Jaarverslag 2008 Jaar verslag 2008 Slachtofferhulp Nederland

Transcriptie

1 Jaarverslag 2008

2

3 Slachtofferhulp Nederland Jaarverslag 2008 Utrecht, juni 2009

4 2

5 24 Spreekrecht Inhoud 11 Versterking positie slachtoffer 4 Voorwoord 4 Inleiding 5 Cijfers hulpverlening 7 Versterking positie slachtoffer 11 Rampen en calamiteiten voorwoord 14 Nabestaanden levensdelicten 16 Letselschade 19 Spreekrecht 24 Politieke besluitvorming 27 Internationale betrekkingen 29 Organisatie 32 Financieel overzicht 40 Raad van Toezicht Rampen en calamiteiten 3

6 Voorwoord Slachtoffers verdienen meer, Slachtofferhulp Nederland levert meer 4

7 De terechte toename van de aandacht die wordt geschonken aan slachtoffers van misdrijven, ernstige verkeersongelukken, rampen en calamiteiten, vertaalt zich rechtstreeks in het hulpaanbod van Slachtofferhulp Nederland. Deze organisatie is immers de landelijke instantie die vanuit haar 25 jarige ervaring in de hulp aan slachtoffers, bij uitstek weet waar de noden en behoeften van deze mensen liggen. Die veranderende (rechts)positie van slachtoffers stelt hogere eisen aan onze hulpverlening en Slachtofferhulp Nederland speelde daar in haar ontwikkeling ook in 2008 op in. Een belangrijk vraagstuk daarbij is de vraag hoe op de juiste wijze gebruik te maken van de inzet van de vele vrijwilligers die werkzaam zijn binnen Slachtofferhulp Nederland. Die inzet is en blijft voor ons van onschatbaar belang. Inzet bij calamiteiten en rampen is voor de medewerkers van Slachtofferhulp Nederland vanzelfsprekend. Wat mij betreft wordt die rol wel eens onderschat en dient Slachtofferhulp Nederland een prominentere rol toebedeeld te krijgen. Drs. Jan Mans, voorzitter Raad van Toezicht 5

8 Inleiding In dit jaarverslag leest u over de vele ontwikkelingen en activiteiten binnen en van Slachtofferhulp Nederland. Slachtofferhulp Nederland bevindt zich in een sterk veranderend veld waarin de positie van het slachtoffer centraal staat. We prijzen ons gelukkig met de versterkte politieke en maatschappelijke aandacht voor het slachtoffer in brede zin. Met het wetsvoorstel Versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces, dat thans in de Eerste Kamer ter goedkeuring ligt, krijgt het slachtoffer voor het eerst in de geschiedenis een zelfstandige positie in de wet. In dat wetsvoorstel wordt een aantal reeds bestaande rechten en gebruiken gecanoniseerd en wordt tevens een aantal nieuwe rechten aan het slachtoffer toegekend. Met name de voorschotregeling zal een flinke stap vooruit zijn voor het slachtoffer. In vele gevallen krijgt hij een schade vergoeding van de dader toegekend, maar blijkt die toekenning een pyrrusoverwinning als de dader niet of onvoldoende betaalt. De voorschotregeling voorziet in een snelle afhandeling in het belang van het slachtoffer. De overheid schiet het bedrag voor als de dader niet betaalt, en int vervolgens het toegekende bedrag bij de dader. Slachtofferhulp Nederland is bezorgd over de vraag of deze regeling in het licht van de huidige financiële crisis op korte termijn ook van kracht zal worden en hoopt stellig dat de regeling het desondanks zal halen. Ontwikkelingen op het gebied van slachtofferhulp en op het gebied van vrijwilligersinzet nopen Slachtofferhulp Nederland tot het opnieuw definiëren van het domein van de vrijwilliger. U leest daarover in dit jaarverslag. Slachtofferhulp Nederland wordt nog vaak getypeerd als een vrijwilligersorganisatie pur sang. Het risico van deze typering is dat de grenzen van de hulpverlening bepaald worden door de grenzen van de inzet van vrijwilligers. Die grenzen verstaan zich niet meer altijd met de eisen die aan ons worden gesteld op basis van de toegenomen rechten en de voortschrijdende emancipatie van het slachtoffer. Wij noemen ons al jaren een Slachtofferhulporganisatie die werkt met vrijwillige en betaalde medewerkers, waarin de klant in casu het slachtoffer centraal staat en waarin de noden en 6

9 de rechten van het slachtoffer de grenzen van de hulpverlening bepalen. Dat betekent dat in de hulpverlening waar nodig ook betaalde professionals worden ingezet. Inzet van vrijwilligers blijft echter hoog in het vaandel staan. Het is indrukwekkend te zien hoeveel zeer gemotiveerde en deskundige vrijwilligers dag en nacht klaarstaan om hun medeburgers weer op de been te helpen na een misdrijf of ernstig verkeersongeluk. Slachtoffers zijn bovendien in de regel zeer tevreden over de steun die zij krijgen van onze vrijwillige medewerkers. De samenwerking met de meest relevante ketenpartners (politie, Openbaar Ministerie, Schadefonds Gewelds misdrijven) is in 2008 versterkt. Het is van groot belang dat wij elkaar op de juiste manier weten aan te vullen en met respect voor elkaars kerntaken samenwerken in het belang van het slachtoffer. De ontwikkeling van het slachtofferloket waarin politie, het Openbaar Ministerie en Slachtofferhulp Nederland samenwerken is een belangrijke stap voorwaarts in de hulpverlening aan slachtoffers. Veiligheid staat hoog in ons vaandel. In het denken over veiligheid gaat het veelal om twee belangrijke pijlers, te weten preventie en repressie. We willen misdrijven voorkomen en daders bestraffen en voorkomen dat zij weer in de fout gaan. Een derde pijler wordt weleens onderschat. Die derde pijler van een veilige samenleving is goede opvang en hulp van en aan slachtoffers. Preventie en repressie zijn van groot belang, maar er zullen nog steeds mensen slachtoffer worden van een misdrijf. Laat je die mensen in de kou staan, dan span je het paard achter de wagen. Wie is een betere ambassadeur van de rechtsstaat dan een goed geholpen slachtoffer dat ervaart dat de samenleving in het algemeen en de overheid in het bijzonder aandacht heeft voor zijn situatie? Slachtofferhulp is geen luxe, maar een van de pijlers van onze rechtsstaat. Op Europees niveau speelt Slachtofferhulp Nederland een belangrijke rol als lid en voorzitter van de Europese koepelorganisatie Victim Support Europe. Ook in Brussel bestaat een toenemende aandacht voor de positie van het slachtoffer. Drs. Jaap Smit, algemeen directeur/bestuurder 7

10 Cijfers hulpverlening In 2008 heeft Slachtofferhulp Nederland ruim slachtoffers geholpen. Het nieuwe registratriesysteem maakt uitsplitsing per politieregio en per gemeente mogelijk. 8

