Leerplan Rechtspraktijk

Transcriptie

1 Mercator PCVO Provinciaal Centrum voor Volwassenenonderwijs Nonnenmeersstraat 15, 9000 GENT Tel ~ Fax info@mercatorpcvo.be Leerplan Rechtspraktijk Onderwijsniveau HOKT/SP Categorie Economisch Structuur Modulair

2 Categorie economisch - Opleiding Rechtspraktijk - EHOKTSP A Algemene vaardigheden B Rechtspracticus openbare besturen C Rechtspracticus burgerlijk recht en gerechtelijk privaatrecht D Rechtspracticus handels-, economisch vennootschaps- en verzekeringsrecht E. Rechtspracticus sociaal en fiscaal recht F. Rechtspracticus strafrecht en strafvordering G. Seminarie- en projectwerk A1 Bedrijfsmanagement 8O lt - TV B1 Europees recht 40 lt - TV C1 Gerechtelijk privaatrecht 80 lt - TV D1 Handels- en economisch recht 80 lt - TV E1 Sociaal recht 120 lt - TV F1 Strafrecht 40 lt - TV G1 Seminarie en projectwerk 80 lt - TV A2 Inleiding tot het recht en methodologie 60 lt - TV B2 Grondwettelijk recht 60 lt - TV C2 Personen- en familierecht en zakenrecht 60 lt - TV D2 Vennootschapsrecht - 40 lt - TV E2 Fiscaal recht 120 lt - TV F2 Strafvordering 40 lt - TV A3 Toegepaste informatica 60 lt - TV B3 Administratief recht 80 lt - TV C3 Huwelijksvermogensen erfrecht 40 lt - TV D3 Seminarie Handelseconomisch- en vennootschapsrecht 40 lt - TV A4 Communicatievaardigheden 80 lt - TV B4 Ruimtelijk ordenings- en milieurecht 40 lt - TV C4 Verbintenissenrecht en belangrijkste contracten 40 lt -TV D4 Verzekeringsrecht 40 lt - TV A5 Juridisch Frans 80 lt - TV C5 Seminarie burgerlijk recht 40 lt - TV Deelcertificaat algemene vaardigheden Deelcertificaat rechtspracticus openbare besturen Deelcertificaat rechtspracticus burgerlijk recht en gerechtelijk privaatrecht Deelcertificaat rechtspracticus handels-, economisch, vennootschaps- en verzekeringsrecht Deelcertificaat rechtspracticus sociaal en fiscaal recht Deelcertificaat rechtspracticus strafrecht en strafvordering Deelcertificaat seminiarie en projectwerk Diploma graduaat rechtspraktijk - totaal aantal lestijden:

3 Inhoudsopgave 1 Situering en structuur De indeling in modules in de opleiding rechtspraktijk is de volgende Beginsituatie Doelstellingen Algemene doelstellingen Doelgroepen Rechtspracticus Juridisch medewerker bij de overheid Missie hoger volwassenenonderwijs en rechtspraktijk Structuur modulaire studietraject Leerplandoelstellingen, leerinhouden en methodologische wenken Bedrijfsmanagement Eenheid A Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Organisatiemanagement Financieel management Inleiding tot het recht en methodologie Eenheid A Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Minimale doelstellingen en leerinhouden Leerplandoelstellingen Toegepaste informatica Eenheid A Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Communicatievaardigheden Eenheid A Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Juridisch Frans Eenheid A Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Europees recht Eenheid B

4 9.1.1 Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Grondwettelijk recht Eenheid B Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Administratief recht Eenheid B Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Ruimtelijk ordenings- en milieurecht Eenheid B Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Gerechtelijk privaatrecht Eenheid C Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Personen- en familierecht en zakenrecht Eenheid C Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Huwelijksvermogens- en erfrecht Eenheid C Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Verbintenissenrecht en belangrijkste contracten Eenheid C Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Seminarie burgerlijk recht Eenheid C Vereiste voorkennis

5 Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Handels- en economisch recht Eenheid D Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Handelsrecht Economisch, financieel en consumentenrecht Leerplandoelstellingen Vennootschapsrecht Eenheid D Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Seminarie handels-, economisch en vennootschapsrecht Eenheid D Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Verzekeringsrecht Eenheid D Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Sociaal recht Eenheid E Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Fiscaal recht Eenheid E Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Strafrecht Eenheid F Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Strafvordering Eenheid F

6 Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Seminarie en projectwerk Eenheid G Vereiste voorkennis Studieduur Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Leerplandoelstellingen Evaluatie Functie van de evaluatie Evaluatiemethoden Evaluatie door de docent, zelfevaluatie en coöperatieve evaluatie Evaluatie-instrumenten Collegiaal overleg Criteria Validiteit Betrouwbaarheid Transparantie en voorspelbaarheid Beroepscompetente relevantie Didactische relevantie Haalbaarheid Minimale materiële vereisten Bibliografie

7 1 SITUERING EN STRUCTUUR Dit leerplan is opgesteld voor de afdeling graduaat rechtspraktijk en is gesitueerd in het Economisch Hoger Onderwijs van het Korte Type voor Sociale Promotie (EHOKTSP). Het is de vrucht van een samenwerkingsverband tussen drie centra voor volwassenenonderwijs (Mercator PCVO, PCVO Handel Hasselt en CVO Leuven-Landen) en is opgesteld conform het bestaande goedgekeurde structuurschema Graduaat Rechtspraktijk (2003). Voor de invulling van de doelstellingen en leerinhouden is uitgegaan van de referentiekaders beroepsprofiel rechtspracticus (VLOR, D/1998/6356/19) en opleidingsprofiel rechtspraktijk (VLOR, D/1998/6356/32). De modulaire opleiding rechtspraktijk leidt tot een diploma van graduaat rechtspraktijk en behelst een totale opleiding van 1440 lestijden met zeven modules: algemene vaardigheden; rechtspracticus openbare besturen; rechtspracticus burgerlijk recht en gerechtelijk privaatrecht; rechtspracticus handels-, economisch-, vennootschaps- en verzekeringsrecht; rechtspracticus sociaal en fiscaal recht; rechtspracticus strafrecht en strafvordering; seminarie; projectwerk. Wie hiervoor de zeven vereiste deelcertificaten verwerft, behaalt het diploma van gegradueerde in de rechtspraktijk. Wie geen diploma wenst te behalen, maar zich enkel wil bijscholen of vervolmaken kan rechtstreeks in een studietraject stappen en hiervoor een deelcertificaat halen. Mogelijke trajecten (deelcertificaten) zijn: algemene vaardigheden; rechtspracticus openbare besturen; rechtspracticus burgerlijk recht en gerechtelijk privaatrecht; rechtspracticus handels-, economisch, vennootschaps- en verzekeringsrecht; rechtspracticus sociaal en fiscaal recht; rechtspracticus strafrecht en strafvordering; seminarie; projectwerk. De instapvereisten voor die trajecten geeft het structuurschema, dat zich achter het titelblad bevindt, duidelijk weer. 7

