DAT LUCHT OP! NAAR SCHONE LUCHT IN RIJNMOND

Transcriptie

1 NAAR SCHONE LUCHT IN RIJNMOND RSL ZUID-HOLLAND GEMEENTE ROTTERDAM, STADSREGIO ROTTERDAM Vastgesteld op 2 april 2008 door het DB van de Stadsregio Rotterdam Vastgesteld op 8 april 2008 door B&W van Rotterdam

2 Inhoud Samenvatting 3 1 Inleiding Rijnmond zet in op schone lucht Rijnmond, NSL en RSL Zuid-Holland Doel rapportage 5 2 Geaccordeerde beleidinzet luchtkwaliteit Rijnmond Maatregelpakket RAP/RAL Kosten maatregelpakket RAP/RAL 6 3 Saneringsopgave regio Rijnmond Inleiding Saneringopgave PM Saneringopgave NO Aanpak resterende knelpunten Samenstelling pakket aanvullende maatregelen Kostenraming aanvullende maatregelen 21 5 Verder kijken dan de huidige normen 23 6 Borging uitvoering maatregelpakket 25 Bijlage 1 Overzicht maatregelen RAP/RAL 26 Bijlage 2 Projectenlijst RR Bijlage 3 Factsheets (aanvullend) maatregelenpakket 48 Bijlage 4 Overzicht amendementen Saneringtool 52 Definitief rapport 2

3 Samenvatting Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Lucht (NSL) is de kern van de Wet Luchtkwaliteit. In gebieden waar de normen voor luchtkwaliteit nog niet worden gehaald, gaan de gezamenlijke overheden in gebiedsgerichte programma s de luchtkwaliteit verbeteren. Deze rapportage dient als bijdrage van de Stadsregio Rotterdam en de gemeente Rotterdam aan het Regionale Samenwerkingsprogramma (RSL) Zuid-Holland. ROM Rijnmond heeft het procesmanagement verzorgd. In deze rapportage is opgenomen welke projecten zijn voorzien in het RR en voor welke saneringsopgave de partijen in de regio zijn gesteld t.a.v. de luchtkwaliteit. Vervolgens wordt aangegeven hoe met het eerder vastgestelde maatregelenpakket (RAP/RAL, 2005) en een aanvullend maatregelenpakket (2008) alle knelpunten tijdig worden opgelost, met de huidige inzichten en met de huidige inschatting van de geraamde effecten en kosten van de maatregelen. Uitgangspunt daarbij is dat in eerste instantie het Rijk inhoudelijk en financieel verantwoordelijk is voor het oplossen van knelpunten op het hoofdwegennet, ook als dit interfereert met het onderliggende wegennet. Het aanvullende maatregelenpakket voor de saneringsopgave bestaat o.a. uit een uitbreiding van de milieuzonering voor vrachtverkeer, het instellen van een milieuzonering voor lichte bedrijfsauto s en de verdere invoering van Euro V bussen. Hiermee wordt ook actief bijgedragen aan het verder verlagen van de achtergrondconcentratie t.b.v. de gezondheidsverbetering en wordt geanticipeerd op mogelijke tegenvallers, bijvoorbeeld vanwege een vertraging in de invoering van generieke nationale en internationale maatregelen. Via monitoring wordt het effect van het pakket maatregelen gevolgd, en waar nodig worden aanvullende of efficiëntere maatregelen ingezet. De borging van de uitvoering van maatregelen is belegd bij de afdeling Coördinatie Milieutaken Rotterdam (CMR). Als hardnekkige knelpunten blijven over: de s Gravendijkwal, de Maastunnelmonden en de interactie tussen hoofdwegennet en onderliggend wegennet. Deze hardnekkige knelpunten zijn aangekaart bij de Provincie Zuid-Holland en worden in een apart traject (resultaatafspraken in beleidsvoornemen NSL) opgelost inclusief een apart financieringstraject. 1 Het uitvoeringsprogramma RR2020 is op 22 november 2005 vastgesteld door het Dagelijks Bestuur van de stadsregio Rotterdam, op 13 december 2005 door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland en op 21 december 2005 door de Regioraad van de stadsregio Rotterdam. Definitief rapport 3

4 HOOFDSTUK Inleiding 1.1 RIJNMOND ZET IN OP SCHONE LUCHT De luchtkwaliteit in de stadsregio Rotterdam is een belangrijk aandachtspunt. De grote concentratie van industrie, de hoge bevolkingsdichtheid en de daarmee samenhangende grote verkeersdruk maken de luchtkwaliteit een permanent onderwerp van zorg in de regio. Er wordt dan ook hard gewerkt aan het halen van de wettelijke normen, zodat ruimtelijke projecten doorgang kunnen vinden, maar vooral ook de schadelijke gevolgen voor de gezondheid worden verminderd. Gemeente Rotterdam Op 1 november 2005 heeft het college van B&W het actieprogramma Rotterdamse Aanpak luchtkwaliteit (RAL) vastgesteld, met daarin concrete maatregelen, onderzoeken en acties om de uitstoot van fijn stof (PM 10 ) en stikstofdioxide (NO 2 ) terug te dringen en zo bij te dragen aan de verbetering van de Rotterdamse luchtkwaliteit. 2 Rotterdam heeft hiermee laten zien dat zij serieus werk maakt van de aanpak van de problematiek van de luchtkwaliteit en de daarmee samenhangende effecten op de gezondheid. Het actieprogramma is in mei 2007 geactualiseerd. 3 Het is een dynamisch maatregelpakket en sinds mei 2007 zijn weer maatregelen toegevoegd. Stadsregio Rotterdam Op 21 december 2005 heeft de Regioraad van de Stadsregio het Plan van Aanpak Luchtkwaliteit vastgesteld. 4 Dit Plan van Aanpak richt zich op twee sporen: - het signaleren en faciliteren van ontwikkelingen op luchtgebied voor de diverse stadsregionale sectoren; - het ondersteunen van de regiogemeenten bij het oplossen van knelpunten als gevolg van de slechte luchtkwaliteit. Dit Plan van Aanpak richt zich op maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit in het gebied van de ROM Rijnmond-partners gemeente Rotterdam, Stadsregio Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam en Ministerie van Verkeer en Waterstaat (voor zover het maatregelen betreft in de Rijnmond-regio). Op basis van het Plan van Aanpak is een Regionaal Aktieprogramma Luchtkwaliteit (RAP) vastgesteld. 5 De uitvoering van de maatregelen van de actieprogramma s RAL en RAP is geïntegreerd in één gecombineerd maatregelenpakket RAP/RAL Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit, ds+v/ Gemeente Rotterdam, november Actualisatie actieprogramma Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit , mei Plan van aanpak luchtkwaliteit stadregio Rotterdam, vastgesteld in de Regioraad van 21 december Regionaal Aktieprogramma Luchtkwaliteit, DCMR/ ROM Rijnmond, vastgesteld in het BOR van 21 december Definitief rapport 4

5 1.2 RIJNMOND, NSL EN RSL ZUID-HOLLAND Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) is de kern van de Wet Luchtkwaliteit. In het NSL gaan alle overheden in Nederland ervoor zorgen dat in 2010 resp overal aan de grenswaarden wordt voldaan en dat alle luchtkwaliteit knelpunten worden oplost. Zij doen dit door middel van een programma-aanpak met generieke en locatiespecifieke maatregelen. De saneringopgave (dit zijn de resterende luchtkwaliteitknelpunten na inzet van geaccordeerd nationaal en internationaal beleid) en het bijbehorende maatregelpakket wordt voor de verschillende gebieden in Nederland in beeld gebracht via regionale samenwerkingsprogramma s. Voor de regio Zuid-Holland coördineert de provincie Zuid- Holland deze activiteit: dit is het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Zuid-Holland (RSL Zuid-Holland). De gemeente Rotterdam en de stadregio participeren in het RSL Zuid-Holland. ROM Rijnmond verzorgt het procesmanagement. 1.3 DOEL RAPPORTAGE Deze rapportage dient als bijdrage van de SRR en gemeente Rotterdam aan het RSL Zuid- Holland. In de rapportage komen de volgende onderwerpen aan bod: - reeds geaccordeerde luchtkwaliteitmaatregelen regio Rijnmond (hoofdstuk 2); - saneringopgave PM 10 en NO 2 in de regio Rijnmond (hoofdstuk 3); - extra beleidinzet regio Rijnmond aanpak resterende knelpunten (hoofdstuk 4); - extra beleidinzet regio Rijnmond aanpak bijna-knelpunten (hoofdstuk 5); - borging van de uitvoering van het maatregelpakket (hoofdstuk 6). In de bijlagen zijn opgenomen: - een overzicht van de RAP/RAL maatregelen op hoofdlijnen (bijlage 1); - een overzicht van de RR2020-projecten 6 (bijlage 2); - fact sheets van maatregelen ter invulling van de extra beleidinzet regio Rijnmond aanpak resterende knelpunten (bijlage 3), op basis van de inzichten van maart 2008, op basis van het inzicht van dat moment in het geraamde effect van mogelijke maatregelen. 6 De projecten in betekenende mate (IBM) van de regio Rijnmond maken onderdeel uit van de RR2020- projecten. Definitief rapport 5

