken van dijklichamen. Beide partijen zijn tijdens de ontwikkelingsfase ondersteund door kennisinstituten als TNO, Deltares en Stichting IJkdijk. Het DMC systeem (Dijk Monitoring en Conditionering) gebruikt geavanceerde sensortechnologie. Het sensorsysteem meet zeer nauwkeurig de waterspanning en de temperatuur in het dijklichaam. De glasvezelkabels met speciaal ontwikkelde sensoren en filterbuizen worden door horizontaal gestuurde boring in de dijk aangebracht. Bij stijging van het waterpeil kan gecontroleerd overtollig water worden onttrokken aan de dijk met behulp van pompen in de filterbuizen. Bij verdroging van de dijk kan juist water worden toegevoerd in de dijk. Sensortechnologie is een bijzonder interessante technologie die bij dit project wordt ingebracht in een bestaand systeem. De gebruikte technieken zijn weliswaar niet nieuw en al een aantal jaren in ontwikkeling, maar de toepassing ervan is zeer innovatief. In dit project gaat het niet alleen om het monitoren van de stabiliteit van de dijk, maar kan er ook direct worden ingegrepen als de meetwaarden daartoe aanleiding geven. Dit betekent dat er potentiële schade als gevolg van het falen van de keringen kan worden voorkomen. Het innovatief monitoren van dijken vindt de jury van groot belang. Het sensorsysteem is prijzig, maar het reconstrueren van dijken is aanzienlijk duurder. Deze toepassing kan een belangrijke bijdrage leveren aan de veiligheid en kwaliteit van dijken en aan de kostenreductie van dijkbeheer. 1.2 Project: AWZI Tilburg, gezamenlijke duurzame industriële afvalwaterzuivering Inzender: FUJIFILM Europe B.V., Coca-Cola Enterprises Nederland B.V., International Flavors & Fragrances B.V., Agristo B.V., Waterschap De Dommel en NWB Tilburg B.V. Vier grote bedrijven in de regio Tilburg hebben in samenwerking met waterschap De Dommel een contract getekend met NWB Tilburg (nieuw opgerichte project entiteit namens RWB Afvalwater) voor de realisatie van een gezamenlijke industriële afvalwaterzuivering. Deze zal voorjaar 2014 operationeel zijn. In de zuivering worden afvalwaterstromen van de verschillende bedrijven op een efficiënte en doelmatige manier gecombineerd waarbij in het bijzonder rekening is gehouden met de diverse bedrijfsspecifieke stoffen die elkaar ondersteunen in het zuiveringsproces. Deze gezamenlijke waterzuivering (AWZI) brengt maatschappelijke-, milieu- en financiële voordelen met zich mee. 4

6 Dit is een prachtig voorbeeld van een bedrijfsoverstijgende samenwerking in ecologische en economische zin. Er is veel vertrouwen tussen de bedrijven, waardoor er een sterk business model is ontstaan. De jury vindt de samenwerking tussen deze bedrijven voor de reiniging van hun afvalwater de grote vernieuwende factor. Ook waardeert zij de schaalverkleining en de bijdrage die de samenwerking kan leveren aan een duurzame waterbenutting in de waterketen. Dit project is een goed voorbeeld voor andere AWZI s. 1.3 Project: Hillblock Inzender: Hill Innovations bv Het Hillblock is een betonnen taludblok dat door een tal van unieke eigenschappen zorgt voor een bovengemiddelde stabiliteit en een significant sterkere golfremming. Door toepassing van het Hillblock hoeven dijken minder, of soms helemaal niet, te worden verhoogd om toch aan de algemeen gestelde veiligheidsnormen te voldoen. Milieutechnisch biedt het Hillblock eveneens voordelen: voor de betonzuil is 30% minder beton nodig dan voor bestaande dijkstenen. Het Hillblock is een traditioneel ingenieus product, een mooie en oplossingsgerichte innovatie in de Nederlandse dijkenbouw. De verbeterde golfremming in kustgebieden is van groot belang en kan voorkomen dat de dijken opgehoogd moeten worden. De jury ziet vooral potentie in de aanpak van die gebieden waar golfoploop plaatsvindt, met name bij kustversterking en ziet het als een interessant exportartikel. Winnaar in de categorie Bedrijven: De nominaties in overweging nemend heeft de jury tot winnaar in de categorie Bedrijven uitgeroepen: DMC Systeem van Landustrie Sneek bv en VolkerWessels Telecom bv. 5

7 2. Categorie Overheden In deze categorie zijn drie genomineerden benoemd, waarvan één winnaar. 2.1 Project: LiveDijk Utrecht Inzender: Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Stichting IJkdijk Rijkswaterstaat Regionale Dienst Utrecht, Provincie Utrecht, STOWA, TNO en AGT Group Netherlands Twee dijken in de provincie Utrecht, de Grechtdijk in Woerden en de Westelijke Voorhavendijk in Nieuwegein, worden gedurende twee jaar in de gaten gehouden met een realtime monitoringsysteem van sensoren in dijken. Het monitoringsysteem geeft informatie over de sterkte en de belasting van de dijk. Door automatische detectie van onverwachte meetwaarden worden beheerders en bestuurders automatisch gealarmeerd door een zogenoemd early warning mechanisme. Doel van het project is dijkbeheer effectiever te maken door te onderzoeken in hoeverre dijkonderhoud beter en efficiënter kan met besparingen op dijkonderhoud en dijkverbeteringen. Nevendoelen zijn om te onderzoeken of met sensorinformatie beter kan worden getoetst op geldende normen en de veiligheid kan worden vergroot voor mensen, dieren en economie in de regio. Het project is onderdeel van het LiveDijk-concept van Stichting IJkdijk*. Deze projecten worden op verschillende plaatsen in Nederland opgezet om meer ervaring op te doen met innovatieve dijkmonitoring. Betrokkenheid van de zogenoemde gouden driehoek (bedrijven, overheden en kennisinstellingen) is hierin essentieel. LiveDijk Utrecht is een mooi voorbeeld van een dergelijke samenwerking. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Rijkswaterstaat dienst Utrecht, Provincie Utrecht, STOWA, de kennisinstellingen TNO en Deltares, de bedrijven AGT International, Alert solutions en TenCate, en Stichting IJkdijk werken samen om meer ervaring op te doen met monitoring van dijken. Iedere organisatie gebruikt de opgedane kennis in haar eigen beleid en bedrijfsvoering. *Stichting IJkdijk is een samenwerking tussen Deltares, TNO, N.V. NOM, STOWA, Sensor Universe en het Nederlands bedrijfsleven. De jury beloont graag de inzet van Stichting IJkdijk binnen het LiveDijk-concept. De stichting is de motor achter het verbinden van traditionele waterbouwkundige kennis met de onbegrensde mogelijkheden van de sensortechnologie en ICT. Hiermee staat het aan de wieg van een revival van het meten en monitoren (modern schouwen) van de daadwerkelijke toestand van onze waterkeringen. Ook is de jury van mening dat hierdoor weer nieuwe inzichten en kennis ontwikkeld wordt die benut kan worden in de ontwerp en toetsrichtlijnen. Het innovatief monitoren van dijken vindt de jury van groot belang. LiveDijk Utrecht is een interessante innovatie die vooralsnog gericht is op onderzoek, maar een geweldige potentie heeft om tot de ontwikkeling te komen van betere beheersconcepten en early warning systemen. 6

