HUIDIGE CONTEXT: EVOLUTIE VAN DE SECTOR NAAR EEN GROTERE BETROKKENHEID VAN DE ACTOREN IN HET PROJECT.

Transcriptie

1 1 In teamverband bouwen: kwaliteit, doeltreffendheid, snelheid! Leefmilieu Brussel HUIDIGE CONTEXT: EVOLUTIE VAN DE SECTOR NAAR EEN GROTERE BETROKKENHEID VAN DE ACTOREN IN HET PROJECT. Liesbet TEMMERMAN Facilitator Duurzaam Gebouw Specialiste Eco-constructie 1

2 Inhoudstafel : «lineaire» aanpak 2. Verbanden tussen de actoren van een project 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken 3 Inhoudstafel : «lineaire» aanpak 2. Verbanden tussen de actoren van een project 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken 4 2

3 De bouwheer Wenst een project te realiseren Stelt een Programma van Eisen op (min of meer gedetailleerd) voorbeeld 1: bouw van een kinderdagverblijf voor 25 kinderen voorbeeld 2: renovatie van een eengezinswoning Bepaalt een budgettaire enveloppe voorbeeld 1: bouwbudget van euro voorbeeld 2: renovatiebudget van euro Legt de te behalen prestatiedoelstellingen vast (energie en/of milieu) voorbeeld 1: bouw van een passief kinderdagverblijf voor 25 kinderen met geprefabriceerde elementen voorbeeld 2: renovatie van een eengezinswoning: lage energie-peil + keuze van materialen met een beperkte milieu- en gezondheidsimpact 5 De bouwheer Wenst een project te realiseren Doet beroep op een architect/architectenbureau Wedstrijd, openbare aanbesteding, rechtstreeks contact met één of meerdere ontwerpers (die met elkaar in concurrentie worden gebracht) 6 3

4 De bouwheer Wenst een project te realiseren Doet beroep op een architect/architectenbureau Komt tot een overeenkomst met (een) studiebureau(s) Openbare aanbesteding, rechtstreeks contact met één of meerdere studiebureaus (die met elkaar in concurrentie worden gebracht) 7 De bouwheer Wenst een project te realiseren Doet beroep op een architect/architectenbureau Komt tot een overeenkomst met (een) studiebureau(s) Komt tot een overeenkomst met (een) aannemer(s) Openbare aanbesteding, rechtstreeks contact met één of meerdere aannemers (die met elkaar in concurrentie worden gebracht) 8 4

5 De architect Staat in voor het ontwerp Analyseert het (min of meer gedetailleerde) Programme van Eisen, opgesteld door de bouwheer, rekening houdend met het voorziene budget en de (eventuele) prestatiedoelstellingen (energie en/of milieu) waaraan moet worden voldaan voorbeeld 1: bouw van een passief kinderdagverblijf voor 25 kinderen met geprefabriceerde elementen binnen een budget van euro voorbeeld 2: renovatie van een eengezinswoning: lage energie-peil + keuze van materialen met een beperkte milieu- en gezondheidsimpact binnen een budget van euro Verzorgt het ontwerp (schetsontwerp/ voorontwerp/ ontwerp/ uitvoerings-/ aanbestedings-dossier) in samenwerking met studiebureau(s) gekozen/aangeduid door de bouwheer of in samenspraak met deze. 9 De architect Staat in voor het ontwerp Staat de bouwheer bij tijdens de analyse van de offertes opgesteld door de aannemer(s) 10 5

6 De architect Staat in voor het ontwerp Staat de bouwheer bij tijdens de analyse van de offertes opgesteld door de aannemer(s) Controleert de werken Uitgevoerd door de aannemer(s) gekozen door de bouwheer 11 De architect Staat in voor het ontwerp Staat de bouwheer bij tijdens de analyse van de offertes opgesteld door de aannemer(s) Controleert de werken Staat de bouwheer bij bij de oplevering van de werken 12 6

7 De architect Staat in voor het ontwerp Staat de bouwheer bij tijdens de analyse van de offertes opgesteld door de aannemer(s) Controleert de werken Staat de bouwheer bij bij de oplevering van de werken Garantie 13 Het studiebureau Staat in voor studies (stabiliteit, HVAC, milieuprestatie ) Op vraag van de bouwheer, die hij ook adviseert In overleg met de architect 14 7

8 Het studiebureau Staat in voor studies (stabiliteit, HVAC, milieuprestatie ) Levert de documenten aan (plannen, berekingen, lastenboekclausules) eigen aan de hem gegunde opdracht: in de ontwerpfase, voor het aanbestedingsen uitvoeringsdossier Staat de bouwheer bij tijdens de analyse van de offertes Controle op de werf van de werken volgens contractuele bepalingen en lastenboek 15 De aannemer Dient een offerte in voor de uitvoering van de werken Op vraag van de bouwheer Op basis van het aanbestedingsdossier en het lastenboek 16 8

