HERSTELACADEMIE IN VLAAMS-BRABANT WERKBOEK VOOR VISIE EN PROCESONTWIKKELING

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HERSTELACADEMIE IN VLAAMS-BRABANT WERKBOEK VOOR VISIE EN PROCESONTWIKKELING"

Transcriptie

1 HERSTELACADEMIE IN VLAAMS-BRABANT WERKBOEK VOOR VISIE EN PROCESONTWIKKELING

2 Inhoud INHOUD 1 Voorwoord 2 DEEL 1 De Engelse Ontwikkeling 3 Inleiding Art 1 Art 2 Recovery Colleges. vertaald artikel : Perkins, Julie Repper, Miles Rinaldi and Helen Brown Wat is een HerstelAcademie 3 Wat zijn de Kenmerken van een HerstelAcademie 6 HerstelAcademie: De Kracht van Verandering 9 Van marginaal fenomeen tot algemene trend 10 Enkele aantekeningen over de auteurs 11 The college is so different from anything I have done 3 11 vertaald artikel: Jane McGregor, Julie Repper and Helen Brown The Journal of mental Health training, education and practice 11 Art 3 Het Programma-aanbod van South West London 12 Thematisch 12 Kalenderoverzicht 14 DEEL 2 Voortraject van een herstelacademie in Halle-Vilvoorde 16 DEEL 3 Bijlagen Uitgangspunten en Visie 16 Praktische uitwerking 18 Werkplan voor een herstelacademie in Vlaams- Brabant/Brussel Vragen over de Organisatie van de School 36 Cursusontwikkeling 38 1 Referenties Deel 1 Artikel 1 41 Recovery Colleges 42 2 The college is so different from anything I have done Vertaling Jane McGregor, Julie Repper and Helen Brown PAGINA 1

3 Voorwoord In Deel 1 beschrijven we de ontwikkeling in Engeland aan de hand van 3 vertaalde artikels. Deze beschrijven de werkingsprincipes van de Recovery Colleges in Engeland en een Prospectus van cursussen. In Deel 2 beschrijven we het voortraject dat we in de afgelopen 3 jaar in de regio Halle- Vilvoorde ontwikkelden. In Deel 3 willen we huiswerk aanreiken, waarmee hulpverleners en cliënten in de eigen organisatie en regio aan de slag kunnen.. Met dank aan: De HerstelAcademie kwam tot stand door vele schouderklopjes en inspirerende mensen die we de afgelopen jaren hebben mogen ontmoeten. Wij denken in het bijzonder aan Professor Dr. Guido Pieters, Professor Geoff Shepherd, Het Recovery Innovations Center te Arizona, The Nottingham Recovery College te Nottingham; met in het bijzonder Dr Julie Repper, Helen Brown en Scott. De Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid, de Provincie Vlaams-Brabant en de Koning Boudewijn stichting, VLABO, ondersteunen dit werk. CGG Ahasverus maakte de uitwerking van het voortraject mogelijk. Dank aan alle medewerkers binnen onze organisatie die deze kritische bezinning over onze werkmethodieken mee opnamen. Het is niet eenvoudig om uitgangspunten in de wijze van werken, welke men jarenlang heeft gehanteerd terug te bevragen. Last but not least: het werk was slechts mogelijk door de enthousiaste ploeg vrijwilligers en medewerkers die het initiatief vorm gaven en telkens klaar stonden om in te springen waar nodig. De redactie van het Werkboek: Toon Derison - Coördinator HerstelAcademie-Ahasverus en MENTALIS-fdgg medewerker Eric Stijnen directie CGG Ahasverus- zorgden voor de inhoudelijke uitwerking van het werkboek. Met dank aan de hulp van het secretariaat van Ahasverus in het opmaken van het werkboek. PAGINA 2

4 DEEL 1 DE ENGELSE ONTWIKKELING (RC) Inleiding In dit deel willen we enkele documenten aanbieden die een goed beeld geven van wat de kenmerken van een HerstelAcademie zijn. We gaan te rade bij de founding fathers in Engeland en VS. We vertaalden twee artikels. Dit is geen professionele vertaling, en misschien niet steeds even vlot leesbaar. We vonden een Nederlandse tekst echter wenselijker om een grotere toegankelijkheid te bereiken. Het Eerste artikel geeft een mooi bevattelijk overzicht over de kern van wat een herstelacademie is. Het tweede artikel (McGregor) wordt in een bijlage weergegeven. Het is zeker een aanrader. De tekst overlapt met het eerste artikel en geeft een beschrijving vanuit een onderzoekersstandpunt. In een derde artikel geven we een voorbeeld van een Programma-aanbod van een Engels Recovery College. Dit biedt een inkijk in een actuele kalender van een Engelse school. In de ganse tekst vertalen we het Engelse begrip Recovery College als HerstelAcademie (RC). Indien we onze eigen ontwikkeling aanduiden dan gebruiken we HerstelAcademie (HA). ARTIKEL 1 De HERSTELACADEMIE Vertaling van RECOVERY COLLEGES Rachel Perkins, Julie Repper, Miles Rinaldi and Helen Brown Vertaling Annick Giesen - Eric Stijnen-Toon Derison Deze paper is onderdeel van een reeks van het IMROC (Beweging voor implementatie van herstelgericht werken door organisatie verandering) beheerd door het NHS (National Health Service Confederation Mental Health Network en Centrum voor Geestelijke Gezondheid en wordt ondersteund en gefinancierd door het Ministerie van Health Herstel is een persoonlijke ontdekkingsreis. (Repper &Perkings, 2012). Het impliceert het zoeken naar betekenis en zingeving van wat er gebeurd is in je leven; het ontwikkelt deskundigheid in zelfzorg; het bouwt aan een nieuwe levenszin. Eigen Kracht, mogelijkheden en talenten die je nog beschikbaar weet te stellen worden ingezet. Het doel om nieuwe aspiraties en doelen te bereiken. PAGINA 3

5 De uitdaging voor GGZ organisaties is om mensen in deze zoektocht te ondersteunen (Shepherd, Boardmam & Slade, 2008). Dit uitgangspunt stelt ons in staat om een beperkende symptoomfocus achter te laten. Leven wordt opgebouwd naar betekenis, zin en waarden. (Repper & Perkins, 2003; Perkins, 2012; Perkins & Slade, 2012). Deze verandering wordt weergegeven in de GGZ Strategie No Health Without Mental Health (Department of Health, 2011). De hoofddoelen worden hier beschreven als: het mee mogelijk maken dat mensen: een groter vermogen om hun eigen leven te sturen,herwinnen sterkere sociale relaties verwezenlijken, een groter gevoel van zingeving beleven, hun vaardigheden voor samenleven en werken terug sterker benutten, verbetering van vormings- en tewerkstellingsmogelijkheden en geschikte aangepaste huisvesting. Indien organisaties deze doelen voor hun cliënten willen realisern, dan zijn verschillende organisatorische veranderingen nodig. Shepherd, Boardman and Burns (2010) beschrijven 10 sleutels van organisatieverandering variërend van verandering in de dagelijkse omgangsvormen, tot de wijze van management en leiding geven binnen de organisatie. Essentieel hiervoor zijn: De doelstellingen van onze organisaties worden geherformuleerd: de focus van het verminderen van symptoomlast wordt sterker gericht naar de wederopbouw van een nieuw leven. Organisaties leren zich te evalueren naar hun potentie om het herstel van hun cliënten te verwezenlijken en/of te ondersteunen. Een verandering in de hulpverleningsrol en professionele expertise. Deze beweegt in het herstelwerk van on top naar on tap. De professional ziet zijn rol niet meer als degene die het probleem definieert of als voorschrijver van de behandeling. Hij stelt zijn expertise en kennis ter beschikking van hen die dit als nuttig ervaren. De Erkenning van het gelijkwaardig belang van professionele expertise en levenservaring en het afbreken van de barrières die deze kloof tussen zij en wij versterken. Dit zal moeten resulteren in een veranderde werkinzet (welke de insluiting van ervaringswerkers veronderstelt) en veranderende werkmodellen die meer het resultaat zijn van coproducties en gedeelde beslissingen op verschillende organisatieniveaus. Een wijziging in de verhouding tussen de GGZ organisaties en de gemeenschap waardoor individuen en gemeenschappen hun eigen krachtbronnen vindingrijk kunnen herkennen en aanspreken om beter met levensspanning om te gaan en zich aan te passen. In dit artikel willen we aantonen dat de methodiek van de HERSTELACADEMIE deze veranderingen in zich draagt. Het kan daarom een belangrijke schakel zijn om deze organisatieverandering naar een herstelmodel mee mogelijk te maken. Het maakt daarbij gebruik van een educatief model als aanvulling van het behandelingsmodel.. (Ashcraft &Anthony, 2005). PAGINA 4

6 We decided to use education as the model for approaching recovery, rather than develop more traditional alternatives. We did this because we want our center to be about reinforcing and developing people s strengths rather than adding to the attention on what is wrong with them. The guiding vision we had for the Recovery Education Center is reflected in the mission statement: people will discover who they are, learn skills and tools to promote recovery, find out what they can be, and realise the unique contribution they have to offer. (Ashcraft, 2000). In het hersteldenken verschuift de benadering van een therapeutische naar een educatieve opstelling. Deze verandering draagt in belangrijke mate bij tot een aantal kernveranderingen die centraal staan in deze nieuwe aanpak. In Tabel 1 vatten we deze samen: Tabel 1 Therapie en Educatie Een therapeutische benadering Focus ligt op het probleem, disfunctionering en gebreken formele therapeutische schema s en sessies onderbouwen het gebruikte paradigma Activiteiten worden in therapie veranderd: werktherapie, tuintherapie Problemen en therapie worden gedefinieerd door de professionele expert Het behandelmodel neigt ertoe het krachtenonevenwicht tussen therapeut en cliënt te onderhouden en bekrachtigt het geloof dat de deskundigheid bij de professionele expert te vinden is Een educatieve benadering Helpt mensen hun talenten en kracht te herkennen en gebruiken Staat mensen bij in het ontdekken van mogelijkheden en leren van vaardigheden Vertrekt vanuit doel en ambities van de mensen zelf Een coaching model helpt om mensen hun eigen doelen en oplossingen na te streven Studenten kiezen hun eigen cursussen in functie van hun werkplan en worden zo gestimuleerd om eigen experts te worden in zelf management. Gespecialiseerde diagnostiek en behandeling blijven belangrijk. Maar zij zullen slechts een beperkt onderdeel vormen van wat vanuit GGZ organisaties wordt aangeboden. Daarnaast is een veel sterkere educatieve inbreng nodig. Deze inbreng ontwikkelt het eigen kracht model, en de zelfsturende aanpak. Dit stelt de gebruiker in staat om zijn eigen uitdagingen te verstaan en te beheren in het bereiken van de eigen aspiraties en doelen. De werkwijze faciliteert het leren van vaardigheden die herstel ondersteunen zelfbeeld en zelfvertrouwen opbouwen. en het We zijn ervan overtuigd dat doormiddel van een herstel-georiënteerde educatieve aanpak, een krachtiger kader ontstaat om het traditionele individueel en groepswerk een vernieuwde plaats te geven. Herstel Academies ('Recovery Education Centres ) staan centraal in de ontwikkeling van de herstelgeoriënteerde diensten in de USA. We vinden ze in Boston, Massachusetts en Phoenix PAGINA 5

