Kwaliteit managementplan Duurzaamheid

Transcriptie

1 Kwaliteit managementplan Duurzaamheid MNO Vervat, Postbus 185, 2150 AD Nieuw - Vennep, Tel , Fax

2 Colofon Uitgegeven door MNO Vervat BV Pondweg 1, 2153 PK Nieuw Vennep Postbus 185, 2150 AD Nieuw Vennep Titel Kwaliteit managementplan Duurzaamheid Referentienummer KMPD1. Versie 1. Datum Status Concept Opgesteld door B. Goedkoop Gecontroleerd door K. van de Coevering Goedgekeurd door C. Smit Pagina: 2 van 12

3 INHOUD Inhoud... 3 Voorwoord... 5 Global Beleid... 5 Milieumanagement Beleid... 5 CO2 prestatieladder Inleiding Bedrijfsactviteiten MNO Vervat Scope Beschrijving van de werkzaamheden Verantwoordelijkheden volgens ISO Beschrijving van de organosesional boundary (2011) Uitgangspunten energiegebruik en de uitstoot van CO Boundary Scope 3 categorieën, activiteiten en analyses Informatieoverdracht Evaluatie Doelstellingen CO HoofdDoelstelling (per jaar): CO2-emissie reduceren SUBDoelstelling (per jaar): CO2-emissie reduceren Kritische Prestatie Indicator Maatregelen Managementresultaat tot Hoofddoelstelling Bijlage I overige Milieu Afwijkingen Bijlage Ii inventarisatie mogelijke maatregelen Bijlage III Bijlage IV Pagina: 3 van 12

4 Bijlage V Bijlage IV Pagina: 4 van 12

5 VOORWOORD GLOBAL BELEID Ons werk heeft directe invloed op de omgeving; we zijn ons bewust van onze verantwoordelijkheid voor natuur en milieu. MNO Vervat voert al dan niet samen met leveranciers, kennisinstituten en branche-organisaties onderzoek uit naar het verduurzamen van de keten. We streven naar een voortdurende verbetering van onze milieuprestaties wat tot uitdrukking komt in onze ISO certificering. Ons milieubeleid is vertaald in heldere, praktische richtlijnen zodat het in ons dagelijks werk eenvoudig kan worden geïmplementeerd. We zorgen bijvoorbeeld waar mogelijk voor gescheiden inzameling en verwerking van afval en efficiënt gebruik van water en energie. We stimuleren het milieubewustzijn en de motivatie van onze medewerkers en degenen die werkzaam zijn in opdracht van MNO Vervat. We staan in de markt bekend om onze milieu-expertise. MILIEUMANAGEMENT BELEID Het milieu bestaat uit de omgeving van de mens met daarin planten en dieren. Ook MNO Vervat heeft als bouwbedrijf te maken met het milieu. Direct door de eigen activiteiten en indirect doordat MNO producten/ diensten inkoopt, waarvan de productie van invloed is op het milieu. Milieumanagement is er op gericht bij uitvoering van werkzaamheden onnodige belasting van het milieu te voorkomen en energie- efficiency te verbeteren. Dit is opgenomen en gecertificeerd in een milieuzorgsysteem (MZS) Het MZS is er op gericht om de negatieve milieubelasting als gevolg van werkzaamheden door MNO Vervat zo veel mogelijk te beperken. Waar MNO Vervat ziet dat de werkzaamheden ongunstige gevolgen kunnen hebben voor het milieu, wordt er alles aan gedaan om deze gevolgen tot een minimum te beperken, of waar mogelijk te voorkomen (preventie). Milieueisen die worden gesteld door de opdrachtgever, worden door MNO nageleefd. Samen met de opdrachtgever probeert MNO oplossingen te bedenken die nog beter zijn voor het milieu. Vanzelfsprekend voldoet MNO hierbij aan de eisen die voortvloeien uit de geldende wet- en regelgeving. MNO volgt de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid op de voet, om altijd de meest actuele stand der techniek in materialen, technieken en processen te kunnen toepassen. Door deze ontwikkelingen zelf toe te passen, heeft MNO veel ervaring opgedaan in het bouwen met materialen, technieken en processen die duurzaamheid, bouwsnelheid en kostenbesparingen in zich verenigen. Met betrekking tot duurzaamheid is vooral het maken van de juiste keuze in toepassing van materialen en werkmethoden van groot belang. MNO kiest niet automatisch voor de goedkoopste optie, vooral milieu en duurzaamheid wegen zwaar mee. MNO past duurzaamheid toe, onder andere door hergebruik van materialen, waar dit mogelijk is op de projecten. Milieuprestaties worden periodiek gemeten en geanalyseerd wordt waar verbeteringen mogelijk zijn. Deze verbeteringen worden in de vorm van concrete milieu- doel- en -taakstellingen opgenomen in het KVMjaaractieplan.

