Kadernota 2014 Ridderkerk, 27 juni 2013

Transcriptie

1 Kadernota 2014 Ridderkerk, 27 juni 2013

2

3 Kadernota 2014 juni 2013 Inhoudsopgave: Voorwoord 3 1 Inleiding Algemeen Missie Uitgangspunten en normen Leeswijzer Scenario 3 Gematigde groei 6 3 Programma Waterkeringen Algemeen Investeringen Exploitatie Niet gekwantificeerde posten Financieel Programma Water Algemeen Investeringen Exploitatie Niet gekwantificeerde posten Financieel Programma Zuiveren Algemeen Investeringen Exploitatie Financieel Programma Wegen Algemeen Investeringen Exploitatie Niet gekwantificeerde posten Financieel Financiële samenvatting Totaal WSHD exploitatie Lange termijn financiële consequenties van de kadernota Algemene Beleidstaken Actuele ontwikkelingen Autonome ontwikkelingen Samenwerking Wetgevingsbespiegelingen Verbonden partijen Strategisch HRM miljoen lening Wet HOF en schatkistbankieren Vaststelling Kadernota Bijlagen bij de Kadernota

4 Kadernota 2014 juni 2013 Voorwoord Geachte lezer, Met groot genoegen kan ik u hierbij melden dat de eerste Kadernota van waterschap Hollandse Delta een feit is. Deze Kadernota geeft de strategie aan voor het beleid van waterschap Hollandse Delta van de komende jaren. Uitgangspunten en kaders, zowel beleidsmatig als financieel, zijn op hoofdlijnen in de nota opgenomen en werpen een strategische blik op de middellange termijn. De Kadernota is voor ons waterschap een nieuw instrument, waar wij de komende tijd zowel bestuurlijk als ambtelijk ervaring mee willen opdoen. Het vertrouwde meerjarenbeleidsplan is vervallen. De meerjarenramingen met volledige financiële doorrekeningen worden in het vervolg opgenomen in de programmabegroting, die jaarlijks in november bestuurlijk wordt vastgesteld. Het opstellen van een Kadernota dwingt ons om nog eens extra na te denken over de kern van onze wettelijke taken en onze ambities als waterschap(bestuur). Wij streven daarbij naar een gematigde tariefsopbouw voor de komende jaren. Daarbij zetten wij de zorg voor droge voeten, veilige wegen en schoon en voldoende water centraal zodat burgers en bedrijven veilig kunnen wonen, werken en recreëren op de Zuid-Hollandse eilanden. Voor de toekomst hebben we veel bestuurlijke uitdagingen. Zeker in het werkgebied van Hollandse Delta waar wij zowel met sterk verstedelijkte als agrarische gebieden te maken hebben. Ik noem als voorbeeld het versterkingsprogramma voor de waterkeringen (Hoogwaterbeschermingsplan), waarbij de kosten steeds minder voor het Rijk en steeds meer voor rekening het waterschap zullen zijn. En via het Bestuursakkoord Water hebben Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten afspraken gemaakt over doelmatiger waterbeheer. Dat wil zeggen goede kwaliteit van het waterbeheer, waarbij een sterke stijging van de lokale lasten voor burgers en bedrijven wordt tegengegaan. Bijvoorbeeld door meer samen te werken en van elkaars expertises te profiteren en door duidelijke afspraken te maken wie wat doet. Tot slot wil ik nog opmerken dat waterbeheer belangrijk is voor het voortbestaan van ons land en daarmee ook voor de Zuid-Hollandse eilanden. Het is dan ook mijn volle overtuiging dat waterbeheer ondergebracht dient te blijven bij een onafhankelijke taakgerichte uitvoeringsorganisatie: het waterschap. Het waterschap levert, zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau, een onafhankelijke en zichtbare regionale inbreng in het proces van integrale belangenafweging. Dijkgraaf, ing. J.M. Geluk 3

5 Kadernota 2014 juni Inleiding 1.1 Algemeen Hierbij bieden wij u de Kadernota 2014 van waterschap Hollandse Delta aan. De kadernota is een nieuw product binnen de P&C cyclus van WSHD en is in de plaats van het meerjarenbeleidsplan (MJBP) gekomen. De meerjarenramingen, zoals voorheen verwoord in genoemd MJBP, zijn tegenwoordig opgenomen in de programmabegroting. In de Kadernota worden de uitgangspunten en kaders voor het beleid van de komende jaren uiteengezet. Het is een strategisch opgezet document dat de financiële en beleidskaders weergeeft. De behandeling van de onderwerpen in de kadernota vindt plaats op hoofdlijnen, waarbij een beperkt aantal prioriteiten en belangrijke wijzigingen in het beleid worden aangeduid. Dit betekent dat bij de kadernota nadrukkelijk géén volledige financiële doorrekening plaatsvindt van de (meerjarige) financiële begroting, maar alleen de grote financiële afwijkingen ten opzichte van de meest actuele meerjarenraming worden weergegeven. 1.2 Missie De missie voor waterschap Hollandse Delta is als volgt geformuleerd. Bepalend hierbij is het gebied, de taken, het kwaliteitsniveau en de relatie met anderen (zowel inwoners als medeoverheden) en de medewerkers. "Waterschap Hollandse Delta beschermt de Zuid-Hollandse Eilanden tegen wateroverlast, beheert het oppervlaktewater, zuivert het afvalwater, beheert de (vaar)wegen en levert een actieve bijdrage aan de ruimtelijke invulling van zijn gebied. Het richt zich daarbij, samen met anderen, op veilig en duurzaam wonen, werken en recreëren voor burgers, bedrijven en andere gebruikers. Hollandse Delta is vooruitstrevend, open en transparant in de uitvoering van zijn taken, streeft naar de beste verhouding tussen maatschappelijke kosten en baten, stelt zich ten dienste van zijn omgeving en is een goed en aantrekkelijk werkgever." 1.3 Uitgangspunten en normen Voor de samenstelling van de Kadernota 2014 is een aantal uitgangspunten geformuleerd: De programmabegroting 2013 is op 22 november 2012 bestuurlijk vastgesteld. De in de programmabegroting 2013 opgenomen jaarschijven 2014, 2015, 2016 en 2017 zijn leidend voor de kadernota Aanvullend op de Programmabegroting 2013 heeft het college drie scenario s ontwikkeld voor het stellen van het financiële kader. Van deze scenario s is scenario 3 als uitgangspunt gehanteerd voor het vormgeven van onderhavige Kadernota. Het waterschap streeft naar een structureel sluitende begroting. Structurele lasten dienen te worden gedekt door structurele baten. De belastingopbrengst is een reguliere begrotingspost en geen sluitpost. Reserves worden benut ter dekking van incidentele uitgaven en niet ter dekking van structurele uitgaven. De rekenrente bedraagt 3,92%. De afgelopen periode is gebleken dat, ten opzichte van de vigerende programmabegroting 2013, een aantal nieuwe investeringsprojecten zich aandient of dat er significante wijzigingen zijn in tijd en geld van investeringen welke op dit moment worden uitgevoerd. Deze nieuwe of gewijzigde investeringen zijn op dit moment naar scope, inhoud of financiële consequenties nog onvoldoende helder. Duidelijk is echter wel dat deze mutaties op enig moment in de investeringsportefeuille verwerkt dienen te worden. 4