8 2.2 Project: WATERSCHOON Inzender: Wetterskip Fryslân, Gemeente Súdwest-Fryslân, Woningstichting de Wieren, DeSaH bv en STOWA Waterschoon is een pilotproject dat zich richt op een doelmatige en duurzame waterketen. De samenwerkingspartners hebben een duurzaam en innovatief waterzuiveringssysteem aangelegd in de wijk Noorderhoek in Sneek. Het afvalwater van 232 nieuwbouwwoningen wordt aan de bron gescheiden ingezameld en schoongemaakt in een kleine zuiveringsinstallatie in de wijk. Alle woningen krijgen een aansluiting op het Waterschoonsysteem. Dit betekent dat ze worden voorzien van vacuümtoiletten en keukenvermalers voor groente- en fruitafval. Organisch afval wordt samen met toiletwater (zwartwater) ingezameld middels een vacuümsysteem. Het huishoudelijke afvalwater (grijswater) wordt direct vanuit de woning gescheiden afgevoerd. Het zwartwater en het grijswater, ook wel reststromen genoemd, worden apart van elkaar in een lokale zuiveringsinstallatie schoongemaakt en vervolgens geloosd op het hemelwaterriool. De installatie zorgt daarnaast voor energieproductie in de vorm van biogas en warmteterugwinning uit het gezuiverde afvalwater. De vrijgekomen energie wordt gebruikt voor het verwarmen van de woningen. Ook worden in de lokale zuiveringsinstallatie grondstoffen uit de reststromen omgezet naar kunstmest en worden stoffen als medicijnresten en hormoon verstorende stoffen uit de reststromen verwijderd. Dit is een geweldige vernieuwing voor bouwend Nederland, een innovatief, integraal en kleinschalig concept met een grote duurzaamheidswaarde. Energieopwekking, hergebruik van reststoffen en waterzuivering komen hier samen. Waterschoon heeft zich in de praktijk bewezen en is een voorbeeldfunctie voor andere nieuwbouwwijken. Het verdient een compliment dat de partijen voor een geheel ander concept hebben durven kiezen, waarmee er in Nederland een showcase is ontstaan. Daarnaast is Waterschoon een prachtig exportartikel. 2.3 Project: Defoamer, duurzaam drijflaag vrij zonder chemicaliën Inzender: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Clear Water Equipment Een drijflaag op de Rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI) kan de bedrijfsvoering verstoren. De drijflaag onderscheidt zich van de rest van de installatie en kan in principe mechanisch worden afgeroomd. Vooralsnog was er geen handzame, betrouwbare installatie voorhanden die 24 uur per dag onbemand werkt. De Defoamer kan tegen relatief lage kosten mobiel en snel ingezet worden tegen storende drijflagen. De drijflaag wordt direct afgevoerd naar de bestaande slibverwerking of slibopslag en er hoeft geen extra nabehandeling van het slib te worden aangeschaft. Omdat er geen drijflaag meer aanwezig is, spoelt deze ook niet meer uit naar nabezinktanken en vetputten waardoor er geen verstoppingen meer plaatsvinden en het beheer van de RWZI eenvoudiger en betrouwbaarder is geworden. Het chemicaliënverbruik loopt met de inzet van de Defoamer drastisch terug en hiermee ook het potentiële energieverbruik. 7

9 Dit is een zeer goed toepasbaar en innovatief product. De Defoamer levert een belangrijke bijdrage aan het milieu. Door een simpele ingreep kunnen chemicaliën en bijbehorende aluminium-emissie drastisch worden gereduceerd. De jury waardeert de kostenbesparing en de snelle terugverdientijd. Winnaar in de categorie Overheden: De nominaties in overweging nemend heeft de jury tot winnaar van de categorie Overheden uitgeroepen: WATERSCHOON van Wetterskip Fryslân, Gemeente Súdwest-Fryslân, Woningstichting de Wieren, DeSaH bv en STOWA. 8

10 3. Categorie Belangenorganisaties & particuliere initiatieven In deze categorie zijn drie genomineerden genoemd, waarvan één winnaar. 3.1 Project: Rivierverruiming Overdiepse polder Inzender: Belangenvereniging Overdiepse Polder In tijden van extreem hoogwater is de Bergsche Maas een bedreiging voor dorpen en steden langs de rivier. Belangenvereniging Overdiepse Polder heeft in een vroeg stadium initiatief genomen door zelf een plan op te stellen nog voordat overheden concrete maatregelen hadden uitgewerkt. Doel van het terpenplan is het helpen voorkomen van overstroming in bovenstrooms gelegen stedelijk gebied en tegelijkertijd de polder te behouden voor toekomstbestendige agrarische activiteiten. Het terpenplan is samen met de provincie Noord- Brabant uitgewerkt en onderdeel geworden van het Rijksprogramma Ruimte voor de Rivier. Op dit moment wordt het plan uitgevoerd door Waterschap Brabantse Delta. De eerste boerderij op de terp is opgeleverd en vijf bewoners zijn verhuisd naar hun nieuwe boerderij buiten de polder. De jury is erg te spreken over deze innovatieve toepassing van een eeuwenoud idee en de goede samenwerking. Dit is een prachtige sociale innovatie. Geen hakken in t zand, maar de kansen pakken. De oplossing is vernieuwend en draagt in grote mate bij aan een maatschappelijk geaccepteerde oplossing voor waterbeheer. Dit aansprekende project is een icoon voor het werkelijk participatief tot stand komen van rijksdoelstellingen. In de oorspronkelijke Planologische Kernbeslissing voor Ruimte voor de Rivier was doelbewust ruimte gegeven aan de regionale en lokale partijen om met nieuwe en eigen oplossingen te komen binnen de randvoorwaarden van tijd en budget. Dit project bewijst dat inventiviteit in de samenleving aangeboord kan worden en dat burgerparticipatie tot deze doorbraak heeft geleid. 3.2 Project: Kikkerstrip in combinatie met putklep Inzender: RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) in samenwerking met Waternet Tijdens de trek vanuit de winterslaapplaatsen naar de voortplantingswateren en vice versa komen amfibieën in groten getale in straatkolken terecht. Zij kunnen deze niet meer verlaten en komen uiteindelijk door verdrinking, honger of uitputting om in het rioolstelsel. In 2011 zijn in een landelijke proefopstelling bij RAVON drie typen uitklimvoorzieningen getest met levende dieren. Hieruit is gebleken dat amfibieën uitstekend de aangeboden uitklimvoorzieningen weten te gebruiken, waardoor wordt voorkomen dat amfibieën in straatkolken vast komen te zitten en sterven. In tegenstelling tot tijdelijke roosters vóór of onder de openingen van kolkdeksels, die in enkele Nederlandse gemeenten worden gebruikt om het aantal slachtoffers te verminderen, kan de combinatie van een kikkerstrip met een putklep blijvend in een kolk geplaatst worden. 9

