MEERJARENPLAN NEKOVRI

Transcriptie

1 MEERJARENPLAN NEKOVRI Voor akkoord Nekovri Mathijs van Dijk Jan Blokland, voorzitter

2 INTRODUCTIE Voor u ligt het Meerjarenplan van Nekovri, de Vereniging van Nederlandse Koel- en Vrieshuizen. Nekovri neemt al sinds 1998 deel aan de Meerjarenafspraken en heeft in de periode tot nu toe goede resultaten geboekt. In de loop der jaren heeft Nekovri zich als vereniging ontwikkeld en hanteert zij een steeds professionelere aanpak. Bij een professionele aanpak hoort ook een lange(re) termijn planning met een duidelijke missie, visie en bijbehorende doelstellingen. Nekovri heeft daarom met veel enthousiasme deelgenomen aan het voorstudietraject. De voorstudie heeft inzicht gegeven in de meest belangrijke prestatiegebieden van waar wij ons als branche op willen respectievelijk zouden moeten gaan richten. Deze zijn: 1. Informatievoorziening, traceerbaarheid en automatisering 2. Personeel, arbeidsomstandigheden en welzijn 3. Nieuwe technieken en technologieën 4. Milieu 5. Energiebesparing en (duurzame) energiebronnen 6. (Voedsel)veiligheid 7. Kennismanagement, kennisborging en kennisoverdracht Verder is er een grondige analyse van de opgestelde energie-efficiency plannen uitgevoerd, wat een goed beeld heeft gegeven van het totale energieverbruik en het besparingspotentieel van de deelnemers. Totaal energieverbruik GJ/jaar ton/jaar Omschrijving Energiebesparing CO 2 - reductie Efficiency verbetering Zekere maatregelen GJ/jaar ton/jaar 7,0% Voorwaardelijke maatregelen GJ/jaar ton/jaar 5,5% Onzekere maatregelen GJ/jaar ton/jaar 4,3% De activiteiten van de branche zullen zich in eerste instantie richten op de maatregelen met het grootste besparingspotentieel in relatie tot de uitvoerbaarheid. De belangrijkste aandachtsgebieden zullen zijn: 1. (Regelingen) koel-/vriesinstallatie 2. Transmissieverliezen 3. Monitoring en energiezorg (good housekeeping) De minimale doelstelling van de branche is te kunnen voldoen aan de verplichtingen die deelname MJA3 met zich meebrengt. De wenselijke doelstelling is het maximale besparingspotentieel te benutten. Dit meerjarenplan geeft u daar meer inzicht in.

3 1 INLEIDING EN LEESWIJZER ACHTERGRONDEN SITUATIE AAN HET EINDE VAN MJA2, EVALUATIE MJP PERIODE EVALUATIE MJP PERIODE OMGEVING EN ACTOREN ONTWIKKELINGEN EN KANSEN RELEVANT VOOR ENERGIEBESPARING OMVANG EN VERDELING ENERGIEVERBRUIK & KOUDEMIDDELGEBRUIK ENERGIEVERBRUIK SECTOR VERDELING ELEKTRICITEITVERBRUIK VERDELING KOELLAST IN SECTOR VERDELING KOELLAST NAAR ACTIVITEIT KOUDEMIDDELEN POTENTIEEL KANSRIJKE OPTIES OP BASIS VAN AGGREGATIE VAN EEP S EN...INVENTARISATIESTUDIES INLEIDING PROCESEFFICIENCY DUURZAME ENERGIE KETENEFFICIENCY VOORSTUDIE EN ROUTEKAART SAMENVATTING DOELSTELLINGEN DOELSTELLINGEN VANUIT DE EEP S AANVULLENDE AMBITIE BRANCHE BEOOGDE ACTIVITEITEN EN RESULTATEN BESPARENDE MAATREGELEN INSPANNINGEN BRANCHEVERENIGING SPECIFIEKE VOORWAARDEN TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN BETROKKEN PARTIJEN TIJDSCHEMA & PROGRAMMA VAN UITVOERING INLEIDING GEPLANDE ACTIES VOOR DE PERIODE MONITORING INLEIDING PIJLER 1: PRODUCTIEPROCES PIJLER 2: KETENPROJECTEN PIJLER 3: DUURZAME ENERGIE RAPPORTAGE VERSCHIL MET EERDERE WIJZE VAN MONITOREN NEKOVRI MONITORINGPROJECT "METEN = WETEN" BIJLAGE 1: DEELNEMERS MJA BIJLAGE 2: OVERZICHT PROJECTEN NEKOVRI

4 1 INLEIDING EN LEESWIJZER Nekovri, de vereniging van Nederlandse Koel- en Vrieshuizen, neemt al lange tijd deel aan de Meerjaren Afspraken Energie, en met goed resultaat. In de periode 1998 t/m 2007 is een gemiddelde energie-efficiency verbetering gerealiseerd van 18,3%. Een mooi resultaat, maar de branche wil meer. Nekovri blijft daarom actief deelnemer aan de MeerJaren Afspraken, MJA3 inmiddels, en gaat de uitdaging aan om ook de daarin geformuleerde doelstelling van 30% energie-efficiency verbetering in 2020 ten opzichte van 2005 te realiseren. Om dit te kunnen bereiken is inspanning vereist van alle belanghebbenden, de branchevereniging, de individuele leden en de overheid. Alleen met een gezamenlijke inspanning kunnen we dit doel bereiken. Nekovri heeft er voor gekozen het MeerJarenPlan breder te trekken dan alleen MJA gerelateerde onderwerpen. Hiermee vormt het de leidraad voor het complete branchebeleid. Het plan zal dan ook jaarlijks worden geëvalueerd en bijgesteld/aangevuld waar nodig/wenselijk geacht. Voor de input zullen zowel het bestuur, de betrokken commissie als de individuele leden worden geconsulteerd. De MJA gerelateerde onderwerpen zullen echter wel nadrukkelijker worden uitgewerkt zodat deze passen in de beleidslijn van AgentschapNL. 2 ACHTERGRONDEN 2.1 Situatie aan het einde van MJA2, evaluatie MJP periode Het MJP voor de periode was zeer summier. De branche opereerde in het kader van de MJA nog op een ander niveau. Het begrip Meerjarenplan was nog nieuw. De laatste jaren heeft de branche echter forse stappen vooruit gezet en kan ook worden geconcludeerd dat de samenwerking met AgentschapNL, voorheen SenterNovem enorm is verbeterd. Beide partijen hebben elkaar beter leren kennen. Deze betere verstandhouding en het verbeterde inzicht in elkaars doelstellingen, wensen en eisen heeft geleid tot constructieve afspraken en ambitieuze projectplannen. Toch is het nodig de vorige versie van het meerjarenplan te evalueren, conclusies te formuleren en wellicht zaken opnieuw op te nemen in dit meerjarenplan voor de komende periode. 2.2 Evaluatie MJP periode De doelstelling van de branche vastgelegd in het vorige MJP was een besparing van 3,5%, met dien verstande dat, dit alleen haalbaar zou zijn wanneer er voldoende bedrijven zouden uitfaseren naar natuurlijke koudemiddelen. Onderstaand een overzicht van de behaalde resultaten gebaseerd op de resultaten brochures Meerjaren Afspraken Energie van AgentschapNL (toen nog SenterNovem). Tabel 1: Overzicht behaalde resultaten in het kader van energie-efficiency Jaar Omschrijving Resultaat 2005 Energie-efficiency verslechtering + 1,6% 2006 Energie-efficiency verbetering - 3,9% 2007 Energie-efficiency verbetering - 5,4% 2008 Energie-efficiency verslechtering + 0,5% Totaal - 7,2% Uit bovenstaande gegevens blijkt dat Nekovri de doelstellingen voor die periode ruimschoots heeft gehaald. Buiten de te realiseren energiebesparing waren in het meerjarenplan ook diverse acties/ambities/kansen gedefinieerd. Hieronder een overzicht: 2

