de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 05 - mei 2011

Transcriptie

1 de Vliegende Hollander Jaargang 67 - nummer 05 - mei 2011 F-16 s beveiligen Libisch luchtruim AWACS ziet alles Link 16-testbus bundelt krachten Chinooks en Cougars bij TacBlaze

2 4 Omslagfoto: Een F-16 van het 1 NLD Fixed Wing Element, het Nederlandse detachement op Decimomannu, tankt boven de Middellandse Zee bij een Franse C-135FR. Foto: Gert Kromhout Dit is Reaction Force in de eredivisie, zoals het bedoeld is 10 Foto: Gert Kromhout 4 F-16 s boven Libië Met inmiddels al ruim duizend uur op de klok, vliegen de Nederlandse F-16 s dagelijks missies vanaf Decimomannu op Sardinië, naar het door oorlog geteisterde Libië. 9 Paarse bus Met een nieuwe Link 16-testbus heeft de Nationale Datalink Management Cel op Nieuw Milligen een prachtig instrument in handen voor marine, land- en luchtmacht. We vliegen dagelijks en zijn hier dus hard nodig 16 Foto: korporaal 1 Thijs Imandt 10 Alziend oog E-3A radarvliegtuigen verzorgen voor Operation Unified Protector dagelijks het plaatje van wat er boven Libië vliegt, en wat er op zee vaart. De AWACS ziet alles. 13 TacBlaze Tactisch operen boven het Engelse landschap. Tijdens TacBlaze konden Cougar- en Chinook-bemanningen zich goed uitleven. Voor de laatste keer gezamenlijk, zo bleek nog tijdens de oefening. 16 Einde DHC ISAF-operaties Tijdens een bijzondere parade op Gilze-Rijen kregen vijftig militairen het gevechtsinsigne uitgereikt, en nam het DHC als geheel afscheid van de ISAF-inzet. Foto: Sjoerd Hilckmann, AVDD U maakte het verschil, in een aantal gevallen zelfs met gevaar voor eigen leven bevrijdingsvluchten Als een soort zwanenzang vlogen de Cougars op Bevrijdingsdag diverse popartiesten naar bevrijdingsconcerten in Nederland. Het betekende de voorlopig laatste inzet van het 300 Squadron. 20 Vliegerlogboeken Laurens Mijers weet net na de Duitse inval van mei 1940 te vluchten naar Engeland. Daar wordt hij jachtvlieger op de Spitfire om zo iets terug te doen voor zijn vaderland. Krijgen we ook koffie aan boord? Foto: Maurits Kraak VASTE RUBRIEKEN 23 Mensen en Mutaties 24 lees- en kijkwijzer 25 Journaal 31 fotopagina DE VLIEGENDE HOLLANDER 2

3 Column van de Commandant Luchtstrijdkrachten Foto: Sectie communicatie Sheppard AFB Professionele inslag ondanks zwaar weer Op 9 mei zijn verschillende eenheden binnen onze organisatie op non actief gezet. Het betreft onder andere het 300 Squadron met de Cougar, het 311 Squadron met de F-16, en het 621 en 671 OGRV- Peloton van respectievelijk Leeuwarden en Gilze-Rijen. Het geldt ook voor de twee Patriot-batterijen van het 803 Squadron. Eén wordt als operationele reserve achtergehouden, de ander komt als derde batterij bij het 802 Squadron. De gevolgen voor de medewerkers van deze eenheden zijn nog niet duidelijk en ik begrijp heel goed dat dat onbevredigend is. De personeelsorganisatie van het CLSK is druk bezig om, zoveel als mogelijk is, medewerkers van de stilgezette eenheden duidelijkheid te bieden. Sommigen, die naar verwachting overtollig worden, zullen in staat worden gesteld om met een regeling de dienst te verlaten. Anderen moeten we nadrukkelijk verzoeken te solliciteren op relevante vacatures omdat hun expertise niet gemist kan worden. Er zal bemiddeling naar een functie in de burgermaatschappij plaatsvinden voor degenen die na het reorganisatietraject overtollig worden. Ik zal alles doen wat in mijn vermogen ligt om aan de onduidelijkheid zo snel mogelijk een eind te maken, maar ik verwacht wel dat dit nog even zal duren. De komende tijd wordt u regelmatig geïnformeerd over de voortgang van de reorganisatie. Defensie levert weliswaar door de recent in gang gezette bezuinigingsoperatie twaalfduizend functies in, maar dat neemt niet weg dat er toch nieuwe medewerkers moeten instromen in de organisatie. We moeten tenslotte ook naar de toekomst blijven kijken. Zo heb ik 18 mei op Sheppard Air Force Base in Texas de vliegerwing opgespeld bij nieuwe vliegers, onder wie enkele Nederlanders. Diezelfde dag ontvingen op Fort Rucker in Alabama helikoptervliegers hun wing. Tijdens deze ceremonie is stilgestaan bij het recente ongeval. Tijdens een trainingsvlucht met een Apache is kapitein Richard van de Perre, instructeur van het Nederlands Opleidings Detachement op Fort Rucker, omgekomen. De cursist die ook aan boord zat, is ongedeerd gebleven. Mijn medeleven gaat uit naar de echtgenote, familieleden en collega s van Van de Perre. De vliegers die hun felbegeerde wing hebben gekregen, gaan nu het laatste traject in en worden verder opgeleid tot operationeel vlieger. Ze leren dan wat het is om operationele missies te vliegen. Wanneer dat traject eenmaal succesvol is afgerond, stromen ze de operationele squadrons in. En daar wacht hen een uitdagende toekomst, met allerlei taken. Dat kunnen nationale taken zijn, zoals de inzet van helikopters die eind april, en in mei en juni diverse branden hebben bestreden bij Schoorl, in Drenthe en Overijssel en zelfs België. Maar dat zijn nog vaker taken in NAVOverband, zoals in Libië en Afghanistan. Onze jachtvliegers van de Air Task Force in Afghanistan bieden bijvoorbeeld nog dagelijks ondersteuning aan de Afghaanse grondeenheden en die van de coalitietroepen. Dat dit goed werk is, en niet zonder risico, blijkt uit het feit dat op 15 mei twee jachtvliegers van de ATF tijdens een bijzonder appèl het gevechtsinsigne uitgereikt kregen. Zij hebben op 8 mei in de provincie Bagdhis, Afghaanse en Amerikaanse troepen op de grond ondersteund. De patrouille was onder vuur komen te liggen en werd in het nauw gebracht. Nadat tweemaal show of force niet bleek te helpen, hebben de vliegers hun wapens gebruikt. Hierdoor is escalatie van het conflict op de grond voorkomen. Maar niet alleen in de lucht doen we goed en professioneel werk. Zo zijn drie E-ones, twee van vliegbasis Gilze-Rijen en één van Woensdrecht, op 14 en 15 mei ingezet bij de bestrijding van een zeer grote brand op een industrieterrein in Zevenbergen. De Woensdrechtse brandweer zette op 25 mei twee E-Ones in bij het bestrijden van een grote natuurbrand op de Kalmthoutse Heide, een grensoverschrijdend natuurgebied tussen Nederland en België. Dit alles maakt mij trots op u en onze organisatie. U laat zien over de juiste professionele inslag te beschikken, want ondanks het zware weer waarin we verkeren, doen we ons werk. Of het nou in Nederland is of in uitzendgebieden. Ik dank u daarvoor. 3 DE VLIEGENDE HOLLANDER