11 Slachtofferhulp Nederland heeft in de loop van 2008 een nieuw registratiesysteem in gebruik genomen: DIVOS. De gehanteerde definities voor de diensten in dit systeem verschillen enigszins van die in het oude registratie systeem REGAS. Omdat het systeem ook regio voor regio is ingevoerd, laten de ge gevens zich moeilijker vergelijken dan in voorgaande jaren. Het nieuwe systeem maakt het voor het eerst mogelijk om over 2008 de aantallen aangemelde slachtoffers per politieregio en per gemeente (via de website te presenteren. Geleverde diensten Totaal aangemelde slachtoffers Totaal aantal geholpen slachtoffers Verhalen schade Emotionele ondersteuning Begeleiding in het strafproces Begeleiding schriftelijke slachtofferverklaring en spreekrecht Praktische ondersteuning Doorverwijzen naar externe partijen Grafiek 2 Aangemelde slachtoffers naar delictgroepen Grafiek 1 Totaal aangemelde slachtoffers 40 47% 45% geweld 4% 5% zeden 21% 20% verkeer 21% 22% vermogen 7% 8% overig

12 De dienstverlening van Slachtofferhulp Nederland wordt nauwkeurig bijgehouden zodat aan de subsidiegevers duidelijk kan worden getoond waaraan de verkregen subsidie is besteed. De dienstverlening wordt onderverdeeld in emotionele opvang en praktische en juridische ondersteuning. Juridische ondersteuning wordt gesplitst in het verhalen van de schade, de begeleiding in het strafproces en de begeleiding van het spreekrecht en de schriftelijke slachtofferverklaring. Grafiek 3 Aantal aangemelde slachtoffers per regio Noord Oost Midden Noordwest Zuidwest Zuidoost Haaglanden Gemeente niet geregistreerd 10

13 Versterking positie slachtoffer De afgelopen decennia is er voor slachtoffers van misdrijven meer aandacht gekomen en is er in korte tijd veel bereikt. Er is voorzien in opvang voor slachtoffers en binnen het strafproces hebben slachtoffers meer rechten gekregen. Desondanks zijn er diverse verbeteringen mogelijk. Om die reden is het project Versterking positie slachtoffer in het leven geroepen. 11

14 Het project Versterking positie slachtoffer was een initiatief van het ministerie van Justitie waaraan Slachtofferhulp Nederland van harte medewerking heeft verleend. Het project liep van medio 2007 tot medio 2008 met als doel een kwaliteitsimpuls te geven aan de ondersteuning van slachtoffers. Politie, Openbaar Ministerie en Slachtofferhulp Nederland werkten daarbij nauw samen. Op basis van vastgestelde knelpunten hebben verschillende werkgroepen (Kwaliteit, Schaderegeling en Organisatie) voorstellen gedaan. Deze zijn in 2008 overgenomen om vervolgens getest en uitgevoerd te worden. De voorstellen hebben ook gevolgen voor de dienstverlening van Slachtofferhulp Nederland. Werkgroep Schaderegeling De werkgroep Schaderegeling heeft voorstellen gedaan ter verbetering van de schaderegelingsketen. De werkgroep adviseert bijvoorbeeld om in meer strafzaken te proberen de schade vóór de zitting te regelen. Slachtofferhulp Nederland zal daarbij meer ondersteuning bieden en het Openbaar Ministerie zal verdachten meer aansporen tot betaling. Voor Slachtofferhulp Nederland betekent de aanbeveling concreet dat de voegingsadviseur van Slachtofferhulp Nederland de vordering controleert vóór de schaderegeling en vóór een eventuele OM-afdoening. Een andere aanbeveling is dat Slachtofferhulp Nederland slachtoffers eerder en meer ondersteunt bij het invullen van het schadeformulier. Dit om fouten en tijdnood te voorkomen aan het einde van het traject. Op oudejaarsavond werd er ingebroken bij de heer M. uit Soest: De kinderen liepen in en uit dus de achterdeur stond open. Mijn nichtje dacht dat ze iemand in de keuken had gezien. Ik hoorde ook een deur slaan. Ik ben opgesprongen en erachteraan gegaan. De politie heeft hem vervolgens gearresteerd. We mochten toen eerst oud en nieuw gaan vieren. Daarna hebben mijn nichtje en ik aangifte gedaan. Op 2 januari werden we door een medewerker van Slachtofferhulp Nederland gebeld en kregen we te horen dat we het voegingformulier moesten invullen. Slachtofferhulp heeft ons daarbij geholpen. Er zijn toch wel wat onderdelen waarbij je niet weet wat je moet invullen. Dus die hulp was welkom. Door het supersnelrecht werd alles snel geregeld. Fijn, want dan is het maar achter de rug en kun je het afsluiten. Werkgroep Organisatie De werkgroep Organisatie ontwikkelde een blauwdruk voor een vernieuwd slachtofferloket; een arrondissementaal loket waarin in ieder geval de politie, Slachtofferhulp Nederland en het Openbaar Ministerie gelijkwaardig samenwerken. De belangrijkste taken die in of vanuit het slachtofferloket worden uitgevoerd zijn: informatieverstrekking aan slachtoffers, begeleiding bij schaderegeling en het voegen, begeleiding bij het opstellen van de schriftelijke slachtofferverklaring en bij het voorbereiden van het spreekrecht en afstemming tussen de organisaties als het gaat om slachtoffers of nabestaanden van ernstige misdrijven. Voor 12

