Adviesrapport accreditatie. HBO Master Kunsteducatie deeltijd. ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Zwolle

Transcriptie

1 Adviesrapport accreditatie HBO Master Kunsteducatie deeltijd ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Zwolle

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport accreditatie HBO Master Kunsteducatie deeltijd ArtEZ Hogeschool voor de kunsten Zwolle CROHO nr Hobéon Certificering BV Datum 16 april 2010 Auditteam drs. G.J. Stoltenborg, voorzitter drs. P.G. Brandon, deskundige drs. J. Boudens, deskundige drs. G. van der Wijk, deskundige A. Kuijper, student Secretaris drs. R.F.H.M. Stapert

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. MANAGEMENT SAMENVATTING INTEGRAAL ADVIES ALGEMENE GEGEVENS BEOORDELINGSKADER SAMENSTELLING AUDITTEAM SAMENVATTENDE BEOORDELING 2 2. INLEIDING FUNCTIE VAN HET RAPPORT DE AUDIT 5 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING POSITIE BINNEN ARTEZ LECTORAAT KUNSTEDUCATIE DE HBO OPLEIDING MASTER KUNSTEDUCATIE 7 4. TOETS NIEUWE OPLEIDING ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO - ACCREDITATIEKADER OORDEELSCHEMA 39 BIJLAGE I VISITATIEPROGRAMMA 15 FEBRUARI 2010 ZWOLLE HBO OPLEIDING MASTER KUNSTEDUCATIE ARTEZ 41 BIJLAGE II CURRICULA VITAE & ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARINGEN 43 BIJLAGE III WERKWIJZE, BEOORDELINGSPROCEDURE, BESLISREGELS 51 BIJLAGE IV GERAADPLEEGDE DOCUMENTEN 53

6

7 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1. Integraal advies Hobéon Certificering adviseert de NVAO de hbo opleiding Master Kunsteducatie, verzorgd door ArtEZ hogeschool voor de Kunsten, te accrediteren Algemene gegevens Naam van de instelling: ArtEZ hogeschool voor de Kunsten Naam van de opleiding: Master Kunsteducatie Croho nummer: Variant: deeltijd Duur 2 jaar 60 ec s Startdatum september 2006 Aantal studenten: 23 Locatie: Zwolle Naam VBI: Hobéon Certificering b.v. Datum visitatie: 15 februari 2010 Datum adviesrapport: 16 april Beoordelingskader In zijn onderzoek naar de basiskwaliteit van de hbo opleiding Master Kunsteducatie heeft Hobéon Certificering het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (14 februari 2003) als beoordelingskader gehanteerd Samenstelling auditteam Voorzitter Deskundigen Student Secretaris drs. G.J. Stoltenborg drs. P.G. Brandon drs. J. Boudens drs. G. van der Wijk A. Kuijper drs. R.F.H.M. Stapert Zie voor de CV s van de leden van het auditteam: Bijlage II. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

8 1.5. Samenvattende beoordeling Algemeen beeld De kracht van de opleiding Master Kunsteducatie van ArtEZ ligt in de consequent doorgevoerde multidisciplinaire aanpak. Een aanpak die leidend is voor en zichtbaar is in (i) de samenstelling van het docententeam en van de studentcohorten, (ii) de doelstelling, inhoud en werkvormen van het programma en (iii) de onderzoeks- en afstudeerthema s. Op deze wijze maar ook dankzij de hoge kwaliteit van het docentencorps en de sterke banden met de beroepspraktijk, slaagt de opleiding erin professionals op te leiden die in staat zijn richting te geven aan de verdere ontwikkeling van de Kunsteducatie in Nederland Onderwerp Doelstellingen opleiding : voldoende Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. De ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie heeft haar doelstellingen vertaald in eindkwalificaties die volledig corresponderen met de landelijk overeengekomen en door het werkveld gevalideerde eisen waaraan een professional op masterniveau moet voldoen. Zowel in termen van vakmanschap en vakkennis als in termen van onderzoek en zelfstandigheid. Sterk punt acht het auditteam, dat de onderhavige opleiding onder haar doelstellingen een multidisciplinair fundament heeft gelegd. Nota bene: Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp als goed. Conform de beslisregels van Hobéon Certificering 1 komt het onderwerp Doelstellingen opleiding dan ook in aanmerking voor de extra aantekening goed Onderwerp Programma : voldoende Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. De ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie biedt een samenhangend multidisciplinair programma aan (60 ec s) waarbinnen gestructureerde interactie met het werkveld en onderzoek een prominente plaats innemen. In de inhoud & leerdoelen en in de toetsing & beoordeling worden reikwijdte en complexiteit van de doelstellingen zichtbaar. Iets wat, naar het oordeel van het auditteam, ook met betrekking tot de internationale oriëntatie het geval zou moeten zijn Onderwerp Inzet van personeel : voldoende Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. De ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie zet voldoende personeel in. Op het niveau van de opleiding, maar ook op het niveau van de individuele docent opereert de opleiding actief binnen een professioneel netwerk waarvan zij aantoonbaar gebruik maakt, in strategisch opzicht, maar ook en uitdrukkelijk ten behoeve van onderwijsontwikkeling en -uitvoering. Nota bene: Het auditteam beoordeelt twee facetten van dit onderwerp als goed en één als voldoende. Conform de beslisregels van Hobéon Certificering komt het onderwerp Inzet van personeel dan ook in aanmerking voor de extra aantekening goed. 1 Zie Bijlage III, 3. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