11 Het jaarlijks opnieuw plaatsen en weghalen van voorzetroosters of gazen strips onder platte kolken vraagt van waterbeheerders extra tijdsinspanning die met deze combinatie wordt vermeden. Dit is een mooie en concrete oplossing voor het voorkomen van sterfte van amfibieën door het vast komen te zitten in straatkolken en een goede aanvulling op de innovatieve putklep. Het is een sympathieke innovatie, die een nog relatief onbekend probleem aan de kaak stelt. Het project heeft minder betekenis voor de watersector dan andere inzenders. 3.3 Project: Landbouw Op Peil Inzender: Waterschappen uit het deelstroomgebied Rijn-Oost, provincies, LTO- Noord en het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I) Landbouw op Peil Oost-Nederland bestaat voor het merendeel uit hogere, vrij afwaterende zandgronden. De klimaatverandering zorgt voor een toenemende kans op extreme regenval en extreme droogte. Voor de landbouwsector in dit gebied is het een hele uitdaging om een rendabele bedrijfsvoering te handhaven. Om grip te houden op het gewenste waterpeil onderzoeken de waterschappen uit het deelstroomgebied Rijn-Oost, provincies, LTO-Noord en het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I) samen met individuele agrarische bedrijven welke maatregelen in de praktijk werken. Zo kunnen we in de toekomst inspelen op de veranderende omstandigheden en de schade door droogte en vernatting van gronden beperken. De jury vindt de doelstellingen van deze mooie samenwerking duidelijk en relevant. Landbouw Op Peil is een interessant initiatief dat nog in ontwikkeling is. Vooral de inzet van de kennis van agrariërs wordt zeer gewaardeerd. De jury kijkt uit naar oplossingsrichtingen of vernieuwende oplossingsideeën. Een samenwerking met een kennisinstelling zou de innovatiekracht kunnen vergroten. Winnaar in de categorie Belangenorganisaties & particuliere initiatieven: De nominaties in overweging nemend heeft de jury tot winnaar in de categorie Belangenorganisaties & particuliere initiatieven uitgeroepen: Rivierruiming Overdiepse polder van Belangenvereniging Overdiepse Polder. 10

12 4. Categorie Waternet In deze categorie zijn drie genomineerden benoemd, waarvan één winnaar. 4.1 Project: Slim ontgravingsmodel voorkomt afvoer schone grond Inzender: Waternet, Hussem Consultancy, Stema Systems, diverse adviesbureaus Voor het baggeren en schoonmaken van de Vecht is een innovatieve methodiek en technologie ontwikkeld om de vervuilingsgrens in de sliblaag te bepalen. De innovatie bestaat uit toepassing van een akoestische techniek (seismiek) om informatie uit boringen en chemische analyses naar een ruimtelijk- en ontgravingsmodel te vertalen. De jury vindt dit model een innovatief uitvoeringsproject. Het is een slimme combinatie van bestaande- en nieuwe technieken en het levert grote praktische voordelen op. Door de nauwkeurige bepaling van het scheidingsvlak is het mogelijk om selectiever te ontgraven. Dit levert vooral bij een onregelmatige bodem (zoals bij rivierafzettingen) een reductie op van de hoeveelheid verontreinigde baggerspecie om een schone bodem te verkrijgen. Ook wordt voorkomen dat schoon materiaal onterecht wordt gebaggerd en verwijderd. Het model is toepassingsgericht, bespaart energiekosten en heeft een economisch effect. Dit is een project dat zijn waarde reeds in de praktijk heeft bewezen. 4.2 Project: Tijdreeksgestuurde zuurstofmaatregelen Amsterdam Inzender: Waternet Het Amsterdamse stadswater wordt in de zomer al decennia standaard doorgespoeld met IJmeerwater om zuurstofloosheid tegen gegaan. Het is van belang om de doorspoelmaatregel (of welke alternatieve maatregel dan ook) te kunnen inzetten juist wanneer het nodig is. Idealiter wordt het zuurstofgehalte voorspeld en wordt zo een maatregel alleen ingezet als dat nodig is. Dit lijkt met een innovatieve en betrekkelijk eenvoudige aanpak mogelijk. Er is een test uitgevoerd met tijdreeksanalyse en statistiek. Hierbij wordt niet gekeken naar processen via numerieke modellering, zoals in water- en rioolbeheer gebruikelijk is. Er wordt alleen gezocht naar relaties tussen verschillende gemeten parameterreeksen. Voor de test zijn tijdreeksen van watertemperatuur, luchttemperatuur, neerslag, wind, percentage zon en instraling gebruikt om een tijdreeks van gemeten zuurstof te verklaren. De resultaten van de eerste test bleken niet alleen het zuurstofverloop goed te simuleren, maar gaven ook aan dat in de testperiode (in 2010) bij een dalende zuurstoftrend is doorgespoeld, terwijl het zuurstofgehalte zich autonoom ook had hersteld. Bij de verdere uitwerking wordt getoetst aan een langere, volledigere dataset met meerdere parameters, waaronder de riooloverstorten. Bij succes kan het voorspellende systeem operationeel gemaakt worden ten behoeve van het gericht inzetten van zuurstofverhogende maatregelen in Amsterdam. 11

13 De aanpak is universeel en nauwelijks systeemspecifiek en zal daardoor vrij eenvoudig vertaalbaar zijn naar andere watersysteem. De jury waardeert de toepassing van bekende technieken in een nieuw gebied. Dit project heeft een goede toepasbaarheid; een zuurstof voorspellend systeem is een praktische toepassing voor water- en rioolbeheer. Het project zit nog wel in een onderzoeksfase. 4.3 Project: Sturing van het baggerproces door Insitu meting Inzender: Waternet, Tauw bv Traditioneel wordt de verontreiniging van sliblagen bepaald door het nemen van monsters en bepaling van verontreiniging in een laboratorium. Bij het saneren van de sterk verontreinigde waterbodem van de Utrechtse Vecht maakt Waternet gebruik van de XRF-meter voor het bepalen van de zware metalen. Deze toepassing leidt tot een snelle bepaling van de samenstelling aan zware metalen van de bodem. De techniek is nog niet eerder bij baggeren toegepast. De techniek levert een beter inzicht op van de laagscheiding (vuil-schoon) en maakt direct ingrijpen en sturen van het baggerproces mogelijk. De jury vindt dit een mooie nieuwe toepassing, technisch heel slim. Het voorstel is kostenbewust en uitstekend uitvoerbaar. Winnaar in de categorie Waternet: De nominaties in overweging nemend heeft de jury tot winnaar in de categorie Waternet uitgeroepen: Slim ontgravingsmodel voorkomt afvoer schone grond van Waternet, Hussem Consultancy, Stema Systems, diverse adviesbureaus. 12

