Uitnodiging. Familiemaand bij Mediant. herfst In deze uitgave:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Uitnodiging. Familiemaand bij Mediant. herfst 2011. In deze uitgave:"

Transcriptie

1 herfst 2011 De Mediant FamilieKrant is een speciale uitgave van Mediant Geestelijke Gezondheidszorg en geeft een beeld wat Mediant voor de familie doet. Familiemaand bij Mediant Van 10 oktober (landelijke dag Psychische Gezondheid) tot en met 10 november 2011 (dag van de Mantelzorg) is het Mediant Familiemaand! Daarom verschijnt deze speciale uitgave van de MediantKrant - de Mediant FamilieKrant. Steeds meer hulpverleners betrekken familie en andere naasten (kortweg familie) bij de behandeling van onze cliënten. Voorbeelden hiervan leest u op de volgende pagina s. Enkele afdelingen organiseren in de Familiemaand iets extra's voor familie van hun cliënten. Ook hierover leest u meer in deze krant. Natuurlijk blijven we de betrokkenheid van familie stimuleren. Hiervoor is onder andere het Meldpunt Familie opgericht waar naastbetrokkenen terecht kunnen voor vragen, opmerkingen en natuurlijk verbetersuggesties. Wij wensen u veel leesplezier! Peter Turpijn en Henk van den Berg Raad van Bestuur Mediant Uitnodiging Bent u familie, vriend, buur of collega van iemand met psychische klachten? Of u bent om professionele redenen geïnteresseerd in wat familie meemaakt en in wat Mediant biedt? Ik nodig u allen van harte uit deze krant te lezen en vooral ook onze activiteiten te bezoeken. Een overzicht hiervan vindt u op de achterpagina. Hier staat eveneens vermeld bij wie u zich van te voren kunt aanmelden of informatie kunt krijgen. Uiteraard is alle informatie tevinden op onze website: Volgen via Twitter kan ook: Kijk ook eens op Met vriendelijke groet, Patricia Bron Meldpunt Familie Mediant In deze uitgave: r Naasten van GGZcliënten vaak mantelzorger r Samen er op uit r Brussen r Als je partner manisch depressief is r Gewoon kunnen wonen ook in de psychiatrie! r Ervaringen cursus Psychische problemen in de familie r Familie er bij betrekken, dat is toch heel gewoon? r Familie inloopspreekuur r Huisartsenpraktijk r Activiteitenagenda

2 Naasten van GGZ-cliënten vaak mantelzorger Mantelzorger zijn in de GGZ wijst zich niet altijd vanzelf. Waar kunnen mantelzorgers terecht? Wanneer iemand psychische problemen heeft, maakt de omgeving zich daar zorgen over en vaak doet men meer dan dat. Partners nemen ongemerkt taken over. Ze begrijpen vaak niet wat er gaande is en vragen zich af wat zij hadden kunnen doen om dit te voorkomen. Kinderen houden afstand omdat ze niet begrijpen waarom mama zo doet. Ouders proberen hun bijna volwassen zoon, die zich tegenwoordig zo terugtrekt, mee te krijgen naar de huisarts. Ze zijn eigenlijk inmiddels 24 uur per dag alert. Opa's en oma's proberen zo goed mogelijk naar hun kleinkind te luisteren en emotionele steun te bieden. Een studievriend spreekt af voortaan een paar keer per week samen te koken, omdat de ander zo afvalt. Dit zijn enkele voorbeelden. Zo worden vrienden, ouders en partners ook mantelzorger. Mantelzorger zijn, heeft positieve en negatieve kanten. Bij psychische problemen is het niet altijd duidelijk hoe je als mantelzorger moet handelen. Hoe stel je je op? Wat weet de gemiddelde mens van de psychiatrie? Hulpverleners betrekken familie zoveel mogelijk bij de behandeling van een cliënt (tenzij de cliënt dit echt niet wil). Vroeger was dit niet gebruikelijk. Het is nog steeds niet vanzelfsprekend. Familie kan de behandelaar om hulp vragen. Op de behandelafdeling wordt soms in groepsverband voorlichting gegeven aan familie. Centrum Preventie van Mediant biedt een cursus aan voor familie en vrienden. Daarnaast zijn er familieverenigingen zoals Ypsilon en is informatie te vinden via onder cliënten & familie. En er is meer. MELDPUNT FAMILIE MEDIANT Direct betrokkenen van cliënten van Mediant die vragen hebben of tips hoe het beter kan, kunnen de betreffende hulpverlener zelf benaderen. Lukt dit, om welke reden dan ook, niet? Neem dan contact op met Patricia Bron van Meldpunt Familie: In het werkgebied van Mediant kunnen mantelzorgers voor ondersteuning in hun eigen gemeente terecht bij een Steunpunt Informele Zorg. Deze Steunpunten werken onder regie van Stichting Informele Zorg Twente (SIZT). Mantelzorgers krijgen antwoord op praktische vragen en worden wegwijs gemaakt in 'hulpverleningsland'. Ook bemiddeling bij zorginstellingen is mogelijk. Mantelzorgers kunnen rekenen op een luisterend oor. Ook inzet van vrijwilligers in de thuissituatie van de mantelzorger behoort tot de mogelijkheden. Vanaf september 2011 biedt SIZT, in samenwerking met IVT en mede mogelijk gemaakt door Menzis en de Provincie Overijssel, de cursus 'De Kunst van het Zorgen en Loslaten' aan. Deze cursus is speciaal voor mantelzorgers die vragen hebben op het gebied van zorgen en loslaten. Die zich niet in balans voelen of die vast lopen bij het combineren van werken en zorgverlenen. Meer informatie: of via telefoonnummer: / informele zorg twente Een beetje vrijheid terug - samen er op uit en genieten van de omgeving! Ze kunnen er heerlijk op uit, de vijftien cliënten van afdeling Poelzijde. Hier verblijven dementerende ouderen, waarvan sommigen ook gedragsproblemen hebben. Deze afdeling kreeg onlangs een Duofiets aangeboden. Zodat de cliënten aan de zijde van een begeleider weer wat meer van de wereld kunnen zien dan alleen een stukje van de Broekheurnering. Afdeling Poelzijde dankt de fiets aan met name Rob van der Aa. Diens stiefvader verbleef enige tijd op de afdeling. Na zijn overlijden wilde Rob iets terug doen. Hem was opgevallen dat de zorg op zich goed geregeld is, maar dat de middelen om iets extra s te doen zeer beperkt zijn. De afdeling wilde graag een Duofiets, ter waarde van euro. Daarom werd samen met de eerste verpleegkundige van de afdeling de stichting Poelzijde Actief op poten gezet. Met slechts één doel: de aanschaf van een Duofiets. Het duurde uiteindelijk een jaar voordat er voldoende geld was. Diverse fondsen zijn aangeschreven, maar: Uiteindelijk was er slechts één die het sponsorverzoek afwees, aldus Rob van der Aa. Veel mensen zijn gewend om, voordat ze worden opgenomen op afdeling Poelzijde, flinke einden te fietsen. Door de komst van de Duofiets kunnen ze weer een stukje van die vrijheid beleven en eventuele spanningen eruit fietsen. Het is tevens bewezen dat frisse lucht en beweging een vertragende werking hebben op het dementieproces. Probleem is alleen dat de meeste cliënten van Poelzijde niet zelfstandig naar buiten kunnen. Vanwege fysieke problemen, maar ook omdat ze zonder begeleiding snel de weg kwijtraken. De afdeling heeft een tijd een tandem gehad. Dat werkte niet. Die vonden veel mensen toch wat eng. Ze vonden het moeilijk om het evenwicht te bewaren. Daarom kwamen ze niet verder dan een kort ommetje, ook omdat ze vaak slecht ter been zijn. Op de Duofiets kunnen cliënten toch een flink stuk naar buiten. Je zit naast elkaar, zodat onderling contact goed mogelijk is. De fiets heeft een lage instap zodat je er makkelijk op komt. Hij is voorzien van een stoel, waarin de passagier met behulp van een veiligheidsgordel stabiel zit. Ook rolstoelgebruikers kunnen mee. De fiets wordt inmiddels zeer intensief gebruikt. De bestuurders zijn verpleegkundigen, therapeuten, familie en een vrijwilliger. Deze vrijwilliger komt bijna wekelijks op de afdeling en gaat dan samen met een cliënt een stuk fietsen. Zowel bestuurder als cliënt zijn erg enthousiast over de uitstapjes. Cliënten komen nu weer op plekken waar ze jarenlang niet geweest zijn. Ze genieten volop van deze andere omgeving met herkenbare herinneringspunten. In eerste instantie is de fiets bestemd voor de cliënten van Poelzijde. Maar ook de andere ouderenafdelingen van Helmerzijde kunnen van de Duofiets profiteren. In totaal gaat het om een kleine honderd ouderen. Meer vrijwilligers en zeker ook familie van cliënten zijn van harte uitgenodigd als Duofiets-bestuurder!

