Hanzehogeschool Groningen, Groningen

Transcriptie

1 Hanzehogeschool Groningen, Groningen Opleiding: HBO-Rechten; bachelor Croho: Varianten: voltijd/deeltijd Visitatiedatum: 8 april 2008 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, september 2008

2 2/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 11 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 19 Onderwerp 3 Inzet van personeel 32 Onderwerp 4 Voorzieningen 35 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 39 Onderwerp 6 Resultaten 43 Deel C: Bijlagen 47 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 48 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 53 Bijlage 3: Bezoekprogramma 56 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 59 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 60 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 3/61

4 4/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 5/61

6 6/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding HBO-Rechten van de Hanzehogeschool Groningen heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is begonnen in februari 2008, toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 8 april Het panel bestond uit: De heer prof.mr. P.P.J. Zoontjens (dagvoorzitter, domeinpanellid); Mevrouw mr. K.E. van Dam (domeinpanellid); Mevrouw R. Bargach (studentpanellid); Mevrouw C.A.M. van den Berg (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hanzehogeschool Groningen (HG) beschikt over 70 bachelor en 13 masteropleidingen. Het Instituut voor Rechtenstudies (SIRE) is één van de 19 Schools binnen de HG en is gestart per september Binnen het Instituut voor Rechtenstudies worden twee soorten Bachelors of Laws opgeleid. De bachelor HBO-Rechten richt zich voornamelijk op juridische organisaties en zakelijk-juridische dienstverlening, de bachelor Sociaal Juridische Dienstverlening (SJD) richt zich op organisaties die regelgeving uitvoeren of de gevolgen daarvan in het maatschappelijke verkeer begeleiden. In het voorjaar van 2006 is de opleiding SJD gevisiteerd en heeft in 2007 het nieuwe accreditatiekeurmerk ontvangen, dat geldig is NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 7/61

8 tot eind De opleidingen HBO-Rechten en SJD kennen beide een voltijd- en deeltijdvariant. De HBO-Rechtenopleiding volgt het beroepsprofiel van de hbo-jurist zoals landelijk binnen het LOO in 2004 definitief is vastgesteld. Daarnaast hanteert zij een set gedragscompetenties welke afgeleid zijn van de algemene HBO-kwalificaties. Binnen organisaties met een juridisch primair proces kan de hbo-jurist de inhoudelijk reguliere werkzaamheden uitvoeren die nu nog voor een groot deel door de wo-jurist worden uitgevoerd. De hbo-jurist functioneert vooral als rechtstoepasser en combineert zijn juridische competenties met competenties die hem in staat stellen in organisaties de rechtstoepassing te faciliteren. Daarvoor worden zowel beroepscompetenties waardoor de hbo-jurist het recht deskundig weet toe te passen, als persoonlijke competenties verworven zoals zorgvuldigheid, efficiency, communicatie en flexibiliteit. Binnen de opleiding HBO- Rechten van de HG staan vier profilerende thema's centraal: Openbaar Bestuur, Juridische Kwaliteitszorg, Bedrijfsrecht en Internationalisering. Daarnaast zijn communicatieve vaardigheden (mondeling en schriftelijk) een sterkte van de HBO-Rechten opleiding. Voorbeelden van functies zijn: parketsecretaris, bedrijfsjurist, juridisch adviseur, juridisch medewerker, beleidsmedewerker, gerechtssecretaris en organisatieconsultant. Aan het Instituut voor Rechtenstudies studeren 1201 studenten en zijn 70 medewerkers werkzaam (stand 1 december 2007). Het instituut is gehuisvest in de toren op Zernikeplein 7 in Groningen. Bij de opleiding HBO-Rechten werken 20 docenten (15 fte) in voltijd en 12 docenten (6,7 fte) in deeltijd. Per 1 september 2007 zijn 236 studenten in de HBO-Rechten voltijdopleiding en 43 studenten in de deeltijdopleiding van start gegaan. Het totaal aantal ingeschrevenen per september 2007 bedroeg 673 studenten. De student-stafratio over 2006 bedroeg 1 op 24, en over op 30 (voor een toelichting hierop zie facet 3.2). Binnen SIRE wordt gewerkt met een teamstructuur. Aan het hoofd van het Instituut (School) staat een dean die verantwoording aflegt aan het CvB. De opleidingen worden aangestuurd door drie resultaatverantwoordelijke onderwijsteams en een ondersteunend team: Team SJD voltijd, Team HBO-Rechten voltijd, Team Deeltijd (SJD-deeltijd en HBO-Rechten deeltijd) en het Team OBP (Ondersteunend en Beheerspersoneel). Vanuit wettelijke kaders zijn de School Medezeggenschapsraad (SMR), de Opleidingscommissie (OC), de Examencommissie (EC) en de Werkveldadviescommissie (WAC) verplicht binnen het instituut aanwezig. Daarnaast beschikt SIRE sinds een aantal jaren over de studievereniging Ad Legem. In het HG-strategisch plan Focus 2010 zijn de twee omvattende strategische thema s de kennissamenleving en internationalisering. Voor de periode van heeft het Instituut Positionering als overkoepelend thema gekozen. Om dit te bewerkstelligen heeft zij dit thema uitgewerkt in drie strategische doelen: 1. Het Instituut voor Rechtenstudies ontwikkelt zich binnen de Noordelijke regio van onderwijsinstelling naar kennisinstelling op het terrein van toepassing van het recht. 2. Het Instituut voor Rechtenstudies opereert vanuit internationaal, vooral Europees, perspectief. 8/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