6 HOOFDSTUK Geaccordeerde beleidinzet luchtkwaliteit Rijnmond 2.1 MAATREGELPAKKET RAP/RAL Uit analyses van de oorzaken van luchtvervuiling blijkt dat van alle door de mens veroorzaakte bronnen, het gemotoriseerde wegverkeer de grootste bijdrage levert aan de concentraties NO 2 en PM 10 op leefniveau. RAP/RAL richt zich daarom in belangrijke mate op maatregelen die ingrijpen op het gemotoriseerde wegverkeer. Bovendien blijkt uit gezondheidsstudies dat juist de verkeersuitstoot het meest schadelijk is. Omdat de sectoren bedrijven en scheepvaart belangrijke bronnen zijn voor de achtergrondconcentratie, richt RAP/RAL zich ook nadrukkelijk op deze sectoren. Naast fysieke maatregelen zijn ook communicatieve maatregelen belangrijk, gericht op het vergroten van kennis en het creëren van begrip en draagvlak. Hiermee worden burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties opgeroepen tot een actieve bijdrage aan oplossingen. Een overzicht van de maatregelen in RAP/RAL per cluster is opgenomen in bijlage KOSTEN MAATREGELPAKKET RAP/RAL De totale geraamde kosten van het maatregelpakket RAP/RAL bedragen circa 34 miljoen. In tabel 2.1 is een overzicht gegeven van de verwachte kosten van de maatregelen per cluster. TABEL 2.1 Overzicht verwachte kosten per cluster van de projecten RAP/RAL. Bron: Actualisatie RAL, mei 2007 Cluster ( maatregelen) Totaal Schone voertuigen Doorstroming Stim. andere vervoerwijzen Huishoudens/burgers Bedrijven Haven/scheepvaart/spoor Innovatie/communicatie Totaal 12 mln. 11 mln. 10 mln. 1 mln. 34 mln. Definitief rapport 6

7 HOOFDSTUK Rijnmond Saneringsopgave regio 3.1 INLEIDING In het kader van het NSL is het rekeninstrument saneringstool ontwikkeld in opdracht van het ministerie van VROM. Met deze saneringstool kan de luchtkwaliteit worden berekend, rekening houdend met de autonome ontwikkelingen, de verslechteringen als gevolg van alle geplande ruimtelijke ontwikkelingen en de verbeteringen als gevolg van alle generieke (inter)nationale maatregelen. Het resultaat van de berekening met de saneringstool van NO 2 in 2015 en van PM 10 in 2010 is de saneringsopgave. Deze saneringsopgave moet in eerste instantie met regionale en lokale maatregelen worden opgelost. Indien er redelijkerwijs geen lokale maatregelen te treffen zijn, dan wordt samen met het rijk naar oplossingen gezocht. Als input voor de saneringstool heeft de regio Rijnmond gegevens aangeleverd aan VROM. Daarbij gaat het om de volgende zaken: - de RR2020-projecten 7 ; - Regionale Verkeersmilieukaart Stadsregio Rotterdam 2004, 2015 en Voor de regio Rijnmond heeft de DCMR Milieudienst Rijnmond (DCMR) luchtkwaliteitberekeningen uitgevoerd met de saneringstool (versie 2.2.1) voor de jaren 2010 en In de berekeningen is ook meegenomen de doorwerking op het onderliggende wegennet van maatregelen van RWS op het hoofdwegennet in de regio Rijnmond. Bij deze berekeningen is overigens geconstateerd dat de saneringstool in enkele gevallen een afwijkend beeld blijkt te geven van de knelpunten in vergelijking met de normaliter gebruikte luchtkwaliteitmodellen URBIS en CARII. Daarom zijn voor deze locaties door DCMR (her)berekeningen uitgevoerd. Deze correcties zijn ook doorgegeven aan Goudappel, die het technische beheer verzorgt van de saneringstool. Verwacht wordt dat deze amendementen in een volgende versie van de saneringstool zullen zijn verwerkt. Een overzicht van de betreffende amendementen zijn opgenomen in bijlage 4. 7 De RR2020-projecten zijn opgenomen in bijlage 2. Een aantal projecten RR2020 zullen vallen onder het IBM-criterium. Het is nu niet mogelijk om alle projecten RR2020 (al dan niet IBM) afzonderlijk concreet uit te werken. De verbinding naar het NSL/RSL is afdoende gelegd doordat de verkeerseffecten van alle projecten RR2020 integraal in de saneringstool zijn opgenomen. 8 Goudappel Coffeng, 25 september Definitief rapport 7

8 De wegkenmerken zijn in de Saneringstool soms doorslaggevend of een locatie wel of niet als knelpunt wordt geclassificeerd. Bij een nadere en meer nauwkeurige analyse van de daadwerkelijke situatie van de wegkenmerken, zijn veranderingen mogelijk in de saneringsopgave. In tabel 3.1 wordt deze nieuwe concentratie en de nieuwe saneringsopgave, na verwerking van de opmerking, tussen haakjes aangegeven, als daar resultaten van bekend zijn. 3.2 SANERINGOPGAVE PM Voor PM 10 in 2010 resulteert de volgende saneringopgave om te voldoen aan een concentratie-eis van 32.5 µg/m 3. 9 TABEL 3.1 Saneringopgave regio Rijnmond PM conform Saneringtool Totale Overschrijding Straatnaam XY coördinaat concentratie norm PM 10 in Opmerkingen (µg/m³) 2010 (µg/m³) Westblaak (1) Westblaak (2) Weena (1) Weena (2) Weena (3) Henegouwerlaan Rochussenstraat Rochussenstraat Zaagmolendrift Statenweg Tjalklaan s Gravendijkwal (1) s Gravendijkwal (2) Knelpunt vervalt na (92330, (32.31) 0.02 correcte invoer ) gevelafstand (922135, Knelpunt (32.55) 0.56 (0.05) ) (914544, Knelpunt (32.53) 0.63 (0.03) ) Knelpunt vervalt na (915055, (32.20) 0.27 correcte invoer ) gevelafstand Knelpunt vervalt na (91556, (32.09) 0.31 correcte invoer ) gevelafstand (914550, Knelpunt ) (91966, Knelpunt ) (91252, Knelpunt ) Knelpunt vervalt na (931069, (32.15) 0.38 correcte invoer ) verkeerscijfers (91177, Knelpunt ) Knelpunt vervalt vanwege reeds (88843, geplande ) reconstructie van de bajonetaansluiting Met CAR (91433, berekening geen ) knelpunt (91433, Knelpunt, ook met 35.4 (34.19) 2.90 (1.69) ) verdiepte ligging s Gravendijkwal (3) (91433, Met CAR 9 De norm voor de 24-uursgemiddelde concentratie omgerekend naar de jaargemiddelde grenswaarde. Definitief rapport 8

9 Maastunnel Oostbuis Maastunnel Westbuis Maastunnel Opstelplein (1) Maastunnel Opstelplein (2) ) berekening geen knelpunt Knelpunt, (917185, onderdeel centrale ) aanpak tunnelmonden Knelpunt, (917106, onderdeel centrale ) aanpak tunnelmonden Knelpunt, (91868, onderdeel centrale ) aanpak tunnelmonden Knelpunt, (91862, onderdeel centrale ) aanpak tunnelmonden Zie figuur 3.1 voor een grafisch overzicht van de saneringopgave PM 10. FIGUUR 3.1 Saneringsopgave PM 10 in 2010 Voor de meeste resterende knelpunten PM 10 is sprake van een overschrijding < 0,5 µ/m 3. Een paar lokaties worden nader belicht, omdat er ten opzichte van de saneringstool iets bijzonders aan de hand is. Het gaat om de volgende straten: - s Gravendijkwal - Zaagmolendrift - Weena - Westblaak - Tjalklaan Definitief rapport 9

