Adm i ABVV - ACOD. Alr. Federale Sector. Lrb. Brussel, 17 november 2010 STANDPUNT

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Adm i ABVV - ACOD. Alr. Federale Sector. Lrb. Brussel, 17 november 2010 STANDPUNT"

Transcriptie

1 Adm i ABVV - ACOD Alr Lrb Federale Sector Brussel, 17 november 2010 STANDPUNT Problematiek met betrekking tot de richtlijnen betreffende bijstand van een advocaat bij het eerste politionele verhoor van een verdachte gelet op de recente rechtspraak van het EHRM. Met deze nota wil de ACOD haar standpunt schriftelijk kenbaar maken met betrekking tot het recht van de verdachte op bijstand van een advocaat vanaf het eerste politionele verhoor. De ACOD doet dit met het oog op de hoorzitting van de Senaatscommissie voor de Justitie van 17 november De ACOD heeft kennis genomen van het gegeven dat de Senaatscommissie voor de Justitie hoorzittingen organiseerde op 13 en 20 november 2010 waarbij werden gehoord: Vertegenwoordigers van het Hof van Cassatie vertegenwoordigers van het College van procureurs-generaal vertegenwoordigers van de Vereniging van Onderzoeksrechters vertegenwoordigers van de Ordre des barreaux francophones et germanophone vertegenwoordigers van de Orde van Vlaamse balies vertegenwoordigers van de Raad van procureurs des Konings vertegenwoordigers van de federale politie vertegenwoordigers van de lokale politie vertegenwoordigers van de Hoge Raad voor de Justitie de heer Henry Bosly, professor strafprocesrecht aan de UCL de heer Dries Pattyn, liga voor de mensenrechten de heer Damien Vandermeersch, professor strafrecht aan de UCL en UFSL de heer Reginald de Beco, ligne des droits de l Homme De ACOD is dan ook verheugd dat vertegenwoordigers van haar organisatie worden gehoord, en dit na tussenkomst van de heer Stefaan De Clerck, Minister van Justitie, door de Senaatscommissie voor de Justitie. 1

2 Verder hebben we kennis genomen van diverse wetgevende initiatieven die zowel in de Senaat als in de Kamer werden genomen. We sommen deze op, er ons van bewust dat wij niet volledig zijn: Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis wat betreft de rechten van ondervraagden dd. 24 maart 2010 (stuk Kamer, nr /001) Wetsvoorstel tot wijziging van artikel 47bis van het Wetboek van strafvordering dd. 24 maart 2010 (stuk Senaat, nr /1) Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis ertoe strekkende de rechten van de ondervraagde of verdachte persoon te verruimen dd. 1 april 2010 (stuk Senaat, nr /1) Wetsvoorstel tot wijziging van artikel 47bis van het Wetboek van strafvordering dd. 2 september 2010 (stuk Senaat, nr. 5-58/1) Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis dd. 14 oktober 2010 (stuk Senaat, nr /1). Door de Minister van Justitie werd aan de Senaat eveneens een voorstel overgemaakt om advocaten voor aanvang van het eerste verhoor een consultatierecht van hun cliënt te geven. Gelet op dit alles hoeft het ons dan ook niet te verwonderen dat de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) met betrekking tot de tussenkomst van advocaten bij het eerste politionele verhoor van de verdachte voor de nodige commotie zorgt. Een eenduidige visie ontbreekt totaal. Politiemensen, die dagdagelijks worden geconfronteerd met dit gegeven, zijn dan ook gefrustreerd. I. INLEIDING Bij het bepalen van ons standpunt hebben wij ons laten leiden door een aantal bepalingen die politieambtenaren moeten respecteren bij het uitoefenen van hun ambt. Deze zijn: Zij nemen de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden in acht en verbinden zich ertoe die te doen naleven. 1 Bij het vervullen van hun opdrachten van bestuurlijke politie of gerechtelijke politie, waken de politiediensten over de naleving en dragen zij bij tot de bescherming van de individuele rechten en vrijheden, evenals tot de democratische ontwikkeling van de maatschappij. 2 De personeelsleden leven de procedureregels na die vervat zijn in het Wetboek van Strafvordering, in de andere wettelijke en reglementaire voorschriften en in de ministeriële omzendbrieven en richtlijnen van de parketten. Zodoende waarborgen zij de rechten van de rechtsonderhorigen, bieden zij de bevoegde magistraten de mogelijkheid hun ambt 1 Art. 123, tweede lid Wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus. 2 Art. 1, tweede lid Wet van 5 augustus 1992 op het politieambt. 2

