PROGRAMMABOEKJE Open Mind

Transcriptie

1 PROGRAMMABOEKJE Open Mind Foto: istockphoto Dé publieksdag rondom psychische gezondheid Zaterdag 13 december uur, Amsterdam RAI

2 Publieksdag Open Mind Organisatie Hartelijk welkom op Open Mind ; dé publieksdag rondom psychische gezondheid en psychische ziekten. De publieksdag Open Mind wordt georganiseerd door: Deze dag bieden wij u een boeiend en gevarieerd programma aan met presentaties en lezingen over depressie en angst, schizofrenie en psychose, gedrags- en ontwikkelingsstoornissen, borderline en eetstoornissen. U kunt deelnemen aan verschillende workshops en kijken en luisteren naar veelbesproken films, theater en muziek. Ook is er een informatiemarkt aanwezig met diverse stands van instellingen en organisaties uit de ggz. Op deze publieksdag kunt u praten, luisteren, discussiëren, mensen ontmoeten, dingen doen en informatie verzamelen. U kunt uw eigen programma samenstellen: bijvoorbeeld een documentaire, een lezing, een rondje over de informatiemarkt en de uitreiking van de Ereprijs. Of gaat uw voorkeur bijvoorbeeld uit naar het héle programma over eetstoornissen? Er is van alles mogelijk. In dit boekje leest u meer over de inhoud van de verschillende programmaonderdelen en vindt u praktische informatie. Omdat een publieksdag bestaat bij de gratie van publiek, zijn wij blij dat u erbij bent. Met elkaar maken we er op zaterdag 13 december een geslaagde dag van! De organisatie. De publieksdag wordt mede mogelijk gemaakt door: GGNet Parnassia Bavo Groep Inmerc bv, SpreekuurThuis FVB de Federatie Vaktherapeutische Beroepen, koepel voor de Nederlandse Verenigingen voor Beeldende, Dans -, Drama -, Muziek - en Psychomotorische Therapie. Inhoud Organisatie... 2 Contactgegevens Open Mind Fonds Psychische Gezondheid Postbus 5103, 3502 JC, Utrecht Tel info@fondspsychischegezondheid.nl Plenaire opening... 3 Verder deze dag... 3 Parallelprogramma s, Ronde Parallelprogramma s, Ronde Parallelprogramma s, Ronde Praktische informatie Programmaoverzicht PROGRAMMABOEKJE Open Mind 2

3 uur Plenaire opening Zaal: Auditorium, begane grond Openingsact De aftrap van deze publieksdag wordt verzorgd door Theatergroep De Firma Zorgbehang. Met een originele openingsact zullen zij u alvast een voorproefje op de rest van de dag geven. De spelers zijn ervaringsdeskundigen met theatertalent, die zich graag inzetten voor verbetering van de beeldvorming over de ggz. Zij maken zichtbaar wat eerder onzichtbaar en achter het behang bleef. De theatergroep verzorgt optredens op maat op o.a. manifestaties, conferenties en publieksdagen en werd opgezet met een subsidie van het Fonds Psychische Gezondheid. Meer informatie over de theatergroep vindt u op Welkomstwoord Pauline Meurs, bestuursvoorzitter van het Fonds Psychische Gezondheid en ZonMw, heet u van harte welkom. Zij reikt tevens het eerste exemplaar van de ZonMw publicatie GeestKracht op koers; Tussentijdse resultaten uit het onderzoeksprogramma GeestKracht uit aan Marjan ter Avest, directeur van het Landelijk Platform GGz. Het LPGGz is een koepel van 20 cliënten -, familie - en categorale organisaties in de ggz en behartigt de belangen van mensen met psychische problemen en hun naastbetrokkenen. De publicatie is vooral geschreven voor cliënten om hen te informeren over resultaten van onderzoek van het ZonMw programma GeestKracht. In de publicatie wordt op toegankelijke wijze de laatste stand van zaken rondom angst en depressie, schizofrenie en psychosen, kinderen en jeugd en meedoen aan de maatschappij gepresenteerd. Het laat zien hoe oplossingen dichterbij komen voor een aantal vraagstukken in de ggz. Tegelijkertijd is het voor GeestKracht een middel met cliënten in gesprek te gaan over het toepasbaar maken van die oplossingen. Na afloop van de plenaire opening krijgen alle bezoekers bij de zaaluitgang een gratis exemplaar van dit boekje uitgedeeld. Het boekje is ook beschikbaar in de stand van ZonMw op de informatiemarkt of kan na afloop gratis worden opgevraagd via publicaties of door een mailtje te sturen naar geestkracht@ zonmw.nl. Regelmatig verschijnen er berichten in de media over hoopvolle nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van angst en depressie. Maar de kranten staan ook vol met berichten dat behandeleffecten erg tegenvallen, zoals bijvoorbeeld begin 2008 over de effecten van antidepressiva. Zowel voor patiënten als behandelaars is het moeilijk om het kaf van het koren te scheiden. De laatste jaren zijn er dan ook voorbeelden van hypes aan te wijzen, zowel positieve als negatieve. Er zijn verschillende oorzaken voor dit probleem, onder andere het feit dat er ook placebo-effecten optreden. Enkele voorbeelden van vernieuwingen en hypes zullen in deze lezing de revue passeren. Voor behandeling met medicijnen is het problematisch dat niet alle onderzoeken gepubliceerd