3 Brussen Brussen Wat zijn dat? Dat zijn (br)oers en z(ussen) van een kind met een beperking. Dit kan zowel een lichamelijke, psychische als een verstandelijke beperking zijn. Hier gaat het alleen over de brussen van een kind met een psychische beperking, bijvoorbeeld een kind met autisme. Hoeveel brussen zijn er? Er zijn geen recente cijfers bekend maar een schatting, naar aanleiding van een onderzoek naar mantelzorg, geeft aan dat ongeveer 10% van alle kinderen in hun directe omgeving een ziek of gehandicapt familielid heeft. Deze kinderen zijn niet allemaal brussen - veel van hen hebben namelijk ouders of één ouder met een psychiatrisch probleem. Zij zijn zogenoemde K.O.P.P. kinderen. Als je partner manisch depressiefis Samenleven met een manisch depressief persoon is zwaar, hoeveel je ook van iemand houdt. Cliënten van het zorgprogramma Bipolaire Stoornissen van Mediant kunnen samen met hun naastbetrokkenen meedoen aan een psycho-educatiecursus. Deze cursus gaat voornamelijk over inzicht krijgen in de bipolaire stoornis, de behandelmethode en hoe je het beste kunt omgaan met deze aandoening. De cursus wordt twee keer per jaar gegeven. Familie geeft steeds vaker aan daarnaast behoefte te hebben aan het uitwisselen van ervaringen met lotgenoten. Onder begeleiding kunnen ze elkaar steunen en van elkaar leren Ook Bert Kelderman van het zorgprogramma Bipolaire Stoornissen vangt deze geluiden op, voornamelijk van partners. Dit najaar worden de mogelijkheden verkend voor het realiseren van lotgenotencontact in de vorm van een partnergroep van hun cliënten. Wat zijn de gevolgen van 'brus zijn'? Kinderen worden door het brus zijn beïnvloed in hun ontwikkeling. Dit kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben. Positief is dat de brus voor zichzelf leert opkomen, vaak al jong zelfstandig is en verantwoordelijkheid kan nemen. Een negatief gevolg is dat zij op jonge leeftijd veel met emoties als verdriet, schaamte en schuldgevoel te maken krijgen. De kans bestaat dat de brus een deel van de ouderrol gaat overnemen om zo de ouder te ontlasten. Naast de hevige emoties en het dragen van grote verantwoordelijkheid wordt het normale sociale leven van een brus verstoord. Het meenemen van vriendjes en vriendinnetjes is vaak lastig omdat zij zich voor het gedrag van hun broer of zus schamen. Lidmaatschap van een club of vereniging is lastig, omdat ze voor hun broer of zus willen zorgen. Kinderen en jongeren die opgroeien met een zieke broer of zus hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van eigen problematiek. Vooral depressie, angst- en eetstoornissen, gedragsproblemen en gedragsstoornissen komen voor. Wat is belangrijk om brussen te leren? Voor brussen is het belangrijk te weten dat zij geen schuld hebben aan de ziekte van hun broer of zus en aan de spanningen die dat met zich meebrengt in hun gezin. Het is van belang dat ze leren hoe ze het beste om kunnen gaan met hun zieke broer of zus en dat ze leren wat wel en wat niet hun verantwoordelijkheid is. Waar kunnen zij dit leren? Mediant heeft brussen-cursusgroepen voor kinderen van 9 tot en met 12 jaar en voor jongeren van 13 tot en met 16 jaar. In beide cursussen wordt ingegaan op de ziekte van de broer of zus en leren ze hoe ze zelf overeind kunnen blijven. In de cursus wordt door middel van spellen informatie gegeven en er wordt ingegaan op hun emoties en hun plek in het gezin. De cursussen worden twee tot drie keer per jaar gegeven op Mediant-locatie Roessingsbleekweg in Enschede. De cursussen zijn bedoeld voor brussen van kinderen die bij Mediant in behandeling zijn. Meer informatie over of aanmelden voor de brussengroep? Neem contact op met Centrum Preventie: Telefoon: preventie@mediant.nl Gewoon kunnen wonen, ook in de psychiatrie! Soms hebben cliënten zoveel last van hun psychische beperkingen of de eisen die de maatschappij aan hun stelt, dat ze het te lastig vinden om in een 'gewone' wijk in een 'gewoon' huis te wonen. Bij Mediant kunnen cliënten naast het krijgen van behandeling en begeleiding ook wonen als hier een indicatie voor is. Speciaal voor (ex)cliënten die het niet lukt zelfstandig te wonen, bouwt Mediant in de toekomst op het terrein van locatie Helmerzijde zo n twintig extra gewone huizen, die verhuurd zullen worden via een woningcorporatie. Hallo Emma, Weet je al dat ik op de brussencursus zit? Dit is een cursus voor broers en zussen van kinderen met autisme. Ik vind het heel fijn om hierover te praten met de andere kinderen en jou. Nu weet ik dat er meer kinderen zijn met een autistische broer of zus. Ik heb veel tips van ze gekregen over hoe ik hiermee moet omgaan. In totaal zijn we acht keer bij elkaar geweest. Het ging eigenlijk best snel. Ik vond het een leuk groepje. De begeleiders waren ook heel aardig en wij hebben ook veel gelachen. Ik ben heel blij dat ik dit gedaan heb. Sara De cliënten die hier (komen) wonen, hebben samen met hun familie al een hele weg afgelegd. Familie is vaak al gewend aan het gedrag van het betreffende familielid en weet hoe ze met hem of haar om kunnen gaan. Ze kennen ook de psychiatrie al wat beter en de heftigheid uit de beginperiode is vaak al wat afgenomen. Waar het hen dan vooral om gaat, is dat het familielid een zo aangenaam mogelijk leven heeft. Daar willen we natuurlijk een aanbod voor creëren. Onze medewerkers van enkele woonafdelingen hebben aan familieleden gevraagd in hoeverre zij betrokken willen zijn bij het leven van hun familielid (partner, broer, kind etc.) en op welke manier. De wensen lopen uiteen van structureel telefonisch contact tot enkele keren per jaar een gesprek. Maar waar vrijwel iedereen op af komt, is een gezellig, informeel samenzijn op de eerste zondag in het nieuwe jaar - de nieuwjaarsborrel!