9 3. Bij het Instituut voor Rechtenstudies werken vakbekwame, inspirerende, op het werkveld gerichte innovatieprofessionals. Sinds 2003 participeert SIRE in lectoraten en kenniscentra binnen de HG. Met deze deelnames sluiten zij aan bij de wetenschappelijke oriëntatie van het instituut en bij de ontwikkelingen in het instituut van onderwijsinstelling naar kennisinstelling. In september 2007 is binnen de HG het Kenniscentrum Arbeid (KCA) van start gegaan, waarvan het Instituut voor Rechtenstudies het leading institute is. Daarnaast nemen het Instituut voor Bedrijfskunde en de Academie voor Sociale Studies deel aan dit kenniscentrum. In totaal vallen vier lectoraten onder KCA: het lectoraat Flexicurity, het lectoraat Arbeidsparticipatie en de lectoraten Arbeidsorganisatie en -productiviteit en Duurzaam HRM-beleid. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode maart 2008 inhoudelijk voor op het bezoek in april Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. In haar zelfevaluatie en op de dag van visitatie heeft de opleiding een verzoek ingediend bij het panel om het oordeel excellent op twee facetten te overwegen namelijk de facetten 2.1 en 3.3. Het panel heeft na de bestudering van het materiaal en de aanvullende gesprekken met de opleiding vastgesteld dat de oordelen op deze facetten weliswaar goed zijn maar niet dermate onderscheidend zijn ten opzichte van vergelijkbare opleidingen, ondermeer op basis van benchmarkgegevens, dat de beoordeling excellent hierop van toepassing is. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 9/61

10 De opleiding heeft tal van activiteiten ontplooid die de ontwikkeling van de HBO-Rechten student en de positie van de opleiding als onderwijs- en kennis- c.q. onderzoeksinstelling ten goede komen. De activiteiten op het gebied van internationalisering en het ambitieuze personeelsbeleid van de opleiding c.q. het Instituut zijn veelbelovend. In de uitwerking bij deel B van dit rapport bij de facetten 2.1 en 3.3 en uit benchmarkgegevens komt naar voren dat de opleiding goed scoort en derhalve de waardering goed op zijn plaats is. Het bezoek door het panel NQA heeft in samenspraak met de opleiding een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het opleidingsmanagement, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in juni 2008 een concept van het Facetrapport (deel B) voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in augustus 2008 voor een controle op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in september Het visitatierapport is uiteindelijk in september 2008 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; 10/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

11 bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. Daar waar een argumentatie/beoordeling voor de deeltijd afwijkt van de voltijd, is dit expliciet vermeld. Indien niet vermeld, gelden voor de deeltijdopleiding dezelfde argumentatie/oordelen als voor de voltijdopleiding, aangezien de deeltijdopleiding inhoudelijk voornamelijk zijn gebaseerd op dezelfde module-inhouden als de voltijdopleiding. Volgorde en onderwijsmethodieken kunnen daarbij verschillen. 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding HBO-Rechten Varianten Voltijd Deeltijd Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor Goed Goed 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Goed 2.4 Studielast Goed Goed 2.5 Instroom Goed Goed 2.6 Duur Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerde niveau Goed Goed 6.2 Onderwijsrendement Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 11/61

12 Doelstellingen opleiding Aan de drie facetten behorend bij het onderwerp Doelstellingen opleiding is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Programma Aan de facetten eisen HBO, relatie doelstellingen en inhoud programma, samenhang in opleidingsprogramma, studielast, instroom en afstemming tussen vormgeving en inhoud is het oordeel goed toegekend en aan het facet beoordeling en toetsing voldoende. Aan het criterium bij het facet duur wordt voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel Aan de drie facetten behorend bij het onderwerp Inzet van personeel is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Voorzieningen Aan de twee facetten behorend bij het onderwerp Voorzieningen is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Aan de drie facetten behorend bij het onderwerp Interne kwaliteitszorg is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Aan de twee facetten behorend bij het onderwerp Resultaten is het oordeel goed toegekend. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. 12/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 13/61