worden, en er een trend is om vooral gunstige resultaten te publiceren. Niettemin, er bestaat tenminste een overheidsinstantie die toezicht houdt op geneesmiddelen en een nieuw middel komt niet op de markt als er geen toestemming wordt verleend. Voor psychotherapie ontbreekt een dergelijke instantie, en is toetsing afhankelijk van de belangstelling van onderzoekers. Is het nodig om voor alle niet-medicamenteuze behandelingen toetsing vooraf verplicht te stellen? Verder deze dag... laat Stichting Akkoord van zich horen! Muzikanten van Stichting Akkoord zullen op verschillende momenten zorgen voor een vrolijke muzikale noot in de Lounge. Stichting Akkoord uit Den Haag organiseert, ontwikkelt en ondersteunt muziekactiviteiten voor en in samenwerking met ggz-cliënten en is opgericht met subsidie van het Fonds Psychische Gezondheid. stelt MIND Magazine editie 6 van haar tijdschrift aan u beschikbaar. Dit tijdschrift kunt u gratis afhalen op de informatiemarkt in de Lounge. En wees er snel bij, want op=op! MIND magazine is de psychologie glossy voor een leuker leven. Met onder meer artikelen over uzelf én uw relaties met anderen, psychologische tests voor meer zelfkennis en artikelen over wellbeing. Bekende psychologen en andere deskundigen delen nieuwe inzichten en geven advies. Vernieuwing en hype in de behandeling van angst en depressie Lezing door Willem van der Does, klinisch psycholoog en hoogleraar aan de Universiteit van Leiden en het LUMC. Na de plenaire opening aansluitend koffie- /theepauze van uur in de Lounge (begane grond). 3 PROGRAMMABOEKJE Open Mind

4 uur Parallelprogramma s Ronde 1 Zalen: A t/m H (eerste etage) Maak een keuze uit de 7 onderstaande programmaonderdelen. Elk onderdeel duurt 60 minuten en bestaat uit twee bijdragen van ieder 30 minuten, tenzij anders is aangegeven. 1. Angst en depressie Zaal B, eerste etage Depressietherapie via Internet Door Annemieke van Straten, klinisch psycholoog. 2. Schizofrenie en psychose Zaal C, eerste etage Psychosepreventie Door Mark van der Gaag, klinisch psycholoog. Mark van der Gaag, hoofd wetenschappelijk onderzoek bij Parnassia, doet in Nederland onderzoek naar het voorkomen van het ontstaan van een psychose. Het lukt steeds beter om mensen die in de aanloop naar een psychose zitten op te sporen. Bij deze mensen wordt momenteel getest wat de effecten van een cognitief gedragstherapeutische interventie met veel psycho-educatie zijn, in een door ZonMw gesubsidieerde trial. Kan hiermee een psychose worden voorkomen? De behandeling van depressie bestaat doorgaans uit één op één gesprekken met een therapeut. Maar behandeling kan ook zonder therapeut worden uitgevoerd, bijvoorbeeld via Internet. Bij een Internet zelfhulp behandeling krijgen deelnemers toegang tot een website waar uitleg wordt gegeven over therapeutische technieken. De deelnemers leren deze toe te passen door middel van oefeningen. Een coach ondersteunt ze daarbij via . Het voordeel is dat zelfhulptherapie thuis uitgevoerd kan worden, op die momenten dat het de deelnemer uitkomt. In deze presentatie wordt een voorbeeld van zo n therapie gegeven. Daarnaast komt de effectiviteit van normale gesprekstherapie en Internet zelfhulp aan de orde. Tot slot worden de voor- en nadelen van beide vormen van behandeling besproken. Begeleide zelfhulp Door Christine van Boeijen, psychiater. Cannabis en psychose Door Monique Konings, psychiater. Het gebruik van cannabis onder psychotische patiënten is opvallend hoog. Mogelijk zouden mensen met een psychose zich beter voelen door cannabis te gebruiken, maar mogelijk zou cannabis ook kunnen bijdragen aan het ontstaan van een psychose. Dit laatste is ook erg belangrijk gezien de vele jongeren die wereldwijd op steeds jongere leeftijd en vaker cannabis gebruiken. In deze presentatie worden aan de hand van recente onderzoeksgegevens, de verschillende visies over de relatie tussen cannabis gebruik en psychose nader belicht. Daarbij wordt ook ingegaan op de interactie tussen cannabis en andere risicofactoren voor psychose. Tot slot worden behandelmogelijkheden besproken en welke adviezen gegeven zouden kunnen worden aan jongeren die cannabis gebruiken. Voor de meeste mensen met angstklachten zijn deze klachten hinderlijk en niet zelden hardnekkig aanwezig. Er zijn voor deze mensen maar weinig behandelingen toepasbaar in de 1ste lijn. Een begeleide zelfhulp werd daarom ontwikkeld en onderzocht. In deze studies werd gevonden dat begeleide zelfhulp effectief is en verbetering van klachten geeft. De begeleide zelfhulp wordt momenteel in de 0de, 1ste en 2de lijn geïmplementeerd. De zelfhulp-handleiding bestaat uit een introductie, uitleg over angst, informatie over gedachten, leren ontspannen en oefening in het dagelijks leven. De begeleiding bestaat uit uitleg over de zelfhulp, het beantwoorden van vragen, het bespreken van de voortgang en het motiveren om door te gaan. Meer informatie: 3. Gedrags- & ontwikkelingsstoornissen Zaal A, eerste etage De (vaak gemiste) diagnose AD(H)D Door Gigi van der Loo, kinder- en jeugdpsychiater. In deze lezing zullen de misverstanden en vooroordelen over de verschillen tussen ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) en ADD (zonder Hyperactivity) aan de orde gesteld PROGRAMMABOEKJE Open Mind 4