14 Bijlage I: Jury Waterinnovatieprijs 2012 De jury bestaat uit de volgende leden: Voorzitter mevrouw prof. dr. J.M. Cramer Directeur Utrecht Sustainability Institute en hoogleraar Duurzaam Innoveren Universiteit Utrecht Leden dr. A.A. Dijkhuizen Voorzitter Raad van Bestuur Wageningen UR drs. F. Heemskerk Lid Raad van Bestuur Royal HaskoningDHV prof. dr. F.A. Nelissen Hoogleraar internationaal milieurecht Rijksuniversiteit Groningen en zeemilieurecht Universiteit van Amsterdam Mevrouw ir. A.G. Nijhof MBA Directielid Tauw Groep bv De prejury bestaat uit de volgende leden: Bram Rosenbrand Beleidsmedewerker Innovatie en bestuurlijke Vernieuwing bij Unie van Waterschappen Frans van den Berg Projectleider Dijkverbetering bij Waterschap Rivierenland George Zoutberg Technisch adviseur Beleid en Onderzoek bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Jan Koedood Hoofd Beleid bij Waternet (Waterschap Amstel, Gooi en Vecht) Pjottr Hatzmann Adviseur Waterschap Amstel, Gooi en Vecht 13

15 Bijlage II: Secretariaat Het secretariaat van de Waterinnovatieprijs 2012 is gevestigd bij: EPP public relations Postbus SG Utrecht tel. (030) fax. (030) Voor de pers: Het juryrapport is digitaal beschikbaar via en U kunt eveneens fotomateriaal van de genomineerde projecten opvragen. Contactpersoon voor meer informatie: Judith de Jong, Unie van Waterschappen, jjong@uvw.nl of (070)

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-

Nadere informatie

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar

Nadere informatie

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor?

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water, gezuiverd afvalwater en stevige dijken. De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water,

Nadere informatie

60 Slimme dijken. Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping. Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep

60 Slimme dijken. Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping. Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep 60 Slimme dijken Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep De indiener geeft in de kolom informatie van de indiener

Nadere informatie

WAT WIJ WILLEN MET WATER

WAT WIJ WILLEN MET WATER WAT WIJ WILLEN MET WATER Programma 2015-2019 voor de waterschapsverkiezingen Waterschap Amstel Gooi en Vecht Wij willen droge voeten houden als het heeft gestortregend. Maar wij willen ook, dat in droge

Nadere informatie

Ruimte voor de Rivier

Ruimte voor de Rivier Ruimte voor de Rivier Annika Hesselink en Anne-Geer de Groot Ministerie Infrastructuur en Waterstaat Verwondering 2 Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Opbouw Verleden: Introductie en kenmerken

Nadere informatie

MVO-award. Voorwaarden. De beoordeling van inzendingen. De juryleden van de MVO-award:

MVO-award. Voorwaarden. De beoordeling van inzendingen. De juryleden van de MVO-award: MVO-award De NWB Bank reikt vanaf 2013 jaarlijks de MVO-award uit. Hiermee wil de bank het ontwikkelen van maatschappelijk verantwoorde projecten bij haar klanten stimuleren. De award van 2013 bestaat

Nadere informatie

De economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013

De economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 De economische betekenis van waterschappen mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 1 Gefeliciteerd! 2 opzet Waterschappen en ons land Strijd tegen het water Deltaplan

Nadere informatie

Zeker in Hollandse Delta.

Zeker in Hollandse Delta. Zeker in Hollandse Delta. Verkiezingsprogramma PvdA waterschap Hollandse Delta 2019-2023. 1 Verkiezingsmanifest waterschappen PvdA Zuid-Holland. We wonen in een schitterende delta. Al eeuwenlang is water

Nadere informatie

Samen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept

Samen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen 2. Water Bodem & Gebruik 3. Het Groene Hart, met zijn veenweiden, Over de realisatie van

Nadere informatie

Inleiding KNAG 7 december 2012. Dijkgraaf Herman Dijk

Inleiding KNAG 7 december 2012. Dijkgraaf Herman Dijk Inleiding KNAG 7 december 2012 Dijkgraaf Herman Dijk WATERSCHAPPEN IN NEDERLAND 25 GEBIED GROOT SALLAND oppervlakte: 120.000 ha, inwoners: 360.000 26% onder zeeniveau Wanneer geen dijken/duinen: 66% regelmatig

Nadere informatie

Juryrapport Gelderse Energieprijs 2008

Juryrapport Gelderse Energieprijs 2008 Juryrapport Gelderse Energieprijs 2008 Donderdag 20 november 2008 is de eerste Gelderse Energieprijs voor bedrijven uitgereikt. Bedrijven konden meedingen met een van de volgende thema s: Energiebesparing

Nadere informatie

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare

Nadere informatie

Baggerprogramma Noord-Hollandse vaarwegen

Baggerprogramma Noord-Hollandse vaarwegen PROVINCIE NOORD-HOLLAND Baggerprogramma Noord-Hollandse vaarwegen 2004-2008 Zonder slib meer vaart! 2 PROVINCIE NOORD-HOLLAND Inleiding Plantenresten, afval en gevallen bladeren zijn er o.a. de oorzaak

Nadere informatie

Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep

Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep Reactieformulier uitvraag aan de markt Nieuwe oplossingen voor piping Deel A: Informatie van de indiener en indruk van de werkgroep De indiener geeft in de kolom informatie van de indiener zoveel mogelijk

Nadere informatie

want ruimte voor de Maas en veilige (regionale) dijken zijn een eerste zorg.

want ruimte voor de Maas en veilige (regionale) dijken zijn een eerste zorg. Verkiezingsprogramma 2019 2023 AWP Aa en Maas De Algemene Waterschapspartij (AWP) is een landelijke vereniging met een gekozen bestuur. In elk waterschap heeft de AWP een afdeling. De landelijke vereniging

Nadere informatie

DE FLEXIBELE WATER BEHEERDER

DE FLEXIBELE WATER BEHEERDER DE FLEXIBELE WATER BEHEERDER Klimaatverandering, adaptatie, mitigatie. Veranderende opgaven stellen waterschappen voor grote uitdagingen. In een veranderende maatschappij die steeds vaker zelf initiatief

Nadere informatie

Cruquius Manifest. Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland. Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014

Cruquius Manifest. Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland. Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014 Cruquius Manifest Strategische discussie over toekomstig waterbeheer in Nederland Museumgemaal Cruquius, Dinsdag 28 Januari 2014 Waterbeheer in Nederland staat voor een groot uitdaging: Waterbeheerders

Nadere informatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie Richtlijn 91/271/EEG: Situatierapport ex artikel 16 Nederland, situatie op 31 december 1998 Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland Bij allerlei activiteiten in huis en bedrijf

Nadere informatie

Verslag. De bijeenkomst wordt geopend door voorzitter Berend Spoelstra. Welkom door Gerard Korrel lid Dagelijks Bestuur Amstel, Gooi en Vecht

Verslag. De bijeenkomst wordt geopend door voorzitter Berend Spoelstra. Welkom door Gerard Korrel lid Dagelijks Bestuur Amstel, Gooi en Vecht Aan Aanwezigen Informatieavond en tijd bespreking 15 september 2015, 20.00-22.00 uur Plaats bespreking Thamerkerk, Uithoorn Contactpersoon R.L.E.M. van Zon Doorkiesnummer 020 608 36 38 Fax afdeling 020

Nadere informatie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische

Nadere informatie

De bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt. Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling!

De bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt. Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling! De bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling! In de Nederlandse Delta wonen negen miljoen mensen. Hier wordt zeventig procent van ons inkomen

Nadere informatie

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden

grondstof? Afvalwater als Energie winnen uit afvalwater Verwijderen van medicijnen en hergebruik van meststoffen Veel mogelijkheden Afvalwater als grondstof? Energie winnen uit afvalwater Om energie uit afvalwater te winnen wordt het water van het toilet, eventueel gemengd met groente en fruitafval, vergist. Daarvoor worden een vacuümsysteem,

Nadere informatie

Topsoil. Korte introductie

Topsoil. Korte introductie Topsoil Korte introductie TOPSOIL is een Europees INTERREG subsidieproject. Het is een samenwerking tussen waterschappen, wetenschappers, overheden en stakeholders uit Nederland, België, Duitsland, Denemarken

Nadere informatie

VERKIEZINGS PROGRAMMA

VERKIEZINGS PROGRAMMA VERKIEZINGS PROGRAMMA 2 WATERSCHAPSVERKIEZINGEN 2015-2018 1 VERKIEZINGSPROGRAMMA 2015-2018 Partijleden Samen werken aan water 1 Theo Hogendoorn Dronten 2 Bert Philipsen Rutten 3 M.C. Slootman-Claassen

Nadere informatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie

Standpunt Nieuwe Sanitatie Standpunt Nieuwe Sanitatie Vastgesteld door het college van dijkgraaf en hoogheemraden op 12 juni 2012. Inleiding Over de manier van inzameling- en zuivering van huishoudelijk afvalwater ontstaan nieuwe

Nadere informatie

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner

Watersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner Memo Aan deelnemers diner-debat Eye Kopie aan Contactpersoon Rik van Terwisga Datum 8 januari 2015 Onderwerp Vervolg Debat-diner "Watersysteem van de Toekomst" Watersysteem van de Toekomst: vervolg

Nadere informatie

Dijken monitoren verbetert inzicht in werkelijke sterkte

Dijken monitoren verbetert inzicht in werkelijke sterkte Dijken monitoren verbetert inzicht in werkelijke sterkte Jeroen Mes, Niek Reichart (Dijk Monitoring Nederland) Nederland heeft een grote reputatie op het gebied van waterveiligheid. Toch kunnen we het

Nadere informatie

2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater Van regenton naar tuinbeek naar vijver of poel 11

2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater Van regenton naar tuinbeek naar vijver of poel 11 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Bergen van water in de buurt 3 1.2 Schoon oppervlaktewater in de wijk 4 1.3 Wat u kunt doen 5 2. Afkoppelen en vasthouden van regenwater 7 2.1 Van regenton 8 2.2 naar tuinbeek

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

Remote Sensing. Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer

Remote Sensing. Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer Remote Sensing Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer 2016 25 Remote Sensing Betere informatie voor duurzamer, doelmatiger en klimaatrobuuster waterbeheer Waterschappen

Nadere informatie

Wijs met water! Verkiezingsprogramma

Wijs met water! Verkiezingsprogramma Wijs met water! Verkiezingsprogramma Waterschap Hollandse Delta Lijst 10 www.wijsmetwaterhollandsedelta.nl In uw handen ligt het verkiezingsprogramma van onze partij. Graag willen wij u kennis laten maken

Nadere informatie

Wie bestuurt het waterschap?

Wie bestuurt het waterschap? Wie bestuurt het waterschap? 2 Nederland waterland. Rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten Nederland is er vol mee. Bovendien ligt Nederland aan de Noordzee. Al dat water in en om Nederland

Nadere informatie

I-QUA binnen Gemeentelijke Waterbeheer. Harold Soffner, beleidsmedewerker en projectleider I-QUA Gemeente Bernheze 19 oktober 2017

I-QUA binnen Gemeentelijke Waterbeheer. Harold Soffner, beleidsmedewerker en projectleider I-QUA Gemeente Bernheze 19 oktober 2017 I-QUA binnen Gemeentelijke Waterbeheer Harold Soffner, beleidsmedewerker en projectleider I-QUA Gemeente Bernheze 19 oktober 2017 Titel Gemeente Bernheze 5 Kernen Ontstaan in 1994 30.000 inwoners 9.000

Nadere informatie

Juryrapport Waterinnovatieprijs 2013

Juryrapport Waterinnovatieprijs 2013 Juryrapport Waterinnovatieprijs 2013 Inhoudsopgave Vooraf 1. Categorie Droge voeten 4 2. Categorie Schoon water 6 3. Categorie Voldoende water 9 4. Categorie Water in de buurt 11 Bijlage I: Jury Waterinnovatieprijs

Nadere informatie

Veilig, Verantwoordelijll, VVD!

Veilig, Verantwoordelijll, VVD! Veilig, Verantwoordelijll, VVD! Verkiezingsprogramma Waterschap Zuiderzeeland 2019-2023 Waterschap 2019-2023 Veilig, Verantwoordelijk, Doelmatig, VVD! De wereld om ons heen verandert, dus ook die van het

Nadere informatie

Sturingsfilosofie en Organisatiestructuur Waterschap Limburg

Sturingsfilosofie en Organisatiestructuur Waterschap Limburg Sturingsfilosofie en Organisatiestructuur Waterschap Limburg Uitgangspunten, hoofdlijnen en vervolgprocedure November 2015 Inhoud Bestuursopdracht als kader Visie 2020 en WBP als basis voor sturing en

Nadere informatie

Samen werken aan waterkwaliteit. Voor schoon, voldoende en veilig water

Samen werken aan waterkwaliteit. Voor schoon, voldoende en veilig water Samen werken aan waterkwaliteit Voor schoon, voldoende en veilig water D D Maatregelenkaart KRW E E N Z D E Leeuwarden Groningen E E W A IJSSELMEER Z Alkmaar KETELMEER ZWARTE WATER MARKER MEER NOORDZEEKANAAL

Nadere informatie

Westelijke Veenweiden

Westelijke Veenweiden Westelijke Veenweiden Nota Ruimte budget 113 miljoen euro Planoppervlak 73.000 hectare in totaal voor alle projecten Trekker Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit De Groene Ruggengraat, waar

Nadere informatie

Juist Klimaatverandering en kustlandschappen

Juist Klimaatverandering en kustlandschappen Juist Klimaatverandering en kustlandschappen ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2014 klimaatverandering en kustlandschappen De aardkundige geschiedenis leert dat klimaat verandering altijd gepaard gaat

Nadere informatie

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer MJA-Sectorrapport 2015 Afvalwaterzuiveringsbeheer Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2015 Sector: Afvalwaterzuiveringsbeheer Datum: 161017 Status: Kenmerk: Locatie: Contactpersoon: Definitief HVDK/156024