9 Onderwerp Voorzieningen : voldoende Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. Huisvesting (werkplekken voor docenten, studie- en practicumruimtes, collegeruimtes e.d.) en materiële voorzieningen (mediatheek en ICT) zijn zondermeer goed en voldoen aan de behoeften van docenten en studenten: de mediatheek heeft een breed en diep assortiment en de ICT -voorzieningen instrumenteren de interne en externe communicatie op professionele wijze. Het systeem van studiebegeleiding is in haar benadering en aanpak passend voor een masteropleiding, waar immers van studenten eigen initiatief mag worden verwacht en, in het geval van de onderhavige ArtEZ masteropleiding, ook daadwerkelijk wordt verwacht. Niettemin kent de opleiding een formele vorm van begeleiding die haar snel zicht geeft op eventuele voortgangsbelemmerende factoren aan de hand waarvan zij vervolgens, samen met de betrokken student, remediërende acties onderneemt. Overigens geschiedt dat laatste ook en vaak op informele wijze. Het is immers een kleinschalige opleiding waarbinnen docenten en studenten elkaar frequent ontmoeten. Nota bene: Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp als goed. Conform de beslisregels van Hobéon Certificering komt het onderwerp Voorzieningen dan ook in aanmerking voor de extra aantekening goed Onderwerp Interne kwaliteitszorg : voldoende Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. De ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie heeft haar interne kwaliteitszorg voldoende geregeld en betrekt daar op systematische wijze alle (interne en externe) belanghebbenden bij. Een belangrijke stap in het kwaliteitszorgsysteem is de vertaling van evaluatie-uitkomsten naar vervolg- en/of verbeteracties. Die stap wordt zichtbaar in zowel de Management Review 2009, als in de Verbeteragenda Onderwerp Resultaten : voldoende Het auditteam beoordeelt alle facetten van dit onderwerp positief. Het oordeel over dit onderwerp is dan ook voldoende. Gerealiseerd niveau Bij de vaststelling of de ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie voldoet aan de vereiste basiskwaliteit, gaat het bij dit onderwerp om de relatie tussen doelstellingen en gerealiseerd niveau. Welnu, de afstudeerwerkstukken weerspiegelen, naar het oordeel van het auditteam, in meer dan voldoende mate de reikwijdte, het niveau en de beroepsgeoriënteerdheid van die doelstellingen. Dat de opleiding daarin is geslaagd, komt mede door het feit dat zij haar doelstellingen, naar het oordeel van het auditteam, voortreffelijk in het programma heeft geoperationaliseerd. Onderwijsrendement De ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie is nog jong (2006) en dus hebben uitspaken over het gerealiseerde onderwijsrendement slecht een beperkte waarde als kwaliteitsoordeel. Dit in achtnemend, beschouwt het auditteam het tot op heden gerealiseerde onderwijsrendement als zeer wel aanvaardbaar. Nota bene: Het auditteam beoordeelt één facet van dit onderwerp als goed en één als voldoende. Conform de beslisregels van Hobéon Certificering komt het onderwerp Resultaten dan ook in aanmerking voor de extra aantekening goed. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

10 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

11 2. INLEIDING 2.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie heeft opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbo opleiding Master Kunsteducatie (deeltijd), verzorgd door ArtEZ hogeschool voor de Kunsten De audit Het programma Het programma van de audit (15 februari 2010) is opgenomen in Bijlage I. Het auditteam Samenstelling en expertise van het auditteam laten zich als volgt weergeven: Panelleden Expertise - audit Expertise - onderwijs Expertise - werkveld Expertise - vakinhoud Expertise - studentzaken - kwaliteitzorg voorzitter drs. G.J. Stoltenborg x x x vak-& werkvelddeskundige drs. P.G. Brandon x x x x werkvelddeskundige drs. J. Boudens x x x vak- & werkvelddeskundige drs. G. van der Wijk x x x studentlid A. Kuijper x x x x Secretaris drs. R. F. Stapert x x Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de hbo opleiding Master Kunsteducatie noodzakelijke bestuurlijke, vakinhoudelijke en vakdidactische expertise aanwezig zijn. Het gaat daarbij om expertise met betrekking tot onderwijsvisie, de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). Stoltenborg werkt de afgelopen jaren vooral op onderwerpen als marktonderzoek (deels samen met TNS NIPO), ontwikkeling van nieuwe opleidingen, competentiegericht leren, kwaliteitszorg en (als voorzitter van vele panels) accreditatie. Van der Wijk heeft jarenlange ervaring in het voortgezet onderwijs en in het hbo, o.a. als docent, afstudeerbegeleider en lid van de examencommissie. Hij is voorts sinds 1990 werkzaam bij Teleac (Schooltelevisie) als projectleider / eindredacteur van o.a. kunsteducatieve programma s en cross-mediale projecten op het gebied van cultuur, maatschappij en geschiedenis. Boudens heeft jarenlange ervaring in het voorgezet onderwijs als conrector ( ) en als directeur ( ) van het Meander College (athenaeum, havo, onderbouw vmbo). Het Meander College is één van de zogeheten Cultuurscholen in het voortgezet onderwijs. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

12 Brandon is sinds 2005 directeur van het expertisecentrum cultuureducatie MOCCA, (Match Onderwijs Cultuur Amsterdam) en uit dien hoofde verantwoordelijk voor het ontwikkelen en inzetten van instrumenten en activiteiten om in Amsterdam cultuureducatie in alle disciplines zo breed mogelijk in te zetten. Kuijper is student (2 e jaar) Master Kunsteducatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Stapert is (als secretaris, onderwijsdeskundige) direct betrokken bij de accreditatieonderzoeken die door Hobéon Certificering worden uitgevoerd alsmede bij de kwaliteitsbeoordeling van EVC -aanbieders. Het onderzoek De basis De Management Review (ArtEZ, december 2009) van de hbo opleiding Master Kunsteducatie vormde de basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering. Visitatie Tijdens de visitatie (15 februari 2010) heeft het auditteam gesproken met de directie over (o.a.) visie en strategisch beleid van de opleiding. Daarna heeft het auditteam gesprekken gevoerd met de coördinator, de lector, docenten, studenten en alumni. Deze gesprekken hadden een tweeledig doel: verificatie op het niveau van implementatie en beoordeling van opleidingsspecifieke elementen. Rapportage In het onderhavige rapport geeft het auditteam per facet zijn oordeel weer op basis van zijn observaties en overwegingen. De beschrijving van elk facet eindigt met een conclusie. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