7 (Arizona). De werkwijze verspreidde zich in Engeland via het pionierswerk in South West London in 2009 ( en in Nottingham 2011 ( Er werd ook een film gemaakt van de organisatie in Zuid-West London. Deze kan je raadplegen op utube: WAT ZIJN DE KENMERKEN VAN EEN HERSTELACADEMIE. De uitbouw van een HerstelAcademie kan verschillen maar telkens zullen de cursussen opgebouwd worden vanuit een achttal karakteristieken. 1. Gelijkwaardige samenwerking tussen professionele kennis en cliëntdeskundigheid in het leven met mentale problemen. Planning, cursusontwikkeling, beleid, programma-aanbod en kwaliteitsbewaking zijn het resultaat van een gelijkwaardige gewaardeerde inbreng. 2. Een HerstelAcademie is geen Dagcentrum Tabel 2: HerstelAcademie versus Dagcentrum Dagcentrum Patiënt of cliënt Ik ben psychiatrisch patiënt Therapeut Diagnostiek, behandelplan en klinische opvolging Professionele begeleiding staat centraal Op voorschrift: dit is de behandeling die je nodig hebt Afzonderende beweging HerstelAcademie Student We zijn allemaal studenten Coach-onderwijs De student ontwerpt met een coach zijn persoonlijk leerplan De student kiest zijn cursussen en workshops Keuze: Wat interesseert mij als cursus Includerende beweging Daarnaast bestaan er ook co-producties met lokale organisaties, onderwijs, politie, huisvesting, huisvoorzieningen en schuldbemiddeling zijn belangrijk. In de Nottingham HerstelAcademie gaat de student met een vormingsachtergrond (onderwijs, vaardigheden) uit een vroegere beroepservaring samenwerken met GGZ beroepskrachten of met lotgenoten. PAGINA 6

8 Dit ontwikkelt in de Academie een verscheiden aanbod aan noden en mogelijke capaciteiten. Dit zorgt voor een verbindende samenwerking in de training voor de coaches van de cursussen. In Centraal en Noord West London, ontwikkelde een groep van ervaringsdeskundigen en professionele GGZ werkers een initiële set van cursussen die zou aangeboden worden. Iedere cursus werd opgesteld door de samenwerking van een ervaringsdeskundige en beroepskracht. Levenservaring en interesse waren telkens het uitgangspunt. Zo werd de cursus met het thema auto-mutilatie en zelfbeschadiging ontwikkeld en begeleid door een ervaringsdeskundige die met dit thema vanuit onderzoek en ervaring deskundigheid had opgebouwd. De ervaringsdeskundige trainers in South-West London benadrukten het belang en de waarde van deze co-productie: Wie kan er bezwaar maken tegen de kracht van samenwerking tussen de professionele clinicus en lotgenoten, wanneer je met eigen ogen kan zien hoe mensen hun dromen terug gaan uitwerken en hoop hersteld wordt? Het maakt het werk zo boeiend en waardevol. We leren van elkaar en inspireren mekaar om de studenten van de cursussen te inspireren en aan te moedigen in hun weg naar herstel. Je ziet de positieve verandering bij hen. 3. De school beschikt over eigen lokalen en een studieruimte waar studenten hun eigen onderzoek kunnen doen. Een eigen fysieke ruimte draagt bij tot een zichtbare aanwezigheid van de HerstelAcademie in de regio. Het is echter dikwijls nodig om met satellietlocaties of hubs te werken. Dit laatste helpt soms om de toegangkelijkheid te vergroten. De Herstelbibliotheek is echter geen vervanger van een gewone bibliotheek. Zij beschikt over een uitgebreid arsenaal aan herstel materialen: boeken, zelfhulp, persoonlijke verhalen, video s, DvD s. Computers ondersteunen de studenten om zelf dingen uit te zoeken via internet. Zowel staf als studenten maken er gebruik van en maken hen vertrouwd met de diensten en het aanbod van cursussen. Ik waardeerde het brede aanbod aan zelfhulp materialen en boeken. Het is een Aladdin s grot die me deed verlangen om een maand te vertoeven tussen al deze boeiende informatie 4. De werking is gebouwd op werkingsprincipes van een Academie. Het is geen dagcentrum en biedt geen behandeling of organisatie van zorg aan. Hier gaan studenten hun cursussen zelf kiezen en samenstellen en deze is niet gebaseerd op de diagnose of klinische beoordeling. Persoonlijkheidsonderzoek zijn niet de leidraad van de Academie. Maar zoals in iedere Academie zal een studiereglement aangeven wat de student en school van elkaar kunnen verwachten in aanwezigheid en gedrag. PAGINA 7

9 5. Het is voor iedereen. Personen met een psychische kwetsbaarheid, familie en mantelzorgers, de staf medewerkers van de GGZ organisaties of belendende organisaties kunnen de cursussen bijwonen. De cultuur van de HerstelAcademie gaat uit van een brede openheid voor al wie interesse heeft. Bedankt om mij en mijn moeder toe te laten. Jullie waren zeer vriendelijk, en het is een grote hulp dat de HerstelAcademie er is voor ons en voor mijn broer. 6. Een Persoonlijke Coach ondersteunt de studenten in het zoeken naar informatie, advies en begeleiding. De coach helpt de studenten in het samenstellen van hun traject en bij het opmaken van de individuele leerplannen. De wensen, verlangens en hoop van de student zijn de basis. Dit traject bouwt aan kennis en begrip en beweegt naar een grotere maatschappelijke participatie. De coach deed me realiseren dat ik het zelf kon sturen. Hij hielp me uit te zoeken welke cursussen me zouden helpen in het bereiken van mijn doelen. 7. De Herstel-Academie vervangt geen klassieke diagnostiek en behandeling. Zij geeft een aanvulling op specialistische behandeling en technische onderzoeken door mensen te helpen om hun moeilijkheden beter te begrijpen en deze beter te verzorgen in functie van hun verlangens om hun leven verder vorm te geven. Ervaringskennis wordt gemengd met professionele kennis. Mijn trajectdagboek hielp me mijn leven te inventariseren en te noteren wanneer ik me slecht voelde en beter hulp kon zoeken bij mijn psychiater. 8. De Herstel-Academie vervangt geen onderwijscolleges. Deze school bevordert burgerparticipatie en vervangt niet het curriculum van een onderwijsinstelling. Het kan echter wel voor sommigen een opstap zijn om terug onderwijs te volgen. Ik startte bij de HerstelAcademie en ben nu aan het studeren voor mijn cursus Engels A- niveau. 9. Het herstelparadigma moet in alle aspecten van de school vertaald worden. In taalgebruik, inrichting van lokalen en gebouw, de wijze van ontvangst weerspiegelen op een sterke wijze de waarden en visie van de school: oriënteren naar Hoop, Eigen Kracht, mogelijkheden en aspiraties. Eerder dan gebreken, tekortkomingen en problemen in het licht te stellen, zal zowel de vooruitgang van de studenten, als in de werkcultuur van de stafmedewerkers, in het daglicht gebracht worden. In Nottingham eindigt het HerstelAcademie-team de week met de inventaris van de gemaakte vorderingen te benoemen. Met cake en koffie wordt op vrijdagnamiddag gepraat over vooruitgang, wordt positieve feedback gegeven en creatieve ideeën die tijdens de week opborrelden worden nog is gemarkeerd. PAGINA 8

10 HERSTELACADEMIE: DE KRACHT VAN VERANDERING. De kracht van een HerstelAcademie is tweeledig. Ten eerste, ze helpen de individuen bij hun persoonlijk en gezamenlijk herstel. Ten tweede, helpen ze organisaties om meer herstelgericht te worden. De creatie van herstelgerichte diensten vereist een belangrijke transformatie in doel en relaties: een focus op de wederopbouw van het leven in plaats van alleen het verminderen van de symptomen en een partnerschap tussen gelijken, in plaats van 'deskundigen' versus 'patiënten'.. HerstelAcademies belichamen en verwezenlijken deze transformaties in een aantal manieren: 1. Ze stellen mensen in staat om experts te worden in hun eigen leven en de vaardigheden te ontwikkelen die ze nodig hebben voor wonen en werken. HerstelAcademies stellen mensen in staat experts te worden in hun eigen zelfzorg, vaardigheden en zelfvertrouwen te ontwikkelen om hun eigen herstel bevorderen. 2. Zij erkennen de expertise van professionele en van ervaringskennis en vertalen dit in een proces van 'co-productie'. Een HerstelAcademie wordt gerund door zowel mensen met ervaringskennis als trainers met professionele kennis. Alle cursussen worden samen gemaakt (co-productie), samen geven (co-delivery) en leggen een focus op samen leren (co-receive). De cursussen staan open voor mensen met een psychische kwetsbaarheid en mensen uit hun omgeving. 3. Ze breken de destructieve barrières tussen 'zij' en 'wij' af, omdat deze stigmatisering en uitsluiting bestendigen. Door het samen maken en het samen geven van cursussen toont men aan studenten wat mensen met een psychische kwetsbaarheid kunnen bereiken. Trainers zijn zowel mensen met een bijzondere ervaring als mensen met een professionele ervaring. Zij werken op gelijke voet. Barrières tussen 'zij' en 'wij' zijn niet alleen afwezig bij de trainers. Ook binnen de studentengroep werkt men op gelijke basis, het betreft een proces van samen leren. Zo worden deelnemers en lesgevers respectievelijk student en trainer van en met elkaar. Deze rolverandering resulteert in een positief zelfbeeld: van patiënt, ziek en behandeling naar zelf keuzes maken en het stuur van eigen leven in handen nemen. De verandering van de rol van zieke ' naar de rol 'student' biedt een positieve identiteit en reikt verder dan die van 'psychiatrische patiënt'. 4. Zij bieden collegiale steun De collegiale steun die geboden wordt door middel van peer trainers en medestudenten stelt mensen in staat om zich minder alleen voelen, biedt een perspectief van hoop en mogelijkheden en stelt mensen in staat om te leren van anderen die met dezelfde uitdagingen geconfronteerd te worden. Ze gebruiken hun eigen ervaring om anderen te helpen. 5. Het samen leren en het geven van steun doorbreekt het gevoel van alleen zijn. HerstelAcademies creëren een netwerk van maatschappelijke steun tussen collega's en de gemeenschap. Op die manier doorbreken we het sociaal isolement dat velen ervaren. Zoals in elke schoolomgeving vormen studenten vaak relaties die verder reiken dan het klaslokaal. PAGINA 9