3 doeltreffend uit te oefenen en bevorderen ze het harmonieuze verloop van de eventuele vaststellingen, onderzoeken en strafrechtelijke vervolgingen. 3 Deze stellingname betekent niet dat we als organisatie geen kritiek kunnen hebben op de huidige regelgeving of de toepassing ervan op de werkvloer. II. Het arrest SALDUZ en zijn gevolgen Op 27 november 2008 velde de Grote Kamer van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in de zaak Salduz t. Turkije dat in justitiële middens een grote weerklank had. Zeventien rechters kwamen unaniem tot het besluit dat voor een verdachte de toegang tot een advocaat moet mogelijk zijn vanaf het eerste politieverhoor. 4 In het motiverend gedeelte van het arrest werden een aantal algemene principes naar voor gebracht ( 50 tot en met 55) die van toepassing zijn in alle strafprocedures. Gemakkelijkheidshalve geven we deze hieronder weer 5 50: Het Hof herhaalt dat, zelfs als het primaire doel van artikel 6, voor zover het strafrechtelijke procedures betreft, is een eerlijk proces te verzekeren door een rechtbank die bevoegd is enige strafrechtelijke beschuldiging vast te stellen, hieruit niet volgt dat het Artikel niet van toepassing is op de procedures van het proces. Daarom kan artikel 6 in het bijzonder paragraaf 3 relevant zijn vooraleer een zaak naar de rechtbank verwezen wordt indien en voor zover het waarschijnlijk geacht wordt dat er aanzienlijk afbreuk wordt gedaan aan het eerlijk verloop van het proces door een initiële fout bij het nakomen van de bepalingen ervan ( ). Zoals het Hof reeds besliste in zijn vorige vonnissen, is het recht bedoeld in paragraaf 3 c) van artikel 6 van het Verdrag, onder andere, een aspect van het concept van een eerlijk proces in strafrechtelijke stappen zoals bedoeld in paragraaf 1 ( ). 51: Het Hof herhaalt verder dat het recht van iedereen die van een strafrechtelijk overtreding wordt beschuldigd zich effectief te laten verdedigen door een advocaat, indien nodig officieel aangesteld, hoewel het geen absoluut recht is, wel een van de fundamentele kenmerken is van een eerlijk proces ( ). 52: De nationale wetgeving kan consequenties verbinden aan de houding van een beschuldigde tijdens de ieleiële stadia van ondervraging door de politie die beslissend zijn voor de vooruitzichten van de verdediging in eventueel daaropvolgende strafrechtelijke procedures. Artikel 6 zal normaal gezien vereisen dat de beschuldigde reeds tijdens de initiële stadia van ondervraging door de politie kan genieten van de bijstand van een advocaat. Echter, er werd tot nu toe gedacht dat dit recht kan onderworpen zijn aan beperkingen om gegronde redenen. De vraag was daarom in elk geval of de beperking gerechtvaardigd was en, indien ja, of deze in het licht van de volledige procedure, de beschuldigde niet heeft beroofd van een eerlijke behandeling, want zelfs een gerechtvaardigde beperking kan dit, in bepaalde gevallen, tot gevolg hebben ( ). 54: In dit opzicht, onderstreept het Hof het belang van de onderzoeksfase voor de voorbereiding van de strafrechtelijke procedure, daar de bewijzen die tijdens deze fase worden bekomen het kader bepalen waarbinnen de ten laste gelegde overtreding zal worden beschouwd tijdens het proces ( ). Tezelfdertijd bevindt een beschuldigde zich vaak in een erg kwetsbare positie tijdens de fase van het proces, en wordt het effect hiervan nog versterkt door het feit dat de wetgeving in strafrechtelijke procedures geneigd is steeds complexer te worden, met name met betrekking tot de regels betreffende het verzamelen en gebruiken van bewijzen. In de meeste gevallen kan deze welbepaalde kwetsbaarheid enkel terdege gecompenseerd worden door de bijstand van een advocaat wiens taak het onder andere is, het recht van een beschuldigde om zichzelf niet te incrimineren te helpen vrijwaren. Dit recht vereist inderdaad dat de openbare aanklager in een strafzaak probeert zijn zaak tegen 3 Art. 47 deontologische code gevoegd als bijlage bij het Koninklijk Besluit van 10 mei 2006 houdende vaststelling van de deontologische code van de politiediensten. 4 EHRM 27 november 2008, nr /2, Salduz t. Turkije. 5 We maken hierbij gebruik van de vrije vertaling die terug te vinden is in het standpunt van de Orde van Vlaamse Balies van 21 april 2010 ( pdf) 3