6 Kadernota 2014 juni 2013 In deze kadernota is ervoor gekozen om, in het kader van maximale transparantie, deze nieuwe of gewijzigde investeringen nu reeds middels een toelichting te melden. Per programma is een paragraaf 'niet gekwantificeerde posten' opgenomen. Dit kunnen zowel posten in de exploitatie of investeringensfeer zijn. Zodra het mogelijk is deze posten nader te duiden zullen deze, conform de reguliere werkwijzen, bestuurlijk worden voorgelegd. 1.4 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk zijn de kaders van scenario 3 (één van de uitgangspunten) geschetst. Verder is de opzet van de Kadernota 2014 is conform de verplichte bepalingen van het BBVW, waarbij gebruik wordt gemaakt van een programmaplan met de vijf programma's van het waterschap Hollandse Delta, te weten: Programma 1: Waterkeringen Programma 2: Water Programma 3: Zuiveren Programma 4: Wegen Programma 5: Algemene beleidstaken In volgende hoofdstukken treft u, per hoofdstuk, de hoofdlijnen per programma aan. Hierin wordt een algemeen beeld geschetst en wordt nader ingegaan op de verwachtingen van zowel de exploitatie als de investeringen. Het laatste hoofdstuk bevat de financiële samenvatting. In de bijlagen is, voor diverse onderwerpen, een nadere verdieping aangegeven. 5

7 Kadernota 2014 juni Scenario 3 Gematigde groei In een opiniërende bijeenkomst van 15 mei 2013 heeft de Verenigde Vergadering in drie groepen gediscussieerd over de volgende drie meerjarige scenario s: 1. Krimp; 2. Prioriteren; 3. Gematigde groei. De onderliggende stukken voor deze discussie, een PowerPoint presentatie, zijn in bijlage 1 opgenomen. In grote lijnen bleek er tijdens de opiniërende bijeenkomst een duidelijke voorkeur te bestaan voor het ambitieniveau van scenario 3. Waarbij wel aandacht is gevraagd voor de maatschappelijke effecten en de (bestuurlijke) doelen. Ook de uitvoerbaarheid en de betaalbaarheid van het ambitieniveau zijn aan de orde geweest. Besparen op onderhoud moet verantwoord zijn en niet leiden tot hogere kosten in een latere instantie. Op grond van bovenstaande is scenario 3 (zie volgende pagina) als uitgangspunt gehanteerd voor het vormgeven van onderhavige Kadernota Na verdere doorrekening en als gevolg van nieuwe ontwikkelingen (zoals besluitvorming op afronden waterplan Putten ) zijn de percentages voor de belastingeffecten fractioneel gewijzigd. Zie onderstaande tabel. Jaar Belastingopbrengst ten opzichte van voorgaand jaar Scenario 3 (VV 15-5) Volledige doorrekening incl. meest recente ontwikkelingen ,41% 3,41% ,75% 2,64% ,61% 0,77% ,00% 0,15% Bij het opstellen van de Programmabegroting 2014 vormt scenario 3 (gekleurde kolom en volgende pagina) het financiële kader. Wel zal gestreefd worden naar een zo sober mogelijke uitvoering 6

8 Kadernota 2014 juni 2013 SCENARIO 3 JAARSCHIJF Taak/kostendrager Begroting 2013 Budget wijziging per taak 2014 Belasting effect t.o.v. voorgaand jaar Budget wijziging per taak 2015 Belasting Budget effect t.o.v. wijziging voorgaand per taak jaar 2016 Belasting effect t.o.v. voorgaand jaar Budget wijziging per taak 2017 Belasting effect t.o.v. voorgaand jaar Cumulatieve belasting mutatie in % tov 2013 Scenario 3 Belasting-opbrengst 2014 (inclusief 0,5% belastingverhoging) Watersysteemheffing Extra belastingopbrengst van Zuiveringsheffing Er was reeds een stijging noodzakelijk van Wegenheffing Resteert extra budget ter grootte van Totaal ,41% ,75% ,61% ,00% 6,90% In de scenario's is geen rekening gehouden met inflatie De loonmutatie (CAO stijging) wordt ingeschat op 0%. Er is geen meerjarige begroting gemaakt voor de loonkosten. 7