11 6. Zij voorzien keuze, controle en zelfbeschikking Studenten zijn geen passieve ontvangers van de 'recepten' van deskundigen. Binnen een HerstelAcademie zijn er geen voorschriften: studenten kiezen de cursussen die hen interesseren, ze gaan zelf op zoek naar wat voor hen belangrijk is. 7. Ze bevorderen de participatie in de lokale gemeenschap De HerstelAcademie doet dit op drie manieren. 1. Personeel van lokale organisaties worden betrokken bij het geven van cursussen. 2. Iedereen kan cursussen volgen om de kennis en vaardigheden te verwerven die nodig zijn om terug te gaan werken, studeren, te wonen en deel te nemen aan de gemeenschap. 3. Personen met een diagnose ivm psychische kwetsbaarheid studeren hier samen naast hun familie, verwanten, vrienden en buren. VAN MARGINAAL FENOMEEN TOT ALGEMENE TREND. Veel organisaties zijn ondertussen betrokken in de uitbouw van HerstelAcademies. Het blijft echter pionierswerk. Deze marginale positie zal moeten verschuiven. De kracht van de werkmethodiek zal slechts gerealiseerd kunnen worden indien deze marginaliteit verschuift naar de centrale component van Herstel gericht werken. Onderzoek toont aan dat voor individuen de Zelfzorg en sturing volledig geïntegreerd moet worden binnen in de gezondheidsvoorzieningen. Professionele zorg moet versterkt en doordrongen worden van deze leer benadering (Coulter, 2011; Protheroe, Rogers & Kennedy, 2008; Pulvirenti, McMillan & Lawn, 2011). Bovendien is het belangrijk dat de hoop, aspiraties en zelfsturing die door personen wordt opgebouwd en uitgewerkt in nieuwe inzichten en vaardigheden vanuit de HerstelAcademie niet ondermijnd worden door de andere spelers in het zorglandschap. Voor GGZ organisaties zou de HerstelAcademie de motor kunnen zijn naar verandering. Dit kan op drie manieren bereikt worden. Vooreerst is men in staat om een verschillend relatiepatroon vorm te geven tussen gebruikers en gezondheidswerkers. Verder kunnen ze personen met ervaringskennis aanspreken en voorlichten. Met gepaste opleiding kunnen ze tewerkgesteld worden in de organisaties. Ten derde kunnen ze in de plaats komen van enkele bestaande methoden in GGZ organisaties. Hierdoor kan de HerstelAcademie, met een domino effect, een grote impact ontwikkelen in het hele GGZ werkveld. Deze HerstelAcademies vervangen geen gespecialiseerde diagnostiek/behandeling en evenmin de nood aan generalistisch outreachende ondersteuning. GGZ organisaties kunnen echter in belangrijke mate versterkt worden door het belang aan informatie, advies en zelfzorg voor personen en hun families op deze wijze vorm geven. De kans om gezondheidskosten te verminderen en het voorzien van seminaries en cursussen die in een coproductie worden opgebouwd, zullen het stigmatiserend en isolerend effect verminderen. Lotgenotencontact en aanvaarding zal anderzijds versterkt worden. Tezamen met het professionele aanbod wordt de HerstelAcademie methodiek een win-win relatie met een zeer gunstige gezondheids-/gebruikerskost. PAGINA 10

12 ENKELE AANTEKENINGEN OVER DE AUTEURS Vooruitgang in herstelgerichte praktijk is het resultaat van de samenwerking van individuen en organisaties. De teksten van het IMROC (Beweging voor implementatie van herstelgericht werken door organisatie verandering) baseert zich op dit omvangrijk werk. Ideeën uit gepubliceerd materiaal worden in de gebruikelijke vorm vermeld. Maar we willen ook de vele (ongepubliceerde) discussies en gesprekken vermelden waardoor het project in de laatste vijf jaar tot deze creatieve ontwikkeling is kunnen uitgroeien. (zie bijlage 1) De teksten in deze reeks werden geschreven door leden van het projectteam tezamen met gastauteurs en bijdragen van andere teamleden die het best geplaatst waren om het onderwerp toe te lichten,. Wij willen in het bijzonder erkenning geven aan al degenen die deze ideeën in de praktijk hebben toegepast en wier werkzaamheden het oefenveld waren van de vele ideeën. Zonder deze pioniers, zou er niets om over te schrijven zijn. vele ARTIKEL 2 The college is so different from anything I have done. A study of the characteristics of Nottingham Recovery College THE JOURNAL OF MENTAL HEALTH TRAINING, EDUCATION AND PRACTICE VOL. 9 NO Jane McGregor, Julie Repper and Helen Brown Vertaling CGG Ahasverus Dr Jane McGregor is an Independent Educational Researcher, based at Cambridge, UK. Dr Julie Repper is a Recovery Lead, based at Notts Healthcare Trust, Nottingham, UK and University of Nottingham, Nottingham, UK. Helen Brown is a Recovery College Manager, based at Nottingham Recovery College, Notts Healthcare Trust, Nottingham, UK. Dit artikel kan je terugvinden als Bijlage 2 op pag 43 PAGINA 11

13 ARTIKEL 3 Het Programma-aanbod van South West London. We schetsen hieronder het overzicht van de verschillende modules die in South-West London regelmatig worden aangeboden. Dit aanbod gaat door op enkele locaties in de stad. We geven eerst een thematisch overzicht en vervolgens een overzicht van een kalender. De Recovery College van SW London startte in 2010 en biedt momenteel een 50 tal cursussen aan op enkele locaties in de stad. A Thematisch 1. Understanding Understanding mental health problems, diagnoses and treatments 001 Mental health awareness myths and realities 002 Understanding self harm 003 Understanding a diagnosis of dementia 004 Understanding psychological therapies 005 Understanding a diagnosis of personality disorder 006 Understanding a diagnosis of psychosis and schizophrenia 007 Understanding a diagnosis of depression 008 Understanding a diagnosis of bipolar disorder 2. Recovery Rebuilding your life the road to recovery 009 Introduction to recovery 010 Taking back control 011 Learning to be assertive 012 Living with a diagnosis of psychosis and schizophrenia 013 Telling your story 014 Introduction to relaxation & meditation 015 Pursuing your dreams and ambitions 016 Implementing recovery focussed practice 017 Introduction to mindfulness One day For all Half a day- seven weeks. For service users only Half day for eight weeks For service users only Half day - seven weeks For all Half a day - 10 weeks For service users only Half a day - 6 weeks For all For all 2 full days For staff Six Half days - 6 weeks For service users/carers PAGINA 12

14 018 Mindfulness forum 019 Introduction to problem solving 020 Future focus 021 Spirituality & wellbeing 022 Journaling for self development 023 Getting a good night s sleep 024 Living beyond depression & low mood 025 Five ways to wellbeing Three Half days - 4 weeks Three Half days - 3 weeks One half day workshop Six Half days - 6 weeks Six Half days - 6 weeks Full day course Half a day - 8 weeks Half a day - 3 weeks For service users/carers For service users/carers For service users only For all For service users/carers For all For all For all 3. Developing knowledge & life skills 026 Introduction to work and study 027 Train the trainer Two day course 028 Recovery focused care & crisis planning 029 Reclaiming your life a future without abuse Six half days over six weeks 030 Returning to work & study 031 What does it mean if I am discharged? 032 Be prepared 033 Relationships 034 Money 035 Keeping on top of stress 036 Staying safe 037 Building confidence, keeping motivated 038 Food, mood and physical health Half a day - 3 weeks Two day course Full day course Reclaiming your life a future without abuse Six half days over six weeks Six half days over six weeks For service users/carers For all For all For female service users/carers For service users/carers 4. Carers, families & friends Courses form part of a rolling monthly programme. Sessions can be attended as a one off or as a whole programme. 039 Understanding psychosis & the importance of friends & family in recovery 040 Enhancing communication between family members 041 Problems caring and how to tackle them 042 Coping with difficult symptoms: the importance of family & friends PAGINA 13

15 043 Dealing with crisis and getting through the mental health system maze 044 Dealing with substance misuse in the family 045 Promoting recovery & wellbeing 046 Dealing with Christmas and other religious festivities 047 Supporting a loved one with anorexia nervosa B Kalenderoverzicht PAGINA 14

16 PAGINA 15

17 DEEL 2 VOORTRAJECT VAN EEN HERSTELACADEMIE IN HALLE-VILVOORDE 1. Uitgangspunten en visie In deze tekst beschrijven we de uitgangspunten van ons voortraject binnen CGG Ahasverus en het netwerk SaVHA. De Herstelacademie biedt een educatief programma rond diverse thema s die te maken hebben met psychisch herstel. Principes van Educatie, Co-productie en ervaringsgericht leren zijn belangrijk in dit aanbod. We hanteren de kenmerken zoals deze zijn beschreven in de tekst RECOVERY COLLEGES (Rachel Perkins 2014). Studenten aan de academie ontwikkelen deskundigheid in zelfzorg en bouwen vanuit verworven inzichten aan een nieuwe levenszin; ieder stuurt op zijn eigen weg ieder stopt waar hij wil ieder kiest zelf zijn afslag neen zeggen is een kracht. De herstelacademie ondersteunt mensen in deze zoektocht. A. Onze visie Herstel is een proces van opbouwen van een zinvol leven. Een biotoop waar een wereld van ziekte, isolement en beperking geruild kan worden met een omgeving van hoop en zelfsturing, keuzes maken, leren en zingeving, participatie aan de gemeenschap in onderlinge steun en verbondenheid. We steunen daarbij op vier belangrijke pijlers die door gebruikers zelf geformuleerd worden: Het vinden en onderhouden van hoop Het herstel van een positieve identiteit Het vinden van zin in het leven Het nemen van verantwoordelijkheid voor het eigen leven PAGINA 16

18 B. Onze Missie De Herstelacademie biedt vorming aan mensen die willen werken aan hun eigen herstel, om opnieuw grip te krijgen op hun leven. De Herstelacademie: Helpt mensen hun talenten en kracht te herkennen en te gebruiken Staat mensen bij in het ontdekken van mogelijkheden en leren van vaardigheden. Vertrekt vanuit doelen en ambities van de mensen zelf. Een coaching model helpt om mensen hun eigen doelen en oplossingen na te streven. Studenten kiezen hun eigen cursussen in functie van hun Persoonlijk Leerplan en worden zo gestimuleerd om eigen experts te worden in zelfmanagement. Figuur 1 McGregor 2014 zie bijlage 2 C. Voor wie is het bedoeld? De HerstelAcademie gaat uit van een brede openheid voor al wie interesse heeft. De cursussen staan open voor mensen met een psychische kwetsbaarheid en mensen uit hun omgeving (familieleden, naastbetrokkenen). Ook medewerkers van de GGZ organisaties of belendende organisaties kunnen de cursussen bijwonen. D. WAAW-code als schoolreglement We verwachten van de deelnemers dat deze beschikken over voldoende vaardigheden om de WAAW-code respecteren. De WAAW-code is een gesprekscode die werd bedacht door CEDES (beweging voor integrale armoedebestrijding). Het omvat 4 gemakkelijk begrijpbare, maar essentiële afspraken die je als trainer met de groepsleden maakt. PAGINA 17

19 2. Praktische uitwerking: Aan de herstelacademie voorzien mensen met ervaringskennis en professionele kennis samen een aanbod. Deelnemers en lesgevers worden respectievelijk student en trainer van en met elkaar. Deze rolverandering resulteert in een positief zelfbeeld: van patiënt, ziek en behandeling naar student, keuzes maken en het stuur van eigen leven in handen nemen. A. Inschrijving Inschrijven aan de herstelacademie kan door te registeren via de website of telefonisch. De inschrijving gebeurt op eigen initiatief van de student en niet op basis van verwijzing van een derde. Vb Een persoon die door de huisarts wordt verwezen naar de herstelacademie omdat hij meer dan gemiddeld drinkt, maar tijdens het onthaalgesprek aangeeft vooral nood te hebben aan sociale contacten, zal zich inschrijven voor een cursus Vrienden maken. B. Het cursussenaanbod. Het programma van de academie wordt per trimester aangeboden in drie regio s (Asse, Halle, Vilvoorde). In de schoolvakanties worden geen cursussen gegeven. Het aanbod is opgedeeld in 4 categorieën; Onthaal, Basisaanbod, Vervolgaanbod en een Train de Trainer. We raden aan om eerst het basisaanbod van de school te volgen, maar dit is geen verplichting. Voorlopig beperken we het deelnemers in een cursus tot 10. Meermaals deelnemen aan een cursus kan. Onthaal aan de Herstelacademie & opstellen een persoonlijk leerplan. Basisaanbod: Herstel en jezelf Leren aan de herstelacademie Je eigen Herstelplan (in groep - interactief) Je Goed Gevoel plan (in groep ieder maakt eigen plan) Vervolgaanbod: Communiceren / Mijn vrije tijd plannen/ Vrienden maken / Werken vinden en behouden / Verder na middelengebruik/ Een goede buddy worden/ Sociale media en herstel / Aan de slag met een positief zelfbeeld, Train de trainer voor gevorderden. PAGINA 18