8 1.1 De indeling in modules in de opleiding rechtspraktijk is de volgende 1 MODULE A. Algemene vaardigheden (Graduaat Rechtspraktijk deelcertificaat Module Algemene vaardigheden) 2 MODULE B. Rechtspracticus openbare besturen (Graduaat Rechtspraktijk deelcertificaat Module Rechtspracticus openbare besturen) 3 MODULE C. Rechtspracticus burgerlijk recht en gerechtelijk privaatrecht (Graduaat Rechtspraktijk deelcertificaat Module Rechtspracticus burgerlijk recht en gerechtelijk privaatrecht) 4 MODULE D. Rechtspracticus handels-, economisch, vennootschaps- en verzekeringsrecht) (Graduaat Rechtspraktijk deelcertificaat Module Rechtspracticus handels-, economisch, vennootschaps- en verzekeringsrecht) 5 MODULE E. Rechtspracticus sociaal en fiscaal recht (Graduaat Rechtspraktijk deelcertificaat Module Rechtspracticus sociaal en fiscaal recht) 6 MODULE F. Rechtspracticus strafrecht en strafvordering (Graduaat Rechtspraktijk deelcertificaat Module Rechtspracticus strafrecht en strafvordering) 7 MODULE G. Seminarie en projectwerk (Graduaat Rechtspraktijk deelcertificaat Module Seminarie en projectwerk) 8

9 2 BEGINSITUATIE Om als regelmatig cursist toegelaten te worden in het hoger onderwijs moet de cursist ingeschreven zijn alvorens 1/3 van de duur van de module voorbij is. De cursist moet bovendien houder zijn van een van de hierna volgende studiebewijzen: 1 diploma van secundair onderwijs; 2 een brevet van het aanvullend secundair beroepsonderwijs of van een diploma van het voltijds hoger onderwijs; 3 een getuigschrift of diploma van hoger secundaire technische leergangen; 4 een diploma of getuigschrift dat krachtens een wet, Europese richtlijn of een internationale overeenkomst als gelijkwaardig wordt erkend. Indien een regelmatige cursist in de modulaire organisatie beschikt over het deelcertificaat van een sequentieel voorgaande module in een leertraject, wordt hij toegelaten tot de sequentieel volgende module. Tot alle andere modules worden toegelaten: een regelmatig cursist die beschikt over een diploma, certificaat of getuigschrift uit het onderwijs of een attest uit een andere opleidings- of vormingsinstelling waaruit volgens de directeur van het centrum blijkt dat hij voldoende kennis bezit om de module of het leerjaar aan te vangen; een regelmatig cursist waarvan de directeur oordeelt dat hij de nodige beroepservaring heeft verworven die hem toelaat de module of het leerjaar te volgen. De beslissing van de directeur moet gemotiveerd worden en opgenomen worden in het dossier van de cursist. Indien een kandidaat-cursist niet op basis van de bovenvermelde voorwaarden kan worden toegelaten, organiseert de directeur van het centrum voor de cursist die tijdens het kalenderjaar waarin hij zich voor het eerst inschrijft ten minste 21 jaar wordt, een toelatingsexamen. Dit examen gaat na of de vereiste kennis en vaardigheden om in een module te starten in een module bereikt zijn. De directeur van het centrum oordeelt op basis van het examen of de cursist aan de voorwaarden voldoet. 9

10 3 DOELSTELLINGEN 3.1 Algemene doelstellingen Doelgroepen De opleiding is bedoeld voor wie rechtspracticus of juridisch medewerker bij de overheid wil worden Rechtspracticus De rechtspracticus verricht enerzijds voorbereidend werk door het opzoeken in rechtspraak, wetgeving en rechtsleer, het opstellen van juridische documenten en het verlenen van adviezen. Anderzijds verzorgt hij het opstellen en het beheer van de dossiers en volgt hij de stand van de dossiers op. Ten slotte verzorgt hij de redactie van de juridische documenten onder de verantwoordelijkheid van zijn opdrachtgever. De rechtspracticus kan aan de slag in een brede waaier van het bedrijfsleven zowel in de ondernemingen, de financiële sector, de sociale organisaties, de verzekeringssector, als bij advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders. Het beroep van rechtspracticus kan in een doorgroeifunctie ook zelfstandig worden uitgeoefend Juridisch medewerker bij de overheid Als ambtenaar kan de afgestudeerde in de rechtspraktijk vanuit de eigen inhoudelijke deskundigheid, gespecialiseerde adviezen of specifieke producten en diensten leveren die bijdragen tot een goede werking van de administratie of de afdeling. De opleiding biedt de mogelijkheid om levenslang en levensbreed te leren aan volwassenen met verschillende motivaties en reële leerbehoeften. De opleiding wil de cursist in staat stellen een erkende kwalificatie te behalen om zijn waarde of inzetbaarheid op de arbeidsmarkt te handhaven of te vergroten en zijn persoonlijke ontwikkeling te verhogen, of zich bij te scholen, te vervolmaken of te herscholen. Het aanbod van de modulaire opleiding rechtspraktijk is gebaseerd op enerzijds de bestaande beroeps- en opleidingsprofielen, respectievelijk die van rechtspracticus en rechtspraktijk, en anderzijds op de leertrajecten in het hogeschoolonderwijs. Deze modulaire opleiding beoogt naast een uitdrukkelijke diplomafinaliteit ook bijscholingtrajecten op het niveau van het hoger onderwijs die inhoudelijk tegemoet komen aan de eisen van de arbeidsmarkt Missie hoger volwassenenonderwijs en rechtspraktijk De modulaire opleidingsstructuur is een onderwijsvorm waarin vorming, opleiding en training geïntegreerd worden aangeboden op het niveau van hoger onderwijs in het kader van levenslang en levensbreed leren en om zoveel mogelijk mensen de kans te geven en te stimuleren om hieraan deel te nemen. Het doel is cursisten in groep competenties te laten verwerven waarmee ze zowel professionele als maatschappelijke taken kunnen vervullen en erkende studiebewijzen kunnen behalen. Tot de doelgroep behoort iedere volwassene die aan de voltijdse leerplicht heeft voldaan en die over de elementaire competenties (zoals lezen, schrijven, rekenen) beschikt. De cursist leert intentioneel en begeleid aan de hand van relevante leerinhouden binnen een vastgelegde, evolutieve opleidingenstructuur met flexibele organisatievormen. De opleiding verwelkomt cursisten met verschillende motivaties en houdt rekening met de reële leerbehoeften van volwassenen. Ze wil cursisten een tweede kans bieden om na een onafgewerkte onderwijsloopbaan een gelijkwaardig diploma te behalen. Dit laat cursisten toe een erkende kwalificatie te halen om hun waarde of inzetbaarheid op de arbeidsmarkt te handhaven of te vergroten, hun persoonlijke ontwikkeling, hun maatschappelijke integratie of talenkennis te verhogen of zich 10