15 het slachtoffer is dit een positieve ontwikkeling. Hij/zij hoeft niet bij de drie verschillende instanties apart aan te kloppen maar regelt alles aan één loket. Eind 2008 zijn in Utrecht, Breda, Amsterdam, Rotterdam en Maastricht pilotloketten ingericht dan wel voorbereidingen getroffen om deze in te richten, naast het al bestaande loket in Den Haag. Werkgroep Kwaliteit De werkgroep Kwaliteit heeft zich gebogen over de kwaliteit van de diensten die politie, Openbaar Ministerie en Slachtofferhulp Nederland leveren aan slachtoffers. De diensten zijn concrete activiteiten die bijdragen aan de erkenning van het slachtoffer of de nabestaande. Ze zijn noodzakelijk om het slachtoffer of de nabestaande zijn of haar rechten in het strafproces te kunnen laten uitoefenen. De werkgroep heeft dienstenkaarten ontwikkeld, waarop per dienst de activiteiten en resultaten beschreven zijn die gekoppeld zijn aan kwaliteitseisen en prestatie-indicatoren. De onderwerpen die de werkgroep eruit heeft gelicht, zien vooral toe op de overdrachtsmomenten tussen de organisaties. Zo adviseert de werkgroep om de differentiatie verder uit te werken in de proef van het vernieuwde slachtofferloket en te toetsen of deze in de praktijk leidt tot vereenvoudiging in procedures en heldere informatieverstrekking aan slachtoffers. Rian Hoekstra, juridisch medewerker bij de helpdesk juridische zaken op het hoofdkantoor en voegingsadviseur van Slachtofferhulp Nederland bij het arrondissementsparket Utrecht. Een van de praktijkvoorbeelden van de samenwerking bij het slachtofferloket was het supersnelrecht met de jaarwisseling. Er zijn vooraf goede afspraken gemaakt tussen politie, Justitie en Slachtofferhulp Nederland. Daarbij was de bewaking van de rechten van het slachtoffer heel belangrijk. Het slachtoffer is gebaat bij een snelle berechting, maar niet als hij zijn rechten niet ten volle kan benutten. Slachtofferhulp Nederland heeft in de voorbereidende gesprekken benadrukt dat de slachtoffers er niet bij mogen inschieten. Dat heeft erin geresulteerd dat alleen zaken waarbij de omvang van de schade van het slachtoffer al vaststond, in aanmerking kwamen voor het supersnelrecht. Het loket in Utrecht heeft er bovendien voor gezorgd dat op 2 januari, de dag van de zitting, de slachtoffers vroeg in de ochtend gebeld werden zodat Slachtofferhulp kon helpen met voegen. Deze prima samenwerking kwam het slachtoffer ten goede. 13

16 Kenmerken van een ramp zijn dat er veel mensen worden Rampen en calamiteiten getroffen, de ramp onverwacht toeslaat, de infrastructuur het begeeft, het gevoel van veiligheid verloren gaat en er afhankelijkheid ontstaat. Bij een calamiteit gaat het om een gebeurtenis van grote omvang. Slachtofferhulp Nederland is betrokken bij de eerste psychosociale opvang. 14

17 De kracht van Slachtofferhulp Nederland is onder andere haar 24-uurs bereikbaarheid en inzetbaarheid bij ernstige calamiteiten en rampen. Telkens weer blijkt dat Slachtofferhulp Nederland in staat is zeer snel adequate hulp te bieden met inzet van goed getrainde vrijwilligers, bijgestaan door betaalde professionals. Die hulp bestaat uit praktische steun bij het vinden van oplossingen voor allerhande gevolgen voor de slachtoffers, advisering over de schadeafhandeling, het geven van goede informatie en adviezen met betrekking tot gespecialiseerde nazorg, het aanbieden van lotgenotenbijeenkomsten et cetera. In de meeste gevallen opereert Slachtofferhulp Nederland hierbij in GHOR- en PSHOR-verband. In 2008 verleende Slachtofferhulp Nederland hulp na bijvoorbeeld familiemoorden, een aantal moorden met grote maatschappelijke impact en na een grote brand. Ontwikkelingen en rol Slachtofferhulp Nederland Slachtofferhulp Nederland is betrokken bij diverse belangrijke ontwikkelingen op het gebied van opvang en steun van slachtoffers na een ramp of calamiteit. Slachtofferhulp Nederland wil en kan hier een belangrijke voortrekkersrol in spelen. Desvict In 2008 was Slachtofferhulp Nederland als lid van de stuurgroep betrokken bij een internationaal onderzoek naar de specifieke hulp voor slachtoffers van terrorisme. Dit project droeg de naam Desvict (Developing standards for assistance to victims of terrorism). Dit onderzoek is verricht in opdracht van de Europese Commissie met het doel richtlijnen op te stellen voor slachtoffers van terrorisme. Belangrijk in dit onderzoek is de vraag of slachtoffers van terrorisme anders zijn dan slachtoffers van bijvoorbeeld criminaliteit, en of zij andere behoeften hebben. Samen slimmer, samen sterker Slachtofferhulp Nederland gebruikt haar kennis ook in de rol van adviseur bij andere instanties. Zoals bij de Handreiking Samen slimmer, samen sterker! voor zelforganisaties van rampgetroffenen. De handreiking werd in mei 2008 gepubliceerd in opdracht van Stichting Impact. Dit landelijke kennis&adviescentrum voor psychosociale zorg na rampen wil hiermee toekomstig op te richten organisaties een steun in de rug geven en voorkomen dat zij bij een volgende ramp het wiel opnieuw moeten uitvinden. Centraal staat de zelforganisatie van slachtoffers bij een gebeurtenis. Trimbos Richtlijn De in 2007 opgestelde richtlijn, waaraan Slachtofferhulp Nederland heeft meegewerkt, is in 2008 geïntroduceerd. De richtlijn omvat de psychosociale hulp na rampen. Slachtofferhulp Nederland is nauw betrokken bij de introductie van de 2 e richtlijn en volgt de praktische invulling. NtVP Slachtofferhulp Nederland is lid van de Nederlandstalige Vereniging voor Psychotrauma waarin ontwikkelingen op het gebied van psychosociale opvang en traumaverwerking centraal staan. Digitaal portaal In samenwerking met verschillende organisaties waaronder het Trimbos instituut, Centrum 45 en Instituut voor psychotrauma wordt een digitaal portaal ontwikkeld voor slachtoffers van ernstige calamiteiten en rampen. Dit portaal voorziet in adequate informatie, verwijzingen naar relevante organisaties en self-assessments voor potentiële slachtoffers. 15

18 Nabestaanden levensdelicten Slachtofferhulp Nederland is voortdurend bezig de dienstverlening voor slachtoffers te verbeteren. Nabestaanden van levensdelicten hebben een zeer traumatische ervaring achter de rug en verdienen daarom specifieke aandacht. Er komen tal van zaken op hen af. De strafrechtelijke procedure vraagt om een lange adem. Een casemanager komt dan als geroepen. In 2008 werden ruim veertig casus van levensdelicten opgepakt door casemanagers van Slachtofferhulp Nederland. In lotgenotenweekenden worden extra steun en begeleiding geboden aan ouders van een vermoord kind. 16