20 C. Onthaal: Onthaal aan de academie zien we als een belangrijke eerste stap. De deelnemer krijgt informatie over de school en we ondersteunen de deelnemer om voor zichzelf een persoonlijk leerplan op te maken. We bevragen ook naar specifieke noden bv. nood aan een studie-buddy tijdens de lessen. a) Basisaanbod, Herstel en Jezelf: De cursus Herstel en Jezelf bestaat uit 4 sessies en een terugkommoment. We streven er naar om het basisaanbod in de drie regio s geregeld te herhalen. Sessie 1 Herstel en de kracht van ieders verhaal. Sessie 2 Hoopvol zijn over onze toekomst. Sessie 3 Je eigen kracht en je omgeving. Sessie 4 Opstellen van een 'Goed Gevoel Plan', over alles wat je nodig hebt wanneer je je goed voelt. Sessie 5 Terugkommoment b) Het vervolgaanbod: We focussen ons vandaag op het geregeld aanbieden van het basisaanbod. Waar we tijd en ruimte hebben voorzien we een vervolgaanbod rond brede thema s: Communiceren, Mijn vrije tijd plannen, Vrienden maken, Werken vinden en behouden, Verder na middelengebruik, Een goede buddy worden, Sociale media en herstel, Aan de slag met een positief zelfbeeld, We willen het aanbod van de school samen met de partners in de regio verder verbreden. Een cursusaanbod als dit van de Nottingham Recovery College is een mogelijk voorbeelden: c) Train de trainer: Deze cursus vormt de basis voor aanstaande trainers. Wanneer je de cursus volgt krijg je zicht op hoe er precies aan de academie wordt gewerkt. Je verwerft vaardigheden om eventueel als trainer aan de slag te gaan aan de academie. De cursus staat ook open voor hulpverleners die inspiratie wensen op te doen rond een mogelijke praktijk van herstelgericht werken in hun regio/dienst. Mensen die nog geen stappen hebben gezet in hun herstelproces adviseren wij om eerst in te schrijven voor het basisaanbod van de herstelacademie. Van hulpverleners verwachten we dat die reeds voorkennis hebben rond de herstelgedachte. PAGINA 19

21 De cursus bestaat uit 4 dagdelen: Dagdeel 1 : De Herstelacademie is samen doen! Over het effect van herstelverhalen en kwaliteitscriteria van de school. Dagdeel 2 : Les geven aan de school. Over het verloop van de lessen, de cursusplanen, werken met leerdoelen, Dagdeel 3 : Het onthaalgesprek. Over hoe de inschrijving en het eerste gesprek verloopt, het opstellen van leerdoelen, het werken met keuzes van de student... Dagdeel 4 : Aan de slag met de modules. Over hoe een cursus geven. We oefenen met de modules; Herstel & Jezelf, Herstel en communicatie, Een bijkomend vormingspakket voor trainers wordt uitgewerkt in samenwerking met trefpunt zelfhulp, mogelijke thema s kunnen zijn: werken met groepen opstellen cursusplannen les geven aangeboden door steunpunt vrijwilligers of trefpunt zelfhulp. We beschikken over een ploeg van 9 trainers met ervaringskennis. Trainers met ervaringskennis engageren zich als vrijwilliger. We maken met hen een vrijwilligersovereenkomst conform de wettelijke regelgeving en forfaitaire vergoedingen voor vrijwilligers. D. Hoe worden cursussen gemaakt? a) Samen produceren Aanvankelijk zijn we gestart met een vertaling van het cursusmateriaal dat we hebben meegekregen van onze studiereis in 2009 naar het Recovery Innovation Center te Arizona. De vertalingen werden gedaan door iemand met ervaringskennis. Naast het technisch vertalen, werd ook gezocht naar een levende taal die herkenbaar is voor onze Vlaamse context. Er volgde een geregelde terugkoppeling naar een redactiegroep, die bestond uit professionals en mensen met ervaringskennis. Op die manier kwamen we tot de cursusonderdelen: Herstel en jezelf, Communiceren over mijn aandoening, Mijn vrije tijd plannen, Vrienden maken, Werken vinden en behouden en Verder na middelengebruik. b) Cursusplannen als basis: Tijdens ons bezoek aan de Nottingham Recovery College in 2014 hebben we geleerd hoe te werken met Co-productie groepen en een cursusplannen. De Recovery College heeft een zeer divers aanbod van cursussen. Elke cursus wordt gegeven op basis van een cursusplan. Studenten nemen er zelf notities tijdens de les, enkel de basiscursus Your Wellness Plan is een gedrukte bundel. Een Co-productiegroep (procesmap in bijlage) bepaalt de inhoud en de doelstellingen van een cursusplan als ook het aantal sessies. Een cursusplan PAGINA 20

22 schetst het verloop van de cursus en geeft de taakverdeling tussen de trainers weer. Vandaag gebruiken we in Halle Vilvoorde voor elk cursusonderdeel een cursusplan. Een cursusplan geeft een duidelijke structuur aan het verloop van de lessen. De trainers weten precies van elkaar wie wat gaat doen, dit geeft duidelijkheid. Het uitwerken van een cursusplan gaat bovendien een stuk sneller dan het uitwerken van gedrukte cursusonderdelen. Hierdoor kunnen we ook gemakkelijker gaan kijken hoe we het reeds bestaande aanbod binnen onze dienstverlening kunnen omvormen naar een format die beantwoord aan de criteria van de academie. c) De rollen in de herstelacademie: In de herstelacademie kennen we grofweg twee rollen, deze van trainer en deze van student. De trainer is een vrijwilliger met ervaringskennis of een hulpverlener. De HerstelAcacdemie gaat voor een cultuur van gelijkwaardigheid tussen professionals, mensen met ervaringskennis (peers) en studenten. De student: Iedere persoon die in de mogelijkheid is om deel te nemen aan een groepsgebeuren en voor zichzelf leerdoelen kan bepalen kan deelnemen aan een cursus. In het geval een student naar de cursus komt met een begeleider, dan gebeurt dit op discrete wijze en volgt de begeleider cursus mee als student, men praat niet over de ander. De trainer: Iedere trainer volgt dezelfde cursus Train de trainer om aan de slag te gaan, onafgezien de persoonlijke vorming en achtergrond. Competenties van de trainer: Heeft een bijzondere ervaring of expertise rond een GGZ thema. Is expert vanuit eigen verhaal, beleving of kennis. Kan dit thema vertalen naar de kernprincipes van de herstelgedachte: Hoop, Empowerment, Keuzes maken, Verantwoordelijkheid en Zingeven. Kan (of heeft bereidheid om het te leren) educatief werken met een groep: leerproces bewaken, structureren, motiveren, essentiële zaken oppikken die worden gedeeld, her-verwoorden en aanmoedigen. Doet aan zelfreflectie en brengt een positief verhaal. Beschikt over zelfmanagement: eigen herstelplan, eigen crisisplan, controle etc PAGINA 21

23 Is respectvol naar de studenten en de organisatie, beheerst de WAAW code Ook een hulpverlener is bereid om te delen wat raakt, wat herkenbaar is, zit er bij als kwetsbare mens. Wat bieden wij aan trainers? Supervisie na elke cursus en waanneer nodig. Deelname aan het kernteam van de herstelacademie. Deelname aan het vormingsaanbod van CGG Ahasverus. Deelname aan buddyavonden van CGG Ahasverus. Forfaitaire vrijwilligersvergoeding volgens wettelijke bepaling. E. De studie-buddy Voor sommigen kan de stap naar de academie groot zijn, men voelt zich ongemakkelijk in een nieuwe omgeving, notities nemen tijdens de lessen lukt niet, men kent de taal onvoldoende, In die gevallen kan de student samen met een vriend, familielid of hulpverlener naar de cursus komen, dit noemen we een studie-buddy. De studie-buddy is een vertrouwenspersoon van de student en biedt ondersteuning waar nodig. De studie-buddy kan deelnemen aan de gesprekken, we verwachten in de cursussen wel dat iedere deelnemer praat vanuit zichzelf, niet over de ander. F. Locatie van de school: CGG Ahasverus is actief in Halle, Asse, Vilvoorde en Grimbergen en heeft in die regio s 4 vestigingen voor ambulante psychotherapeutie en een ontmoetingscentrum, t Atelier. t Atelier biedt een aanbod van dagbesteding, een Buddywerking, een loketfunctie voor cultuur en vakantieparticipatie en ondersteuning aan vrijwilligers. We hebben ook een sociaal artistiek project ArtEco, gelegen in de wijk Far West te Vilvoorde. t Atelier kende reeds jaren een traditie van empowerment, zingeving en persoonlijk herstel en leek ons een ideale plek om de herstelacademie een onderdak te bieden. Het is belangrijk voor de school om te beschikken over een fysieke ruimte waar les kan gegeven worden. De ruimtes waar de cursussen worden gegeven hebben een positieve uitstraling nodig en zijn voorzien van tafels en stoelen, een Whiteboard en toebehoren om les te geven. PAGINA 22

24 G. Structuur van de school: De HerstelAcademie wordt gerund door zowel mensen met ervaringskennis als trainers met professionele kennis. Figuur 2 Structuur van de school Voor de dagelijkse werking voorzien we een halftijdse schoolmanager (professional). Deze wordt 1 dag per week bijgestaan door een programmacoördinator (vrijwilliger met ervaringskennis). De programma coördinator werkt op dit moment nog in DUO met een professional. We overwegen om 1u per week logistieke steun te voorzien om aanvragen rond het cursusaanbod via website en telefoon te behandelen. H. Inbedding binnen het CGG Het cursusaanbod en onthaalgesprekken zijn ingebed in de reguliere werking van onze organisatie, er wordt voor iedere student een EPD dossier aangemaakt (administratief, met toestemming van de student). Studenten betalen de cursussen conform de regelgeving van consultaties van de CGG. Hulpverleners registreren hun activiteiten binnen het EPD, de tijd die zij spenderen als trainer wordt berekend binnen hun KPI (kwaliteit performance index). I. Het cursusaanbod in het schooljaar regio Asse, Halle en Vilvoorde We deden 23 onthaalgesprekken. We willen dit schooljaar een 20 tal mensen het basisaanbod Herstel en Jezelf laten volgen. 23 studenten schreven zich in voor het vervolgaanbod. 23 Onthaalgesprekken 15 onthaal Verder na middelengebruik Basisaanbod Herstel en Jezelf : 3 x 5 = 15 sessies 12 deelnemers (+10 nog te geven in juni 2015). Vervolgaanbod: o Verder na middelengebruik 2 x 4 = 8 sessies - 16 o Aan de slag met een positief zelfbeeld 1 x 7 avondsessies 7 deelnemers Train de trainer voor gevorderden 2 x 4 = 8 sessies 16 deelnemers Kernteam voor trainers, om de 2 weken (niet tijdens de schoolvakanties) - PAGINA 23