4 REPORTAGE Inzet Libië leert: Afghanistan geen blauwdruk voor alle conflicten vanaf nu Reaction Force zoals het bedoeld is Tekst: Arno Marchand Foto s: Dave de Vaal, AVDD Twee F-16 s wachten op hun beurt bij een Frans C-135FR tankvliegtuig. Tankers zijn absoluut nodig voor dit soort operaties, geeft detco Van Deventer aan. Anders komen we er simpelweg niet. Maar ze zijn schaars goed, dus we vliegen zoveel als er beschikbaar zijn. Foto: Gert Kromhout Achttien uur na het akkoord van de Tweede Kamer om zes F-16 s te leveren voor een bijdrage aan het wapenembargo tegen Libië, staan de toestellen op de Italiaanse luchtmachtbasis Decimomannu. In de dagen erna vinden meer dan honderd man personeel en vooral ook veel materieel hun weg naar Sardinië. We roepen wel altijd Reaction Force, maar voor Manas kregen we vier weken de tijd, zegt de detachementscommandant. Dit was RF in de eredivisie, zoals het bedoeld is. Met alleen wat signalen, maar nog zonder dat er plannen zijn om een Nederlandse bijdrage aan het vliegverbod boven Libië te leveren, gaat personeel op Leeuwarden al aan de slag. We wilden ons niet laten verrassen, dus alle Reaction Force (RF, red.)-boekwerken werden nog eens nagekeken, zegt luitenant-kolonel Johan van Deventer, commandant van het 1 NLD Fixed Wing Element (FWE). Zittend op een plastic tuinstoel kijkt hij vanaf een terrasje bij een Italiaans koffiehuisje op de vliegbasis uit over de Nederlandse flightline. Tussen toeter en deployen kregen we tien dagen, maar we stonden er dus binnen een dag. We hebben over dit soort RF-plannen ooit goed nagedacht, alleen nu is de tijdslijn enorm in elkaar gedrukt. Ops en Log alléén werkt dan niet. Als één team wel. Daarin lag de sleutel. Prio s Tijdens de site survey, de verkenning van de vliegbasis op Sardinië op de dag voordat F-16 s vertrekken, maakt het KLu-personeel een inventarisatie wat Italië op Deci als host nation kan leveren, en wat de Nederlanders zelf moeten meenemen. Uiteraard is dat nog heel veel. Voor ons was het letterlijk kunst- en vliegwerk om al het materiaal hier naartoe te krijgen, zegt logistiekeling eerste luitenant Bert van het 921 Squadron. We hebben de materieel verantwoordelijke functionarissen prio s laten aangeven in de in totaal vijftig zeecontainers die naar Deci moesten. Daarover moesten we diverse slagen maken tot we een hoeveelheid hadden die verplaatsbaar was als prio één. Die ging mee in drie vluchten met de An-124 vanaf Leeuwarden, in totaal negentig tot honderd ton, en met de KDC-10 vanaf Eindhoven. De rest zoals de backshops kwam later, op vrachtwagens en een stuk per boot natuurlijk. Alles keurig ingevoerd in het Transport Out of area Voorraad Systeem, Tovis. Daarmee weten we wat deze kant uitkomt, en kan je bijhouden wat je gebruikt zodat je ook weer duidelijk hebt wat er terugmoet. Dikke pluim Een tegenvaller in het logistieke proces is dat de Antonov niet kan landen op Deci en de KDC-10 highloaders nodig heeft die niet op de Italiaanse basis voor handen zijn. Dichtstbijzijnde mogelijkheid biedt de civiele luchthaven van Cagliari. Bert: Daarvandaan DE VLIEGENDE HOLLANDER 4

5 REPORTAGE De Verenigde Arabische Emiraten, zichtbaar op de achtergrond, vlogen vanaf Deci ook met de F-16, maar een heel ander model. Naast de F-16E en F Desert Falcons stonden er ook nog zes Mirage 2000 s. moest alles dus alsnog over de weg, maar host nation support pakte gelukkig geweldig uit. Net als wij stonden Italianen ook tot ver na middernacht te lossen. En in Nederland was er een perfecte samenwerking op de lijn van Leeuwarden en Volkel naar Eindhoven voor materiaal dat met de KDC-10 meemoest. Van Deventer: In het begin was het zeker improviseren. Mc Guyveren is hier een werkwoord geworden. Maar logistiek heeft echt een kunststukje geleverd om in zo korte termijn een vliegbedrijf te kunnen opstarten. Ze stelden de juiste prio s. Echt een dikke pluim. De loyaliteit van het personeel is eerder te hoog dan te laag. Bert: Als bedankje heeft onze squadroncommandant daarom bloemen naar het thuisfront gestuurd. En in het eerste weekend na ons vertrek was er voor hen ook al een thuisfrontdag waar ze informatie kregen en vragen konden stellen. Top geregeld. Inzet boven Libië lijkt veel meer op Kosovo dan Afghanistan. We opereren vanaf een veilig eiland, vergelijkbaar met de situatie zoals op Villafranca en Amendola. Op Kandahar heb je geen host nation support en heeft het veld geregeld met raketaanvallen te maken, zegt Van Deventer, hier net terug van de honderdste 1 NLD FWE-missie op 22 april. Missies boven Libië gaan dag en nacht door, ook voor het Nederlandse personeel. Combat ready Voor het thuisfront is het wel wat hoor, beseft de detco zich hardop. Voor ons betekent het een uitdaging, maar zij blijven achter, zonder voorwaarschuwing. Als operationele eenheid moet je volgens mij wel altijd klaar zijn voor RF. Je weet immers nooit wanneer het volgende conflict is. Dat geldt dus niet alleen voor de vliegers, maar voor ál het personeel want ineens ben je voor drie maanden weg. Vliegers moeten om die reden op alle scenario s voorbereid zijn want Afghanistan is duidelijk geen blauwdruk voor alle oorlogen vanaf nu. Totaal niet zelfs. Deze operatie is volledig anders, maar binnen drie dagen vlogen we wel boven Libië. Geen tijd om extra te trainen dus. Opwerken? Nee. Je bent combat ready of niet. Ja dus. En wederom laten we zien dat we ertoe doen. We zijn met de F-16 het enige Nederlandse wapensysteem dat sinds 1993 continu is ingezet. Nederlandse missies gaan voor het overgrote deel over water. Van Sardinië richting Tunesië, Malta en dan naar Libië. Initieel vliegen ze voornamelijk boven de kuststrook, later ook verder landinwaarts. Met de inzet in de no-fly zone gebruiken we al meer van de capaci- 5 DE VLIEGENDE HOLLANDER