4 de beschuldigde te bewijzen zonder een beroep te doen op bewijs dat werd verkregen via dwang of druk tegen de wil van de beklaagde ( ). Vroegtijdige toegang tot een advocaat maakt deel uit van de procedurele waarborgen waar et Hof in het bijzonder rekening mee zal houden wanneer het onderzoekt of een procedure schade heeft toegebracht aan het essentieel privilege zichzelf niet in verdenking te stellen ( ). 55: Tegen deze achtergrond, oordeelt het Hof dat, om het recht op een eerlijk proces praktisch en effectief te houden (zie paragraaf 51 hierboven), artikel 6 1 vereist, dat in de regel toegang moet gegeven worden tot een advocaat vanaf de eerste ondervraging van een verdachte door de politie, tenzij het in het licht van de welbepaalde omstandigheden van elk geval bewezen is dat er dwingende redenen zijn om dit recht in te perken. Zelfs indien dwingende redenen uitzonderlijk het weigeren van toegang tot een advocaat zouden rechtvaardigen, mag een dergelijke beperking wat ook de rechtvaardiging ervan is geen onnodige schade toebrengen aan de rechten van de beschuldigde onder artikel 6 ( ). In principe wordt onherstelbare schade toegebracht aan de rechten van de verdediging indien incriminerende verklaringen die werden afgelegd tijdens een politieverhoor zonder de aanwezigheid van een advocaat gebruikt worden voor een veroordeling. De stellingen ontwikkeld in het arrest Salduz werden sindsdien in diverse arresten aangehouden zodat we hier wel degelijk kunnen spreken van een vaste rechtspraak. Momenteel staat de teller op meer dan 60 arresten. 6 De rode draad in al deze arresten was dat deze verdachten geen rechtsbijstand hadden genoten bij hun verhoor en om die reden dient hun strafrechtelijke veroordeling als manifest oneerlijk beschouwd te worden volgens het EHRM. 7 Binnen het bestek van ons betoog is het niet aangewezen om al deze arresten hier de revue te laten passeren. Dit neemt niet weg dat we op twee arresten de aandacht willen vestigen omdat deze van belang zijn voor de Belgische situatie. Een eerste arrest betreft het arrest Bouglame van 2 maart Zelf vonden we met betrekking tot dit arrest niets terug op de website van EHRM. We beperken ons hier tot het citeren wat Tom De Meester in deze stelde tijdens zijn rede uitgesproken op de plechtige openingszitting van de Vlaamse Conferentie bij de Balie te Antwerpen op 15 oktober 2010: In de zaak Bouglame tegen België stelde het Hof op 2 maart 2010 nog maar eens, nu in Belgische context, dat het systematisch op wettelijke basis uitstellen van de toegang tot de advocaat tot na het eerste verhoor, ipso facto een schending uitmaakt van artikel 6 E.V.R.M. Deze niet mis te verstane vingerwijzing naar de Belgische voorlopige hechteniswet mag worden beschouwd als een laatste waarschuwing aan het adres van de Belgische wetgever. De beslissing tot onontvankelijkheid in deze zaak was enkel te danken aan het feit dat de klager vrijgesproken was en dus automatisch het beste rechtsherstel had genoten. Ze werd overigens mee onderschreven door de door België voorgedragen rechter, waarvan mag worden verondersteld dat ze de Belgische situatie en tradities goed kent. 9 Het tweede arrest waar we hier de aandacht willen op vestigen is van recente datum en werd reeds besproken door Tom Decaigny en Paul De Hert, respectievelijk als praktijkassistent en 6 Een opsomming van de voornaamste van deze arresten is terug te vinden in het standpunt van de Orde van Vlaamse Balies van 21 april 2010, waarvan hiervoor reeds sprake en het wetsvoorstel tot wijziging van artikel 47bis van het Wetboek van starfvordering dd. 2 september 2010 (stuk Senaat, nr. 5-58/1). Uit een persbericht verspreid door de Orde van Vlaamse Balies van 18 oktober 2010 naar aanleiding van het arrest Brusco zijn er in totaal al 69 arresten geveld door het EHRM. 7 De Meester, Tom, Meester sta me bij. Een pleidooi voor rechtsbijstand bij het verhoor. Rede uitgesproken op de plechtige openingszitting van de Vlaamse Conferentie bij de Balie te Antwerpen op 15 oktober (balieantwerpen.be/ordeadvocaten/files/file//rede_rede.docx). 8 EHRM, 2 maart 2010, Bouglame t België 9 De Meester, Tom, Meester sta me bij. Een pleidooi voor rechtsbijstand bij het verhoor. Rede uitgesproken op de plechtige openingszitting van de Vlaamse Conferentie bij de Balie te Antwerpen op 15 oktober (balieantwerpen.be/ordeadvocaten/files/file//rede_rede.docx). 4