10 s Gravendijkwal Een gedeelte van de hoofdrijbanen van de s-gravendijkwal is verdiept aangelegd. Dit heeft mogelijk consequenties voor de verspreiding van de luchtverontreiniging afkomstig van het verkeer op de hoofdrijbanen. Er is nog geen uniforme methodiek om de verdiepte ligging van een gedeelte van de hoofdrijbaan te verdisconteren in de modeluitkomst. 10 Door VROM is een correctie toegekend (februari 2008) die toegepast mag worden in deze situatie. De problematiek van een verdiept aangelegde rijbaan zal worden besproken in de landelijke werkgroep hardnekkige knelpunten. Nadien zullen nieuwe, geaccordeerde berekeningen door DCMR worden uitgevoerd voor de saneringsopgave voor de s Gravendijkwal. Dan wordt helder wat het probleem nu werkelijk is en welke maatregelen (bijvoorbeeld een overkapping) op die specifieke locatie geschikt zijn. Zaagmolendrift Uit de saneringstool blijkt ten onrechte dat sprake is van een saneringopgave. Dit is het gevolg van een te hoge verkeersintensiteit in de saneringstool voor deze locatie. Naar informatie van ds+v bedraagt het feitelijke aantal voertuigen i.p.v Deze informatie is doorgegeven aan Goudappel. Daarmee vervalt het knelpunt. Er is hier dus geen saneringopgave meer. Weena Uit de saneringstool blijkt ten onrechte dat sprake is van een saneringopgave bij Weena 2 en 3. Dit is het gevolg van een te kleine rekenafstand in de saneringstool voor deze locatie 11. Deze informatie is doorgegeven aan Goudappel. Daarmee vervallen de knelpunten Weena 2 en 3. Er is hier dus geen saneringopgave meer. Westblaak Uit de saneringstool blijkt ten onrechte dat sprake is van een saneringopgave bij Westblaak 1. Dit is het gevolg van een te kleine rekenafstand in de saneringstool voor deze locatie. 12 Deze informatie is doorgegeven aan Goudappel. Daarmee vervalt het knelpunt Westblaak 1. Er is hier dus geen saneringopgave meer. Tjalkkaan De overschrijding wordt veroorzaakt door de vormgeving van het kruispunt, waardoor de doorstroming niet optimaal is. Dit kruispunt wordt in 2009 gereconstrueerd. 13 Na reconstructie van het kruispunt bedraagt de concentratie PM Daarmee vervalt het knelpunt en is hier dus geen saneringsopgave meer. 10 Daarbij gaat het om de berekening van het positieve (= concentratieverlagende) effect van de verdiepte ligging. 11 Ontwerpvisie tekeningen Weena, gemeente Rotterdam. 12 ds+v, 18/03/ Inrichtingsplan vastgesteld op 14 maart 2007 door DB Delfshaven. Zie ook: Definitief rapport 10

11 3.3 SANERINGOPGAVE NO Voor NO 2 in 2015 resulteert de volgende saneringopgave om te voldoen aan de concentratieeis van 40.5 µg/m 3. TABEL 3.2 Saneringsopgave regio Rijnmond NO conform Saneringstool Straatnaam Weena (1) XY coördinaat (914544, ) Totale concentratie (µg/m³) (40.50) Overschrijding norm NO 2 in 2015 (µg/m³) 1.82 Opmerkingen Knelpunt vervalt na correcte invoer gevelafstand Weena (2) (91556, ) (39.54) 0.31 Knelpunt vervalt na correcte invoer gevelafstand Weena (3) (91506, ) (39.25) Knelpunt vervalt na correcte invoer gevelafstand s Gravendijkwal (914082, ) Correctie toegepast, verdiepte ligging. Blijft knelpunt Maastunnel Oostbuis (917185, ) Knelpunt. Problematiek tunnelmonden Maastunnel Westbuis (917106, ) Knelpunt. Problematiek tunnelmonden Maastunnel Opstelplein (1) (91868, ) Knelpunt. Problematiek tunnelmonden Maastunnel Opstelplein (2) (91862, ) Knelpunt. Problematiek tunnelmonden Geerlaan- Ridderkerk (100400, ) HWN/OWN knelpunt Populierenlaan Ridderkerk (99497, ) HWN/OWN knelpunt Willem van Gelderstraat Rotterdam (1) (97243, ) HWN/OWN knelpunt Willem van Gelderstraat Rotterdam (2) (97216, ) HWN/OWN knelpunt Hoofdweg Rotterdam (96297, ) HWN/OWN knelpunt Koninginneweg - Rotterdam (97436, ) HWN/OWN knelpunt Terbregseweg - Rotterdam (95800, ) HWN/OWN knelpunt Definitief rapport 11

12 Zie figuur 3.2 voor een grafisch overzicht van de saneringsopgave NO 2. FIGUUR 3.2 Saneringsopgave NO2 in 2015 Een paar locaties worden nader belicht, omdat er ten opzichte van de saneringstool iets bijzonders aan de hand is. Het gaat om de volgende straten: - s Gravendijkwal - Weena - Hoofdwegennet Onderliggend Wegennet s Gravendijkwal Een gedeelte van de hoofdrijbanen van de s Gravendijkwal is verdiept aangelegd. Dit heeft mogelijk consequenties voor de verspreiding van de luchtverontreiniging afkomstig van het verkeer op de hoofdrijbanen. Er is nog geen uniforme methodiek om de verdiepte ligging van een gedeelte van de hoofdrijbaan te verdisconteren in de modeluitkomst. 14 Door VROM is een correctie toegekend (februari 2008) die toegepast mag worden in deze situatie. De problematiek van een verdiept aangelegde rijbaan zal worden besproken in de landelijke werkgroep hardnekkige knelpunten. Nadien zullen nieuwe, geaccordeerde berekeningen door DCMR worden uitgevoerd voor de saneringsopgave voor de s Gravendijkwal. Dan wordt helder wat het probleem nu werkelijk is en welke maatregelen (bijvoorbeeld een overkapping) op die specifieke locatie geschikt zijn. Weena Uit de saneringstool blijkt ten onrechte dat sprake is van een saneringopgave bij Weena. Dit is het gevolg van een te kleine rekenafstand in de saneringstool voor deze locatie. Deze informatie is doorgegeven aan Goudappel. Daarmee vervallen de knelpunten Weena 1, 2 en 3. Er is hier dus geen saneringopgave meer. 14 Daarbij gaat het om de berekening van het positieve (= concentratieverlagende) effect van de verdiepte ligging. Definitief rapport 12

13 Hoofdwegennet Onderliggend wegennet (HWN OWN) Bij een relatief groot aantal knelpunten is sprake van een invloed van het hoofdwegennet op het onderliggende wegennet. Maatregelen om deze knelpunten op te lossen berusten bij het rijk. Definitief rapport 13

14 HOOFDSTUK knelpunten Aanpak resterende Het (verwachte) nationale en internationale beleid en de invoering van het generieke RAP/RAL- maatregelenpakket dragen bij aan de verbetering van de luchtkwaliteit in de regio Rijnmond. Er resteert desondanks nog een saneringsopgave van enkele knelpunten na doorrekening van het nationale en internationale beleid (zie hoofdstuk 3). Er is een intensivering van de al ingezette maatregelen nodig al dan niet in combinatie met extra maatregelen om ook deze resterende knelpunten op te lossen. De regio Rijnmond doet dit door een krachtige voortzetting en uitbouw van RAP/RAL. Voor de oplossing van de hardnekkige, moeilijk oplosbare knelpunten (zoals o.a. de problematiek tussen het hoofdwegennet en het onderliggend wegennet) is een gemeenschappelijke inspanning van rijk en regio noodzakelijk. Onderstaand is per resterend knelpunt beschreven met welke (type) maatregelen de saneringsopgave kan worden opgelost. Dit leidt tot een voorkeur voor een pakket van aanvullende maatregelen, met de inzichten van dit moment. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheden van het NSL om later over de exacte mix en intensiteit van maatregelen tot een andere afweging te kunnen komen, met een vergelijkbaar geprognotiseerd effect. 4.1 SAMENSTELLING PAKKET AANVULLENDE MAATREGELEN Er zijn meerdere type maatregelen denkbaar waarmee de resterende saneringsopgave kan worden aangepakt. Ter inspiratie is, naast het huidige pakket RAP/RAL, gebruik gemaakt van CROW Kosten van een schonere lucht (publicatie 218d, 2006), CE Bouwstenen NSL Zuid- Holland, aanpak hardnekkige knelpunten (deel D, 2007) en ARCADIS, Advies ten behoeve van actieplan luchtkwaliteit gemeente Den Haag (2007). En notitie VROM, lokale maatregelen voor hardnekkige knelpunten, oktober De volgende maatregelen zijn primair geselecteerd voor opname in het aanvullende pakket: - Milieuzone o Uitbreiding bestaande zone vrachtverkeer o Invoering milieuzone bestelwagens - Versnelde introductie schone voertuigen o (Verdere) invoering Euro V norm bussen o Stimulering private schone voertuigen - Vermindering aantal personenauto s binnen belast gebied & doorstroming: o Dynamisch Route Informatie Paneel (DRIP) Definitief rapport 14

15 o Uitbreiding P+R - Afscherming / overkapping s Gravendijkwal; - Aanpak tunnelmonden Maastunnel In bijlage 3 zijn factsheets opgenomen met een uitgebreidere beschrijving van de mogelijke invulling van de maatregelen in het aanvullende pakket. Uit de analyse van het oplossend vermogen van de maatregelen blijkt dat in sommige gevallen een enkele maatregel (bijvoorbeeld uitbreiding milieuzone vrachtverkeer) al voldoende is om het knelpunt weg te werken. Bij andere knelpunten is een combinatie van maatregelen nodig om voldoende effect te sorteren. Een aandachtspunt is dat het terugdringen van het verkeer op een specifieke locatie kan leiden tot spreiding van het probleem, waardoor in de toekomst mogelijk nieuwe knelpunten kunnen ontstaan. Daarom zal als eenmaal tot uitvoering van een maatregel is besloten monitoring moeten plaatsvinden om zowel het beoogde effect als de mogelijke ongewenste neveneffecten te volgen en het maatregelpakket eventueel bij te stellen. Zie verder hoofdstuk 5 en 6 Definitief rapport 15