5 worden. Volgens Van der Loo lijkt het namelijk alsof de diagnose ADD soms de voorkeur heeft boven ADHD, omdat de laatste vaak negatieve reacties oproept. In de DSM IV komt de afkorting ADD helemaal niet voor. En bij navraag blijkt dat bij mensen met ADD vaak wel degelijk sprake was van hyperactiviteit of impulsiviteit, soms alleen op de kinderleeftijd, maar niet in die mate dat het storend was voor de omgeving. Er zijn dus weinig aanwijzingen dat het hier gaat om een aparte stoornis. Bovendien maakt het onderscheid tussen ADHD en ADD niets uit voor de behandeling. Van der Loo wil dus de H uit de taboesfeer halen en de scheidslijn tussen ADHD en ADD laten vervagen. onderzoek naar eetstoornissen, lichaamsontevredenheid en andere eetproblematiek, zoals obesitas. Elke Smeets zal meer vertellen over haar onderzoek naar de rol van selectieve aandacht bij het ontstaan van eetstoornissen en lichaamsontevredenheid. Verder zal ze toelichten wat onderzoek op dit gebied laat zien en wat de toekomst-perspectieven zijn voor de ontwikkeling van een nieuwe behandelmethode. Janneke Giesen zal u vervolgens kennis laten maken met een gedragseconomische analyse van lijngedrag en overgewicht. Daarbij zal ze de rol van de belonende waarde van voeding behandelen en zal ze toelichten hoe dit op experimentele wijze getest kan worden. Ten slotte wordt ingegaan op hoe deze kennis toegepast kan worden op eetproblematiek. 4. Borderlinestoornis Zaal D, eerste etage Ondraaglijke gevoelens Door Marcia Kroes, coördinator voorlichting van de Landelijke Stichting Zelfbeschadiging. Zelfbeschadiging is een eenzaam en verdrietig overlevingsmechanisme. Wanneer je jezelf verwondt doe je dit vaak in een worsteling met ondraaglijke gevoelens. Vaak weet je geen andere uitweg dan jezelf schade toe te brengen. Het maakt de ondraaglijke gevoelens dragelijk, het lucht op en het helpt je verder. Waarom doen mensen zichzelf dit aan en welke betekenis heeft het voor hen? Wat zijn oorzaken en motieven voor zelfbeschadiging, wat kan iemand er zelf aan doen en wat kan de omgeving, de familie en de hulpverlening doen om hen te helpen? In deze lezing vertelt Marcia Kroes over het hoe en waarom van zelfbeschadiging. Ze vertelt over haar eigen ervaringen en over ervaringen van lotgenoten. Ook de Landelijk Stichting Zelfbeschadiging komt aan bod. Als je de grip verliest Door Thea Daggenvoorde en Carla Jonkman, verpleegkundig experts Dimence. Na een korte uitleg over de Borderline Persoonlijkheidsstoornis zal het grootste deel van deze workshop bestaan uit interactie met het publiek. Centraal staat het omgaan met crises. Diverse praktijkvoorbeelden zullen besproken worden en u uitnodigen tot discussie. Ter afronding volgen tips voor omgang met crisissituaties. 5. Eetstoornissen Zaal E, eerste etage De psychologie van eten Door onderzoekers Elke Smeets en Janneke Giessen. In deze lezing zullen de twee onderzoekers van de Universiteit Maastricht ingaan op de nieuwste trends binnen het 6. Workshop Zaal F, eerste etage Workshop Sahaja Yoga Let op: aan deze workshop kunnen maximaal 85 personen deelnemen. Sahaja Yoga is een meditatievorm waarbij een subtiele innerlijke spirituele energie in ons ontwaakt. Dit leidt tot de ervaring van gedachteloos bewustzijn, vreugde en innerlijk evenwicht. We zijn ons dan volledig bewust van wat er om ons heen gebeurt, zonder dat gedachten het verstoren. Echte meditatie is een staat van diepe innerlijke balans, waar onze geest rustig en stil is maar toch waakzaam. Het uiteindelijke doel is om Zelfrealisatie te bereiken. Hierbij is het persoonlijke bewustzijn verbonden met een hoger, spiritueel bewustzijn. In Sahaja Yoga is deze ervaring voor iedereen mogelijk. Maak kennis met Sahaja Yoga onder leiding van Gemma de Vetter en Henno de Graaf van Stichting Sahaja Yoga Nederland. 7. Filmvertoning Zaal H, eerste etage Filmvertoning Mag ik dood Tijd: uur (let op: tijdsduur wijkt af i.v.m. lengte van de film en voor- en nabespreking). Documentairemaakster Eveline van Dijck maakte in opdracht van het Humanistische Verbond en de Humanistische Omroep en met subsidie van het Fonds Psychische Gezondheid de film Mag ik dood. Zij maakte de film vanuit haar persoonlijke ervaring met de zelfgekozen dood van haar zus Cathma. Na een psychose op latere leeftijd en enkele jaren van psychiatrische behandeling keek Cathma in een zwart 5 PROGRAMMABOEKJE Open Mind