13 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 3.1. Positie binnen ArtEZ De opleiding Master Kunsteducatie is onderdeel van het ArtEZ Expertisecentrum Kunsteducatie. Binnen de hogeschool functioneert dit Expertisecentrum als denktank ten behoeve van de docentenopleidingen van ArtEZ. Het Expertisecentrum stimuleert het professionaliseren van het kunstdocentschap, het uitwisselen van ervaringen en het ontwikkelen van gezamenlijk beleid. Extern is het Expertisecentrum een intermediair tussen de kunsteducatieve instellingen, scholen, centra voor de kunsten, professionele gezelschappen en kunstaanbieders enerzijds en ArtEZ anderzijds. Door het ontwikkelen van innovatieve projecten, het beantwoorden van vragen uit het veld, het opzetten van advisering, trainingen en netwerkbijeenkomsten wil het Expertisecentrum voor het brede kunsteducatieve werkveld een betekenisvolle ontmoetingsplaats zijn. Het Expertisecentrum ontsluit bestaande kennis en ervaring en geeft een belangrijke impuls aan het verspreiden van nieuwe kennis. Centraal staat de multi- en interdisciplinaire benadering van kunsteducatie. Het Expertisecentrum bestaat uit: opleiding Master Kunsteducatie lectoraat Kunsteducatie interfaculteit Kunsteducatie externe projecten Lectoraat Kunsteducatie Een belangrijke factor binnen het Expertisecentrum is het lectoraat Kunsteducatie. Het lectoraat voert onderzoek uit en bevordert de kennisontwikkeling ten behoeve van de eigen opleidingen en ten behoeve van het werkveld buiten ArtEZ. Een kenniskring van docenten, onderzoekers en professionals uit het werkveld initieert onderzoek naar relevante vraagstukken in de kunsteducatie De hbo opleiding Master Kunsteducatie De tweejarige deeltijdopleiding Master Kunsteducatie is een voortgezette lerarenopleiding op het gebied van kunst en cultuur. De opleiding sluit aan op de vierjarige hbo bacheloropleiding Docent Kunstvak (beeldende kunst & vormgeving, dans, drama of schoolmuziek). De algemene doelstelling van de opleiding is het overdragen van kennis en inzichten, vaardigheden en attitudes om verdieping en vernieuwing in de theorie en de praktijk van de kunsteducatie te stimuleren en te ontwikkelen. De opleiding biedt gekwalificeerde bachelors met verschillende disciplinaire achtergrond de mogelijkheid hun professionele competenties te verbreden en te verdiepen via een studieprogramma waarbinnen samenwerkend leren, praktijk, theorie en onderzoek zijn geïntegreerd. Elke jaargroep bestaat uit een multidisciplinair samengestelde groep studenten met dans, drama, muziek of beeldende kunst achtergrond, die samen één groep vormen en gezamenlijk één programma volgen. Een belangrijk onderdeel van de opleiding is het interdisciplinaire karakter dat door de multidisciplinaire groepssamenstelling en de inhoud van het programma zichtbaar wordt. Een ander karakteristiek van de opleiding is het individuele studieplan waarmee de student zelf een deel van het eigen studietraject uitstippelt. Daarnaast stellen de studenten ook een collectief studieplan vast, leidend tot een gezamenlijke afstudeerpresentatie. Tot slot kenmerkt de opleiding zich door de zogeheten masterkring. Daar geven studenten samen vorm aan het collectieve, interdisciplinaire deel van het studietraject, culminerend in het eindproduct van de studie: de interdisciplinaire afstudeerpresentatie. Hier worden voor het werkveld relevante eindproducten (projectontwerpen, innovatieve methodes, onderzoeksverslagen) getoond. Door de publieksfunctie van de eindpresentatie is de eis van maatschappelijke relevantie en actualiteit gewaarborgd en concreet toetsbaar. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

14 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

15 4. TOETS NIEUWE OPLEIDING 2004 De onderhavige hbo opleiding Master Kunsteducatie heeft in 2004 een Toets Nieuwe Opleiding aangevraagd. Het besluit van het NVAO in mei 2005 was positief: het didactisch concept ( samenwerkend leren ), de multidisciplinaire benadering en de masterkring als leeromgeving werden expliciet als positieve kenmerken genoemd. Met daarbij wel het advies, dat de opleiding het groepsproces binnen de masterkring nauwgezet moet volgen teneinde eventueel optredende negatieve groepsprocessen (sociale dwang) te voorkomen. In dit verband merkt het auditteam thans op, dat hem van zulke storende factoren niets is gebleken: de opleiding heeft het advies van het toenmalige panel ter harte genomen. Hoewel de opleiding is aangevraagd als een voltijd en deeltijdopleiding, is van begin af aan (najaar 2006) volledig gekozen voor een deeltijdopleiding. Die keuze was indertijd pragmatisch: de bekostiging van de opleiding was nog niet rond en het leek wijsheid om als doelgroep in deeltijd werkende studenten aan te trekken. In de praktijk bleek dit goed te bevallen: het geboden programma sluit prima aan bij de werkpraktijk van de studenten. Daarnaast is enkele jaren werkervaring in de kunsteducatie een belangrijk voordeel voor studenten. De opleiding heeft zich inhoudelijk ontwikkeld tot een post experience master, in plaats van de aanvankelijk beoogde doorstroom master. Binnen ArtEZ zal de komende jaren de afweging gemaakt worden, of er aanleiding is de voltijd variant van deze masteropleiding alsnog te starten. Wat dit laatste betreft, het is vanzelfsprekend geheel aan ArtEZ te besluiten een voltijd variant te starten, maar nu ArtEZ zich nog in de fase van overwegen bevindt, wil het auditteam hier een factor noemen die ArtEZ in haar overwegingen zou moeten betrekken: de kracht van de huidige deeltijd masteropleiding ligt niet alleen in de sterke theoretische basis, maar ook in de (continue) interactie met het werkveld via haar studenten. Deze vorm van interactie zal in een voltijdse variant veel lastiger te realiseren zijn. Of, als de instroom bestaat uit jonge afgestudeerde bachelors zonder praktijkervaring, in het geheel niet. Daarmee zou de opleiding, naar het oordeel van het auditteam, een krachtig kwaliteitskenmerk verliezen. En dat is jammer. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