5 Tabel 2: Overzicht behaalde resultaten gelet op genoemde kansen en ambities Categorie Omschrijving Resultaat Kans Creëren elektronische / geautomatiseerde koel- en vries encyclopedie. Een instrument met een bibliotheekstructuur waarin de gezamenlijke kennis aanwezig bij de branche en AgentschapNL op overzichtelijke, heldere en praktisch goed toepasbare wijze bijeen wordt gebracht. Actief betrokken bij totstandkoming van Koudecentraal. Digitalisering van Bouwwijzer/ Handboek Energie-efficiency Kans MINIREF: Terugdringen koudemiddel inhoud en energieverbruik installaties. Project afgerond, maar doelstellingen vooraf niet behaald door TNO Kans Kans Night Wind: Opwekken en opslaan van groene stroom. Definitieve projectplan, aanvangs- en einddatum zijn nog niet bekend. Doelstelling is aanvang gedurende 2006 Gedragsstudie branche: Onderzocht gaat worden welke zaken bepalend zijn voor het al dan niet investeren in nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld natuurlijke koudemiddelen. Heeft dit te maken met niet willen, of niet kunnen? Project afgerond, maar doelstellingen vooraf niet behaald door TNO Studie uitgevoerd ism bureau Rescon. Resultaten in workshop geëvalueerd. Kans Kans Ambitie Ambitie Ambitie Resultaten onderzoek naar onregelmatigheden / fluctuaties in het energieverbruik van installaties en de bijbehorende oplossingen kunnen direct worden ingezet ter terugdringing van het energieverbruik. Energiezorg, mits wordt gekozen voor een individuele / op maat aanpak. Het begeleiden / opvoeden van leden is belangrijker dan het opzetten van het systeem. De aanwezige kennis in de markt op overzichtelijke en heldere wijze over te brengen richting de betrokken branche(s) in de vorm van een praktisch toepasbare geautomatiseerde oplossing. Boven tafel te krijgen welke factoren bepalend zijn bij het maken van een beslissing over al dan niet investeren in innovatieve technieken. Voor wat betreft de belemmerende factoren zal worden onderzocht/overlegd hoe deze kunnen worden weggenomen. Het energiegebruik en daarmee de uitstoot schadelijke broeikasgassen zoveel mogelijk terug te dringen Uiteindelijk geresulteerd in een project gericht op het ontwikkelen van een nieuwe monitoringstool en systematiek Project koppeling maatregelen aan energiezorg Koudecentraal en digitalisering Bouwwijzer + handboek Energie-efficiency Gerealiseerd middels project ism Rescon Gerealiseerd zie tabel resultaten Nekovri heeft haar ambities nageleefd en kansen benut en op alle gebieden positieve resultaten geboekt. 2.3 Omgeving en actoren De koel- en vriessector is een dynamische omgeving. Omdat de koel- en vrieshuizen opereren als dienstverlener zijn zij marktvolgers. Veranderingen ingegeven door de markt, door wensen en eisen van klanten worden door hen vertaald naar passende dienstverlening. Deze veranderingen volgen elkaar in hoog tempo op, waardoor het continue zoeken naar verbetermogelijkheden, het ontwikkelen van kennis en met name ook het delen van die kennis van groot belang is voor de vooruitgang en kracht van de sector. Koel- en vrieshuizen hebben in de praktijk te maken met een groot aantal verschillende partijen waar zij rekening mee dienen te houden en even zoveel verschillende wensen en eisen waaraan zij moeten voldoen. 3

6 Onderstaand een beknopte grafische weergave van de belangrijkste actoren op hoofdlijnen: 2.4 Ontwikkelingen en kansen relevant voor energiebesparing Nekovri heeft door deelname aan de voorstudie een goed beeld gekregen welke aandachtgebieden voor de branche het meest relevant zijn en waar de grootste winst te behalen is. Deze aandachtsgebieden concentreren zich voor een groot deel op het besparen van energie en het beperken van de uitstoot van schadelijke broeikasgassen. Onder meer door: Optimalisatie van bestaande technieken, processen en procedures a. Verbetering en (door)ontwikkeling van bestaande monitoringssystematieken b. Verbetering en (door)ontwikkeling van energiezorg c. Beschikbaar maken, delen en, waar nodig, toelichten van bestaande kennis d. Nader onderzoeken (haalbaarheid en inzetbaarheid binnen de branche) van reeds op de markt zijnde, maar in de branche nog niet toegepaste, technieken e. Benchmarking, opzetten database f. Procesoptimalisatie gegevensuitwisseling tussen Nekovri en AgentschapNL. g. Overig. 4

7 3 OMVANG EN VERDELING ENERGIEVERBRUIK & KOUDEMIDDELGEBRUIK 3.1 Energieverbruik sector Het totale energieverbruik van de sector in 2008 is weergegeven in Tabel 3. Hieruit volgt dat het overgrote deel van de CO2-uitstoot in de sector wordt veroorzaakt door het elektriciteitverbruik. Het aardgas wordt hoofdzakelijk gebruikt voor kantoorverwarming en bij enkele bedrijven voor het opwekken van elektriciteit (via een WKK). Enkele bedrijven hebben geen gasaansluiting en verstoken propaan voor verwarming. Dit valt onder de post overige energiedragers. Deze uitsplitsing van de totale CO2-uiststoot in de sector is grafisch weergegeven in Figuur 1. In Figuur 2 is de CO2-uitstoot per bedrijf weergegeven. Hieruit volgt een gemiddelde uitstoot van ton CO2 per bedrijf per jaar. De kleinste energieverbruiker is verantwoordelijk voor een jaarlijkse CO2-uitstoot van 239 ton en de grootste verbruiker is verantwoordelijk voor ton CO2 per jaar. Tabel 3: Jaarlijks energieverbruik in de sector (2008) Energiedrager Ingekochte energie Primaire energie CO 2 uitstoot Relatief Elektriciteit kwh GJ ton 96,0% Aardgas Nm GJ ton 3,9% Overige GJ 159 ton 0,1% Totaal GJ ton 100,0% Figuur 1: Verdeling CO 2 -uitstoot koel- en vriessector (2008) Elektriciteit 96,0% Aardgas 3,9% Overige 0,1% Figuur 2: CO 2 -uitstoot per bedrijf (2008) CO2-uitstoot [ton/jaar] Uitstoot per bedrijf Gemiddelde uitstoot 5