5 professor verbonden aan de vakgroep criminologie van de VUB, onder de titel EHRM doorkruist Salduzdiscussie Senaatscommissie Justitie.. 10 Het gaat hier om een arrest van 14 oktober 2010 van het EHRM, nl. het arrest Brusco t. Frankrijk. Dit arrest is voor België van belang omdat de regeling die in Frankrijk geldt vergelijkbaar is met onze regelgeving. De auteurs van het artikel stellen duidelijk dat uit dit arrest nog maar eens tot uiting komt dat een louter consultatierecht niet volstaat. De verdachte heeft wel degelijk recht op rechtsbijstand en dit vanaf het eerste verhoor door de politie. Als reactie op de heisa die ontstaan was door de rechtspraak van het EHRM vaardigde het College van Procureurs-generaal bij de hoven van beroep voorlopige richtlijnen uit inzake de bijstand van een advocaat bij het eerste politionele verhoor van een verdachte op 4 mei Het betreft hier de omzendbrief nr. COL 7/2010. Op 14 juli 2010 verscheen een addendum aan deze omzendbrief met de omzendbrief nr. COL 15/2010. In beide omzendbrieven verdedigt het College van Procureurs-generaal de stelling dat wettelijk initiatief noodzakelijk is om het door het EHRM ingenomen standpunt in te voeren in het Belgische strafprocesrecht. Hierbij stellen zich drie problemen 11 : een wijziging van artikel 12 van de Grondwet is noodzakelijk om de 24-uren regeling te kunnen wijzigen; bij arrestatie heeft men doorgaans weinig tijd om een gedegen overleg of bijstand van een advocaat te organiseren. een tekort aan infrastructuur om videoverhoren te doen bijstand van een advocaat zou organisatorische problemen geven voor de balies die daar niet op voorzien zijn. In afwachting van wetgeving worden volgende richtlijnen opgelegd aan de politiediensten: mededeling van het zwijgrecht aan elke ondervraagde persoon belang van de vaststellingen ter plaatse en de beveiliging van sporen en de beveiliging van sporen en materiële bewijzen opname van het eerste verhoor van een verdachte die van zijn vrijheid is beroofd. In COL 15/2010 wordt nadere uitleg gegeven met betrekking tot de misdrijven die in aanmerking komen om naar de richtlijnen te handelen. Door de Minister van Justitie werd een proeve tot wetswijziging ingediend zodat de senaat kan overgaan tot goedkeuring van een voorlopige dringende wet. Het voorstel van de minister zou volgende punten bevatten: tegen alle personen die verdacht worden een misdrijf te hebben gepleegd moet bij aanvang van het verhoor worden meegedeeld dat zij het recht hebben om te zwijgen krijgen het recht om te weten over welk soort feiten ze worden verhoord ze mogen op voorhand overleggen met hun advocaat. Indien zij van hun vrijheid beroofd zijn moet dit overleg binnen de twee uur plaatsvinden en het mag maximum30 minuten duren advocaat mag niet aanwezig zijn bij het verhoor de termijn van 24 uur kan één keer verlengd worden met 24 uur. 10 Decaigny, Tom en De Hert, Paul, EHRM doorkruist Salduzdiscussie Senaatscommissie Justie ( 11 Bockstaele Marc, Opname eerste verhoor Bijstand advocaat, Infolegis, nr. 15, 1 juni