6 CO2 PRESTATIELADDER Eén van de speerpunten van het milieuzorgbeleid is vermindering van CO 2 uitstoot. Reductiemaatregelen worden binnen MNO enerzijds gezocht in de techniek, anderzijds in de werkwijze die wordt gehanteerd op projecten. Door middel van samenwerking met bedrijven in de keten, zorgt MNO ervoor dat optimalisatie niet beperkt blijft tot het eigen bedrijf. Middels onderzoeken en initiatieven stelt MNO kennis ter beschikking aan de sector en neemt zo haar maatschappelijke verantwoordelijkheid. MNO Vervat zal halfjaarlijks haar energiebeleid, Emissie Inventarisatie en Kwantitatieve ReductieDoelstellingen in- en extern communiceren. Het niveau waarop MNO omgaat met CO 2 -reductie voldoet aan de eisen die de CO 2 -prestatieladder voor niveau 5 stelt. Nieuw Vennep, Y. Korver, Algemeen directeur, MNO Vervat. 6

7 1. INLEIDING Doelstelling van het Kwaliteitsmanagementplan Duurzaamheid (KMPD) 1 is de garantie dat de emissies op een zo accuraat mogelijke wijze worden gerapporteerd. In dit Kwaliteitsmanagementplan Duurzaamheid wordt tevens teruggeblikt op de doelstellingen vanuit het referentiejaar De status van acties in relatie tot het behalen van de doelstellingen en eventuele maatregelen bij stagnatie. Uiteindelijk zullen de doelstellingen voor 2012 worden vastgesteld, afgeleid uit de resultaten over De resultaten staan in KRDEI1 en KRDEI1CF1. Kwaliteits Management Plan Duurzaamheid Energie Management Programma Kwantitatieve Reductie Doelstellingen/ Emissie Inventarisatie Energie Audit Verslag Het Kwaliteit managementplan Duurzaamheid is in eerste instantie bedoeld voor het management om inzicht te geven in de doeltreffendheid van de genomen acties en eventuele aanvullende maatregelen. Daarnaast is het rapport ook bedoeld om de maatschappij in zijn algemeenheid en de externe belanghebbenden in het bijzonder inzicht te geven in de managementsturing van MNO Vervat en de daarmee samenhangende maatregelen in het kader van duurzaamheid. De informatie die in dit KMPD is verwerkt is verzameld door de kwaliteits-, veiligheids- en milieu- (KVM) afdeling van MNO Vervat in nauwe samenwerking met de locatiebeheerders, beheerder leasewagenpark, hoofd materieelbeheer, hoofden werkvoorbereiding, projectcoördinatoren van de diverse werkmaatschappijen en de administratie. 1 Het Kwaliteit managementplan Duurzaamheid is openbaar en is op te vragen bij de KVM afdeling voor iedereen die er belangstelling in heeft. 7

8 2. BEDRIJFSACTVITEITEN MNO VERVAT 2.1. SCOPE Reeds op gecertificeerde scope; Het ontwerpen, realiseren, beheren en onderhouden van (multidisciplinaire) projecten op het gebied van bovenen ondergrondse infrastructuur. Voorstel nieuwe scope; De gehele keten van advies, ontwerpen, engineering, projectmanagement, uitvoering en nazorg met betrekking tot alle werkzaamheden op het gebied van werken in de spoor- beton- grond- weg- en waterbouw en milieukundige activiteiten en het uitvoeren van (water-)bodemsaneringen, inclusief het managen van multidisciplinaire projecten BESCHRIJVING VAN DE WERKZAAMHEDEN MNO Vervat houdt zich bezig met spoor-, civiele beton-, grond-, weg- en waterbouw alsmede milieukundige werken (saneringen). MNO Vervat Wegen, MNO Vervat Noord en MNO Vervat GWW houden zich bezig met spoor-, grond-, weg- en waterbouw alsmede milieukundige werken (saneringen). MNO Vervat Beton houdt zich bezig met civiele beton- en waterbouwkundige werken. Aannemingsbedrijf K. Krul en Zonen B.V. houdt zich bezig met baggerwerk, onderhoud aan vaargeulen en waterwegen, zandwinning -transport en handel, peil werkzaamheden en waterbodemsanering. MNO Vervat International houdt zich internationaal bezig met civiele beton-, burger- en utiliteit, grond-, weg- en waterbouw. Aannemingsbedrijf De Jong, M. Koek en Zonen, en Zuurmond Groen houden zich voornamelijk bezig met groenonderhoud en onderhoud van civiele infrastructuur. MNO Vervat Transport houdt zich bezig met het transport van bouwstoffen, voornamelijk zand. 8