8 3.2 Verdeling elektriciteitverbruik Uit de verdeling van het jaarlijkse energieverbruik van de sector volgt dat het merendeel van de energie in de vorm van elektriciteit wordt verbruikt. Het elektriciteitsverbruik kan worden uitgesplitst naar de verschillende verbruikers. Dit is opgesomd in Tabel 4. In Figuur 3 is deze verdeling grafisch weergegeven. Het overgrote deel van de elektriciteit wordt verbruikt door de koelcompressoren, namelijk 61%. De verdampers en condensors zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor bijna 22% van het verbruik. Tabel 4: Verdeling elektriciteitverbruik in sector (2008) Omschrijving Elektriciteitverbruik Relatief Koelcompressoren kwh 61,3% Verdampers en ventilatie kwh 14,0% Condensors kwh 7,9% Koudemiddel pompen kwh 1,8% Interne transportmiddelen kwh 2,2% Verlichting kwh 4,7% Overige verbruikers kwh 8,1% Totaal elektriciteitverbruik kwh 100,0% Figuur 3: Verdeling elektriciteitverbruik in sector (2008) verdampers 14,0% condensors 7,9% compressoren 61,3% overige 8,1% pompen 1,8% transport 2,2% verlichting 4,7% 3.3 Verdeling koellast in sector De koelinstallaties bij de koel- en vriesbedrijven worden gebruikt om warmte aan de producten en cellen te onttrekken. In Tabel 5 is de verdeling van de totale hoeveelheid opgewekte koude over de verschillende warmtebronnen opgesomd. Hieruit volgt dat het merendeel van de opgewekte koude wordt gebruikt om de verliezen door wanden en daken, de transmissieverliezen, te compenseren. De verdeling van de koellast is grafisch weergegeven in Figuur 4. Tabel 5: Verdeling koellast in sector (2008) Omschrijving Koellast Relatief Koellast product kwh 18,5% Verdampers kwh 15,8% Verlichting kwh 2,5% Deurverliezen kwh 10,6% Transmissie verliezen kwh 47,6% Overige warmtebronnen kwh 5,0% Totale koellast kwh 100,0% 6

9 Figuur 4: Verdeling koellast in sector (2008) overige 5,0% koellast product 18,5% transmissie verliezen 47,6% verdampers 15,8% verlichting 2,5% deurverliezen 10,6% 3.4 Verdeling koellast naar activiteit In de vorige paragraaf is de gemiddelde verdeling van de koellast in de hele sector weergegeven. De verdeling van de koellast is echter sterk afhankelijk van de activiteiten die worden verricht. In de sector koel- en vrieshuizen vinden hoofdzakelijk de volgende vier activiteiten plaats: 1. Vriesopslag 2. Invriezen 3. Koelopslag levend product, zoals fruit, bollen en dergelijke 4. Koelopslag overige producten Tabel 6 geeft een typische verdeling van de koellast weer. Deze verdeling bevat enige onnauwkeurigheid, omdat de meeste bedrijven meer dan één activiteit verrichten, maar geeft het verschil tussen de activiteiten goed weer. De verdeling van de koellast per activiteit is grafisch weergegeven in Figuur 5.. Tabel 6: Verdeling koellast per activiteit Omschrijving Vriesopslag Invriezen Koelopslag Koelopslag levend product overig Koellast product 2,3% 58,1% 22,5% 12,7% Verdampers 9,5% 16,3% 19,4% 7,9% Verlichting 2,5% 0,3% 0,2% 3,0% Deurverliezen 25,0% 0,7% 14,3% 15,4% Transmissie verliezen 60,7% 24,7% 43,5% 61,0% Totale koellast 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Vriesopslag Bij vriesopslag wordt het grootste deel van de koellast veroorzaakt door transmissieverliezen, ofwel warmteverliezen door gevels en daken. Deze verliezen zullen altijd aanwezig zijn, maar kunnen worden beperkt door gebruik te maken van goede isolatiematerialen en bouwmethoden. Tevens moet gestreefd worden naar een zo klein mogelijk gevel- en dakoppervlak en een hoge bezettingsgraad van de cellen. Dit kan bereikt worden met vierkante celvormen en hoogbouw. Door een goede keuze van de gevel- en dakbedekking kan warmte-inbreng door zoninstraling worden beperkt. 7

10 Naast transmissieverliezen vertegenwoordigen deurverliezen ook een groot aandeel van de koellast in een vriescel. Deurverliezen zorgen voor inbreng van warmte en vocht in vriescellen. Het vocht zorgt voor rijpvorming op de verdampers waardoor periodieke ontdooiing noodzakelijk is. Er moet gestreefd worden naar zo min mogelijk deurverliezen. Dit kan in eerste instantie door het aantal deurbewegingen en de openingstijd tot een minimum te beperken. Vervolgens moet er voor gezorgd worden dat de deuropening zo klein mogelijk is. Idealiter is de deuropening even groot als de grootste pallet die wordt in- en uitgeslagen. Er zijn tevens een aantal mogelijkheden om de deurverliezen verder te reduceren zoals het gebruik van strokengordijnen, luchtgordijnen en in- en uitvoersluizen. Aanvullend kan de ruimte die grenst aan de vriescel worden gekoeld en/of ontvochtigd om de deurverliezen tot een minimum te beperken. Figuur 5: Verdeling koellast per activiteit Vriesopslag Invriezen Koelopslag levend product Koelopslag overige producten koellast product verdampers verlichting deurverliezen transmissie verliezen Invriezen Bij invriezen veroorzaakt de productwarmte het grootste deel van de koellast. Aangezien het onttrekken van warmte aan een product het doel van invriezen is, kan hier weinig aan worden veranderd. De ventilatoren vormen bij invriezen echter ook een grote post in de koellast. Dit aandeel kan op een aantal manieren worden verkleind. Door meer inzicht te verkrijgen in het invriesproces kan het invriestraject tijdig worden gestopt. Hierdoor wordt voorkomen dat een invriestunnel onnodig in bedrijf is. Tevens kan de verdampertemperatuur (en daarmee de luchttemperatuur) continu worden afgestemd op de producttemperatuur. Hierdoor kan de koelinstallatie efficiënter draaien. Ook kan de hoeveelheid luchtverplaatsing worden aangepast gedurende het invriestraject door middel van toerengeregelde ventilatoren of het aan- en uitschakelen van ventilatoren. Door het toepassen van efficiënte ventilatoren kan een aanvullende energiebesparing worden gerealiseerd. Koelopslag levend product Bij de koelopslag van levende producten vormen de transmissieverliezen een groot aandeel van de koellast. Hierbij geldt, net als bij vriesopslag, dat deze zeer afhankelijk zijn van de toegepaste bouwmaterialen en - methoden. Een andere belangrijke warmtebron wordt echter gevormd door de verdamperventilatoren. Bij de opslag van levende producten draaien de ventilatoren veelal continu om een goede temperatuurverdeling in de cellen te behouden. Door de hoeveelheid luchtrecirculatie te beperken tot wat minimaal noodzakelijk is kan een grote besparing worden gerealiseerd. Dit is mogelijk door ventilatoren te voorzien van toerenregeling of ventilatoren intermitterend te schakelen. Aanvullende besparing is mogelijk door efficiënte ventilatoren toe te passen. Levende producten vormen ethyleen. Omdat een te hoge concentratie ethyleen schade aan de producten kan toebrengen worden cellen veelal uitgerust met afzuiging. Hierbij wordt gekoelde cellucht afgezogen, waardoor warmere vochtige lucht in de cellen stroomt. Afzuiging dient tot een minimum te worden beperkt. Dit is mogelijk door de afzuiging actief te regelen op de aanwezigheid van ethyleen. Koelopslag overige producten Bij koelopslag van niet-levende producten zijn de eerder genoemde aandachtpunten met betrekking tot het beperken van transmissieverliezen, deurverliezen en ventilatorenergie van belang. 8