6 REPORTAGE Het was voor de Nederlanders even wennen om met de Italiaanse tankinstallatie, de pantograaf om te gaan. De Italiaanse vliegbasis Decimomannu ligt in het zuiden van het eiland Sardinië. Het complex ligt bij het gelijknamige dorp, op zo n 25 kilometer ten noorden van de hoofdstad Cagliari. Hemelsbreed is de afstand naar de Libische hoofdstad Tripoli ongeveer achthonderd kilometer. Decimomannu is in 1940 in gebruik genomen door het fascistische bewind in Italië. De eerste oorlogsmissies van Italië, een verkennings- en later een bombardementsvlucht op 12 juni 1940 naar Frankrijk, starten van Decimomannu. Vanaf september 1943 nemen Amerikaanse troepen de basis in gebruik met B-26 Marouder middelzware bommenwerpers. In 1944 beginnen de Amerikanen aan een ambitieus plan. Ze bouwen op een oppervlakte van twee kilometer lang en driehonderd meter breed een stelsel van zes parallelle startbanen. Uniek in de wereld. Hierdoor kunnen zes B-26 s tegelijk opstijgen, zodat er binnen een paar minuten meer dan honderd in de lucht zijn. Eind 44 wordt de basis verlaten. De huidige vliegbasis krijgt vorm vanaf In 1959 tekenen Italië, Canada en (West-) Duitsland een trinationale overeenkomst voor gezamenlijk gebruik. Deci wordt in 1979 een belangrijke trainingslocatie voor NAVO-eenheden door de ingebruikname van de Air Combat Manoeuvring and Instrumentation range, en voor Dissimilar Air Combat Training of DACT. Amerikaanse, Britse, Canadese en Duitse eenheden zijn jarenlang permanent gebaseerd op Deci. De Italiaanse en Duitse luchtmacht en vliegtuigbouwer Alenia zijn tot op de dag van vandaag gebruikers van Deci. DE VLIEGENDE HOLLANDER 6

7 REPORTAGE teiten van de F-16, zegt Van Deventer, normaliter commandant van het 323 Tactical Training, Evaluation and Standardisation Squadron (TACTESS). We kunnen vliegtuigen dwingen tot landen, vergelijkbaar met hoe we dat doen bij een QRA boven Nederland. De AWACS stuurt ons naar objecten toe. Die ziet meer, maar in grotere lijnen. Wij kijken dichterbij en met meer detail. Met de targeting pod zien we bijvoorbeeld bewegingen op de grond. We controleren steden, vliegvelden en havens zoals die van Misrata. Zijn er ten opzichte van een dag eerder meer of minder schepen? Zo ja, dan weet je dat er iets gaande is. Titaan moet ingespoeld worden wat normaliter een paar weken duurt. Daarom namen de CIS ers een heel klein netwerkje op de man mee, en installeerden later het eigenlijke netwerk met de bijbehorende ruim zeven kilometer kabel en ruim tweehonderd connectoren. Die zijn hier lokaal aangekocht, dus op heel Sardinië niet meer te krijgen, vertelt eerste luitenant Ronald van Vliet van het 921 Squadron. Die hebben wij. Forward Air Controllers Boven Libië merk je meteen een verschil met Afghanistan, geeft H-Ops majoor Olivier van 323 aan. Je vliegt boven steden die veel meer op de Europese lijken dan op Afghaanse. Bovendien is hier niemand op de grond die je wijst op de vijand, een Forward Air Controller. Maar weten natuurlijk wel globaal wie en wat waar zit of staat. Van Deventer beaamt dat: In Afghanistan heb je een grondoorlog van de coalitie, met infanteristen en FAC ers. In Libië niet. Bovendien heb je FAC ers ook niet bij íedere actie op de grond nodig om een aanval te kunnen uitvoeren. Je stopt dan bijvoorbeeld niet de man met een pistool in de straat, maar juist de aanvoerlijn naar hem toe. Je zorgt dat hij geen munitie meer kan krijgen, of brandstof voor zijn voertuig. Op die manier schakel je hem ook uit. Bewust kiest de detco voor een mix van ervaren vliegers en de jongste die net klaar zijn met hun Mission Qualification Training (MQT). Dus zijn ze combat ready. Voor hen is dit een wereldervaring. Eerste luitenant Derek van 323 is één van hen. Bij vertrek had ik één maand mijn MQT. Thuis, dus vliegen vanaf Leeuwarden, is het een vertrouwde situatie. Hier ging ik meteen met de eerste missie mee op pad. Dan komt er heel wat nieuws op je af en dat maakt het spannend. Je checkt bijvoorbeeld in bij de AWACS. Dan weet je zeker dat je niet boven de Noordzee vliegt, maar met Libië te maken hebt. Je ziet daar soms lege steden, als ware het spooksteden. Je weet dat er dan iets gaande is, of is geweest. We zien dan ook duidelijk sporen van gevechten. Passende training De no-fly zone in het kader van Operation Unified Protector is effectief. Sinds we er vliegen, zien we niet veel bewegingen meer in de lucht, zegt de detco. Dat betekent dus niet dat we kunnen stoppen. Je moet controle blijven uitoefenen, want anders zijn vijande- Het 1 NLD FWE vliegt op 24 mei het duizendste uur voor operatie Unified Protector tijdens de missie 202. Inmiddels voerden NAVO-vliegtuigen ruim tienduizend vluchten boven Libië uit. Secretaris-generaal Anders Fogh Rasmussen is duidelijk: We zijn vastbesloten door te gaan met de operatie om de Libische burgers te beschermen. Foto: sergeant-majoor René 7 DE VLIEGENDE HOLLANDER

8 REPORTAGE De configuratie waarmee de Nederlanders vliegen een targeting en een storingspod en als bewapening drie Amraams en één Sidewinder wordt nog niet heel lang gebruikt, maar was van tevoren al wel gecertificeerd. lijke toestellen zo weer in de lucht. Daarom vliegt de NAVO 24 uur per dag operaties boven Libië. Grond-luchtdreiging is er vooral van mobiele units, met single digit surface-to-air missiles, zeg maar de eenvoudiger modellen. Nederlandse sorties duren gemiddeld langer dan vijf uur. Olivier: Het is voor ons al een uur vliegen naar het missiegebied. Met voorbereiden en plannen ben je zo n drie en een half uur bezig en na de vlucht volgt nog de debriefing. Vliegers blijven korter dan de rest van het detachement, omdat ze anders teveel vlieguren van hun toegestane jaarlijkse hoeveelheid gebruiken. Dan blijft er voor de rest van het jaar te weinig over om current te blijven en te trainen. Maar dit is natuurlijk geen training. Hier oefenen we niet, maar voeren écht een operatie uit. Derek: Tijdens Frisian Flag bijvoorbeeld simuleer je een dergelijke operatie. Je merkt dat alles wat je hier tegenkomt, is hoe we thuis en op Flag-oefeningen trainen. Olivier: Het is geen verrassing voor me, maar ben toch blij dat de onze training klopt. Dat het overeenkomt met een echte conflictsituatie als deze. Dan doen we het dus goed. De remparachutes worden op Deci niet standaard getrokken. Controle is natuurlijk wel dagelijks nodig. Drie van de ongeveer 110 man en vrouw personeel van het 1 NLD FWE ontspannen tussen het werk door even in een van de backshops. Die arriveerden ongeveer een week na aankomst van het personeel. Eten doen de Nederlanders aanvankelijk bij de Italianen. Daarna stappen ze over naar de Duitse keuken waar Paresto-personeel meedraait met hun Luftwaffecollega s. Adjudant Henk van Dillen en sergeant Jos Sunter zijn blij met de aankomst van de Nederlandse snacks. DE VLIEGENDE HOLLANDER 8