9 De aannemer Dient een offerte in voor de uitvoering van de werken Voert de werken uit Op basis van het uitvoeringsdossier en het lastenboek Zorgt ervoor dat wordt voldaan aan de bepalingen vastgelegd in het lastenboek en de (eventuele) prestatiedoelstellingen die moeten worden behaald Overlegt met de architect en studiebureau(s) (uitvoeringsdossier, werf) 17 De aannemer Dient een offerte in voor de uitvoering van de werken Voert de werken uit Garantie 18 9

10 Inhoudstafel : «lineaire» aanpak 2. Verbanden tussen de actoren van een project 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken Verbanden tussen de actoren van een project van de/het Bouwheer Architect Aannemer Studiebureau naar Bouwheer / klant klant klant Architect opdrachtgever / studies en tech.gegevens (bv. stabiliteit, HVAC) Aannemer opdrachtgever controle / controle Studiebureau opdrachtgever studies en / 20 10

11 2. Verbanden tussen de actoren van een project naar van de/het Bouwheer Architect Aannemer Studiebureau Bouwheer / klant klant klant Architect opdrachtgever / studies en tech.gegevens (bv. stabiliteit, HVAC) Toekomstige gebruikers (indien bouwheer) klant wensen Aannemer opdrachtgever controle / controle / wensen Studiebureau opdrachtgever studies en / / Indien de toekomstige gebruikers (indien bouwheer) vòòr de uitvoering van de werken gekend zijn, is hun inbreng in het project meestal erg beperkt. Het delen en overdragen van informatie naar de eindgebruikers is nochtans essentiëel voor het gebruik van het gebouw en het behalen van de beoogde prestatieniveaus Verbanden tussen de actoren van een project Verbanden tussen de actoren van de/het Bouwheer Architect Aannemer Studiebureau naar Bouwheer / klant klant klant Architect opdrachtgever / studies en tech.gegevens (bv. stabiliteit, HVAC) Aannemer opdrachtgever controle / controle Studiebureau opdrachtgever studies en / De bouwheer is de opdrachtgever van alle andere actoren van het project. Hij is de klant van elke actor afzonderlijk, maar zijn doelstelling is enig: de realisatie van het project (programma, budget, prestaties)

12 2. Verbanden tussen de actoren van een project Verbanden tussen de actoren van de/het Bouwheer Architect Aannemer Studiebureau naar Bouwheer / klant klant klant Architect opdrachtgever / studies en tech.gegevens (bv. stabiliteit, HVAC) Aannemer opdrachtgever controle / controle Studiebureau opdrachtgever studies en / In verschillende fases van het project kan/zal een actor ertoe komen om met een andere actor te overleggen, minstens om een antwoord te vinden voor bepaalde vraagstukken (meestal van aard) Verbanden tussen de actoren van een project Verbanden tussen de actoren van de/het Bouwheer Architect Aannemer Studiebureau naar Bouwheer / klant klant klant Architect opdrachtgever / studies en tech.gegevens (bv. stabiliteit, HVAC) Aannemer opdrachtgever controle / controle Studiebureau opdrachtgever studies en / In verschillende fases van het project kan/zal een actor ertoe komen om met een andere actor te overleggen, minstens om een antwoord te vinden voor bepaalde vraagstukken (meestal van aard). Bepaalde zouden kunnen worden opgelost voor ze onvermijdelijk worden door overleg eerder in het project. Dit is nog meer van toepassing wanneer aan prestatiedoelstellingen moet worden voldaan

13 2. Verbanden tussen de actoren van een project Verbanden tussen de actoren van de/het Bouwheer Architect Aannemer Studiebureau naar Bouwheer / klant klant klant Architect opdrachtgever / studies en tech.gegevens (bv. stabiliteit, HVAC) Aannemer opdrachtgever controle / controle Studiebureau opdrachtgever studies en / De aannemer staat tijdens de uitvoering onder toezicht. Een verhouding gecontroleerde/toezichthouder ontstaat. Meningsverschillen veroorzaakt door een verschillende interpretaite van de documenten (bv. lastenboek) kunnen ontstaan Verbanden tussen de actoren van een project Verbanden tussen de actoren van de/het Bouwheer Architect Aannemer Studiebureau naar Bouwheer / klant klant klant Architect opdrachtgever / studies en tech.gegevens (bv. stabiliteit, HVAC) Aannemer opdrachtgever controle / controle Studiebureau opdrachtgever studies en / De aannemer staat tijdens de uitvoering onder toezicht. Een goed begrip door alle actoren (gaande van de doelstellingen van de bouwheer tot de behalen prestaties, over de bepalingen en uitvoeringstechnieken) kan enkel worden bekomen door (minstens) gezamenlijk overleg en (bij voorkeur) een zo groot mogelijke samenwerking zo vroeg mogelijk in het project en voor 26 aanvang van de uitvoeringsfase. 13

14 Inhoudstafel : «lineaire» aanpak 2. Verbanden tussen de actoren van een project 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken marktaandeel van formules die van bij de aanvang meerdere actoren bij het ontwerp betrekken: Design & Build DBFM (Design, Build, Finance & Manage) Afkomstig uit de angelsaksische landen en Noord-Europa. Dit type projecten heeft de laatste 5 tot 10 jaar meer en meer ingang gevonden bij openbare bouwheren.. Ze bieden een aantal voordelen, in het bijzonder door de betrekking van verschillende sleutelactoren zeer vroeg in het project: Technische doelstellingen en prestatie-eisen worden makkelijker behaald (i.e. risico op «onaangename verrassingen» in de loop van het project). Betere beheersing van het budget Betere definitie van de respectievelijke verantwoordelijkheden 28 14