16 Mogelijk maatregelpakket aanpak saneringopgave PM10 In tabel 4.1 is aangegeven met welke mix van mogelijke maatregelen de resterende knelpunten PM 10 in 2010 kunnen worden aangepakt. TABEL 4.1 AANPAK SANERINGOPGAVE REGIO RIJNMOND PM Straatnaam Totale concentratie 2010 (µg/m³) Overschrijding norm PM 10 in 2010 (µg/m³) Maatregelen(pakket) Effect (µg/m³) Westblaak (2) (32.55) 0.56 (0.05) Milieuzone vrachtverkeer 0.26 Invoering Euro V norm bussen Weena (1) (32.52) (0.02) Milieuzone vrachtverkeer 0,51 Invoering Euro V norm bussen Henegouwerlaan Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer Invoering milieuzone bestelauto s 0,44 Reductie personenauto s 15% 0.49 Rochussenstraat (1) Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer 0,44 Invoering Euro V norm bussen Invoering milieuzone bestelauto s Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer Invoering Euro V norm bussen Invoering milieuzone bestelauto s parkeergarage ingang verplaatsing 0,70 Reductie personenauto s 20% 0.75 Rochussenstraat (2) Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer 0,37 Invoering milieuzone bestelauto s Reductie personenauto s 20% 0.68 Reductie personenauto s 10% 0.33 Statenweg Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer 0,32 Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer Invoering Euro V norm bussen 0.38

17 Straatnaam Totale concentratie 2010 (µg/m³) Overschrijding norm PM 10 in 2010 (µg/m³) Maatregelen(pakket) Effect (µg/m³) Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer 0.47 Invoering Euro V norm bussen Invoering milieuzone bestelauto s Reductie personenauto s 10% 0.29 Scherm middenberm 1.32 s Gravendijkwal Overkapping / afscherming 1.83 s Gravendijkwal Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer 0.49 s Gravendijkwal Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer 0.43 Maastunnel Oostbuis Ventilatoren 100% afzuigen 6.62 Maastunnel Westbuis Ventilatoren 100% afzuigen 6.86 Maastunnel Opstelplein Ventilatoren 100% afzuigen Definitief rapport 17

18 Mogelijk maatregelpakket aanpak saneringsopgave NO In tabel 4.2 is aangegeven met welke mix van mogelijke maatregelen de resterende knelpunten NO 2 in 2015 kunnen worden aangepakt. TABEL 4.2 AANPAK SANERINGOPGAVE REGIO RIJNMOND NO Straatnaam Totale concentratie 2015 (µg/m³) Overschrijding norm NO 2 in 2015 (µg/m³) Maatregelen(pakket) Effect (µg/m³) Weena (1) (40.50) 1.74 (0.00) Milieuzone vrachtverkeer 0.90 Invoering Euro V norm bussen s Gravendijkwal Overkapping / afscherming 4.44 Maastunnel Oostbuis Ventilatoren 100% afzuigen Maastunnel Westbuis Ventilatoren 100% afzuigen Maastunnel Opstelplein Ventilatoren 100% afzuigen Geerlaan- Ridderkerk Rijk Populierenlaan Ridderkerk Rijk Willem van Gelderstraat Rijk Rotterdam (1) Willem van Gelderstraat Rijk Rotterdam (2) Hoofdweg Rotterdam Rijk Koninginneweg Rotterdam Rijk Terbregseweg - Rotterdam Rijk Definitief rapport 18

19 TABEL 4.3 AANVULLEND MAATEGELENPAKKET OM ZOWEL PM10 ALS NO2 OP TE LOSSEN In tabel 4.3 is een overzicht opgenomen van de (voorkeur)maatregelen uit het bestaande pakket RAP/RAL en uit het aanvullende pakket die aangrijpen op de knelpuntlocaties. Daarbij is een scheiding gemaakt tussen beperkte knelpunten (< 1µg/ m 3 ) en de overige, hardnekkige knelpunten. De hardnekkige knelpunten vergen een forsere beleidinspanning die meer financiële en maatschappelijke kosten met zich mee zal brengen. De Stadsregio zal in het aanvullende pakket zorgen voor de extra maatregel: stimuleren private schone voertuigen. Straatnaam Maatregelen(pakket) RAP/RAL Aanvullend maatregelenpakket Beperkt Knelpunt Weena (1) Milieuzone vrachtverkeer Knelpunt opgelost Invoering Euro V norm bussen Westblaak (2) Milieuzone vrachtverkeer Knelpunt opgelost (verdere) invoering Euro V norm bussen Henegouwerlaan Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer Invoering milieuzone bestelauto s Rochussenstraat (1) (verdere) invoering Euro V norm bussen Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer Invoering milieuzone bestelauto s Verplaatsing ingang parkeergarage Rochussenstraat (2) Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer Invoering milieuzone bestelauto s Statenweg (verdere) invoering Euro V norm bussen Scherm middenberm Hardnekkig Knelpunt s Gravendijkwal -- Overkappen / afschermen Maastunnel Oostbuis -- Ventilatoren 100% afzuigen Maastunnel Westbuis -- Ventilatoren 100% afzuigen Maastunnel Opstelplein -- Ventilatoren 100% afzuigen Geerlaan- Ridderkerk -- Rijk Definitief rapport 19

20 Straatnaam Maatregelen(pakket) RAP/RAL Aanvullend maatregelenpakket Populierenlaan Ridderkerk -- Rijk Willem van Gelderstraat Rotterdam (1) -- Rijk Willem van Gelderstraat Rotterdam (2) -- Rijk Hoofdweg Rotterdam -- Rijk Koninginneweg Rotterdam -- Rijk Terbregseweg Rotterdam -- Rijk Definitief rapport 20

21 4.2 KOSTENRAMING AANVULLENDE MAATREGELEN Methodiek De kosten van het pakket aanvullende maatregelen behelst meer dan uitsluitend de directe financiële kosten voor de betreffende overheden. De duur en intensiteit van het proces van invoering van de maatregelen, leiden ook tot kosten. Met andere woorden, een maatregel kan geringe financiële kosten, maar zeer ingrijpende maatschappelijke kosten tot gevolg hebben. Dit is vooral het geval bij maatregelen die beperkingen opleggen aan de toegankelijkheid van (delen van) de stedelijke gebieden in de regio voor bepaalde groepen voertuigen. De raming van de totale financiële kosten van de betreffende maatregelen is gebaseerd op de CROW-publicatie Kosten van een schonere lucht (publicatie 218d) en specifieke informatie van de gemeente Rotterdam. De raming van de maatschappelijke kosten is kwalitatief en weergegeven door middel van een kleurstelling. De kosten van het totale pakket van maatregelen zijn niet hetzelfde als de optelsom van de individuele maatregelen per overschrijdingslocatie. Er zullen immers schaalvoordelen optreden bij toepassing van een maatregel over meerdere (aaneengesloten) locaties en/of de combinatie van deels vergelijkbare maatregelen. De totale kosten van het aanvullende maatregelpakket worden geraamd op meer dan 51 mln. De kosten van maatregelen t.b.v. het oplossen van knelpunten op het hoofdwegennet en/of knelpunten op het onderliggende wegennet als gevolg van het hoofdwegennet zijn niet begroot. De inhoudelijke en financiële verantwoordelijkheid voor deze maatregelen berust bij de rijksoverheid.

22 Tabel 4.4 Overzicht kosten mogelijke maatregelen netto saneringopgave regio Rijnmond Maatregel Uitbreiding milieuzone vrachtverkeer Financiële kosten per eenheid plaatsen van borden bij open afritten handhaving (60 locaties ANPR) Aantal extra Totale financiële eenheden kosten per jaar Maatschappelij ke kosten onderhoud per jaar Invoering milieuzone lichte bedrijfsauto s Aanschaf: (20 locaties ANPR) Onderhoud: per jaar eenmalig per jaar Stimuleren private schone voertuigen - wagenparkscans - subsidie meerkosten bioethanol 1,2 mln. (verdere) invoering Euro V norm bussen Versnelde afschrijving per bus: (restant RETbussen) eenmalig Overkappen/ondertunneling s Gravendijkwal Raming gemeente Rotterdam Nadere keuze noodzakelijk uitvoeringsvari anten 40 mln. 15 Aanpak tunnelmonden Maastunnel 16 Extra schoonmaak + Meerkosten t.o.v. huidige gebruik ventilatiesysteem 8-12 jaar 6,3 mln. TOTAAL: Investering 51 mln. + Jaarlijks /jaar 15 Totale kostenraming 200 miljoen, waarvan 20% toegerekend aan luchtkwaliteit. 16 In principe zullen over de invulling en bekostiging van deze maatregel op centraal niveau afspraken gemaakt worden. Ter oriëntatie zijn hier de globale kosten opgenomen van de inzet van het dwarsventilatiesysteem in de Maastunnel. Definitief rapport 22