9 materieel Een paarse Link 16 VESTA is het toepasselijke acroniem voor de nieuwe aanwinst van de Nationale Datalink Management Cel. Met een nieuwe multifunctionele Link 16 testbus kunnen de dataspecialisten van Nieuw Milligen namelijk Verifiëren, Evalueren, Simuleren, Trainen en Analyseren. Op 11 mei vond in Den Helder de presentatie plaats. De paarse bus staat naast het Luchtverdediging- en Commandofregat Hr.Ms. De Ruyter op de Nieuwe Haven. De hele week demonstreren specialisten van de marine, land- en luchtmacht de vijf functionaliteiten van het Link 16-voertuig. Dit datanetwerk waarover gedetailleerde gegevens van alle eenheden in de buurt verzonden en gedeeld kunnen worden, is namelijk in gebruik bij de drie krijgsmachtdelen. We hebben allemaal de kennis en ervaring met het systeem, geeft Commandant Nationale Datalink Management Cel luchtmachtmajoor Bram Remmelzwaal aan. Maar deze bus zal helpen dit met elkaar te delen. Vandaar ook de kleur. Tekst: Maartje van der Maas Geld besparen De vijf functionaliteiten zijn veelgevraagd, aldus Remmelzwaal. We trainen, leiden op en evalueren het gebruik van Link 16. Vanuit de bus kunnen we een vliegtuig simuleren dat zich niet aan de juiste route houdt, maar ook een volledige Derde Wereldoorlog. Daarnaast assisteren we de ontwikkelaars en programmeurs van het datanetwerk met verificatie van berichten en analyse van hard- en software. We worden dus geregeld op verschillende plaatsen ingezet. Zowel de cabine voor de chauffeur als de werkposities met twee computers en vier beeldschermen zijn airconditioned. Foto: Maartje van der Maas De Defensie Materieel Organisatie schaft de bus aan en plaatst de communicatie- en analyseapparatuur. We hebben een eigen generator, twee Link 16-radio s, een pneumatische antennemast en een kluis voor geclassificeerde documenten. Link 16 kan altijd daar zijn waar het nodig is, op het moment dat het gevraagd wordt, aldus de trotse commandant. Deze bus zal de krijgsmacht veel tijd en dus geld besparen. Met name voor het testen zijn er veel minder dure vlieguren en vaardagen nodig. En vanuit dit voertuig kunnen we te land, ter zee en in de lucht trainen. Tijdens de indienstname van de bus is landmachtadjudant Wil Nagtzaam in het zonnetje gezet. Nadat hij eens te vaak met een laptop op schoot zonder faciliteiten als telefoon of internet naast een Patriot-opstelling had gestaan, opperde hij het idee van een Link 16-voertuig. De van draagt daarom nu officieel zijn naam. Foto: NDMC 9 DE VLIEGENDE HOLLANDER

10 REPORTAGE Eyes in the sky De internationale crew maakt zich klaar voor een nachtje doorhalen in de AWACS. E-3A Sentries van de NAVO zijn al sinds eind 2010 actief vanaf Forward Operating Base Trapani op Sicilië. Op 23 maart 2011 werd de operatie Active Endeavour het onderscheppen van verdachte schepen aangevuld met operatie Unified Protector: het handhaven van het wapenembargo en afdwingen van de no fly-zone. Personeel dat normaal vanuit Geilenkirchen in Duitsland werkt, opereert nu zes weken vanaf Trapani zodat de AWACS vliegende radarstations dagelijks boven de Middellandse Zee kunnen vliegen. Deze Canadese Radar Technician zorgt voor optimale prestaties van de radar. AWACS-inzet NAVO hard nodig voor Operatie Unified Protector Tekst en foto s: korporaal 1 Thijs Imandt Luitenant-kolonel Fred Akkerman is duidelijk tevreden over de gang van zaken op Forward Operating Base in Trapani op het Italiaanse eiland Sicilië. Als detachementscommandant heeft hij de leiding over honderdveertig man personeel uit vele landen, waaronder de Nederlandse crewleden van de AWACS. Je ziet dat wij Nederlanders goed functioneren in een internationale omgeving. We kunnen ons uitstekend aanpassen aan wisselende omstandigheden en communiceren prima met onze directe buitenlandse collega s. De AWACScrews draaien mee in Operatie Unified Protector, met als belangrijkste taken het in stand houden en afdwingen van het wapenembargo naar en de no-fly zone boven Libië. Met de AWACS bouwen ze een geïdentificeerd lucht- en zeebeeld op van Libië en omgeving. Ook begeleiden ze de NAVO-gevechtsvliegtuigen, wel zo n honderdvijftig per dag, van en naar het operatiegebied voor de Libische kust zodat zij hun opdrachten uit kunnen voeren. Akkerman zorgt ervoor dat zijn crewleden hun hoofd er constant bij houden en niet te veel afgeleid worden door bijzaken als hotelreserveringen en de opvang van zieke collega s. Ik moet ervoor zorgen dat de crewleden goed in hun vel blijven zitten en de taken naar behoren kunnen blijven uitvoeren. Zes weken buitenland met veel twaalfuursdiensten en veel vluchten gaan, vooral bij de jongere garde, niet in de koude kleren zitten. Ze zijn simpelweg vaak niet gewend aan operationele inzet en maken nu dus leerzame vlieguren, legt Akkerman uit. Twee componenten Op een aantal oefeningen na is dit de eerste keer dat de E-3A Component operationeel samenwerkt met de Britse E-3D Component uit Waddington in Groot-Brittannië. Samen voorzien ze het Combined DE VLIEGENDE HOLLANDER 10

11 REPORTAGE Air Operations Centre (CAOC 5 in Poggio Renatico, Italië) 24 uur per dag van up-to-date informatie over het operatiegebied. In de briefings voor aanvang van de vluchten, krijgt de internationale AWACScrew de gegevens over de meest recente ontwikkelingen in Libië. De laatste bewegingen van pro-khadaffi troepen in het Libische luchtruim, op de grond en voor de kust. Ook zien ze welke zogenoemde assets (gevechtsvliegtuigen) er gelijktijdig met de AWACS in de lucht zijn, zodat de bemanning ziet met wie ze kunnen communiceren en samenwerken. Zelfde taal Sergeant 1 Rien is als surveillance operator actief in Trapani. Aan de hand van onder andere zijn opgebouwde lucht- en zeebeelden bepaalt het CAOC de tactische acties. Met een muisklik ziet hij de gegevens van een NAVO-gevechtsvliegtuig, uit welk land het komt, hoeveel liter brandstof het nog aan boord heeft en wat dus zijn playtime is. Hij kan met de vlieger communiceren via één van de vijf radio s die hij tot zijn beschikking heeft. Mocht hij een onbekend toestel of schepen niet kunnen identificeren met het Automatic Identification System of de Identification Friend or Foe (identificatie vriend of vijand), geeft CAOC 5 de vervolgactie aan. In het uiterste geval kunnen de Fighter Allocator en Tactical Director ervoor zorgen dat een NAVO-gevechtsvlieger een visuele check doet en zelfs eventueel een onbekend vliegtuig dwingt om te landen. Dat gebeurde bijvoorbeeld begin april met een onderschepte MiG-23 van de Libische rebellen. Kapitein Rick is als Fighter Allocator medeverantwoordelijk voor het battle management. Hij ziet vooral meerwaarde in de Standard Operating Procedures (SOP s) in het Engels die alle De radarschotel van het Airborne Early Warning And Control Station (AWACS) steekt 3,35 meter boven de vliegtuigromp uit en maakt één omwenteling per tien seconden. Een van de drie vooruitgeschoven Forward Operating Bases van de AWACS-vloot op de zuidflank van de NAVO, is Trapani op Sicilië. Tijdens Operation Unified Protector werken de NATO E-3A Component (met vier E-3A s ) en het Britse E-3D Component (met twee E-3D s) voor het eerst operationeel samen. 11 DE VLIEGENDE HOLLANDER