4 Ervaringen cursus Psychische problemenin defamilie Psychische problemen raken iedereen: degene die ze heeft en de mensen eromheen partners, ouders, kinderen, broers, zussen, vrienden, collega's enzovoort. Beter omgaan met het gedrag van iemand met psychische problemen is te leren. Zoals u elders in deze krant kunt lezen, kan dit bij verschillende afdelingen van Mediant, waar de cliënt ook behandeld wordt. Maar het kan ook bij het Centrum Preventie. Hier kunt u verscheidene cursussen en trainingen volgen waaronder de cursus Psychische problemen in de familie. Om u een beeld te geven van deze cursus hebben we een aantal cursisten gevraagd naar hun ervaringen. Waarom bent u de cursus gaan volgen? Vanwege de bij onze zoon vastgestelde psychiatrische ziekte en om daar beter mee om te kunnen gaan. Omdat ik een dochter heb met borderline en omdat ik geen handvatten had om met haar om te gaan en met haar te communiceren. Op advies van een behandelaar; hij maakte ons attent op verschillende cursussen. In eerste instantie om mijn man beter te begeleiden. Wat hebt u geleerd in de cursus? Om op een betere manier met onze zoon om te gaan en om wat afstand te nemen van de problematiek samenhangend met zijn ziekte. Grenzen durven aangeven op een heel mooie manier; oprecht, liefdevol en eerlijk. Ik heb handvatten gekregen om met haar om te gaan en met haar te communiceren; erg blij om. Om voor mezelf op te komen, grenzen te stellen. Heeft iets hiervan u geholpen in het contact met uw familielid? Mijn dochter zoekt zelf contact met mij; dat ik niet haar problemen oplos of beslissingen voor haar neem. Het contact is nu opener en directer. Hij accepteert dat we nu gewoon kunnen zeggen wat wij ervan vinden en als hij niet luistert, maken we ons daar minder druk over dan vroeger. Ja zeker; ben nu veel zelfverzekerder in het stellen van vragen en antwoorden op vragen van hem ook als we iets moeten mededelen. Ja, ik durf nou beter mijn eigen wensen kenbaar te maken en aan mezelf te denken. In de cursus ontmoette u andere familieleden - wat heeft u dat opgeleverd, wat heeft u hieraan gehad? Het was leerzaam om met andere mensen ervaringen te delen. Ook om te zien hoe een ieder met zijn eigen problemen omgaat en om te zien hoe de mensen tijdens deze cursus veranderden. Dat ik, dat mijn gezin niet alleen is in dit opzicht; het komt zo veel voor. En wat mijzelf betreft: dat het probleem van haar niet aan mij ligt en dat ze het zelf moet doen, niet ik. Hoe je bepaalde voorvallen ook anders kunt aanpakken. En wat je zeker NIET moet doen - jezelf wegcijferen. Hele bijzondere mensen ontmoet en het was er ook heel gezellig; prachtige sfeer. Lotgenoten, wel andere ziektes maar het komt allemaal op hetzelfde neer. Wat is er voor u veranderd sinds u de cursus hebt gedaan? Ik vind het nu makkelijker om met onze zoon en zijn problemen en ziekte om te gaan. Gelukkig staat hij daar zelf erg open voor. Met bepaalde dingen zegt hij ook: Dat is mijn probleem en niet dat van jullie. Er is een wereld voor ons open gegaan; voel me rustiger en zelfverzekerder. Dat ik heel openlijk kan vragen, zonder dat ze boos wordt: hoe gaat het? En niet van 'M, M, M! Ik ben sterker geworden, geen ja-knikker meer. Valt niet altijd goed bij mijn partner, hij moet er maar aan wennen. Wat is u van het geheel bijgebleven? Dat de cursus voelde als één warm bad, waar iedere cursist erg open was over zijn/haar problemen. En waar je goed leerde communiceren en omgaan met, ja, de patiënt. De open sfeer en het gemak waarmee de deelnemers de ziekte van hun familieleden en de daarbij behorende problemen met elkaar deelden, en elkaar ook ondersteunden en aanmoedigden wanneer nodig. Het was echt een avond waar we naar uitkeken en we vonden het jammer als we een keer niet konden. Dat je in de eerste plaats rustig en liefdevol moet blijven handelen; van jezelf blijven houden; dus niet jezelf verwaarlozen. En plezier in het leven blijven hebben en positief blijven onder alle omstandigheden. Dat ik vooral ook aan mezelf en mijn eigen gezondheid moet denken en ook dingen doen die leuk zijn, ontspanning zoeken. Andere opmerkingen over de cursus? Wat ik jammer vond, dat de tijd vaak te kort was; dat is mijn gevoel en toch was het fantastisch om het te mogen ervaren. Ik wil een compliment geven voor de twee cursusleiders. Ze leefden zich echt in in de problemen van iedere cursist en gaven aan iedereen voldoende tijd en ruimte om de dingen te bespreken. Is ieder familielid die dit in de familie meemaakt absoluut aan te bevelen. Het valt me nu al wel op dat je heel gauw weer in de sleur zit van vóór de cursus, je gaat weer mee in het gedrag van je partner om het hem naar de zin te maken. Hopelijk is er een vervolgcursus om bij te blijven.