23 HOOFDSTUK Verder kijken dan de huidige normen In hoofdstuk 3 is de saneringopgave aan de orde gekomen waarbij de wettelijke normen voor PM 10 en NO 2 als uitgangspunt hebben gefungeerd. De regio Rijnmond wil echter verder kijken dan alleen deze wettelijke normen. Er bestaat immers het risico dat zich tegenvallers voordoen in het tempo en de effectiviteit van de geaccordeerde (inter)nationale, regionale en lokale maatregelen. En ook gezondheidseffecten zijn niet verdwenen als de concentratie net onder de wettelijke norm komt. Hoe groot is de ijsberg onder het topje van de wettelijke normen? In kaart 5.1 en 5.2 zijn de PM 10 respectievelijk NO 2- concentraties inclusief de bijna-knelpunten ( µg/m 3 ) weergegeven. Hieruit blijkt dat de regio Rijnmond veel van deze bijna-knelpunten heeft. Daarom zet de regio Rijnmond in haar aanvullend beleid (zie hoofdstuk 4) al in op verdergaande maatregelen om zowel de huidige geplande ontwikkelingen mogelijk te maken, om een deel van de toekomstige onzekerheden 17 "op te vangen" en om tegemoet te komen aan extra beleid voor gezondheid. Een nog verdergaand beleidspakket om de concentraties te verlagen zal uiteraard wel een additionele beleidsinspanning vergen met dito financiële en maatschappelijke kosten. Daarnaast zullen mettertijd door de EU ook normen voor PM 2,,5 worden ingevoerd. De consequenties daarvan voor de saneringopgave zijn nog niet bekend. Dit kan wellicht gevolgen hebben voor extra te nemen maatregelen en dito kosten. Via monitoring van de uitvoering van de maatregelen en de effecten (zie hoofdstuk 6) zal de ontwikkeling van de ijsberg in de gaten gehouden worden en tijdig naar passende maatregelen gezocht worden op het adequate niveau (lokaal, regionaal, nationaal, internationaal). In goed overleg met het Rijk, waar de opzet van monitoring nog in ontwikkeling is, wordt de monitoring georganiseerd en uitgevoerd In de review van het MNP over de saneringstool blijkt dat in de saneringsopgave een onnauwkeurigheid zit van 20%. In situaties rondom de grenswaarde kan dat oplopen tot 8 g/m 3. Definitief rapport 23

24 FIGUUR 5.1 SANERINGSOPGAVE PM INCLUSIEF BIJNA KNELPUNTEN FIGUUR 5.2 SANERINGSOPGAVE NO INCLUSIEF BIJNA KNELPUNTEN Definitief rapport 24

25 HOOFDSTUK Borging uitvoering maatregelpakket De uitvoering van het eenmaal geaccordeerde maatregelpakket zal worden geborgd op de volgende wijze: A) de intensivering van bestaande RAP/RAL -maatregelen en/of nieuwe maatregelen die aan het RAP/RAL -pakket worden toegevoegd, worden opgenomen in de reguliere uitvoeringsorganisatie van de gemeente Rotterdam en de Stadsregio Rotterdam. Dit garandeert een borging van de individuele maatregelen op operationeel niveau. B) Onderdeel van het NSL resp. RSL is een monitoring van de uitvoering van de maatregelen, voortgang van ruimtelijke projecten en de daadwerkelijke ontwikkeling van de luchtkwaliteit. De regio Rijnmond op haar beurt zal de door haar geaccordeerde maatregelen in RAL/ RAP en de geaccordeerde additionele maatregelen om aan de saneringopgave te voldoen, monitoren. Aan de hand van de resultaten van deze monitoring kunnen individuele maatregelen, maatregelpakketten en financiering heroverwogen worden binnen de Regio. De monitoring vindt plaats op drie niveaus: - Maatregel (operationeel) niveau: planning, implementatie en financiering van individuele maatregelen (zie A). - Pakket (tactisch) niveau: optimale samenstelling maatregelpakket, afhankelijk van voortschrijdend inzicht in de effecten van generiek nationaal en internationaal beleid (denk aan bijvoorbeeld de invoering van de Euro VI -emissienormen), het beoogde maatregeleffect, (ongewenste) neveneffecten, financiële en maatschappelijke kosten van maatregelen. - Concentratie niveau: de ontwikkeling van de luchtkwaliteit concentraties in de regio Rijnmond / toets op voldoen aan saneringopgave conform de dan gevalideerde versie van de saneringstool. Definitief rapport 25

26 BIJLAGE 1 Overzicht maatregelen RAP/RAL De maatregelen zijn ingedeeld in clusters, onderscheiden op basis van sectoren. De volgende clusters worden onderscheiden: 1. Schone voertuigen Aanpak bij de bron is veruit de belangrijkste oplossingsrichting om de luchtkwaliteit te verbeteren. Er worden wel strengere Europese eisen gesteld aan de uitstoot van voertuigen, maar dat gaat te traag en de eisen zijn niet streng genoeg om alle resterende knelpunten op te lossen. Om toch een versnelde introductie van schone voertuigen te bewerkstelligen, nemen de gezamenlijke overheden in Rijnmond het initiatief om zoveel mogelijk het (eigen) wagenpark te verschonen. Voorbeelen zijn de leaseauto s van de ROTEB, vuilnisauto s, veegwagentjes, de roetfilters op RET-bussen, de aanschaf van Euro V-bussen, etc. Een verdere uitbouw naar de private markt (zoals taxi s, grote vlooteigenaren en leasemaatschappijen) is de volgende stap. Het kernwinkelgebied van Rotterdam is ingesteld als milieuzone voor vrachtverkeer. Er wordt onderzocht hoe kentekenonderzoek gekoppeld kan worden aan de schone voertuigen. Er worden luchtkwaliteitseisen gesteld bij aanbestedingen, en bij de concessieverlening aan busvervoerbedrijven. 2. Verbeteren doorstroming Verkeer dat steeds moet afremmen en moet optrekken, stoot veel meer uit dan verkeer dat gelijkmatig kan doorrijden. Het beste voorbeeld hiervan is de 80 km/hmaatregel op de A13 bij Overschie. Voor gemeentelijke wegen is een gelijkmatige doorstroming te bereiken door bijvoorbeeld het instellen van groene golven. Er zijn een aantal groene golven opgenomen in het programma. 3. Stimuleren andere vervoerwijzen Het stimuleren van alternatieven voor het autogebruik is een derde type maatregel dat ingrijpt op het gemotoriseerde wegverkeer. Dit kan door het verbeteren van andere vervoerwijzen (fiets, OV), al dan niet in combinatie met een gedeeltelijke verplaatsing per auto. Voorbeelden zijn het actieve fietsbeleid, de aanleg van fietsroutes en fietsenstallingen, verbeteren en uitbreiden van het OV en verdere uitbouw van P+R -terreinen. De gemeente Rotterdam en de Stadsregio Rotterdam ontwikkelen een visie op Duurzame mobiliteit, waarin ook het verder verbeteren van de luchtkwaliteit een belangrijk onderdeel is. Samen met basisscholen en ouders van leerlingen worden in het project schoon, gezond en veilig naar school de mogelijkheden onderzocht om lopend en fietsend naar school te gaan en niet meer (altijd) worden weggebracht met de auto. Vervoersmanagement bij grote bedrijven en instellingen is gestart. Definitief rapport 26

27 4. Huishoudens/burgers Huishoudens met individuele (verouderde) cv-ketels zijn een belangrijke vervuilingsbron. Aansluiting van woningen op restwarmte van de industrie, of door koude/warmte -opslag, zijn maatregelen om de uitstoot door huishoudens tegen te gaan. Via het project Zelf aan de slag worden burgers opgeroepen om zelf een steentje bij te dragen aan het verbeteren van de luchtkwaliteit. 5. Bedrijven De afgelopen jaren is al veel gebeurd om de uitstoot van NO 2 en PM 10 door bedrijven te verminderen. Toch is de industrie voor ca. 50% verantwoordelijk voor de totale uitstoot in de Rijnmond. Waar nodig zal, in aanvulling op het Actieplan fijn stof (Rijksmaatregel), de regio Rijnmond maatregelen treffen. 6. Haven & scheepvaart De scheepvaart stoot relatief veel NO 2 en PM 10 uit. Met walstroomvoorzieningen voor de binnenvaart in de Maashaven is een eerste stap gezet ter reductie van emissies van de scheepvaart. Het havenbedrijf stelt extra eisen aan de eigen vloot en is een voorbeeld voor de andere dienstverleners op het water. 7. Communicatie en innovatie Communicatieve maatregelen hebben als doel om kennis te vergroten en draagvlak te verwerven. Het programma bestaat uit diverse activiteiten, zoals de cursus het nieuwe rijden, (energie)conferenties, de week van de vooruitgang, de piekdagenaanpak, het instellen van een publieksinformatienummer. Programmamanagement Voor het opstellen en uitvoeren van het RAL- en RAP- maatregelenprogramma is een uitvoeringsorganisatie ingesteld, waar alle projectleiders van de verschillende diensten aan tafel zitten. Dit programmamanagement beoordeelt nieuwe maatregelen en bewaakt de voortgang. Voor Rotterdamse projecten (RAL) wordt gerapporteerd aan de Directie Raad Milieu (DRM) en voor de regionale projecten (RAP) wordt gerapporteerd aan het Directeurenoverleg Lucht (DOL). Hierdoor is de uitvoering van de maatregelen geborgd. Voor de monitoring van het effect van het maatregelenpakket voert de DCMR metingen en berekeningen uit. Hierover wordt jaarlijks gerapporteerd. Afhankelijk van de wijze waarop de monitoring van het NSL wordt vormgegeven, wordt ook de monitoring van het RSL, RAP en RAL verder vormgegeven. In tabellen B.1 en B.2 zijn de maatregelen RAL en RAP nader uitgesplitst. Definitief rapport 27