9 3. VERANTWOORDELIJKHEDEN 3.1. VOLGENS ISO CONFORM ISO H6.1.1.A Overzicht van verantwoordelijkheden voorgeschreven uit het Greenhouse Gas Protocol; Management van CO2 inventarisatie is Born Goedkoop. CONFORM ISO H6.1.2.A Belast met datacollectie per B.V.: Proces/Onderdeel MNO Wegen (Richard van Breenen) MNO Beton (jaco van Duijn) MNO Noord (Jeroen Koolen) Asfaltcentrales (Wopke Dottinga) MNO GWW + Hendriks (Klaas van de Coevering) De Jong - Zuurmond (Stefan de Vogel) Gas en Elektra Vestigingen X X X X X X Gas en Elektra Projecten X X X X Gas en Elektra Asfaltcentrales Wagenpark X X Zakelijk vervoer privé-auto's X X Schepen X X Materieel X X X Gegevens Omzet X X X X Rapportage Verificatie X Materieeldienst (Evert Mekking) MNO Vervat BV (Born Goedkoop) X X AUDITS ISO H6.1.1.C Interne audits worden uitgevoerd conform procedure P.01 Interne audits zie bijlage III. Proceshouder is de afdeling KVM met in het bijzonder de KVM-coördinator ondersteund door KVM-functionarissen. In de auditplanning worden zowel de interne audits als de externe audits ingepland en geregistreerd. Externe audits worden uitgevoerd door KIWA die tevens als certificerende instelling acteert en hanteert daarbij haar eigen procedures. De KIWA is erkend door de Raad van Accreditatie. De CO2-footprint wordt getoetst door KEMA. AFWIJKINGEN ISO H6.1.1.D Afwijkingen worden conform de procedure P.01 Afwijkingen verwerkt zie bijlage IV. 9

10 4. BESCHRIJVING VAN DE ORGANOSESIONAL BOUNDARY (2011) 23 MNO Vervat BV Boundary 2011 MNO Vervat Wegen BV (Entiteit) MNO Vervat GWW BV (Entiteit) MNO Vervat Noord BV (Entiteit) MNO Vervat Beton BV (Entiteit) Aannemingsbedrijf de Jong en Zoon Beheer BV (Entiteit) MNO Vervat International BV (Valt buiten boundry - Entiteit) Aannemingsbedrijf K. Krul en Zonen BV (Entiteit) MNO Vervat Transport BV (Entiteit) Aannemingsbedrijf de Jong en Zoon Beesd BV (Entiteit) Asfalt Productie Amsterdam M. Koek en Zonen (APA) BV Werkendam BV (33% Entiteit) (Entiteit) Asfalt Productie Rotterdam (APRR) BV (25% Entiteit) Zuurmond Groen BV (Entiteit) Noordelijke Asfalt Productie (NOAP) BV (50% Entiteit) Figuur 1: Totale " Organosesional Boundary MNO Vervat". MNO Vervat B.V. bestaat uit de volgende bedrijven: MNO Vervat B.V.; MNO Vervat-Wegen B.V.; Aannemingsbedrijf K. Krul en Zonen B.V.; MNO Vervat-Beton; MNO Vervat-Noord; Aannemingsbedrijf De Jong en Zoon Beheer B.V.; Aannemingsbedrijf De Jong en Zoon Beesd B.V.; M. Koek en Zonen Werkendam B.V.; Zuurmond Groen B.V.; MNO Vervat International B.V.; M.N.O. Vervat Grond-, Weg- en Waterbouw B.V.; M.N.O. Vervat Transport B.V. 2 Conform ISO C 3 Conform Greenhouse Gas Protocol Corporate Standard. 10