6 De Minister van Justitie heeft zijn voorstel gedeeltelijk gebaseerd op het advies dat de Hoge Raad voor Justitie op 24 juni 2009 gegeven heeft met betrekking tot het wetsvoorstel tot wijziging van artikel 1 van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, teneinde op het moment van de aanhouding nieuwe rechten toe te kennen aan de persoon die van zijn vrijheid is benomen. 12 Te noteren valt dat de vertegenwoordigers van de advocatuur het voorstel van de Minister van Justitie onmiddellijk hebben afgewezen. In dit verband dienen we er hier op te wijzen dat op de website van de Orde van Vlaamse Balies een ontwerp van conclusie betreffende de schending van de Salduz-leer te vinden is dat vermoedelijk al in tal van zaken werd gebruikt. In deze conclusie wordt het volgende ondermeer gesteld: De verbalisanten hebben, niettegenstaande hun bekendheid met de Salduz-rechtspraak, kennelijk in navolging van richtlijnen die contra legem door het Openbaar Ministerie werden verstrekt, bewust nagelaten de fundamentele grondrechten van concluant na te leven nl. door hem de bijstand van een raadsman te ontzeggen, minstens hem niet de kans te hebben geboden zich van de daadwerkelijke bijstand van een raadsman te verzekeren, niettegenstaande het feit dat die rechten aan concluant hem in onze rechtsorde van rechtswege worden erkend door de directe werking van het EVRM, aldus geïnterpreteerd volgens de rechtspraak van het EHRM, zelfs indien het nationale wettenarsenaal op het vlak van de supranationaal erkende rechtsbescherming nog geen uitdrukkelijk spoor heeft getrokken. We dienen ons hier dan ook de vraag te stellen of gelet op de formulering van dergelijke conclusie de politie zijnde politieman of politievrouw op het terrein nog kan overgaan tot het afnemen van verhoren van verdachten. Wat moeten we denken van de argumentatie die door de voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies werd aangehaald in zijn schrijven van 12 juni 2010 aan de voorzitter van het College van Procureurs-generaal met betrekking tot de COL 7/ We citeren: L autorité de la chose interprétée toegekend aan de arresten van het EHRM, verplicht elk Belgische rechter ermee strijdige wetten niet toe te passen en verbiedt hem zelfs te wachten op een wetswijziging vooraleer die principes in zijn rechtspraak toe te passen (Cass. 10 mei 1989, arrest Lamy; Cass. 16 maart 1999; Cass. 9 maart 1999; EHRM 29 november 1991, Vermeire t. België). Dat deze stelling opgaat, werd recent aangetoond in verband met de toepassing van een ander arrest van het EHRM, nl. het arrest Taxquet van 13 januari 2009 waarbij gesteld werd dat een jury zijn uitspraak dient te motiveren. Nog voor de Belgische wetgeving werd aangepast hielden de Hoven van Assisen hiermee rekening. Ook het Hof van Cassatie vernietigde in het voorjaar van 2009 twee uitspraken omdat zij niet gemotiveerd waren ofschoon de wetgeving toen nog niet was aangepast. Gelet op de deontologische principes die wij aanhaalden in de inleiding kan de politie geen handelingen op het terrein stellen die in strijd zijn met artikel 6 van het EVRM. In zijn advies van 24 juni 2009 was één van de besluiten van de Hoge Raad voor Justitie: Onmiddellijk nadat een persoon van zijn vrijheid benomen is, zal een voorafgaand verhoor plaatsvinden dat enkel tot doel heeft de betrokkene te vragen naar zijn taalkeuze en hem te informeren over zijn recht op bijstand 12 Het advies is terug te vinden op de website Het wetsvoorstel maakt het voorwerp uit van document /1 van 17 december Het wetsvoorstel werd niet gestemd door de ontbinding van de beide kamers. 13 Schrijven is terug te vinden op website 6

