Woningbezit vooral bedoeld als dak boven je hoofd. Eigenwoningbezit is in de eerste plaats een middel om een dak boven je hoofd te hebben en
|
|
- Jonas de Smet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Woningbezit vooral bedoeld als dak boven je hoofd Eigenwoningbezit is in de eerste plaats een middel om een dak boven je hoofd te hebben en niet een bron van financiële zekerheid als alternatief voor overheidsuitgaven aan sociale zekerheid. Dat is een van de lessen van de financiële crisis in Azië tien jaar geleden, die nu ook voor Nederland opgaat. Tijdschrift voor de Volkshuisvesting 2009 / 2 [6] John Doling en Richard Ronald Doling is professor, College of Social Sciences Universiteit van Birmingham; Ronald is verbonden aan OTB Onderzoek Instituut TU Delft Hoe ziet de toekomst van het woningbezit in Nederland eruit? Te midden van een wereldwijde kredietcrisis beginnen veel van de gevolgen voor de Nederlandse woningmarkt zich af te tekenen. Volgens een recent door internationaal vastgoedadviseur Knight Frank uitgevoerd onderzoek zijn de huizenprijzen in het derde kwartaal van 2008 gezakt, een trend die zich ook in de buurlanden voordoet. En met de daling van de prijzen nemen ook het aantal transacties en de nieuwbouwproductie af. Velen zijn ervan overtuigd dat de bodem van de markt nog lang niet in zicht is. Deze bijdrage gaat in op de rol van de eigen woning als bron van financiële zekerheid. Vervolgens worden lessen getrokken uit de financiële crisis in Azië van tien jaar geleden en de gevolgen voor het eigen woningbezit. Koopwoningmarkt na de crisis Kijken we naar de toekomst, dan moeten we ons niet alleen afvragen of en wanneer de markt zich zal herstellen, maar gezien de schaal van de economische malaise ook de fundamentelere vraag stellen of het ooit weer dezelfde woningmarkt zal zijn, en kan zijn. Anders gezegd: zal de woningmarkt in Nederland er na de kredietcrisis net zo uitzien als ervoor; zullen de normale marktcondities vroeg of laat terugkeren, of komt er een nieuw normaal? Ook als we ons in een stabiele trend lijken te bevinden is het voorspellen van complexe systemen als woningmarkten een bij benadering onmogelijke opgave. Wat er na een systeembrede crisis zal gebeuren, is nog moeilijker te voorspellen. Natuurlijk, dit is niet de eerste keer dat de Nederlandse woningmarkt in een dal zit en uit de eerdere ervaringen zijn lessen te trekken, niet in de laatste plaats over hoe lang het duurt voor de markt zijn oude vitaliteit herwint. Maar ook een vergelijking met de ervaringen in bepaalde Aziatische landen is nuttig, omdat in landen als Japan en Singapore en de voormalige kroonkolonie Hongkong de woningmarkt nog maar tien of elf jaar geleden dramatisch is ingezakt als direct gevolg van een financiële crisis. Bovendien had men in al die landen
2 een beleid ontwikkeld waarin eigen woningbezit en de eraan verbonden vermogensaanwas werden gekoppeld aan de welvaart van de bevolking, een route die ook in veel andere West-Europese landen in toenemende mate is gevolgd. Ook in Nederland doet de discussie over het vermogen in de eigen woning als bron van financiële zekerheid langzaam maar zeker haar intrede (Bovenberg, zie website netspar). Eigenwoningbezit in Europa Alvorens de lessen uit Azië te bestuderen is het zinvol de aandacht te richten op enkele aspecten van het woningbezit in Europa. De laatste decennia leken de mensen er in toenemende mate van uit te gaan dat woningbezit voor henzelf en hun gezin een investering in de toekomst was. Een voet op de ladder van de huizenmarkt zetten is niet zozeer een kwestie van een dak boven je hoofd krijgen als wel het verwerven van een bezit dat klimmen en tegelijkertijd creëer je een persoonlijk vangnet. Wat velen in landen als Groot-Brittannië en Ierland ooit beschouwden als een democratie van huizenbezitters is wellicht veranderd in een democratie van vermogensbezitters, en deze gedachte heeft zich ook naar andere Europese landen verspreid. De Nederlandse overheid is hierop geen uitzondering en heeft de laatste jaren het idee gepromoot dat iedereen beter af is als hij de kans krijgt zijn eigen woning te kopen en dat het beleid hierop gericht moet zijn (zie VROM, 2000, 2006). Het lijkt erop dat ook huishoudens dit idee hebben omarmd, want het huizenbezit is gestegen van 45% van het totale woningbestand in 1990 tot 56% in In dit licht bezien is de opvatting van huisvesting als een kenmerk van sociale zekerheid compleet veranderd. Eigen woning als bron sociale zekerheid Tot de Aziatische financiële crisis van 1997 streefde Singapore naar algemeen woningbezit en het aandeel eigen woningen was opgelopen tot 92% (Foto Jaco Klamer / HH) Tijdschrift voor de Volkshuisvesting 2009 / 1 [7] waarschijnlijk in waarde zal stijgen, misschien wel sneller De opvatting dat een sociale huursector de manier is om dan andere investeringen die voor de meeste mensen te voorzien in de sociale zekerheidsbehoeften van een open staan: in de toekomst kun je naar hogere sporten land, maakt in het Verenigd Koninkrijk, maar ook steeds