5 Familie erby.. betrekken, dat is toch heel gewoon? Hoe simpel kan het zijn, zegt Marian Heuvelink, teammanager van enkele afdelingen binnen Mediant waaronder het Centrum voor jongeren met een psychose (ABC Twente). Zo ingewikkeld is het niet! Natuurlijk zijn er situaties waarin het contact met familie echt moeizaam gaat. Maar over het algemeen wil familie op z'n minst weten wat er gaande is. Wordt iemand overdag opgenomen op één van de afdelingen en daar is geen familie bij aanwezig, dan zoeken we dezelfde avond nog even contact met de familie, om te vertellen dat hun familielid op de afdeling is opgenomen. Dat we binnen twee weken een familiegesprek zullen hebben, wie we zijn en dat wij voor vragen altijd bereikbaar zijn. Bij opname vertellen we de cliënt ook dat we binnen twee weken een familiegesprek inplannen. Ik hoor vrijwel nooit dat een cliënt dit niet wil. Bij ABC Twente is het al heel gebruikelijk dat de familie meekomt, vanaf het begin. We organiseren voor familie ook met enige regelmaat bijeenkomsten. In oktober, tijdens de Mediant Familiemaand, is er ook weer één. Een klein deel is formeel, om de familie te informeren over de laatste ontwikkelingen. Maar het grootste deel van zo'n bijeenkomst is gewoon informeel. Bij ABC Twente wordt de psycho-educatiecursus voor naastbetrokkenen doorlopend gegeven. Iedereen kan snel instromen, er zijn geen lange wachttijden. Familie leert over schizofrenie/psychose, hoe ze beter kunnen omgaan met het gedrag van het familielid die dit heeft, maar zeker ook hoe zij zelf het hoofd boven water kunnen houden. Ze horen de verhalen van andere familieleden en vinden steun en herkenning bij elkaar. Familievereniging Ypsilon heeft een instrument ontwikkeld, de Triadekaart, om de samenwerking tussen zowel de cliënt, de hulpverlener als de familie in gang te zetten. Het gaat om het verbinden van drie partijen, een triade, vandaar de naam van het instrument: Triadekaart. Eigenlijk fungeert de kaart als agenda voor een gesprek tussen de cliënt, de familie en de hulpverlener. De aangegeven punten worden doorgenomen en afspraken worden gemaakt over het vervolg en over de ondersteuning van de familie. Enkele afdelingen werken al ruim een jaar met deze 'gespreksagenda'. Het is zo zonde geen contact te hebben met familie. Bij ons vinden we het heel gewoon om familie er bij te betrekken. Dat gaat niet altijd vanzelf natuurlijk. Sommige hulpverleners hebben weleens moeite met bepaald gedrag van familie. Het is dan belangrijk je voor te stellen, dat het jouw kind is. Zou jij dan niet vreselijk ongerust zijn? En zou jij dan niet van alles willen weten? Ook voor de hulpverleners is het jammer geen contact met familie te hebben: dan mis je zoveel informatie! De Triadekaart werkt vooral aan het begin van het contact met familie erg prettig. Door hen de kaart te geven, waarop ze allerlei onderwerpen zien, beseffen ze: hé, ze vinden het echt heel normaal om ons te betrekken, ze zijn gewoon open, we kunnen alles vragen. En dat is wat we willen! Familie inloopspreekuur De medewerkers van ouderenafdeling Vijverzijde van Mediant verwelkomen iedere eerste dinsdag van de maand tussen en uur naastbetrokkenen van opgenomen cliënten. Vijverzijde is een besloten opname afdeling. Familieleden kunnen tijdens deze avond met al hun vragen terecht bij de verpleging, psycholoog, arts en de psychiater (in de toekomst zal ook de ervaringsdeskundige deel uitmaken van dit team). Er is een speciale ruimte voor de inloop gereserveerd. Een afspraak maken is niet nodig. Een verpleegkundige van de afdeling Vijverzijde vertelt hoe dat zo is gekomen: "In korte tijd hebben wij op Vijverzijde een soort 'cultuur switch' doorgevoerd, waar velen heel enthousiast over zijn. We willen graag voor zowel cliënten als familie een open afdeling zijn, waar wij samen met familie er voor willen zorgen dat onze cliënten het zo goed mogelijk hebben. Een aantal goede voorbeelden hiervan zijn: Wil een opgenomen man alleen maar gedoucht worden door zijn vrouw en de vrouw wil dat ook? Dan kan dat! Is iemand zo depressief dat hij op bed ligt en graag wil dat de familie gewoon een tijdje aan het bed zit? Dan vinden wij dat prima. Willen familie en een cliënt samen tv kijken of een spelletje doen in de huiskamer en op dat moment is de groep cliënten zodanig dat dat kan? Dan vinden wij dat alleen maar geweldig! Het inloopspreekuur voor familie is ook een voorbeeld van die omslag. Wij willen graag familie tegemoet komen, hen te woord kunnen staan buiten kantooruren, zonder afspraak. Familie kan bij ons één keer per maand gewoon even binnenlopen, heel onbevangen. Wat wij terughoren is dat familie dit heel prettig vindt. Indien gewenst kunnen cliënten ook gewoon met de familie mee komen naar het inloopspreekuur. Het kan ook voorkomen dat een cliënt absoluut niet wil dat familie informatie krijgt. Uiteraard wordt dit eerst bij de cliënt nagevraagd. Wanneer de desbetreffende cliënt hier geen toestemming voor verleent, dan wordt informatie niet verstrekt, ook niet bij het inloopspreekuur. Soms kan het voor familie heel prettig zijn zonder aanwezigheid van een cliënt iets te kunnen vragen. Met zo'n inloopspreekuur verlaag je de drempel; het wordt persoonlijker, informeler, veel toegankelijker en dat vindt familie prettig. Daar heeft familie behoefte aan."