7 van een advocaat. Tevens zullen bij deze gelegenheid de betrokkene ook zijn rechten worden voorgelezen. Dit verhoor handelt echter niet over de grond van de zaak. 14 In een voetnoot stelt de Hoge Raad voor Justitie verder dat de Wet betreffende de voorlopige hechtenis tevens voorziet in artikel 1, 4, dat ook de procureur des Konings onmiddellijk op de hoogte wordt gebracht. Het lijkt ons dat in de gegeven omstandigheden zijn tussenkomsten tot deze moet beperken. Men kan moeilijk verwachten dat het operationeel personeel verhoren afneemt die indruisen tegen regelgeving die ze juist dient te verdedigen. Wat dient de politie te doen op het terrein wanneer een verdachte te kennen geeft bij aanvang van het verhoor dat hij de bijstand van een advocaat wil zich beroepende op de rechtspraak van het EHRM en artikel 6 van het EVRM? Wat indien de politieman of politievrouw hieraan gevolg geeft? Stelt hij of zij zich op dat moment bloot aan strafrechtelijke en tuchtrechtelijke vervolging? Uiteindelijk moeten we hier vaststellen dat hij of zij enkel gevolg geeft aan een Europees verdrag en de rechtsspraak die hiervan het gevolg is. Het mag duidelijk zijn dat de politie met betrekking tot haar interventies in een juridisch vacuüm is beland. Richtlijnen en wetgeving die niet in strijd zijn met de algemene rechtsprincipes zijn meer dan nodig. De ingediende wetsvoorstellen die thans in behandeling zijn in de Senaat om onze wetgeving in overeenstemming te brengen met de heersende rechtspraak van het EHRM streeft volgende doelstellingen na: het recht op stilzwijgen; het recht zich te laten bijstaan door een advocaat het recht op onderhoud met een advocaat van elk verhoor wordt een beeld- en geluidsopname gemaakt 15 De ACOD heeft zeker geen bezwaren dat onze wetgeving in die zin wordt aangepast. Een aantal verfijningen dringen zich echter wel op. De ingediende voorstellen gaan voorbij aan het gegeven van de 24-urenregel die van toepassing is bij aanhouding van een persoon zoals voorgeschreven in artikel 2 van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis. Terecht werd door de vertegenwoordigers van het Parket aan de Commissie Justitie van de Senaat te kennen gegeven dat een verlenging van deze termijn mogelijk moet zijn. Het lijkt ons billijk dat de termijn op zijn minst wordt verlengd met de tijd die nodig is voor de melding van het verhoor, de komst van de advocaat en het voorafgaand onderhoud met de verdachte. In geen van de voorstellen is bepaald over hoeveel tijd de advocaat beschikt om ter plaatse te komen. Stellen dat dit binnen een redelijke termijn moet is te vaag en zal ongetwijfeld tot juridische haarkloverij aanleiding geven. Het lijkt ons aangewezen om dit duidelijk in de wetgeving te omschrijven. Het lijkt ons ook logisch dat wanneer die termijn verstreken is het verhoor kan aanvangen. 14 Hoge Raad voor de Justitie, Advies over het wetsvoorstel tot wijziging van artikel 1 van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, teneinde op het moment van aanhouding nieuwe rechten toe te kennen aan de persoon die van zijn vrijheid is benomen, 24 juni 2009, p Komt enkel voor in het Wetsvoorstel ingediend door Zakia Khattabi en Freya Piryns (stuk Senaat, nr /1 van 14 oktober 2010) 7