9 Kadernota 2014 juni Programma Waterkeringen 3.1 Algemeen Vanuit het programma Waterkeringen heeft het waterschap als wettelijke taak de waterstaatkundige verzorging van zijn beheergebied. Tot die taak wordt gerekend de zorg voor het watersysteem, waaronder de waterkeringen vallen. Bekostiging Niet alle kosten van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma komen ten laste van het Rijk; de gemeenschappelijke waterschappen dragen een bedrag van 131 mln. (2014) oplopend tot 181 mln. (2015/2016 en 2017) per jaar bij aan het totale programma. HWBP2 De uitvoering van de WSHD versterkingsprojecten in het kader van HWBP2 is uiterlijk 2017 gereed. In totaal is er dan ruim 400 miljoen uitgegeven. De uitvoering van dijkversterkingen is binnen HWBP2 100% subsidiabel. nhwbp Met de ingang van nhwbp is niet langer sprake van eindige versterkingsprogramma s, maar van een voortrollend programma: Regelmatig zullen op grond van nieuwe toetsingen keringen aan het programma worden toegevoegd. De eerste gelegenheid om nieuwe versterkingen toe te voegen doet zich voor na het opleveren van de resultaten van de verlengde derde toetsing eind De kosten van individuele versterkingsprojecten in het programma nhwbp worden voor 90% gesubsidieerd uit het hiervoor genoemde fonds dat wordt gevuld door het Rijk en de gezamenlijke waterschappen. De resterende 10% van de kosten komt ten laste van het uitvoerende waterschap. Toetsing De verlengde derde toetsronde primaire keringen wordt in 2013 uitgevoerd. De vierde toetsronde start naar verwachting niet eerder dan De verwachting is (gebaseerd op de onderzoekskosten van de derde toetsronde) dat voor de vierde toetsronde minstens onderzoeksgeld noodzakelijk is. De resultaten van de toetsing van de regionale keringen worden eind 2013 verwacht. Eventuele versterkingskosten komen geheel ten laste van het waterschap. Echter, naar alle waarschijnlijkheid komen er geen grootschalige versterkingen naar voren. De niet genormeerde regionale keringen, de compartimenteringskeringen en de voorliggende waterkeringen kunnen bij gebrek aan die norm niet getoetst worden. De provincie heeft een project opgezet waarin nut en noodzaak van die normering wordt onderzocht. Het waterschap is hierbij betrokken. Eventuele toetsingen volgen in de periode Eventuele hieruit voortvloeiende maatregelen moeten voor 2020 zijn uitgevoerd. 3.2 Investeringen Onderwerp Jaar Nieuwe voorlopige raming Huidige begroting Afwijking tov huidige begroting 1. Vierde toetsronde primaire waterkeringen mln 0 3 mln 8

10 Kadernota 2014 juni Exploitatie Het uitgangspunt voor de meerjaren onderhoudsplannen is dat door het uitvoeren van onderhoud het object zijn functie goed vervult gedurende de verwachte levensduur en dat deze levensduur ook daadwerkelijk wordt gehaald. Het dagelijks beheer en onderhoud van onze waterkeringen is sterk gericht op de instandhouding van de primaire waterkeringen. Het huidige beheersysteem en daaraan gekoppelde inspectiegegevens schieten nog tekort. Daardoor is het nog niet mogelijk een goede doorkijk tot 2030 te geven. 3.4 Niet gekwantificeerde posten Niet gekwantificeerde posten programma Waterkeringen Professionalisering onderhoudsmanagement nhwbp (resultaten verlengde derde toetsronde) Resultaten toetsing regionale keringen Toetsing niet genormeerde keringen Resultaten uit toetsing niet genormeerde keringen 9

11 Kadernota 2014 juni Financieel Exploitatie (exclusief kapitaallasten) Waterkeringen Jaar Mutatie lasten ten opzichte van de programmabegroting 2013* Mutatie baten ten opzichte van de programmabegroting 2013* * Een positief bedrag betreft een stijging van de lasten * Een negatief bedrag betreft een afname van de lasten * Een positief bedrag betreft een afname van de inkomsten * Een negatief bedrag betreft een stijging van de inkomsten Kapitaallasten Kapitaal lasten waterkeringen Programmabegr.2013 Nieuwe kapitaallasten tov programmabegroting 2013 Kadernota 2014 Jaar

12 Kadernota 2014 juni Programma Water 4.1 Algemeen Vanuit het programma Water heeft het waterschap als wettelijke taak de waterstaatkundige verzorging van zijn beheergebied. Tot die taak wordt gerekend de zorg voor het watersysteem. In Sturen op Water oftewel het uitvoeringsprogramma Waterbeheerplan (uwbp) is vastgelegd hoe om te gaan met de opgave uit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW-opgave), de prioritaire knelpunten en de maatregelen ten behoeve van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Deze keuzes vormen de basis voor de doorkijk tot circa NBW-opgave In het uwbp is als doelstelling opgenomen dat alle falende peilgebieden in het landelijk gebied en 1/3 van de opgave in het stedelijk gebied voor 2017 opgelost zijn. De overige falende peilgebieden in het stedelijk gebied zijn uiterlijk in 2027 opgelost. Volgens het uwbp bedraagt het investeringsvolume tot en met miljoen (reeds opgenomen in de meerjarenraming). Vanaf 2017 tot en met 2027 resteert een opgave in het stedelijk gebied van circa 18,5 miljoen. Dit komt neer op gemiddeld 1,8 mln per jaar. Met name de nieuwe klimaatscenario's, die het KNMI naar verwachting aan het einde van 2013 presenteert, kunnen een rol spelen in eventuele bijstellingen van de NBW-opgave in de toekomst. Hierover kan niet eerder dan bij de Kadernota 2015 een uitspraak worden gedaan. De nieuwe toetsresultaten worden verwerkt in het Waterbeheerprogramma KRW De in het stroomgebiedbeheerplan en het uwbp genoemde 252 resultaatplichtige maatregelen dienen in 2017 uitgevoerd te zijn en zijn financieel gedekt (totale omvang 11 mln). Vanaf 2016 zullen de nieuwe onderzoeks- en beheersmaatregelen en vanaf 2018 de uitvoeringsmaatregelen uit het tweede stroomgebiedplan 2016 t/m 2021 geprogrammeerd worden. Deze nieuwe KRW maatregelen worden formeel bekrachtigd door het Rijk in het tweede stroomgebiedplan en worden opgenomen in het nieuwe Waterbeheerprogramma Verwachting is dat eenzelfde bedrag als de eerste periode ( 11 mln) nodig is om de uitvoeringsmaatregelen uit te voeren. Prioritaire knelpunten In het uwbp zijn 43 situaties in het watersysteem benoemd als prioritair knelpunt. De doelstelling is om de tot nu toe benoemde prioritaire knelpunten voor 2017 op te lossen. Hiervoor is tot 2017 gemiddeld per jaar op de begroting gereserveerd. Nieuwe knelpunten, die voldoen aan de criteria zoals in het uwbp beschreven, worden aan de bestaande lijst toegevoegd. Vooralsnog is er tot 2017 geen extra geld beschikbaar voor deze nieuwe knelpunten. Voorgesteld wordt om in de periode 2017 tot 2020 een bedrag van op de begroting op te nemen. 4.2 Investeringen Naast de investeringen ten aanzien van de realisering van de NBW opgave, de KRW maatregelen en het oplossen van de prioritaire knelpunten, zijn investeringen binnen het programma Water gericht op vervanging van waterstaatkundige objecten. Naast de investeringen die reeds in begroting en bijbehorende meerjarenraming zijn voorzien, doen zich de volgende voortschrijdende inzichten voor. 11