16 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

17 5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO - ACCREDITATIEKADER 1. Doelstellingen opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Oordeel: goed Het oordeel is gebaseerd op onderstaande observaties en overwegingen. I De eindkwalificaties: het beroep De masterstudenten worden opgeleid tot breed inzetbare experts in de kunsteducatie. In zijn werkterrein is de master kunsteducatie een autoriteit op vakinhoudelijk, pedagogisch en didactisch gebied. Hij kan ten behoeve van scholen en instellingen thema s als samenwerkend leren, invoering van leergebieden of reflectie aanpakken. Hij kan diverse rollen vervullen: docent, teamleider, tutor, educatief ontwikkelaar, manager, beleidsontwikkelaar, projectleider, onderzoeker of zelfstandig ondernemer. Voorts is hij in staat verantwoord en innovatief educatief materiaal te (doen) ontwikkelen. II De eindkwalificaties: kenmerkende master elementen Kenmerkende master elementen zijn: (i) werken in multidisciplinaire setting, (ii) gerichtheid op praktijk relevant onderzoek, (iii) internationale oriëntatie en (iv) gerichtheid op zelfstandige en/of leidinggevende functies. Het in opdracht van het netwerk Kunst Vak Docent Opleidingen (KVDO, 2004)) opgestelde en landelijk overeengekomen Beroeps- & opleidingsprofiel voor de masteropleidingen Kunsteducatie geeft aan deze vier elementen een nadere uitwerking, die naar het oordeel van het auditteam, recht doet aan het master karakter van de betreffende opleidingen, met uitzondering van het element internationale oriëntatie dat maar op twee plaatsen en dan ook nog slechts zijdelings wordt aangeroerd: De hbo master kunsteducatie houdt zich kritisch en betrokken op de hoogte van recente nationale en internationale ontwikkelingen en onderzoek binnen het artistieke, (kunst)pedagogische en didactische vakgebied en kan deze integreren in de beroepspraktijk. En: De hbo opleiding Master Kunsteducatie maakt de eigen visie, kennis, inzichten en vaardigheden beschikbaar voor het Nederlandse onderwijs en voor de internationale kunsteducatieve gemeenschap door middel van publicaties en optredens op internationale conferenties. III De eindkwalificaties: competentieprofiel ArtEZ Master Kunsteducatie De eindkwalificaties van de ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie zijn aantoonbaar gebaseerd op het landelijk overeengekomen en door het werkveld gevalideerd profiel van de master kunsteducatie. Het gaat hier dan om de KVDO competenties (2004). Deze zijn geformuleerd in termen van creërend, onderzoekend, (kunst)pedagogisch & didactisch vermogen, operationaliserend vermogen, vermogen tot kritische reflectie en tot samenwerken, innovatief en communicatief vermogen en omgevingsgerichtheid. Deze negen competenties zijn geclusterd in 4 domeinen: (1) artistiek, (2) onderzoek, (3) kunstpedagogiek en (4) management en organisatie. Maar ArtEZ heeft daar in haar opleidingsdoelen een eigen invulling en uitwerking aan gegeven. En wel als volgt: Multidisciplinariteit Op basis van gesprekken met het werkveld heeft de ArtEZ projectgroep Toets Nieuwe Opleiding hbo Master Kunsteducatie een eigen opleidingsconcept ontwikkeld, met het landelijk opleidingsprofiel als vertrekpunt. Centrale notie in dit ArtEZ profiel is multidisciplinariteit. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

18 Welnu, met deze notie beoogt ArtEZ veel meer dan de voor masteropleidingen kenmerkende competentie werken in multidisciplinaire setting. ArtEZ heeft namelijk aan de vier KVDO domeinen een 5 e domein ( masterkring ) toegevoegd vanuit haar visie, dat afgestudeerden in staat moeten zijn tot een multi- of interdisciplinaire benadering van kunsteducatie. Anders gezegd, dat zij in staat moeten zijn tot een vakoverstijgende benadering van kunst en zich dus meer kunnen richten op onderlinge verbanden en overeenkomsten tussen kunstdisciplines, dan op disciplinespecifieke aspecten van elk kunstvak afzonderlijk. Daarmee zij aangegeven, dat ArtEZ inderdaad met multidisciplinariteit meer beoogt dan samenwerken in multidisciplinaire settings. Aldus geeft ArtEZ aan de landelijk overeengekomen kwalificaties een extra en, naar het oordeel van het auditteam, zeer vruchtbare en waardevolle dimensie die een krachtige impuls zal geven aan de verdere ontwikkeling binnen de kunsteducatie. Het feit, dat ArtEZ alle kunstdisciplines in huis heeft, betekent dat de natuurlijke ambiance waarbinnen de opleiding opereert, reeds multidisciplinair is. Dat is een belangrijk gegeven. Nog belangrijker evenwel is, dat deze multidisciplinaire benadering in nauw overleg met de Werkveldcommissie en met de docenten (die allen uit het werkveld afkomstig zijn en daar nog werkzaam zijn) tot stand is gekomen en aldus in het beroepenveld haar legitimering heeft gevonden. Onderzoek Onderzoek is een afzonderlijk domein binnen het ArtEZ profiel van de opleiding Master Kunsteducatie. Dit domein ( Kunstonderzoek ) heeft als kerncompetenties het kunnen initiëren van relevant onderzoek op het gebied van kunsteducatie en het kunnen uitvoeren van praktijkgericht onderzoek. Nader gespecificeerd in: theoretisch en historisch kader, onderzoeksmethodologie &-ontwerp en onderzoeksuitvoering. Sterker nog, uit de formulering van dit domein, blijkt dat het doen van onderzoek door de opleiding Master Kunsteducatie wordt gezien als één van de kerntaken binnen de beroepsuitoefening van haar afgestudeerden. Ook hier is het auditteam van oordeel, dat ArtEZ dit master kenmerk goed in de doelstelling van haar opleiding Master Kunsteducatie heeft verankerd. Internationalisering Of de Nederlandse opleidingen Master Kunsteducatie zich internationaal of nationaal wil profileren, is afhankelijk van hun ambitie. Hoe dit ook zij, van alle masteropleidingen, dus ook van de opleidingen Master Kunsteducatie, mag worden verwacht dat hun afgestudeerden in staat zijn een substantiële bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling van het beroep of, breder, het beroepsdomein. Internationale oriëntatie ( het gericht over de grenzen kijken ) en het actief gebruik maken van internationale bronnen zijn daarbij onontbeerlijk. Die dimensie vindt het auditteam, zoals gezegd, slechts zijdelings terug zowel in de landelijke doelstellingen als ook in die van de ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie. In die zin lijkt zowel het landelijk opleidingsprofiel als het ArtEZ opleidingsprofiel te zeer geïnspireerd door louter nationale ontwikkelingen, waarbij dan bovendien opvalt, dat de pluriformiteit van de Nederlandse samenleving in de doelstellingen niet expliciet als referentiepunt wordt genoemd. Overigens besteedt de ArtEZ opleiding Master Kunsteducatie in haar programma (mede dankzij het lectoraat) wel degelijk aandacht aan internationale ontwikkelingen en internationale samenwerking. Om de continuïteit van die internationale oriëntatie in het programma te waarborgen, is het evenwel van belang deze internationale dimensie in de opleidingsdoelstelling een prominentere plaats te geven dan thans het geval is. Gerichtheid op zelfstandige en/of leidinggevende functies Binnen het profiel van de opleiding Master Kunsteducatie onderscheidt ArtEZ een afzonderlijk domein Kunst & Management. Nader gespecificeerd in beleid, ontwikkelen & ondernemen en leidinggeven. Uit de formulering van dit domein blijkt, dat het sturing geven aan kunsteducatieve organisaties (en activiteiten) door de opleiding Master Kunsteducatie wordt gezien als één van de kerntaken binnen de beroepsuitoefening van haar afgestudeerden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