11 bij te scholen, te vervolmaken of te herscholen. Het aanbod speelt in op die verschillende verwachtingen. De cursist kan een aanbod volgen om specifieke competenties of een hogere kwalificatie te verwerven. Dat aanbod beoogt een verbreding of verdieping (specialisatie) van de vaardigheden. Kenmerkend voor de onderwijsvorm is dat die ernaar streeft om competenties te laten verwerven die transfereerbaar zijn. De beroepsopleiding in het volwassenenonderwijs mikt op een brede inzetbaarheid van de cursist in het beroep. Het onderwijsaanbod reikt een studiemogelijkheid aan om een scala aan competenties te verwerven. De opleidingen is gericht op de ontwikkeling van beroepscompetenties en omvat een waaier van vaktechnische, methodische, sociale en participerende vaardigheden. De cursist verwerft competenties die hem breed inzetbaar maken binnen zijn beroepsdomein. Daarnaast besteedt het volwassenenonderwijs ook aandacht aan leercompetenties: vaardigheden die de cursist in staat stellen om zelfstandig leerstrategieën te gebruiken en een eigen leerstijl en -attitude te ontwikkelen (leren leren). Binnen een modulair (met leerpakketten) organisatiemodel biedt het volwassenenonderwijs flexibiliteit in de leerwegen. In overleg met de cursist wordt gezocht naar de meest efficiënte leerweg. Daarbij wordt rekening gehouden met zijn reeds verworven competenties, behoeften en mogelijkheden inzake tijd, ritme, ruimte en mobiliteit. Dit kan gebeuren in contact- of afstandsonderwijs of in een gecombineerde formule Structuur modulaire studietraject De opleiding rechtspraktijk vraagt kennis en inzichten, vaardigheden en toepassingen, attitudes en competenties op zes domeinen: 1 Algemene vaardigheden: bedrijfsmanagement, inleiding tot het recht en methodologie, toegepaste informatica, communicatievaardigheden, juridisch Frans; 2 Openbare besturen: Europees recht, grondwettelijk recht, administratief recht, ruimtelijk ordenings- en milieurecht; 3 Burgerlijk recht en gerechtelijk privaatrecht: gerechtelijk privaatrecht, personen- en familierecht en zakenrecht, huwelijksvermogens- en erfrecht, verbintenissenrecht en belangrijkste contracten, seminarie burgerlijk recht; 4 Handels-, economisch, vennootschaps- en verzekeringsrecht: handels- en economisch recht, vennootschapsrecht, seminarie handels-, economisch en vennootschapsrecht, verzekeringsrecht; 5 Sociaal en fiscaal recht: sociaal recht, fiscaal recht; 6 Strafrecht en strafvordering: strafrecht, strafvordering. Het is daarbij essentieel dat de afgestudeerde beschikt over een degelijke en praktijkgerichte kennis van de verschillende rechtsdisciplines en dat hij kan werken met een zekere zelfstandigheid. De leerbekwaamheid en leergierigheid van de cursist wordt gestimuleerd door hem de kans te geven met rechtsbronnen te leren omgaan. De opleiding wil bij de cursisten voldoende attitudes ontwikkelen die onontbeerlijk zijn voor de uitoefening van het beroep van rechtspracticus en juridisch medewerker zoals: abstract denken, accuratesse, zelfstandigheid, kunnen omgaan met informatie, flexibiliteit, organisatievermogen, kritische ingesteldheid, 11

12 dienstverlenende ingesteldheid, zin voor initiatief, leergierigheid, assertiviteit. De seminaries en het projectwerk in de opleiding moeten in het bijzonder aandacht besteden aan die attitudes. De klemtoon daarbij ligt op de zelfwerkzaamheid van de cursist en het bijsturen van het leerproces door de docent die de rol van coach of begeleider vervult. De eenheden seminarie en de module projectwerk beogen de integratie van doelstellingen, kennis en vaardigheden en moeten het mogelijk maken de klemtoon, gevoelig sterker dan voorheen, te leggen op het competentiegericht werken. 3.2 Leerplandoelstellingen, leerinhouden en methodologische wenken In wat volgt worden de rubrieken instapvereisten, leerplandoelstellingen, leerinhouden en methodologische wenken voor elke eenheid/module van de opleiding rechtspraktijk nader omschreven. Onder vereiste voorkennis vindt men de eisen waaraan de cursisten moeten voldoen om de eenheid aan te vangen. De leerplandoelstellingen stippen de vaardigheden en attitudes aan die de cursisten op het einde van een eenheid moeten beheersen. Onder leerinhouden vindt men de noodzakelijke kennis om de leerplandoelstellingen te realiseren. De methodologische wenken geven de hulpmiddelen weer die de doelstellingen helpen bereiken. Het betreft zowel didactische werkvormen, didactisch materiaal als audiovisuele middelen, didactische lokalen, pc-infrastructuur en informatiebronnen (bibliotheek, mediatheek, elektronische leeromgeving). De wenken zijn een hulp voor de docent, maar verplichten hem/haar geenszins om die middelen ook aan te wenden. Het centrum voor volwassenenonderwijs en de docent zijn autonoom bij het concretiseren van de doelstellingen en de leerinhouden. 12