13 Kadernota 2014 juni 2013 Onderwerp Jaar Nieuwe voorlopige raming Huidige begroting Afwijking tov huidige begroting 1. NBW ,5 mln. NVT NVT 2. KRW mln. NVT NVT 3. Prioritaire knelpunten NVT NVT 4. Deelgebiedsplan Cromstrijen ,7 mln. NVT ,4 mln. 5. Gemaal Putten ,3 mln. 8,6 mln. 6,7 mln. 4.3 Exploitatie Voor het programma Water is een belangrijke slag geslagen in het inzichtelijk krijgen over welke objecten het waterschap het beheer voert en in welke staat deze objecten verkeren, zodat een voorzichtige inschatting gemaakt kan worden van de ontwikkeling in de exploitatielasten. Op dit moment wordt een plan van aanpak opgesteld om het gehele onderhoudsproces verder te professionaliseren. De financiële consequenties hiervan zijn nog niet bekend. Huidige stand van zaken en inschatting voor de toekomst (gemiddelden per jaar) Onderwerp Nieuwe Huidige Afwijking tov voorlopige begroting huidige raming begroting 1. Baggeren 2 mln ,738 mln + 1,738 mln ,005 mln + 2,005 mln ,723 mln + 1,723 mln ,093 mln + 2,093 mln 2. Actieve waterbeheersing Stuwen en gemalen (vanaf 2018) 2,7 mln 1,1 mln 1,6 mln 3. Passieve waterbeheersing Beschoeing en kleine duikers Randen (alleen in 2014) Projectmonitoring (vanaf 2015) Subsidieregeling waterketen en verder Muskusrattenbestrijding (vanaf 2014) 1,75 mln 1,9 mln

14 Kadernota 2014 juni Niet gekwantificeerde posten Niet gekwantificeerde posten programma Water Professionalisering onderhoudsprogramma Grote duikers Baggeren grote wateren Handmatige stuwen (Investeringen vanaf 2020) Bomen en bossages Peilbesluiten 13

15 Kadernota 2014 juni Financieel Exploitatie (exclusief kapitaallasten) Watersysteem Jaar Mutatie lasten ten opzichte van de programmabegroting 2013* Mutatie baten ten opzichte van de programmabegroting 2013* Baggeren (vanaf 2014) Actieve waterbeheersing (vanaf 2017) Passieve waterbeheersing ( ) Agroranden (alleen in 2014) Projectmonitoring(vanaf 2015) Subsidieregeling waterketen (vanaf 2016) Muskusrattenbestrijding (vanaf 2014) * Een positief bedrag betreft een stijging van de lasten * Een negatief bedrag betreft een afname van de lasten * Een positief bedrag betreft een afname van de inkomsten * Een negatief bedrag betreft een stijging van de inkomsten Kapitaallasten Kapitaal lasten watersysteem Programmabegr.2013 Nieuwe kapitaallasten tov programmabegroting 2013 Kadernota 2014 Jaar

16 Kadernota 2014 juni Programma Zuiveren 5.1 Algemeen Het programma Zuiveren draagt met haar zuiveringstechnische werken zorg voor het transporteren en zuiveren van het aangeboden communale afvalwater en de verwerking van het hierbij geproduceerde slib. Om deze taak binnen de wettelijke eisen en kaders te kunnen uitvoeren, nu en in de toekomst, is het noodzakelijk om in een continue cyclus: de operationele bedrijfsvoering doelmatig en efficiënt uit te voeren; middels onderhoud het functioneren van deze werken te garanderen; middels investeringen installaties te vernieuwen en uit te breiden door het uitvoeren van onderzoek en het ontwikkelen van nieuwe of verbeterde processen te zijn voorbereid op de toekomst. 5.2 Investeringen Om te voldoen aan de beleidsuitgangspunten zal: Tijdige en adequate renovatie/vervanging van installaties plaatsvinden op basis van levenscyclusanalyse; Continue verbetering plaatsvinden om efficiëntie te verhogen en (nieuwe) technologie worden toegepast. Op de lange termijn, in de periode wordt ca. 95 miljoen aan investeringen voorzien. Hiervan is 76 miljoen voorzien aan vervangingsinvesteringen en 19 miljoen als gevolg van mogelijke verandering van wettelijke kaders. De vervangingsinvesteringen zijn gebaseerd op een globale levenscyclus analyse (standtijden - en kostenkengetallen). Investeringen Programma Zuiveren LANGE TERMIJN x euro PLANPERIODE zitten in Programmabegroting Zuivering Slib Transport

17 Kadernota 2014 juni 2013 Op de relatief korte termijn ( ) worden er diverse investeringen voorzien die in te delen zijn naar de categorieën : 1) Nieuw te voorzien in het kader van veiligheid en levensduurverlenging 2) Nog onzekere investeringen in het kader van veiligheid, levensduurverlenging en energieefficiency 3) Gewijzigde investeringsprojecten ten opzichte van de programmabegroting 2013 Ad 1) nr. naam jaar globaal geschatte stichtingskosten* 1. Vervangen hoogspanningsinstallatie rwzi ,- Dokhaven (vervangingsinvestering) 2. Aanpassen schakelkasten met motorbesturing (MCC s) rwzi Dokhaven 3. Vervangen centraleverwarmingsketels van het bedrijfsgebouw rwzi Dokhaven (vervangingsinvestering) ,- Ad 2) nr. naam jaar globaal geschatte stichtingskosten* 4. Groot onderhoud slibgistingstanks 2014/ Resultaten ALM studie N.t.b. slibverwerkingsbedrijf Sluisjesdijk Aanpassen beluchting B-trap rwzi Dokhaven in het kader van de verbetering energieefficiency (bij financieel gunstige businesscase) Ad 3) nr. naam jaar geschatte toename stichtingskosten* 1. Vervangen besturingskasten ,-* slibverwerkingsbedrijf Sluisjesdijk fase Rwzi Dokhaven: afvalwatertransportsysteem / ,- (bijdrage aan Rotterdam) Rwzi Dokhaven: afvalwatertransportsysteem ,-- (toename bijdrage aan Rotterdam) 3. Aanleg afvalwatertransportsysteem / ,- noordrand Hoeksche Waard (regionaal bedrijventerrein) 3. Aanleg afvalwatertransportsysteem ,- noordrand Hoeksche Waard (regionaal bedrijventerrein) 4. Vervanging rioolwaterpersleiding en / vergroting capaciteit rioolgemaal Maasdam- Boezemkade 4. Vervanging rioolwaterpersleiding en vergroting capaciteit rioolgemaal Maasdam- Boezemkade * Nog geen definitieve Initiële Business Case aanwezig. De IBC's worden afgerond voordat de begroting van 2014 wordt opgesteld. 16