19 Ten slotte De opleiding heeft in haar doelstelling alle domeinspecifieke eisen zichtbaar gemaakt en per domein op voortreffelijke wijze uitgewerkt in drie niveaus ( verkenning, fundament, verdieping ). Daarbij heeft de opleiding de 9 landelijke competenties telkens in operationele termen vertaald. Aldus beantwoorden haar doelstellingen niet alleen aan de beroepseisen, maar ook aan een andere belangrijke voorwaarde waaraan doelstellingen moeten voldoen: richting geven aan structuur & inhoud van het programma en aan het toetsen& beoordelen. IV Conclusie De doelstellingen van de opleiding Master Kunsteducatie zijn geënt op de landelijk overeengekomen eindkwalificaties die aantoonbaar met collega opleidingen zijn afgesproken en door het beroepenveld zijn gevalideerd. In dat opzicht zou het auditteam kunnen volstaan met een kwalificatie voldoende. Echter, de onderhavige opleiding heeft -en naar het oordeel van het auditteam is dit een substantiële verbetering van de landelijke koers- aan deze eindkwalificaties een belangrijke dimensie toegevoegd: multidisciplinariteit als leidend principe. Anders gezegd, de doelstellingen zijn in al hun onderdelen geplaatst in een, voor de sector Kunsteducatie belangrijk, multidisciplinair perspectief. Dat is voor het auditteam reden het onderwerp Doelstellingen opleiding als goed te beoordelen. Bovendien constateert het auditteam, dat de doelstellingen, dankzij de operationele formuleringen, in hoge mate functioneel zijn t.o.v. het curriculum, inclusief het beoordelen & toetsen. Facet 1.2. Niveau: master De eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande observaties en overwegingen. I Niveau master De eindkwalificaties waarop de opleiding zicht richt, corresponderen volledig (zie onder facet 1.1.) met de aldaar genoemde landelijke kaders. Welnu, analyse van het Beroeps- & Opleidingsprofiel- KVDO en van de ArtEZ Competentiekaders Kunsteducatie, laat zien, dat de daarmee corresponderende eindkwalificaties van de opleiding qua bereik en complexiteit volledig in overeenstemming zijn met het bereik en de complexiteit waarnaar de Dublin Descriptoren verwijzen. Kenmerkende master elementen (zoals Multidisciplinariteit, Onderzoek, Gerichtheid op zelfstandige en/of leidinggevende functies) zijn expliciet in de doelstellingen van de onderhavige opleiding opgenomen. Bovendien heeft de opleiding bij elk van de Dublin Descriptoren exact de specifieke master dimensies beschreven, waarbij zij telkens het onderscheid met het bachelor niveau expliciteert. Bijvoorbeeld: Het verwerven van kennis en inzicht in onderzoeksverband. Het toepassen van kennis en inzicht in nieuwe en complexe situaties. Oordeelsvorming op basis van (bijv.) induceren/deduceren en hypothesetoetsing. Communicatie m.b.t. complexe informatie en achtergronden. Leervaardigheden in relatie tot autonome, zelfgestuurde scholing. II Conclusie De eindkwalificaties van de opleiding bevatten alle master elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben, en wel met een bereik en diepgang waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen. De opleiding heeft voorts de master dimensies zorgvuldig uitgewerkt naar deelcompetenties. Een kwalificatie goed is derhalve op zijn plaats. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

20 Facet 1.3. Oriëntatie hbo (master) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? De hbo -master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op de volgende overwegingen. I Oriëntatie hbo Oriëntatie hbo kent twee dimensies. Hoger onderwijs enerzijds, beroepsonderwijs anderzijds. Masteronderwijs De eindkwalificaties en de daarmee samenhangende beroepscompetenties van de opleiding beschrijven een hoog en complex niveau van beroepsuitoefening (zie onder facet 1.1.) en sluiten aantoonbaar aan (zie onder facet 1.2.) bij de beschrijving van het masterniveau in de Dublin Descriptoren. Ergo: de opleiding kan gerekend worden tot het hbo master onderwijs. De opleiding heeft de master dimensies rechtstreeks in verband gebracht met het programma en met de daarin te hanteren werkvormen. In de programmabeschrijving wordt dit verband expliciet en inzichtelijk gemaakt. Op deze wijze heeft de opleiding de dimensie 'master onderwijs aantoonbaar in haar programma verankerd. Beroepsonderwijs De competenties van de opleiding zijn geformuleerd in termen van beroepscompetenties die aantoonbaar (zie 1.1) in samenspraak met het beroepenveld zijn opgesteld. Daarmee is op het niveau van opleidingsdoelstellingen de oriëntatie op het werkveld geborgd. Anders gezegd: de opleiding is een beroepsopleiding. II Conclusie Het auditteam beoordeelt dit facet als goed, omdat het beide dimensies van dit facet (niveau hoger onderwijs en beroepsoriëntatie) reeds onder de betreffende facetten 1.2 en 1.1 als goed kwalificeerde. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