13 BEDRIJFSMANAGEMENT 4 BEDRIJFSMANAGEMENT 4.1 Eenheid A Vereiste voorkennis De cursist hoeft geen andere eenheid gevolgd te hebben Studieduur 80 lestijden TV Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Organisatiemanagement De cursist: kent de verschillende fasen van het managementproces en de managementtermen; kan een strategie formuleren; kent het commercieel beleid; kent het human resources management zoals motivatietheorieën en leiderschapsstijlen Financieel management De cursist: heeft een inzicht in de balans, de resultatenrekening en het controleverslag van een onderneming; kan ratio s (liquiditeit en solvabiliteit) berekenen en de resultaten analyseren en interpreteren. 13

14 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Organisatiemanagement De cursist kan: het managementproces definiëren; de verschillende fasen van strategisch management onderscheiden en toepassen. De cursist kan: verschillende organisatieschema s onderscheiden; de begrippen delegatie, spanwijdte en omspanningsvermogen definiëren; kan verschillende organisatieculturen onderscheiden. De cursist kan: de verschillende leiderschapsstijlen onderscheiden. De cursist kan: human resource management omschrijven; de verschillende activiteiten rond de instroom, doorstroom van activiteiten uitleggen; de verschillende jobkarakteristieken opsommen die de arbeidsmotivatie kunnen verhogen. Managementproces: planning, organiseren, leiding geven, controleren Strategisch management: intern en extern onderzoek, strategische beleidsvorming (ondernemingsdoelstellingen, strategie en beleid) Planning en implementatie Organisatieschema s: Lijnorganisatie, lijn-staforganisatie, divisieorganisatie, matrixorganisatie Delegatie, spanwijdte, omspanningsvermogen Organisatieculturen: machtgerichte, rolgerichte, taakgerichte en persoonsgerichte cultuur Leiderschapsstijlen Leiderschapsmodel van Blake en Mouton en van Reddin Human resource management of personeelsmanagement Instroom: personeelsplanning, personeelsbudget, rekrutering en selectie. Doorstroom: kostenbeheersing, opleiding en bijsturing, bezoldigingsbeleid, arbeidsmotivatie De theoretische kennis wordt best verduidelijkt door een aantal praktische cases klassikaal te bespreken. Daarnaast onderzoekt de cursist intern en extern een bedrijf naar eigen voorkeur en formuleert strategische opties voor dat bedrijf. Hierover kan de cursist op geregelde tijdstippen vragen stellen. De theoretische kennis wordt best verduidelijkt door een aantal praktische cases klassikaal te bespreken. Daarnaast onderzoekt de cursist intern en extern een bedrijf naar eigen voorkeur en formuleert strategische opties voor dat bedrijf. Hierover kan de cursist op geregelde tijdstippen vragen stellen. De theoretische kennis wordt het best verduidelijkt door een aantal cases klassikaal te bespreken. De theoretische kennis wordt het best verduidelijkt door een aantal cases klassikaal te bespreken. 14

15 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Financieel management De cursist kent: de basisprincipes van de boekhoudtechniek; de basisprincipes van de BTW. De cursist kan: het onderscheid formuleren tussen jaarrekening en jaarverslag, enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening, jaarrekening opgemaakt volgens Belgische GAAP of IAS/IFRS; de sociale balans interpreteren. De cursist kan: een actief of passief op de balans situeren; voorbeelden geven en toepassingen oplossen van de belangrijkste actief- en passiefposten; het nettobedrijfskapitaal berekenen en interpreteren; de toelichting over de balansposten interpreteren. De cursist kan: een kost of een opbrengst op de resultatenrekening situeren; voorbeelden van de belangrijkste kosten- of opbrengstenrekeningen; de cashflow berekenen en interpreteren; de toelichting over de resultatenrekening interpreteren. Werking van boekhouding Basisprincipes BTW Jaarrekening en Jaarverslag Enkelvoudige en geconsolideerde jaarrekening. Belgische GAAP en IAS/IFRS Sociale balans Vast actief en vlottend actief Eigen middelen en vreemde middelen Nettobedrijfskapitaal Toelichting bij de balans Kosten en opbrengsten Resultaatverwerking Toelichting bij de resultatenrekening Cashflow De theoretische kennis wordt het best verduidelijkt door praktische toepassingen. De theoretische kennis wordt het best verduidelijkt door concrete voorbeelden en actuele artikels. De theoretische kennis wordt het best verduidelijkt door concrete voorbeelden en toepassingen. Tijdens de les wordt bovendien een jaarrekening van een bedrijf klassikaal besproken. Daarnaast bespreekt de cursist ook een eigen jaarrekening naar eigen voorkeur. Hierover kan de cursist op geregelde tijdstippen vragen stellen. De theoretische kennis wordt het best verduidelijkt door concrete voorbeelden en toepassingen. Tijdens de les wordt bovendien een jaarrekening van een bedrijf klassikaal besproken. Daarnaast bespreekt de cursist ook een eigen jaarrekening naar eigen voorkeur. Hierover kan de cursist op geregelde tijdstippen vragen stellen. 15