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma CDA Schieland en de Krimpenerwaard

Verkiezingsprogramma CDA Schieland en de Krimpenerwaard Verkiezingsprogramma CDA Schieland en de Krimpenerwaard 2015-2019 Inleiding Samen leven met water, want zonder water geen samenleving. Water is essentieel voor leven. Voor inwoners en ondernemers, maar

Nadere informatie

De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling

De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling Prof. dr. Patrick Meire Universiteit Antwerpen Ecosystem management research group De polders, tussen de kust en zandig/zandlemig

Nadere informatie

Pharmafilter. april 2012

Pharmafilter. april 2012 Pharmafilter Resultaten DEMONSTRATIEPROJECT IN HET Reinier de Graaf Gasthuis Delft april 2012 Pharmafilter een schoner ziekenhuis, een schoner milieu Afval door de riolering afvoeren, voor een schoner

Nadere informatie

VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid

VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid Ondergetekenden: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, ieder

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel

Verkiezingsprogramma. Water Natuurlijk Rijn en IJssel Verkiezingsprogramma 2019 2023 Water Natuurlijk Rijn en IJssel Inleiding Voor u ligt het conceptverkiezingsprogramma van Water Natuurlijk Rijn en IJssel In de komende periode gaan we in gesprek met inwoners

Nadere informatie

Presentatie Waterschap De Dommel bij: Volkstuindersvereniging Bladel c.a. Door: Toon Kemps

Presentatie Waterschap De Dommel bij: Volkstuindersvereniging Bladel c.a. Door: Toon Kemps Presentatie Waterschap De Dommel bij: Volkstuindersvereniging Bladel c.a. Door: Toon Kemps Inhoud presentatie Even voorstellen Waterschappen algemeen Video Vragen Project Beemdstraat Bladel Afsluiting

Nadere informatie

AGV Prijs voor Waterkwaliteit en Waterveiligheid Prijswinnaars en genomineerden

AGV Prijs voor Waterkwaliteit en Waterveiligheid Prijswinnaars en genomineerden AGV Prijs voor Waterkwaliteit en Waterveiligheid 2007 Het hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht wenst met nadruk het belang te onderstrepen van projecten en plannen die ook het komende jaar door u worden

Nadere informatie

Zuivering van stedelijk afvalwater: zware metalen,

Zuivering van stedelijk afvalwater: zware metalen, Indicator 22 juni 2011 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De afgelopen dertig jaar is voor

Nadere informatie

Waterschappen en Energieakkoord

Waterschappen en Energieakkoord Waterschappen en Energieakkoord Energiekansen in het Waterbeheer Hennie Roorda/Rafaël Lazaroms Unie van Waterschappen mei 5, 2014 1 Waar staan de waterschappen voor? Waterveiligheid (veilig wonen en werken

Nadere informatie

Waterschapsbelasting 2015

Waterschapsbelasting 2015 Waterschapsbelasting 2015 uw bijdrage aan droge voeten en schoon water Het hoogheemraadschap van Rijnland zorgt voor droge voeten en schoon water, en dat kost geld. Om alles te kunnen bekostigen, zijn

Nadere informatie

Wie bestuurt het waterschap?

Wie bestuurt het waterschap? Wie bestuurt het waterschap? Nederland waterland. Rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten Nederland is er vol mee. Bovendien ligt Nederland aan de Noordzee. Al dat water in en om Nederland moet

Nadere informatie

Meer waarde creëren. Assetmanagement op maat

Meer waarde creëren. Assetmanagement op maat Meer waarde creëren Assetmanagement op maat Zo maken wij assetmanagement toepasbaar Met de toolbox Zeven bouwstenen van professioneel assetmanagement maken we de ISO55000 toepasbaar voor u. Belanghebbenden

Nadere informatie

Denk mee met Rijnland

Denk mee met Rijnland Denk mee met Rijnland weergave conferentie 2 juni ten behoeve van waterbeheerplan 5 IJMUIDEN AMSTERDAM WEST WASSENAAR GOUDA Droge voeten, schoon water Inhoudsopgave: Inleiding 3 Een nieuw waterbeheerplan

Nadere informatie

De impact van digitalisering in de waterwereld. Met ICT Group maximaal resultaat uit digitalisatie. smarter solutions

De impact van digitalisering in de waterwereld. Met ICT Group maximaal resultaat uit digitalisatie. smarter solutions De impact van digitalisering in de waterwereld Met ICT Group maximaal resultaat uit digitalisatie smarter solutions Digitaliseren met ICT Group ICT Group verzorgt sinds jaar en dag de automatisering van

Nadere informatie

Speech Maxime Verhagen bij 50-jarig jubileum GMB Openluchtmuseum Arnhem, donderdagmiddag 5 september 2013

Speech Maxime Verhagen bij 50-jarig jubileum GMB Openluchtmuseum Arnhem, donderdagmiddag 5 september 2013 Speech Maxime Verhagen bij 50-jarig jubileum GMB Openluchtmuseum Arnhem, donderdagmiddag 5 september 2013 Geachte aanwezigen, Nederland heeft een al sterke internationale reputatie als het om deltatechnologie

Nadere informatie

AANSLUITING CURRICULUMVOORSTEL WATEREDUCATIE GROEP 7-8

AANSLUITING CURRICULUMVOORSTEL WATEREDUCATIE GROEP 7-8 1 KLIKPLAAT WAT IS WATER Lesblad Wat is water Water, ijs en waterdamp Oplossen Sterk water Drijven en zinken Zoet en zout Overal is water INHOUD LESMODULE: [DOMEIN WATER EN LEVEN] Leerling geeft water

Nadere informatie

Naar veilige Markermeerdijken

Naar veilige Markermeerdijken Naar veilige Markermeerdijken Naar veilige Markermeerdijken Hoogheemraadschap Hollands Noorder kwartier versterkt 33 kilometer afgekeurde dijk tussen Hoorn en Amsterdam. Tijdens de toetsronde in 2006 zijn

Nadere informatie

Samen voorop lopen in energiezuinig verwarmen

Samen voorop lopen in energiezuinig verwarmen Samen voorop lopen in energiezuinig verwarmen www.inventum.com ENERGY INNOVATION FIRST Veilig en vertrouwd. Het is een belofte die wij al meer dan 100 jaar waarmaken. Die belofte begint bij de bevlogenheid

Nadere informatie

Aan de commissie wordt advies gevraagd op onderstaand voorstel aan het AB:

Aan de commissie wordt advies gevraagd op onderstaand voorstel aan het AB: Aan commissie Water 9 april 2019 VOORSTEL Portefeuillehouder B.J. van Vreeswijk Documentnr. 1370119/1370120 Programma Waterketen Projectnummer P6107 Afdeling Projectrealisatie Bijlage(n) Vertrouwelijke

Nadere informatie

IJKDIJK NIEUWSBRIEF JAN 2014

IJKDIJK NIEUWSBRIEF JAN 2014 IJKDIJK NIEUWSBRIEF www.floodcontrol2015.com www.ijkdijk.nl JAN 2014 Het nieuwe jaar is begonnen. Een jaar waarin Stichting IJkdijk samengaat met FloodControl 2015. En het jaar waarin het IJkdijk ontwikkelprogramma

Nadere informatie

Uitwerking beleidskader innovatie 2014 Hoogheemraadschap van Delfland

Uitwerking beleidskader innovatie 2014 Hoogheemraadschap van Delfland Uitwerking beleidskader innovatie 2014 Hoogheemraadschap van Delfland 1 Inhoud 1 INLEIDING... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Doel document... 3 2 INNOVATIE IN 2014: EEN THEMAGERICHTE AANPAK... 3 2.1 Verbeterpunten

Nadere informatie

Wat de waterschappen voor je doen.