11 3.5 Koudemiddelen In het kader van de uitfasering van HCFK's (R22) is geïnventariseerd bij hoeveel bedrijven HCFK's worden gebruikt. Hierbij zijn de bedrijven onderverdeeld in vier groepen: 1. Alles HCFK's Alle koelinstallaties bij het bedrijf werken met HCFK's als koudemiddel 2. Redelijk veel HCFK's Een groot deel van de koelinstallaties bij het bedrijf werken met HCFK's als koudemiddel. Er zijn echter ook installaties aanwezig die met HFK's of natuurlijke koudemiddelen werken. 3. Heel weinig HCFK's Het merendeel van de koelinstallaties bij het bedrijf werken met HFK's of natuurlijke koudemiddelen. Er zijn echter ook installaties aanwezig die met HCFK's als koudemiddel werken. 4. Geen HCFK's Alle installaties bij het bedrijf werken met HFK's of natuurlijke koudemiddelen. In Tabel 7 en Figuur 6 is een overzicht van het gebruik van HCFK's bij de bedrijven weergegeven. Hieruit volgt dat bij ruim 50% van de bedrijven een grote hoeveelheid van de installaties HCFK's bevat. Tabel 7: Aantal bedrijven met HCFK's Omschrijving Aantal Relatief bedrijven Alle installaties met HCFK's 16 19,5% Redelijk veel installaties met HCFK's 28 34,1% Heel weinig installaties met HCFK's 9 11,0% Geen gebruik van HCFK's 29 35,4% Totaal ,0% Daarnaast is een overzicht opgesteld van alle toegepaste koudemiddelen. Hierbij is de verdeling niet naar aantal installaties, maar naar grootte van de installaties gemaakt. Dit overzicht is weergegeven in Tabel 88 en Figuur 7. Hieruit volgt dat ongeveer 34% van de koude wordt opgewekt met behulp van HCFK's. Bijna 40% van de koude in de sector wordt opgewekt met behulp van natuurlijke koudemiddelen. Tabel 8: Toegepaste koudemiddelen Groep Koudemiddel Relatief koudemiddel Relatief groep HCFK's R22 34,0% 34,0% HFK's R134a 2,7% R404a 5,3% R407c 3,0% R507a 16,5% 27,4% Natuurlijke NH 3 27,8% 38,6% koudemiddelen NH 3 /CO 2 10,8% Totaal 100,0% 9

12 Figuur 6: Aantal bedrijven met HCFK's Alles HCFK's 20% Geen HCFK's 35% Redelijk veel 34% Heel weinig 11% Figuur 7: Toepassing van koudemiddelen, gewogen naar installatiegrootte R22 34% NH3 28% R507a 16% R407c 3% R404a 5% R134a 3% NH3/CO2 11% 10

13 4 POTENTIEEL KANSRIJKE OPTIES OP BASIS VAN AGGREGATIE VAN EEP S EN INVENTARISATIESTUDIES 4.1 Inleiding Het exact kwantificeren van de doelstellingen is niet altijd gemakkelijk. Er zijn veel externe factoren om rekening mee te houden, welke niet altijd te voorspellen danwel te beïnvloeden zijn. Toch is het nodig de doelstellingen te verbinden aan een gekwantificeerd doel. Dit maakt het concreet, tastbaar en meetbaar. 4.2 Procesefficiency Gelet op de interne processen binnen koel/ en vrieshuizen is op diverse gebieden nog winst te behalen. Belangrijkste peilers in het kader van procesefficiency zijn: Toegepaste regeling koel- vriesinstallatie. Invries en ontdooiproces Beheersing luchtstromen Optimalisatie interne logistiek Monitoring en energiezorg 4.3 Duurzame energie Nekovri onderzoekt de mogelijkheden van het toepassen van duurzame energie. Gedurende de periode 2009/2010 heeft Nekovri nadrukkelijk onderzocht wat de mogelijkheden zijn voor de toepassing van zowel wind- als zonne-energie. Nekovri heeft onderzocht wat de mogelijkheden zijn om te participeren in een windmolenpark. Op dit moment is dat niet haalbaar. Zonne-energie/PV-systemen lijkt een meer reële optie. Nekovri heeft een onderzoek gedaan en een business case ontwikkeld. Hieruit blijkt dat zonne-energie, in de nabije toekomst, een zeer reële mogelijkheid is. De koelen vrieshuizen beschikken over forse dakoppervlakten die zij optimaal zouden kunnen benutten voor het plaatsen van zonnepanelen. De resultaten van de studie zijn op te vragen via het secretariaat van Nekovri en/of via AgentschapNL. Duurzame energie blijft de komende jaren een actief onderwerp op de brancheagenda. Wanneer er (nieuwe) mogelijkheden zijn, zal Nekovri deze actief onderzoeken en uitdragen richting haar leden. 4.4 Ketenefficiency Op het gebied van ketenefficiency heeft de branche tot op heden weinig activiteiten ondernomen. Op het laatste Nekovri-congres is echter nadrukkelijk gesproken over de voordelen van samenwerken en clustering. Ketenprojecten zijn wel degelijk kansrijk. Op dit moment liggen er geen concrete projectvoorstellen op het gebied van ketenefficiency, maar Nekovri wil in samenwerking met AgentschapNL nadenken over en werken aan de mogelijkheden hiervan. Bijvoorbeeld door het organiseren van een moderatorsessie. 4.5 Voorstudie en routekaart Voorstudie Nekovri heeft enthousiast deelgenomen aan het traject Voorstudie. Dit was een uitgelezen kans om gezamenlijk te komen tot meer inzicht in de branche, de kansen en bedreigingen die op ons af komen, de positionering nu en in de toekomst en het creëren van draagvlak om die doelen te bereiken. Met ondersteuning van Atos Consulting en Agentschap NL is een rapport opgesteld, wat samen met de uitkomsten van de Energie-Efficiency Plannen de basis vormt voor dit Meerjarenplan. Routekaart In de afrondende fase van de voorstudie heeft Nekovri nagedacht en gediscussieerd over het opstellen van een routekaart. Gelet op de aard en samenstelling van de branche (als dienstverleners zijn de leden met name marktvolgers) kunnen zij vrijwel niet, of slechts in zeer beperkte mate invloed uitoefenen op de marktontwikkelingen. Ook het verwachtingspatroon richting de leden en de inspanning die van hen gevraagd wordt in een regulier routekaarttraject leek Nekovri niet reëel. 11