11 5. UITGANGSPUNTEN ENERGIEGEBRUIK EN DE UITSTOOT VAN CO 2. Uitgangspunten voor de berekening van het energiegebruik en de uitstoot van CO BOUNDARY. De Boundary van MNO Vervat is vastgesteld door middel van een laterale analyse. Hieruit is gebleken dat de volgende bedrijven C-aanbieder zijn, en dus in de boundary vallen. MNO Vervat B.V.; MNO Vervat-Wegen B.V.; Aannemingsbedrijf K. Krul en Zonen B.V.; MNO Vervat-Beton B.V.; MNO Vervat-Noord B.V.; Aannemingsbedrijf De Jong en Zoon Beheer B.V.; M. Koek en Zonen Werkendam B.V.; Zuurmond Groen B.V. M.N.O. Vervat Grond-, Weg- en Waterbouw B.V.; M.N.O Vervat Transport B.V.. Voor de volledigheid worden de deelnemingen van MNO Vervat Wegen in de asfaltmenginstallties ook meegenomen in de boundary: Asfalt Productie Amsterdam (APA) B.V. (Belang 33,3%); Asfalt Productie Rotterdam (APRR) B.V. (Belang 25%); Noordelijke Asfalt Productie (NOAP) B.V. (Belang 50%) De GWW werkzaamheden en civiele betonbouw voor bovengenoemde bedrijven vinden plaats op projectlocaties door heel Nederland. Op kleine schaal wordt beton geprefabriceerd in een werkplaats in Middenmeer. De kantoorwerkzaamheden vinden plaats in de volgende vestigingen: Nieuw Vennep, Middenmeer, Biddinghuizen, Rotterdam en Leek. De asfaltproductielocaties zijn gevestigd in Heerenveen, Amsterdam en Rotterdam SCOPE 3 CATEGORIEËN, ACTIVITEITEN EN ANALYSES De Scope 3 Categorien, activiteiten en analyses staan beschreven en toegelicht in de Dominantieanalyse Scope 3, versie Zie Ref: KMPD1.0DA2.0 11

12 6. INFORMATIEOVERDRACHT 6.1. VERWIJZING NAAR PROCEDURES EN REGISTRATIES UIT HET KVM MANAGEMENTSYSTEEM CONFORM ISO E Informatieoverdracht i.r.t. de CO 2 uitstoot vindt plaats conform de procedures; P.1 CO2 uitstoot vaststellen en rapporteren P.1 Beheer CO2 prestatieladder Zie bijlage V. Registratie vindt plaats conform de formulieren; F.1 Gegunde projecten obv CO2-prestatieladder F.2 CO2 footprint verzamelstaat F.3 Register reductiemogelijkheden energieverbruik F.1 Plan van Aanpak CO2-reductie Deze zijn op te vragen bij de afdeling KVM. BELANGRIJKE ONDERBOUWING Om dit plan te onderbouwen zijn er twee extra documenten opgezet 1. Dominantieanalyse Scope 3 [KMPD1DAS1] 2. Communicatieplan Duurzaamheid [KMPD1CPD1] Deze documenten zijn van wezenlijk belang om te voldoen aan Niveau 5 versie 2.0 van de Prestatieladder. Zie onder 3.C.2 het Communicatieplan. Zie onder 4.A.1/ 4.A.2 en 4.A.3 Dominantieanalyse en verdere onderbouwingen. 12