16 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken De cursist krijgt: inzicht in een investeringsplan, een financieringsplan, kasplan, een prognose van de resultatenrekening en een balansprognose aan de hand van cijfermateriaal. De cursist kan: de belangrijkste ratio s op het vlak van liquiditeit, rentabiliteit en solvabiliteit berekenen en interpreteren; een bedrijf op het vlak van liquiditeit, rentabiliteit, solvabiliteit beoordelen. Investeringsplan Financieringsplan Kasplan Prognose resultatenrekening Balansprognose Ratio s: Rentabiliteitsratio s Liquiditeitsratio s Solvabiliteitsratio s De theoretische kennis wordt het best verduidelijkt door concrete voorbeelden en toepassingen. De theoretische kennis wordt het best verduidelijkt door concrete voorbeelden en toepassingen. Tijdens de les wordt bovendien een jaarrekening van een bedrijf klassikaal besproken. Daarnaast bespreekt de cursist ook een eigen jaarrekening naar eigen voorkeur. Hierover kan de cursist op geregelde tijdstippen vragen stellen. 16

17 INLEIDING TOT HET RECHT EN METHODOLOGIE 5 INLEIDING TOT HET RECHT EN METHODOLOGIE 5.1 Eenheid A Vereiste voorkennis De cursist hoeft geen andere eenheid gevolgd te hebben Studieduur 60 lestijden TV Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden Minimale doelstellingen en leerinhouden De cursist: heeft een inzicht in de functie van het recht; kent de fundamentele rechtsbegrippen; kent de rechtsbronnen en de indeling(en) van het recht; kent de grote lijnen van de politieke en gerechtelijke organisatie binnen België; kan wetgeving, rechtspraak en rechtsleer opzoeken (onder meer via juridische databanken) en raadplegen; maakt kennis met de opbouw van een wet en een vonnis. 17

18 5.1.4 Leerplandoelstellingen Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken De cursist: krijgt een inzicht in het begrip en de functie van het recht; maakt kennis met de rechtsbronnen en de indeling(en) van het recht; kan een overzicht geven van de belangrijkste supranationale instellingen; verwerft de grote lijnen van de politieke en gerechtelijke organisatie in België; Wat is recht? Wat is de functie van het recht binnen de samenleving? Opsomming en toelichting van de verschillende rechtsbronnen. De indeling publiek/privaatrecht en nationaal/grensoverschrijdend recht. Kort situeren van de Verenigde Naties, het Europees Hof van de Rechten van de Mens en van de Europese Unie. De federale staat, de regio s, de provincies en de gemeenten: instellingen en bevoegdheden in grote lijnen. De gerechtelijke organisatie in België: de rechtbanken en hoven, en hun bevoegdheden in grote lijnen. Het verloop van een privaatrechtelijke pro- Deel inleiding De cursist wordt aangespoord om kritisch na te denken over het recht en over de rol van het recht in onze samenleving. De hoorcolleges worden aangevuld met interactieve leergesprekken met de cursisten. Hoofdstukken kunnen worden afgesloten met oefeningen (b.v. op de gerechtelijke organisatie). Deel methodologie De cursist wordt aangespoord om zelfstandig wetgeving, rechtspraak en rechtsleer op te zoeken op het Internet en in de bibliotheek, aan de hand van oefeningen. Hij wordt gevraagd om zelfstandig of in groepsverband een vonnis (dat hem wordt aangeboden) te ontleden. 18

19 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken cedure in grote lijnen, bewijslast en bewijsmiddelen. verwerft een aantal fundamentele rechtsbegrippen; kan een overzicht van de verschillende rechtsdisciplines geven; leert hoe wetgeving, rechtspraak en rechtsleer op te zoeken; kan correct citeren; maakt kennis met de opbouw van een vonnis. De begrippen subjectief recht en rechtssubject, rechtsfeit en rechtshandeling, geldigheid en nietigheid van rechtshandelingen, dwingend en aanvullend recht, natuurlijke en rechtspersonen, staat en bekwaamheid van de persoon, verjaring en rechtsmisbruik De verschillende rechtstakken worden kort gesitueerd. Opzoeken van wetgeving op het Internet en in wetboeken. Opzoeken van rechtspraak in juridische databanken. Opzoeken van rechtsleer en rechtspraak in juridische verzamelwerken en tijdschriften. De voornaamste juridische tijdschriften en basiswerken kunnen opsommen. Citeerwijze van de belangrijkste juridische bronnen. Analyse van een eenvoudig vonnis. 19

20 TOEGEPASTE INFORMATICA 6 TOEGEPASTE INFORMATICA 6.1 Eenheid A Vereiste voorkennis De cursist hoeft geen andere eenheid gevolgd te hebben Studieduur 60 lestijden TV Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden In de eenheid Toegepaste informatica verwerft de cursist inzicht in de meest courante softwarepakketten binnen de kantooromgeving. Hij leert het gangbare besturingssysteem van een computer en het bestandsbeheer te gebruiken. Hij leert de invoer en opmaak van een tekst in een tekstverwerkingsprogramma toe te passen. Hij leert de invoer van gegevens en eenvoudige formules in een spreadsheetprogramma toe te passen. De doelstelling van deze module bestaat erin de cursisten basisbegrippen bij te brengen om hen een algemeen ondersteunend basiskader aan te bieden. 20

21 6.1.4 Leerplandoelstellingen Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Besturingssysteem en De cursist: leert de verschillende basisonderdelen van een computer en randapparatuur kennen, en de elementaire werking ervan; krijgt inzicht in het aanwezige besturingssysteem en leert er vlot, probleemloos en efficiënt mee werken; krijgt inzicht in . Tekstverwerkingsprogramma De cursist: leert de specifieke terminologie kennen; leert de basistoepassingen met betrekking tot tekst- en bestandsfuncties kennen; leert de mogelijkheden in verband met correct taalgebruik, automatisering om het gebruikscomfort te verhogen kennen; leert opmaak toepassen en lay-out en bladspiegel bepalen, krijgt kennis van de richtlijnen van de BIN-normen; leert de mogelijkheden van een tabel kennen Computersysteem en randapparatuur: terminologie van de belangrijkste onderdelen en hun werking. Besturingssysteem: structuur, werking en specifieke kenmerken. beheer van contactpersonen en groepen, bijlagen en problematiek rond virussen. Begrippen in verband met het tekstverwerkingsprogramma. Toetsenbord, openen, opslaan, wissen, afdrukken, beeldweergave, cursorbesturing, eenvoudig zoeken en vervangen, klembord, knippen, kopiëren en plakken. Spelling- en grammaticacontrole, autocorrectie. Aanbrengen en bewerken van stijlen, opmaakprofielen, sjablonen, toepassen BIN-normen. Tabel maken, opmaken, bewerken. Hoorcollege geactiveerd door toepassingen en voorbeelden. Een combinatie van hoorcolleges en zelfstandig te maken oefeningen en taken (met begeleiding) die achteraf worden verbeterd. 21