15 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken eisen inzake energieprestatie van gebouwen: Gebouwschil die de warmteverliezen sterk beperkt Belang van een goed uitgevoerde thermische isolatie Nood aan grondige kennis in hoofde van de verschillende actoren (architect, aannemer, studiebureau) of op z n minst doorgedreven overleg en delen van kennis en ervaring Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken eisen inzake energieprestatie van gebouwen: Gebouwschil die de warmteverliezen sterk beperkt Luchtdichtheid Uitvoering van elementen van de gebouwschil + integratie van onderdelen van de installaties die door de schil heen gaan Ventilatie (dampkappen inbegrepen), systemen voor warmteproductie Vastleggen van de verantwoordelijkheden: indien de blowerdoortest een slecht resultaat oplevert, aan wie de schuld? 30 15

16 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken eisen inzake energieprestatie van gebouwen: Gebouwschil die de warmteverliezen sterk beperkt Luchtdichtheid Uitvoering van elementen van de gebouwschil + integratie van onderdelen van de installaties die door de schil heen gaan Ventilatie (dampkappen inbegrepen), systemen voor warmteproductie Technische installatie Rendement Optimalisatie van het geheel van de installaties binnen het project: kosten en baten Hernieuwbare energiebronnen Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken eisen inzake energieprestatie van gebouwen: Gebouwschil die de warmteverliezen sterk beperkt Luchtdichtheid Technische installatie Specifieke studies Dynamische simulaties EPB-berekeningen PHPP-berekening Life Cycle Costing Migratie van waterdamp doorheen de elementen van de gebouwschil 32 16

17 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken Certificaties Duurzaam Gebouw (vb. BREEAM, HQE): Definitie van de te behalen doelstellingen Het Programma van Eisen en de beoogde prestaties (doorheen alle geëvalueerde thema s) moeten van bij de start van het project duidelijk worden vastgelegd Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken Certificaties Duurzaam Gebouw (vb. BREEAM, HQE): Definitie van de te behalen doelstellingen Alle actoren informeren over de beoogde doelstellingen In het kader van een certificatieprocedure is de doorgedreven betrokkenheid van alle actoren het sleutelelement in het behalen van het beoogde prestatieniveau. «Alle neuzen in één richting zetten»: de doelstellingen moeten door alle actoren worden begrepen en gedeeld

18 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken Certificaties Duurzaam Gebouw (vb. BREEAM, HQE): Definitie van de te behalen doelstellingen Alle actoren informeren over de beoogde doelstellingen Nood aan interdisciplinaire methodologie van bij de start van het project Indien de oplevering van het gebouw het eerste echte tijdpunt is waarop de globaal behaalde prestatie wordt geëvalueerd, dan is het risico dat niet wordt voldaan aan de initiële doelstellingen erg groot Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken Certificaties Duurzaam Gebouw (vb. BREEAM, HQE): Definitie van de te behalen doelstellingen Alle actoren informeren over de beoogde doelstellingen Nood aan interdisciplinaire methodologie van bij de start van het project Beheersing van het budget In de loop van een project een doelstelling «certificatie duurzaam gebouw» kan zorgen voor een niet te verwaarlozen meerkost: het project moet van bij het begin rond deze doelstelling worden uitgedacht en uitgewerkt

19 3. Huidige evoluties die de beperkingen van een lineaire aanpak benadrukken Gebruik van geprefabriceerde elementen en «droge» bouwwijzen Tijdswinst tijdens de uitvoeringsfase Vergt, lang voor de werffase, een uitstekende samenwerkng en doorgedreven overleg tussen de verschillende actoren: architect, aannemer, studiebureau De ontwerpfase is intensiever, door deze samenwerking. Het project worden gedetailleerder uitgewerkt, omwille van de aard van de elementen: assemblagedetails, modulering, doorsnede van de elementen 37 Te onthouden uit de uiteenzetting De lineaire aanpak is de. De verbanden tussen de verschillende actoren ontstaan wanneer overleg strikt noodzakelijk is gezien de realiteit van de studies en de werf, maar zelden vroeger. Nochtans toont een schematisch overzicht van de onvermijdelijke verbanden duidelijk aan dat er meer elementen zijn die de actoren verbinden dan vaak wordt gedacht, en dit in verschillende fases van het project

20 Ce qu il faut retenir de l exposé In het bijzonder binnen het gebied van duurzaam bouwen en renoveren vraagt de evolutie van de te behalen doelstellingen enerzijds om meer vakkennis en anderzijds om een transversale aanpak en het leggen van verbanden tussen de vakgebieden. Teamwork wordt onvermijdelijk. 39 Contact Liesbet TEMMERMAN Facilitator Duurzaam Gebouw Specialiste Eco-constructie Gegevens : 0800/