6 Huisartsenpraktijk Als ik op dinsdagmiddag de huisartsenpraktijk binnenkom, is het er een drukte van belang. De wachtkamer zit al aardig vol en het spreekuur is nog niet eens begonnen. Ik zie Marit, mijn eerste afspraak, al zitten en ik groet haar als ik langsloop. Sinds vorig jaar werk ik twee dagen als praktijkondersteuner voor de huisartsen in deze praktijk. Ik richt me op patiënten met psychische klachten. Als ik de computer heb aangezet, nodig ik Marit binnen. Het is de tweede keer dat ze komt. De huisarts heeft haar doorverwezen naar mij. Ze vertelde me de vorige keer dat het haar allemaal te veel wordt. In de afgelopen twee jaar is haar leven er heel anders uit gaan zien. Het lijkt zo lang geleden dat ze nog vrolijk was en dacht dat ze alles aankon. Nu voelt ze zich erg bedrukt en zwaar. In het eerste gesprek heeft Marit mij het hele verhaal verteld. Na afloop zei ze dat ze het fijn vond om te praten met iemand die niet direct betrokken is. Ik stelde Marit vragen over haar situatie en hoe ze zich voelt en vroeg haar over twee weken terug te komen. Eigenlijk is het begonnen toen haar moeder plotseling overleed in Er moest veel geregeld worden. Marit heeft veel regelzaken op zich genomen; zij voelde zich als oudste dochter daarvoor verantwoordelijk. Het leek met haar vader eerst redelijk goed te gaan. Maar nu is hij heel erg somber en hij heeft nergens zin meer in. Marit bezoekt hem veel en maakt zich zorgen. Ze voelt zich gespannen en opgejaagd. Ze kan zich slecht concentreren. Daardoor is ze bang dat ze dingen vergeet en alles verkeerd doet. Ook op haar werk gaat het minder goed. Thuis is ze snel kribbig tegen haar man en van de kinderen kan ze niet veel hebben. Deze keer vertelt ze dat het vorige gesprek haar aan het denken heeft gezet en dat ze er achter is gekomen dat ze het heel moeilijk vindt om hulp te vragen. Ze wil alles graag goed doen en stelt best hoge eisen aan zichzelf. Ze MOET wel heel veel van zichzelf. Dat is er in de afgelopen jaren ingeslopen. Ik vertel haar dat er mogelijkheden zijn om een cursus te volgen waarbij ze kan leren anders met haar problemen om te gaan en verandering te brengen in die vaste patronen. Samen kijken we op de website van Mediant naar het cursusaanbod. Er zijn verschillende opties. Bijvoorbeeld een cursus Minder stress door aandacht (Mindfulness), Voluit leven en Realistisch denken. In de cursus Mindfulness leer je door een soort meditatie oefeningen bewust aandacht te schenken aan dingen waar we gewoonlijk niet zo bij stil staan. Je leert meer in het hier en nu te leven en je je bewust te worden van automatische reactiepatronen. Dat zou Marit wel kunnen helpen, denk ik. Een andere mogelijkheid is de cursus Voluit leven. Hierin leer je je bewust te worden van de manier waarop je met moeilijkheden omgaat; je leert beter ondermijnende gedachten te hanteren. En wat ook erg belangrijk is, is het onderzoeken wat jij echt belangrijk vindt en dit vervolgens te laten meewegen in de keuzes die je maakt in het leven. Mindfulness is ook onderdeel van deze cursus. Dan is er ook nog een korte cursus Realistisch denken, waarin je leert gedachten te herkennen die sterke, vaak negatieve emoties veroorzaken. Je leert patronen en denkfouten ontdekken en vervolgens die te vervangen door meer helpende, realistische gedachten. Bijvoorbeeld: als Marit zich erg gespannen voelt, kan dat komen doordat ze denkt dat ze alles goed moet doen en dat het een ramp zal zijn als ze een fout maakt. Eigenlijk zouden alle drie de cursussen haar wel iets kunnen bieden. Ik adviseer Marit een afspraak te maken voor een intakegesprek met iemand van Centrum Preventie van Mediant. Dan kan diegene samen met haar bekijken wat het beste past. Dat lijkt haar wel. Ik bel meteen even en er wordt voor volgende week al een gesprek geregeld. Marit en ik besluiten dat ze na de cursus weer een afspraak maakt bij mij. We kunnen dan bespreken hoe het gaat en of er nog iets anders nodig is dat haar kan helpen zich beter te voelen. PS In overleg met de medewerker van Mediant besluit Marit eerst de cursus Realistisch denken te gaan volgen en daarna Voluit leven.