19 Casemanagement In het contact met de na bestaanden van levensdelicten bleek dat de gebruikelijke dienstverlening voor deze groep slachtoffers niet voldeed. Deze groep heeft, onder meer op juridisch gebied, behoefte aan een meer intensieve en langdurige ondersteuning dan Slachtofferhulp met haar (vrijwillige) medewerkers tot nu toe kon bieden. Overleg tussen het ministerie van Justitie, Slachtofferhulp Nederland en nabestaanden heeft geresulteerd in het besluit om casemanagers in te zetten. Dit zijn speciaal voor deze taken getrainde beroepskrachten. De casemanagers zijn het eerste aanspreekpunt voor nabestaanden, zij vangen de nabestaanden op en geven informatie en advies over tal van juridische en praktische zaken. Als een spin in het web organiseren ze de hulpverlening voor deze groep slachtoffers goed en duurzaam. Nabestaanden van moord en doodslag worden met tal van zaken en vragen geconfronteerd en hebben daarbij deskundige ondersteuning en advies nodig. Het is dan van groot belang dat zij op iemand kunnen rekenen die hen kan helpen met allerhande advies en hulp en deuren kan openen om de gewenste oplossingen te vinden. De grootste klacht die vaak gehoord werd van nabestaanden van moord en doodslag is dat zij zich in de kou voelen staan en zaken in hun eentje moeten oplossen. De casemanager is 24 uur per dag beschikbaar en is in staat om via de goede contacten met andere instanties en de eigen kennis van zaken adequate hulp te bieden. In 2007 is gestart met een proef in drie regio s. Inmiddels is besloten het casemanagement in alle regio s van Slachtofferhulp Nederland beschikbaar te stellen. In 2008 werden zes extra casemanagers aangesteld en is de werving voor de overige casemanagers gestart. Uiteindelijk zal Slachtofferhulp Nederland in 2009 landelijk met ongeveer achttien casemanagers werken. In 2008 heeft Slachtofferhulp Nederland van veertig casus nabestaanden van moord en doodslag geholpen. Ook werd in 2008 het handboek Casemanagement geschreven. Hierin wordt het hele traject vanaf aanmelding van de nabestaanden tot en met de juridische procesgang beschreven. Om de juiste hulp te kunnen bieden is afstemming van taken en werkzaamheden belangrijk. In 2008 is er afstemming bereikt over de samenwerking tussen de casemanager, de familierechercheur van de politie en het Openbaar Ministerie. In 2009 moet dit tot een convenant leiden. Casemanagement kreeg veel aandacht in de media. Zowel op televisie en radio als in de geschreven media werd ingegaan op deze nieuwe vorm van dienstverlening Lotgenotenweekenden ouders vermoord kind Ouders van een vermoord kind hebben, net als andere nabestaanden van levensdelicten, veel te verwerken. Het is een doelgroep die behoefte heeft aan extra ondersteuning en begeleiding. In 2008 startte 17

20 Slachtofferhulp Nederland daarom met lotgenotenweekenden voor ouders die hun kind hebben verloren door een misdrijf. De hulp is erop gericht ervaringen uit te wisselen en samen te kijken naar hoe je de toekomst tegemoet kunt treden. In vier weekenden met de thema s verleden, heden, toekomst en evaluatie boden twee casemanagers aanvullende hulp aan 31 ouders. Deze ouders hadden bij de start van de weekenden het vaak slepende juridische traject doorlopen. In de einde valuatie bleek dat de ouders dit aanbod zeer waarderen. De lotgenotenweekenden zullen dus zeker een vervolg krijgen. Er was ook waardering vanuit het ministerie van Justitie voor de lotgenotenweekenden. Slachtofferhulp Nederland kreeg in 2008 te horen dat de uitkomst zo positief was dat Justitie subsidie voor 2009 toekent voor een vervolg van de weekenden. De weekenden voor ouders worden bovendien uitgebreid met weekenden voor broers en/of zussen. Slachtofferhulp Nederland werkt voor de lotgenotenweekenden samen met De Basis. De Basis, van oorsprong een insti Renny Scholtens, casemanager regio Oost bij Slachtofferhulp Nederland, was aanwezig bij de eerste serie weekenden. Veel deelnemers hebben aangegeven dat ze zijn veranderd; dat ze op de goede weg zijn. De weekenden geven mensen de mogelijkheid echt aan zichzelf te werken. Het is heel intensief. Wil verloor twaalf jaar geleden haar dochter Caroline en nam samen met haar man deel aan de eerste serie weekenden. Ze ervoer dit als een warm bad. Eindelijk wordt onderkend wat voor schade je hebt opgelopen. Dit hadden wij twaalf jaar geleden moeten doen. Maar echt goede hulp was er toen nog niet. Wat wij hebben meegemaakt, heeft een enorme impact op je gezin. Wij hebben enorm geworsteld. Onze relatie heeft er ontzettend onder geleden. Nu zijn mijn dochters er heel erg mee bezig. Je hebt zoiets vreselijks meegemaakt dat je denkt dat je de enige bent. Maar dat is niet zo. Het aanhoren en bespreken van het verhaal van iedere ouder geeft troost. En de begeleiding was erg goed. Naarmate je meer te maken krijgt met hulpverleners word je kritischer. Maar dat was in dit geval niet nodig. tuut dat hulp verleent aan (oorlogs)veteranen, is een onafhankelijke dienstverlener na ingrijpende ervaringen. Zij organiseert de weekenden voor ouders van een vermoord kind. De therapeuten van De Basis, psychologen en maatschappelijk werkers, begeleiden de groepen tijdens de weekenden. Casemanagers van Slachtofferhulp Nederland zijn aanwezig voor vragen en ondersteuning buiten het programma. 18

21 Jaarlijks vallen er in Nederland circa 800 verkeersdoden en raken ongeveer mensen ernstig gewond in het verkeer. Na een Letselschade verkeersongeluk kan het slachtoffer of de nabestaande te maken krijgen met schaderegelingen, instanties en juridische procedures, maar ook met emotionele gevolgen. Slachtofferhulp Nederland biedt een eerste opvang en begeleiding aan verkeersslachtoffers en nabestaanden. Daarnaast zet Slachtofferhulp Nederland zich in om de positie van het verkeersslachtoffer in het letselschadetraject te verbeteren via een collectieve belangenbehartiging. 19