14 14/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bij de ontwikkeling van de HBO-Rechten opleiding bij de Hogeschool Groningen is, evenals bij de HBO-Rechten opleiding van zusterinstellingen, gebruik gemaakt van een beroeps- en opleidingsprofiel dat opgesteld is door het samenwerkingsorgaan van de Universiteit en Hogeschool van Amsterdam (UHA). De opleiding sluit met haar beroeps- en opleidingsprofiel aan bij het profiel van de hbojurist zoals dat in het Landelijk Overleg Opleidingen Rechten is opgesteld en in 2004 definitief is vastgelegd. De opleiding is vanaf de start actief betrokken bij dit LOO. De focus en opleidingsspecifieke inkleuring worden aangebracht door de volgende profilerende thema s: Openbaar Bestuur, Juridische Kwaliteitszorg, Bedrijfsrecht en Internationalisering. Daarnaast is er veel aandacht voor communicatieve vaardigheden. De opleiding leidt op tot een hbo-jurist met als kenmerkend profiel de breed en praktisch ingestelde juridische professional op bachelorniveau die ook vaardig is in een internationale context. De studenten die worden opgeleid onderscheiden zich door: 1. het kunnen toepassen van de meest actuele kennis op een bepaald rechtsgebied; 2. het kunnen bijhouden van kennis; 3. het kunnen ontsluiten van digitale informatiebronnen; 4. meertalig en communicatief sterk zijn (met name binnen Europa); 5. een initiërende houding en een stevige persoonlijkheid. Voor de concretisering van bovenstaande doelstellingen hanteert de opleiding twee competentiesets. Een uitwerking hiervan wordt weergegeven in het Onderwijskundig Opleidingsplan HBO-Rechten (2007). Samengevat betreft dit de landelijke beroepscompetenties uit 'De HBO-Jurist' die de beroepscontext en de taken weergeven van een hbo-jurist. Deze landelijke beroepscompetenties zijn ingedeeld in de categorieën Rechtstoepassing (7 competenties) en Faciliteren van de rechtstoepassing (3 competenties). Daarnaast worden de binnen het Instituut voor Rechtenstudies opgestelde 42 gedragscompetenties welke het functioneren op hbo-niveau beschrijven gebruikt. Deze gedragscompetenties zijn ingedeeld in drie categorieën: A: werken in en vanuit een organisatie (19 competenties); B: werken aan professionalisering (8 competenties); C: persoonlijke ontwikkeling (15 competenties). Een voorbeeld van een uitgewerkte competentie 4 (rechtstoepassing) betreft het behartigen van de juridische belangen van anderen en verlenen van rechtsbijstand. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 15/61

16 De voorkomende beroepssituaties voor de student zijn: a) je werkt bij een rechtsbijstandverzekeraar en je helpt de verzekerde bij het ondernemen van juridische stappen. b) je werkt bij een advocatenkantoor en treedt als procesgemachtigde op voor de cliënt bij de kantonrechter of de bestuursrechter. c) je werkt bij een gerechtsdeurwaarderkantoor en stelt processtukken op voor aan te vangen of lopende procedures (ingebrekestelling, aanmaning, dagvaarding). De opleiding sluit aan bij de eisen die door de beroepspraktijk in de zakelijk juridische dienstverlening gesteld worden. Het Instituut beschikt over een actieve en betrokken werkveldadviescommissie en een uitgebreid bedrijvennetwerk, die de opleiding scherp houden bij de profilering (zie hiervoor tevens facet 1.3). Beroepsproducten komen in nauwe samenwerking met het werkveld tot stand. Dit werd tijdens de panelgesprekken bevestigd door docenten en werkveld (zie ook facet 2.1). De opleiding heeft een goede samenwerkingsrelatie met de Juridische faculteit van de Universiteit van Groningen (RuG). Door programmavergelijking en afstemming en samenwerking tussen Hogeschool en Universiteit kunnen studenten binnen de keuzeruimte studieonderdelen volgen bij de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de RuG. Na de bacheloropleiding kunnen zij in één tot twee jaar de master degree halen. De opleiding kent een bachelor-minor structuur waardoor programma-uitwisseling mogelijk is. De opleiding heeft beleid geformuleerd voor het opzetten van een internationaal netwerk dat goed is uitgewerkt. Zo kunnen studenten bij de Hogeschool Bremen een (Engelstalige) minor volgen. Binnen de HG zijn meer Schools met een internationale minor waaraan HBO-Rechtenstudenten mogen deelnemen in het kader van overige keuzeruimte. Studenten kunnen ook buitenlandse stages volgen. Binnen het Instituut wordt een start gemaakt met de strategiediscussie voor de periode , onderdeel daarvan vormt een werkveldconferentie in het najaar van Dit kan mogelijk een verdere aanscherping van het profiel tot gevolg hebben. Facet 1.2 Niveau bachelor Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De afgestudeerde HBO-Rechtenstudent dient te voldoen aan de generieke kwalificaties voor de hbo-bachelor. Bij de ontwikkeling van het competentieprofiel binnen het LOO is via een competentiematrix de relatie tussen de generieke hbo-kwalificaties en de eindkwalificaties uitgewerkt. De generieke hbo-kwalificaties zijn een-op-een te koppelen aan de Dublin descriptoren. Andersom zijn de opleidingscompetenties een-op-een te koppelen aan de hbo-kwalificaties en aan de domeincompetenties Laws (Beroepsprofiel van de HBO-jurist, 2004, Onderwijskundig opleidingsplan van de opleiding, 2007). 16/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