7 Alle cliënten van Mediant ontvangen een informatiepakket met daarin de folder We doen het gewoon samen. Informatie voor familie en andere betrokkenen

8 Activiteitenagenda Mediant familiemaand 10 oktober KIND IN BEELD kinderen die opgroeien in complexe situaties: Besloten bijeenkomst voor professionals r Studiemiddag voor professionals r Kosten: 50 euro r Aanmelden bij Centrum Preventie: r Aanvang: uur 10 oktober PSYCHISCHE PROBLEMEN RAKEN ONS ALLEMAAL leven met een manisch depressieve partner r Aanmelden voor 3 oktober bij Centrum Preventie: r Locatie: Kulturhus de Bijenkorf, Marktstraat 23 in Borne r Avond georganiseerd door Steunpunt Informele Zorg Twente en Mediant, met medewerking van schrijver van het boek 'M'n vrouw kwijt' Bob de Ruiter en Mediant professionals op het gebied van bipolaire stoornissen. 11 oktober ADHD IN HET GEZIN Hoe ga je als naaste om met een kind of volwassene met ADHD? r Aanmelden voor 5 oktober bij Centrum Preventie, (leer/werkplek voor cliënten) r Mediant professionals op het gebied van ADHD bij zowel kinderen/jongeren als volwassenen zijn de sprekers en beantwoorden uw vragen. 19 oktober OVER DE GRENS BORDERLINE r Aanmelden voor 10 oktober bij Centrum Preventie: (leer/werkplek voor cliënten) r Voor de pauze beleeft u de humoristische en ook wel confronterende voorstelling Over de grens van theatermakers Arno Setz en Ferry Asselbergs; na de pauze kunt u vragen stellen over borderline en hoe je daar als familie mee om kunt gaan aan twee deskundigen van Mediant. r "Theatermakers Arno Setz en Ferry Asselbergs leven zich in in de wereld van mensen die kampen met een Borderline Persoonlijkheidsstoornis, ouders, partners en hulpverleners. In de voorstelling onderzoeken zij wat borderline is en waarom zijzelf eigenlijk geen borderline hebben. De voorstelling heeft qua vorm het meest weg van een cabaretvoorstelling maar wel eentje waar je nog lang over na blijft denken. Absurde scènes, liedjes, dialogen en monologen voeren het publiek mee in de wereld van mensen met borderline en hun naastbetrokkenen. Wat betekent het om borderline te hebben? Hoe is het als de persoon waarvan jij houdt borderline heeft? Hoe leg je uit wat je voelt, wat je ervaart? Een wereld vol miscommunicatie, onbegrip, heftige emoties, maar ook creativiteit, energie, humor en liefde! De theatermakers gaan in de tussenruimte zitten en proberen in woorden en beelden een brug te bouwen tussen mensen die borderline hebben, hun naasten en de rest van de samenleving. Zodat we elkaar beter leren begrijpen en het isolement - dat mensen met een psychische stoornis en de mensen om hun heen zo vaak ervaren - tijdelijk of misschien langdurig doorbroken wordt. 3 november ONTMOETINGS- EN INFORMATIEAVOND VOOR VOLWASSEN KINDEREN VAN EEN OUDER / OUDERS MET PSYCHISCHE PROBLEMEN Besloten bijeenkomst voor volwassenen r Aanmelden bij Centrum Preventie, r Egbert Gorterstraat 3 in Almelo (tegenover het station) r Avond alleen bestemd voor volwassen kinderen van ouders of een ouder met psychische problemen, georganiseerd door Dimence en Mediant. 8 november Referaat: FAMILIE ZO GEK NOG NIET Refereerbijeenkomst met o.a. Dr. Hester van de Bovenkamp en een ervaringsdeskundig familielid r Aanmelden voor 1 november bij Frederique Slooten: fs.slooten@mediant.nl r Aanvang: uur (tot uur) 9 november ZORGEN ALS JE JONG BENT jonge mantelzorgers, brussen en kinderen van een ouder / ouders met psychische problemen r Aanmelden voor 3 november bij Centrum Preventie, (leer/werkplek voor cliënten) r Theatergroep Cocktail / Expresso workshops en trainingen voert het stuk 'Het zal mij een zorg zijn' op over jonge man telzorgers. Na de pauze vertellen deskundigen van Mediant op het gebied van brussen en kinderen / jongeren met een ouder of ouders met psychische problemen hier meer over en beantwoorden uw vragen. Colofon Redactie Mediant FamilieKrant Patricia Bron Suzan Arkema Yvette Haaker-Loves Eindredactie PR & Communicatie Friede Wevers Vormgeving en druk Drukkerij Olijdam, Enschede Mediant GGZ Broekheurnering TA Enschede

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

Overzicht Groepsaanbod. Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie

Overzicht Groepsaanbod. Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie Overzicht Groepsaanbod Mindfulness Chronische pijn Instapgroep Kerngroep SOVA Weerbaarheid Angst en depressie Waarom een groep of cursus? Waarom in een groep? Het kan zijn dat je het zelf prettiger vindt

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Soms merk ik dat ik dingen die ik graag deed, zoals fietsen en koken, niet meer kan doen. Daardoor heb

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Ons vignet laat zien wat we graag willen bereiken, namelijk mensen tot groei en bloei brengen als persoon en in hun relaties met andere mensen.