28 TABEL B1 Overzicht RAL-maatregelen per ultimo januari Schone voertuigen 1.1 Invoering Milieuzone kernwinkelgebied 1.2 Schone voertuigen gemeentelijk wagenpark 1.3 Brede inzet schone voertuigen niet overheid 1.4 Luchtkwaliteitseisen bij aanbestedingen 1.5 Onderzoek mogelijkheden Schone taxi's 1.6 Plaatsen Roetfilters RET Aanschaf Euro V bussen 1.8 RET Roetfilters 2 Doorstroming 2.1 Realiseren Groene golven (3x) 2.2 Ontwerpateliers 3 Stimulering andere vervoerswijzen 3.1 Pilot Collectief personenvervoer Spaanse polder 3.2 Uitvoeren Verkeersslang 2006 en Uitbreiding Park en Ride 3.4 Opstellen Vervoersplannen voor Rotterdamse diensten 3.5 Onderzoek sustainable mobility 3.6 Vervoersmanagement DCMR 4 Huishoudens/Burgers 4.1 Zelf aan de slag 2006 en Stadsverwarming bestaande bouw 5 Bedrijven 6 Havens/ Scheepvaart/Logistiek 6.1 Vaartuigen overheden 6.2 Onderzoek Toepassen brandstofcel 6.3 Uitvoeren pilot Walstroom Binnenvaart Maashaven 6.4 Onderzoek walstroom cruiseschepen 6.5 Onderzoek walstroomvoorziening ferries 7 Innovatie/ communicatie 7.1 Inrichten Publieks Informatienummer Luchtkwaliteit (PIL) 7.2 Ontwikkelen en vertonen Flex-M uitzendingen Uitvoeren campagne Ieders lucht 7.4 Uitvoeren Communicatiecampagne programma RAL 7.5 Deelname aan Week van de vooruitgang 2006 en Gebruik restwarme: warmtebuffer 7.7 Onderzoek mogelijkheden Piekdagenaanpak 7.8 Energieconferentie 8 Overige maatregelen 8.1 Verbeteren meet- en rekentechnieken 9 Programmamanagement Definitief rapport 28

29 TABEL B2 Overzicht RAP-maatregelen per ultimo januari Schone voertuigen 1.1 Scans gemeentelijke wagenparken Onderzoek milieuzonering vrachtauto s noordelijke havens 1.2 (+ kentekenonderzoek voor Ring van R dam) 1.3 Schoon OV (PvE; Concessies voor RET + Connexion) 1.4 Park & Ride 1.5 Schone voertuigen, privaat 1.6 Onderzoeken nieuwe schone brandstoffen (HE15 en O2 diesel) 2 Doorstroming 2.1 Onderzoek 80 km/h op de ring 3 Stimulering andere vervoerswijzen 3.1 Fietsroutes 3.2 Vervoersmanagement bij grote bedrijven 3.3 Vervoersmanagement (D.C) bij instellingen (6 ziekenhuizen) 4 Huishoudens/Burgers 4.1 Koude/warmte woonwijken (Brielle en Lansingerland) 5 Bedrijven 5.1 Onderzoek maatregelen bij lage NOx-bronnen 6 Havens/ Scheepvaart/ Logistiek 6.1 Onderzoek walstroom loodswezen 6.2 Onderzoek toepassing LNG-motor binnenvaart 6.3 Onderzoek zero emissie duwboten 7 Innovatie/ communicatie 7.1 Het nieuwe rijden 7.2 Educatie (Stichting Milieu Dichterbij) 8 Overige maatregelen 8.1 Onderzoek knelpuntenkaart luchtkwaliteit RR Educatieve projecten bij scholen en MKB 9 Programmamanagement Definitief rapport 29

30 BIJLAGE 2 Projectenlijst RR2020 De meeste projecten en ontwikkelingen uit RR zullen in de NSL/RSL-periode zijn beslag krijgen in de besluitvorming (bestemmingplan of tracébesluit) in de periode Een aantal projecten RR2020 zullen vallen onder het IBM-criterium. Het is niet mogelijk om nu al alle projecten RR2020 (al dan niet IBM) afzonderlijk concreet uit te werken. De verbinding naar het NSL/RSL is gelegd doordat de verkeerseffecten van alle projecten RR2020 integraal in de saneringstool zijn opgenomen. Projecten RR2020 die v oor het definief van kracht worden van het NSL (begin 2009) in procedure gaan (zoals Maasvlakte 2) kennen een individuele projecttoetsing. Met betrekking tot het project Maasvlakte 2 geldt daarbij nog de volgende clausule. In het NSL en het daaraan verbonden RSL voor de regio Rijnmond, is 2015 het kritische jaar voor het bereiken van de grenswaarde voor NO 2. De vraag is in hoeverre de ontwikkelingen rondom de aanleg en ingebruikname van de 2 e Maasvlakte (MV2) in de nu gebruikte toekomstscenario s en toekomstberekeningen al zijn meegenomen. Volgens de huidige planning is de aanleg van MV2 in 2013 afgerond en is er in 2015 een begin gemaakt met de invulling ervan. De in dat jaar op MV2 aanwezige bedrijvigheid zal nog gering zijn, evenals de hoeveelheden aan- en afrijdend verkeer over de A15. Het Luchtonderzoek Maasvlakte 2 (Actualisatie 2007) laat zien dat de bijdrage van de activiteiten als gevolg van MV2 (m.n. wegverkeer en binnenvaart) op de concentraties NO 2 gering is en zelfs meer dan gecompenseerd wordt als de geplande maatregelen bij het wegverkeer en de binnenvaart uitgevoerd worden. In de saneringstool, die onderdeel is van het NSL, zijn voor de verkeersintensiteiten op de achterlandverbindingen de ontwikkelingen rondom de Maasvlakte meegenomen, maar zijn uiteraard nog niet de effecten van de extra maatregelen in de berekeningen verwerkt. De nu in het NSL/RSL gepresenteerde concentraties langs met name de A15 zullen dus in 2015 waarschijnlijk lager zijn als gevolg van de maatregelen die in de Overeenkomst Luchtkwaliteit zullen worden verankerd. 18 Het uitvoeringsprogramma RR2020 is op 22 november 2005 vastgesteld door het Dagelijks Bestuur van de stadsregio Rotterdam, op 13 december 2005 door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland en op 21 december 2005 door de Regioraad van de stadsregio Rotterdam.

31 TABEL B3 RR2020-projecten 19 Projectnaam Bevoegd gezag Ligging Type 1 woning, 2 kantoor, 3 infra, 4 bedrijf, 5 gemengd, 6 overig 1. aantal woningen 2. kantoor (m2 BVO) 4. bedrijf (ha) Hoofdontsl uiting Datum toonaangevend besluit, bijvoorbeeld streekplanwijziging Datum ingebruikname, fasering Is project opgenomen in verkeersprognoses voor 2010 (PM10) en 2015 (NO2) in saneringstool? Rotterdam Rotterdam Centrum/KvZ Rotterdam Kaart ja Kralingse Zoom/Brainpark 4 Rotterdam Kaart ja Polder Zestienhoven Rotterdam Kaart ja Rotterdam Airport Rotterdam Kaart ja Knoop Noordrand Rotterdam Kaart ja Schieveen Rotterdam Kaart ja Parkstad Rotterdam Kaart ja A20 zone Rotterdam Kaart 5 pm pm pm 2015 ja Kleinpolder Rotterdam Kaart pm pm 2015 ja Pendrecht/zuidwijk Rotterdam Kaart ja Oud Mathenesse Rotterdam Kaart ja Stadswijken Rotterdam Kaart ja 19 ds+v: IBM database projecten, R2020+Infrastuctuur, januari 2008

32 Merwehaven Rotterdam Kaart ja Waalhaven Rotterdam Kaart ja Tweede Maasvlakte Rotterdam Kaart ja BRG Rotterdam Kaart ja Oude Bovendijk (Overschie) Rotterdam Kaart ja Waterwegcentrum I Oost Rotterdam Kaart ja Waterwegcentrum I West Rotterdam Kaart ja Dirk van den Burghweg West Rotterdam Kaart ja Oranjebuitenpolder Rotterdam Kaart ja Krimsloot Rotterdam Kaart ja Kulkweg Noord (Haak Kulkweg) Rotterdam Kaart ja Het Stort Rotterdam Kaart ja Nieuwland 1 Rotterdam Kaart ja Nieuwland 2 en 3 Rotterdam Kaart ja Waterwegcentrum II Rotterdam Kaart ja Nesselande Rotterdam Kaart ja Knoop Alexander (oost afmaken) Rotterdam Kaart ja Knoop Alexander (west) Rotterdam Kaart ja Herstructurering Het Lage Land Rotterdam Kaart ja Herstructurering Ommoord Rotterdam Kaart ja Verdichting rond Metrostations Rotterdam Kaart ja Definitief rapport 32