12 REPORTAGE Tijdlijn Operation Unified Protector 17 februari 2011 De VN-veiligheidsraad neemt resolutie 1970 aan. Een wapenembargo, het bevriezen van persoonlijke eigendommen van Libië s leiders en een reisverbod voor Libische machthebbers zijn het gevolg. 8 maart 2011 De NAVO neemt haar verantwoordelijkheid en zet het AWACS-systeem in voor 24-uurs observatie boven de Middellandse Zee, om zo meer gedetailleerde informatie over bewegingen in het Libische luchtruim te verkrijgen. 10 maart 2011 NAVO-schepen zetten koers naar de Middellandse Zee om het monitoren te kunnen ondersteunen. 17 maart 2011 De VN-veiligheidsraad neemt resolutie 1973 aan. Leden van de raad mogen nu met alle noodzakelijke maatregelen de burgers van Libië beschermen. 22 maart 2011 De NAVO geeft gehoor aan de aangenomen resolutie. Naleving van het wapenembargo begint een dag later. NAVO-schepen en vliegtuigen hebben het recht om elk verdacht voertuig tot stoppen te dwingen en te doorzoeken. 23 maart 2011 De NAVO beslist om de no-fly zone boven Libië te waarborgen om zo Libische burgers te beveiligen tegen mogelijke luchtaanvallen. Alleen humanitaire en hulpvluchten zijn nog toegestaan. Operation Unified Protector gaat van start. nationaliteiten hanteren. Internationaal samenwerken is altijd een grote uitdaging. De SOP s bieden hulp bij de communicatie. We weten zo wat we van onze buitenlandse collega s kunnen verwachten, ook al spreken ze van huis uit een andere taal en zijn ze cultureel anders ingesteld dan wij. Essentiële radar Radar technician sergeant 1 Igor zorgt dat de enorme radar met een doorsnede van 9,10 meter bovenop de AWACS optimaal presteert en de overige mission crew zijn werk goed kan uitvoeren. Ik kan beperkt ingrijpen als er iets mis gaat met de radar, vertelt hij. Na een diagnose probeer ik eerst softwarematig een oplossing te zoeken en daarna desnoods hardwarematig te repareren door printplaten of kabels te vervangen. Het is essentieel dat de radar zo goed mogelijk blijft werken. Daarom vind ik het wel spannend hier, ondanks de extra druk op mijn schouders. Ik werk nu voor het eerst voor het echie in een grote operatie. Ik heb het al druk gehad; in vijftien dagen heb ik dertien keer gevlogen. Dat betekent dat we hier hard nodig zijn. Sergeant 1 Rien houdt de schepen en vliegtuigen rond de Libische kustlijn nauwlettend in de gaten. De gezagvoerder en co-piloot doen de laatste flight checks voor vertrek. De NATO Airborne Early Warning and Control Force bestaat uit de (NAVO) E-3A en (RAF) E-3D Component. Dit is één van de twee operationele Britse E-3D s op Trapani. Bij de RAF staan ze bekend als Sentry AEW Mk.I. DE VLIEGENDE HOLLANDER 12

13 TacBlaze 2011: gestoord, gevolgd en beschoten in realistische scenario s reportage De Wildcats (Cougars) en Grizzly s (Chinooks) opereren eerst alleen en gaandeweg de trainingsweek in steeds grotere vliegverbanden. Transportheli s Vliegers en loadmasters van het 298 en 300 Squadron bekwaamden zich van eind maart tot begin april in tactisch opereren tijdens de oefening TacBlaze. Jonge bemanningen leerden in het Engelse Lake District van ervaren collega s de fijne kneepjes van het operationeel vliegen met de Chinook en Cougar transporthelikopters. Op de valreep, want aan het einde van de oefening werd duidelijk dat de Cougars ten prooi vallen aan de bezuinigingen. met tanden Tekst: Ingmar Kooman Foto s: Eva Klijn, AVDD Het geluid van de aanvliegende Chinook echoot tussen de heuvels van het oefenterrein Spadeadam. De korporaals 1 Egbert Boot en Hilco Heimans turen over de door schapen gedomineerde graslanden naar de heuvelrug aan de horizon. Dit is een ideaal speelterrein voor die jongens, glimlacht Heimans. De heli blijft tot op het laatste moment uit zicht, gedekt door de heuvels en de bosranden. Maar de twee mannen van het Mobile Air Operations Team (MAOT) hebben geduld. Vlakbij hun positie ligt namelijk een lading die de Chinook moet oppikken, dus ze krijgen heus wel een kans om de heli aan te stralen met hun Malina Infrared Stimulator, die een hittezoekend raketsysteem nabootst. Dit soort ondersteuning bij tactische trainingen is een van de taken van de veelzijdige eenheid, bovenop het verkennen en inrichten van landingslocaties en het voorbereiden en aanhaken van zogeheten slingloads. Kijk daar, roept Heimans. De Chinook zwaait naar ons! Inderdaad, twee sets rotorbladen piepen kort boven de heuvelrug uit, een mechanische begroeting. Enkele minuten later zwelt het rotorgeraas duidelijk aan. Daar komt ie, schreeuwt Boot. Op links! De korporaal heeft het nog maar net gezegd, of de Chinook vliegt een meter of vijftig verderop laag over. Het tweerotorige gevaarte hangt net stil boven de op te pikken lading als Heimans zijn kans schoon ziet. Het eerste schot met zijn aanstraalsysteem is raak. Direct scheert de Chinook weg, hevig heen en weer schuddend. Terwijl de loadmasters en gunners hun boordwapens flink laten ratelen, duikt de heli razendsnel weg achter de dichtstbijzijnde heuvelrug. Spadeadam is in sommige opzichten een groot openluchtmuseum van de Koude Oorlog. Een aardige les in materieelherkenning voor de crews. Maar tussen het talloze afgedankte oorlogstuig staan wel degelijk actieve systemen. 13 DE VLIEGENDE HOLLANDER