18 Kadernota 2014 juni Exploitatie Zuiveren Het operationele beheer van de installaties moet ertoe leiden dat jaarlijks ruim 130 miljoen m 3 gezuiverd afvalwater voldoet aan alle (vergunnings-)eisen en bepalingen. Veranderingen worden er voorzien als gevolg van de invoering van de Waterschapsbrede Controle Kamer (WCK), een verdere samenwerking met HVC en een aanpassing van de onderhoudscyclus voor het verwijderen van zand. De financiële gevolgen van veranderingen in het operationeel beheer zijn als volgt : Efficiency Roostergoed HVC Schoonmaakcyclus Totaal Verschil Over enkele dossiers bestaat nog onzekerheid. Dit betreft in de eerste plaats het verwijderen van asbestcement leidingen waarvan de kosten nog onvoldoende inzichtelijk zijn. Een voorzichtige schatting leidt tot eenmalige exploitatiekosten van 1 a 2 miljoen totaal. In 2013 en 2014 worden business cases opgesteld om de definitieve kosten inzichtelijk te maken. In de tweede plaats betreft dit het effect van een wijziging van het slibtarief. Indien waterschap Zuiderzeeland haar slib niet meer bij HVC aanbiedt zal dit een structureel nadelig effect op de begroting van WSHD hebben. Hierbij valt te denken aan bedragen rond de Meerjaren onderhoudsplan In december 2007 is het onderhoudsbeleidsplan voor onder andere het programma zuiveren door het college van dijkgraaf en heemraden vastgesteld. In dit beleidsplan is een visie geformuleerd op onderhoud met daaraan verbonden randvoorwaarden. Kern van de visie is dat goed onderhoud essentieel is voor de taakuitoefening: met onderhoud beheersen we de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van onze installaties tegen zo laag mogelijke kosten. Daarbij wil het waterschap voldoen aan wet- en regelgeving en risico's zoveel mogelijk beperken. Dit risicogebaseerd onderhoud is de basis van het onderhoudsprogramma binnen zuiveren. Het meerjaren onderhoudsplan zuiveringstechnische werken is opgebouwd uit drie onderdelen: o Regulier basisonderhoud (inspecties en vervolgwerk); o groot onderhoud (frequent en niet-frequent). o correctief onderhoud (werkzaamheden om storingen op te lossen). De omvang van regulier basisonderhoud en het groot onderhoud wordt bepaald vanuit uitgevoerde risicoanalyses en de daarop gebaseerde onderhoudsaanpak per object in combinatie met de opgedane onderhoudservaring van de afgelopen 7 jaren. De omvang van het correctief onderhoud blijft op hetzelfde constante niveau Totaal onderhoud huidige begroting Totaal onderhoud benodigd Verschil

19 Kadernota 2014 juni 2013 Cross border lease Op 1 oktober 1998 is door één van de rechtsvoorgangers van WSHD (Zuiveringsschap Hollandse Eilanden en Waarden) een Cross Border Lease transactie (CBL) afgesloten met investeerders en banken in de Verenigde Staten. Deze transactie betreft een overeenkomst over de verhuur en huur van 20 rioolwaterzuiveringsinstallaties, waarmee in 1998 een financieel rendement is behaald van circa 15 miljoen. Met dit resultaat is een reserve CBL gevormd, van waaruit gedurende 20 jaar, tot en met 2018, een bedrag vrijvalt ten gunste van het beleidsproduct gezuiverd afvalwater. Voor de jaren 2013 t/m 2018 bedraagt de geraamde jaarlijkse onttrekking Eind 2018 zal de reserve volledig zijn vrijgevallen waardoor dus met ingang van 2019 dit voordeel ten gunste van de exploitatie er niet meer zal zijn. Reserve egalisatie subsidie SVI-DRSH De egalisatie reserve DRSH is gevormd vanuit een subsidie voor de bouw van slibverbrandingsinstallatie DRSH. Deze subsidie is over een periode van 25 jaar verdeeld. In 2020 is de termijn van 25 jaar verstreken en zal er geen vrijval meer zijn. Onderzoek en ontwikkeling Onderzoek en ontwikkeling wordt ingezet voor optimalisatie van de bedrijfsvoering, duurzaam kunnen voldoen aan de opgelegde eisen en verlenging van de levensduur van de installaties. Daarbij zoekt het waterschap constant de samenwerking met ketenpartners, kennisinstellingen en bedrijven. In de komende jaren zal het waterschap zich richten op onderzoeken die kunnen leiden tot nieuwe duurzame technologieën (innovatie), een maximale terugwinning van energie en grondstoffen en een optimale samenwerking in de keten. 18

20 Kadernota 2014 juni Financieel Exploitatie (exclusief kapitaallasten) Zuiveren Jaar Mutatie lasten ten opzichte van de programmabegroting 2013* Mutatie baten ten opzichte van de programmabegroting 2013* Efficiency Roostergoed HVC Schoonm aakcyclus Onderhoud Planvorm ing ALM Cross border lease Egalisatie subsidie SVI- DRSH * Een positief bedrag betreft een stijging van de lasten * Een negatief bedrag betreft een afname van de lasten * Een positief bedrag betreft een afname van de inkomsten * Een negatief bedrag betreft een stijging van de inkomsten Kapitaallasten Kapitaal lasten zuiveren Programmabegr.2013 Nieuwe kapitaallasten tov programmabegroting 2013 Kadernota 2014 Jaar