22 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Spreadsheetprogramma De cursist: leert de specifieke terminologie kennen; leert de specifieke kenmerken van een rekenblad kennen, en kan de lay-out en vormgeving bepalen van cellen, rijen, kolommen en tabellen en specifieke kenmerken toepassen; leert de afdrukmogelijkheden; leert de invoer van eenvoudige formules en functies; leert lijsten sorteren, filteren. Begrippen in verband met het rekenblad. Celeigenschappen, opmaak rij, kolom, blad en pagina-instellingen. Afdrukinstellingen. Wiskundige operatoren in formules en functies invoegen. Dataverwerking (data, sorteren, filter). Een combinatie van hoorcolleges en zelfstandig te maken oefeningen en taken (met begeleiding) die achteraf worden verbeterd. 22

23 COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN 7 COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN 7.1 Eenheid A Vereiste voorkennis De cursist hoeft geen andere eenheid gevolgd te hebben Studieduur 80 lestijden TV Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden De cursist: kan zowel mondeling als schriftelijk juridische informatie verwerken en adviezen verstrekken, in een begrijpelijke en correcte taal; kan verslagen, notulen, brieven en berichten opstellen; kan de gepaste gesprekstechnieken hanteren in professionele tweegesprekken en vergaderingen; verwerft onderhandelings- en conflictbeheersingstechnieken; kan elektronische communicatiemiddelen gebruiken. 23

24 7.1.4 Leerplandoelstellingen Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken De cursist: kan de communicatie efficiënt plannen; kan informatieve, adviserende, persuasieve en prescriptieve juridische teksten; ontwerpen, analyseren, samenvatten en kritisch becommentariëren; kan de geschikte leesstrategieën toepassen volgens zijn leesdoel; Opdrachtanalyse Thema en centrale vraag Doel en doelgroep Communicatievorm en medium Randvoorwaarden en context Structurering van teksten en tekstonderdelen Thema en tekststructuur met behulp van (model)vragenschema s (eventueel mindmapping) Soorten tekstrelaties en hun markering via signaalwoorden Ordeningsprincipes voor kernantwoorden Verdeling in inleiding-kern-slot Manieren om structuur zichtbaar te maken (uiterlijke structuur) Alinea-indeling en alineastructuur (kernzin en uitwerking) Titels en tussenkopjes Soorten samenvattingen en hun kenmerken Leesrondes en leesstrategieën Oriënterend, globaal en intensief lezen Zoekend en studerend lezen Kritisch lezen Communicatieve taaltaken worden het beste aangepakt volgens de OVUR-strategie Oriënteren op de taak Voorbereiden van de taak Uitvoeren van de taak Reflecteren op de taakuitvoering Spreekopdrachten kunnen ondersteund worden met audiovisuele hulpmiddelen zoals video- en cassetterecorder en ingeoefend worden via rollenspel of opdrachten op het werkveld. Schrijfproducten van de cursisten kunnen ook door medestudenten beoordeeld worden ( peer review ). Tekorten op het vlak van correct Nederlands worden vastgesteld door screening via een instaptoets en worden het beste geremedieerd met begeleide zelfstudie via elektronisch oefenmateriaal (leerplatform, cdrom) met directe feedback. Zo kan ingespeeld worden op de zeer uiteenlopende beginsituatie van de cursisten. 24

25 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken kan een juridisch-maatschappelijke argumentatie analyseren, beoordelen en ontwerpen; kan bij professionele tweegesprekken basisgesprekstechnieken toepassen en professionele gespreksmodellen hanteren; Argumentatietheorie Analyse van enkelvoudige en complexe argumentaties met behulp van het model van Toulmin. Beoordeling van soorten argumentaties met behulp van standaardvragen. De belangrijkste drogredenen. De kenmerken en de beoordeling van juridische argumentatie en van beleidsargumentatie. Zelf een juridisch-maatschappelijke argumentatie ontwerpen en verdedigen. Basisgesprekstechnieken Luistervaardigheden: kleine aanmoedigingen, vragen stellen, parafraseren, samenvatten, reflecteren van gevoel. Regulerende vaardigheden: het gesprek openen en afsluiten, terugkoppelen naar begindoelen, situatie verduidelijken, hardop denken. Zendervaardigheden: opbouwende kritiek geven, omgaan met kritiek en emoties, op een assertieve manier bezwaar maken, omgaan met lastige mensen, enz. Gespreksmodellen Het probleemoplossend gesprek (het klachtengesprek, de conflicthantering, het onderhandelingsgesprek, enz.). Het informatieve en het adviesgesprek. Het slechtnieuwsgesprek. Het telefoongesprek (de regels om klant- 25

26 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken kan actief aan vergaderingen deelnemen en efficiënt vergaderingen leiden; vriendelijk te telefoneren: telefoongesprek openen en afsluiten, doorverbinden met vooraanmelding, probleemsituaties oplossen enz.). Vergadertechnieken De structuur en de kenmerken van de verschillende types vergaderingen (bijvoorbeeld besluitvormingsvergaderingen, informerende en inspraakvergaderingen, probleemoplossende vergaderingen, brainstormvergaderingen, onderhandelingen). De functie, de kenmerken en de verschillende onderdelen van goede vergaderagenda s. De taken van deelnemers voor en tijdens de vergadering en de verschillende typen bijdragen die deelnemers kunnen leveren. De taken van de voorzitter voor en tijdens de vergadering, en de technieken om die taken goed uit te voeren. De taken van onderhandelaars in de verschillende onderhandelingsfasen. De kenmerken van de Harvard-methode van onderhandelen en de verschillende stijlen van conflicthantering. kan notuleren tijdens een vergadering; Notuleren De functies en de kenmerken van de verschillende soorten notulen. De taken en de rechten van de notulist voor, tijdens en na de vergadering. 26