14 REPORTAGE De Communicatie- en Informatie Systemenspecialisten van het DHC benutten TacBlaze voor een oefening in een oefening. Met de nieuwste versie van Titaan ondersteunden ze de luchtmobiele training vanuit het veld. Hier configureren korporaal 1 Bart Hoekstra (links) en sergeant 1 Marco van Schoonhoven een zogeheten Swedish satellietschotel. Speeltuin Prooibeluste MAOT ers vormen maar één van de uitdagingen die de aircrews van de drie Chinooks en twee Cougars tijdens TacBlaze het hoofd moeten zien te bieden. Een week lang bekwamen de vliegers en loadmasters zich onder begeleiding van ervaren collega s in het opereren onder vijandige omstandigheden, het zogeheten tactisch vliegen. Het Royal Air Force oefenterrein Spadeadam is in dat opzicht een speeltuin voor de bemanningen, beaamt de leider der oefening, luitenant-kolonel Roel Cuppes. Niet alleen is het een uitgestrekt, mooi glooiend terrein, maar als Electronic Warfare range telt Spadeadam ook tal van al dan niet gesimuleerde radar- en infraroodsystemen die het onze bemanningen flink lastig kunnen maken. De Commandant 300 Squadron is dan ook lovend over het totaalpakket dat de oefenfaciliteit zijn detachement biedt. Al het hier aanwezige oude militaire materieel maakt het plaatje helemaal af. Daarmee hebben we alles wat we nodig hebben om onze mensen klaar te stomen voor een tactische inzet. Onze aircrews hebben hier de ruimte, de gevarieerde omgeving en realistische scenario s waarin ze worden gestoord, gevolgd en beschoten. Soms krijgen zelfs ervaren loadmasters en doorgunners het zwaar door de maagomdraaiende manoeuvres van hun vliegers. DE VLIEGENDE HOLLANDER 14

15 REPORTAGE Dubbel gevoel Overste Cuppes zit aan het einde van TacBlaze met een dubbel gevoel. In de slotfase van de oefening sijpelt namelijk het nieuws binnen dat de grootschalige bezuinigingen bij Defensie het einde betekenen van de Cougars bij het Defensie Helikopter Commando. Hier zit een tevreden, maar ook een bedroefde commandant, verzucht Cuppes. Onze mensen hebben heel hard gewerkt. Alle cursisten zijn geslaagd voor deze tactische module en nu dus gevechtsgereed. Maar ik kan deze bezuiniging moeilijk verkopen aan mijn mensen. Uiteraard heb ik emotionele bezwaren tegen dit besluit. De Cougars hebben de laatste jaren goed werk geleverd. Dat maakt dit besluit bijzonder wrang en onwerkelijk. Plannen en improviseren Maar tactisch opereren begint uiteraard bij een goede missieplanning. Daarom spijkeren de wapeninstructeurs hun collega-vliegers en -loadmasters ook in dat aspect grondig bij. Je moet met meer dan alleen de wind rekening houden, zegt Chinook-vlieger eerste luitenant Dirk met gevoel voor understatement. De aircrews bekwamen zich tijdens TacBlaze namelijk ook in hun optreden als Air Manoeuvre Brigade. De D-compagnie van 13 Infanteriebataljon Regiment Stoottroepen Prins Bernhard levert niet alleen de te transporteren boots on the ground, maar is ook een belangrijke speler in de voorbereidingen, legt Dirk uit. Als aircrews stippelen we niet alleen voor onszelf verschillende wat als -scenario s uit. We stemmen onze vluchtbewegingen goed af met de snelle grondacties van luchtmobiel. Maar ondanks al het plannen vooraf moet je toch ook behoorlijk kunnen improviseren, vult loadmaster sergeant Quintijn aan. Bijvoorbeeld omdat een bos op je kaart gekapt blijkt te zijn. Of als ze je vanaf de grond opeens aanstralen. Dan moet je gelijk reageren, breekt Dirk in. Nadenken en overleggen, daar heb je geen tijd voor. Het is uitwijken en je zelfverdedigingsmiddelen uitgooien. Samenspel Flares mogen vanwege het brandgevaar niet gebruikt worden, maar buiten dat kunnen de aircrews wél de tanden van hun heli tonen. Interessant om in de praktijk te ervaren wat onze verdedigingssystemen kunnen, vindt sergeant Edison, loadmaster op de Cougar. Zijn vlieger, tweede luitenant Teije, beaamt dat. Radar, infrarood, kleinkaliberwapens, daartegen leren we hier allemaal knokken. En dat gaat verder dan chaff en flares uitwerpen, legt Edison uit. Dit is echt een mooi laagvlieggebied. Door het heuvelachtige terrein met alle beekjes en bossen kun je hier snel wegduiken als het te heet onder je voeten wordt. Tactisch vliegen is een samenspel van vlieger en loadmaster, benadrukt Teije. Als vlieger zie je niet wat er allemaal achter je gebeurt. Daarom bewaken de doorgunner en loadmaster mijn dode hoek. We besturen samen de kist. Want ook bij TacBlaze geldt situational awareness als sleutelwoord. Omgevingsbewustzijn is van levensbelang. Niet alleen radar- en raketinstallaties vormen een bedreiging, maar de aircrew is eveneens gespitst op hoogspanningskabels en de toestellen van collega s. We begonnen de week met een missie van één heli, maar nu vliegen we missies met drie of vier kisten per keer. Als je in formatie ook nog eens snelle uitwijkmanoeuvres moet uitvoeren, dan dien je feilloos te weten waar iedereen zich bevindt, stelt Cougar-vlieger Teije. De puzzelstukjes van alles dat we in Nederland hebben geleerd, komen hier in TacBlaze bij elkaar, concludeert Edison. En, erkent Teije, dat is van tijd tot tijd behoorlijk zweten. Een Cougar gaat take off van de kleine civiele luchthaven bij Carlisle. Foto: Nicholas Hoenich Laagvliegen? De loadmaster kan de glassprietjes bijna tellen. 15 DE VLIEGENDE HOLLANDER

16 REPORTAGE DHC staat stil bij einde ISAF-helikopteroperaties Gevechtsinsignes en De parade werd afgesloten met een fly-by van twee Apaches, Chinooks en Cougars, types die in de periode vrijwel onafgebroken zijn ingezet in Afghanistan. Foto: Arnoud Schoor, AVDD Reservekolonel Van Vollenhoven reikte het eerste gevechtsinsigne uit aan luitenant-kolonel Peter Grijspaardt. Foto: Sjoerd Hilckmann, AVDD Ridder der 4e klasse Militaire Willemsorde en drager van het Vliegerkruis kapitein bd Frits den Ouden overhandigt een gevechtsinsigne. Foto: Arnoud Schoor, AVDD Commandant Luchtstrijdkrachten Jansen sprak lovende woorden over de inzet van de helikopterbemanningen. Foto: Dave de Vaal, AVDD De Kapel van de Koninklijke Luchtmacht zorgde voor de muzikale omlijsting tijdens de parade. Foto: Dave de Vaal, AVDD DE VLIEGENDE HOLLANDER 16