Ons vignet laat zien wat we graag willen bereiken, namelijk mensen tot groei en bloei brengen als persoon en in hun relaties met andere mensen. OptiMent OptiMent is er voor kinderen, jongeren en volwassenen die een steun(tje) in de rug kunnen gebruiken. We helpen om psychische klachten zo goed mogelijk te voorkomen. Wie al problemen heeft, kan

Nadere informatie

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2009 pavo 0202 Inleiding Als u last heeft van een burn-out door stress op het werk kunt u de therapiegroep werkstresshantering

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5

Nadere informatie

Informatie voor familie en betrokkenen van patiënten die opgenomen zijn op afdeling psychiatrie (PAAZ)

Informatie voor familie en betrokkenen van patiënten die opgenomen zijn op afdeling psychiatrie (PAAZ) Psychiatrie Informatie voor familie en betrokkenen van patiënten die opgenomen zijn op afdeling psychiatrie (PAAZ) www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl

Nadere informatie

Groepen en cursussen MEE Gelderse Poort voor inwoners van de regio s Arnhem, Nijmegen en Rivierenland

Groepen en cursussen MEE Gelderse Poort voor inwoners van de regio s Arnhem, Nijmegen en Rivierenland Groepen en cursussen MEE Gelderse Poort voor inwoners van de regio s Arnhem, Nijmegen en Rivierenland Alle groepen en cursussen die door MEE Gelderse Poort geboden worden zijn toegankelijk voor mensen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid

Nadere informatie

Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland

Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland Kinderen 5-12 jaar KOPP/KVO Doe-praatgroep (8-12 jaar). Een vader of moeder met problemen Als je vader of moeder een psychisch of verslavingsprobleem heeft

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

De mantelzorg DER LIEFDE

De mantelzorg DER LIEFDE De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER

HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm Mantelzorg is... Mooi De hulpvrager is je dankbaar, mantelzorg geeft veel voldoening Divers De taken lopen uiteen: huishoudelijke

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

Ik heb een vraag over. zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk...

Ik heb een vraag over. zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk... Ik heb een vraag over zorg... ondersteuning... opvoeding... jeugdhulp... mijn arbeidsbeperking... mijn uitkering... werk... 1 Ik heb een laag inkomen en vind het moeilijk om werk te vinden... Ik wil me

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

PARTNERS IN ZORG. Familiebeleid GGZ Rivierduinen Informatie voor familieleden, naasten en cliënten. rivierduinen.nl

PARTNERS IN ZORG. Familiebeleid GGZ Rivierduinen Informatie voor familieleden, naasten en cliënten. rivierduinen.nl PARTNERS IN ZORG Familiebeleid GGZ Rivierduinen Informatie voor familieleden, naasten en cliënten Contactgegevens voor familieleden Uw familielid of naaste is in behandeling op locatie: Afdeling: Uw contactpersoon

Nadere informatie

Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT. Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers

Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT. Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Hulpverlening Lijn5 LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Daarnaast geeft Lijn5 ook advies en consultatie aan bijvoorbeeld een

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie MET ELKAAR VOOR ELKAAR

centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie MET ELKAAR VOOR ELKAAR centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie MET ELKAAR VOOR ELKAAR De Swaai is een samenwerking tussen GGZ Friesland en Talant en biedt volwassenen met zowel een verstandelijke beperking als

Nadere informatie

Omgaan met kanker. Moeheid

Omgaan met kanker. Moeheid Omgaan met kanker Moeheid Vermoeidheid is een veelvoorkomende bijwerking van kanker of de behandeling ervan. Ruim 60% van alle mensen zegt last van vermoeidheid te hebben, zelfs dagelijks. De vermoeidheid

Nadere informatie

Voorbereiden op het keukentafelgesprek?

Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Deze brochure helpt u daarbij! 2015 een coproductie van: Voor kinderen, partners, verwanten, vrijwilligers die mantelzorgtaken vervullen voor hen die hun dierbaar

Nadere informatie

Kinderen. Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen

Kinderen. Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen Kinderen Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen Voor wie is dit boekje? Je hebt dit boekje gekregen omdat je autisme hebt of omdat je nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius

Nadere informatie

centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie SAMEN ZORGEN DAT HET BETER GAAT!

centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie SAMEN ZORGEN DAT HET BETER GAAT! centrum voor verstandelijke beperking en psychiatrie SAMEN ZORGEN DAT HET BETER GAAT! De Swaai is een samenwerking tussen GGZ Friesland en Talant en biedt jongeren met zowel een verstandelijke beperking

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar

De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De PAAZ, wat is dat? Informatie voor kinderen van 8 tot 12 jaar De afgelopen weken was het niet zo leuk bij Pim thuis. Zijn moeder lag de hele dag in bed. Ze stond niet meer op, deed geen boodschappen

Nadere informatie

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Wil je jezelf ontwikkelen? Omdat je meer uit jezelf wilt halen? Of omdat je

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

Maak kennis. met GGZ Friesland

Maak kennis. met GGZ Friesland Maak kennis met GGZ Friesland Psychische klachten hebben veel invloed op het dagelijks leven. Elke dag is een uitdaging en het is moeilijk om een normaal leven te leiden, contacten te onder houden, naar

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Je eigen gevoelens. Schaamte

Je eigen gevoelens. Schaamte Je eigen gevoelens Voor ouders, partners, broers, zussen en kinderen van mensen met een ernstig drugsprobleem is het heel belangrijk om inzicht te krijgen in de problemen van het verslaafde familielid,

Nadere informatie

MEE: PARTNER IN HET CJG

MEE: PARTNER IN HET CJG 1e kwartaal 2016 MEE: PARTNER IN HET CJG MEE ondersteunt mensen met een beperking zodat zij mee kunnen doen in de samenleving. Wij helpen iedereen (weer) grip op hun leven te krijgen, onder andere door

Nadere informatie

Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen

Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Jongeren Hoe Yulius jongeren met autisme kan helpen Vragen? Voor wie is deze brochure? Je hebt deze brochure gekregen omdat je autisme hebt of nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius

Nadere informatie

Therapiegroep voor zwangeren met psychische klachten

Therapiegroep voor zwangeren met psychische klachten Therapiegroep voor zwangeren met psychische klachten Albert Schweitzer ziekenhuis april 2011 pavo 0746 Inleiding De afdeling Psychiatrie heeft een therapiegroep voor zwangeren van achttien jaar en ouder

Nadere informatie

Patiënt Educatie Programma Parkinson (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner Revalidatiecentrum Breda

Patiënt Educatie Programma Parkinson (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner Revalidatiecentrum Breda Patiënt Educatie Programma Parkinson (PEPP) Een oppepper voor patiënt én partner Revalidatiecentrum Breda Leven met de ziekte van Parkinson Het hebben van de ziekte van Parkinson heeft niet alleen lichamelijke,

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Behandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW

Behandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW Behandeling Leven zoals jij dat wilt Rian leerde voor zichzelf opkomen Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? SDW helpt je verder pagina 3 Therapie pagina 9 Onderzoek en behandelplan

Nadere informatie

Opvoedingsondersteuning voor ouders van kinderen met autisme Begeleiding voor kinderen en jongeren met autisme.