6 uur Parallelprogramma s Ronde 2 Zalen: A t/m H (eerste etage) Maak een keuze uit de 7 onderstaande programmaonderdelen. Elk onderdeel duurt 60 minuten en bestaat uit twee bijdragen van ieder 30 minuten, tenzij anders is aangegeven. gat. Zij vond de kwaliteit van haar leven dusdanig achteruit gegaan dat ze niet meer benieuwd was naar de rest van haar leven. Mag ik dood gaat in op het taboe op de zelfgekozen dood van chronisch psychisch zieke mensen die het leven niet meer verdragen. Ook aan verschillende dilemma s rond het gebrek aan hulp bij zelfdoding wordt aandacht besteed. Rein Zunderdorp, voorzitter van het Humanistisch Verbond, verzorgt bij deze filmvertoning een inleiding en nabespreking. Na Ronde 1 aansluitend lunchpauze van uur in de Lounge (begane grond). Lachen is gezond! Lachen vermindert stress, depressie, bezorgdheid en slapeloosheid. Lachen ontspant. Ontspanning in de spieren en het vrijkomen van endorfinen geeft een fijn gevoel. Nadat je echt gelachen hebt voel je je innerlijk sterk en ontspannen. Lachen bevordert de bloedsomloop en verlaagt de bloeddruk. Lachen maakt je minder angstig en vergroot je zelfvertrouwen. Lachen is goed voor je geestelijk en je lichamelijk welzijn en lachen verbindt mensen. Lachen brengt je dichter bij je gevoel, waardoor je ook eerder de emotie verdriet en woede voelt. 1. Angst en depressie Zaal B, eerste etage Werkomstandigheden, angst en depressie Door Inger Plaisier, socioloog en verpleegkundige. Mensen met angst of depressieve stoornissen zijn vaak minder of niet in staat om te werken. Daarnaast kunnen werkomstandigheden bijdragen aan het ontwikkelen van angst en depressie. Inger Plaisier, socioloog en onderzoeker bij NESDA (Nederlandse Studie naar Depressie en Angst), bespreekt in deze workshop bevindingen van haar onderzoek naar de samenhang tussen angst en depressie, werkomstandigheden en het functioneren op het werk. Welke werkomstandigheden spelen een rol bij het ontstaan van angst en depressie? En hoe functioneren mensen met angst en depressie op hun werk? Zijn er werkomstandigheden die kunnen bijdragen aan het functioneren van werknemers met angst en depressie? Deze vragen zullen aan de orde komen. Werkhervatting bij mensen met depressieve klachten Door Moniek Vlasveld, arbeidspsycholoog. Heeft u zin om eens lekker te lachen? Neem dan deel aan een van de twee lachsessies in groepsverband onder leiding van Maarten Vos. Maarten Vos werkt als preventiewerker bij JellinekMentrum geestelijke gezondheidszorg en is lachcoach in Amsterdam. Hij organiseert lachyoga en lachcoaching-sessies voor jong en oud en voor particulieren en bedrijven. Meer informatie hierover vindt u op de website De lachsessies (20 minuten) vinden plaats in de Topaz- Lounge (eerste etage) en starten om uur en om uur tijdens de lunchpauze. Depressie gaat vaak gepaard met ziekteverzuim of met een verminderd arbeidsfunctioneren. Het Trimbos-instituut onderzoekt in het kader van het Depressie Initiatief, samen met het VUmc en ArboNed, de effectiviteit van een behandelmodel bij mensen met een depressie die ziek gemeld zijn van hun werk. Dit behandelmodel richt zich op zowel vermindering van klachten als op werkhervatting. In deze workshop licht Moniek Vlasveld, onderzoeker bij het Trimbos- PROGRAMMABOEKJE Open Mind 6

7 instituut, toe waarom werk een belangrijk onderdeel is in de behandeling van mensen met depressieve klachten en hoe dit is vormgegeven in deze nieuwe interventie van het Trimbos-instituut. 2. Schizofrenie en psychose Zaal C, eerste etage Genen doen ertoe, maar hoe? Door Richard Bruggeman, psychiater en Maarten Muis, bestuurslid van Anoiksis. Binnen GROUP (Genetic Risk and Outcome of Psychosis) doen wetenschappers onderzoek naar de factoren die iemand kwetsbaar kunnen maken voor een psychose. Het genenonderzoek vormt daarvan een belangrijk onderdeel. Maar wat weten we daar inmiddels over? Genen doen ertoe, maar hoe? De vragen van mensen met schizofrenie sluiten op veel punten aan bij die van de wetenschappers en vormen de basis voor deze presentatie. U krijgt antwoord op 10 vragen en hoort een reactie van patiëntenvereniging Anoiksis. Want, zo vraagt Anoiksis zich af, waarom is zo n onderzoek belangrijk, wat zijn mogelijke bedreigingen en wat brengt het ons? 3. Gedrags- & ontwikkelingsstoornissen Zaal A, eerste etage ADHD, een mode gril of een behandelbare veel voorkomende stoornis? Door Rutger Jan van der Gaag, hoogleraar klinische kinder- & jeugdpsychiatrie. ADHD komt bij 3-5% van de bevolking zowel op jonge als volwassen leeftijd voor. Mensen met ADHD hebben in verschillende levensfasen andere problemen: peuters zijn heel erg druk, basisschoolkinderen hebben het meeste last van hun gebrekkige concentratie en hoge afleidbaarheid, pubers ervaren hinder van hun impulsiviteit, terwijl de problemen met plannen en organiseren van gedrag de volwassenen parten