17 REPORTAGE helikopterparade Tijdens een bijzondere parade op vliegbasis Gilze-Rijen die tevens het einde markeerde van de ISAFhelikopteroperaties, ontvingen vijftig militairen van het Defensie Helikopter Commando (DHC) het gevechtsinsigne. Naast C-LSK luitenant-generaal Jac Jansen en de Commandant DHC commodore Theo ten Haaf reikten twee bijzondere personen de onderscheidingen uit. Eregasten waren namelijk professor mr. Pieter van Vollenhoven en Ridder der 4 e klasse Militaire Willemsorde en drager van het vliegerkruis Frits den Ouden. Tekst: Arno Marchand Militairen komen voor de onderscheiding in aanmerking als zij hebben deelgenomen aan een militaire operatie waarbij sprake is van vijandelijk optreden met direct vuur of hiermee vergelijkbare gevechtsomstandigheden. Het gevechtsinsigne is in het leven geroepen als erkenning voor moedig gedrag, zegt Jansen in zijn speech op 27 april. U was namelijk bij gevechtacties betrokken en sommigen van u hebben veel gevaar gelopen. Daarover heeft ieder van u een uniek verhaal. U hebt aangetoond dat u onder zeer moeilijke omstandigheden kunt functioneren en dat onze krijgsmacht kan optreden in alle delen van het geweldsspectrum. Ik ben dus trots op datgene wat we als organisatie hebben bereikt, maar ik ben vooral trots op u. U belichaamt voor mij de professionele luchtmacht. Verschil Vanaf 2004 zijn de Apache gevechtshelikopters bijna onafgebroken uitgezonden naar Afghanistan, eerst vanaf Kandahar Airfield (KAF) en later vanaf Tarin Kowt. Vanaf 2006 losten de Cougar- en Chinook transporthelikopters elkaar ieder half jaar af op KAF. De Air Task Force heeft de afgelopen jaren laten zien dat het luchtwapen een belangrijke rol in het moderne militaire conflict vervult. De helikopters zijn bij operaties van de International Security and Assistance Force (ISAF) zelfs van cruciaal belang gebleken. Of het nou ging om troepen en uitrusting op moeilijk bereikbare plaatsen neer te zetten, of eenheden op de grond met vuursteun te beschermen. Jansen: U was er en maakte het verschil. En dat deed u in een aantal gevallen met gevaar voor eigen leven. Het getuigt van uw professionalisme en toewijding dat de operaties tot een goed einde zijn gebracht. De bemanningen van deze helikopters hebben zich daardoor op een bijzondere manier onderscheiden. In november 2010 kwam voor de luchtmachthelikopters een einde aan de ISAF-missie. Om deze periode te markeren vond op vliegbasis Gilze-Rijen een uitreiking van gevechtsinsignes plaats, afgesloten met een fly by. 17 DE VLIEGENDE HOLLANDER

18 EVENEMENTEN Cougar neemt afscheid van Nederland Laatste inzet in stijl Doorgaan tot de laatste snik. Als er iets van toepassing is geweest op het 300 Squadron, is het dat wel. Na het bestrijden van de duinbranden bij Schoorl, gaven drie Cougar-transporthelikopters op Bevrijdingsdag nog één keer acte de présence. Voor de militairen een mooie, maar onwerkelijke dag. Zij verliezen na 9 mei niet alleen hun helikopter, maar ook hun familie. Op het platform van Gilze-Rijen volop belangstelling van de pers voor de Ambassadeurs van de Vrijheid. Krijgen we ook koffie aan boord? De toon is gezet. In de crewroom op Gilze-Rijen luisteren de artiesten aandachtig naar de veiligheidsbriefing. De adrenaline giert de muzikanten zichtbaar door het lijf. Vandaag worden zij met drie Cougars als ware VIP s rondgevlogen. Zoals elk jaar ondersteunt Defensie het Nationaal Comité 4 en 5 mei met luchttransport. Dankzij deze inzet kunnen de bands snel van het ene festivalpodium naar het andere komen. Dit jaar zijn het Moke, The Opposites & The Partysquad en zanger Waylon die de twaalf provincies aandoen. Als Ambassadeurs van de Vrijheid onderstrepen zij in onder meer Amsterdam, Den Haag, Zwolle en Den Bosch het belang van vrijheid wereldwijd. De vliegers en loadmasters hebben er zin in. Hoewel deze dag voor hen een zwart randje heeft. Vliegen voor vrijheid, terwijl uitgerekend de Cougar door de bezuinigingen wordt afgestoten. Hoe wrang moet dat voelen? Definitief einde Kapitein Eric van de Weerd, gezagvoerder Cougar noemt 5 mei ondanks alle perikelen een mooie afsluiting van een mooie tijd. Deze klus en de bestrijding van de natuurbranden de afgelopen week bewijzen dat de loyaliteit onder het personeel ongekend is. Ondanks de teleurstelling en onbegrip rond het stilzetten van de heli s, zet iedereen zich in tot het bittere eind. Dit kenmerkt ons squadron. Wij wilden met opgeheven hoofd weg en dat is gelukt. Voor tweede luitenant Teije Huibers zijn de bezuinigingen extra zuur. Na jaren van intensieve opleiding heeft hij maar een klein jaar operationeel kunnen vliegen. Ik had graag meer voor Nederland willen betekenen. Drie jaar lang heb ik geknokt voor deze functie en dan gebeurt dit. Het besef begint langzaam te komen, maar begrijpen doe ik het niet. 300 was mijn thuis en dat is straks weg. Hartverwarmend Wageningen is de eerste stop. Met een grijns van oor tot oor stapt Waylon uit de heli. Via de headset kon hij de verrichtingen van de vliegers volgen. De zanger is hot. De heli is nog maar net geland of de toegesnelde pers en fans leggen hem het vuur aan de schenen. Minstens zo groot is de belangstelling voor de militairen. Net als de andere artiesten, staat Waylon stil bij het stilzetten van de Cougars op 9 mei. Aan de oproep om de bemanning te bedanken, wordt met een daverend applaus gehoor gegeven. Wat onwennig begeeft de crew zich op het podium. Zo n warm afscheid hadden ze niet verwacht. Bij vertrek naar de volgende locatie scheert de helikopter bij de wijze van groet over het overvolle festivalterrein. De handen van het enthousiaste publiek gaan massaal de lucht in. Dit belooft veel goeds voor de rest van dag. Waardevol De laatste stad die Waylon per helikopter aandoet, is Den Haag. Dit was een dag uit duizenden. Als klein jochie was ik al gefascineerd door het leger. Dichterbij dan dit kom ik niet. Dat juist voor deze The Opposites & The Partysquad feesten met hun Cougar-bemanning. Foto: Karen Keissen De Cougar crew die Moke rondvloog geeft onder applaus acte de présence op het podium. DE VLIEGENDE HOLLANDER 18