22 Casemanagement letselschadeslachtoffers Slachtofferhulp Nederland constateerde dat veel letselschadezaken goed verlopen, maar dat een aanzienlijk deel van de zaken na een aantal jaren stagneert. De casemanager voor letselschadeslachtoffers helpt slachtoffers die in een letselschadezaak zijn verwikkeld en niet precies weten hoe ze verder moeten. De casemanager wordt ingezet in zaken met ernstige schades die een grote impact hebben op het slachtoffer en zijn omgeving. De casemanager zoekt eerst uit waarom een letselschadeproces is vastgelopen. Als dat gebeurd is, start een analyse vanuit de behoeften van het slachtoffer. Op basis daarvan stelt de casemanager voor letselschadeslachtoffers een oplossingsrichting voor en bespreekt deze met de betrokken partijen. De casemanager kan bemiddelen in vastgelopen schadeafwikkelingstrajecten tussen verzekeraar en belangenbehartiger en kan ervoor zorgen dat het slachtoffer de regie over zijn eigen zaak houdt. In tegenstelling tot de casemanager moord en doodslag verleent de casemanager letselschade niet zelf hulp aan slachtoffers, maar richt hij zich met name op het traject van de schadeafwikkeling. Deze nieuwe vorm van dienstverlening is in 2008 ontwikkeld in samenwerking met NV Univé Verzekeringen en Nostimos Letselschadedeskundigen. De zaken worden in overleg met het slachtoffer door Univé en Nostimos aangedragen. De casemanager is een extern persoon en staat buiten de personenschade, maar heeft veel ervaring in interpersoonlijke conflicten en belangentegenstellingen. Slachtofferhulp Nederland is van mening dat veel letselschadezaken niet alleen vastlopen doordat er een juridisch geschil is, maar omdat ook slachtoffers zich niet gehoord en erkend voelen, en geen regie over hun letselschadezaak hebben. Door hier aandacht aan te besteden kunnen zaken weer vlotgetrokken worden. Jaarconferentie Letselschade Op 26 september 2008 organiseerde Slachtofferhulp Nederland voor de tweede keer de Jaarconferentie Letselschade. In deze conferentie gaat Slachtofferhulp Nederland vooral het gesprek aan met de professionals uit de letselschadebranche. Het thema waarmee de aanwezigen werden geprikkeld was: Weten we echt wat het slachtoffer wil? Er zijn de laatste jaren veel ontwikkelingen in de letselschadebranche om de behoefte en wensen van het slachtoffer centraal te stellen. Maar bestaat er wel zoiets als hét slachtoffer? En als elk slachtoffer anders is, hoe zet je hét slachtoffer dan centraal? Om de discussie kracht bij te zetten heeft Slachtofferhulp Jehanne: De hoofdpersoon van het letselschadetraject is zelden in een positie waarin hij de regie van zijn leven in handen heeft. Hem overkomt een wereld van nieuwe kennis die professionals om hem heen bezitten, maar waarvan hij zelf vrijwel niets weet. Toch draait het uiteindelijk om hem, om het maken van de juiste keuzes voor een bij hem passend leven. Een onafhankelijke casemanager die het totaal overziet, is van belang. Jehanne heeft tien jaar geleden een auto-ongeluk gehad. 20

23 Nederland tijdens de conferentie een eerste aanzet gegeven tot het onderscheiden van verschillende slachtofferprofielen. Om de dienstverlening goed af te stemmen op de behoeften van de letselschadeslachtoffers is het belangrijk te weten wie die slachtoffers zijn. Dit heeft voorlopig geresulteerd in zes profielen van slachtoffers: Optimist, Kruisvaarder, Manager, Sensitieve, Zwartkijker en Complotdenker. De profielen zijn bedoeld als denkkader om vanuit verschillende perspectieven naar de behoeften van slachtoffers te kijken. Slachtofferhulp Nederland wil zo bereiken dat de dienstverlening binnen de letselschade beter aansluit op de behoeften van het slachtoffer. In 2009 wil Slachtofferhulp Nederland samen met professionals uit de letselschadebranche deze profielen verder uitwerken en aan wetenschappelijk onderzoek laten onderwerpen. Keurmerk Letselschade Om goede kwaliteit van rechtshulpverleners van letselschadeslachtoffers te kunnen garanderen, heeft Slachtofferhulp Nederland meegewerkt aan de totstandkoming van het Keurmerk Letselschade. Algemeen directeur Jaap Smit trad hierbij in 2008 op als voorzitter. Het keurmerk stelt kwaliteitseisen op het gebied van deskundigheid, communicatie met het slachtoffer, transparantie en integriteit. Een slachtoffer kan zo eenvoudiger kiezen voor een zichtbaar gekwalificeerde belangenbehartiger. In januari 2008 is de inschrijvingstermijn voor de kantoren begonnen. In april 2008 zijn de eerste keurmerken uitgereikt. In december waren er tachtig kantoren met een keurmerk, verspreid over heel Nederland. Medewerkers van 21

24 Slachtofferhulp Nederland geven verkeersslachtoffers voorlichting over de mogelijkheid van rechtshulp door advocatenkantoren en expertisebureaus die met een keurmerk zijn gecertificeerd. Letselschademonitor Een juiste keuze maken voor een rechtshulpverlener is lastig als je niet eerder met één te maken hebt gehad. Dan is het prettig om van andere slachtoffers te horen met wie ze goede ervaringen hebben. Slachtofferhulp Nederland heeft daarom in 2008 een eerste stap gezet om de Letselschademonitor te ontwikkelen. Die monitor is een onderzoek onder verkeersslachtoffers dat inzicht geeft in de tevredenheid van de behandeling door rechtshulpverleners. Dit maakt het voor slachtoffers eenvoudiger voor een rechtshulpverlener te kiezen. In 2008 is in samenwerking met de afdeling Privaatrecht van de Vrije Universiteit in Amsterdam een vragenlijst ontwikkeld en is een proef uitgevoerd waarbij een groep slachtoffers is bevraagd over de tevredenheid met hun rechtshulpverlener. Dit zal te zijner tijd resulteren in een lijst van rechtshulpverleners die het slachtoffer kan helpen bij het maken van een keuze voor een bepaalde rechtshulpverlener. De Letselschade Raad In 2008 werd de naam Nationaal Platform Personenschade veranderd in De Letselschade Raad. Mr. A. Wolfsen, burgemeester van Utrecht, nam het voorzitterschap over van drs. W. Deetman, oudburgemeester van Den Haag, nu lid van Raad van State. Het doel van De Letselschade Raad is de opvang van verkeersslachtoffers te verbeteren en de nasleep door de ingewikkelde 22