25 Andere: o 3 daagse opleiding Ervaringskennis Uilenspiegel, Brussel o 1/2 dag opleiding in vormingsaanbod Herstelgerichte zorg - Sociaal Hoge school, Leuven o 1 dag opleiding opleiding basistraject ErvaringsWerk VIVES, Gent Voor de mensen die zich inschrijven voor het basisaanbod trachten we steeds om vooraf een persoonlijk leerplan op te stellen. Voor meer specifieke cursussen zoals de cursus Verder na middelengebruik kunnen mensen rechtstreeks inschrijven. Veelal zien we dat mensen na het volgen van een cursus als Verder na middelengebruik, zich alsnog inschrijven voor de cursus Herstel en Jezelf. Het zal een aandachtspunt zijn voor het schooljaar om de school en het aanbod ruimer bekend te maken en voldoende nieuwe studenten aan te trekken. Vandaag kunnen mensen zich via de website inschrijven en voorzien we folders per cursus. Voor het drukken van een prospectus is vandaag geen budget. We hebben wel affiches die we gaan verspreiden bij huisartsen, CAW, OCMW s, partners van de SEL etc We organiseerde dit schooljaar 2 Train de trainers en beschikken op dit moment over een ploeg van 9 trainers met ervaringskennis en 2 trainers met professionele kennis. Voor het schooljaar willen we meer hulpverleners betrekken bij de cursussen. Het verdere implementatieproces. Een stuurgroep met gebruikers en professionelen wordt samengesteld. Veldwerkers uit de verschillende organisaties worden samengebracht. De werkmethodieken en cursussen die reeds ontwikkeld werden in de organisaties, en voldoen aan het paradigma worden ingebracht (vb aanbod van Uilenspiegel). Hulpverleners en gebruikers volgen samen een basistraining Train de Trainer. Andere aanvullende vorming voor gebruikers en hulpverleners wordt gestimuleerd. Een curriculum wordt per regio opgebouwd. Jan 2016: een eerste regionaal programma-aanbod wordt in de twee gebieden Leuven, Halle-vilvoorde-Brussel aangeboden. J. Indicatoren die we vandaag hanteren? Het aanbod heeft als doel de maatschappelijke integratie en de levenskwaliteit van deelnemers te bevorderen. Indicatoren op niveau van de studenten kunnen zijn; zelfevaluatie en monitoring van behalen van eigen leerdoelen de tevredenheid waarin de persoon zijn rol ervaart in de maatschappij. de tevredenheid van levenskwaliteit op de verschillende levende levensdomeinen. tevredenheid van het cursusaanbod en onthaal aan de school. Het aantal studenten. PAGINA 24

26 Indicatoren voor de school en het cursusaanbod kunnen zijn; De aanwezigheid van een educatieve reflex is aanwezig in taal, aanbod en omgeving: o Aanwezigheid van een cursusplan per cursusonderdeel. o Beschikken over leerdoelen en de beoogde vaardigheden per cursusonderdeel. o De aanwezigheid van een systematische opvolging omtrent het behalen van deze leerdoelen en verwerven van vaardigheden. o Beschikken over een gevarieerd cursusaanbod met focus op eigen herstel. o Toegankelijkheid van de school en het cursusaanbod. o Inschrijven voor de cursusaanbod volgens eigen keuze en doelen van de student. o Beschikken over aangename en positieve een infrastructuur om les te geven. De mate waarop er rekening gehouden wordt met co-productie; het samen creëren van de cursussen, het samen geven van cursussen en het samen leren. De wijze van onthaal en aanwezigheid van coaching faciliteiten. De mate waarop er herstelgericht wordt gewerkt (vb afname ROPI). Bekendheid / zichtbaarheid van de school en het cursusaanbod binnen het netwerk, de regio en de maatschappij (aanwezigheid prospectus, website, ). Een diversiteit aan partners die het cursusaanbod realiseren. K. Logistiek en bekendheid Het beschikken over een goede logistiek is een belangrijk onderdeel van de school. Deze logistieke functie stelt het cursusprogramma samen, regelt de inschrijvingen en doet de promotie. Recovery colleges in Engeland en America hebben een uitgebreid budget voor promotie. Ze beschikken naast een website en folders over een professioneel ogende prospectus (programmaboekje). Dit boekje wordt per trimester vernieuwd en opnieuw verspreid binnen het brede netwerk van GGZ voorzieningen en gebruikers. L. Involvement Center In Nottingham vormt de Recovery College een groter geheel met het Involvement Center. Het Involvement Center functioneert als inspraakorgaan en gaat permanent op zoek naar initiatieven waar ruimte is voor ervaringskennis en participatie in de zorg. Ze doen dit voor het brede GGZ netwerk in de regio. Het center voorziet in de nodige support en ondersteuning voor mensen die aan de slag willen gaan met hun ervaringskennis, als ervaringsdeskundige in een team, bij een ombudsdienst, trainer aan de college etc M. Bevindingen: Het cursusaanbod werkt bijzonder enthousiasmerend voor studenten en trainers. Het was vandaag nog een beperkt initiatief maar we kenden in het basisaanbod geen drop-out. Veelal vragen studenten naar meer bijeenkomsten. PAGINA 25

27 Studenten die eerst het basisaanbod volgen, haken sneller aan bij het vervolgaanbod. Ze kennen het materiaal en de manier van les geven. Ze hebben ook reeds een shift gemaakt van cliënt/patiënt, naar student en het werken met eigen leerdoelen. We beogen een ervaringsgericht leren in een sociale context. Het beschikken over eigen Vlaams materiaal met ruimte voor begrippen als Schoon, Content en Goesting, is een meerwaarde. Het gebruiken van een cursusplan heeft het co-productie proces bevorderd en geeft structuur aan de lessen. Wanneer het tijdsschema bewaakt te wordt, weten trainers precies wat er van hen wordt verwacht. Het cursusplan ondersteunt de complementaire inbreng van trainers. Tijdens de cursussen hebben we het op een constructieve manier over eerder negatieve ervaringen. Het risico om te hervallen in miserieverhalen is een aandachtspunt voor de trainers en dient bewaakt te worden. Het beschikken over expertise om een groep op een aangename manier aan het werk te zetten kan een meerwaarde zijn. PAGINA 26

28 N. Prospectus en Cursusplan PAGINA 27

29 PAGINA 28

30 PAGINA 29

31 DEEL 3 WERKPLAN VOOR EEN HERSTELACADEMIE IN VLAAMS- BRABANT/BRUSSEL A. Inleiding Bij het verschijnen van dit werkboek, onderhandelen we om middelen te vinden om de boeiende werkwijze van de Recovery College, en de praktijk van de HerstelAcademie van Halle-Vilvoorde een eigen vorm te kunnen geven voor onze regio s. Bij verschillende organisaties werd gepeild naar hun interesse en verschillende namen van medewerkers werden reeds doorgegeven. Met hen willen we samen een traject starten om voor de regio een Prospectus Herstelacademie te maken voor de regio Halle-Vilvoorde/Brussel en de regio Leuven. B. Doelstellingen voor de periode april 2015 tot december De werkmethodiek van HerstelAcademie wordt uitgewerkt voor de provincie Vlaams- Brabant en de Nederlandstaligen te Brussel. In twee regio s (drie netwerken) wordt een herstelgericht programma-aanbod uitgewerkt volgens de principes van de Recovery Colleges. 2. De stakeholders worden betrokken in de opbouw van de Academie zodat een regionaal aanbod samen gedragen wordt. a. De netwerken 107 zijn bevoorrechte organisatiestructuren om in het proces betrokken te worden. b. GGZ organisaties c. Gebruikerorganisaties d. Belendende organisaties: Mutualiteiten, Vorming (Trefpunt Zelfhulp, CVO ), VDAB, 3. Financiering op lange termijn wordt uitgewerkt. Er wordt overlegd met de overheid, welke rol de Vlaamse en Federale overheid kan en wil opnemen. PAGINA 30

HERSTEL- ACADEMIE. Yes we Can! Herstelacademie. CGG AHASVERUS vzw

HERSTEL- ACADEMIE. Yes we Can! Herstelacademie. CGG AHASVERUS vzw CGG AHASVERUS vzw HERSTEL- ACADEMIE Voorstelling VVGG 1 Herstelacademie 2 2009 opleiding Peer Support & Self Help in het Recovery Innovations Center te Arizona, USA. Yes we Can! 1 Herstelacademie 3 werken

Nadere informatie

Op weg naar maximale sociale inclusie

Op weg naar maximale sociale inclusie Op weg naar maximale sociale inclusie Definitie inclusie (Wikipedia) Inclusie staat voor gelijkwaardigheid en volwaardig burgerschap. Inclusie is terug te vinden in: het onderwijs: inclusief onderwijs

Nadere informatie

Herstelondersteunende zorg in een veranderend zorglandschap. Michiel Bähler Adviseur/ psycholoog GGZ NHN

Herstelondersteunende zorg in een veranderend zorglandschap. Michiel Bähler Adviseur/ psycholoog GGZ NHN Herstelondersteunende zorg in een veranderend zorglandschap Michiel Bähler Adviseur/ psycholoog GGZ NHN Geen belangen Disclosure Persbericht 15 oktober 2014 Veranderend zorglandschap vraagt om vernieuwde

Nadere informatie

HERSTELLEN KAN JE ZELF Hoopvol leven met een psychische kwetsbaarheid

HERSTELLEN KAN JE ZELF Hoopvol leven met een psychische kwetsbaarheid HERSTELLEN KAN JE ZELF Hoopvol leven met een psychische kwetsbaarheid Prof. dr. Chantal Van Audenhove Dr. Joke Vanderhaegen KU Leuven, LUCAS, Centrum voor zorgonderzoek en consultancy Gent, 18 november

Nadere informatie

herstelgerichte visie als leidend principe Hoe doe je dat

herstelgerichte visie als leidend principe Hoe doe je dat hgerichte visie als leidend principe Hoe doe je dat > fasen h h empowermentgericht coachen rehabilitatiegericht benaderen visie op de cliënt inleiding1.5 1 > fasen h h empowermentgericht coachen rehabilitatiegericht

Nadere informatie

HerstelAcademies: een kleurrijk verhaal. Maar hoe leid je die diversiteit in goede banen? Tanja, Els, Myriam, Bart, Tom, Pascal, Toon Met kompas koersen naar eigen kracht! Een HerstelAcademie voorziet

Nadere informatie

Ervaringsdeskundigheid, herstel en herstel ondersteuning staan op de agenda s van veel ggz-instellingen Wij willen graag onze ervaringen rond de

Ervaringsdeskundigheid, herstel en herstel ondersteuning staan op de agenda s van veel ggz-instellingen Wij willen graag onze ervaringen rond de Ervaringsdeskundigheid, herstel en herstel ondersteuning staan op de agenda s van veel ggz-instellingen Wij willen graag onze ervaringen rond de uitbouw van ervaringswerk met jullie delen Wie zijn wij?