21 Kadernota 2014 juni Programma Wegen 6.1 Algemeen Het Uitvoeringsprogramma Sturen op Wegen is parallel aan deze Kadernota opgesteld. Het uitvoeringsprogramma wordt na het aanbieden van deze Kadernota in besluitvorming gebracht en vormt de basis voor de uitwerking van vijf thema s: 1. Openbare verlichting; 2. Categorisering; 3. Onderhoud verhardingen; 4. Verkeersveiligheid; 5. Onderhoud kunstwerken. Per thema zijn maatregelen bepaald om zo efficiënt mogelijk de beleidsdoelstellingen uit het in 2008 vastgestelde Wegenbeleidsplan te kunnen realiseren. 6.2 Investeringen Naast de investeringen die reeds in begroting en bijbehorende meerjarenraming zijn voorzien, moeten de volgende afwijkingen worden gemeld. In deze staat zijn, in tegenstelling tot de staten bij de andere programma s, de kapitaallasten benoemd. Onderwerp Jaar Afwijking tov huidige begroting 1. Categorisering wegen : inleveren scenario Openbare verlichting

22 Kadernota 2014 juni Exploitatie Het uitgangspunt voor de meerjaren onderhoudsplannen is dat door het uitvoeren van onderhoud het object zijn functie goed vervult gedurende de verwachte levensduur en dat deze levensduur ook daadwerkelijk wordt gehaald. Huidige stand van zaken en inschatting voor de toekomst (tenzij anders vermeld: gemiddelden per jaar) Onderwerp Jaar Afwijking tov huidige begroting 1. Groot onderhoud kunstwerken Regulier onderhoud kunstwerken (per jaar) 3. Groot onderhoud verhardingen Groot onderhoud verhardingen : inleveren Extra klein onderhoud verhardingen Duurzame bermverharding Categorisering gewenst Niet gekwantificeerde posten Niet gekwantificeerde posten programma Wegen Structureel hoger niveau onderhoudsbudget (professionaliseren onderhoudsprogramma) 21

23 Kadernota 2014 juni Financieel Exploitatie (exclusief kapitaallasten) Wegen Jaar Mutatie lasten ten opzichte van de programmabegroting 2013* Mutatie baten ten opzichte van de programmabegr. 2013* Groot onderhoud kunstwerken ( ) Regulier onderhoud kunstwerken ( ) Groot onderhoud verhardingen ( ) Groot onderhoud verhardingen : inleveren ( ) Extra klein onderhoud verhardingen ( ) Duurzame bermverharding ( ) Categorisering gewenst ( ) Kapitaallasten Kapitaal lasten wegen Programmabegr.2013 * Een positief bedrag betreft een stijging van de lasten * Een negatief bedrag betreft een afname van de lasten * Een positief bedrag betreft een afname van de inkomsten * Een negatief bedrag betreft een stijging van de inkomsten Nieuwe kapitaallasten tov programmabegroting 2013 Kadernota 2014 Jaar

24 Kadernota 2014 juni Financiële samenvatting 7.1 Totaal WSHD exploitatie Mutatie exploitatie lasten WSHD Mutatie lasten ten opzichte van de programmabegroting 2013* Mutatie baten ten opzichte van de programmabegroting 2013* Mutatie kapitaallasten ten opzichte van de begroting 2013 Totaal WSHD exploitatie Jaar * Een positief bedrag betreft een stijging van de lasten * Een negatief bedrag betreft een afname van de lasten * Een positief bedrag betreft een afname van de inkomsten * Een negatief bedrag betreft een stijging van de inkomsten * Een positief bedrag betreft een stijging van de kapitaallasten * Een negatief bedrag betreft een afname van de kapitaallasten * Een positief bedrag betreft een stijging van het budget * Een negatief bedrag betreft een afname van het budget 23

25 Kadernota 2014 juni Lange termijn financiële consequenties van de kadernota Totale belasting opbrengst (incl. 0,5 % belasting verhoging) Programmabegroting 2013 Kadernota 2014 Noodzakelijke belasting opbrengst Saldo Mutaties Kadernota 2014 Totaal Mutaties Noodzakelijke belasting opbrengst Verhoging t.o.v. vorige jaar Totale procentuele verhoging t.o.v. basisjaar (2013) Jaar ,41% 3,41% ,64% 6,14% ,77% 6,95% ,15% 7,11% ,43% 9,71% ,82% 7,71% ,20% 6,42% ,93% 5,43% ,84% 4,54% ,43% 4,08% ,60% 2,41% ,90% 1,50% ,29% 1,20% ,14% 1,34% ,23% 1,57% ,94% 0,62% ,46% -0,85% * Een positief saldo betreft een tekort * Een negatief saldo betreft een overschot * Een positief saldo betreft een tekort * Een negatief saldo betreft een overschot 24