21 2. Programma Facet 2.1. Eisen hbo Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande observaties en overwegingen. I Basisstructuur De opleiding Master Kunsteducatie wordt aangeboden als deeltijdopleiding (een dag per week les plus zelfstudie) en heeft een tweejarig programma. Het studieprogramma kent drie leerroutes: het basisprogramma, het individuele studieplan (ISP) en het collectieve studieplan (CSP). De opleiding ontwikkelt zich van aanbodgericht naar vraaggestuurd. In het eerste jaar volgen studenten een basisprogramma, bestaande uit vier domeinen: de ontwikkeling van artistieke, kunstpedagogische, leidinggevende en onderzoeksmatige competenties vormen hier het uitgangspunt. Het CSP krijgt vorm in het vijfde domein: de masterkring. De masterkring is een deels zelfsturende werkgroep en vormt het hart van de opleiding. In de masterkring staat het samenwerkend leren centraal. In het tweede jaar wordt de studie individueler en bepaalt de vraag van de student (ISP) de leerroute. De opleiding is in tijd opgebouwd in vier fasen, elk gekoppeld aan de periode van één semester Elk semester heeft een eigen doelstelling, waarmee een fase is het studieproces wordt aangeduid: (1) verkenningen, (2) fundamenten, (3) verdieping en (4) afstuderen. II Kennisontwikkeling Nadere analyse van het programma laat zien, dat kennisontwikkeling van studenten plaatsvindt via bestuderen en bespreken van vakliteratuur en van aan de beroepspraktijk gerelateerd studiemateriaal (beleidsnotities en onderzoeksverslagen), via interactie met de beroepspraktijk (werkopdracht cultuurdebat en proefprojecten in het werkveld) en via toegepast onderzoek. De literatuurlijst stellen de masterdocenten jaarlijks in onderlinge samenspraak vast, lettend op de actualiteit en het niveau. Buitenlandse vakliteratuur wordt met name gebruikt daar waar het gaat om de oriëntatie op onderzoek en om interdisciplinaire kunsteducatie. Artikelen en cases worden jaarlijks geactualiseerd, bijvoorbeeld tijdens het jaarlijkse werkcollege in de mediatheek van Cultuurnetwerk in Utrecht, waar studenten op zoek gaan naar actuele onderzoeksverslagen, en het bestuderen van recente beleidsnotities in de colleges kunstmanagement. Ook de eigen ArtEZ mediatheek wordt zoveel mogelijk voorzien van relevante titels op gebied van (inter)nationale kunsteducatie. De afgelopen jaren is extra budget uitgetrokken voor aankoop van relevante literatuur en onderwijsmiddelen specifiek voor het expertisecentrum en de masteropleiding. III Interactie met de beroepspraktijk Interactie opleiding - beroepspraktijk De masteropleiding treedt het werkveld actief tegemoet in de vorm van presentaties, het bijwonen van studiedagen, structureel overleg met het werkveld (Werkveldcommissie) en adviseringstrajecten met name op het gebied van multidisciplinair werken. Vragen uit het werkveld worden rechtstreeks of via Expertisecentrum Kunsteducatie doorgespeeld naar masterstudenten of alumni, wier expertise specifiek aansluit bij de vraag uit het werkveld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

22 Ook vindt georganiseerd overleg met en consultatie van het werkveld plaats in het overleg Groen Gras (Kunst en Educatie Edu Art te Arnhem), waar verschillende spelers in de kunsteducatie uit regio Arnhem elkaar ontmoeten om af te stemmen en uit te wisselen rond gezamenlijke thema s. Interactie programma beroepspraktijk Studenten zijn verplicht een externe begeleider te kiezen, als sparring partner tijdens het specialisatietraject. Aldus wordt de relatie met het werkveld ook op programmaniveau gewaarborgd. De student kiest deze persoon uit een voor het afstudeeronderwerp relevant segment van het werkveld. Daarnaast is de collectieve afstudeeropdracht ( organiseer een voor het werkveld relevante collectieve eindpresentatie op grond van de individuele afstudeeronderwerpen ) een jaarlijkse toetssteen waaraan de relevantie van het programma wordt gemeten. Concrete input vanuit het werkveld vindt ook plaats via diverse georganiseerde ontmoetingen met vakmensen uit het werkveld, via aan de praktijk ontleende cases, projecten en (onderzoeks)opdrachten, via de docenten die in de praktijk werkzaam zijn en via het (zeer) frequent inschakelen van gastdocenten. Last but not least: studenten zijn zelf werkzaam in de beroepspraktijk en brengen hun eigen professionele casus, dilemma s, wensen en bevindingen in de opleiding. IV Interactie opleiding - lectoraat Het netwerk van de lector is toegankelijk voor de opleiding via de colleges van het domein onderzoek, die door de lector zelf worden gegeven. Uit de samenstelling van de kenniskring blijkt, dat de opleiding (drie docenten) en de beroepspraktijk een actieve rol spelen in het onderzoeksprogramma. V Actualiteit van het programma De actualiteit van het programma wordt via boven geschetste interacties geborgd. Daarnaast verbindt de masteropleiding zich jaarlijks aan een relevante kunstinstelling waarmee zij tijdens een tweetal werkweekenden de practise-based manier van werken vorm krijgt in het maken van een publieksgerichte productie. Samenwerking met het instituut voor Beeld en Geluid, Locatietheatergroep Vis à Vis en Stadsfestival Zwart zijn hier voorbeelden van. VI Conclusie Zowel op het niveau van de opleiding als op het niveau van het programma is sprake van gestructureerde en frequente interactie met het werkveld. Iets wat, zo blijkt uit de programmabeschrijving, zichtbaar wordt in de opbouw van de opleiding, in de werkvormen en in de inhoud. In feite, zo constateert het auditteam, is de opleiding in zekere zin zelf onderdeel van het werkveld, dankzij de inbreng van haar (gast)docenten en van de studenten die immers ook hun eigen praktijk binnenbrengen. Het auditteam is daar zeer over te spreken. Uit de studentevaluaties komt een zelfde positief beeld naar voren. Iets wat tijdens de visitatie in de gesprekken met studenten (en alumni) werd bevestigd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