3 Tijdschrift voor de Volkshuisvesting 2009 / 1 [8] Net als in Azië is het tijdperk van geloof in vastgoed als een object dat alleen maar in waarde stijgt, met als gevolg een snelle toename van het eigen woningbezit, ten einde (Foto: Luuk van der Lee / HH) meer in andere Europese landen plaats voor de visie dat woningbezit voor huishoudens een betere waarborg is om in hun eigen sociale zekerheidsbehoeften te kunnen voorzien. Extreem doorgeredeneerd zou het in stand houden van een uitgebreide sociale huursector veel huishoudens dus eigenlijk belemmeren in de mogelijkheid huiseigenaar te worden en de voordelen van kapitaalvorming te genieten, zodat sociale ongelijkheid in de hand wordt gewerkt. Het woonbeleid vervult zijn sociale zekerheidsfunctie in dat geval het best door een toename van het eigenwoningbezit te bevorderen voor met name midden en lagere inkomensgroepen. De breed gevoelde belastingdruk van de verzorgingsstaat wordt nog verergerd door het vergrijzen van de bevolking waardoor steeds minder mensen in de werkzame leeftijd de financiële lasten van steeds meer gepensioneerden moeten dragen. Het enorme vermogen dat in het woningbezit vastligt, biedt een mogelijke oplossing laten wennen dat ze zelf een grotere verantwoordelijkheid moeten nemen voor de vervulling van hun behoeften. Toch is het wel zo dat veel mensen zelf het kopen van een woning als een duidelijke bijdrage zien aan hun toekomstige financiële behoeften (Elsinga e.a., 2007). Het feit dat de hypotheekrenteaftrek nog steeds wordt gesteund, op een hoger niveau dan in andere Europese landen, wat zelfs aanleiding geeft tot kritiek vanuit de Europese Unie, bewijst dat de Nederlandse overheid waarde hecht aan eigen woningbezit. Het is nog onderwerp van discussie of het vermogen in eigen woningen uiteindelijk misschien kan uitgroeien tot een alternatief voor overheidsuitgaven aan sociale zekerheid. Lessen uit Aziatische landen Dus wat kunnen we van de Aziatische landen leren over de gevolgen van het verankeren van de welvaart in het woningbezit? Feit is dat de meeste van deze landen in de voor zowel de pensioenencrisis als de crisis in de sociale jaren tachtig en begin negentig hun uiterste best hebben zekerheid (Groves e.a., 2007; Ronald, 2008). Electoraal is gedaan het woningbezit te bevorderen en dat de huizen- het ongetwijfeld moeilijk om mensen aan het idee te prijzen er enorm zijn gestegen. Deze groei heeft de con-
4 Pensioen 24% Figuur 1 Opnamen uit Central Provident Fund 2004 Bron: Singapore Overheid, Statistical Highlights Verzekeringspolis 5% Eigen woningbezit 61% Belegingen 5% Ziektekostenverzekering 3% sumptie gestimuleerd en het gevoel van welvaart versterkt. Resultaat was een sociaal beleid waarin publieke voorzieningen en uitgaven aan sociale zekerheid werden beperkt en zelfstandigheid en economische zelfredzaamheid werden bevorderd door de toegang tot een koopwoning te vergroten. De uitbreiding van het eigen woningbezit en de stijging van de woningprijzen werden beschouwd als een beleid dat sociale gelijkheid zou bevorderen en beter tegemoet zou komen aan de behoefte aan sociale zekerheid. Toen de financiële crisis in Azië in 1997 toesloeg, kwam er een abrupt einde aan een lange periode van economische groei en hyperspeculatie op woningen, gevolgd door een ineenstorting van de publieke en particuliere financiën, toenemende werkloosheid en fors dalende huizenprijzen. Of de economie zich herstelde en de woningmarkt weer opleefde, hing sterk af van de mate waarin de eigen woning de spil vormde in de sociale zekerheid. Singapore, een land met een hoger bruto nationaal product per capita dan Nederland, had zich het sterkst langs deze route ontwikkeld. De overheid streefde naar algemeen woningbezit en het aandeel eigen woningen was opgelopen tot 92% (Chua, 2003). Dit cijfer werd bereikt door het instellen van fondsen (Central Provident Fund), bedoeld om te voorzien in twee vormen van pensioen. De eerste bestond uit omzetting van een deel van het fonds in een lijfrente voor na de pensionering; de tweede hield in dat een deel van het fonds (meestal het grootste) werd gebruikt om een huis te kopen (inclusief aanbetalingen bij aankoop en afbetalingen van de lening, zie figuur 1), als waarborg voor de oude dag. De eigen woning werd daarmee een van de pilaren van het pensioensysteem. Het hele systeem berustte op volledige werkgelegenheid en een gestage stijging van de huizenprijzen, maar de Aziatische financiële crisis van 1997 leidde tot problemen met de terugbetaling van de hypotheken, een enorme daling van de huizenprijzen, problemen met het realiseren van woningkapitaal en verminderd vertrouwen in het vermogen van het in de huizenmarkt verankerde fondsenstelsel om oudere mensen te beschermen. Als gevolg hiervan investeren de fondsen nu vooral in ander bezit dan woningen en is het streven naar algemeen eigen woningbezit teruggeschroefd. Maar aangezien de meeste gepensioneerden hun pensioenkapitaal toch al in hun woning hadden gestoken, speelt de overheid nog altijd een belangrijke rol in de markt om de waarde van het onroerend goed in stand te houden. Hyperspeculatie in grond en vastgoed was al in de jaren zeventig begonnen In Hongkong besloot de overheid naar aanleiding van de crisis in de woningmarkt haar plannen om het woningbezit sterk uit te breiden, te laten varen en terug te vallen op haar eerdere beleid van een sociale huursector. Vooral in het midden van de jaren negentig was er een gierende inflatie in de huizenprijzen, die nog werd versterkt door een speculatie-hausse veroorzaakt door de uitverkoop van sociale huurwoningen, en de economie was erg kwetsbaar voor wereldwijde financiële schommelingen. De prijzen van koopwoningen kregen zware klappen en waren in 2000 gezakt tot 50% van de waarde in De overheid ondersteunt de koopwoningmarkt momenteel nog steeds, maar probeert de prijzen stabiel te houden en laat de voorziening van woningen Tijdschrift voor de Volkshuisvesting 2009 / 2 [9]