33 Oosttangent Rotterdam Kaart ja Transformatie Stormpolder Rotterdam Kaart ja Verdichting rond centrum Rotterdam Kaart ja Lansing Zuid Rotterdam Kaart ja Herstructurering (verdunnen) Rotterdam Kaart ja Afmaken centrum Rotterdam Kaart ja Gadering Rotterdam Kaart ja herstr. Groot IJsselmonde Rotterdam Kaart ja Verolme-locatie Rotterdam Kaart ja Verdichten rond station Lombarijen Rotterdam Kaart ja Veranda Rotterdam Kaart ja Parklane 2b Rotterdam Parklane fase 1 Rotterdam Tjalklaan Rotterdam e ontsluitingsweg HvH+ knooppunt Westerlee + Pettendijk Rotterdam Kralingse knoop fase 1 Rotterdam Kralingse knoop fase 2 Rotterdam Pleinweg-Vaanweg Rotterdam Stadhoudersweg Kleinpolderplein Rotterdam Verlengde Zuiderparkweg richting Barendrecht Rotterdam Definitief rapport 33

34 Streksingel / Bergse Rotterdam Dorpsstraat (node 6136) Terwenakker Rotterdam Botersloot Rotterdam Kruispunt Blaak Keizerstraat Rotterdam Museumpark Rotterdam Weena Rotterdam Spaanse Weg Rotterdam Allard Piersonstraat Rotterdam Mathenesserplein Rotterdam DF Plein Rotterdam Noordsingel - Schiekade Rotterdam Kruising Lange Hilleweg Strevelsweg Rotterdam Pascalweg Rotterdam Arthurweg Rotterdam Prins Hendrikstraat Rotterdam Strandboulevard Rotterdam P+R Noorderhelling Rotterdam P+R Beverwaard Rotterdam P+R Zuidplein Rotterdam P+R Kralingse Zoom Rotterdam P+R Melanchtonweg Rotterdam P+r Parkstad Rotterdam P+R Meijersplein/Noordrand Rotterdam Definitief rapport 34

35 P+R Blijdorp Rotterdam P+R Nesselande Rotterdam P+R Lombardijen Rotterdam P+R Victor Hugoweg Rotterdam P+R Ahoy Rotterdam P+R Hoogvliet Tussenwater Rotterdam P+R Pernis Rotterdam Tramplus lijn 1 Rotterdam Tramplus lijn IJsselmonde Rotterdam Tramplus lijn 5 Rotterdam Metro Nesselande Rotterdam Tramplus Carnisselande Rotterdam Tramplus IJsselmondelijn Rotterdam Randstadrail Rotterdam Tangenten Rotterdam Stadstram Rotterdam Stedenbaan fase 1 Rotterdam Stedenbaan fase 2 Rotterdam Schiedam, Vlaardingen, Maassluis Balkon Maassluis Kaart Ja Koningshoek Maassluis Kaart Ja Overig Maassluis Kaart Ja Dijkpolder Maassluis Kaart Ja Definitief rapport 35

36 Kade Maassluis Kaart ja De Dijk Maassluis Kaart Ja Herstructurering Maassluis Kaart Ja Vergulde hand Vlaardingen Kaart Ja Knoop station centrum Vlaardingen Kaart Ja NAM Vlaardingen Kaart Ja Vijfsluizen Vlaardingen Kaart Ja Rivierzone overig Vlaardingen Kaart Ja Herstructurering (Holy) Vlaardingen Kaart Ja Stadsrand Broekpolder Vlaardingen Kaart Ja Gusto Schiedam Kaart Ja Houthavens Schiedam Kaart Ja Schieveste Schiedam Kaart Ja Harga Schiedam Kaart Ja Vijfsluizen Schiedam Kaart Ja Wilhelminahaven Schiedam Kaart Ja Herstructurering (Groenoord Mathenesse) Schiedam Kaart Ja Station Kethel Schiedam Kaart Ja Swea Parken Schiedam Kaart Ja Schieveste-A20 Schiedam - Rotterdam Schiedam P+R Schieveste Schiedam Tramplus 21 en 23 (Schiedam Vlaardingenlijn) Schiedam Vlaardingen Definitief rapport 36

37 Rotterdam P+R Vijfsluizen Schiedam Marathonweg Vlaardingen Vlaardingen km gebieden Vlaardingen Vlaardingen Holyweg Vlaardingen Abeeldreef Vlaardingen Koningin Wilhelminahaven Vlaardingen Hoekse Lijn Schiedam Vlaardingen Maassluis Rotterdam Hoekse Lijn Vlaardingen Maassluis Rotterdam Lansingerwaard, Capelle ad IJssel, Krimpen ad IJssel, Bleiswijk Fascinatio Capelle ad IJssel Kaart Ja Verdichting rond metrostations Capelle ad IJssel kaart Ja Herstructurering Oostgaarde (Bergen) Capelle ad IJssel Kaart Ja Herstructurering Schenkel Capelle ad IJssel Kaart Ja Definitief rapport 37

38 Transformatie Schaardijk Capelle ad IJssel Kaart ja Middelwatering Capelle ad IJssel Kaart Ja Zorgboulevard (exclusief uitbreiding ziekenhuis) Rotterdam/ Capelle ad IJssel Kaart Ja Bleiswijk Zuid Lansingerwaard Kaart Ja Bouwen binnen de kern Lansingerwaard Kaart Ja Glastuinbouwontwikkeling Lansingerwaard Kaart Ja Bedrijvenpark Prisma Lansingerwaard Kaart Ja Hoefweg Zuid Lansingerwaard Kaart Ja Groenzone Berkel Pijnacker Lansingerwaard Kaart Ja Meerpolder Lansingerwaard Kaart Ja Westpolder bolwerk Lansingerwaard Kaart Ja centrum Lansingerwaard Kaart Ja Rodenrijse Zoom Lansingerwaard Kaart Ja Oudeland Lansingerwaard Kaart Ja Transf. oud glas N209 naar wonen en werken Lansingerwaard Kaart Ja Boterdorpse polder Lansingerwaard Kaart Ja Parkzoom Lansingerwaard Kaart Ja N209 Bleiswijk-Zoetermeer Oosterheem Bleiswijk N209 A13-knoop Doenkade Bergeschenhoek Bleiswijk, Rotterdam N209 Boterdorpseweg - Bergschenhoek Definitief rapport 38

39 A.Verbeek-Ohrlaan Bleiswijk Rotterdam N209 Doenkade Bergschenhoek Bleiswijk Rotterdam Westelijke randweg Bergschenhoek Verdubbeling Boterdorpseweg Bergschenhoek Hoeksekade Bergschenhoek Bergschenhoek P+R Rodenrijs Berkel en Berkel en Rodenrijs Rodenrijs Randstadrail Berkel en Rodenrijs N470 Berkel en Rodenrijs Oudelandselaan, Berkel en Westersingel, Verlengde laan van Roumen, Papaperweg, Verlengde laan van Koot, Rodenrijs ontsluiting Oudeland, Verlengde Wilgenlaan diverse knippen Berkel Berkel en Rodenrijs Zoro-bus Berkel en Rodenrijs Definitief rapport 39

40 Zoro-rail Berkel en Rodenrijs Hoofdweg Capelle a/d/ IJssel/Nieuwerkerk Capelle a/d IJssel Kruispunt Hoofdweg Nesselande Capelle a/d IJssel Kanaalweg Capelle a/d IJssel Capelle a/d IJssel Algeracorridor Capelle a/d - Krimpen a/d/ IJssel Korte termijn Capelle a/d IJssel Krimpen a/d IJssel Rijckevorselweg Capelle a/d IJssel Capelle a/d IJssel Rotterdam Capelseweg Capelle a/d IJssel Capelle a/d IJssel Rotterdam Kralingseplein Capelle a/d IJssel - Rotterdam Capelle a/d IJssel Rotterdam OWN-noord-oost Capellea/d IJssel - Rotterdam Capelle a/d IJssel Rotterdam P+R Capelsebrug Capelle a/d IJssel Ridderkerk, Barendrecht, Albrandswaard Slikkerveer/Ringdijk Ridderkerk Kaart Ja Definitief rapport 40