Wat de waterschappen voor je doen. Niet bang voor water? Wat de waterschappen voor je doen. Katrina, New Orleans 1 Hoofdstuk 1 - Wat het waterschap voor je doet 1.1 Waterschap is functionele democratie met vier kerntaken Positie van de

Nadere informatie

WONEN EN WERKEN IN DE POLDER

WONEN EN WERKEN IN DE POLDER WONEN EN WERKEN IN DE POLDER Voorafgaand aan de waterschapsverkiezingen in 2019 schetst Waterschap Zuiderzeeland toekomstige vraagstukken. Waterschap Zuiderzeeland beschermt Flevoland tegen wateroverlast

Nadere informatie

Nat, droog en digitaal. Degelijke én innovatieve samenwerking

Nat, droog en digitaal. Degelijke én innovatieve samenwerking Hans Deijkers Directeur Overheid IBM Global Business Services 20-01-2016 Nat, droog en digitaal. Degelijke én innovatieve samenwerking Smart Partners Bouwen aan de ioverheid in publiekprivate setting Strategische

Nadere informatie

VERKIEZINGS PROGRAMMA

VERKIEZINGS PROGRAMMA VERKIEZINGS PROGRAMMA 5 WATERSCHAPSVERKIEZINGEN 2019-2022 1 VERKIEZINGSPROGRAMMA 2019-2022 Partijleden Samen werken aan water 1 Bert Philipsen Rutten 2 M.C. Slootman Espel 3 Ton Kempenaar Dronten 4 Martinus

Nadere informatie

Welke informatie wordt bij het risico-oordeel getoond?

Welke informatie wordt bij het risico-oordeel getoond? Welke informatie wordt bij het risico-oordeel getoond? Het risico-oordeel richt zich op primaire en regionale waterkeringen. Primaire waterkeringen beschermen tegen een overstroming uit zee, de grote meren

Nadere informatie

32627 (Glas)tuinbouw. 27858 Gewasbeschermingsbeleid. Nr. 19 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu

32627 (Glas)tuinbouw. 27858 Gewasbeschermingsbeleid. Nr. 19 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu 32627 (Glas)tuinbouw 27858 Gewasbeschermingsbeleid Nr. 19 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 23 juni 2015 Mede

Nadere informatie

BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN

BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN BESTUURLIJKE SAMENVATTING AFSTEMMEN INVESTERINGEN Aanpak De opdracht Afstemmen investeringen is voortvarend opgepakt door de werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de Gelderse waterschappen en

Nadere informatie

Het WC². Riolering in de niet zo verre toekomst. Marije Stronks

Het WC². Riolering in de niet zo verre toekomst. Marije Stronks Het WC² Riolering in de niet zo verre toekomst Marije Stronks Ergens in Nederland in de niet zo verre toekomst in een Water Controle Centre (WC² ) verschijnt een venster voor één van de dienstdoende tacerators

Nadere informatie

Toelichting en motivatie

Toelichting en motivatie Toelichting en motivatie van partijen in het demonstratieproject voor Decentrale sanitatie en Hergebruik (DesaH) te Sneek. De proefinstallatie voor de verwerking van het toiletwater van 32 woningen. Dit

Nadere informatie

Bijgaand doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen gesteld door de leden Jacobi en Cegerek (beiden PvdA) over waterveiligheid in het kustgebied.

Bijgaand doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen gesteld door de leden Jacobi en Cegerek (beiden PvdA) over waterveiligheid in het kustgebied. > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456

Nadere informatie

Juryrapport. Uitreiking Duurzaamheidsprijs. De Gouden Kikker 2009

Juryrapport. Uitreiking Duurzaamheidsprijs. De Gouden Kikker 2009 Juryrapport Uitreiking Duurzaamheidsprijs De Gouden Kikker 2009 Inhoudsopgave Pagina Waarom De Gouden Kikker? 3 Nominaties 2009 4 Eerste prijs 5 Eervolle vermelding 9 Derde plaats 12 www.degoudenkikker.org

Nadere informatie

Juryrapport 1 e Nederlandse e-learning Award

Juryrapport 1 e Nederlandse e-learning Award Juryrapport 1 e Nederlandse e-learning Award Winnaar: Trimbos Instituut met De gezonde school en genotmiddelen Uitgereikt tijdens het Nationale E-learning Congres op 10 februari 2009 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Warm afvalwater verliest een groot deel van zijn warmte in de afvoer en het riool. Als we deze warmte weten terug te winnen, biedt dat grote mogelijkheden

Nadere informatie

Watercalamiteiten voor communicatieadviseurs. 11 juni 2012

Watercalamiteiten voor communicatieadviseurs. 11 juni 2012 Watercalamiteiten voor communicatieadviseurs 11 juni 2012 Programma Introductie Voorstelronde Water gaat over grenzen: veel partijen Film Hoogwater in Groningen Zeven watercalamiteiten Samenwerking versterken,

Nadere informatie

Duurzaamheid in Baggerwerkzaamheden

Duurzaamheid in Baggerwerkzaamheden Duurzaamheid in Baggerwerkzaamheden Aanpak Duurzaam GWW en Ambitieweb 10 oktober 2017 Baggernetdag Dirk van Hout Sjoerd Schellevis PAGINA 0 Klimaatverandering PAGINA 1 Green Deal Duurzaam GWW 2.0 Samenwerken

Nadere informatie

Inspraakrapport ontwerp -beleidslijn gedifferentieerd onderhoud natuurgebieden Kromme Rijngebied

Inspraakrapport ontwerp -beleidslijn gedifferentieerd onderhoud natuurgebieden Kromme Rijngebied Inspraakrapport ontwerp -beleidslijn gedifferentieerd onderhoud natuurgebieden Kromme Rijngebied Inspraakrapport Vastgesteld door het college van Dijkgraaf en Hoogheemraden op 17 maart 2015 Verantwoording

Nadere informatie

De lokale maat in waterbeheer

De lokale maat in waterbeheer De lokale maat in waterbeheer met lokale kennis en betrokkenheid Een praktisch waterschap voor iedereen! Tegen maatschappelijk zo laag mogelijke kosten Met een rechtvaardige waterschapsbelasting Duurzaam

Nadere informatie

WATER VERSUS WATER Effective flood barrier to prevent damage

WATER VERSUS WATER Effective flood barrier to prevent damage WATER VERSUS WATER Effective flood barrier to prevent damage Wereldwijde toename wateroverlast Natuurrampen nemen toe in aantal en in omvang. Het gaat hierbij vooral om weergerelateerde rampen, zoals stormen