5 Tijdschrift voor de Volkshuisvesting 2009 / 2 [10] in eigen bezit over aan particuliere projectontwikkelaars. Zo is de voorziening in sociale huurwoningen het instrument geworden om evenwicht te bereiken, doordat de doorstroom van huurwoningen en potentiële huurders en kopers in goede banen wordt geleid (Lau, 2007). Ook in Japan is de overheid teruggekomen op de directe steun aan het verwerven van een eigen woning (Hirayama en Ronald, 2007). De situatie in Japan is echter gecompliceerder en in bepaalde opzichten relevanter als vergelijkingsmateriaal met de huidige situatie in Europa. De crisis van 1997 was niet meer dan een nieuwe stap omlaag in een toch al neerwaartse recessiespiraal die met het uiteen spatten van de economische zeepbel in 1990 was ingezet. Hyperspeculatie in grond en vastgoed was al in de jaren zeventig begonnen en dreef in de jaren tachtig de inflatie in de economie als geheel aanzienlijk op. Toen de economische situatie omsloeg, bleven de banken zitten met activa en schulden gebaseerd op vastgoed dat nog maar een fractie van zijn oorspronkelijke waarde had. Omdat beslagleggen op de bezittingen van in gebreke blijvende debiteuren slechts de realisatie van opgehoopte verliezen zou betekenen, hielden de banken zich in en oefenden geduld uit in de hoop dat de waarden zich op den duur zouden herstellen. Nationale toezichthouders stonden uitstel van betaling toe en sommige banken verstrekten zelfs nog meer leningen aan noodlijdende bedrijven om ze in staat te stellen de schulden die ze al hadden af te lossen. Dit aanhoudende proces van ongerealiseerde verliezen duurde tien jaar en vormde een deflatoire kracht in de economie. De woningvoorziening wordt nu vrijwel volledig aan de markt overgelaten Uit angst dat de banken failliet zouden gaan, wisselden veel Japanners hun spaargeld in voor goud of staken het in (Amerikaanse of Japanse) staatsobligaties, waardoor er minder geld beschikbaar kwam om te lenen. Het sparen drukte dus de consumptie en wakkerde ook geen nieuwe investeringen aan. De overheid trachtte het herstel te bevorderen door de rentevoet van de banken op nul te zetten, een maatregel die uiteindelijk in 2006 werd afgeschaft, en in 2008 bereikte Japan ten slotte een inflatoire toestand. Wat hier in de context van het woningbeleid van belang is, is dat de staat vanaf 1997 begon terug te komen op een beleid van overheidsleningen voor woningen en gesubsidieerde bouwprojecten die de basis waren geweest van een sociaal stelsel gericht op het bevorderen van het eigen woningbezit en de waarde van vastgoed in familiebezit. Woningbezit werd niet langer beschouwd Het lijkt er steeds meer op dat degenen die zich aan de marge van de woningmarkt bevinden er verstandiger aan doen te huren dan zo snel mogelijk de markt op te gaan (Foto Vincent van den Hoogen / HH) als een middel om de economische groei en de individuele welstand van huishoudens te bevorderen, en in sommige gevallen probeerde de overheid zelfs manieren te vinden om kapitaal vanuit de woningmarkt naar de economie te sluizen (vooral het woningbezit van oudere mensen)(zie Izuhara, 2007). Na aanzienlijke bezuinigingen op het beleid en de subsidies wordt de woningvoorziening nu vrijwel volledig aan de markt overgelaten. Over het algemeen heeft in elk van deze landen, en in andere landen in de regio zoals Zuid-Korea en Taiwan, de blootstelling aan de wereldwijde economische schommelingen ertoe geleid dat de woningmarkten minder als basis worden gehanteerd van sociaal beleid en dat er zwaardere eisen worden gesteld aan de overheid om in die basis te voorzien. Op uiteenlopende manieren zijn ze allemaal begonnen sociaal beleid naar westers model te ontwikkelen. De algemene boodschap is dus dat een woningbeleid gebaseerd op het uitbreiden van het woningbezit naar minder draagkrachtige groepen een groot risico is gebleken voor de geldverstrekkers, de leners en het stelsel als geheel. Het is niet te verwachten dat in Nederland ook maar één van de voornaamste spelers snel terugkeert naar zijn gedrag van voor de crisis, en net als in Oost-Azië is het waarschijnlijk dat de overheid zich minder op de woningmarkt zal richten als instrument van sociaal beleid.
6 waarde stijgt, met als gevolg een snelle toename van het eigen woningbezit, ten einde. Zulke tijdperken zijn er al eerder geweest en in de jaren tachtig is in Nederland wel gebleken dat huizenkopers en beleidsmakers kort van memorie zijn. Dit keer zullen, in het licht van het toegenomen aantal woningbezitters in combinatie met de druk van demografische veranderingen en sociale herstructurering, de beleidskaders en het woningbezit weer moeten worden opgebouwd met een veel scherper besef van de bredere sociaal-economische consequenties. Dit zou tot op zekere hoogte een terugkeer kunnen betekenen naar de opvatting dat woningbezit in de eerste plaats een middel is om een dak boven het hoofd te hebben en niet een bron van financiële zekerheid die als alternatief kan dienen voor overheidsuitgaven aan sociale zekerheid. (Dit artikel is gebaseerd op een onderzoek uitgevoerd voor de Europese Commissie, getiteld Demographic Change and Housing Wealth. Details van het DEMHOW-project zijn te vinden op demhow.bham.ac.uk) Conclusies In Nederland zal de overheid zich waarschijnlijk gedwongen zien haar beleid ten aanzien van het woningbezit te herzien, een beleid dat sinds de jaren tachtig in toenemende mate is gepromoot en aanzienlijke overheidssteun heeft ontvangen. Het zou bijvoorbeeld lastig kunnen zijn in tijden van fiscale spanning ten gevolge van de kredietcrisis een hoge hypotheekrenteaftrek in stand te houden, en nog lastiger als de voordelen van eigen woningbezit niet meer kunnen worden gegarandeerd. Tegelijkertijd is het waarschijnlijk dat aanpassingen in de vraag op de koopwoningmarkt en de noodzaak de productie te stimuleren bepalend zullen zijn voor de huidige hervormingen in de sociale woningsector. De woningcorporaties willen weliswaar meer autonomie, maar ze zouden goed te maken kunnen krijgen met grotere druk om de stagnatie in de woningproductie door commerciële ontwikkelaars te compenseren. Ten gevolge van de kredietcrisis zullen de Nederlandse consumenten echter waarschijnlijk veel behoedzamer worden en de opvatting dat eigen woningbezit een machine is om geld te maken zou wel eens verleden tijd kunnen zijn. Het lijkt er steeds meer op dat degenen die zich aan de marge van de woningmarkt bevinden er verstandiger aan doen te huren dan zo snel mogelijk de markt op te gaan. Net als in Azië is het tijdperk van geloof in vastgoed als een