25 schaderegeling te vereenvoudigen. In 2008 was de algemeen directeur van Slachtofferhulp Nederland lid van het bestuur en waren medewerkers van Slachtofferhulp Nederland actief in werkgroepen over deelonderwerpen, zoals normering, evaluatie van de Gedragscode Behandeling Letselschade en een Digitaal Gezamenlijk Behandelplan. Normering kan de letselschaderegeling verduidelijken en dus versnellen. Dat is bijvoorbeeld gebeurd bij de onderwerpen huishoudelijke hulp, zelfwerkzaamheid, kilometervergoeding en ziekenhuisdaggeldvergoeding. De evaluatie van de Gedragscode Behandeling Letselschade zal in 2009 leiden tot acties om het gebruik van de gedragscode in de praktijk te bevorderen. De activiteiten van de werkgroep Digitaal Gezamenlijk Behandelplan hebben ertoe geleid dat De Letselschade Raad digitale gezamenlijke behandelplannen van ABZ (Letselsuite) en Klik & Regel ondersteunt. Rechtsbijstandverzekeraars In 2008 bleken rechts bijstandverzekeraars en de medewerkers van Slachtofferhulp Nederland de persoonlijke benadering te missen in het contact met elkaar. Ook ervaren medewerkers van Slachtofferhulp Nederland het proces vaak als langdurig en is er een gevoel van grote afstand tussen de partijen. Slachtofferhulp Nederland heeft daarom stappen ondernomen om de relaties en de contacten te verbeteren. Zo vinden er tegenwoordig regulier gesprekken plaats. Tijdens de gesprekken over samenwerking tussen Slachtofferhulp en rechtsbijstandverzekeraars komen onderwerpen als voegingszaken/zittingsbegeleiding en de kwaliteitsnormen van de rechtsbijstandverzekeraars aan de orde. Ook worden er wederzijds contactpersonen aangesteld om als dat nodig is snel over een zaak contact met elkaar op te kunnen nemen. Verder worden er werkbezoeken aan rechtsbijstandverzekeraars georganiseerd om vrijwilligers kennis te laten maken met de dienstverlening van rechtsbijstandverzekeraars en de personen achter de verzekeraar. Dit kan een groot deel van de vooroordelen die er over en weer zijn, wegnemen. Vrijwilligers krijgen een duidelijker beeld van de verzekeraar, waardoor zij een slachtoffer beter kunnen uitleggen wat hij van een verzekeraar mag en kan verwachten. Al deze stappen hebben ervoor gezorgd dat de samenwerking tussen Slachtofferhulp Nederland en een belangrijke ketenpartner als de rechtsbijstandverzekeraars een nieuwe impuls heeft gekregen. Er wordt bekeken op welke terreinen er in de toekomst verdere samenwerking kan plaatsvinden. Opnieuw de weg op Een verkeersongeluk kan grote impact hebben op slachtoffers. Soms ervaren slachtoffers angst om weer aan het verkeer deel te nemen. Slachtofferhulp Nederland werkte ook in 2008 samen met rijvaardigheidscentrum Slotemakers om verkeersslachtoffers daarbij te helpen. Ruim vijftig slachtoffers zijn via een 1-daagse cursus begeleid om na een ongeval weer aan het verkeer deel te nemen. De cursus wordt georganiseerd en gefinancierd door het Fonds Slachtofferhulp. 23

26 Spreekrecht In januari 2005 werd het spreekrecht voor slachtoffers bij wet ingevoerd. Destijds gaf de nieuwe wet aanleiding tot veel discussie en bezwaren. Drie jaar na de invoering maakt Slachtofferhulp Nederland de uitkomsten bekend van een onderzoek naar dit veelbesproken recht. 24

27 Het spreekrecht maakt het mogelijk om als slachtoffer het woord te voeren in de rechtszaal. Een belangrijk recht waarmee het slachtoffer een stem in de rechtszaal krijgt. Het slachtoffer kan dan aan de rechter, de officier van justitie en de verdachte laten weten welke gevolgen het misdrijf voor hem heeft gehad. Wil een slachtoffer niet de confrontatie met de verdachte aangaan op de terechtzitting, dan kan hij in een schriftelijke slachtofferverklaring aangeven wat de gevolgen van het delict voor hem zijn geweest. Deze verklaring wordt tijdens de zitting voorgelezen. Op 22 februari 2008 organiseerde Slachtofferhulp Nederland in het kader van de Europese dag van het slachtoffer een symposium met als titel De praktijk van drie jaar spreekrecht. Tijdens dit symposium werden de resultaten bekendgemaakt van het eigen kwalitatieve onderzoek. Daarin is gekeken hoe het spreekrecht in de praktijk functioneert en hoe de verschillende betrokken partijen het spreekrecht waarderen. Twee onderzoekers van Slachtofferhulp Nederland interviewden hiervoor juridische medewerkers van Slachtofferhulp Nederland, officieren van justitie, rechters, advocaten en slachtoffers. Uit het kwalitatieve onderzoek blijkt allereerst dat het aantal slachtoffers dat gebruik maakt van het spreekrecht, toeneemt. De ondervraagden geven aan dat de positie van het slachtoffer in het strafrecht is versterkt door het spreekrecht en de schriftelijke slachtofferverklaring. Slachtoffers zien allerlei gunstige effecten verbonden aan het spreekrecht en de schriftelijke verklaring. Het geeft slachtoffers een stem en een gezicht; een rol in het proces en de kans om informatie aan te leveren die als relevant wordt beschouwd. Het kan een positieve bijdrage leveren aan het zelfbeeld en het verminderen van kwetsbaarheidgevoelens wanneer het slachtoffer de confrontatie met de dader durft aan te gaan. Toch wordt Slachtoffer aan het woord: Het was prettig om te merken dat er geluisterd werd naar de betekenis van de woorden die in het dossier opgeschreven staan. Dat ook de persoon telde die omgekomen was, en niet alleen het ongeluk zelf en de omstandigheden die dat veroorzaakt hadden. Het spreekrecht geeft je letterlijk een stem en een rol in de rechtszaak. In het pakken van die rol was Loes van Slachtofferhulp onmisbaar en een grote steun. Zij loodste ons door het hele traject van voorbereidingen tot aan het spreekrecht zelf. Het gebruikmaken van je stem maakt dat je je ook persoonlijk gehoord voelt. Het spreekrecht zorgde ervoor dat we niet alleen handenwringend hoefden te luisteren naar wat zich tijdens de rechtspraak afspeelde. Alles wat je nog voor je broer kunt doen, wil je ook doen. Dit was echt het allerlaatste. 25

28 vaak de voorkeur gegeven aan een schriftelijke verklaring. Mensen hebben niet altijd behoefte aan het bijwonen van en het optreden in de zitting; ze zien het als een (te) zware belasting. Sprekers zijn meestal nabestaanden en slachtoffers van ernstige delicten. Het spreekrecht en de schriftelijke slachtofferverklaring bieden het slachtoffer in ieder geval een kans om deelgenoot te zijn in de afwikkeling van zijn zaak. Dit is belangrijk bij de verwerking. Het spreekrecht en de schriftelijke slachtofferverklaring worden over het algemeen positief beoordeeld. Slachtofferhulp Nederland zoekt verdere versterking van de positie van het slachtoffer in maatregelen om de bescherming van gegevens van het slachtoffer beter te waarborgen, de verbetering van de informatievoorziening aan slachtoffers, de begeleiding van slachtoffers die als getuige moeten optreden en een verruiming van de mogelijkheid voor nabestaanden om een schadevergoeding te eisen van de dader. Mevrouw mr. R.H.M. Jansen is rechter en maakt het spreekrecht mee in de rechtbank: In het begin was er veel verzet tegen het spreekrecht. Niet tegen het spreekrecht op zich maar wel tegen de effecten ervan in de zittingszaal. Het strafproces verloopt anders als het slachtoffer ook ter zitting het woord voert. Er kan in een zeer laat stadium in het proces nieuwe informatie boven tafel komen en dat kan een heropening van het strafproces tot gevolg hebben. Ook moet je rekening houden met hoog oplopende emoties. Inmiddels hebben we er ervaring mee. Het Openbaar Ministerie zit er goed in en de gesprekken worden goed voorbereid. Slachtofferhulp Nederland speelt bij die voorbereiding ook een belangrijke rol. Op die manier is het spreekrecht, ook al kost het meer tijd, goed te hanteren in de praktijk. Bovendien is indrukwekkend hoe slachtoffers in het algemeen prima in staat zijn ter terechtzitting hun emoties in goede banen te leiden. We hebben veel kennis opgedaan door de input van slachtoffers. Van die kennis maken mijn collega s en ik dus ook gebruik. Het spreekrecht heeft een extra dimensie aan het strafproces toegevoegd. 26