17 Bijvoorbeeld de kwalificatie kennis en inzicht is in het Beroepsprofiel van de hbo-jurist als volgt geconcretiseerd: 1. Adviseert klanten en opdrachtgevers bij juridische vragen en problemen; 2. Behartigt de juridische belangen van klanten en verleent rechtsbijstand; 3. Beoordeelt uitkomsten van (wetenschappelijk) onderzoek op hun toepasbaarheid; 4. Vertaalt nieuwe inzichten in een advies voor implementatie. Het panel heeft vastgesteld dat de opleiding de toenemende complexiteit van de beroepscompetenties van de hbo-jurist heeft geconcretiseerd in drie niveaus. De opleiding beschikt voor de voltijd en deeltijdopleiding over een matrix waarin alle beroepscompetenties, niveaus en beroepsproducten worden weergegeven. Een voorbeeld van de niveaudifferentiatie betreft de competentie bemiddelen : 1. Jaar 1: Kennis nemen van technieken, bewust worden van mogelijkheden, ook niet juridisch, schriftelijk 2. Jaar 2: Technieken van bemiddelen en mediation toepassen in relatief eenvoudige rollenspelen/casussen, mondeling en schriftelijk 3. Jaar 3 & 4: Technieken van bemiddelen en mediation toepassen in relatief complexe rollenspelen/casussen, kunnen kiezen uit een groot scala van strategieën. Aan studenten wordt door middel van de vrije keuzeruimte in het 2 e en 3 e jaar de mogelijkheid geboden tot een persoonlijke inkleuring. Dit wordt ondersteund door de samenwerking met de RuG en een buitenlands netwerk waar studenten onderdelen van het programma kunnen volgen. Facet 1.3 Oriëntatie HBO bachelor Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Voor dit facet gelden tevens de argumenten bij facet 1.1 en 1.2. De opleiding HBO-Rechten leidt studenten zodanig op dat ze als startend beroepsbeoefenaar, binnen bedrijf en overheid waar rechtstoepassing centraal staan, professioneel kunnen werken. Bijzondere aandacht is er voor een internationale, Europese context, innovatie en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het Instituut wenst binnen haar vakgebied bovendien toonaangevend te zijn voor de noordelijke regio. Het panel constateert in deze dat het Instituut c.q. de opleiding een hoog ambitieniveau heeft. Om vast te stellen of dit daadwerkelijk door de omgeving ook zo beleefd wordt, is nader (imago)-onderzoek nodig. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 17/61

18 Het gaat hierbij om vaardigheden als: juridische vraagstukken adequaat analyseren, efficiënt en effectief handelen in juridische werkprocessen, maatschappelijke belangen afwegen bij de toepassing van het recht, doelgericht communiceren over de uit te voeren taken en op het eigen handelen reflecteren en bijsturen. De Groningse accenten worden aangebracht door de profilerende thema's binnen het instituut. Binnen organisaties met een juridisch primair proces kan de hbo-jurist de inhoudelijk reguliere werkzaamheden uitvoeren die nu nog voor een groot deel door de wo-jurist worden uitgevoerd. De praktijkgerichte en communicatief vaardige hbo-jurist kan direct en snel in de beroepspraktijk van alledag worden ingezet. Tijdens gesprekken van het panel met het werkveld werd de vraag naar de hbo-jurist bevestigd. Als voorbeeld werden het (lagere) overhedenapparaat en ook in toenemende mate de advocatenkantoren.genoemd. Verder kan de hbo-jurist ondermeer zijn weg vinden in de rechterlijke macht en het notariaat, accountantskantoren, zelfstandige bestuursorganen, maatschappelijke instellingen en het bedrijfsleven waaronder het MKB. Voorbeelden van functies zijn: parketsecretaris, juridisch adviseur, juridisch medewerker, beleidsmedewerker bij de overheid, gerechtssecretaris, procesvertegenwoordiger en organisatieconsultant. De verwachting is dat afgestudeerde hbo-juristen op de arbeidsmarkt hun eigen weg zullen vinden, en nieuwe taken en functies zullen opzoeken. Deeltijdstudenten zijn tijdens hun opleiding werkzaam in het werkveld. Een aantal deeltijdstudenten van de opleiding is werkzaam bij de Rechtbank of andere overheidsinstellingen. De opleidingsspecifieke inkleuring is in samenspraak met het lokale werk- en beroepenveld, vertegenwoordigd in de WAC, tot stand gekomen. De WAC bestaat op het moment van visitatie uit acht personen en beslaat het gehele domein van HBO-Rechten. De WAC komt circa drie keer per jaar bijeen en is vanaf de start betrokken geweest bij de totstandkoming van de opleiding. Onderwerpen die in het overleg tussen instituut en WAC aan de orde komen zijn: ontwikkelingen in het werkveld, de beroepscompetenties, de inrichting en ontwikkeling van het curriculum en kwaliteitszorg. Het panel heeft in gesprek met werkveldvertegenwoordigers, management en docenten bevestigd gekregen dat de WAC de afgelopen periode nauw betrokken is geweest bij de curriculumontwikkeling. Bijstellingen op het gebied van internationalisering en afstudeerwerken zijn op verzoek van de WAC tot stand gekomen. Het panel stelt vast dat er een koers is ingezet, maar ook dat het nog te vroeg is om resultaten hiervan te evalueren. Uit kwalitatief onderzoek onder afgestudeerden blijkt dat bijna de helft van de studenten uit het eerste cohort is begonnen met een masterstudie aan de universiteit. De overige studenten hebben een relevante baan gevonden. Binnen het kwaliteitszorgsysteem en het alumnibeleid zal deze doelgroep nauw gevolgd worden door het Instituut. Door de te houden najaarsconferentie van 2008, waarbij het werkveld ook uitgenodigd wordt, wenst het instituut een beter zicht te krijgen op de organisaties/sectoren waar de hbo-jurist aan de slag kan gaan. 18/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