Opvoedingsondersteuning voor ouders van kinderen met autisme Begeleiding voor kinderen en jongeren met autisme. Opvoedingsondersteuning voor ouders van kinderen met autisme Begeleiding voor kinderen en jongeren met autisme www.hetraster.be Individuele begeleiding Zorgpakket Wegwijs (3 gesprekken van 2 uur op de

Nadere informatie

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

Partners in zorg Familiebeleid GGZ Rivierduinen

Partners in zorg Familiebeleid GGZ Rivierduinen Partners in zorg Familiebeleid GGZ Rivierduinen Informatie voor familieleden, naasten en cliënten Inhoud Contactgegevens voor familieleden 1. Inleiding 2. Betrokken? Ja, tenzij 3. Familiebeleid in het

Nadere informatie

Cursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers

Cursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers Cursus en Thema 2015 voor mantelzorgers en vrijwilligers VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 4 In vier bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

Vangnetteam Parkstad. Secretariaat Meldpunt: T 045 573 65 99 Bezoekadres: Raadhuisstraat 3, 6444 AA Brunssum

Vangnetteam Parkstad. Secretariaat Meldpunt: T 045 573 65 99 Bezoekadres: Raadhuisstraat 3, 6444 AA Brunssum Secretariaat Meldpunt: Vangnetteam Parkstad Extra ondersteuning voor wie dat gebruiken kan... 1 2 3 4 5 9 10 6 Soms kunnen mensen wel eens wat extra hulp gebruiken. Al vinden veel mensen het lastig om

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning

Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Welzijn Ouderen Thuisadministratie Mantelzorg & mantelzorgondersteuning Voor iedereen in Amsterdam-Noord. Dus ook voor u! Doras Maatschappelijke dienstverlening Amsterdam-Noord Zorgt u voor een naaste

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN HERKEN JE DIT? Heb je steeds het gevoel het net niet goed genoeg te doen voor iedereen? Zijn de dagen te kort voor

Nadere informatie

Geachte ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief oktober 2015

Geachte ouders/ verzorgers, Nieuwsbrief oktober 2015 CBS De Bron/ Christinaplaats Christinaplaats 1 3223XE Hellevoetsluis Telefoonnummer 0181 313638 E- mail: info@cbsdebron.vcodekring.nl Website: www.cbs-debrug.nl Nieuwsbrief oktober 2015 Geachte ouders/

Nadere informatie

Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging

Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Als iemand in jouw omgeving zichzelf beschadigt is dat erg ingrijpend. Het kan allerlei emoties oproepen. Je bent misschien erg verdrietig, boos of je voelt

Nadere informatie

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren

UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie voor kinderen en jongeren Informatie voor kinderen, jongeren en ouders Wat staat er in deze folder? Inleiding voor ouders 1 Informatie

Nadere informatie

Zelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving.

Zelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving. Zelfstandiger leren leven bij Next Level Sterker in de samenleving. Powered by Pluryn Anouk woont al jaren bij een leefgroep voor volwassenen met een verstandelijke beperking. Maar ze wil zelfstandiger

Nadere informatie

UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U?

UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U? UW PARTNER HEEFT KANKER EN HOE GAAT HET MET U? Nadine Köhle, MSc. Contactdag Stichting Olijf 3 oktober 2015 Garderen EVEN VOORSTELLEN ACHTERGROND KANKER HEB JE NIET ALLEEN! 4 ACHTERGROND IMPACT VAN DE

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Borderline. Als gevoelens en gedrag snel veranderen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over borderline

Borderline. Als gevoelens en gedrag snel veranderen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over borderline ggz voor doven & slechthorenden Borderline Als gevoelens en gedrag snel veranderen Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over borderline Herkent u dit? Bij iedereen gaat wel

Nadere informatie

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling 8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Als opvoeden even lastig is

Als opvoeden even lastig is Als opvoeden even lastig is Hoe pak je dat dan aan? Soms weet ik niet meer wat ik moet doen om hem stil te krijgen. Schattig? Je moest eens weten. Hoezo roze wolk? Mijn dochter kan af en toe het bloed

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Wanneer zijn zorgen om mijn kinderen relevant?

Wanneer zijn zorgen om mijn kinderen relevant? Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen p/a Dimence Postbus 398 7600 AJ Almelo www.kenbis.nl Opgroeien en de bipolaire stoornis Als ouder met een bipolaire stoornis kun je je zorgen maken over je kinderen;

Nadere informatie

Deeltijdbehandeling. Barneveld. volwassenen deeltijd

Deeltijdbehandeling. Barneveld. volwassenen deeltijd Deeltijdbehandeling Barneveld volwassenen deeltijd Inhoudsopgave Wat is deeltijdbehandeling? 2 Voor wie is de behandeling bedoeld? 2 De behandeling 3 Doel 3 Behandelplan 3 Inhoud 3 Programma 4 Individuele

Nadere informatie

De Stemmenpolikliniek

De Stemmenpolikliniek Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) De Stemmenpolikliniek Inhoud Inleiding 1 Stemmen horen 1 De behandeling 2 Kennismaking 3 De inhoud van de behandeling 3 Behandelaars 4 Vragen 4 Belangrijke adressen

Nadere informatie

Familiebeleid Zorgen voor een ander, zorg voor uzelf

Familiebeleid Zorgen voor een ander, zorg voor uzelf Familiebeleid Zorgen voor een ander, zorg voor uzelf Vincent van Gogh voor geestelijke gezondheidszorg Contactgegevens voor familieleden / naasten Uw familielid of naaste is in behandeling op locatie Afdeling

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Schizofrenie. Leven in een andere wereld. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie

Schizofrenie. Leven in een andere wereld. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie ggz voor doven & slechthorenden Schizofrenie Leven in een andere wereld Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over schizofrenie Herkent u dit? Denkt u wel eens dingen te zien

Nadere informatie