23 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande observaties en overwegingen. I Inleiding De relatie tussen de doelstellingen (de eindkwalificaties) en het programma is vastgelegd in het studieprogramma in de vorm van een competentiematrix. Per semester en domein wordt de inhoud van de colleges en de werkopdrachten gekoppeld aan competenties uit de competentiematrix van het betreffende domein. In het programma wordt bij elke werkopdracht een relatie naar de competenties gelegd, gekoppeld aan de semesteropbouw. Het programma is, naar het oordeel van het auditteam, een passende concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen: elke docent, zo blijkt uit het opleidingsprogramma, relateert elk studieonderdeel aan een combinatie van de competenties, Dublin Descriptoren en relevante vakinhoud. Dit is, naar het oordeel van het auditteam, helder in de Studiegids vastgelegd. De inhoud en de actieve werkvormen zijn gericht op het verwerven van de eindkwalificaties door deze zo realistisch mogelijk vorm te geven. II Eindkwalificaties en leerdoelen De samenhang tussen de subleerdoelen en programmaopbouw (semesters, domeinen, subdomeinen, karakteristieken van semesters, specialisatie en afstudeertraject) is inzichtelijk gemaakt in genoemd competentie overzicht. Uit deze overzichten blijkt, dat het totaal aan (sub)leerdoelen het totaal aan eindkwalificaties bestrijkt. In verschillende deelproducten neemt de student in toenemende mate de regie over in het aanbrengen van onderlinge samenhang. Het eerste studiejaar van de opleiding is aanbodgericht, terwijl het tweede jaar grotendeels vraaggestuurd is. De student krijgt een werkbare structuur aangereikt om ook in de eigen leertrajecten de samenhang tussen leerdoelen, competenties en eindkwalificaties te waarborgen. Door middel van de genoemde schematische overzichten, de inzichtelijke koppeling van competenties aan inhouden en formats voor studenten, heeft de opleiding de leerdoelen zo geoperationaliseerd dat zij ook meet- en toetsbaar zijn. Dit acht het auditteam een sterk punt en, in vergelijking met het programma waarmee de opleiding in 2006 startte, een belangrijke verbetering. III Eindkwalificaties en programma Inhoud De competentiematrix van elk domein vormt het hart van het studieprogramma dat de docent per semester opstelt. Per kerndomein ontstaat zo een compleet beeld met aandachtsgebieden, subdomeinen en onderwerpen. Alle werkopdrachten die de studenten tijdens hun studie krijgen aangereikt zijn gekoppeld aan een selectie van deze competenties. Gaande de opleiding worden aldus alle competenties in algemene zin door de opdrachten en colleges afgedekt. Dit overzicht komt regelmatig ter sprake tijdens het masterteam overleg en wordt (mede op basis daarvan) jaarlijks geactualiseerd. Kortom, de opleiding heeft een werkend mechanisme voor periodieke aanpassing van de inhoud van het programma. Daarmee wil het auditteam ook zeggen, dat het opleidingsprogramma een grote dynamiek kent. Iets wat voor een masteropleiding toch een belangrijk kenmerk moet zijn. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

24 Opbouw In de opbouw van de semesters is vastgelegd dat het eerste jaar een fundament legt, op grond waarvan de student een specialisatiekeuze kan maken. In het eerste jaar worden alle competenties bereikt op initieel masterniveau. Inhoud en werkvormen van de opleiding zijn zodanig, dat het realiseren van de leerdoelen voor studenten in dit eerste studiejaar haalbaar is. Op een enkel onderdeel na, lukt het alle studenten het eerste jaar af te sluiten met het totaal aan te behalen studiepunten (30 ec s). Dit is tevens een voorwaarde om aan het specialisatietraject te kunnen beginnen. In het tweede jaar kiest de student een specialisatie leidend tot een verdieping van zijn kwalificaties op een deelgebied. In het domein onderzoek bijvoorbeeld, maken alle studenten zich voldoende kwalificaties eigen om een (inter)nationaal onderzoeksartikel op zijn kwaliteit te kunnen beoordelen. Ook is de student na het eerste jaar in staat om een globale opzet voor een klein onderzoek te maken. IV Conclusie Het auditteam waardeert het positief, dat de opleiding haar programma niet heeft dichtgetimmerd. De opleiding streeft er immers naar, dat de studenten zich (kunnen) ontwikkelen tot eigen persoonlijkheden en zij creëert daartoe een open en onderzoeksgerichte ambiance die een groot beroep doet op de eigen verantwoordelijkheid en discipline van de student. Dit impliceert, dat het ook aan de student is zijn/haar leerdoelen en keuzen te formuleren en vervolgens samen met de docenten een op die leerdoelen gericht programma (onderzoek, projecten e.d.) uit te stippelen. Het auditteam vindt dat een sterk punt, passend bij een masteropleiding waar studenten gericht en geconcentreerd zoeken naar hun eigen profiel als professional. Uit de beschrijving van het programma blijkt, dat de inhoud, de respectieve leerdoelen en de werkvormen van het programma telkens expliciet gekoppeld zijn aan de eindkwalificaties. Wat dat betreft is het huidige programma in belangrijke mate concreter en specifieker dan het programma waarmee de opleiding in 2006 startte. Uit de studentevaluaties komt een zelfde positief beeld naar voren. Iets wat tijdens de visitatie in de gesprekken met studenten (en alumni) werd bevestigd. Facet 2.3. Samenhang programma Het studieprogramma is inhoudelijk samenhangend. Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande observaties en overwegingen. I Verticale samenhang De samenhang per domein is vastgelegd in de opbouw (verkenning, fundamenten, verdieping) van de semesters. Hier komen opdrachten en leerdoelen terug in een opklimmende reeks van complexiteit en reikwijdte. Deze samenhang blijkt ook uit de door de student op te leveren beroepsproducten en beroepsopdrachten. Deze worden gedurende de opleiding complexer en meer omvattend. In het domein kunsteducatie bijvoorbeeld ontwikkelen de opdrachten zich van organiseer een cultuurdebat (semester 1 verkenning) via ontwerp een interdisciplinaire werkvorm gekoppeld aan een historisch gegeven (semester 2 fundamenten) naar ontwikkel een innovatief methodeconcept (semester 3 verdieping). In een specialisatie kan een kunsteducatief ontwerp tot projectplan niveau worden uitgewerkt (semester 4). In de specialisatie- en afstudeerfase is het -en naar het oordeel is dat in een masteropleiding terecht- aan de student om samenhang tussen inhoud, werkvormen competenties aan te brengen. Studenten schrijven hiertoe een individueel studieplan, waarin wordt toegewerkt naar een overkoepelende vraagstelling binnen een van de vier domeinen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