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet AB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 26 november 2013 NUMMER : WM/MIW/RGo/7977 OPSTELLER : R. Gort, 0522-276805 FUNCTIE

Nadere informatie

RAPPORT a STATISTIEK VAN EXTREME NEERSLAG IN NEDERLAND UITWERKING NEERSLAGPATRONEN

RAPPORT a STATISTIEK VAN EXTREME NEERSLAG IN NEDERLAND UITWERKING NEERSLAGPATRONEN STATISTIEK VAN EXTREME NEERSLAG IN NEDERLAND UITWERKING NEERSLAGPATRONEN RAPPORT 24 26a ISBN 9.5773.261. stowa@stowa.nl WWW.stowa.nl TEL 3 232 11 99 FAX 3 232 17 66 Arthur van Schendelstraat 816 POSTBUS

Nadere informatie

WATERSCHAPPEN ALS LAUNCHING CUSTOMER

WATERSCHAPPEN ALS LAUNCHING CUSTOMER WATERSCHAPPEN ALS LAUNCHING CUSTOMER 1 WATERSCHAPPEN ALS LAUNCHING CUSTOMER Met deze publicatie willen we het gesprek opstarten tussen marktpartijen en waterschappen over de rol die waterschappen al vervullen

Nadere informatie

Data Science bij Waterschap De Dommel

Data Science bij Waterschap De Dommel Data Science bij Waterschap De Dommel High Tech meets Data Science, 9 februari 2017 Stefan Weijers Procesmanager Beleid en Innovatie Overzicht Intro Waterschap De Dommel Toepassingen data science Visie

Nadere informatie

intelligent software for monitoring centres

intelligent software for monitoring centres intelligent software for monitoring centres Waarom UMO? Binnen Europa en daarbuiten hebben landen te maken met de vergrijzing. Daardoor stijgt de zorgvraag in het komende decennium sterk. Hoe wordt die

Nadere informatie

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3)

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3) Bouwlokalen INFRA Innovatie onder het maaiveld / renovatie van rioolstelsels Het riool in Veghel Jos Bongers Beleidsmedewerker water- en riolering Gemeente Veghel 21 juni 2006 Veghel in cijfers en beeld

Nadere informatie

Raineo : de oplossing voor het beheer van regenwater Vanaf nu is wateroverlast geen natuurverschijnsel, maar een keuze!

Raineo : de oplossing voor het beheer van regenwater Vanaf nu is wateroverlast geen natuurverschijnsel, maar een keuze! Raineo : de oplossing voor het beheer van regenwater Vanaf nu is wateroverlast geen natuurverschijnsel, maar een keuze! Parkeren of aanleggen? 2 Raineo : wateroverlast is een keuze! Wij ervaren allemaal

Nadere informatie

Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch

Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch Voorbeeldprojecten Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch Data Contact: Waterschap Aa en Maas Meer informatie: www.aaenmaas.nl Water Hitte

Nadere informatie

Iv-Water. Ingenieursbureau met Passie voor Techniek

Iv-Water. Ingenieursbureau met Passie voor Techniek Iv-Water Ingenieursbureau met Passie voor Techniek Passie voor Techniek Advies gebaseerd op inhoudelijke kennis Iv-Water Water is van essentieel belang voor al het leven op aarde, maar het kan ook een

Nadere informatie

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering Inleiding Je poetst je tanden en spoelt je mond. Hup, doorspoelen! Vieze handen? Flink wat zeep en de kraan open: hup, ook maar doorspoelen! Elke dag spoel jij vele liters schoon drinkwater door de wastafel,

Nadere informatie

III IIIIIIIIII III IINil 15IN015993-08/05/2015

III IIIIIIIIII III IINil 15IN015993-08/05/2015 III IIIIIIIIII III IINil 15IN015993-08/05/2015 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Waterschap Brabantse Delta T.a.v. Algemeen bestuur Postbus 5520 4801 DZ BREDA Datum 6 mei 2015 Betreft De BGT: ligt

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) Nummer Onderwerp Hoogheemraadschap van Delfland.

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) Nummer Onderwerp Hoogheemraadschap van Delfland. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d.) 3 april 2012) Nummer 2644 Onderwerp Hoogheemraadschap van Delfland. Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting vragensteller De

Nadere informatie

Klankbordgroep nhwbp en nieuwe normering Op 9 maart vond een klankbordbijeenkomst plaats over de voortgang van het nhwbp en de nieuwe normering.

Klankbordgroep nhwbp en nieuwe normering Op 9 maart vond een klankbordbijeenkomst plaats over de voortgang van het nhwbp en de nieuwe normering. Nieuwsbrief voorzitters en secretarissendirecteuren week 10 Landelijke toetsdag waterkeringen Op deze dag werden door het ministerie van I&M de resultaten van de 3e toetsing gepresenteerd. Ook werd uitleg

Nadere informatie

Illlllllllllllllllllll

Illlllllllllllllllllll Illlllllllllllllllllll 2IN00872 C VAN WATHRSCHAPPÜN Bezoekadres O. De leden-waterschappen t.a.v. het dagelijks bestuur fk. UI - ~ CK > > (MT A(N@EIM 0 MEI 202 Koningskade 40 29 AA Den Haag Postadres Postbus

Nadere informatie

Hoeveel km² wind, zon, biomassa is er nodig om het Nederlandse energie verbruik (3200PJ) te verduurzamen? 6000km² ~ ~ 15%

Hoeveel km² wind, zon, biomassa is er nodig om het Nederlandse energie verbruik (3200PJ) te verduurzamen? 6000km² ~ ~ 15% Zon op Water Meervoudig ruimtegebruik door inpassing drijvende zonnepanelen in nat areaal Sunfloat Rik Jonker, coördinator zonneenergie bij het Programma Energie RWS, trekker expertgroep zon namens Unie

Nadere informatie

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal)

Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) LTO42 Toets 5.1 Waterzuivering (ppt + aanvullend lesmateriaal) Biologie voor het MLO. (zesde druk) H17, pag 347 t/m 350 H17, pag 354 t/m 357 H17, pag 362 t/m 373 (dit is hoofdstuk 16 van de vijfde druk,

Nadere informatie

Oproep voor bijdrage

Oproep voor bijdrage Oproep voor bijdrage Donderdag 16 mei 2019 Concertgebouw de Vereeniging te Nijmegen 31e Symposium Bodem Breed Hèt netwerk event van de bodem en ondergrond www.bodembreed.nl Bodem Breed 2019 Concertgebouw

Nadere informatie

Dijkvaksessies 2017 augustus - oktober 2017

Dijkvaksessies 2017 augustus - oktober 2017 Dijkvaksessies 2017 augustus - oktober 2017 Doel Doel van de dijkvaksessies zijn: Bespreken van de kansrijke alternatieven Bespreken van de zogenoemde zeef 2, de criteria waarop de kansrijke alternatieven

Nadere informatie