29 Slachtofferhulp Nederland mengt zich waar nodig Politieke besluitvorming in politieke discussies. Door jarenlange contacten is Slachtofferhulp Nederland een bekende organisatie die in Den Haag serieus wordt genomen. Dit komt de slachtoffers ten goede. 27

30 Bezuinigingen Een van de zaken waar Slachtofferhulp Nederland zich in 2008 voor heeft ingezet is het afwentelen van de voorgenomen bezuinigingen. Het kabinet wilde in deze kabinetsperiode een totaalbedrag van circa 1,2 miljoen euro bezuinigen op de structurele subsidie aan Slachtofferhulp Nederland. Dit is ongeveer 10% van de totale subsidie die Slachtofferhulp Nederland van het ministerie van Justitie ontvangt. Deze bezuinigingen staan niet in verhouding tot de investeringen die de komende jaren nodig zijn om de hulp aan slachtoffers op een goed niveau te handhaven. Het CDA heeft met steun van CU, VVD, PvdA en SGP een amendement ingediend om de bezuinigingen op Slachtofferhulp Nederland te voorkomen. Dit amendement is op 18 december in de Tweede Kamer met brede steun aangenomen. Wet ter versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces In 2008 heeft Slachtofferhulp zich ook hard gemaakt voor het wetsvoorstel Versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces. Het oorspronkelijke wetsvoorstel volgde in grote lijnen de slachtofferzorg zoals deze al werd uitgevoerd. In de wet zijn zaken opgenomen die een slachtoffer nu formeel kan afdwingen. Een punt uit het nieuwe wetsvoorstel dat van groot belang is voor slachtoffers, betreft de voorschotregeling. In de praktijk moeten slachtoffers van misdrijven vaak lang wachten op de schadevergoeding die de dader op grond van een schadevergoedingsmaatregel moet betalen. Of de Jaap Smit, algemeen directeur: Slachtofferhulp Nederland is verheugd over de afwenteling van de bezuinigingen. Deze steun laat zien dat de politiek ernst maakt met de (terechte) versterking van de positie van het slachtoffer. Tegelijk is het een grote stimulans voor Slachtofferhulp Nederland, waar vele deskundige vrijwilligers en beroepskrachten hun kennis en kunde ter beschikking stellen om slachtoffers met raad en daad bij te staan. dader betaalt in termijnen waardoor het slachtoffer jarenlang aan de dader vastzit. In het nieuwe wetsvoorstel staat dat wanneer er bij slachtoffers van gewelds- en zedenmisdrijven de (volledige) betaling door de dader uitblijft, de overheid het totale of het resterende bedrag voorschiet. De overheid maakt dit over aan het slachtoffer en int het bedrag vervolgens bij de dader. Als de dader niet kan betalen, heeft het slachtoffer toch zijn geld gekregen. De overheid, oftewel de samenleving heeft dit dan betaald. Slachtofferhulp Nederland heeft de Tweede Kamer gevraagd in te stemmen met het wetsvoorstel Versterking van de positie van het slachtoffer in het strafproces. In verschillende overleggen is het belang van deze wet voor het slachtoffer benadrukt. De wet is inmiddels aangenomen in de Tweede Kamer en ligt momenteel in de Eerste Kamer. Naar verwachting zal deze wet begin 2010 van kracht kunnen worden. 28

31 Internationale betrekkingen Leden Victim Support Europe Niet leden Victim Support Europe 29

32 Buiten de diensten die Slachtofferhulp Nederland aan slachtoffers in eigen land verleent is de organisatie actief op Europees niveau. Met in totaal 22 organisaties uit 19 landen is ze onderdeel van Victim Support Europe, in 1990 opgericht onder de naam European Forum for Victim Services. Dit Europese netwerk zet zich op Europees niveau in voor de versterking van de positie van slachtoffers van misdrijven. Organisaties uit alle landen die zijn aangesloten bij de council of Europe kunnen in aanmerking komen voor lidmaatschap van Victim Support Europe. Sinds drie jaar is de algemeen directeur van Slachtofferhulp Nederland, Jaap Smit, president van de organisatie. Het secretariaat is momenteel gehuisvest in het pand van het hoofdkantoor van Slachtofferhulp Nederland. Sinds begin 2008 heeft Victim Support Europe dankzij financiële steun uit Brussel een vaste medewerker in dienst. Deze Executive Officer is belast met de dagelijkse werkzaamheden in het European Secretariat van Victim Support Europe. In 2008 heeft Victim Support Europe zich verder geprofileerd als een sterke en deskundige Europese belangenbehartiger van de rechten van slachtoffers van misdrijven. Een belangrijke stap daartoe is gezet met de presentatie van het Manifest voor Europa op 20 februari in Brussel. In dit manifest roept de organisatie de Europese Unie op de rechten van slachtoffers in het volgende vijfjarenprogramma verder te verbeteren en te versterken. In 2009 zal het nieuwe vijfjarenprogramma, nu al bekend onder de naam Stockholm programma, worden vastgesteld. Victim Support Europe dringt er bij Europese politici op aan in dit programma gerichte aandacht te besteden aan de positie van slachtoffers van misdrijven in Europa. 30

33 Het manifest pleit onder andere voor oprichting van en/of adequate steun aan nationale slachtofferhulporganisaties in elke lidstaat, implementatie van de reeds bestaande kaderrichtlijnen en aanbevelingen op het gebied van slachtofferzorg in heel Europa, en financiële steun bij de oprichting van centres of excellence ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek op het gebied van victimologie. Daarnaast is Victim Support Europe actief betrokken geweest bij de herziening van het kaderbesluit uit 2001 aangaande de positie van slachtoffers binnen het juridische proces. Deze tekst is vanwege het vage karakter aan revisie toe en Victim Support Europe heeft een aantal concrete wijzigingsvoorstellen ingediend en heeft deelgenomen aan een expertmeeting met ruim zeventig deskundigen uit heel Europa. Naar verwacht zal de Europese Commissie de herziene versie in 2009 aannemen. de organisatie op internationaal niveau een steeds grotere rol speelt. Nieuwe verzoeken tot lidmaatschap uit Rusland, Spanje en Noord-Ierland versterken dit beeld. In 2009 zal de organisatie door wijziging van het lidmaatschapsbeleid en aanpassing van de statuten een verdere professionaliseringsslag maken. Naast een nieuwe huisstijl werd ook een nieuwe website gelanceerd. Op is informatie te vinden over Victim Support Europe, over de mogelijke lidmaatschappen en over de organisaties waar je als slachtoffer in het buitenland terecht kunt. Op het besloten deel van de website is specifieke informatie voor leden voorhanden. Twee grote projecten uitgevoerd door en binnen de organisatie benadrukken het belang dat Victim Support Europe hecht aan verdere kennisontwikkeling omtrent slachtofferschap en de rechten van slachtoffers. De projecten omvatten een studie naar de implementatie van het kaderbesluit uit 2001 en een onderzoek naar best practices onder slachtofferhulporganisaties. Uit de vele uitnodigingen die Victim Support Europe van Europese netwerkpartners en overheden en de Europese Commissie in het afgelopen jaar mocht ontvangen blijkt dat 31