41 Slikkerveer/Sportlaan Ridderkerk Kaart ja Verdichten centrum Ridderkerk Kaart Ja Rijsoord Ridderkerk Kaart Ja Ridderkerklijn Ridderkerk Kaart Ja Bolnes zuid (bedrijven kantoren) Ridderkerk Kaart Ja Nieuw Reijerswaard Ridderkerk Kaart Ja Cornelisland Ridderkerk Kaart Ja Carnisselanden Barendrecht Kaart ja Vrouwenpolder Barendrecht Kaart ja Verdichten rond NS-station Barendrecht Kaart ja Ziedewij 2 Barendrecht Kaart ja Vaanpark 4 Barendrecht Kaart ja Portland Albrandswaard Kaart ja Rhoon en Poortugaal (groen en rood) Albrandswaard Kaart ja Rhoon Zuid Oost Albrandswaard Kaart ja Overhoeken Albrandswaard Kaart ja Waalstraat Albrandswaard (Poortugaal) Albrandswaard Rhoonse Baan Albrandswaard Dorpsweg-noord Rhoon Albrandswaard F van der Poest Clementlaan Poortugaal Albrandswaard Oranje nassaulaan Albrandswaard Definitief rapport 41

42 WerkersdijkBinnenbaan Rhoon Landweg Irenestraat Albrandswaard Poortugaal Tramplus Carnisselande Barendrecht km Barendrecht Barendrecht Stationsboulevard Barendrecht P+R Carnisselande Barendrecht P+R NS- station Barendrecht Ontsluiting Centrum Ridderkerk Ridderkerk Rijksstraatweg - Noldijk Ridderkerk Ridderkerk Kruispunt Koninginneweg Karnebeekweg Ridderkerk Railverbinding Rotterdam- Ridderkerk (Ridderkerklijn) Ridderkerk Rotterdam Rotterdamseweg Ridderkerk km gebieden Ridderkerk Ridderkerk P+R Oostendam Ridderkerk Oost Voorne, Brielle, Bernisse, Hellevoetsluis, Westvoorne, Rozenburg, Spijkenisse, Hoekse Definitief rapport 42

43 Waard, Zuidplaspolder Landelijke wonen Brielle, Bernisse, Hellevoetsluis, Westvoorne Kaart ja Bouwen binnen kernen Westvoorne Kaart ja Bouwen binnen de kern Hellevoetsluis Kaart ja Herstructurering Rozenburg Kaart ja Bouwen binnen kernen Bernisse Kaart ja Bouwen binnen de kern Brielle Kaart ja Bouwen binnen de kern Spijkenisse Kaart ja Halfweg Spijkenisse Kaart ja Kikkersbloem 3 Hellevoetsluis Kaart ja Zegeland Briele Kaart ja Hoeksche Waard bedrijven Hoekse waard Kaart ja Zuidplaspolder ZPP Kaart ja Harmsenbrug Brielle Rotterdam N57 Brielle Westvoorne Hellevoetsluis Hartelcorridor Spijkenisse Verlengde N217(Hekelingseweg) Spijkenisse Centrum Hongerland Spijkenisse Spijkenisse Centrum Spijkenisse Spijkenisse Definitief rapport 43

44 P+R Heemraadlaan Spijkenisse Spijkenisse Verdeling Westvoorne Ontsluitingsweg Kickersbloem Hellevoetsluis Hellevoetsluis Nieuwe Verbindingsweg Hellevoetsluis Hellevoetsluis Ontsluitingsweg Struytsehoek Hellevoetsluis Hellevoetsluis Definitief rapport 44

45 B4. RR2020 PROGRAMMA Definitief rapport 45

46 B5. RR2020 PROGRAMMA Definitief rapport 46

47 B6. RR2020 PROGRAMMA Definitief rapport 47

48 BIJLAGE 3 Factsheets (aanvullend) maatregelenpakket Uitbreiding milieuzone kernwinkelgebied vrachtverkeer In de gemeente Rotterdam bestaat al een milieuzone voor vrachtverkeer conform het Convenant Stimulering Schone Vrachtauto s en Milieuzonering met behulp van verbodsborden en ontheffingen. Daarbij worden per 16 september 2007 vrachtauto s alleen toegelaten waarvan de motor minimaal voldoet aan Euronorm 2 dan wel Euronorm 3 in combinatie met een Roetfilter. Vanaf l januari 2010 worden alleen vrachtwagens toegelaten waarvan de motor minimaal voldoet aan Euronorm 4, met dien verstande dat vanaf l januari 2010 tot l juli 2013 in de Milieuzone ook Vrachtauto's worden toegelaten waarvan de motor minimaal voldoet aan Euronorm 3 in combinatie met een Roetfilter. Het deel van de binnenstad van Rotterdam waarvoor de huidige milieuzone geldt, is ingetekend in onderstaande kaart. De overwogen aanvullende maatregel betreft het uitbreiden van deze zone (met name westwaarts) zodanig dat deze dekkend is met het gebied waarin de knelpunten uit de saneringopgave gelegen zijn. De Stadregio laat een verkenning uitvoeren naar de uitbreiding van de milieuzone kernwinkelgebied naar het gebied binnen de ruit en het gedeelte ten zuiden van de A20 van Schiedam, zowel voor vrachtverkeer als voor bestelverkeer.

49 Invoering milieuzone bestelauto s Analoog aan het Convenant Stimulering Schone Vrachtauto s en Milieuzonering is momenteel een vergelijkbaar convenant voor bestelauto s in voorbereiding op landelijk niveau. De Stadsregio Rotterdam zal op basis van dit convenant een verkenning laten uitvoeren naar een mogelijke uitbreiding van de milieuzone kernwinkelgebied met de categorie lichte bedrijfsauto s. Deze milieuzone zou, gelijk het vrachtverkeer, ook vormgegeven kunnen worden met behulp van verbodsborden en ontheffingen. Het gebied waarop de milieuzone bestelverkeer van toepassing is, zal zodanig gekozen worden dat enerzijds een logische combinatie ontstaat met de milieuzone vrachtverkeer en anderzijds ook met de knelpunten uit de saneringopgave. (Verdere) invoering Euro V norm bussen De introductie in Rotterdam van bussen die voldoen aan de Euro V norm is al bijna voltooid. Van het wagenpark van de RET zijn er slechts 20 bussen die nog niet voldoen aan deze norm. Het effect van de reeds geïntroduceerde schone bussen kan als extra maatregel worden opgevoerd (maatregel vanaf 2005). Stimulering private schone voertuigen Deze maatregel van de stadsregio Rotterdam versnelt de inzet van schone voertuigen in zowel het personenverkeer als vrachtverkeer. Het gaat daarbij om schone technieken zoals hybride technieken en filters, maar ook om schone brandstoffen zoals bio-ethanol en biodiesel. Het project is geslaagd als het aantal schone voertuigen in de regio 5% marktaandeel heeft bereikt. Dat is namelijk de kritische waarde waarboven de marktwerking zijn werk zal doen en de intrede van schone voertuigen verder vanzelf gaat. Er wordt naar gestreefd dit percentage in 2010 te bereiken. Het project moet de katalysator zijn die schone voertuigen naar de markt brengt. Doelgroep zijn private wagenparkbeheerders met minstens 10 voertuigen. Aan grotere bedrijven zullen door middel van wagenparkscans adviezen worden uitgebracht over de concrete toepassing van schone voertuigen. Tevens wordt gezocht naar de mogelijkheid om zelf ervaring op te doen en schone voertuigen in de praktijk te testen. Om een eerste doorbraak van het gebruik van bio-ethanol te bewerkstelligen zal het project in afwachting van passende accijnsmaatregelen vanuit het rijk voor een beperkte tijd en binnen een afgekaderd budget een deel van de meerkosten van bio-ethanol voor de eindgebruiker compenseren. Een deel van die kosten wordt medegefinancierd vanuit het Europese BEST project. Definitief rapport 49

50 Volume personenauto s & doorstroming Deze maatregel kan op zeer verschillende wijzen worden ingevuld. Vooralsnog wordt uitgegaan van een combinatie van een aantal maatregelen: - P+R: het aantal P+R plaatsen in de regio Rotterdam wordt in RAP/RAL uitgebreid. Bezien wordt of nog aanvullende P+R plaatsen nodig zijn om meer bestemmingsverkeer naar knelpuntgebieden af te vangen. Ook kan gedacht worden aan de (extra) inzet van pendelbussen. - Een Dynamisch Route Informatie Paneel o(drip) is een instrument waarmee routeinformatie kan worden gegeven aan de weggebruiker. Doel van een DRIP is de verdeling van de verkeersstroom op wegen te optimaliseren, de congestiekans te verkleinen en het reiscomfort van weggebruikers te verhogen. - VRI s zullen zodanig worden afgesteld dat dit de doorstroming op de routes langs het centrum bevordert. - Stimulering fietsgebruik door o.a. het aanleggen van nieuwe en beter routeren van bestaande fietsroutes. Overkappen/ondertunneling s Gravendijkwal Het voorstel is om de Gravendijkwal te overkappen door het gedeeltelijk doortrekken van de bestaande tunnelbakken dan wel door het realiseren van een tunnel tussen Weena en Rochussenstraat. Luchtbehandeling zorgt ervoor dat de emissies aan de tunnelmonden gezuiverd wordt. Huidige situatie s Gravendijkwal Optie 1: doortrekken tunnelbakken Optie 2: tunnel tussen Weena en Rochussenstraat Definitief rapport 50