speelt. ADHD is in hoge mate erfelijk bepaald, maar komt tot uiting in wisselwerking met de omgeving. In de afgelopen decennia is de informatie last sterk toegenomen. Er wordt veel gevraagd van de zelfstandigheid van leerlingen en werknemers. Mensen met ADHD vallen sneller door de mand dan in tijden waarin alles meer gestructureerd en overzichtelijk was. In deze voordracht zal bovenstaande uitgelegd worden. Naast de nadelen van ADHD zullen ook de sterke kanten benaderd worden. ADHD is niet te genezen, maar wel heel goed te behandelen! Onderzoek naar pesten Door Andrea de Winter, epidemioloog en projectleider. Pesten heeft grote gevolgen voor zowel de pesters als de slachtoffers. Sommige kinderen proberen hun positie in de groep te verbeteren door kwetsbare en geïsoleerde slachtoffers te pesten. Pesters proberen afkeuring van belangrijke leerlingen of volwassenen te voorkomen. Naast het bevorderen van positief gedrag is daarom afwijzing van pestgedrag door leerlingen, ouders en docenten belangrijk. Een netwerkonderzoek brengt de rollen van kinderen in de klas in kaart, bijvoorbeeld pesters, gepesten en helpers. Zo n analyse maakt ook duidelijk hoeveel kinderen betrokken zijn bij pesten. Dit is van belang omdat de acceptatie van pesten toeneemt als er meer wordt gepest; de groepsnorm verandert. Dit is een van de redenen waarom structureel aandacht voor het voorkomen en aanpakken van pesten zo belangrijk is. 4. Borderlinestoornis Zaal D, eerste etage Jongeren met borderline en hun families Door Henk Pijnenburg, systeemtherapeut en Monique van Batenburg, sociotherapeut. Omstandigheden in de thuisomgeving spelen vaak een belangrijke rol in het disfunctionele gedrag van de jongere. Conflicten met ouders kunnen heftig zijn. Wanneer de jongere met een DGT-behandeling start bestaat het gevaar dat ouders zich buiten gesloten voelen en dagelijks nog geconfronteerd worden met de heftige problemen van hun zoon of dochter. Het moge duidelijk zijn dat het heel belangrijk is om de ouders/familie bij de behandeling te betrekken. Maar hoe? Welk aanbod moet de ouders gedaan worden? Tot welke investering zijn ouders nog bereid na vaak een lange periode van zorg om hun kind? Enkele dilemma's worden geschetst. Mogelijke oplossingen worden besproken. Borderlinewijzer Door Marlies Marissen, onderzoekscoördinator PsyQ. In Nederland zijn er internetbehandelingen te vinden voor o.a. burn-out, rouwverwerking, eetstoornissen, depressies en schokkende ervaringen. Persoonlijkheidsproblematiek is 7 PROGRAMMABOEKJE Open Mind

8 Bron: MyFactory een terrein waar men zich tot nu toe terughoudend heeft opgesteld in de ontwikkeling van vormen van internettherapie. Mogelijk omdat het stoornissen zijn die met name in het persoonlijk contact naar voren komen. Bovendien is de behandeling van persoonlijkheidsproblematiek een ingewikkeld en langdurig proces. Omdat een aantal patiënten, met name borderlinepatiënten, hierdoor een kans op behandeling lijkt mis te lopen, is onder leiding van Marlies Marissen een interactieve digitale module ontwikkeld. De digitale module is gericht op psycho-educatie voor borderlinepatiënten en zal thema s behandelen als Wat zijn de symptomen van borderline? of Hoe ga je met deze stoornis om?. Ook krijgen patiënten objectieve informatie over het voorkomen van de stoornis, medicatiegebruik en wetenschappelijk onderzoek. 5. Eetstoornissen Zaal E, eerste etage De mandometerbehandeling voor jongeren Door Chaim Huyser, kinder- en jeugdpsychiater, Maartje Snoek, GZ-psycholoog en Hilda Donkersloot, teamcoördinator. Sinds november 2004 worden bij De Bascule, academisch centrum kinder- en jeugdpsychiatrie in Amsterdam, jongeren met een eetstoornis behandeld volgens de mandometermethode. Deze behandelvorm is in de jaren 90 ontwikkeld door het Karolinska instituut in Stockholm en laat zich het best omschrijven als een gedragsmatige behandeling met biofeedback elementen. De focus van de behandeling ligt niet op achterliggende problematiek maar op weer leren eten, leren rust nemen en tenslotte weer meedoen aan het maatschappelijke leven. De symptomen van anorexia nervosa worden gezien als de onderhoudende factoren die behandeling behoeven. In deze lezing zal ingegaan worden op de achtergronden en ervaringen met deze nieuwe methode binnen De Bascule. Eetstoornissen beter begrepen Door Greet Kuipers, psychiater en Christel Vierboom, psychotherapeut. Mentaliseren is een begrip dat voortkomt uit de psychoanalytische psychotherapie en houdt in dat mensen over zichzelf en anderen kunnen nadenken als mentale wezens. Het vermogen om te mentaliseren is van groot belang voor een goed interpersoonlijk functioneren en voor het verwerken van (negatieve) ervaringen. Mensen met persoonlijkheidsproblematiek maar ook mensen met anorexia en boulimia nervosa blijken een laag mentaliserend vermogen te hebben. Onderzoek op de afdeling eetstoornissen van GGZ Midden Brabant beoogt duidelijker te maken in hoeverre dit gering vermogen samenhangt met de symptomen van mensen met een eetstoornis, en of het verbetert onder invloed van een specifieke behandeling (Mentaliseren Bevorderende Therapie). 