19 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft een beroepsgerichte curriculum waarin veelvuldig de relatie met de beroepspraktijk gelegd wordt en waarmee zij zich wil onderscheiden van een universitaire bachelor. De verbinding met de praktijk wordt gemaakt door: 1. de inzet van docenten met praktijkervaring, docentstage, contacten met het werkveld, het deels werkzaam zijn in het werkveld of participerend in lectoraten of kenniscentra; 2. de inzet van gastdocenten en (bedrijfs-)excursies; 3. de ontwikkeling en/of uitvoering van projecten, stages en afstudeeropdrachten in samenwerking met- en bij bedrijven in binnen- en buitenland; 4. de verplichting van een relevante werkplek naast de deeltijdopleiding. In alle onderwijsblokken maakt de opleiding gebruik van gastdocenten en casuïstiek uit de praktijk. De casuïstiek van alle integrale - (voltijd) en Action Learning -opdrachten (deeltijd) worden rechtstreeks uit de praktijk betrokken. Het werkveld wordt regelmatig betrokken bij de ontwikkeling en implementatie van onderwijsprogramma s en binnen de curricula zijn excursies en bedrijfsbezoeken geprogrammeerd. Stages en afstudeeronderzoeken vinden plaats in een relevante juridische omgeving en studenten worden op locatie begeleid door beroepsprofessionals. Het panel constateert dat de opleiding de praktijkgerichtheid duidelijk tot uitdrukking laat komen in het curriculum. Tijdens de gesprekken van het panel met docenten en werkveld werd dit via voorbeelden regelmatig bevestigd. In iedere leerlijn wordt de link met de beroepspraktijk gelegd. De leerlijn Communicatie wordt in principe geïntegreerd met de integrale opdrachten (voltijd) of Action Learning opdrachten (deeltijd) en er worden gastdocenten bij betrokken. Studenten oefenen onder andere het voeren van gesprekken met cliënten, zoals dat ook in de praktijk plaatsvindt. Alle schrijfopdrachten zijn gericht op een authentieke lezer in een bepaalde juridische setting. Het Instituut heeft een leidende rol in het Kenniscentrum Arbeid (KCA) dat op 1 september 2007 is gestart. Onderdeel van dit kenniscentrum is het lectoraat Flexicurity dat binnen het instituut valt. Het panel heeft docenten gesproken die betrokken zijn bij het KCA (en tevens een promotieonderzoek uitvoerden). De lectoraten bieden mogelijkheden NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 19/61

20 voor afstudeeropdrachten. Drie studenten hebben deelgenomen aan de masterclass Flexicurity. In het kader van hun onderzoeksstage en deels het afstuderen hebben deze studenten onder leiding van de lector onderzoek verricht naar het grensoverschrijdend inlenen van arbeid. In de specialisatie arbeidsrecht komen deze resultaten terug. Concrete voorbeelden van de actualiteit van het curriculum betreffen de inhoudelijke thema's die voortgekomen zijn uit de lectoraten en het kenniscentrum zoals de minoren Arbeidsrecht/Sociale Zekerheid en Arbeidsverhoudingen/Reïntegratie. Via de inhoudelijke leerlijn Onderzoeksvaardigheden wordt onderzoek vanaf het eerste jaar geïntegreerd in het curriculum. Dit betreft de studieonderdelen Professioneel Communiceren Schriftelijk en Juridische Methoden & Technieken (jaar 1 en 2) en Onderzoeksvaardigheden en het schrijven van een paper (jaar 3) en via de onderzoeksopdracht (jaar 4). In de deeltijdopleiding komt Professioneel Communiceren Schriftelijk en Juridische Methoden & Technieken en onderzoek aan bod in jaar 1 en 2 in drie onderwijsblokken van de integrale leerlijn, in de specialisatie Openbaar Bestuur en ter voorbereiding op het afstuderen en in jaar 3 tijdens de onderzoeksopdracht. Jaarlijks wordt het materiaal door de betreffende (vak)docenten van het onderwijsblok gecheckt op actualiteit. De keuze voor nieuwe vakliteratuur wordt gemaakt in het team van docenten behorende bij het onderwijsblok. Het panel heeft vastgesteld dat de gebruikte literatuur van de voltijd- en deeltijdopleiding adequaat is voor de juridisch hboprofessional. Daarnaast maakt de opleiding ter ondersteuning van theorievakken, projectopdrachten en stages gebruik van readers. Het panel heeft daar voorbeelden van gezien. De hoeveelheid Engelstalige (basis)literatuur was beperkt. Het panel heeft geen inzage gehad in literatuur van Engelstalige keuzeminoren. De specialisaties binnen het instituut zijn rechtstreeks geënt op de praktijk. Bij de specialisatie Openbaar Bestuur is de Gemeente Groningen rechtstreeks betrokken. In de voltijdopleiding wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van de inzet van rechters en advocaten bij de beoordeling van studenten. Bij afstudeerzittingen zijn vertegenwoordigers uit het werkveld uitgenodigd (zie facet 6.1). Voor het opdoen van juridische vaardigheden in een reële context heeft het Instituut het Hanze Juridisch Schrijfcentrum en de Hanze Rechtswinkel opgericht. Studenten die een schrijfadvies nodig hebben en/of die hun argumentatie willen verbeteren krijgen via het Schrijfcentrum maatwerk ondersteuning. In de laatste maanden van cursusjaar hebben ca. 20 studenten hier gebruik van gemaakt, in de eerste maanden van cursusjaar betrof dat ca. 10 studenten. Over het algemeen zijn studenten positief over het Juridisch Schrijfcentrum. In gesprek met het panel gaven enkele studenten aan hier gebruik van gemaakt te hebben. Bij de Hanze Rechtswinkel kunnen studenten praktiseren in de gebieden consumentenrecht, arbeidsrecht, huurrecht, onderwijsrecht en studiefinanciering. In de Hanze Rechtswinkel voorzien studentmedewerker de studenten (en medewerkers) van de HG van informatie, nemen juridische klachten op en geven juridisch advies. Studenten worden hiervoor eveneens geselecteerd via een sollicitatieprocedure. De begeleiding bestaat uit een wekelijks casusoverleg, aangevuld met een individueel coachingstraject. De evaluaties van de studentmedewerkers bij de Hanze Rechtswinkel over de periode waren positief en studenten hebben voor dit traject de studiepunten (EC) ontvangen. 20/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