8 De wetsvoorstellen voorzien dat voorafgaand aan het verhoor er een onderhoud moet mogelijk zijn met de advocaat. Ook hier lijkt het ons nuttig dat bepaald wordt hoelang dit onderhoud mag duren. Tevens zal men moeten bepalen of het verhoor kan onderbroken worden teneinde de verdachte toe te laten te overleggen met zijn advocaat. Het spreekt voor zichzelf dat de verdachte afstand kan doen van zijn recht tot bijstand van een advocaat. Uit de voorstellen blijkt niet of de verdachte tijdens het verhoor toch nog kan beslissen om beroep te doen op een raadsman. Artikel 1 van het strafwetboek deelt de misdrijven in drie categorieën, nl. misdaden, wanbedrijven en overtredingen. Dient het recht voor onderhoud met een advocaat en bijstand van een advocaat voor alle misdrijven te gelden? We vragen ons af of het gelijkheidsbeginsel niet geschonden wordt wanneer men bepaalde misdrijven zou uitsluiten. Dat de advocaten voorstander zullen zijn van een beperking kunnen we ons goed voorstellen. Immers, zij hebben nog andere taken dan aanwezig te zijn bij verhoren. Directeur-generaal Van Thielen van de federale politie gaf in de Commissie Justitie van de Senaat te kennen dat om dit alles te organiseren minimum 192 extra politiemensen zullen nodig zijn. We vragen ons af of de overheid bereid zal zijn om dergelijke inspanning te leveren in deze tijden van besparing. In de opleiding van een politieman of politievrouw is niets voorzien met betrekking tot het afnemen van verhoren in aanwezigheid van een advocaat. Dergelijke drastische wijziging zorgt dan ook voor weerstanden op de werkvloer. Bijscholing van alle politiemensen zal dan ook nodig zijn. We vragen dan ook dat opleidingssessies en trainingen nu reeds zouden gestart worden. Ruimte zal dienen vrijgemaakt te worden om op een veilige manier het onderhoud tussen verdachte en advocaat mogelijk te maken. Het is een gegeven dat heel wat politiezones en diensten van de federale politie krap behuisd zijn. Ook hier zullen dus door de overheid gelden moeten geïnvesteerd worden. Met betrekking tot de rechten van de verdediging zal moeten bepaald worden of de advocaat en de verdachte vooraf kennis kunnen nemen van de inhoud van het dossier. Het principe van strijden met gelijke wapens is hier niet vreemd aan. In de COL 7/2010 wordt benadrukt dat in de toekomst het sporenonderzoek nog belangrijker zal worden. Dit betekent dat men meer zal moeten investeren in wetenschappelijke politie. Nu reeds hebben de laboratoria voor wetenschappelijke politie af te rekenen met een enorm personeelstekort. We denken dat een verdubbeling van dit personeel op zijn minst nodig zal zijn. Met betrekking tot de audiovisuele opname en de auditieve opname van het verhoor kunnen we stellen dat we hiervan geen tegenstanders zijn. Hoewel dit momenteel op de werkvloer voor heel wat deining zorgt, zijn we er van overtuigd dat alle betrokken partijen hier belang bij hebben. We zijn het eens met Tom De Meester waar hij stelt dat eventuele onduidelijkheden onmiddellijk en achteraf objectief kunnen gecontroleerd worden door de 8

9 verbalisanten, door de advocaat en de rechter ten gronde. 16 Ook hier zal opleiding en training moeten voorzien worden voor alle politiemensen. Expertise is binnen de politie reeds beschikbaar gelet op de artikelen 91 bis tot en met 101 van het wetboek van strafvordering en artikel 112ter van datzelfde wetboek van strafvordering. III. Besluit Het Salduz-arrest van het EHRM en de navolgende arresten die de doctrine van dit arrest bevestigen zorgen al geruime tijd voor heel wat deining in de gerechtelijke en politionele wereld. Dit alles neemt niet weg dat de Salduz-leer in de Belgische wetgeving zal moeten worden geïmplementeerd. Deze implementatie zal rekening moeten houden met volgende principes: het recht op stilzwijgen; het recht zich te laten bijstaan door een advocaat het recht op onderhoud met een advocaat van elk verhoor wordt een beeld- en geluidsopname gemaakt Een duidelijke wetgeving zal er moeten voor zorgen dat alle partijen die hierbij betrokken zijn de spelregels op een eenduidige wijze kunnen toepassen. De politiediensten zullen zich qua infrastructuur en personeel dienen aan te passen. De overheid zal hiervoor de nodige gelden dienen vrij te maken. 16 De Meester, Tom, Meester sta me bij. Een pleidooi voor rechtsbijstand bij het verhoor. Rede uitgesproken op de plechtige openingszitting van de Vlaamse Conferentie bij de Balie te Antwerpen op 15 oktober (balieantwerpen.be/ordeadvocaten/files/file//rede_rede.docx). 9