Nadere informatie

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Ervaringsdeskundigheid in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Petri Embregts

Ervaringsdeskundigheid in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Petri Embregts Ervaringsdeskundigheid in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Petri Embregts Inhoud Waarom een kans in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking? Inzetbaarheid en effectiviteit

Nadere informatie

Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules

Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules VOOR WIE IS DEZE CRITERIAWAAIER? - Deze criteriawaaier is opgesteld voor cliënten- en familievertegenwoordigers in de GGz. Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules Vanuit een cliënten- en

Nadere informatie

Eigen regie in de palliatieve fase

Eigen regie in de palliatieve fase Verwante begrippen Eigen regie in de palliatieve fase zelfmanagement Hanke Timmermans Opdracht film ZM Er volgt zo meteen een korte film van ca. 6 minuten, waarin zes mensen met een chronische ziekte aan

Nadere informatie

De Week gaat van start met de Breingeindag op maandag 26 maart 2012 in t Veerhuis te Nieuwegein.

De Week gaat van start met de Breingeindag op maandag 26 maart 2012 in t Veerhuis te Nieuwegein. Op zoek naar waardevolle contacten De werkgroep Week van de Psychiatrie organiseert van 26 tot en met 31 maart 2012 de 38e Week van de Psychiatrie. Het thema van de Week van de Psychiatrie 2012 is Contact

Nadere informatie

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang

Nadere informatie

DE KRACHT VAN SAMENWERKEN

DE KRACHT VAN SAMENWERKEN SUCCESVOL OP HET GEBIED VAN ERVARINGS: DAT DOEN WIJ ALS ZES ORGANISATIES IN DE REGIO TILBURG/BREDA. Succesvol samenwerken op het gebied van Recovery van ervaringsdeskundigheid: College dat doen wij als

Nadere informatie

Inzetten van ervaring

Inzetten van ervaring Inzetten van ervaring 26 februari 2016 Bart Debyser Marijke Deman Bart Robbrecht Annelies Verkest 1 Perso presentatie Overzicht 1. Wat is ervaringsdeskundigheid? 2. Ons verhaal 3. Ervaringswerkers en inzetbaarheid

Nadere informatie

NAH & Ervaringsdeskundigheid. Aftrap Hersenletselcentra 27 juni 2014

NAH & Ervaringsdeskundigheid. Aftrap Hersenletselcentra 27 juni 2014 NAH & Ervaringsdeskundigheid Aftrap Hersenletselcentra 27 juni 2014 Korte introductie Drs. J. (Jeroen) Kwak Manager zorgconsumenten Zorgbelang Brabant (o.a. NAH-Cafés en hersenletselnetwerken) Manager

Nadere informatie

Inleiding. Beste familielid, Hierbij de programmafolder voor familieleden van onze Herstelweek 2015.

Inleiding. Beste familielid, Hierbij de programmafolder voor familieleden van onze Herstelweek 2015. Inleiding Beste familielid, Hierbij de programmafolder voor familieleden van onze Herstelweek 2015. Dit is intussen onze derde editie. Met deze Herstelweken willen we cliënten en hulpverleners samen gedurende

Nadere informatie

SAMENVATTING BOUWSTENEN ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG

SAMENVATTING BOUWSTENEN ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG SAMENVATTING ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG INLEIDING ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG In samenwerking met de deelnemers van het De Bouwstenen zijn opgebouwd uit thema s die Bestuurlijk Akkoord GGZ zijn

Nadere informatie

Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte.

Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Bespreking artikel Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Auteurs: P.C. Van der Ende, MSc, J.T. van Busschbach, phd, J. Nicholson, phd, E.L.Korevaar, phd & J.van Weeghel,

Nadere informatie

Er valt niet nieuws te vertellen, maar er moet nog van alles gebeuren

Er valt niet nieuws te vertellen, maar er moet nog van alles gebeuren Er valt niet nieuws te vertellen, maar er moet nog van alles gebeuren Flores D Arcais, 1994 Myriam Bergmans, 2019 Eerst een opwarmertje https://www.youtube.com/watch?v=xq8vafz 2DQU De start in 1992..toen

Nadere informatie

STUDIEREIS NEW YORK. Trees Demolie, Jan Delvaux, Joost willems, wim zeghers. 16 maart 28 maart 2015

STUDIEREIS NEW YORK. Trees Demolie, Jan Delvaux, Joost willems, wim zeghers. 16 maart 28 maart 2015 STUDIEREIS NEW YORK Trees Demolie, Jan Delvaux, Joost willems, wim zeghers 16 maart 28 maart 2015 De spelers in het veld Trees Demolie : Werkgroep Ervaringsgericht Delen (WED) Jan Delvaux : Uilenspiegel,

Nadere informatie

3/12/2014 DE THERAPEUTISCHE RELATIE UITGANGSPUNTEN IN 2005 EN VANDAAG. Fundamentele component van kwaliteitsvolle therapie en zorg

3/12/2014 DE THERAPEUTISCHE RELATIE UITGANGSPUNTEN IN 2005 EN VANDAAG. Fundamentele component van kwaliteitsvolle therapie en zorg 1 DE THERAPEUTISCHE RELATIE Procesbevorderend Herstelgericht Zingevend Walter Krikilion Studiedag Geel 04/12/14 DE THERAPEUTISCHE RELATIE UITGANGSPUNTEN IN 2005 EN VANDAAG Fundamentele component van kwaliteitsvolle

Nadere informatie

5/22/2017 Expertisecentrum dementie Memo

5/22/2017 Expertisecentrum dementie Memo Van droom tot realiteit Start: ECD Memo ruim 10 jaar ervaring met JD Eerste zaadje: voorjaar 2015 Lancering ZC op 14/06/2016 N.a.v. Vele noodkreten van families met JD Weinig aangepaste zorgverlening voor

Nadere informatie

NAH & Ervaringsdeskundigheid. Kick-off Hersenletselcentra Eindhoven 3 juli 2014

NAH & Ervaringsdeskundigheid. Kick-off Hersenletselcentra Eindhoven 3 juli 2014 NAH & Ervaringsdeskundigheid Kick-off Hersenletselcentra Eindhoven 3 juli 2014 Korte introductie Drs. C.G.M. (Riny) Pepels NAH Ervaringsdeskundige en vrijwilliger ZBB Lid Stuurgroep Ervaringsdeskundigheid

Nadere informatie

tractor 30 maart 2011 ACT Assertive Community Treatment

tractor 30 maart 2011 ACT Assertive Community Treatment tractor 30 maart 2011 ACT Assertive Community Treatment Behandelmethodiek die door haar specifieke aanpak patiënten met psychisch lijden wil helpen bij het: Bevorderen van herstel en rehabilitatie Bevorderen

Nadere informatie

HEDEN. Herstellen? Cursussen waarmee je verder komt.

HEDEN. Herstellen? Cursussen waarmee je verder komt. ERVAAR JE EIGEN KRACHT EN MOGELIJK- HEDEN Herstellen? Cursussen waarmee je verder komt. Ervaringsdeskundigen van Het Kiemuur geven deze herstelgerichte cursussen. Zij doorliepen zelf een herstelproces

Nadere informatie

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij

Nadere informatie

Participatie en ervaringsdeskundigheid: hand in hand. Nathalie Albert Ervaringsdeskundige Alexianen Zorggroep Tienen DENK Leuven & UilenSpiegel vzw

Participatie en ervaringsdeskundigheid: hand in hand. Nathalie Albert Ervaringsdeskundige Alexianen Zorggroep Tienen DENK Leuven & UilenSpiegel vzw Participatie en ervaringsdeskundigheid: hand in hand Nathalie Albert Ervaringsdeskundige Alexianen Zorggroep Tienen DENK Leuven & UilenSpiegel vzw Ik ben Nathalie Ik ben Mama Ik ben Oma Ik ben ervaringsdeskundige

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

WERKBOEK 2 GGZ EN HERSTEL INITIATIEVEN IN DE PROVINCIE

WERKBOEK 2 GGZ EN HERSTEL INITIATIEVEN IN DE PROVINCIE WERKBOEK 2 GGZ EN HERSTEL INITIATIEVEN IN DE PROVINCIE 0 Inhoud INHOUD 1 DEEL 1 Voorwoord 2 Versterking en inbedding van Herstelgericht werken en Eigen kracht voor Regio-dekkende en Organisatieoverschrijdende

Nadere informatie

Ontmoetingsdag eerstejaarsstudenten & ervaringsdeskundigen

Ontmoetingsdag eerstejaarsstudenten & ervaringsdeskundigen Ontmoetingsdag eerstejaarsstudenten & ervaringsdeskundigen Elena Cabiati, Onderzoeksgroep Relationeel Sociaal Werk, Departement Sociologie, Katholieke Universiteit van Milaan (Italië) 1. Wat? 2. Doel?

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

Belangrijke woorden Herstel Centraal

Belangrijke woorden Herstel Centraal Belangrijke woorden Herstel Centraal Herstel Gezondheid Hoop Spreken we dezelfde taal? Talenten Dromen Zingeving Empowerment Herstelondersteuning Samen keuzes maken Eigen regie Ontwikkeling Netwerk Vrije

Nadere informatie

Tanja Gouverneur 21 maart 2012

Tanja Gouverneur 21 maart 2012 Tanja Gouverneur 21 maart 2012 1. What s in a name? 2. Meerwaarde hersteldeskundigheid 3. Hersteldeskundigen in een zorgteam 4. Deskundigheid in de GGZ 5. Rol van de zorgkundige in de GGZ 6. Valkuilen

Nadere informatie

TEAM ACTIVERING. Ontmoetingscentrum Activiteitencentrum Arbeidscentrum Herstelwijzer. Team Activering

TEAM ACTIVERING. Ontmoetingscentrum Activiteitencentrum Arbeidscentrum Herstelwijzer. Team Activering TEAM ACTIVERING Ontmoetingscentrum Activiteitencentrum Arbeidscentrum Herstelwijzer Team Activering WIE ZIJN WIJ? Het Team Activering van VZW Hestia ( Alexianen Zorggroep Tienen) is al sinds 1994 actief

Nadere informatie

TOPSIDE staat in het Engels voor Training Opportunities for Peer Supporters with Intellectual Disabilities in Europe. Richtlijnen

TOPSIDE staat in het Engels voor Training Opportunities for Peer Supporters with Intellectual Disabilities in Europe. Richtlijnen TOPSIDE TOPSIDE staat in het Engels voor Training Opportunities for Peer Supporters with Intellectual Disabilities in Europe Richtlijnen voor Mentoren Inclusion Europe www.peer-training.eu Auteurs: TOPSIDE

Nadere informatie

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie

Nadere informatie

Je steunsysteem is overal om je heen.

Je steunsysteem is overal om je heen. Je steunsysteem is overal om je heen. Kwartiermaken in de wijken in Oss en in de regio. Burgerkracht en Presentie Definitie kwartiermaken: Kwartiermaken gaat over het bevorderen van het maatschappelijk

Nadere informatie

Workshop herstel- en kracht- gericht werken

Workshop herstel- en kracht- gericht werken Workshop herstel- en kracht- gericht werken Studiedag beschermd wonen, 15 april 2014 Ursula Drexhage coördinator herstel (RIWIS), gemeenteraadslid berkelland, ervaringsdeskundige Diana Koolman, cliënt

Nadere informatie

Programs By Harold Koning Dynamic Wellness Strategies, Florida, USA

Programs By Harold Koning Dynamic Wellness Strategies, Florida, USA Programs By Harold Koning Dynamic Wellness Strategies, Florida, USA Koosstraat 11, Paramaribo, Suriname +597 8513124 www.withincoaching.net info@withincoaching.net Find us on Facebook Welkom! Geachte geïnteresseerde,

Nadere informatie

EEN MATRIX VAN KRACHTEN HOE (HER-)ONTDEK IK MIJN EIGEN MOGELIJKHEDEN? Werkwinkel Vlaamse Hersteldag 3 december 2013

EEN MATRIX VAN KRACHTEN HOE (HER-)ONTDEK IK MIJN EIGEN MOGELIJKHEDEN? Werkwinkel Vlaamse Hersteldag 3 december 2013 EEN MATRIX VAN KRACHTEN HOE (HER-)ONTDEK IK MIJN EIGEN MOGELIJKHEDEN? Werkwinkel Vlaamse Hersteldag 3 december 2013 Filip Abts: een korte voorstelling Wie ik ben? Wat ik kan? Wat ik weet? Wat ik heb? Wat

Nadere informatie

DRAAIBOEK GESPREKSDRIEHOEK

DRAAIBOEK GESPREKSDRIEHOEK DRAAIBOEK GESPREKSDRIEHOEK Cliënt Familie/naasten Hulpverlener Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 De Gespreksdriehoek... 2 2.1 Opstelling... 2 2.2 Participatie= krachtgericht concept... 2 2.3 In welke situatie

Nadere informatie

Centrum Chronisch Ziek en Werk.