21 Voltijdstudenten komen aan de start van de opleiding in aanraking met het werkveld door de werkveldoriëntatie. Verder brengen de voltijdstudenten tijdens de opleiding een aantal keren een bezoek aan de rechtbank. Deeltijdstudenten bezoeken de rechtbank tijdens een van de excursies waar zij ook een zitting bijwonen.tijdens de stage in het derde jaar en de afstudeeropdracht in het vierde jaar werken voltijdstudenten aan (een zelf ingebracht) praktijkgericht onderzoek afkomstig uit de beroepspraktijk van in totaal 60 EC. Deeltijdstudenten zijn werkzaam in het werkveld en nemen de eigen ervaringen mee in de opleiding. Deeltijdstudenten zijn werkzaam in een juridische functie binnen een organisatie. Uiterlijk op 1 januari van het eerste studiejaar dienen zij te beschikken over een relevante werkplek of stageplaats. Met werkplekbezoeken wordt nagegaan of de werkplek of stageplaats voldoet. Op de werkplek voeren deeltijdstudenten hun Action Learning opdrachten en afstudeeropdracht uit. De resultaten worden besproken tijdens de contacturen. De deeltijdopleiding voldoet ruimschoots aan de eis van minimaal 24 EC praktijk volgens het HG-Onderwijskader. Het Instituut biedt via het Talentbeleid binnen en buiten het curriculum mogelijkheden voor excellente studenten. Naast de inzet bij het Hanze Juridisch Schrijfcentrum of de Hanze Rechtswinkel kunnen studenten deelnemen aan de masterclass Flexicurity of aan het meester-gezelproject. Excellente studenten kunnen daarnaast doorstroomprogramma's volgen voor een versnelde master aan de RuG. Internationale contacten en uitwisseling van studenten en docenten vinden plaats via een strategisch netwerk van Europese partnerinstellingen. Hiervoor werkt het Instituut samen met de International Business School en het Instituut voor Communicatie en Media binnen de HG. Het instituut beschikt over een netwerk van 15 partnerscholen waarbinnen voltijdstudenten een stage- of afstudeeropdracht uit kunnen voeren. In volgt ongeveer 10% van de studenten een stage in het buitenland en gaan 8 studenten een semester in het buitenland studeren (bij hogescholen in Londen, Zurich, Schotland en Hongarije). De belangstelling onder studenten is groeiende. Het panel constateert dat de ingezette activiteiten op het gebied van internationalisering veelbelovend zijn voor een intensieve uitwisseling van studenten en docenten. Internationale ervaring is ook een criterium van het aannamebeleid van docenten. Docenten zijn/worden geschoold in Engels (zie tevens facet 3.2). De opleiding heeft in haar SJP streefwaarden geformuleerd op het gebied van de studieomvang van internationaal georiënteerde studieonderdelen.: 1. Programmaonderdelen binnen de major in een internationale omgeving, 8 EC; 2. samenhangende programmaonderdelen in een andere taal dan het Nederlands, 30 EC en 3. Vreemde-talenonderwijs, 3 EC. In de landelijke STO enquête 2008 spreken voltijd- en deeltijdstudenten zich positief uit over de inhoud van het programma (resp. 3,9-3,8 tegen 3,6-3,6 landelijk op een vijfpuntsschaal). Het panel is positief over de ondernemingszin en de ontplooide activiteiten van de opleiding ten behoeve van het onderwijsprogramma en de versterking met de beroepspraktijk. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 21/61