object dat alleen maar in Literatuur - Chua, B. H. (2003) Maintaining housing values under the condition of universal homeownership, Housing Studies, 18(3) pp Elsinga, M., de Decker, P., Toussaint, J. en Teller, N. (red.) (2007) Beyond Asset and Insecurity: On (In)security of Home Ownership in Europe, Amsterdam, IOS Press. - Groves, R., Murie, A. en Watson, C. (2007) Housing and the New Welfare State: Examples from East Asia and Europe, Aldershot, Ashgate. - Izuhara, M. (2007) Turning stock into cash flow: strategies using housing assets in an ageing society, in Y. Hirayama en R. Ronald (2007) Housing and Social Transition in Japan, Londen, Routledge. - Knight Frank, persbericht, 23 november (2008), Global house price decline spreads around the world as investors wait to pounce. - Lau, K.Y. (2007) The state managed housing system in Hong Kong, in R. Groves, A. Murie en C. Watson (red.) Housing and the New Welfare State: Examples from East Asia and Europe, Aldershot, Ashgate. - Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, (2000) Nota Wonen: Mensen wensen, wonen. Samenvatting (Nota Remkes) Ministerie van VROM, Den Haag. - Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, (2006) Ruimte geven, bescherming bieden: Een visie op de woningmarkt (Nota Dekker) Ministerie van VROM, Den Haag. - Ronald, R. (2008) The Ideology of Home Ownership: Homeowner Societies and the role of Housing, Londen, Palgrave. Tijdschrift voor de Volkshuisvesting 2009 / 2 [11]
Perspectief voor de markt van koopwoningen
Perspectief voor de markt van koopwoningen Harry van der Heijden OTB Research Institute for the Built Environment / TU Delft Delft University of Technology Challenge the future Agenda Het oude verdienmodel
Nadere informatieDe toekomst van het Nederlands woonbeleid (deel 3) Omvang hypothecaire schuld
De toekomst van het Nederlands woonbeleid (deel 3) Omvang hypothecaire schuld In de afgelopen tien jaar is een uitvoerig maatschappelijk debat gevoerd over de doelmatigheid van het gevoerde woonbeleid.
Nadere informatieEigen woning in Nederlandse pensioensysteem
Eigen woning in Nederlandse pensioensysteem Goed idee, of niet? Janneke Toussaint, Onderzoeksinstituut OTB Delft University of Technology Challenge the future Achtergrond Vergrijzing, globalisering, financiële
Nadere informatie2010-2012 SAMENVATTING
2010-2012 SAMENVATTING Samenvatting De Regionale woningmarktmonitor 2010-2012 beschrijft de ontwikkelingen op de woningmarkt in het gebied binnen de driehoek Waalwijk, Oss en Boxtel. De kredietcrisis
Nadere informatieargumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt
10 argumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt Woningmarkt heeft behoefte aan hervorming De fiscale hypotheekrenteaftrek is de afgelopen
Nadere informatieKopers komen te kort. Naar een evenwichtige toepassing van de LTV-normen. Peter Boelhouwer; TU Delft Karel Schiffer; zelfstandig adviseur
Kopers komen te kort Naar een evenwichtige toepassing van de LTV-normen Auteurs: Peter Boelhouwer; TU Delft Karel Schiffer; zelfstandig adviseur 1 Inhoud Aanleiding Maximale lening Gevolgen aanscherping
Nadere informatieStellingen over de Amsterdamse woningmarkt
http://maps.amsterdam.nl/woningwaarde/ Aanleiding UBS Global Real Estate Bubble Index Aanleiding woningprijs verhouding Amsterdam/Nederland Bron: UBS Global Real Estate Bubble Index Aanleiding percentage
Nadere informatieargumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt
10 argumenten voor Nederland om de woningmarkt te hervormen met Bouwsparen de route naar een duurzame woningmarkt Woningmarkt heeft behoefte aan hervorming De fiscale hypotheekrenteaftrek is de afgelopen
Nadere informatieSteeds meer vijftigers financieel kwetsbaar
Maart 215 stijgt naar 91 punten Steeds meer vijftigers financieel kwetsbaar De is in het eerste kwartaal van 215 gestegen van 88 naar 91 punten. Veel huishoudens kijken positiever vooruit en verwachten
Nadere informatieDe toekomst van het Nederlands woonbeleid (deel 2)
De toekomst van het Nederlands woonbeleid (deel 2) Fiscale behandeling eigen woning Nederland kent een lange traditie van woonbeleid. Betaalbaarheid (prijs), beschikbaarheid (aanbod, volume) en kwaliteit
Nadere informatieVooral boven water huishouden lost extra af
Juli 2015 naar recordhoogte 96 punten Vooral boven water huishouden lost extra af De staat op zijn hoogste stand ooit. In het tweede kwartaal van 2015 steeg de barometer met maar liefst 5 punten van 91
Nadere informatieWoningmarktcijfers: huidige stand van zaken & blik op de toekomst. Pieter van Santvoort, 15 april 2014 @pmjvansantvoort
Woningmarktcijfers: huidige stand van zaken & blik op de toekomst Pieter van Santvoort, 15 april 2014 @pmjvansantvoort Onze diensten Van Santvoort Makelaars helpt al sinds 1976 bij transacties van: Bestaande
Nadere informatieNoordervliet: Deze resultaten tonen dat de woningbezitter zich heel goed bewust is van de huidige situatie op de woningmarkt. Dat vooral starters zich
Het vertrouwen in de woningmarkt is in het derde kwartaal gestegen naar 94 punten. Dit is de eerste stijging sinds het derde kwartaal van 2011. Zeven op de tien koopwoningbezitters denkt dat zijn huis
Nadere informatieARTIKELEN FORS MEER VERHUUR DAN VERKOOP
ARTIKELEN FORS MEER VERHUUR DAN VERKOOP ARTIKEL 1 Een op vijf woningverkopers wil huren Een op de vijf Nederlanders die hun huis te koop hebben staan, wil na de verkoop een huurwoning betrekken. Bron:
Nadere informatieRoads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1
Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand
Nadere informatieGevangen in vicieuze cirkels
Gevangen in vicieuze cirkels 27 februari, 2013 door Gerard Deze crisis is precies het tegenovergestelde van de crisis van 1980. Goud en zilver, vaak graadmeters en gebruikt voor kapitaalszekering, gedroegen
Nadere informatieWie kopen er hypotheekloos?