14 Derhalve heeft Nekovri besloten wel een routekaart/meerjarenplan op te stellen, volgend uit de voorstudie, maar daar op eigen wijze, middels dit meerjarenplan, invulling aan te geven. Nekovri heeft vanuit de voorstudie zeven prestatiegebieden aangewezen waarop zij zich de komende jaren wil concentreren om haar goede concurrentiepositie te behouden: 1. Informatievoorziening, traceerbaarheid en automatisering 2. Personeel, arbeidsomstandigheden en welzijn 3. Nieuwe technieken en technologieën 4. Milieu 5. Energiebesparing en (duurzame) energiebronnen 6. (Voedsel)veiligheid 7. Kennismanagement, kennisborging en kennisoverdracht 1. Informatievoorziening, traceerbaarheid en automatisering Digitalisering van systemen en documenten wordt steeds belangrijker. Niet alleen intern binnen de bedrijven zelf, maar ook extern in communicatie naar klanten, keurende, certificerende en controlerende instanties. De toenemende mondialisering maakt ook dat digitalisering steeds meer noodzaak wordt. 2. Personeel, arbeidsomstandigheden en welzijn Nekovri heeft geen overkoepelende, eenduidige CAO. Door de grote diversiteit tussen de (activiteiten van de) bedrijven is dit geen reële optie gebleken. Toch wil Nekovri iets voor haar leden en hun werknemers, zodat bepaalde voorwaarden, standaarden, rechten en plichten voor eenieder toegankelijk en duidelijk zijn. 3. Nieuwe technieken en technologieën De branche is continu in beweging. Klanten, markten, processen, beschikbare technieken, al deze zaken veranderen snel. Soms vormen de ontwikkelingen obstakels, voor ons als marktvolgers, maar bovenal komen er kansen uit naar voren, welke de branche zo goed mogelijk moet zien te benutten. 4. Milieu Milieu, duurzaam ondernemen neemt een steeds belangrijker plaats in in onze maatschappij. Ook de branche is zich daarvan bewust en probeert hier op verantwoorde wijze mee om te gaan. 5. Energiebesparing en (duurzame) energiebronnen Wellicht één van de belangrijkste onderwerpen, zeker in het kader van MJA. Veel van de overige onderwerpen hebben uiteindelijk als doel om te komen tot een toename van het gebruik van duurzame energiebronnen en een afname van het totale (relatieve) energieverbruik. 6. (Voedsel)veiligheid Het merendeel van de producten die in koel- en vrieshuizen worden behandeld zijn bedoeld voor humane consumptie. Hierdoor is voedselveiligheid altijd één van de belangrijkste voorwaarden waaraan men binnen de branche moet voldoen. 7. Kennismanagement, kennisborging en kennisoverdracht Er is zeer veel kennis beschikbaar over tal van onderwerpen welke van belang zijn voor de branche. Echter de kennis is erg versnipperd en niet altijd voor iedereen (eenvoudig) toegankelijk. Nekovri is van mening dat deze kennis beter en vrij toegankelijk moet worden voor alle belanghebbenden. In het project Koudecentraal is dit de hoofddoelstelling. Nekovri wil hier een voortrekkersrol in gaan spelen, daar zij als eindgebruiker direct of indirect te maken heeft met vrijwel alle partijen en geen last heeft van tegenstrijdige belangen. 12

15 5 SAMENVATTING DOELSTELLINGEN 5.1 Doelstellingen vanuit de EEP s Onderstaande tabel geeft een overzicht van het besparingspotentieel in energieverbruik en CO2 uitstoot van de zekere, voorwaardelijke en onzekere maatregelen voortkomende uit de analyse van de Energieefficiencyplannen. Tabel 9: Energiebesparingspotentieel op basis van maatregelen uit de EEP's Categorie Zekere Voorwaardelijke Onzekere Totaal maatregelen maatregelen maatregelen maatregelen Vermeden CO2 uitstoot (ton) energie % energie % energie % energie % zeker voorw. onzeker totaal GJ/jaar GJ/jaar GJ/jaar GJ/jaar PE Regeling ,2% ,4% ,7% ,3% Verdampers 0 0,0% ,7% ,2% ,9% Energiezorg en good housekeeping ,1% 0 0,0% ,0% ,2% Uitfasering ,7% ,3% ,1% ,0% Ontdooien ,2% ,0% ,6% ,9% Compressoren ,1% ,2% ,3% ,6% Condensors ,4% ,2% ,1% ,6% Restwarmte benutting ,2% ,2% 454 0,0% ,4% Verlichting ,1% ,1% ,2% ,4% Koelinstallatie 179 0,0% ,1% ,0% ,2% Transportmiddelen ,1% 0 0,0% 222 0,0% ,1% Deuren ,1% 0 0,0% 0 0,0% ,1% Isolatie 312 0,0% 0 0,0% ,1% ,1% Totaal PE ,1% ,0% ,5% ,6% DE Duurzame energie (DE) ,4% 0 0,0% ,1% ,6% KE Ketenefficiency (KE) 0 0,0% ,1% ,6% ,7% Overige ,5% ,4% ,1% ,9% Totaal ,0% ,5% ,3% ,8% Aanvullende ambitie branche Missie en Visie Missie De vereniging van Nederlandse koel- en vrieshuizen wil nu en in de toekomst zo optimaal mogelijk bijdragen aan de logistieke dienstverlening ten behoeve van temperatuurgevoelige producten voor onze klanten en voor alle consumenten waar ook ter wereld. Visie De vereniging van Nederlandse koel- en vrieshuizen wil dit bereiken door op een maatschappelijk verantwoorde wijze nieuwe technologieën, arbeid en middelen toe te passen en flexibiliteit en kwaliteit te realiseren ten einde de supply chain te optimaliseren. 13