13 7. EVALUATIE DOELSTELLINGEN CO In 7.1 wordt de hoofddoelstelling geformuleerd. In de paragraaf erna komen de verschillende subdoelstellingen benoemd. Daarna wordt bepaald hoe deze doelstelling concreet berekend/ benaderd worden dit door de KPI te bepalen. Tevens zal er een lijst met mogelijke maatregel gedaan worden om daarna een aanpak te formuleren. De aanpak, registratie en verificatie voor het jaar 2011 zal te vinden zijn in de rapportage KRDEI. HD SD KPI Maatregel Aanpak Registraties Verificatie 7.1. HOOFDDOELSTELLING (PER JAAR): CO2-EMISSIE REDUCEREN. In 2010 is het streven om 3% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO 2 emissie ten opzichte van het referentiejaar In 2011 is het streven om 5% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO 2 emissie ten opzichte van het referentiejaar In 2012 is het streven om 7% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO 2 emissie ten opzichte van het referentiejaar In 2013 is het streven om 9% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO 2 emissie ten opzichte van het referentiejaar In 2014 is het streven om 11% reductie te hebben gerealiseerd in de totale CO 2 emissie ten opzichte van het referentiejaar De hoofdreductiedoelstelling wordt vertaald naar een CO 2 emissie in tonnage (CO 2 e ton) per full-time equivalent (fte). Tevens Zijn de bovengenoemde doelstellingen een gemiddelde 7.2. SUBDOELSTELLING (PER JAAR): CO2-EMISSIE REDUCEREN. Bij de subdoelstellingen wordt verwezen naar Scope 1 en 2 (S1/ S2). Tevens zijn de verschillende discipline terug te vinden op de Emissie Inventarisatie 5. Dit zijn: S1.1 Het reduceren 2% in Gasverbruik kantoren ten opzichte van 2010 S1.2 Het reduceren van 2% in Gasverbruik Asfaltcentrale ten opzichte van 2010 S1.3 Het reduceren van 2% in Gasverbruik Projecten ten opzichte van 2010 S1.4 Het aanschaffen van 50 zuinig (A-label) auto s om het gemiddelde Brandstofverbruik pers.vervoer te verlagen S1.5 Bij het aanschaffen van nieuw materieel energiezuiniger materieel aanschaffen om zo te reduceren. S1.6 Het reduceren van Brandstofverbruik Materieel per nieuw te kopen materieel waar deze reductieslag in is opgenomen gemeten in liters S2.1 Het reduceren van 10% in Energieverbruik kantoren gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014 (n =5j) S2.2 Het reduceren van 10% in Energieverbruik van een Asfaltcentrale gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014 (n =5j), met het streven van 2% gemiddeld per jaar. S2.3 Het reduceren van 10% in Energieverbruik projecten gemeten vanaf het referentiejaar 2009 tot en met 2014 (n =5j), met het streven van 2% gemiddeld per jaar. 5 Zie KRDEI2.0 13

14 7.3. KRITISCHE PRESTATIE INDICATOR Om een reductie in de uitstoot van CO 2 te kunnen meten over de jaren heen te kunnen vergelijken met 2009 (het referentiejaar), dient de absolute uitstoot van CO 2 te worden gerelateerd aan een productie-eenheid kritische prestatie indicator (KPI). De absolute uitstoot van CO 2 zegt op zichzelf niet zo veel. Meer verrichte werkzaamheden houdt automatisch een hogere uitstoot van CO 2 in, terwijl er wel doelmatiger kan zijn gewerkt. De KPI zijn verder uitgewerkt in het: Kwalitatieve Rapport Duurzaamheid en Emissie Inventarisatie [KRDEI1]; Voortgang Carbon Footprint 2011 [KRDEI1CF1] Energiemanagementprogramma [EMP1] 14

15 7.4. MAATREGELEN STATUS VAN CORRIGERENDE EN PREVENTIEVE MAATREGELEN KVM In bijlage II staan een inventarisatie van mogelijke corrigerende en preventieve maatregelen die genomen kunnen worden op de afwijkingen geconstateerd over Hieruit blijkt dat onderstaande onderwerpen aandacht verdienen in 2011/2012 t.a.v. te nemen maatregelen. Voor 2012 zullen de milieuaspecten van de projecten terug te vinden zijn in de aangepaste standaard van het V&GM-plan uitvoeringsfase dat via Intranet zal worden gedistribueerd. Het V&GM-plan zal voorzien in een terugkoppeling van relevante wet en regelgeving, eisen aan materieel en afvalbeheer. De optie bestaat om de voorschriften ten aanzien van FSC hout in het V&GM-plan op te nemen. In de Rapportage KRDEI1 en EMP1 zal een overzicht staan met te nemen en genomen maatregelen over het jaar 2011 tevens zal in dit verslag de nieuwe te nemen maatregel voor 2012 opgenomen worden. 15