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Wie kopen er hypotheekloos? Auteurs: Frank van der Harst, Paul de Vries Datum: 28 juni 2017
Nadere informatieWoningmarkt in eerste kwartaal verder onder druk door scherpe financieringseisen
Laagste verkoopaantallen sinds dieptepunt crisis Woningmarkt in eerste kwartaal verder onder druk door scherpe financieringseisen NVM wil dialoog met banken over doorgeschoten hypotheekeisen Nieuwe werkelijkheid
Nadere informatieAmerikaanse huurwoningmarkt 1 e kwartaal 2014 en trends en vooruitzichten 2014
Amerikaanse huurwoningmarkt 1 e kwartaal 2014 en trends en vooruitzichten 2014 Amerikaanse huurwoningmarkt 1 e kwartaal 2014 en trends en vooruitzichten 2014 2 Amerikaanse huurwoningmarkt 1 e kwartaal
Nadere informatieTrends op de woningmarkt
Trends op de woningmarkt Peter Boelhouwer 29-10-2013 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Demografische ontwikkelingen Economische ontwikkelingen Sociaal-culturele ontwikkelingen
Nadere informatieEen huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1.
Kopen of huren. Een huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1. Tabel 1. Het verschil tussen kopen en huren. huis kopen huis huren rente en aflossing of
Nadere informatieHuizenkoper wordt steeds ouder
Gem. leeftijd koper (jongste verkrijger) Huizenkoper wordt steeds ouder Oktober 218, Hans Wisman en Paul de Vries Hoofdconclusies: - De huizenkoper wordt steeds ouder. Momenteel is de gemiddelde leeftijd
Nadere informatieVisiedocument Neutralis. Visiedocument Neutralis 2013-06- 07
Visiedocument Neutralis 1 Inhoudsopgave: 1. Doel Visiedocument.... 3 2. Ontwikkelingen in de wereldeconomie... 4 3. Ontwikkelingen in de Nederlandse economie. 6 4. Ontwikkelingen binnen de financiële branche
Nadere informatie2) Wanneer gaan de verschillende maatregelen in? Per 1 januari 2013
Oktober 2012 Nieuws hypotheekrenteaftrek Zoals het er nu voorstaat zal er vanaf 2013 alleen aftrek worden genoten voor hypotheekrente bij minimaal een annuïtaire aflossing. Op dit moment mag je nog de
Nadere informatieHYPOTHEEK INDEX 4E KWARTAAL 2016
HYPOTHEEK INDEX 4E KWARTAAL 2016 De Hypotheek Index geeft ieder kwartaal inzicht in het consumentengedrag op het gebied van hypotheken. De kerncijfers zijn afkomstig van De Hypotheker, de grootste onafhankelijke
Nadere informatieMichiel Verbeek, januari 2013
Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor
Nadere informatieHypothecair krediet: duurzame groei
Beroepsvereniging van het Krediet Persbericht Hypothecair krediet: duurzame groei Brussel, 6 mei 2011 In het eerste trimester van 2011 werden 24% meer hypothecaire kredieten verstrekt dan in het eerste
Nadere informatieHYPOTHEEK INDEX 2E KWARTAAL 2016
HYPOTHEEK INDEX 2E KWARTAAL 2016 De Hypotheek Index geeft ieder kwartaal inzicht in het consumentengedrag op het gebied van hypotheken. De kerncijfers zijn afkomstig van De Hypotheker die met ruim 10 procent
Nadere informatieKopers komen te kort. Colloquium Expertisecentrum Woningwaarde 17 februari 2016. Naar een evenwichtige toepassing van de LTV-normen
Colloquium Expertisecentrum Woningwaarde 17 februari 2016 Kopers komen te kort Naar een evenwichtige toepassing van de LTV-normen Auteurs: Peter Boelhouwer; TU-Delft Karel Schiffer; zelfstandig adviseur
Nadere informatieStijging woningoverdrachten
Stijging woningoverdrachten Positieve noot: meer transacties In het tweede kwartaal wisselden 34.628 woningen van eigenaar, een stijging van 17,3% ten opzichte van een jaar geleden. Op jaarbasis gaat het
Nadere informatieVeel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen
Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand
Nadere informatieUITSLAGEN WONEN ENQUÊTE
UITSLAGEN WONEN ENQUÊTE 3 E KWARTAAL 211 Gemaakt voor NVM Wonen Gemaakt door NVM Data & Research Inhoudsopgave 1 Introductie enquête... 3 1.1 Periode... 3 1.2 Respons... 3 2 Staat van de woningmarkt...
Nadere informatieBelastingplan 2013: Wet herziening fiscale behandeling eigen woning
Regelingen en voorzieningen CODE 3.2.3.30 verwachte wijzigingen Belastingplan 2013: Wet herziening fiscale behandeling eigen woning bronnen Informatieblad Woningmarkt 18.9.2012 Vragen en antwoorden over
Nadere informatieYoung Adult Homeownership Pathways and Intergenerational Support: Homes, Meanings and Practices O. Druţă
Young Adult Homeownership Pathways and Intergenerational Support: Homes, Meanings and Practices O. Druţă Samenvatting Titel van het proefschrift: Woonpaden van Jongvolwassenen naar eigenwoningbezit en
Nadere informatieVOORBEELD. Verkoop van huurwoningen. De nieuwe regels voor verkoop van sociale huurwoningen. Derde (geheel herziene) druk, april 2014
Verkoop van huurwoningen De nieuwe regels voor verkoop van sociale huurwoningen Derde (geheel herziene) druk, april 2014 VERKOOP VAN HUURWONINGEN De nieuwe regels voor verkoop van sociale huurwoningen
Nadere informatieQE in de eurozone: bezit van de zaak, einde van het vermaak?
QE in de eurozone: bezit van de zaak, einde van het vermaak? Komt er QE in de eurozone? Sinds enige maanden wordt er op de financiële markten gezinspeeld op het opkopen van staatsobligaties door de Europese
Nadere informatieKentering op de Europese woningmarkten
Na een hausse die twaalf jaar duurde, is nu in de meeste Europese landen waaronder Nederland een afvlakking van de huizenprijsstijging te zien. In enkele landen dalen de prijzen zelfs. Een belangrijke
Nadere informatieKwartaalbericht Woningmarkt
Markt voor bestaande woningen Woningprijzen dalen minder snel In het eerste kwartaal van 212 daalden de prijzen op basis van de prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS/Kadaster met 1,% op kwartaalbasis.