34 Trainingen Deze DVD wordt gebruikt door Slachtofferhulp Nederland bij het geven van trainingen aan haar vrijwilligers. Deze DVD bevat de volgende films: rollenspellen Acute opvang Emotionele ondersteuning Actieve benadering Servicelijn Gestructureerde opvang 1 dag later De reconstructie Gestructureerde opvang 2 weken later Gestructureerde opvang 2 maanden later Afsluitend gesprek Gestructureerde opvang 2 maanden later Gestagneerde verwerking? Organisatie DE ZITTING De zitting In deze film wordt duidelijk getoond hoe een (meervoudige) rechtszaak van begin tot eind verloopt. reconstructies Reacties van kinderen (Im)materiële schade Aansprakelijkheid verkeer Spreekrecht interviews Verkeersongeluk Slachtoffer-dadergesprek Deze DVD toont hoe een (meervoudige) rechtszitting van begin tot eind verloopt. Verschillende rechterlijke functies en juridische termen en begrippen worden hierbij duidelijk uitgelegd. Daarom is deze DVD een handig hulpmiddel voor de medewerkers van Slachtofferhulp Nederland om hun cliënt(en) te laten zien hoe een rechtszitting verloopt. Het draagt bij aan een goede voorbereiding op de zitting. Slachtofferhulp Nederland de zitting Een speciale dank aan alle medewerkers van Producent D&D Media Group, Hilversum Slachtofferhulp Nederland. regie Richard Valk Daarnaast danken wij ook de Rechtbank Uitgave Slachtofferhulp Nederland Utrecht en het Openbaar Ministerie voor hun eindproductie Esther Visser medewerking aan deze DVD. Productie Laura Elsenaar inhoud Michelle Smelik, Maria Reinboud en Niets uit deze film mag gekopieerd of Esther Visser anderszins gebruikt worden zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbenden. Februari 2008 Slachtofferhulp nederland trainingen Voorlichting Politie trainingen Deze DVD wordt gebruikt door Slachtofferhulp Nederland bij het geven van voorlichting aan de politie. Deze DVD bevat de volgende films: Reanimatie Verkeersongeluk Verkeersmisdrijf Dubbele aangifte Inbraak/vernieling Een slachtoffer Nabestaanden verkeersongeluk Slachtofferhulp nederland de zitting Slachtofferhulp Nederland Een speciale dank gaat uit naar alle medewerkers Producent D&D Media Group, Hilversum van Slachtofferhulp Nederland, het politiebureau regie Richard Valk te Emmeloord en Stichting RAVU (Regionale Uitgave Slachtofferhulp Nederland Ambulance Voorziening Utrecht). eindproductie Esther Visser Productie Laura Elsenaar Niets uit deze film mag gekopieerd of inhoud Jack Geelen, Anita de Lorijn anderszins gebruikt worden zonder voorafgaande en Esther Visser toestemming van de rechthebbenden. Februari 2008 Slachtofferhulp nederland voorlichting politie voorlichting politie Slachtofferhulp nederland Slachtofferhulp Nederland Slachtofferhulp Nederland zoekt voor bureau Harderwijk vrijwilligers vrijwilligers zoekt voor bureau Harderwijk Algemene dienstverlening Als vrijwilliger Algemene dienstverlening ben je een allrounder bij uitstek: het ene moment vul je een verzekeringsformulier in voor een verkeersslachtoffer, het andere moment voer je een gesprek met een slachtoffer van een misdrijf of je geeft uitleg hoe een rechtszitting verloopt. Ben je twee dagdelen per week inzetbaar en ben je zo n allrounder die houdt van afwisseling Slachtofferhulp Nederland zoekt voor bureau Harderwijk vrijwilligers Algemene dienstverlening Algemene dienstverlening Als vrijwilliger Algemene dienstverlening ben je een allrounder bij uitstek: het ene moment vul je een Als vrijwilliger Algemene dienstverlening ben je een verzekeringsformulier in voor een verkeersslachtoffer, allrounder bij uitstek: het ene moment vul je een verzekeringsformulier in voor een verkeersslachtoffer, het andere moment voer je een gesprek met een slachtoffer van een misdrijf of je geeft uitleg hoe het andere moment voer je een gesprek met een slachtoffer van een misdrijf of je geeft uitleg hoe een rechtszitting verloopt. een rechtszitting verloopt. Ben je twee dagdelen per week inzetbaar en ben je zo n allrounder die houdt van afwisseling Ben je twee dagdelen per week inzetbaar en ben je zo n allrounder die houdt van afwisseling en werken in teamverband? Bel dan naar (lokaal tarief) of kijk voor meer informatie op Bel dan naar (lokaal tarief) of kijk voor meer informatie op (lokaal tarief) (lokaal tarief) Bel dan naar en werken in teamverband? (lokaal tarief) of kijk voor meer informatie op en werken in teamverband? Een speciale dank gaat uit naar alle medewerkers van Slachtofferhulp Nederland, Rechtbank Utrecht en het Openbaar Ministerie voor hun medewerking aan deze DVD. Niets uit deze film mag gekopieerd of anderszins gebruikt worden zonder voorafgaande toestemming van de rechthebbenden. Producent D&D Media Group, Hilversum Regie Richard Valk Uitgave Slachtofferhulp Nederland Eindproductie Esther Visser Productie Laura Elsenaar Inhoud Mr. R.H.M. Jansen en Esther Visser Februari 2008 Slachtofferhulp Nederland was in 2008 volop in beweging. De 1800 medewerkers (1500 vrijwilligers en 300 beroepskrachten) ondersteunden slachtoffers bij het verwerken van een gebeurtenis en bij het waar mogelijk herstellen dan wel verlichten van de materiële en immateriële schade. Daarnaast is Slachtofferhulp Nederland continu actief om de positie van slachtoffers in het algemeen te verbeteren en de kennisontwikkeling op dit gebied te stimuleren. Om haar werk op een professionele wijze te kunnen verrichten, investeert Slachtofferhulp Nederland in de eigen organisatie: in ondersteunende informatiesystemen, in vrijwilligers en in communicatie. 32