22 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Curricula voldoen aan de HG onderwijsvisie en het HG onderwijskader. Alle eindkwalificaties worden bestreken. Het curriculum van de opleiding HBO-Rechten biedt studenten een thematisch en competentiegericht programma met een opbouw in competentieniveaus. Het programma wordt vorm gegeven via inhoudelijke en didactische leerlijnen. Het curriculum van de voltijdopleiding bestaat uit 16 onderwijsblokken van 15 EC. Het curriculum van de deeltijdopleiding bestaat uit 12 onderwijsblokken van 15 EC, waarbij in elk onderwijsblok 6 EC voor Action Learning. Voor de overige studiepunten krijgt de student vrijstelling bij aanvang van de deeltijdopleiding op basis van zijn Eerder Verworven Competenties (EVC) of dient de student voor een stageplaats te zorgen om zijn Action Learning opdrachten uit te voeren en zijn competenties te verwerven. De opleiding richt zich op de volgende profilerende thema's: Openbaar Bestuur, Juridische Kwaliteitszorg, Bedrijfsrecht en Internationalisering. Deze profilering krijgt vooral gestalte binnen de minoren/specialisaties en keuzeblokken en -modules. Studenten hebben, met name in de voltijdopleiding in het derde en vierde jaar, veel mogelijkheden om eigen keuzes te maken in het curriculum. Studenten geven aan dat er nu ca 15 keuzemogelijkheden zijn en dat zij hier goed in begeleid worden (zie ook 4.2). De opbouw in complexiteit komt tot uiting in de zes inhoudelijke leerlijnen -afgeleid van de thema s van de opleiding- en de vijf didactische leerlijnen uit het leerlijnenmodel van De Bie (zie ook facet 2.3 en 2.7). De afzonderlijke beroeps- en algemene competenties komen een aantal keren op een steeds hoger niveau voor in het curriculum. De opleiding heeft competentieoverzichten waarin inzichtelijk is gemaakt welke eindkwalificaties/leerdoelen in de verschillende programmaonderdelen aan de orde komen. De opleiding heeft via een (beroeps)competentieoverzicht de toenemende complexiteit zichtbaar gemaakt, waarbij drie niveaus onderscheiden worden. In gesprek met het panel bevestigen studenten van de voltijd en deeltijdopleiding de toenemende complexiteit. De blokboeken, welke het panel ondermeer heeft ingezien via blackboard, geeft de inhoud van het blok weer op hoofdlijnen. Binnen de leerlijnen en opdrachten is er sprake van een toenemende complexiteit hetgeen ook tot uiting komt in de blokboeken. Een wat verdere uitwerking van de blokboeken en een mogelijke bundeling op blackboard komt de inzichtelijkheid ten goede. De opleiding heeft een programma voor studenten waarmee zij verschillende studieroutes kunnen kiezen. 22/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

23 Op grond van de interne EFQM audit 2007 heeft de opleiding het eerder onder de aandacht brengen van onderzoeksvaardigheden en een aanscherping van de minoren in haar Schooljaarplan opgenomen. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Het programma kent een horizontale en verticale samenhang. Dit wordt gewaarborgd door de opleidingscompetenties, de vijf didactische leerlijnen van De Bie en de zes inhoudelijke leerlijnen. Binnen de curricula van HBO-Rechten vormt elke periode (blok) een samenhangend geheel, gebaseerd op beroepstaken, thema's en competenties. De horizontale samenhang in de onderwijsblokken en de samenhang tussen theorie en praktijk komt tot uiting doordat studenten via integrale opdrachten (voltijd) en Action Learning opdrachten (deeltijd) aan de beroepstaken werken. De Action Learning opdracht bestaat uit een individuele en/of groepsopdracht waarbij de student werkt aan een casus uit de praktijk, een individuele werkplekgerelateerde opdracht en praktijkopdracht (groeps- c.q. individueel) vanuit de training in de communicatie leerlijn van de opleiding. Het beleid van de opleiding is erop gericht om alle integrale opdrachten uit de beroepspraktijk te betrekken. In het gesprek van het panel met de docenten hebben zij hier een aantal voorbeelden van gegeven. De interesse van de student wordt gewekt via de praktijkkant en in iedere opdracht wordt de student in een bepaalde rol gedrukt. De benodigde kennis en vaardigheden om de beroepstaken uit te kunnen voeren wordt aangeboden via de ondersteunende cursussen en trainingen (zie ook 2.2). Doordat alle docenten praktijkervaring hebben kunnen zij goed schakelen tussen theorie en praktijk. De concentrische opbouw en verticale samenhang worden tot stand gebracht via de inhoudelijke leerlijnen Recht, Communicatie, Management & Organisatie (M&O) en Juridische Kwaliteitszorg, Onderzoeksvaardigheden, Internationalisering en Studieloopbaanbegeleiding. In de leerlijn Recht krijgt de student in een gemeenschappelijke propedeuse (met de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening) de basiskennis aangereikt van de studieonderdelen Algemene Inleiding Recht en Juridische Methoden en Technieken. De aangereikte werkwijze dient de student in het vervolg van de opleiding toe te passen. In de onderwijsblokken komen de rechtsgebieden aan de orde die relevant zijn voor de HBO-Rechten afgestudeerde: Bestuursrecht, Burgerlijk Procesrecht, Verbintenissenrecht, Europees Recht, Ondernemingsrecht, Arbeidsrecht, Fiscaal Recht, Strafrecht, Goederenrecht/Privaatrecht, Bestuursprocesrecht, Beslag en executie. In de leerlijn communicatie wordt expliciet aandacht besteed aan mondelinge en schriftelijke communicatie in de context van een juridische omgeving. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 23/61