25 II Horizontale samenhang Een rode draad in de opleiding is de interdisciplinaire benadering van kunsteducatie. Alleen al de keuze voor een groepssamenstelling van studenten met verschillende vakmatige achtergronden is hiervan een uitwerking. De studenten leren met name in de masterkring de disciplinaire verschillen en overeenkomsten operationeel te maken door het hanteren van voor ieder begrijpelijk jargon, het zoeken naar gemene delers in de beroepspraktijk en het benoemen van parallelle processen in de kunsteducatie, ongeacht de disciplinaire achtergrond. De interdisciplinaire rode draad kent naast de op communicatie en samenwerking gerichte werkwijze in de masterkring ook een inhoudelijke component. In het domeinen artistieke verdieping, kunsteducatie en onderzoek ligt een accent op interdisciplinariteit als vakinhoud. In deze domeinen spelen vragenstellingen als hoe verloopt een interdisciplinair maakproces?. aan welke eisen moet een interdisciplinaire lesmethode voldoen en in hoeverre blijkt uit onderzoek dat interdisciplinaire samenwerking tot zinvolle kunsteducatie te leiden? een centrale rol. De cursus cultuurgeschiedenis legt op dit punt een fundament waaruit alle vier de domeinen putten. In het domein kunst en management wordt bijvoorbeeld het ontstaan van kunst- en cultuurbeleid in het cultuurhistorisch perspectief geplaatst, terwijl in de colleges kunsteducatie wordt gewerkt aan een innovatieve, interdisciplinaire methodiek, waarbij de inhoud een cultuurhistorisch onderwerp of gegeven is. III Bachelor - master Het programma van de masteropleiding kent ook een samenhang met het programma van de bacheloropleidingen Docent Kunstvak. Met name het driejarig gemeenschappelijk interfacultair programma van de bacheloropleidingen van ArtEZ richt zich op dezelfde beroepstaken als de masteropleiding, maar dan ingezet op bachelorniveau: het uitvoeren van lessen op grond van bestaand materiaal, terwijl het in de masteropleiding gaat om lesgeven op grond van zelf ontworpen en ontwikkeld materiaal. Voorts is binnen de docentenopleidingen van ArtEZ sinds studiejaar ook een keuzemodule ontwikkeld voor het vierde jaar van de bacheloropleiding, die specifieker aanstuurt op een inhoudelijke aansluiting en doorstroom naar de masteropleiding. Deze module, gericht op het didactisering van het cultuurhistorische vak Kunst Algemeen, kan gezien worden als een opmaat voor de masteropleiding. IV Borging samenhang De opleidingscoördinator bewaakt de samenhang. De opleiding is dermate klein dat er makkelijk en veel onderling overleg is, zowel met docenten als met studenten. De masterkring speelt ook een rol in het inzichtelijk maken en vooral in het bewustmaken van de samenhang bij de studenten, doordat hier gereflecteerd wordt op de persoonlijke competenties in relatie tot de opleidingcompetenties. V Conclusie De samenhang (horizontaal en verticaal) tussen de verschillende opleidingscomponenten binnen de domeinen en tussen de successieve semesters is zichtbaar in de programma-opbouw en -inhoud. Overigens wordt die samenhang voor een groot deel ook bepaald door het individuele studieplan van de student, de collectieve studieplannen en door telkens de aanbodgestuurde programmaonderdelen (deels) af te stemmen op de behoefte van de student. Aldus biedt de opleiding voldoende voorwaarden om de student in staat te stellen zèlf samenhang te zoeken en te bewerkstellingen het is per slot een masteropleiding. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april

26 Facet 2.4. Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren, zoveel mogelijk worden weggenomen. Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande observaties en overwegingen. I Compacte roostering De maandag is opleidingsdag : 8 à 10 contacturen. Omdat de studenten de masteropleiding combineren met een, vaak drukke, eigen werkkring in de kunsteducatie, wordt de keuze voor een compacte studie- / contactdag over het algemeen hoog gewaardeerd. Het vergt wel en en in het eerste stadium een ruime mate van zelfstudie en discipline, wil de student aan de verplichting voldoen 30 ec s te verwerven in het 1 e jaar om naar het 2 e jaar te mogen doorstromen. Maar men mag dat van masterstudenten verwachten. En dat doet de opleiding dan ook. Overigens blijkt uit de gegevens m.b.t. de informatie- en selectiebijeenkomsten, dat studenten reeds bij aanvang een reëel beeld wordt geschetst van de studielast. Compacte roostering impliceert ook, dat alles op de maandag moet gebeuren, zowel de colleges en de individuele gesprekken, als de collectieve interdisciplinaire samenwerking en de toetsing. Hierdoor ontstaat soms een piekbelasting, ook voor docenten. II Studiebelemmerende factoren In de jaarlijkse studentenquête en tijdens de wekelijkse (!) masterkring bijeenkomst vindt per programmaonderdeel evaluatie plaats van de vastgestelde studielast. Wanneer er op onderdelen overbelasting ontstaat, zoekt de opleidingsoördinator in overleg met de betreffende docent naar een oplossing. Tijdens de individuele coachingsgesprekken kunnen studiebelemmerende factoren worden besproken, op basis waarvan remediërende afspraken gemaakt worden met de student en/of de betrokken docent(en). Voor veel studenten speelt ook de combinatie van de studie met de werkkring een rol in de piekbelasting. De opleiding stelt zich flexibel op als het gaat om inleverdata; soms benut een student een vakantieperiode om achterstalligheden bij te werken. Het is evenwel een voorwaarde alle 30 ec s van het eerst jaar behaald te hebben, alvorens te starten met de specialisatiefase. III Conclusie De studielast is weliswaar hoog, maar voldoende over het totale programma gespreid. Er zijn -dat is een min of meer natuurlijk gegeven- piekperioden. Voorzover deze de studievoortgang zouden belemmeren, heeft de opleiding daar tijdig zicht op en neemt zij samen met de student passende (remediërende) maatregelen. Dit geldt overigens ook voor andere factoren (studie werk - gezin) die de studievoortgang zouden kunnen hinderen. Uit de studentevaluaties komt een zelfde beeld naar voren. Iets wat tijdens de visitatie in de gesprekken met studenten (en alumni) werd bevestigd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie Master Kunsteducatie ArtEZ, april