26 Kadernota 2014 juni Algemene Beleidstaken Binnen het programma Algemene Beleidstaken komt een aantal diverse onderwerpen aan bod. In eerste instantie worden actuele interne en externe ontwikkelingen geschetst. Vervolgens worden de bezuinigingen en de samenwerking met waterschap Rivierenland nader toegelicht. 8.1 Actuele ontwikkelingen Externe ontwikkelingen De volgende bestuurlijke ontwikkelingen zijn van belang voor het kader waarbinnen waterschap Hollandse Delta zijn functionele taak moet uitvoeren. Een nieuw kabinet: Het VVD-PvdA Regeerakkoord van de in 2012 geformeerde regering bevat een aantal belangrijke water(schap)gerelateerde onderwerpen, die voor een belangrijk deel een verdere uitwerking vormen van het Bestuursakkoord Water uit Hiertoe behoren de zorg voor de waterveiligheid, het waterbeheer, de waterkwaliteit en de waterketen. Ten opzichte van het Bestuursakkoord is er ook een aantal wijzigingen opgenomen. Zo blijven de directe waterschapsverkiezingen behouden, die samen met de verkiezingen voor Provinciale Staten in 2015 zullen plaatsvinden. Ook is in het Regeerakkoord genoemd, dat de waterschappen verder dienen op te schalen en uit de Grondwet zullen verdwijnen. Daarnaast zet deze regering als visie neer, dat de provincies over 10 à 15 jaar samengevoegd worden tot vijf landsdelen met een gesloten huishouding, dat de gemeenten worden samengevoegd tot een grootte van tenminste inwoners en dat de waterschappen op zullen gaan in de landsdelen. Het Deltaprogramma: Een belangrijk inhoudelijk onderwerp voor de komende tijd blijft het Deltaprogramma, waarbij in 2013 de kansrijke strategieën door het Rijk worden vastgesteld en in 2014 de Deltabeslissingen. Daarbij wordt een actieve inbreng vanuit de regio gevraagd. Voor WSHD zijn daarbij de volgende Deltabeslissingen van belang: 1. De nieuwe normen voor de primaire waterkeringen; 2. De verdeling van het beschikbare zoetwater; 3. De adaptieve ruimtelijke inrichting; 4. De toekomstige inrichting van de Rijn-Maas Delta. Good Governance: De belangstelling voor de bestuurlijke organisatie blijft niet beperkt tot het Regeerakkoord, waarbij een apart hoofdstuk is gewijd aan de bestuurlijke organisatie. Ook in de regio zal de bestuurlijke samenwerking, doelmatigheid, rechtmatigheid en transparantie veel aandacht krijgen. Daarbij spelen de volgende zaken: 1. De waterschapsverkiezingen: Nu vastgesteld is, dat er directe verkiezingen, samen met de verkiezingen voor Provinciale Staten, worden georganiseerd, moet de wetgeving worden aangepast. De aanpassing van de Kieswet, de verlenging van de zittingsduur van het huidige bestuur en de regeling rond de geborgde zetels vormen daarbij belangrijke aspecten. 2. Samenwerking en verbonden partijen: Het Bestuursakkoord Water heeft als kernbegrip doelmatigheid, waarbij samenwerking tussen waterschappen onderling, met gemeenten, met RWS en met het bedrijfsleven en kennisinstituten van belang zijn. Echter ook de toenemende complexiteit en maatschappelijke druk vragen om samenwerking. Niet alleen gemeenten gaan steeds meer samenwerken (zoals Barendrecht-Albrandswaard-Ridderkerk) of gaan samen (zoals de nieuwe gemeente Goeree- Overflakkee). Ook waterschappen werken steeds meer samen zoals Hollandse Delta en Rivierenland, de Brabantse waterschappen en de waterschappen in Oost-Nederland. Voor specifieke taken kan deze samenwerking vorm krijgen via een Gemeenschappelijke Regeling(GR). Ervaringen uit de afgelopen periode worden daarbij gebruikt om een eenduidig 25

27 Kadernota 2014 juni 2013 kader voor WSHD op te stellen ten aanzien van het omgaan met GR's. Hieraan kunnen zowel bestaande als toekomstige GR s getoetst worden. 3. Publieke verantwoording en beïnvloeding (Public Affairs): Door de maatschappelijke ontwikkelingen (bijvoorbeeld op het gebied van de interactieve beleidsvorming) moeten overheden zich steeds meer transparant opstellen en actief verantwoording afleggen. Daartegenover staat dat de positie van het waterschap als 'regionale waterautoriteit' en 'uitvoeringsgerichte overheid' de mogelijkheid biedt om water(schap)gerelateerde onderwerpen op bestuurlijk-strategisch niveau te beïnvloeden. Dit vereist bestuurskracht. 8.2 Autonome ontwikkelingen Bezuinigingen Vanuit het Bestuursakkoord Water is van Rijkswege een verhoging van de bijdrage voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma voorzien, die door doelmatigheidswinst gemitigeerd moeten worden, zodat de stijging van de waterschapsbelastingen kleiner blijven dan 5% per jaar. In het nieuwe Regeerakkoord zijn geen aanvullende financiële taakstellingen aan de waterschappen opgelegd. 8.3 Samenwerking Samenwerking met Rivierenland In het visiedocument 'Rivieren en Delta stromen samen', dat in juli 2011 door de besturen van Rivierenland en Hollandse Delta is vastgesteld, wordt ingegaan op het 'waarom', 'wat' en 'hoe' van een strategische samenwerking tussen beide waterschappen. Onder het motto 'zelf doen is optellen; samenwerken is vermenigvuldigen' wordt de strategische samenwerking beschreven: de beheergebieden van beide waterschappen bestaan uit kwetsbare eilanden omgeven door het water van rivieren en zee. Ze liggen in het zelfde stroomgebied, zodat de belangen letterlijk in elkaars verlengde liggen. De samenwerking biedt de mogelijkheden om de belangen hoog op de agenda te houden, zowel in Den Haag als in Europa. Maar daarnaast wordt in het visiedocument ook aangegeven dat de samenwerking concreet moet leiden tot een betere kwaliteit, lagere kosten en/of een grotere robuustheid voor de burgers en bedrijven. Deze effecten moeten vooral geboekt worden door meer synergie in de taakuitvoering, het verbeteren van de bedrijfsvoering, een betere positionering en samenwerking op het gebied van informatiesystemen en human resource, etc. In een gezamenlijke bijeenkomst van de Algemeen Besturen op 25 oktober 2012 in Werkendam is de strategische samenwerking tussen de beide waterschappen uitgebreid besproken. Daarbij zijn de volgende onderwerpen aan de orde gesteld: Inmiddels is er reeds een concrete samenwerking tot stand gekomen op het gebied van een geïntegreerde afdeling Handhaving, afstemming op het gebied van inkoop en aanbesteding, een gezamenlijke coördinatie van de subsidieverwerving en het afstemmen van het ambtelijk integriteitsbeleid. Daarnaast wordt onderzocht of een gezamenlijke IT-organisatie en een gezamenlijk zuiveringsbedrijf. De strategische samenwerking tussen de twee waterschappen staat een bredere samenwerking niet in de weg. Zo wordt met betrekking tot het laboratorium (Aquon) en muskusrattenbestrijding met meer waterschappen samengewerkt. Bij vergunningverlening wordt niet alleen een samenwerking tussen de twee waterschappen onderzocht, maar wordt ook nadrukkelijk gekeken naar samenwerking met Rijkswaterstaat. Maatgevend voor een goede business case is het snel renderen van de samenwerking. Door samen op te trekken kunnen we dat sneller tot een succes brengen. Aan de samenwerking wordt nu vaak invulling gegeven door initiatieven van onderaf. Deze worden gewaardeerd, maar bij het bestuur leeft het idee dat er meer doelmatigheidswinst is te behalen met een duidelijker sturing en meer uniformiteit. 26