16 Stimuleren uitvoering van en voorlichting MJA3 De branche zal/moet de leden nadrukkelijker betrekken bij de ontwikkelingen binnen de MJA. De input van de leden zal een belangrijk thema worden om zodoende te zorgen voor voldoende draagkracht. Leden moeten zichzelf herkennen in de doelstellingen en projecten welke zullen worden uitgevoerd in het kader van MJA3. Bij het opstellen van projectplannen moet vooraf goed worden nagedacht over enerzijds de meerwaarde voor de bedrijven in de sector (vraaggericht) en anderzijds op welke wijze draagvlak kan worden gewaarborgd. Deze twee onderwerpen zullen in ieder projectplan moeten worden beschreven en onderbouwd Onderstaand een overzicht van de diverse projecten en initiatieven waarmee Nekovri reeds bezig is: Nr. Project Omschrijving Resultaat 1 Ondersteuning leden bij uitfasering HCFK s Nekovri gaat haar leden welke nog beschikken over HCFK s begeleiden bij de uitfasering. Dit gebeurt ism een externe adviesbureau. Nekovri wil haar leden stimuleren de keuze voor natuurlijke koudemiddelen te maken en waar mogelijk versneld over te gaan tot uitfasering. Hierbij zal nadrukkelijk worden gekeken naar het total cost of ownership van een installatie, maw de voordelen op de middellange tot lange termijn. Nekovri verwacht middels dit project meer leden te kunnen overtuigen van een keuze voor natuurlijke koudemiddelen, wat zowel gelet op energieverbruik als uitstoot CO2 een forse winst betekent. Nekovri verwacht 10 leden extra te kunnen overtuigen van een keuze voor natuurlijke koudemiddelen. 2 Uitvoeren warmtescans Uit de analyse van de EEP s is gekomen dat het energieverbruik (-verlies) door deur- en transmissieverliezen erg hoog is. Nekovri wil door het uitvoeren van warmtescans in beeld krijgen wat de oorzaken zijn. Hierbij wordt gekeken naar Energiezorg/good housekeeping (bijv. deurbeleid), de schil van het gebouw (isolatiepanelen, naden en kieren) en de installatie. Een goed overzicht van de probleemgebieden gelet op transmissie verliezen op basis waarvan een gericht plan van aanpak kan worden opgesteld. Doelstelling komende 4 jaar terugdringen transmissieverliezen met 20% 3 Ontwikkeling monitoring tool Ontwikkeling van een uitgebreide, praktisch goed toepasbare en voor alle leden bereikbare monitoring tool. De tool moet bedrijven en de branche beter inzicht verschaffen in de bedrijfsprocessen en output leveren op basis waarvan zowel de ondernemers als de branche kan sturen. Veel bedrijven bepalen hun processen op basis van eigen ervaringen, inschattingen of informatie van bijvoorbeeld hun installateur. In veel gevallen is er nergens een onderbouwing of bewijs te vinden dat dit correct is. De verwachting is dat hier veel besparing te realiseren is. De tool maakt gebruik van een flexibel draadloos netwerk en draadloze sensoren, waardoor het relatief goedkoop en snel te realiseren is en makkelijk kan worden uitgebreid. Monitoring tool beschikbaar voor alle leden, maar niet specifiek alleen bruikbaar binnen de koel- en vriesbranche. Een instrument dat ondernemers de informatie levert die zij nodig hebben om hun bedrijf beter aan te kunnen sturen en processen te kunnen optimaliseren. 4 Ontwikkeling lange termijn visie Nekovri Nekovri heeft een interne werkgroep, de Nekovri Denktank. Zij zullen zich gaan richten op de ontwikkeling van een lange termijn visie waarbij met name zal worden gekeken naar de veranderende markten op lokaal, nationaal en internationaal niveau. Wat heeft dat voor invloed op de koel- en vriesbranche? Een rapport waarin Nekovri haar lange termijn visie op de koel- en vriesmarkt geeft. Hierin zullen diverse scenario s worden bekeken en ontwikkeld, gekoppeld aan een strategische actieplan 14

17 5 Ketenprojecten Uit de diverse projecten die nu lopen verwacht Nekovri een beter beeld te krijgen van besparingsmogelijkheden in de keten. Ondanks het feit dat de leden van Nekovri als dienstverleners met name marktvolgend zijn wil de branchevereniging toch haar leden bewegen meer aandacht te schenken aan ketenoptimalisatie. Het is echter op dit moment te vroeg om concrete acties te benoemen Doelstelling is dat Nekovri gedurende deze MJA periode ( ) een beter inzicht krijgt in de mogelijkheden van ketenoptimalisatie en minimaal 2 ketenprojecten ontwikkeld en op te starten 6 Flexiquest Nekovri is in gesprek met TNO voor wat betreft een mogelijke deelname aan het project Flexiquest. Dit project is erop gericht te onderzoeken op welke wijze, in de toekomst zo optimaal mogelijk kan worden omgegaan met de veranderende energiemarkt. Deze zal verschuiven van vraaggericht naar aanbodgericht gelet op het steeds grotere aandeel duurzame energie. Omdat de productie van duurzame energie niet of nauwelijks te voorspellen is zal er een grotere vraag komen naar op- en afschakelbaar vermogen om onbalans op het energienetwerk te voorkomen. Project moet nog van start gaan. Momenteel in oriënterende fase. Definitieve documenten met beschrijving van doelstellingen is nog niet gereed 7 Organiseren themabijeenkomsten Nekovri organiseert diverse themabijeenkomsten per jaar voor haar leden om kennis over te dragen danwel te ontwikkelen. Deze bijeenkomsten zijn gekoppeld aan de diverse projecten, of passen binnen de beleidsdoelstellingen. (tot op heden) gepland voor 2011: Kennis overdragen, kennis delen en kennis ontwikkelen voor en door de leden. 1. (overdracht) familiebedrijf 2. Uitfasering HCFK s 3. Thermoanalyse 4. Ondersteuning energie (invullen E-MJV, meetdata en factuurcontrole) 5. Ontwikkeling kostencalculatie tool 6. Benchmarken 7. Personeel en organisatie 8. Automatisering 8 Koudecentraal Nekovri heeft zitting in de projectgroep van Koudecentraal. Samen met diverse andere belanghebbenden organisaties in de koudeketen (SOK, NVKL, TNO, WUR, KNVvK, TVVL etc) worden diversen initiatieven ontplooid gericht op onderzoek, kennisbundeling en kennisverspreiding, toepassing van nieuwe technieken etc. Een centraal punt ( resp. een centrale databank met informatie voor alle typen gebruikers binnen de koudeketen. Ontwikkeling van nieuwe technieken (bijv. installatie met CO2 hydraatslurry) Verbeteren imago koeltechniek (enthousiasmeren studenten voor toekomst in deze sector) Ontwikkelen / verbeteren opleidingen op het gebied van koeltechniek. 15