Centrum Chronisch Ziek en Werk. Centrum Chronisch Ziek en Werk. Het kenniscentrum werd in 2012 opgericht door, voor en met mensen die zelf een chronische aandoening hebben en specialist zijn op het thema mens en arbeid. Uniek! Twee oprichters,

Nadere informatie

Wie is Jan Jacobs? Wie ik ben in enkele woorden?

Wie is Jan Jacobs? Wie ik ben in enkele woorden? Wie is? Wie ik ben in enkele woorden? coach, trainer, docent, getrouwde man met Leen, kersverse papa van Marie, prille dertiger, Mechelaar met West-Vlaamse roots, psychotherapeut i.o., goede eter, droge

Nadere informatie

Ontwikkelt jou en zichzelf. Programmaboekje. September - December 2016

Ontwikkelt jou en zichzelf. Programmaboekje. September - December 2016 Ontwikkelt jou en zichzelf Programmaboekje September - December 2016 De Herstelacademie Haarlem en Meer blijft zichzelf ontwikkelen. Kijk daarom regelmatig op de website voor het actuele aanbod. Heb je

Nadere informatie

Naar een betere geestelijke gezondheidszorg. door de realisatie van zorgcircuits en netwerken

Naar een betere geestelijke gezondheidszorg. door de realisatie van zorgcircuits en netwerken Naar een betere geestelijke gezondheidszorg door de realisatie van zorgcircuits en netwerken Studiedag GEPS 13/07/2017 Vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg Situering 2002: algemene

Nadere informatie

De rol en betekenis van familie-ervaringswerkers in mobiele teams binnen de geestelijke gezondheidszorg

De rol en betekenis van familie-ervaringswerkers in mobiele teams binnen de geestelijke gezondheidszorg De rol en betekenis van familie-ervaringswerkers in mobiele teams binnen de geestelijke gezondheidszorg Agenda Intro Deel 1: Presentatie kwalitatief onderzoek Deel 2: Toelichting door FEW s Deel 3: Bespreking

Nadere informatie

Drijfveren van ervaringsdeskundigen in de geestelijke gezondheidszorg "

Drijfveren van ervaringsdeskundigen in de geestelijke gezondheidszorg Drijfveren van ervaringsdeskundigen in de geestelijke gezondheidszorg Implicaties voor opleiding, onderzoek & praktijk Joeri Vandewalle Gent, 17 & 18 november 2015 Inhoud: 1. Situering 2. Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

De krachtgerichte methodiek

De krachtgerichte methodiek Het Centrum Voor Dienstverlening is u graag van dienst met: De krachtgerichte methodiek Informatie voor samenwerkingspartners van het CVD Waar kunnen we u mee van dienst zijn? Centrum Voor Dienstverlening

Nadere informatie

Visie op herstelondersteunende zorg Bekrachtigd door comité art.107 Reling op 13/05/2015

Visie op herstelondersteunende zorg Bekrachtigd door comité art.107 Reling op 13/05/2015 Herstellen is wat de patiënt doet. Herstelondersteuning is de hulp die hij daarbij krijgt. Herstelondersteunende zorg is wat de zorg hierin bijdraagt. (Droës, ea) Herstel is het ontstaan van een nieuwe

Nadere informatie

Waarom de inzet van ervaringsdeskundigen bijdraagt aan herstel en participatie van kwetsbare burgers

Waarom de inzet van ervaringsdeskundigen bijdraagt aan herstel en participatie van kwetsbare burgers Waarom de inzet van ervaringsdeskundigen bijdraagt aan herstel en participatie van kwetsbare burgers Wie/wat is de ervaringsdeskundige in het wijkgericht werken? Waarin onderscheidt zij zich? Wat is haar

Nadere informatie

Draaiboek Clinics. Regionale Voetbal Academie. Regionale Voetbal Academie. Talentontwikkeling voor elk niveau. Persoonlijk Betrokken Innovatief

Draaiboek Clinics. Regionale Voetbal Academie. Regionale Voetbal Academie. Talentontwikkeling voor elk niveau. Persoonlijk Betrokken Innovatief Draaiboek Clinics Talentontwikkeling voor elk niveau Persoonlijk Betrokken Innovatief 1. Filosofie / Visie In het logo van de (vanaf hier genoemd als RVA) komt kernachtig naar voren wat binnen de academie

Nadere informatie

een buddy bij de wieg Perinatale coaching van maatschappelijk kwetsbare zwangeren An De Craecker Arteveldehogeschool Gent

een buddy bij de wieg Perinatale coaching van maatschappelijk kwetsbare zwangeren An De Craecker Arteveldehogeschool Gent een buddy bij de wieg Perinatale coaching van maatschappelijk kwetsbare zwangeren An De Craecker Arteveldehogeschool Gent een buddy bij de wieg 1. Research 2. Project: het buddy-model 1. Wetenschappelijk

Nadere informatie

TALENTPUNT. Een Development Program speciaal voor HR professionals

TALENTPUNT. Een Development Program speciaal voor HR professionals FOCUS ON THE FUTURE Je bent een HR professional met veel ambitie en je wilt succesvol(ler) zijn. Je bent gericht op de nieuwste HR ontwikkelingen en nieuwsgierig naar hoe andere HR professionals zaken

Nadere informatie

Dr. G.K.M.L. Wilrycx Promotor: Prof. dr. Ch. van Nieuwenhuizen Copromotoren: Dr. A.H.S. van den Broek Dr. M.A. Croon

Dr. G.K.M.L. Wilrycx Promotor: Prof. dr. Ch. van Nieuwenhuizen Copromotoren: Dr. A.H.S. van den Broek Dr. M.A. Croon Dr. G.K.M.L. Wilrycx Promotor: Prof. dr. Ch. van Nieuwenhuizen Copromotoren: Dr. A.H.S. van den Broek Dr. M.A. Croon Je takken worden weggerukt, Hard en meedogenloos, Even lijkt het leven niet meer te

Nadere informatie

Notities en ideeën Herstel Begrip Herstel is vaag. Verschillende definities. Deel kerstbal of koepelbegrip. Eigen definitie hanteren?

Notities en ideeën Herstel Begrip Herstel is vaag. Verschillende definities. Deel kerstbal of koepelbegrip. Eigen definitie hanteren? Notities en ideeën Herstel Begrip Herstel is vaag. Verschillende definities. Deel kerstbal of koepelbegrip. Eigen definitie hanteren? Herstel vertaald in standaarden. Zie A4 hierover. En pdf s Blueprint

Nadere informatie

Special Cursusaanbod Bureau Herstel. Bureau Herstel organiseert.

Special Cursusaanbod Bureau Herstel. Bureau Herstel organiseert. Nummer 2, jaargang 4, juli 2015 Special Cursusaanbod Bureau Herstel Beste lezer.. Voor je ligt de Herstel nieuwsbrief. Deze keer met als onderwerp het cursusaanbod van Bureau Herstel. Cursusaanbod voor

Nadere informatie

M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD

M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD P.J.J. Goossens Rn PhD APRN A. Kaasenbrood, MD, PhD De interventie Bed op Recept voor patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis laat patiënten groeien in autonomie, zelfmanagement en vaardigheden M. Helleman Rn MScN T. van Achterberg Rn PhD

Nadere informatie

Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin

Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in de Buurtmoestuin Een kwalitatief onderzoek naar de gepercipieerde (gezondheids)effecten van gezamenlijk tuinieren Ontspanning en Sociale Contacten Groeien in

Nadere informatie

Eerst even: de bedoeling Transformatie-opgave:

Eerst even: de bedoeling Transformatie-opgave: 8 november 2017 Lectoraat Welzijn Nieuwe Stijl Eerst even: de bedoeling Transformatie-opgave: verbinding met inwoners en met hun sociale netwerken; integrale benadering van inwoners met hun vraag; ontwikkeling

Nadere informatie

COMPLEMENTAIRE ZORG EN STEUN DOOR PATIENTENVERENIGINGEN VOOR CHRONISCH ZIEKEN

COMPLEMENTAIRE ZORG EN STEUN DOOR PATIENTENVERENIGINGEN VOOR CHRONISCH ZIEKEN COMPLEMENTAIRE ZORG EN STEUN DOOR PATIENTENVERENIGINGEN VOOR CHRONISCH ZIEKEN S T U D I E N A M I D D A G P A T I E N T E N E D U C A T I E B I N N E N C H R O N I S C H E Z O R G L E U V E N 1 1 / 0 9

Nadere informatie

HET IENE2 MODEL CURSUS : TRAIN DE TRAINER

HET IENE2 MODEL CURSUS : TRAIN DE TRAINER HET IENE2 MODEL CURSUS : TRAIN DE TRAINER Dit project werd gefinancierd en ondersteund door de Europese Commissie. Deze publicatie geeft de mening weer van de auteur en de Commissie kan niet verantwoordelijk

Nadere informatie

Vitaliteit & Presteren. Maximale Teamkracht. Word met je team energieker, creatiever en productiever

Vitaliteit & Presteren. Maximale Teamkracht. Word met je team energieker, creatiever en productiever Vitaliteit & Presteren Maximale Teamkracht Word met je team energieker, creatiever en productiever Maximale Teamkracht Word met je team energieker, creatiever en productiever Daar droom je toch van. Teamleden

Nadere informatie

EERSTELIJN EN DE MIDDELENGEBRUIK: DE ROL VAN EEN HUISARTS IN EEN REGIONAAL NETWERK

EERSTELIJN EN DE MIDDELENGEBRUIK: DE ROL VAN EEN HUISARTS IN EEN REGIONAAL NETWERK EERSTELIJN EN DE MIDDELENGEBRUIK: DE ROL VAN EEN HUISARTS IN EEN REGIONAAL NETWERK Van een kijk als solist naar interdisciplinair samenwerken Rita Verrando, huisarts Brussel, 14 november 2014 De rol van

Nadere informatie

Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH

Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH Onderwijs & Onderzoek Interdisciplinair postgraduaat deskundige NAH Auteurs: Annemie Spooren (Hogeschool PXL) Els Knippenberg (Hogeschool PXL) Frederik Houben (Hogeschool PXL) 1 INDEX 1. Doelstellingen

Nadere informatie

Flyer Intervisie. Intervisie is vooral taakgericht en resultaatgericht werken met collega s ter optimalisering van de werkzaamheden van alledag.