24 In de eerste twee studiejaren zijn hiervoor de studieonderdelen Professioneel Communiceren Mondeling en Professioneel Communiceren Schriftelijk geprogrammeerd. Daarnaast maakt communicatie een logisch onderdeel uit van nagenoeg alle studieonderdelen. De opleiding werkt in het huidige studiejaar ( ) aan een overzicht met basiscriteria en aanvullende criteria waaraan producten en stage-, en afstudeeropdrachten dienen te voldoen. De Leerlijn Management & Organisatie (M&O) en Juridische Kwaliteitszorg in het eerste jaar gaat over het functioneren van organisaties en processen binnen organisaties. In het tweede jaar komt het faciliteren en toezien op de kwaliteit van de rechtstoepassing aan de orde en daarnaast het onderzoeken van juridische risico s en situaties. Een verdieping van deze leerlijn krijgt vorm in de specialisaties Recht & Risico en Openbaar Bestuur en door een opdracht Juridische Kwaliteitszorg tijdens de stage (voltijd) en via de minor Arbeidsrecht voor de deeltijdopleiding. In de Leerlijn Onderzoeksvaardigheden wordt de opbouw in complexiteit zichtbaar door het schrijven van een betoog in het eerste jaar en het schrijven van een afstudeeronderzoek in het derde jaar. In het eerste en tweede jaar worden competenties verworven ten aanzien van formuleren van een juiste vraagstelling/probleemstelling en de opbouw van een rapport. Aan de Leerlijn Internationalisering wordt in integrale opdrachten en verscheidene studieonderdelen aandacht besteed door de toepassing van het recht in een internationale context te plaatsen. De Leerlijn Studieloopbaanbegeleiding vormt een belangrijke verbindende factor voor het competentiegerichte curriculum en de studiekeuze van de student. Per studiejaar krijgt de SLB een ander accent (zie ook facet 4.2). Uit de door de instelling gehouden EFQM audit van 2007 en de eigen curriculumevaluatie kwam naar voren dat de horizontale samenhang goed was. De opdrachten nemen in omvang en complexiteit toe en worden strenger beoordeeld. Daarnaast wordt er steeds teruggekoppeld met de voorgaande stof. In de deeltijd wordt jaarlijks een formulier ingevuld door leidinggevende en een collega. De verbinding tussen het binnen- en buitenschoolscurriculum wordt bewaakt door een intakeprocedure van de stage- en afstudeeropdracht en door een werkplekbezoek van de studieloopbaanbegeleider aan het begin en einde van de stage. In haar Schooljaarplan vermeldt de opleiding projecteninitiatieven ten behoeve van de doorontwikkeling van de onderzoeksleerlijn, de verdieping van de blokken in het 2 e jaar en de minoren. In de WAC is gesproken over de profielen van de opleiding. Studenten kunnen via de vrije keuzeruimte tot een eigen profilering komen. Doordat de opleiding geen verbinding maakt met de beroepsprofielen wordt de afstemming met de beroepspraktijk wat lastiger. In hoeverre deze keuzevariatie tot een geïntegreerde aanpak leidt voor studenten is niet duidelijk geworden voor het panel. Het panel onderstreept het belang voor de opleiding van het nauwlettend volgen van studenten met verschillende afstudeerprofielen. 24/61 NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt)

25 Facet 2.4 Studielast Goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding heeft het programma ingericht volgens de richtlijnen van een optimale spreiding van de studielast zoals geformuleerd in het hogeschoolbrede onderwijskader. De opleiding heeft in de zogenaamde DOP (Digitale Onderwijsplanner) zowel de omschrijvingen van de onderwijseenheden, de studielast in EC als de contacttijden opgenomen. In de blokenquêtes wordt de feitelijke studielast geëvalueerd. Studenten ervaren de studielast over het algemeen als goed. Dit werd door studenten bevestigd in het gesprek met het panel. Studenten van de voltijd geven in evaluaties aan gemiddeld 33 uur aan de studie te besteden, studenten van de deeltijdopleiding besteden ca. 28 uur aan de studie. Studenten van de opleidingen HBO-Rechten en Sociaal Juridische Dienstverlening krijgen in het eerste half jaar een beeld van beide opleidingen binnen het Instituut voor Rechtenstudies. De programma s van de eerste blokken van jaar 1 zijn identiek. Studenten zitten wel in verschillende groepen. Studenten die een verkeerde keuze gemaakt hebben, kunnen na het eerste half jaar zonder studievertraging overstappen naar de andere opleiding binnen het instituut. In cursusjaar hebben vijf voltijdstudenten van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. In het eerste studiejaar bedraagt het aantal ingeroosterde contacturen in de voltijdopleiding gemiddeld 13 uur per week en in het tweede studiejaar gemiddeld 12 uur per week. Dit is exclusief inloopuren, spreekuren en andere niet-geroosterde contactmomenten tussen docent en student. De opleiding wenst het aantal contacturen te verhogen, ondermeer door de inzet van student-assistenten. Het panel is ook van mening dat het aantal contacturen in de beginfase van de opleiding laag is, maar is wat terughoudend met de invulling van het voorgenomen beleid van de opleiding ten aanzien van het inzetten van student-assistenten. Juist in de beginfase is het voor de binding van de student met de opleiding en het vak belangrijk dat de student goed gekwalificeerde (gast)docenten treft. De contacttijd voor de deeltijd is verhoogd van 7 naar 8 uur. In gesprek met het panel geven de studenten aan tevreden te zijn over het aantal contacturen van de opleiding. De opleiding besteedt via een experiment in cursusjaar expliciet aandacht aan daadwerkelijke aanwezigheid van studenten bij het onderwijs, omdat uit onderzoek blijkt dat er een positieve correlatie is tussen onderwijsparticipatie en de tentamenscore. De opleiding HBO-Rechten biedt standaard studieroutes met individuele keuzemogelijkheden. De studiebegeleiding is hierop aangepast en heeft na de propedeutische fase een sterk individueel en vraaggericht karakter (zie ook facet 4.2). Het instituut biedt geen deficiëntiecursussen aan studenten aan. NQA - visitatie Hanzehogeschool Groningen, bacheloropleiding HBO-Rechten (vt/dt) 25/61