Nadere informatieVerkoop door woningcorporaties
34 Afspraken over verkoop van sociale huurwoningen Sinds 1998 worden in Amsterdam sociale huurwoningen verkocht. Aanleiding was de sterk veranderde samenstelling en woningbehoefte van de Amsterdamse bevolking.
Nadere informatieDe economische wereldcrisis
De economische wereldcrisis (9.2) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de economische wereldcrisis van 1929 en waarom duurde die crisis zo lang? Kenmerkend aspect: De crisis van het wereldkapitalisme.
Nadere informatieThermometer economische crisis
9 Thermometer economische crisis oktober 20 Bestuursinformatie 07//20 gemeente Utrecht Inleiding In deze negende Thermometer economische crisis worden de recente ontwikkelingen op belangrijke gemeentelijke
Nadere informatieSnelle vergrijzing in Japan vraagt om actie
Snelle vergrijzing in Japan vraagt om actie Inleiding Vrijwel elk ontwikkeld land wordt geconfronteerd met een vertraging van de groei of teruggang in zijn bevolking. De Japanse bevolking vergrijst zo
Nadere informatieInhoud. Aandeel 65+, 2011-2060. Huishoudensontwikkeling 2011-2040. Huishoudensontwikkeling per gemeente; 2010-2025
Delft University of Technology Inhoud Trends op de woningmarkt Peter Boelhouwer 29-10-2013 Demografische ontwikkelingen Economische ontwikkelingen Sociaal-culturele ontwikkelingen Was de crisis op de Nederlandse
Nadere informatie7. Effect crisis op de woningmarkt- dynamiek. Auteur Remco Kaashoek
7. Effect crisis op de woningmarkt- dynamiek Auteur Remco Kaashoek De dynamiek op de koopwoningmarkt is tussen 2007 en 2011 afgenomen, terwijl die op de markt voor huurwoningen licht is gestegen. Het aantal
Nadere informatieBuy-to-let verandert spelregels woningmarkt Maartje Martens HousingAnalysis
De Woningmarkt Draait Door _Ruimte en Wonen_ Almere_21 juni 2018 Buy-to-let verandert spelregels woningmarkt Maartje Martens HousingAnalysis Enkele vooronderstellingen koopwoningmarkt..die niet meer kloppen
Nadere informatieVolkshuisvesting naar Weens voorbeeld als antwoord op de wooncrisis
Volkshuisvesting naar Weens voorbeeld als antwoord op de wooncrisis Studiedienst PVDA Limburg Stefanie Kerckhoven 1. De crisis op de woningmarkt... 2 1.1 Voor wie is kopen nog betaalbaar?... 2 1.2 Van
Nadere informatieVisie op de Nederlandse economie in 2014
Visie op de Nederlandse economie in 2014 De economie lijkt in de tweede helft van 2013 de bodem te hebben bereikt. Het is sinds 2008 niet de eerste keer dat dit gebeurt. Na het aanvankelijke herstel gedurende
Nadere informatieHypotheek Index Q2 2017
Hypotheek Index Q2 2017 De Hypotheker vergeleek de cijfers in 2017 met die van 2016. Sterke groei jonge huizenkopers Het aandeel jonge starters op de woningmarkt is in het tweede kwartaal van 2017 sterk
Nadere informatieOnderwerp van gesprek: Waar staan we nu?
Onderwerp van gesprek: De huizenprijzen voorspellen! De prijs van een huis, vroeger, nu en in de toekomst is vaak onderwerp van gesprek. Niet raar, want voor veel meer mensen loopt de zekerheid en ontwikkeling
Nadere informatieTrouwen en scheiden in tijden van voor- en tegenspoed
dem s Jaargang 8 Mei ISSN 69-47 Een uitgave van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut Bulletin over Bevolking en Samenleving inhoud Trouwen en scheiden in tijden van voor- en tegenspoed
Nadere informatieAnalyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland
Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland drs. J.E. den Ouden 1-11-2013 Bevolking De gemeente Steenwijkerland telt momenteel circa 43.400 inwoners. Het inwonertal
Nadere informatieRapport De toegerekende huur van eigenaarswoningen in de CPI
Rapport De toegerekende huur van eigenaarswoningen in de CPI Jan Walschots T projectnummer Overheidsfinanciën en consumentenprijzen 19 augustus 2013 kennisgeving De in dit rapport weergegeven opvattingen
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Turfmarkt
Nadere informatieKiezers en potentiële kiezers van 50PLUS
Kiezers en potentiële kiezers van 50PLUS Versie 2013-2014 Tekstrapport Peil.nl/Maurice de Hond 1 Doelstelling en opzet van het onderzoek Het Wetenschappelijk Instituut van 50PLUS heeft ons in december
Nadere informatieVerkoop nieuwbouwwoningen opnieuw lager Monitor Nieuwe Woningen Q2 2011 Cijfers en analyses
Verkoop nieuwbouwwoningen opnieuw lager Monitor Nieuwe Woningen Q2 2011 Cijfers en analyses In het tweede kwartaal van 2011 is het aantal verkochte nieuwbouwwoningen gezakt naar circa 4.900 (zie figuur
Nadere informatieEconomische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's
EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 5 november 2013 Economische najaarsprognoses 2013: geleidelijk herstel, externe risico's In de afgelopen maanden zijn er een aantal bemoedigende signalen geweest
Nadere informatieDe besparingen van Amerikaanse huis houdens na de financiële crisis
De besparingen van Amerikaanse huis houdens na de financiële crisis De besparingen van Amerikaanse gezinnen bereikten vlak voor de crisis een naoorlogs dieptepunt. Na de crisis moeten huishoudens fors
Nadere informatiePraktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder
Praktische opdracht Economie De kredietcrisis en verder Praktische-opdracht door 1859 woorden 2 juni 2014 5 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Opdracht 1: D. E. Met de term economische groei wordt
Nadere informatieWoningprijzen in Vlaanderen. Paul de Vries OTB TU Delft (NL) Sien Winters HIVA K.U.Leuven
Woningprijzen in Vlaanderen Paul de Vries OTB TU Delft (NL) Sien Winters HIVA K.U.Leuven De ontwikkeling van de woningprijs Een indruk van de achterliggende factoren Paul de Vries Voorstellen Onderzoeksinstituut
Nadere informatieAntwoorden Lesbrief Waar voor je geld
Antwoorden Lesbrief Waar voor je geld Deze lesbrief (derde druk, 2015) is een uitgave van De Nederlandse Bank en tot stand gekomen met medewerking van Gerrit Gorter en Han van Spanje (VECON). 1. Prijzen
Nadere informatieGrip op uw Vermogen. Aflossen, waarom goed voor u?