16 8. MANAGEMENTRESULTAAT TOT HOOFDDOELSTELLING 2010 De gemeten (absoluten) CO 2 emissie in 2009 was ton CO 2 e voor de gehele Boudary van MNO Vervat. Het totaal voor fte was 420 voor het jaar De gemeten (absoluten) CO 2 emissie in 2010 was ton CO 2 e voor de gehele Boudary van MNO Vervat. Het totaal voor fte was 441 voor het jaar Dit betekent dat de CO 2 emissiedoelstelling van MNO op 86% van de totale emissie ligt ten opzichte van In 2010 is 16% reductie gerealiseerd in de totale CO 2 emissie ten opzichte van het referentiejaar Zie de tabel hieronder: Werkelijk CO2e (ton)/fte 76,17 64,35 Begroot CO2e (ton)/fte 76,17 73,88 72,36 70,84 69,31 67,79 66,27 Werkelijk 100% 84% Begroot 100% 97% 95% 93% 91% 89% 87% 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 Werkelijk CO2e (ton)/fte Begroot CO2e (ton)/fte Log. (Werkelijk CO2e (ton)/fte) Lineair (Begroot CO2e (ton)/fte) 10,00 0, De daadwerkelijke CO 2 reductie over 2011 is nog niet berekend. In maart 2012 is er een externe certificeringsaudit gepland. Voor deze audit zal een volledige Emissie Inventarisatie overlegd moeten worden. De verwachting is dat in het eerste kwartaal van 2012 deze inzichtelijk is en middels de kwartaalrapportage Q wordt gecommuniceerd. Tevens zullen de gegevens in de Rapportage Kwalitatieve Reductiedoelstelling en Emissie Inventarisatie 7 komen te staan. Zie overige Voortgangrapportage 2009 en 2010 via 6 Vertaald naar een CO2 emissie in tonnage (CO 2e ton) per full-time equivalent (fte). 7 Zie referentiedocument: KRDEI2.0 16

17 BIJLAGE I OVERIGE MILIEU AFWIJKINGEN KRITISCHE AFWIJKINGEN Onderwerp Specificatie Onderdeel Kritieke Tekortkoming Maatregel / Evaluatie FSC FSC STD A third company placed the FSC material but this company didn t sign an outsource agreement with the MNO Vervat Groep. Op project afgehandeld, geen verdere acties verbonden. NIET KRITISCHE AFWIJKINGEN; Onderwerp Specificatie Onderdeel Niet Kritieke Tekortkoming Maatregel / Evaluatie ISO ISO 14001: MNO Vervat B.V. Er is geen document dat als management review in de zin van de ISO kan worden beschouwd Jaarverslag en Jaaractieplan wordt getoetst op de in de norm voorgeschreven Input en Output. Verslag wordt aangevuld met de voorgeschreven onderwerpen en evaluaties. FSC FSC STD MNO Vervat B.V. The Material code and the Product type are missing on the suppliers list. FSC FSC STD MNO Vervat B.V. Training is not part of the DCS. FSC FSC-STD V3-0, 22 MNO Vervat B.V. The company has a complaints procedure as part of their ISO 9001 certification. However, the complaints procedure isn t part of the FSC DCS. 17

18 FSC FSC STD MNO Vervat B.V. The purchasers weren t aware of the relevance of regular checking of thereby creating the risk of buying from non-certified suppliers. ISO ,1 MNO Vervat B.V. Op het project komen geen M aspecten tot uitdrukking in de projectdocumentatie. Het VG Plan zou een VGM plan moeten zijn. KW 901 is hiermee niet aantoonbar geimplementeerd Opnemen in V&GM plan format ISO ,1 MNO Vervat GWW Kraan op project Weena West heeft geen bijgewerkt kraan boek. Materieel eisen t.a.v. milieu zijn niet aantoonbaar binnen de projectdocumentatie. Opnemen in V&GM plan format 18