27 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken kan brieven, mededelingen en rapporten opstellen en daarbij de geschikte schrijfstrategieën toepassen; kan een publiekgerichte mondelinge presentatie over een juridisch-maatschappelijk onderwerp houden; De inhoudselementen, de lay-out en de formuleringskenmerken van goede en overzichtelijke notulen. Brieven, mededelingen en rapporten De structuur en de kenmerken van de belangrijkste soorten rapporten: bijvoorbeeld de memo, de mededeling, het adviesrapport, de probleemsignalering, de nieuwe regeling, enz. De structuur en de kenmerken van de belangrijkste soorten brieven (en e- mailberichten): lezergerichte goednieuws-, neutraalnieuws- en slechtnieuwsbrieven volgens de gepaste directe of indirecte methode, en persuasieve brieven volgens de AIDA-methode (bijvoorbeeld maanbrieven, betalingsherinneringen, klachtenbrieven, verzoekbrieven, uitnodigingen, goodwillbrieven, enz.). Mondelinge presentatietechnieken Manieren om een presentatie sterk te openen en af te sluiten. Goede innerlijke en uiterlijke structuur (o.a. vooruitblik, overgangspassages, terugblik of samenvattingen). Aandachtstrekkers (zoals anekdotes, voorbeelden, citaten, retorische vragen, vergelijkingen, enz.). Belang van lichaamstaal (zoals houding, gebaren, mimiek, oogcontact). Stem- en taalgebruik (o.a. tempo, intonatie, 27

28 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken stopwoorden, articulatie, uitspraak). Oordeelkundig gebruik van visuele hulpmiddelen en van een spreekschema. kan in een correcte, duidelijke, aantrekkelijke en gepaste taal en stijl (mondeling en schriftelijk) formuleren, en daarvoor de geschikte (elektronische en papieren) bronnen raadplegen. Formuleren Correcte spelling, uitspraak, woordgebruik (gallicismen) en zinsbouw. Duidelijke en aantrekkelijke (rechts)taal en stijl (vermijden van onnodig(e): jargon, passief, nominaliseringen, lange zinnen, lange aanlopen, afstandelijk schrijfstandpunt, overspannen tangconstructies, voorzetselketens, woordomhaal, enz.). De diverse (papieren en elektronische) bronnen en hulpmiddelen om op Internet, in de bibliotheek en thuis taal- en spellingproblemen op te lossen en informatie op te zoeken (spellinggids, spellingchecker, grammatica, AN-gids, taaldatabanken, woordenboeken enz.). 28

29 JURIDISCH FRANS 8 JURIDISCH FRANS 8.1 Eenheid A Vereiste voorkennis De cursist hoeft geen andere eenheid gevolgd te hebben. De cursist heeft met vrucht de eindtermen van richtgraad 2 Frans behaald Studieduur 80 lestijden TV Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden De cursist kan: juridische teksten lezen, schrijven, verklaren, analyseren en synthetiseren; een conversatie voeren en deelnemen aan een debat; de Franse rechtsterminologie adequaat gebruiken; woordenboeken, naslagwerken en publicaties met betrekking tot het werkveld gebruiken. 29

30 8.1.4 Leerplandoelstellingen Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Woordenschat De cursisten moeten de aangebrachte basiswoordenschat van juridisch Frans memoriseren en in de praktijk kunnen toepassen, namelijk de woordenschat in een tekst begrijpen, ongeacht of ze die vooraf hebben bestudeerd, of het om nieuwe woordenschat gaat, en die kunnen toepassen in een conversatie of schrijfoefening. Spreekvaardigheid De cursisten moeten een conversatie in het Frans kunnen voeren, de vraagstelling in het Frans kunnen aanbrengen en kunnen deelnemen aan een debat. De cursisten moeten een gestructureerde mondelinge uiteenzetting kunnen geven en de juridische woordenschat actief kunnen gebruiken. Luistervaardigheid De cursisten moeten de in het Frans aangebrachte leerinhouden kunnen begrijpen. De cursisten moeten teksten van radio en TV vlot kunnen begrijpen. De luister- en spreekvaardigheid wordt ontwikkeld door groepsoefeningen. Er worden radioen tv-opnames gebruikt. Als input worden er in groep juridische en teksten uit de juridischmaatschappelijke realiteit gebruikt en geanalyseerd. De teksten die het uitgangspunt van discussie vormen, handelen over juridische onderwerpen in het algemeen. Er worden vele teksten uit kranten en tijdschriften gebruikt. Er worden inhouds- en open vragen gesteld en oefeningen over woordenschat en inhoud gemaakt. Er wordt les gegeven in vrij kleine groepen en de cursisten worden herhaaldelijk aangespoord tot persoonlijk initiatief en teamwerk. De behandelde dossiers nemen een belangrijke plaats in. Zij bevatten veel nieuwe woordenschat, vooral terminologie uit het rechtsapparaat en de politieke wereld. Grammaticaal wordt vooral aandacht besteed aan structuren die de cursist in de praktijk ontmoet zoals vervoegingen van werkwoorden, gebruik van tijden, persoonlijke en betrekkelijke voornaamwoorden, bijvoeglijke naamwoorden, het bijwoord en het correct gebruik van voorzetsels. In grote mate wordt ingespeeld op de behoeften van de cursisten. Beheersen zij bepaalde grammaticaonderdelen niet (meer) voldoende, dan worden die gepresenteerd of opgefrist. De nadruk ligt daarbij altijd op de praktische kennis ervan zoals herkenning en begrip van geschreven teksten, gesprekken en berichtgeving. Eventueel wordt afhankelijk van het niveau van Didactische wenken Er wordt onderwezen aan groepen: ex cathedra, rollenspel, discussie, enz De leerinhouden worden in het Frans gepresenteerd en op vraag van de cursisten, maar in functie van de moeilijkheidsgraad van de teksten, vertaald. Didactische hulpmiddelen Bord, slides, radio, tv, kranten, tijdschriften, 30