Aflossen, waarom goed voor u? Agenda 1. Even voorstellen 2. Aanleiding presentatie 3. Hypotheken: hoe zit het ook alweer? 4. Waarom aflossen? - Voor uzelf - Voor uw kinderen - Voor later 5. Hoe werkt aflossen?
Nadere informatiePersbericht woningmarktcijfers 3 e kwartaal 2018 NVM afdeling t Gooi. Huizen, 11 oktober Geachte heer, mevrouw,
Persbericht woningmarktcijfers 3 e kwartaal 2018 NVM afdeling t Gooi Huizen, 11 oktober 2018 Geachte heer, mevrouw, Donderdag 11 oktober 2018, zijn na 10.00 uur de marktcijfers bekend gemaakt van het 3
Nadere informatieIG&H Hypotheekupdate Q2 2012
IG&H Consulting & Interim Make strategy work! Augustus 2012 IG&H Hypotheekupdate Q2 2012 Geachte relatie, Hierbij ontvangt u de IG&H Hypotheekupdate voor het 2 e kwartaal van 2012. Wij wensen u veel leesplezier
Nadere informatieDe huizenmarkt in beweging: stappenplan huis kopen in 2015
De huizenmarkt in beweging: stappenplan huis kopen in 2015 De huizenmarkt en de nieuwste ontwikkelingen worden door veel makelaars nauwlettend in de gaten gehouden. Alhoewel het herstel van de markt nog
Nadere informatieBELEGGERS EN WONINGCORPORATIES EEN PERFECT MATCH? 21 mei 2014 Thomas Heijdendael
BELEGGERS EN WONINGCORPORATIES EEN PERFECT MATCH? 21 mei 2014 Thomas Heijdendael NEDERLANDSE WONINGMARKT IN EUROPEES PERSPECTIEF Initiatief van acht institutionele woningbeleggers en de IVBN Doel om Nederlandse
Nadere informatieWoningmarkt landelijk 2018 (KW3)
In het derde kwartaal van 218 werden volgens het CBS/Kadaster 56.921 woningen verkocht. Dat is 7,3% minder dan in het derde kwartaal van 217 en 7,5% meer dan in het tweede kwartaal van 218. De verkoop
Nadere informatieKennissessie Marktkansen 2011 en verder start om uur
Kennissessie Marktkansen 2011 en verder start om 10.00 uur 1 Marktkansen 2011 en verder Bouwproductie & -prognoses Jacco Ridderhof & Richard Lamb 2 Wat ga ik vertellen Economische ontwikkelingen Situatie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 32 847 Integrale visie op de woningmarkt Nr. 118 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR WONEN EN RIJKSDIENST Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieFacts & Figures uitwerking Pensioenakkoord
Facts & Figures uitwerking Pensioenakkoord Waarom langer doorwerken? De levensverwachting stijgt Elke generatie leeft langer dan de vorige. Dat is al langer bekend, maar de stijging van de levensverwachting
Nadere informatieLesbrief Jong en Oud 3 e druk
Hoofdstuk 1. 1.16 C. School of baantje 1.17 a. 200/ 10 = 20 keer. b. Zie figuur. c. Zie figuur. d. 15 keer naar de bioscoop kost hem 150. Er blijft dan nog 50 over voor tijdschriften. Hij kan nog 50/5
Nadere informatieWoningmarkt trekt licht aan in tweede kwartaal
Aan Van : de financieel-economische redacties en vakpers : de Nederlandse Vereniging van Makelaars o.g. en Vastgoeddeskundigen Betreft : NVM-woningmarktcijfers tweede kwartaal 2009 Datum : Nieuwegein,
Nadere informatieDe Vrom-raad: Tijd voor keuzes en Stap voor Stap
Hervorming van de woningmarkt? De Vrom-raad: Tijd voor keuzes en Stap voor Stap Peter Boelhouwer, Onderzoeksinstituut OTB 15-06-2010 Challenge the future Inhoud Disfunctioneren Nederlandse woningmarkt
Nadere informatieCBS: Inkomensverschillen zijn stabiel en relatief klein
Persbericht PB14 036 02 06 2014 16.00 uur CBS: Inkomensverschillen zijn stabiel en relatief klein De inkomensverschillen bleven in 2008-2012 nagenoeg onveranderd Ontwikkelingen op de woningmarkt laten
Nadere informatieNiets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd en/of vermenigvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.
Artikel: Woningnood in historisch perspectief Auteur: Nieske Stoel Verschenen in: Skript Historisch Tijdschrift, jaargang 27.1, 7-12. 2014 Stichting Skript Historisch Tijdschrift, Amsterdam ISSN 0165-7518
Nadere informatieZeepbel of duurzaam herstel?