6. Workshop Zaal F, eerste etage Workshop Positief denken Let op: aan deze workshop kunnen maximaal 60 personen deelnemen. Centraal binnen deze workshop staat het goede gevoel. Deelnemers zullen leren hoe ze negatief ervaren situaties, kunnen ombuigen naar positiviteit, zonder daarbij de realiteit uit het oog te verliezen. U zult bijvoorbeeld zien hoe een omdraaiing van de situatie, het geheel in een ander daglicht plaatst. Door kleine oefeningen te doen leert en ervaart u ter plekke wat het effect kan zijn van een positieve benadering van de dingen die op u af komen. Deelnemers zullen opgewekt naar huis gaan, met een rugzak aan tips en goed toepasbare mogelijkheden. Aan het einde van de workshop krijgen alle deelnemers een Loesje -kaartje mee naar huis, waarmee u iemand anders een prettige, opbeurende gedachte toe kunt wensen. De workshop wordt gegeven door Michel Post, Mutabilis Coaching & Training en Corrie van Buel, Vanbuelcoaching. Meer informatie zie en 7. Theatervoorstelling Auditorium, begane grond Theatervoorstelling Weer-zin Tijd: uur (let op: tijdsduur wijkt af i.v.m. lengte van de voorstelling en nabespreking) Daan, 15 jaar, zit in VMBO 3. Daan oogt als een leuke, populaire en muzikale jongen. Op een dag loopt Daan weg. Zijn ouders, school en vrienden zijn stomverbaasd. Want wat voor een reden zou Daan hebben om weg te lopen? Via flashbacks wordt duidelijk dat Daan al vrij lang depressief is en dat niet meer wil voelen. Hij heeft zich daar altijd voor geschaamd en het weten te maskeren. Daan komt terug en zoekt hulp bij zijn broer. PROGRAMMABOEKJE Open Mind 8

9 Theater Traxx verzorgt educatief theater in heel Nederland. Met de voorstelling Weer-zin, geproduceerd met subsidie van het Fonds Psychische Gezondheid, wil de theatergroep met name jongeren, maar ook volwassenen, meer inzicht geven in onderwerpen als somberheid, depressieve gevoelens, eenzaamheid en suicidaliteit. De voorstelling maakt jongeren duidelijk dat als je je erg ongelukkig voelt, je dat niet altijd alleen hoeft op te lossen. Er is hulp mogelijk en er zijn verschillende manieren en keuzes om je leven anders in te richten! Het optreden van Theater Traxx wordt gevolgd door een uitgebreide nabespreking met de zaal. Meer informatie over de voorstellingen van Theater Traxx vindt u op En tegelijk geeft het aan hoe moeilijk het is om te komen met do s en don ts voor de familie. Want hoe onmogelijk is het te verlangen dat je daadwerkelijk afstand neemt van je zieke naaste? Het is bijzonder dat dezelfde do s en don ts bewezen effect hebben als ze komen van familieleden, van lotgenoten. Kennelijk maakt het niet alleen uit wat je zegt, wat je doet, maar ook wie het zegt, wie het doet. Toch werken nog weinig hulpverleners samen met familieleden om patiënten op het goede spoor te zetten, te ondersteunen. Te weinig, denkt Ypsilon die de ervaringen van familieleden verenigt. Deze workshop laat zien waar de kracht zit. En komt met zinnige adviezen. Na Ronde 2 aansluitend koffie - / theepauze van uur in de Lounge (begane grond) uur Parallelprogramma s Ronde 3 Zalen: A t/m H (eerste etage) Maak een keuze uit de 7 onderstaande programmaonderdelen. Elk onderdeel duurt 60 minuten en bestaat uit twee bijdragen van ieder 30 minuten, tenzij anders is aangegeven. 1. Angst en depressie Zaal B, eerste etage Medicijnen Onder leiding van Aly van Geleuken, psycholoog en hoofd Depressie Centrum van het Fonds Psychische Gezondheid. Verlies en Verlangen Door Hanneke Muthert, theologe en geestelijk verzorger. Dat er bij schizofrenie sprake is van verlies, vertellen niet alleen ervaringsdeskundigen maar ook hun naasten: familie en vrienden. In deze lezing wordt ingaan op diverse verliezen die mensen bij schizofrenie ervaren en daarnaast hoe zij vaak op heel verschillende wijzen een weg zoeken om daar mee om te gaan. Zo'n zoektocht kan soms iets moois en krachtigs hebben. Anderzijds maakt het vaak ook eenzaam, voelen mensen zich onbegrepen en vaak ook onmachtig. Precies dit besef dat verliesverwerking vaak niet in vaste fasenpatronen verloopt maar per individu verschilt, draagt bij aan (h)erkenning en adequate steun, ook binnen de klinische zorg. 3. Gedrags- & ontwikkelingsstoornissen Zaal A, eerste etage Laureaat Wat zijn de meest recente richtlijnen rondom het gebruik van antidepressiva bij depressie en angst? Wat zijn voor- en nadelen van antidepressiva, hoe zit het met op- en afbouw en hoe moeten we aankijken tegen berichten uit de media? Op deze en meer vragen krijgt u antwoord in het medicijnenvragenuur onder leiding van Aly van Geleuken. Daarbij is er ruim de gelegenheid om uw eigen vraag te stellen aan psychiater Aartjan Beekman, huisarts Harm van Marwijk, kinesioloog Henk Visser en ervaringsdeskundige Marike. 