31 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken Leesvaardigheid Artikels en kranten en eenvoudige juridische teksten kunnen lezen. De cursisten moeten juridische teksten kunnen lezen en begrijpen. Schrijfvaardigheid De cursisten moeten een tekst in het Frans kunnen samenvatten en oefeningen over de gezien thema s kunnen maken op basis van aangebrachte principes/structuren die vooraf zijn gepresenteerd. De cursisten moeten de nieuwe woordenschat schriftelijk kunnen gebruiken en een persoonlijk commentaar kunnen schrijven. 31

32 EUROPEES RECHT 9 EUROPEES RECHT 9.1 Eenheid B Vereiste voorkennis De cursist hoeft geen andere eenheid gevolgd te hebben Studieduur 40 lestijden TV Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden De cursist: kent de eigenheid van het Europees recht en verwerft inzicht in de invloed van het Europees recht op het Belgisch recht; kent de samenstelling en de werking van de Europese politieke en gerechtelijke instellingen; kan wetteksten en rechtspraak opzoeken en analyseren; ontwikkelt hierbij een kritische belangstelling voor de Europese integratie. 32

33 9.1.4 Leerplandoelstellingen Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken De cursist kan: de beknopte geschiedenis van de Europese Unie schetsen en toelichten. De cursist kan: de verscheidene instellingen opsommen, de samenstelling en hun bevoegdheden toelichten. De cursist kan: de besluitvorminsprocedure toelichten. De cursist kan: de begrippen autonomie, voorrang en directe werking van het Europees recht verklaren; de principes van het vrij verkeer van goederen verklaren en toepassingen in verband hiermee oplossen; arresten in verband hiermee ontleden en toelichten; de principes van het vrij verkeer van personen verklaren en toepassingen in verband hiermee oplossen; arresten in verband hiermee ontleden en toelichten. 1 Beknopte geschiedenis Leergesprek Tijdens de cursus wordt ook verwezen naar interessante en relevante, maar niet verplichte lectuur en websites. 2 De instellingen Leergesprek De cursisten kunnen via het Internet zelf informatie opzoeken. 3 De besluitvorming en de besluitvormingsprocedure 4 De eigen rechtsorde 5 Vrij verkeer van goederen 6 Vrij verkeer van personen Leergesprek. De belangstelling en betrokkenheid van de studenten kan aangescherpt worden door het stimuleren van hun zelfwerkzaamheid (b.v.door zelf opzoeken van besluitvorminsprocedure). Leergesprek. Ontleden van een verdragstekst en arresten van het Hof van Justitie. 33

34 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken De cursist kan: de pijlers van het mededingingsrecht opsommen en toelichten; voorbeelden en beslissingen betreffende het mededingingsrecht geven en toelichten. 7 Het mededingingsrecht Leergesprek Ontleden van een verdragstekst en arresten van het Hof van Justitie 34

35 GRONDWETTELIJK RECHT 10 GRONDWETTELIJK RECHT 10.1 Eenheid B Vereiste voorkennis De cursist hoeft geen andere eenheid gevolgd te hebben Studieduur 60 lestijden TV Algemene doelstellingen en minimale leerinhouden De cursist kent: de grondbegrippen en de kenmerken van de Belgische Staat; de samenstelling en de werking van de federale instellingen; de samenstelling en de werking van de gemeenschaps- en de gewestinstellingen; de samenstelling en de werking van de provinciale en de gemeentelijke instellingen; de rechten en de vrijheden van de burgers en kan deze vanuit de tekst van de Grondwet becommentariëren en op concrete situaties toepassen. 35

36 Leerplandoelstellingen Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken De cursist: kent de beginselen van het Belgisch publiek recht; kan de kenmerken en de evolutie van de Belgische Staat vanuit een historisch perspectief schetsen; kent de hiërarchie van de rechtsnormen met als basis de Grondwet; weet hoe wetgeving tot stand komt; kent de samenstelling, de werking en de bevoegdheden van de instellingen van de federale overheid en van de gemeenschappen en de gewesten; heeft noties van de samenstelling en de algemene werking van de provincie, gemeente en het OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn); kent de samenstelling en de bevoegdheden van de rechterlijke macht; kent de fundamentele beginselen die de werkwijze van de rechterlijke macht beheersen en kent de algemene principes van het statuut van de rechterlijke macht; kan de inhoud van de rechten en vrijheden van de burger aan de hand van concrete gevallen toelichten; kan de tekst van de Grondwet interpreteren 1 De beginselen van het Belgisch publiekrecht: de Grondwet als basis van het Belgisch publiekrecht; de kenmerken van de Belgische staat en de belangrijkste evoluties sedert 1830; de hiërarchie van de rechtsnormen. 2 De federale overheid: samenstelling, bevoegdheden en werkwijze van de drie takken van de wetgevende macht; statuut van de parlementsleden; samenstelling, bevoegdheden en werkwijze van de uitvoerende macht; het statuut van de Koning en het statuut van de ministers en de staatssecretarissen. 3 De gemeenschappen en de gewesten: de asymmetrische structuur van het federale België; de samenstelling, de bevoegdheden en de werkwijze van de wetgevende en de uitvoerende organen van de gemeenschappen en de gewesten. 4 De gemeenten, de provincies en het OCMW: samenstelling en algemene bevoegdheidsomschrijving van de organen. 5 De rechterlijke macht: soorten hoven en rechtbanken; samenstelling en bevoegdheden van de gewone hoven en rechtbanken; de samenstelling en de bevoegdheden van de Raad van State en het Arbitragehof; de werkwijze van de rechterlijke macht; het sta- Hoorcolleges afgewisseld met leergesprekken. Begeleide praktische toepassingen en opdrachten (met gebruik van het wetboek). 36

37 Leerplandoelstellingen Leerinhouden Methodologische wenken en illustreren met praktische voorbeelden; kan eenvoudige casussen oplossen via de toepasselijke wetgeving. tuut van de rechterlijke macht. 6 De fundamentele rechten en vrijheden van de burger: gelijkheid en non-discriminatie; de rechten ter bescherming van de fysische persoon; de rechten ter bescherming van de psychische persoon; het recht op eigendom; de sociaal-economische rechten; de rechten van het kind; de rechten die voortvloeien uit de bestuurlijke vernieuwing. 37