18 9 Update bouwwijzer fase 2 Na de update en digitalisering van het handboek energie-efficiency (zie Koudewiki op ) wil Nekovri nu ook haar bouwwijzer updaten en digitaliseren. De bouwwijzer ondersteunt bedrijven voor en tijdens de bouwfase (ook uitbouw of verbouw) en helpt hen de juiste keuzes te maken. Doelstelling is het stimuleren van klimaatvriendelijke en energieefficiënte oplossingen. Een vernieuwde, digitale en dynamische versie van de bouwwijzer, gericht op kwaliteit, energieefficiency en duurzaam ondernemen. 10 Ontwikkeling benchmark tool Nekovri is in samenwerking met haar Europese (en zelfs mondiale) zusterorganisaties bezig een benchmark tool te ontwikkelen. Hiermee wil Nekovri meer inzicht krijgen in de ontwikkelingen, maar ook problemen in de markt (bij haar leden) zodat zij hen nog gerichter kan ondersteunen. Benchmark tool. Bovenstaande tabel geeft meer inzicht in de diverse projecten die lopen in het kader van energiebesparing, vermindering uitstoot schadelijke broeikasgassen, kennisontwikkeling en kennisoverdracht. Andere projecten welke niet MJA zijn gerelateerd zijn hier niet genoemd. Nekovri beoogd (onder meer) met bovenstaande activiteiten de energie-efficiency verbetering van haar leden te vergroten. Nekovri wil haar leden voorzien van de juiste kennis en instrumenten op basis waarvan zij dit kunnen realiseren. In bovenstaande tabel zijn echter geen concrete (cijfermatige) doelstellingen genoemd. Het is erg moeilijk uitspraken te doen over de mogelijke opbrengsten van de diverse projecten / trajecten. In bijlage twee vind u een uitgebreidere overzicht van de diverse projecten. Nekovri heeft als doelstelling een goede interne database te ontwikkelen (onder meer door de projecten monitoring en de ontwikkeling van de benchmark tool) zodat zij in staat is zelf analyses te kunnen uitvoeren en beter te kunnen meten en te voorspellen wat de resultaten van de inspanningen van de branche zijn. Op dit moment is dat echter nog niet mogelijk en heeft het noemen van getallen/percentages geen enkele meerwaarde, omdat het dan een niet onderbouwde voorspelling betreft, maar zuiver een eerste inschatting. Nekovri kiest er voor om de behaalde resultaten achteraf te verwerken en daarmee de doelstelling naar de toekomst toe eventueel bij te stellen. Doelstellingen moeten haalbaar en meetbaar zijn en daarvan is op dit moment nog geen (te weinig) sprake. Nekovri heeft zich middels deelname aan de MJA3 gecommitteerd zich in te zetten om te voldoen aan de doelstellingen gesteld in de MJA3. Nekovri zal dan ook alles in werk stellen om die doelstellingen te realiseren en waar mogelijk te overtreffen, daarop mag de branche worden afgerekend. In dat kader zal Nekovri ook een toekomstvisie 2020 gaan ontwikkelen. Dit Meerjarenplan kan worden beschouwd als de tactische, korte tot middellange termijn visie van de branche. De Toekomstvisie 2020 zal de strategische visie resp. het strategisch beleid van de branche gaan weergeven. Deze visie zal in 2012 worden ontwikkeld. 16

19 6 BEOOGDE ACTIVITEITEN EN RESULTATEN 6.1 Besparende maatregelen Geplande zekere maatregelen Geplande voorwaardelijke maatregelen Onzekere maatregelen In de Energie- efficiency plannen zijn door de bedrijven energie besparende maatregelen gedefinieerd verdeeld over drie categorieën: zekere-, voorwaardelijke- en onzekere maatregelen. In Tabel 10 zijn de besparingen uit elk van deze categorieën van 82 bedrijven opgesomd. Tabel 10: Energie besparende maatregelen sector Omschrijving Energiebesparing CO 2 -reductie Efficiency verbetering Zekere maatregelen GJ/jaar ton/jaar 7,0% Voorwaardelijke maatregelen GJ/jaar ton/jaar 5,5% Onzekere maatregelen GJ/jaar ton/jaar 4,3% Totaal energieverbruik GJ/jaar ton/jaar De ambitie van minimaal 8% energiebesparing uit zekere en voorwaardelijke maatregelen in de sector wordt ruimschoots behaald. De maatregelen zijn onder te verdelen in een aantal categorieën. In Tabel 11 zijn de besparingen per categorie opgesomd. Hierbij is tevens een verdeling gemaakt in zekere, voorwaardelijke en onzekere maatregelen. De tabel toont het aantal maatregelen en de besparing op primaire energie die met de maatregelen kan worden gerealiseerd. Figuur 8: Energie besparende maatregelen t.o.v. totaal verbruik Zeker 6,6% Voorwaardelijk 5,2% 84,1% Onzeker 4,0% 17

20 Tabel11: Maatregelen per categorie Categorie Zekere maatregelen Voorwaardelijke maatregelen Onzekere maatregelen Totaal maatregelen aantal energie aantal energie aantal energie aantal energie # GJ/jaar # GJ/jaar # GJ/jaar # GJ/jaar Regeling Duurzame energie Verdampers Energiezorg en good housekeeping Uitfasering Ontdooien Ketenefficiency Compressoren Condensors Restwarmte benutting Verlichting Koelinstallatie Transportmiddelen Deuren Isolatie Overige Totaal De categorieën met een besparingspotentieel groter dan GJ per jaar en/of 25 of meer maatregelen worden hieronder nader toegelicht. Regeling Tabel 11 laat zien dat de grootste besparing te realiseren is met maatregelen die gerelateerd zijn aan de regeling van de koelinstallatie. Deze categorie is verder uitgesplitst in Tabel12. Tabel 12: Maatregelen m.b.t. regelingen Categorie Zekere maatregelen Voorwaardelijke maatregelen Onzekere maatregelen Totaal maatregelen aantal energie aantal energie aantal energie aantal Energie # GJ/jaar # GJ/jaar # GJ/jaar # GJ/jaar Regeling algemeen Regeling condensors Regeling verdampers Regeling compressoren Regeling ontdooien Totaal Regeling algemeen Een groot aantal koelinstallaties is voorzien van verouderde besturingssystemen met beperkte mogelijkheden. Door de besturingssystemen te vernieuwen en eventueel te voorzien van monitoringssystemen zijn grote besparingen mogelijk. Regeling condensors In veel gevallen kan de regeling van condensors worden verbeterd. Hierbij kan bijvoorbeeld een weersafhankelijke condensordruk regeling er voor zorgen dat het totale opgenomen vermogen van condensors en compressoren wordt geminimaliseerd. 18