2. Schizofrenie en psychose Zaal C, eerste etage De rol van familie Door Marja Hasert, voorzitter Ypsilon. Het is makkelijk praten als hulpverleners zeggen dat je afstand moet nemen van je naaste. Dat je grenzen moet stellen. Dat je ook om jezelf moet denken. Ze hebben vast gelijk. Dit uur is een feestelijke bijeenkomst waarin Arga Paternotte de Ereprijs krijgt van het Fonds Psychische Gezondheid. Zij krijgt de prijs als waardering voor haar grote inzet al ruim twintig jaar voor Balans. Balans is de landelijke vereniging voor ontwikkelings-, gedrags- en leerproblemen. Arga Paternotte Arga Paternotte zoekt, als hoofdredacteur publicaties en woordvoerder, naar antwoorden op vragen van ouders, vertaalt wetenschappelijke kennis voor ouders en brengt hen zo snel mogelijk de nieuwste inzichten. Het is haar overtuiging dat een combinatie van de kracht van ouders en de deskundigheid van hulpverleners het beste is voor de kinderen. Op het programma staan verhalen van ervaringsdeskundigen: Marieke Homoet, Corrie Pex en Anne-Miek Wijnbergen. De Ereprijs, een erepenning en een geldbedrag van vijfduizend euro, wordt uitgereikt door Rutger Jan van der Gaag, vice-voorzitter van het bestuur van het Fonds Psychische Gezondheid. 9 PROGRAMMABOEKJE Open Mind

10 4. Borderlinestoornis Zaal D, eerste etage 6. Workshop Zaal F, eerste etage Hoe ik heb leren leven met mijn borderline Door Kavita Anneveldt, landelijk coördinator Stichting Borderline. Workshop Ontspanning en Concentratie Let op: aan deze workshop kunnen maximaal 40 personen deelnemen. Het leven met borderline is zwaar; elke dag is weer een nieuw gevecht. Kavita Anneveldt kreeg na zes problematische jaren in 2003 de diagnose borderline. Maar ze nam zoals ze dat zelf zegt het recht in eigen handen. In korte tijd heeft zij haar leven met kleine stapjes weer op orde gekregen. Maar nu nog steeds denkt ze wel eens: waarom ik? Kavita vertelt haar eigen verhaal; hoe het is om borderline te hebben, welke therapieën ze heeft gehad, hoe ze borderline heeft leren accepteren en haar leven weer opnieuw heeft opgebouwd. Deze workshop biedt een mix van actieve ontspanningsoefeningen (uit Oost en West) en nadenkers over stress, spanning, concentratie, geluk, de werking van de hersenen en het zenuwstelsel. We doen aanspannings-oefeningen, we voelen de energiecentra in ons en we gaan heel bewust innerlijke stilte ervaren. Tot slot bekijken we hoe de oefeningen eenvoudig in alledaagse situaties kunnen worden toegepast. De workshop wordt gehouden onder leiding van Jan-Willem van Aalst, trainer en adviseur ontstressing en zingeving bij Imergis organisatiebloei. Meer informatie vindt u op Balanceren tussen hoop en vrees Door Hans de Jong, trainer / sociaal netwerkfunctionaris. Hoe ga je als naastbetrokkene om met iemand met borderline? Veel familieleden en naastbetrokkenen zijn op zoek naar handvatten om met de vaak complexe en heftige problematiek waarvan mensen met borderline veel last hebben, om te leren gaan. Hiermee hopen zij enerzijds de onderlinge communicatie te verbeteren en anderzijds de eigen spanningen en langdurige stress, die direct verband houden met deze problematiek, te verminderen. In deze workshop zal uitleg worden gegeven over de borderlineproblematiek en handvatten worden aangereikt om hiermee beter om te leren gaan. 5. Eetstoornissen Zaal E, eerste etage Professionaliteit en ervaringsdeskundigheid: = 3 Door Stichting Human Concern. 7. Filmvertoning Zaal H, eerste etage Film Het gelijk van mijn tante Wat is normaal en wat niet? In de documentaire Het gelijk van mijn tante volgt filmmaakster Saskia Gubbels haar tante Els, die tegen haar wil met een rechterlijke machtiging een jaar in een psychiatrische instelling heeft gezeten en nu langzaamaan de weg naar huis terug vindt. Wat heeft het verblijf daar voor haar betekend? En hoe pakt zij haar normale bestaan weer op? Een indrukwekkende film over menselijke waardigheid en het recht op zelfbeschikking, gemaakt met subsidie van het Fonds Psychische Gezondheid. Het inzetten van ervaringsdeskundigheid in de hulpverlening aan mensen met een eetstoornis gebeurde vooralsnog alleen via zelfhulporganisaties en lotgenotencontact. Sinds vijf jaar biedt Stichting Human Concern een behandeling die gebaseerd is op de combinatie van professionaliteit en ervaringsdeskundigheid. De hulpverleners die bij dit landelijk netwerk aangesloten zijn, hebben zelf een eetstoornis gehad en zijn daarvan genezen. Genezen ervaringsdeskundige professionals; een unieke combinatie met een enorme meerwaarde voor de behandeling. In deze presentatie vertellen wij hoe deze combinatie wordt vorm gegeven in onze behandelvisie en behandelmethodiek. Gevolgd door een discussie met het publiek aan de hand van prikkelende stellingen over dit onderwerp. Na Ronde 3 vanaf uur een afsluitend hapje en drankje in de Lounge (begane grond). PROGRAMMABOEKJE Open Mind 10