28 Kadernota 2014 juni Wetgevingsbespiegelingen. Meer dan 20 wetten, waaronder ook de Waterwet zullen opgaan in een nieuwe Omgevingswet. Doelstelling van deze integratieslag is verlaging van kosten voor burgers en bedrijven, door minder regels en een transparanter stelsel. Een eerste concept wetsontwerp wordt verwacht eind 2013, begin De verdere implementatie van de Waterwet mondt uit in een modernisering van de Keur met bijbehorende deregulering van de beleidsregels dit jaar en in Aanpassing van de Kieswet en Waterschapswet zal resulteren in waterschapsverkiezingen,die gelijktijdig worden gehouden met de verkiezingen voor Provinciale Staten (maart 2015). Dit betekent voor de hoofdingelanden, dat zij zitting blijven houden tot maart was maart Verbonden partijen Inleiding Het onderwerp verbonden partijen heeft de afgelopen periode ruim in de bestuurlijke belangstelling gestaan. De wetgever heeft de Wet gemeenschappelijke regelingen in het leven geroepen om samenwerking tussen overheidsorganisaties op publiekrechtelijke basis mogelijk te maken. Gezien het aantal gemeenschappelijke regelingen, waarin het waterschap deelnemer is, is de wens c.q. noodzaak tot samenwerking van waterschap Hollandse Delta met andere waterschappen en gemeenten onderkend. Overigens kan een verbonden partij ook op privaatrechtelijke basis worden benoemd; denk hierbij bijvoorbeeld de gemeenschappelijke regeling, die het gezamenlijke aandelenpakket van HVC beheert. De definitie op basis van artikel 4.1 Waterschapsbesluit van verbonden partij is: een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin het waterschap een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Huidige situatie Door waterschap Hollandse Delta wordt deelgenomen in een aantal gemeenschappelijke regelingen, te weten: SVHW, AQUON, Het Waterschapshuis, de Gemeenschappelijke regeling slibverwerking, Groenbeheer Hoekse Waard en Streekarchief Voorne-Putten-Rozenburg. In aanvang is in deze samenwerkingsverbanden deelgenomen om vanuit een bestuurlijke afweging de publieke taken efficiënter en doelmatiger te kunnen uitoefenen. Bestuurlijk is daarbij de wens geuit om een geactualiseerde visie te formuleren waarmee een adequate sturing en control op verbonden partijen gerealiseerd wordt. Nota verbonden partijen Het bovenstaande is aanleiding om dit onderwerp nader te beschouwen door het opstellen van een "Nota Verbonden partijen". Hierin worden de visie op samenwerking, de aansturing van de verbonden partijen, de beperkingen en de valkuilen nader beschouwd. Voor de ambtelijke ondersteuning en het college zijn workshops over dit onderwerp georganiseerd. Ook is dit onderwerp in de informatieve vergadering van april 2013 behandeld. Deze workshops en de informatieve vergadering zijn mede bedoeld om input te genereren voor de Nota verbonden partijen voor de VV-vergadering van september 2013 is geagendeerd. 27

29 Kadernota 2014 juni Strategisch HRM Demografie De Nederlandse bevolking vergrijst, ontgroent en verkleurd. De gemiddelde leeftijd van de Nederlandse bevolking neemt toe, meer ouderen die ouder worden (vergrijzing). De groei van het aantal jongeren stagneert (ontgroening). Het aandeel allochtonen onder de jongeren groeit (verkleuring). Beroepsbevolking Voornoemde ontwikkelingen zien we ook terug in de beroepsbevolking. Bij deze trend is een verhoging van de pensioenleeftijd van 67 naar bijvoorbeeld 70 een reële optie. De gemiddelde leeftijd neemt toe en jonge allochtonen worden een belangrijke groep voor bedrijven die een verjonging van hun personeelsbestand nastreven. Kwalificatie Welke kwalificaties de nieuwe beroepsbevolking heeft is nog maar de vraag. We zien nu een afnemende interesse voor het MBO en de bèta-opleidingen. Keuzes voor opleidingen verlopen grillig, zij zijn trend gevoelig. Die trends zijn beïnvloedbaar en hier ligt dan ook een moment van actieve beïnvloeding voor de sectoren. Fysieke arbeid als specialisme Mede in antwoord op deze vergrijzing verdwijnt de fysieke arbeid uit de arbeidsorganisatie. Technische automatisering, mechanisering en robotisering zorgen voor de vermindering of verlichting van fysieke arbeid. De fysieke arbeid die rest wordt een specialisme waar speciale bedrijven zich op toe zullen leggen. De uitbesteding van fysieke arbeid. Rationalisatie Met de verdere schaalvergroting doen harmonisatie en rationalisatie van de bedrijfsprocessen hun intrede, zover deze al niet is ingezet. De piofah-functies worden rijp voor centralisatie en/of uitbesteding. Waarbij liaisonfuncties in de organisatie blijven voor regie en afstemming. Ook de ontwikkeling van de efficiënte overheid stimuleert deze ontwikkeling. Van beheren naar regisseren De trend van uitbesteding is al waarneembaar als een autonome ontwikkeling maar ook als antwoord op knelpunten in de beschikbare capaciteit. De markt komt niet alleen dichterbij maar raakt vervlochten met de verantwoording en dienstverlening die een overheid heeft ten aan zien van de burger. Geld Rekening houdend met voornoemde ontwikkelingen neemt per saldo het aantal vaste medewerkers bij de gemeenschappelijke waterschappen af en groeit de flexibele schil met inhuur. De personele lasten verminderen en de kosten t.b.v. de flexibele schil stijgen. Bij handhaving van het huidige beleid stijgen met het vergrijzen de personele lasten. Ook het verdwijnen dan uitvoerende functies, lees lagere salarisschalen, zorgen ervoor dat de gemiddelde medewerker duurder wordt. 28