19 EVENEMENTEN Tekst: eerste luitenant Marlous de Ridder Foto s: eerste luitenant Maurits Kraak 9 mei: even slikken Moke in de Cougar op weg naar en volgend optreden. mensen hun baan op het spel staat, is echt heel spijtig. Na een hectische dag nemen de crew en de muzikanten afscheid. De zanger zal per bus naar eindstation Rotterdam gaan, omdat de vlieguren er voor vandaag opzitten. Loadmaster sergeant Michael Hauf loopt voor de laatste keer zijn checks rond de heli. Over ruim twintig minuten zal de Cougar op thuisbasis Gilze-Rijen landen. Door alle publiciteit van de afgelopen weken heeft heel Nederland kunnen zien hoe waardevol de Cougar is. Ook zo n dag als vandaag draagt bij aan de goede beeldvorming. Het besef dat we straks voor de laatste keer landen is er nog niet. Ik hoop dat ik straks bij de crews word ingedeeld die nog blijven vliegen, maar 300 valt hoe dan ook uiteen. Dat gaat me nog het meeste aan het hart. Na alle feestelijkheden staat de Cougars een warm onthaal door de aanwezige collega s te wachten. Met een laatste groet naar de toren en een ererondje langs Commandant DHC commodore Theo ten Haaf en squadroncommandant Roel Cuppes komt voor de Cougar een definitief einde aan jaren van trouwe dienst. Op drie toestellen voor Search & Rescue-taken na is de Cougar-vloot op 9 mei stilgezet. 'Tot en met de bevrijdingsvluchten hebben we gewerkt alsof het iedere andere dag was', zegt vluchtchef/loadmaster sergeant-majoor Jonkie Geurts. 'De brandbestrijding bij Schoorl, het trainen van speciale eenheden voor terrorismebestrijding, we voelen dat er gewoon veel vraag is naar ons product. Toch houdt het nu voor de meesten van ons op.' Ook TD er sergeant-majoor Sandro kan het nog maar moeilijk bevatten. 'Transportheli s zijn heel gewild. Daarom doet dit pijn.' Commodore Theo ten Haaf, Commandant DHC, realiseert zich dat het wrang is voor het personeel van 300. 'Het belangrijkste is nu dat onze mensen zo snel mogelijk duidelijkheid krijgen. Ook wanneer dat een slechte boodschap is.' Foto: Joyce Stevens, AVDD Moke, The Opposites & The Partysquad en Waylon poseren voorafgaand aan hun bezoek aan de twaalf provincies op Gilze met de Cougar-bemanningen. Wij wilden met opgeheven hoofd weg en dat is gelukt. Foto: Cor van Gent 19 DE VLIEGENDE HOLLANDER

20 HISTORIE Zoons Loekie Meijers doneren vaders herinneringen Verhaal van een vli Als in mei 1940 de oorlog ook in Nederland uitbreekt, gaat Laurens Meijers vanuit zijn woonplaats Groningen naar het westen van het land. Per fiets. Niet langs de grote weg bij Valkenburg want daar wordt gevochten maar via de binnenwegen rijdt hij op 14 mei naar de haven van Scheveningen. Op gevoel, want ik was er nog nooit geweest. Met drie studenten die hij daar ontmoet lenen ze de Zeemanshoop. Met deze gekaapte motorreddingsboot vluchten zij op 14 mei, samen met 46 joodse vluchtelingen, naar Engeland. Met een boot die midscheeps onder water staat en alleen een Nederlandse kaart bij zich, varen ze op de gok naar het westen waar ze halverwege worden opgepikt door een Britse destroyer. In Groot- Brittannië wil geneeskundestudent Laurens Marinus Meijers maar één ding, zijn bezette vaderland helpen bevrijden. Maar dat viel niet zo direct mee, vertelt hij in een interview voor Radio Oranje op 31 januari 1945, nog midden in de oorlog. Engelsen zien in buitenlanders namelijk mogelijke saboteurs of zelfs vijandelijke parachutisten. Hoe kan ik iets doen om aan de oorlog mee te helpen? Na twee maanden werk op een boerderij vindt hij in augustus een baan bij de koopvaardij als koksjongen/ messroom-bediende aan boord van het stoomschip Prins Maurits. Niet zonder Lourens Meijers zat in de eerste opleidingsgroep van voorjaar tot eind 1941, samen met Jan van Arkel en Jan Flinterman en vloog met azen van RAF. gevaren van torpedo- en vliegtuigaanvallen. Maar het was nodig. Teruggekomen in Engeland eind augustus, begin september is de luchtoorlog boven het Verenigd Koninkrijk in volle gang. Op 7 september kregen wij ook in Londen onze eerst portie en dat zal ik nooit vergeten. Ik ben toen erg kwaad geworden, maar was ook volkomen onmachtig om maar iets te doen. Toen heb ik de Engelse jachtvliegtuigen in actie gezien. Tegen een volkomen overmacht koos een betrekkelijk klein aantal jagers het luchtruim. Zij sloegen de Duitsers af en dreven ze op de vlucht met de staart tussen de benen. Zo ging het verder, elke dag tot eindelijk na een maand een mof en anderhalve Italiaan zich niet meer bij daglicht boven de Engelse eilanden durfde te vertonen. Dat was dus een methode om bij de Duitsers te komen; vlieger worden. Aas Meijers geeft zich op bij de RAF. Dankzij Prins Bernhard konden we bij de luchtmacht terecht. Die heeft gezegd het is te gek dat de Twee bewapeningsspecialisten laden machinegeweren van een Spitfire van No. 602 Squadron. Nederlanders geen vliegers hebben, want Belgen, Tsjechen en Noren hebben ze wel. Waarom wij niet? Nou, dat is toen gelukt. Met 25 man ben ik als eerste de vliegeropleiding gegaan. Het leger was toch niets voor mij. Met een gasmasker een berg opklimmen, nou dat was nu niet bepaald mijn ultieme doel. Na zijn opleiding in 1941 op de Tiger Moth, Miles Master en Hawker Hurricane, word hij januari 1942 met nog een Nederlander als sergeant-vlieger geplaatst bij het zeer bekende No.602 Squadron. Tijdens de Battle of Brittain behaalt deze eenheid geweldige successen. De commandant is een aas: majoor Paddy Finucane van 21 jaar, zelf 26 vijandelijke toestellen vernietigd, nog zes samen met anderen en acht waarschijnlijk. Meijers: De eerste keer op een sweep gaan was toch wel een enorme ervaring. Je vloog ongeveer op vijfhonderd voet over het Kanaal. Vlak voor de Franse kust ging je steil omhoog tot twintig, vijfentwintig Het wapen van het No.602 Squadron van de RAF reserve luchtmacht. duizend voet. Maar dat deed je niet altijd want we vlogen ook Ramrods* en Rhubarbs*. Dat laatste was meer laagvliegen. Tijdens zo n Wing Rhubarb is Finucane omgekomen. Erg ongezond werk, noemde hij het. This is it, chaps, waren zijn laatste woorden voordat hij neerstortte. * Ramrod: Korte afstand grondaanvalsvluchten door jagers met kanon en machinegeweer bij daglicht. De jagerescorte had als doel vijandelijke jagers zoveel mogelijk bezig en weg te houden van de aanvalstoestellen. *Rhubarb: Aanvalsvluchten waarbij jagers of jachtbommenwerpers gebruik maken van dekking door de lage bewolking boven Het Kanaal, waarna ze boven land onder de bewolking zakken en doelen aanvallen die zich aandienen zoals treinen, voertuigen en vliegtuigen op de grond. DE VLIEGENDE HOLLANDER 20