Zeepbel of duurzaam herstel? plus antwoorden op andere huizenmarktvragen, die u aan een econoom wilt stellen Marten van Garderen ING NL Economisch Bureau Hypothekencongres, 21 september 2017 De woningmarkt
Nadere informatieEindexamen vwo economie II
Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Een antwoord waaruit blijkt dat de particuliere
Nadere informatieMARKTANALYSE: POLEN I. KANTOORMARKT IN POLEN A. WARSCHAU B. REGIO'S C. VRAAG D. LEEGSTAND E. ONTWIKKELING
2016 MARKTANALYSE: POLEN I. KANTOORMARKT IN POLEN A. WARSCHAU De kantoormarkt in Warschau blijft enorm groeien. Ondanks de indrukwekkende opname wordt ervan uitgegaan dat het nieuwe aanbod op middellange
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Overall conclusie De Nederlandse economie groeit naar verwachting met 1¾% in 1 en met 1½% in 11. De toename van het bbp komt bijna volledig voor
Nadere informatieAsset Valuation. Waarde drijvers achter huizenprijzen. Donderdag 30 mei 2013
Asset Valuation Waarde drijvers achter huizenprijzen Donderdag 30 mei 2013 1 Even voorstellen Peter van der Pijl Kostenadviseur 2 Algemeen Eén onderwerp, waarbij alle sprekers een geheel ander begrippenkader
Nadere informatieCEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis
Persconferentie CEP CEP Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Coen Teulings Opzet Persconferentie CEP I II III Oorzaken en gevolgen kredietcrisis Gevolgen voor NL Wat betekent dit voor beleid? Persconferentie
Nadere informatieVoordracht voor de raadsvergadering van <datum raadsvergadering>
Voordracht voor de raadsvergadering van Jaar 2011 Publicatiedatum * Agendapunt * Datum indiening 30 juni 2011 Tekst wordt gepubliceerd in Onderwerp Initiatiefvoorstel van de raadleden
Nadere informatieWoningmarktrapport 3e kwartaal Gemeente 's-gravenhage
Woningmarktrapport 3e kwartaal 216 Gemeente 's-gravenhage Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 12 Aantal verkocht 1 8 6 4 2 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement 4e kwartaal
Nadere informatieVoorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's
IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor
Nadere informatieConcept Raadsvoorstel
Concept Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente Sliedrecht Sliedrecht, Onderwerp: Voortzetten verstrekking van startersleningen. Voorgesteld besluit 1. In te stemmen met overboeken van 210.000 van de
Nadere informatiePraktische opdracht Economie Kredietcrisis in Nederland
Praktische opdracht Economie Kredietcrisis in Nederland Praktische-opdracht door een scholier 2625 woorden 16 augustus 2010 5,3 48 keer beoordeeld Vak Economie Wat zijn de gevolgen van de kredietcrisis?
Nadere informatieHet feestje is weer begonnen :18
Het feestje is weer begonnen 27-10-2016 10:18 De crisis op de huizenmarkt van de afgelopen jaren is voorbij. Hoe snel is de woningmarkt weer op het oude niveau van voor de crisis? Gerard Agterberg of Achterberg
Nadere informatieRegionale Analyse. Alkmaar e.o. NVM regio (noord) Kennemerland. 4 e kwartaal , Alkmaar
Regionale Analyse Alkmaar e.o. NVM regio (noord) Kennemerland 4 e kwartaal 2018 10-1-2019, Alkmaar 1 Welkom bij regionale analyse van de regio (noord) Kennemerland*. Deze rapportage is gemaakt door VLIEG
Nadere informatieNotitie evaluatie provinciaal impulsplan Starters: een eigen thuis!
Notitie evaluatie provinciaal impulsplan Starters: een eigen thuis! een bijdrage in de besluitvorming omtrent verlenging van de regeling, oktober 2009 1. Aanleiding startersregeling Op 30 juni 2006 is
Nadere informatieUITWERKING TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2002-I VAK: ECONOMIE 1,2
TOELICHTING OP DE ANTWOORDEN VAN HET EXAMEN 2002-I VAK: ECONOMIE 1,2 NIVEAU: EXAMEN: HAVO 2001-II De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen
Nadere informatieMacro-economische Ontwikkelingen
Macro-economische Ontwikkelingen 3e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis en de in het spoor daarvan vertragende wereldconjunctuur leiden ertoe dat de economische groei scherp terugvalt, tot ¼%
Nadere informatieTrends op de huizenmarkt. Kennissessie Zwolsche Vastgoedsociëteit
Trends op de huizenmarkt Kennissessie Zwolsche Vastgoedsociëteit Nic Vrieselaar 15 maart 2019 Trends op de huizenmarkt Agenda Trends in de prijzen en verkopen Waarom jongeren geen meer huizen kopen Wat
Nadere informatieDoel, inhoud en steekproefomvang
Resultaten van de woonsurvey 18 april 19 Kristof Heylen & Lieve Vanderstraeten Doel, inhoud en steekproefomvang 2 1 Doel, inhoud & steekproefomvang Steekproefomvang Ongeveer 3. observaties verspreid over
Nadere informatieStimuleren koopmarkt
Stimuleren koopmarkt Sinds 2008 zit de huizenmarkt in het slop. Dat jaar markeert een scherpe daling in het aantal transacties en was het begin van een neerwaartse ontwikkeling van de transactieprijzen.
Nadere informatieBoxmeer Herzieningswetproof. Annemarieke Sandee FRAEY Partners in Publieke Waarde 3 maart 2016
Boxmeer Herzieningswetproof Annemarieke Sandee FRAEY Partners in Publieke Waarde 3 maart 2016 Programma Deel 1: Informatie: Woningwet en ontwikkelingen in de volkshuisvesting Deel 2: Discussie: Verkennen
Nadere informatieExamen HAVO. Economie 1
Economie 1 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 13.30 16.00 uur 20 00 Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed
Nadere informatieBeweging op de woningmarkt:
Beweging op de woningmarkt: de rol van overheidbeleid Taco van Hoek Directeur EIB Grip op vermogen Utrecht, 19 april 2013 1 Inhoud Drie vragen Wat zijn de ontwikkelingen op de woningmarkt? Wat is het beeld
Nadere informatieLangzaam maar zeker zijn ook de gevolgen van de economische krimp voor de arbeidsmarkt zichtbaar
In de vorige nieuwsbrief in september is geprobeerd een antwoord te geven op de vraag: wat is de invloed van de economische situatie op de arbeidsmarkt? Het antwoord op deze vraag was niet geheel eenduidig.
Nadere informatieRegio Amsterdam. Kantorenvisie. Januari 2010. Amstelveen. 40% minder opname kantoorruimte. Grootste transacties. 40% minder opname kantoorruimte
Research Kantorenvisie Regio Amsterdam Januari 2010 40% minder opname kantoorruimte De negatieve economische ontwikkelingen in Nederland in 2009 hebben bijgedragen aan een terugval in de opname van kantoorruimte
Nadere informatie