11 Praktische informatie Locatie Amsterdam RAI (ingang G) Europaplein GZ Amsterdam Tel Garderobe Voor 1,- kunt u uw jas ophangen in de garderobe in de Lounge (trap af naar beneden). Evaluatieformulier Bij binnenkomst wordt u een speciaal gemaakt tasje aangereikt met daarin informatie van de organisatie van de publieksdag en van andere ggz-gerelateerde instellingen. Ook vindt u in het tasje een evaluatieformulier. Graag horen wij wat u van de publieksdag vond. U kunt het ingevulde formulier inleveren bij de stand van het Fonds Psychische Gezondheid op de informatiemarkt, bij de uitgang aan het einde van de dag of later thuis per post sturen naar: Fonds Psychische Gezondheid, Antwoordnummer 2713, 3500 VJ, Utrecht (postzegel niet nodig). Routebeschrijving Openbaar Vervoer NS-treinstation Amsterdam RAI ligt op 300 meter van de RAI en heeft regelmatig verbinding met station Amsterdam- Duivendrecht, station Amsterdam-Amstel en station Schiphol, die zijn aangesloten op het internationale intercitynet. Vanaf NS-station RAI neemt u de uitgang RAI en volgt u de wegbewijzering naar de RAI tot aan ingang G. Informatiemarkt De hele dag is in de Lounge van de RAI (begane grond) een informatiemarkt aanwezig. De informatiemarkt wordt bevolkt door een veelvoud aan mensen en stands, waar u een variatie aan informatie wordt aangeboden. U vindt er Routebeschrijving per auto Direct bij het naderen van Amsterdam via de autosnelweg A1 (Amersfoort/Amsterdam), A2 (Utrecht/Amsterdam) of A4 (Den Haag/Amsterdam) is op de ringweg rond de hoofdstad (A10) de RAI aangegeven op de ANWB-borden. De RAI ligt direct aan de ringweg (afslag S 109). U kunt uw auto parkeren in een parkeergarage (zie parkeren). stands van uitgeverijen, ggz-instellingen, hulpverlenende instanties, patiëntenverenigingen en andere ggz-gerelateerde organisaties. Parkeren Amsterdam RAI beschikt over ruime parkeerfaciliteiten. U kunt uw auto het best parkeren in parkeergarage P7 onder het Auditorium. Een parkeerdagkaart kost 14,-. Vanuit de parkeergarage P7 loopt u direct naar het Auditorium/ingang G van de RAI. Een andere (goedkopere) parkeermogelijkheid is het Transferium Amsterdam ArenA. Van daaruit vertrekken regelmatig treinen en metro s richting de Amsterdam RAI (reistijd ongeveer 5 minuten). Voor meer informatie en kosten zie: (onder parkeren Amsterdam). Vragen en opmerkingen De medewerkers en vrijwilligers van het Fonds Psychische Gezondheid, de NVvP en ZonMw wijzen u graag de weg, staan u te woord en helpen u. Zij lopen op de publieksdag rond en zijn te herkennen aan hun badge (naambordje). Verder kunt u met vragen of opmerkingen terecht bij de zaalwachten, de stands van de organisatie of treft u medewerkers aan bij de in- en uitgang van de RAI. Ook in het gastenboek kunt u uw op- en aanmerkingen aan ons kwijt. Toegangsbewijs en registratie Wanneer u zich via het online registratieformulier op internet heeft aangemeld, heeft u daarvan per een bevestiging ontvangen. Wij vragen u deze bevestiging uit te printen en mee te nemen. Bij de entree (ingang G) controleren wij uw aanmelding en noteren wij uw aanwezigheid. 11 PROGRAMMABOEKJE Open Mind

12 Programmaoverzicht Tijd Algemeen Angst & depressie Schizofrenie Gedrags- & ontwikke- Borderlinestoornis Eetstoornissen Workshops Films / theater & psychose lingsstoornissen Zaal B Zaal C Zaal A Zaal D Zaal E Zaal F Zaal H Ontvangst in de Lounge Plenaire opening in het Auditorium Koffie- theepauze in de Lounge Ronde 1 Ronde 1 Ronde 1 Ronde 1 Ronde 1 Sahaja-Yoga Film Mag ik dood Depressietherapie Psychosepreventie De (vaak gemiste) Ondraaglijke gevoelens De psychologie uur via Internet Cannabis en psychose diagnose AD(H)D Als je de grip verliest van eten Begeleide zelfhulp Lunchpauze in de Lounge Ronde 2 Ronde 2 Ronde 2 Ronde 2 Ronde 2 Positief Theater Weerzin Werkomstandigheden Genen doen ertoe, ADHD Jongeren met borderline Mandometermethode denken in Auditorium Werkhervatting maar hoe? Onderzoek naar pesten en hun families Mentaliseren uur Borderlinewijzer Koffie theepauze in de Lounge Ronde 3 Ronde 3 Ronde 3 Ronde 3 Ronde 3 Ontspanning Film Het gelijk Medicijnen De rol van familie Laureaat Hoe heb ik leren leven Professionaliteit en & concentratie van mijn tante Verlies en verlangen met mijn borderline ervaringsdeskundig- Balanceren tussen heid: 1+1=3 hoop en vrees Afsluitend hapje en drankje in de Lounge Let op: de tijdsduur van de filmvertoning Mag ik dood en de tijdsduur én locatie van theatervoorstelling Weer-zin zijn afwijkend. de lachsessies vinden plaats tijdens de lunchpauze om uur en uur in de Topaz-Lounge (eerste etage). PROGRAMMABOEKJE Open Mind 12