Flyer Intervisie. Intervisie is vooral taakgericht en resultaatgericht werken met collega s ter optimalisering van de werkzaamheden van alledag. Flyer - Intervisie Wat is intervisie? Intervisie is vooral taakgericht en resultaatgericht werken met collega s ter optimalisering van de werkzaamheden van alledag. De volgende omschrijving van intervisie

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Van harte welkom. Gent 03/12/2013

Van harte welkom. Gent 03/12/2013 Van harte welkom Gent 03/12/2013 WAT MOGEN JULLIE VAN ONS VERWACHTEN Korte inleiding: wat is herstel Situering van herstel in de GGZ Welke instrumenten gebruiken wij hiervoor Getuigenissen WAT IS HERSTELONDERSTEUNENDE

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

IRB in de Sociale Verslavingszorg. Eerste ervaringen. Cees Witsenburg

IRB in de Sociale Verslavingszorg. Eerste ervaringen. Cees Witsenburg IRB in de Sociale Verslavingszorg. Eerste ervaringen. Cees Witsenburg 1 Uit de missie van Brijder: De wensen en mogelijkheden van onze patiënten, hun omgeving en onze expertise vormen de bouwstenen van

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

The training courses are only offered in Dutch.

The training courses are only offered in Dutch. Training courses NWO Academy Do you want to focus on the competencies we want to develop throughout the organisation, on what is important for your job and working in projects, or on strengthening your

Nadere informatie

CONGRES GGZ- 25 MAART 2015 ALLES WAT JE AANDACHT GEEFT GROEIT

CONGRES GGZ- 25 MAART 2015 ALLES WAT JE AANDACHT GEEFT GROEIT CONGRES GGZ- 25 MAART 2015 ALLES WAT JE AANDACHT GEEFT GROEIT WAT IS HERSTEL? Herstel? Verlies van wat betekent dat? www.pccaritas.be 2 WAT IS HERSTEL? ik ben schizofreen Ik ben x en heb leren leven met

Nadere informatie

Visie. Kopschuif Een frisse kijk op professionalisering. Internationalisering. Kopschuif Arteveldehogeschool 14/05/2013. Soorten veranderingen

Visie. Kopschuif Een frisse kijk op professionalisering. Internationalisering. Kopschuif Arteveldehogeschool 14/05/2013. Soorten veranderingen Een frisse kijk op professionalisering Visie Internationalisering Comenius Individueel of collectief? Individueel = collectief Professionalisering Individueel collectief POP functioneringsgesprekken Oranisatiedoelen

Nadere informatie

7 recovery oriented survivor Empowerment strategies

7 recovery oriented survivor Empowerment strategies 7 ROSES 31 MAART 2017 - JORIENE VAN DER KOLK & JETSKE VAN HEEMSTRA 7 recovery oriented survivor Empowerment strategies WELKOM DIVERSE CONTEXT methode ontwikkeld en gepilot in 5 Europese landen (Duitsland,

Nadere informatie

Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden

Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Stap 3 Leeractiviteiten begeleiden Bij het begeleiden van leeractiviteiten kun je twee aspecten aan het gedrag van leerkrachten onderscheiden, namelijk het pedagogisch handelen en het didactisch handelen.

Nadere informatie

Over de krachtgerichte basismethodiek. Over de basistraining. Doel van de basistraining. Leerdoelen

Over de krachtgerichte basismethodiek. Over de basistraining. Doel van de basistraining. Leerdoelen Over de krachtgerichte basismethodiek In de Academische werkplaats Opvang & Herstel is in de afgelopen jaren samen met uitvoerend werkers en beleidsfunctionarissen van de deelnemende opvanginstellingen

Nadere informatie

Teamkompas voor Zelfsturing

Teamkompas voor Zelfsturing Teamkompas voor Zelfsturing Wat is het teamkompas: Met dit instrument kun je inzicht krijgen in de ontwikkeling van je team als het gaat om effectief samenwerken: Waar staan wij als team? Hoe werken wij

Nadere informatie

REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING

REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING ERNST JAN REITSMA 27 NOVEMBER 2014 REALTIME LEADERSHIP DEVELOPMENT 1. Iets over theorieën 2. Belang van Live Event 3. Ervaringen 4. Feedback organiseren 5. Voorbeelden

Nadere informatie

ONTDEK DE KRACHT VAN IN JE WERK. Oriëntatiecursus Hulpverlener met ervaring

ONTDEK DE KRACHT VAN IN JE WERK. Oriëntatiecursus Hulpverlener met ervaring ONTDEK DE KRACHT VAN JE EIGEN KWETSBAARHEID IN JE WERK Oriëntatiecursus Hulpverlener met ervaring Heb jij als hulpverlener zelf ervaring met het doormaken van herstelprocessen? Wil je onderzoeken of je

Nadere informatie

16/10/2015. Het Triple P Systeem. Triple P versterkt elke ouder! Hilde Weekers, Oktober 2015

16/10/2015. Het Triple P Systeem. Triple P versterkt elke ouder! Hilde Weekers, Oktober 2015 Het Triple P Systeem. Triple P versterkt elke ouder! Hilde Weekers, Oktober 2015 Design: Triple P Communications 2011 1 Waarom hebben we programma s voor opvoedingsondersteuning nodig? Een verontrustend

Nadere informatie

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie?

Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? Hoe kan u strategie implementeren en tot leven brengen in uw organisatie? De externe omgeving wordt voor meer en meer organisaties een onzekere factor. Het is een complexe oefening voor directieteams om

Nadere informatie

-WAT DOE IK? -HOE VOEL IK ME IN DE VERGADERINGEN? diep gelukkig: mijn beperkte ervaringskennis kan werkelijk iets betekenen voor anderen

-WAT DOE IK? -HOE VOEL IK ME IN DE VERGADERINGEN? diep gelukkig: mijn beperkte ervaringskennis kan werkelijk iets betekenen voor anderen M I J N D E E L N A M E A L S G R O E N T J E A A N H E T V E R N I E U W D E Z O R G C O N CEPT R O N D A R IKEL 107 IN D E P R O J E C T R E G I O ' A R R O N D I S S E M E N T L E U V E N E N Z O R

Nadere informatie

INSPIRATIEDAG ERGOTHERAPIE EN HERSTELGERICHTE ZORG IN DE PRAKTIJK

INSPIRATIEDAG ERGOTHERAPIE EN HERSTELGERICHTE ZORG IN DE PRAKTIJK DONDERDAG 17 MAART 2016 INSPIRATIEDAG ERGOTHERAPIE EN HERSTELGERICHTE ZORG IN DE PRAKTIJK Graag nodigen we je uit op de inspiratiedag rond ergotherapie en herstelgerichte zorg in de praktijk. Deze dag

Nadere informatie

Handleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd

Handleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd Handleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd Door Alie Weerman In de film komen vier mensen aan het woord die hersteld zijn van hun verslaving. Vanwege de variatie aan achtergrond,

Nadere informatie

Leergang ZelfVerzorgd

Leergang ZelfVerzorgd Leergang ZelfVerzorgd Waar gaat het over? Zuidwester heeft besloten te gaan werken met ondersteuningslijnen. Op deze manier willen we meer gespecialiseerde ondersteuning bieden aan onze cliënten, binnen

Nadere informatie

Coaching voor CvO Overheidsorganisaties

Coaching voor CvO Overheidsorganisaties Coaching voor CvO Overheidsorganisaties Overheidsmanagers, keuzes en dilemma s Management bij de overheid verschilt wezenlijk van leidinggeven in het bedrijfsleven. Het goed kunnen opereren in de complexe

Nadere informatie

De school een aantrekkelijke plek voor leren en werken in 2030? Leer- & ontwerplab 24-28/08/2013. Bevindingen in een notendop

De school een aantrekkelijke plek voor leren en werken in 2030? Leer- & ontwerplab 24-28/08/2013. Bevindingen in een notendop De school een aantrekkelijke plek voor leren en werken in 2030? Leer- & ontwerplab 24-28/08/2013 Bevindingen in een notendop Traject in 4 fasen FASE 1 VERKENNEN Literatuurstudie Analyse diepteinterviews

Nadere informatie

De patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema. k.idema@hartenvaatgroep.nl

De patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema. k.idema@hartenvaatgroep.nl De patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema k.idema@hartenvaatgroep.nl Onze boodschap vandaag? Sluit aan bij de persoonlijke situatie! Dus: wie bent u & waarom bent

Nadere informatie

Reflectie op besluitvorming en handelen

Reflectie op besluitvorming en handelen Reflectie op besluitvorming en handelen Methodiek Omschrijving: De kwaliteit van besluitvorming heeft een invloed op de kwaliteit van de hulpverlening en het gevoel van effectiviteit. Dit is een belangrijk

Nadere informatie

Notitie. GGZ Rivierduinen. GGZ Rivierduinen Samen kiezen voor kwaliteit Zorgvisie 2015

Notitie. GGZ Rivierduinen. GGZ Rivierduinen Samen kiezen voor kwaliteit Zorgvisie 2015 Notitie GGZ Rivierduinen GGZ Rivierduinen Zorgvisie 2015 Blad 1 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Missie... 2 3. Visie... 2 3.1. Herstel als leidend principe... 2 3.2. Passende Zorg... 3 3.3 Hoge professionele

Nadere informatie

Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme

Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme www.hetraster.be Wat is outreach autisme? Outreach autisme bestaat uit vorming en advies voor iedereen die deskundiger wil worden in

Nadere informatie

Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme

Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme Outreach autisme ondersteuning van inclusie van personen met autisme www.hetraster.be Wat is outreach autisme? Outreach autisme bestaat uit vorming en advies voor iedereen die deskundiger wil worden in

Nadere informatie

Supporting User-Choice. Presentation title. Presentation Title. Speaker s name en Sanne Coremans. Kimberley Van Daele.

Supporting User-Choice. Presentation title. Presentation Title. Speaker s name en Sanne Coremans. Kimberley Van Daele. Supporting User-Choice Presentation title Presentation Title Speaker s name Kimberley Van Daele Speaker s name en Sanne Coremans Rol van de psycholoog binnen team Housing First Situering Psycholoog OCMW

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

13-11-2014. Poster. Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: In duo s: 1. Persoonlijke belemmeringen

13-11-2014. Poster. Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: In duo s: 1. Persoonlijke belemmeringen Poster Jacomijn Hofstra Onderzoeker lectoraat Rehabilitatie en docent Toegepaste Psychologie, Hanzehogeschool Groningen In duo s: Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: Wat hindert jongvolwassenen

Nadere informatie

TALENT KAMPIOENEN. www.epathways.eu. e-pathways CPD Handboek. Handboek nr. in serie

TALENT KAMPIOENEN. www.epathways.eu. e-pathways CPD Handboek. Handboek nr. in serie TALENT KAMPIOENEN e-pathways CPD Handboek Handboek nr. 15 in serie www.epathways.eu Wat zijn talentkampioenen? De pool met getalenteerd personeel is waarschijnlijk de grootste hulpbron die elke organisatie

Nadere informatie

ALLEMAAL ANDERS EN TOCH ZO GELIJK

ALLEMAAL ANDERS EN TOCH ZO GELIJK ALLEMAAL ANDERS EN TOCH ZO GELIJK Als hulpverlener je persoonlijke ervaringen inzetten Els Verheyen en Mara Reynders GGZ Congres 2018 SOCIAAL.NET, 21/8/2018 VOLWAARDIGE CLIËNTPARTICIPATIE IS NIET EVIDENT

Nadere informatie