19 BIJLAGE II INVENTARISATIE MOGELIJKE MAATREGELEN inventarisatie van mogelijke corrigerende en preventieve maatregelen Om een reductie in CO 2 uitstoot te bewerkstelligen, worden alle werknemers gestimuleerd voorstellen voor reductie van het energiegebruik in te dienen. Deze voorstellen worden door de KVM-afdeling bijgehouden en opgevolgd. Het elektriciteitverbruik op de kantoren te beperken door toepassingen als ledverlichting en bewegingsensoren. Kantoormachines (desktops, laptops, printers, plotters e.d.) niet op stand-by te laten staan maar indien langere tijd niet gebruikt uit te zetten. Het gasverbruik op kantoor, voor zover van toepassing en mogelijk, te vervangen door elektrische apparaten; Het vervoer van medewerkers naar projecten zoveel mogelijk te clusteren door een adequate personeelsplanning; De eigen vervoersmiddelen (bedrijfsauto s), bij afloop van de leasetermijn, te vervangen door zuiniger modellen; Het vervoer van materiaal & materieel niet alleen te clusteren doch ook te vervoeren met zuiniger transportmiddelen; Derden, die worden ingehuurd, met inbegrip van daaraan gekoppelde materiaal- en materieel gebruik; Leveranciers van goederen, middels strakkere inkoopregels, te dwingen om te clusteren en met zuiniger modellen te vervoeren; Toezicht op afval. Dit zoveel mogelijk laten recyclen door afvalverwerkers die dit kunnen uitvoeren. Bij de inkoop van grondstof, bewuste keuzes te maken, voor die leveranciers die eveneens aantoonbaar en bewust bezig zijn met hun energie- en CO2 reductie. Dit is met inbegrip van het gebruik van minder & milieuvriendelijker kantoormiddelen (w.o. papier, cartridges etc.) Compenseren CO2 uitstoot van alle lease auto s Wagenpark managementtool waarmee Asito bijbehorende kosten en CO2 reductie kan managen. Per 1 mei gaat deze tool werken, info vind je op Asito kan zo gericht sturen op onderstaande acties: OL auto s met groen label, besparing op benzinekosten, vaak kleinere (goedkopere) auto s. Max. stellen aan CO2 uitstoot/km van leaseauto s Stimuleren aanschaf auto s met groen label bij alle leaserijders Bandenspanning controleren; bandenspanningmeter op alle banden om dit gemakkelijker te maken Stimuleren nieuwe rijden, zuiniger rijden (evt m.b.v. boordcomputer) Terugdringen van gereden kilometers door beschikbaar stellen van videoconference of netmeeting Compenseren CO2 uitstoot uit kantoren, inclusief o.a. energie-, water- en papierverbruik Installeren bewegingssensoren, licht uit in ruimtes waar niemand is Verwarming uit in ruimtes waar niemand is Tussendeuren sluiten ivm tocht LED verlichting Waterbesparende toiletpotten Waterloze urinoirs Waterbesparende kranen Milieuvriendelijke(r) handzeep, etc ECO-toiletpapier Iedereen een koffiekop / beker ipv plastic 19

20 Goede isolatie nieuwe panden Milieuvriendelijke energievoorziening nieuwe panden (warmte uit de grond, zonnepanelen etc) Zuinig printen (tweezijdig, FSC papier, alleen printen wat nodig is) gebruikmaken van follow-me printing. Geen apparaten op standby (computers) stekkerdozen met schakelaar of standby-killers Energiezuinige computers en monitoren Energiezuinige apparatuur Drukwerk FSC gekeurd en bij milieuvriendelijke drukker Groene stroom Milieuvriendelijke(r) schoonmaakmiddelen ECO toiletpapier Collega s bewust maken van dosering (niet te veel) Dagschoonmaak stimuleren Retourverpakkingen ECO-relatiegeschenken Sponsoring (klimaatneutrale) evenementen met duurzaam karakter Communicatie MVO/duurzaamheidactiviteiten in MVO verslag (apart jaarverslag) voorlichten medewerkers bijv. CO2 voetafdruk en persoonlijke voetafdruk nberekenen & communiceren Communiceren wat je als persoon kan doen om je voetafdruk te verkleinen stimuleren groen denken : Inspireren leveranciers om ook groen te gaan. Vraag leveranciers naar duurzame producten. Samen inkoopbeleid duurzaam, groen invullen. actie tegen laaggeletterdheid MVO activiteit tijdens managementdag Sport / beweging stimuleren Individueel Via vestiging (competitie starten) Sponsoring richting People Winkel met milieuvriendelijke producten voor medewerkers Loyaliteitsprogramma s Culturele uitwisselingsdag 20

21 BIJLAGE III 21

22 BIJLAGE IV 22

23 BIJLAGE V 23

24 BIJLAGE IV 24