21 Regeling verdampers In veel gevallen kan de regeling van verdampers worden verbeterd zodat verdamperventilatoren minder draaiuren maken en minder energie verbruiken. Regeling compressoren Veel koelinstallaties bevatten meerdere compressoren. Vaak zijn energiebesparingen haalbaar door de opschakelvolgorde van de compressoren te verbeteren. Er moet naar gestreefd worden om bij elke willekeurige situatie de meest efficiënte combinatie van compressoren in te zetten. Daarnaast zijn besparingen mogelijk door het toepassen van toerenregeling en de juiste keuze van verdamper- en condensordrukken. Regeling ontdooien Voornamelijk bij heetgas ontdooien zijn verbeteringen in de ontdooiregeling mogelijk. Tijdens heetgas ontdooiing draait een koelinstallatie vaak op een hoge condensatiedruk die voor extra energieverbruik zorgt. Door de totale ontdooitijd tot een minimum te beperken kan dit verbruik worden gereduceerd. Duurzame energie Grote besparingen op primair energieverbruik en CO 2 -uitstoot van de sector zijn mogelijk door gebruik te maken van duurzame energie. In de EEP's zijn de besparingen behorend bij deze maatregel vaak als "nader te bepalen" opgegeven. Het werkelijke besparingspotentieel is dus veel groter dan in Tabel 11 is weergegeven. Het betreft echter nagenoeg alleen onzekere maatregelen. Nekovri heeft reeds onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om als branche collectief duurzame energie op te wekken of te participeren in projecten m.b.t. de opwekking van duurzame energie. Verdampers Verdamperventilatoren zijn verantwoordelijk voor een groot deel van het energieverbruik. In veel gevallen kan energie worden bespaard door efficiënte ventilatoren toe te passen. Energiezorg en good housekeeping Voor elk bedrijf geldt dat het invoeren van een energiezorgsysteem bijdraagt aan inzicht en bewustwording met betrekking tot energieverbruik. Dit resulteert vaak direct dan wel indirect tot energiebesparing. Daarnaast is - met name bij grote bedrijven - veel besparing te realiseren door niet alleen de verantwoordelijke voor energiezorg, maar het hele personeelsbestand energiebewust te maken en te houden. Uitfasering Een groot deel van de koel- en vriesbedrijven maakt momenteel gebruik van HCFK-houdende koelinstallaties. In verband met de uitfasering van HCFK's moeten deze installaties worden omgebouwd of vervangen. Bij het ombouwen of vervangen van een installatie kan door het kiezen van een energetisch efficiënte oplossing een grote energiebesparing worden gerealiseerd. In de EEP's zijn de besparingen behorend bij deze maatregel vaak als "nader te bepalen" opgegeven. Het werkelijke besparingspotentieel is dus veel groter dan in Tabel 11 is weergegeven. Ontdooien Diverse bedrijven ontdooien hun verdamperblokken met behulp van elektrische verwarmingslinten. Deze linten hebben over het algemeen een groot vermogen en verbruiken veel elektriciteit. Aangezien veel restwarmte in de persgassen van de koelcompressoren aanwezig is, is het efficiënter om deze restwarmte te benutten voor het ontdooien van de verdamperblokken. Deze manier van ontdooien wordt ook wel heetgas ontdooiing genoemd. Vanwege het benodigde leidingwerk voor de hete persgassen en de hogere drukken waartegen de verdamperblokken bestand moeten, zijn is het toepassen van heetgas ontdooiing vaak alleen interessant bij nieuwbouw of vervanging van de verdamperblokken. Tijdens het ontdooien wordt veel warmte in de cellen gebracht. Deze warmte-inbreng kan worden gereduceerd door het toepassen van ontdooikleppenof sokken die de luchtstroom door de verdampers beperken. Compressoren De compressoren worden aangedreven door elektromotoren. Deze motoren zijn verkrijgbaar in diverse rendementsklassen. Door een motor met een hoog rendement toe te passen kan veel energie worden bespaard. Echter in verband met de hoge investeringskosten is dit vaak alleen interessant bij vervanging of nieuwbouw. 19

22 Condensors Door pluisjes en andere verontreinigingen in de lucht zijn condensors vaak vervuild. Hierdoor wordt de doorstroming van lucht beperkt en neemt het vermogen van de condensor af. Goed onderhoud, zoals periodieke reiniging van de condensors, zorgt voor behoud van de condensorcapaciteit. Daarnaast zijn er veel installaties die voorzien zijn van een relatief kleine condensorcapaciteit. Een te kleine capaciteit zorgt voor hoge condensatiedrukken gedurende het hele jaar. Hoge condensatiedrukken hebben een hoog energieverbruik van de compressoren tot gevolg. Door de condensorcapaciteit te vergroten (bijplaatsen van condensors) kan het totale energieverbruik worden gereduceerd. Verlichting Met name in koel- en vriescellen is het van belang om het energieverbruik voor verlichting te beperken. De verlichting verbruikt namelijk niet alleen elektriciteit, maar brengt ook warmte in de cellen die vervolgens moet worden weg gekoeld. Er zijn veel ontwikkelingen op het gebied van verlichting. Bij de keuze van verlichting moet niet alleen naar de besparing op energie worden gekeken, het is ook van belang dat er voldoende verlichting aanwezig is op de juiste plaats. Daarnaast zijn er in veel bedrijven ruimtes te vinden waar weinig activiteit is, maar waar de verlichting vaak is ingeschakeld. Hier kunnen bewegingsmelders ervoor zorgen dat de verlichting niet onnodig brandt. 6.2 Inspanningen branchevereniging Nekovri wil zich als branchevereniging optimaal inzetten om de beoogde resultaten te verwezenlijken. Tegelijkertijd realiseert de branchevereniging zich, dat gelet op de aard, omvang en werkzaamheden van de bedrijven binnen de branche, Nekovri als overkoepelend orgaan hierin samen met AgentschapNL een belangrijke, zo niet bepalende rol moet spelen. In het kader van het verwezenlijken van de doelstelling van dit Meerjarenplan zullen de taken van Nekovri als branchevereniging bestaan uit: 1. Opstellen en doorontwikkelen Meerjarenplan 2. Procesbegeleiding en projectmanagement Meerjarenplan 3. Communicatie richting betrokken partijen 4. Creëren draagvlak voor MJA algemeen, het Meerjarenplan en de deelprojecten hieruit volgend 5. Marktonderzoeken, op de hoogte blijven van en zoeken naar nieuwe kansrijke ontwikkelingen 6. Vertalen ontwikkeling naar concrete studies en/of projecten 7. Projectmanagement (deel)projecten 8. Ontwikkeling, gegevensinvoer en verder uitbouwen gegevensdatabase Nekovri 9. Overig 7 SPECIFIEKE VOORWAARDEN Nekovri is zich als branchevereniging terdege bewust van de belangrijke taak die zij dient te vervullen in het verwezenlijken van de beoogde doelstellingen. Hiervoor zijn mensen en middelen nodig. In het beleid van de branche is opgenomen dat er menskracht wordt vrijgemaakt resp. ingehuurd specifiek voor dit doel. Ook in de beleidsvrije ruimte van het budget worden reserveringen gemaakt welke hieraan bijdragen. Ondersteuning vanuit de overheid is echter onontbeerlijk. Momenteel prijst de branche zich erg gelukkig met de geboden ondersteuning en de goede relatie met de betrokken contactpersonen vanuit AgentschapNL en hoopt zij deze samenwerking verder te kunnen uitbouwen en continueren. Een belangrijke voorwaarde voor de branche is dus een betrouwbare overheid, waarmee zij plannen en doelstellingen kan vastleggen, ook op de middellange en lange termijn. 20