Toelichting bij het arrest 7/2013 van het Grondwettelijk Hof inzake het beroep tot vernietiging van de zgn. Salduzwet

Toelichting bij het arrest 7/2013 van het Grondwettelijk Hof inzake het beroep tot vernietiging van de zgn. Salduzwet Orde van Vlaamse Balies www.advocaat.be NOTA Koningsstraat 148 B 1000 Brussel T +32 (0)2 227 54 70 F +32 (0)2 227 54 79 info@advocaat.be Toelichting bij het arrest 7/2013 van het Grondwettelijk Hof inzake

Nadere informatie

De Salduzwet: welke rechten hebt u bij een verhoor?

De Salduzwet: welke rechten hebt u bij een verhoor? De Salduzwet: welke rechten hebt u bij een verhoor? Is er in uw bedrijf al eens een ernstig arbeidsongeval gebeurd? Dan bent u als werkgever, als lid van de hiërarchische lijn, als preventieadviseur, als

Nadere informatie

RIJKSINSTITUUT VOOR ZIEKTE- EN INVALIDITEITSVERZEKERING Tervurenlaan Brussel Dienst voor Geneeskundige Evaluatie en Controle COMITE

RIJKSINSTITUUT VOOR ZIEKTE- EN INVALIDITEITSVERZEKERING Tervurenlaan Brussel Dienst voor Geneeskundige Evaluatie en Controle COMITE RIJKSINSTITUUT VOOR ZIEKTE- EN INVALIDITEITSVERZEKERING Tervurenlaan 211-1150 Brussel Dienst voor Geneeskundige Evaluatie en Controle COMITE Nota CCMC 2017/014 Brussel, 20 april 2017 BETREFT : Nota Salduz

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 16 JUNI 2015 P.15.0599.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.15.0599.N 1. M M P V D V, beklaagde, 2. D H N H, beklaagde, aangehouden om andere redenen, eisers, beiden met als raadsman mr. Thierry

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 29 MEI 2012 P.12.0878.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.12.0878.N M G M, inverdenkinggestelde, aangehouden, eiser, met als raadsman mr. Leslie Roelants, advocaat bij de balie te Antwerpen. I.

Nadere informatie

Webapplicatie Salduz. Salduz-wet

Webapplicatie Salduz. Salduz-wet Webapplicatie Salduz Johan Van Driessche Bestuurder IT en financiën Orde van Vlaamse balies Salduz-wet De wet van 13 augustus 2011 tot wijziging van het wetboek van strafvordering en van de wet van 20

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 26 NOVEMBER 2013 P.13.1234.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.13.1234.N I-II T M T, beschuldigde, gedetineerd, eiser, met als raadsman mr. Frédéric Thibaut, advocaat bij de balie te Mechelen,

Nadere informatie

U wordt opgeroepen om te getuigen in een strafzaak. De oproepingsbrief vermeldt waar en wanneer u zich moet aanmelden.

U wordt opgeroepen om te getuigen in een strafzaak. De oproepingsbrief vermeldt waar en wanneer u zich moet aanmelden. U bent getuige Inleiding U wordt opgeroepen om te getuigen in een strafzaak. De oproepingsbrief vermeldt waar en wanneer u zich moet aanmelden. Deze brochure informeert u in grote lijnen over wat van u

Nadere informatie

Wet van 22 april 1999 betreffende de beroepstucht voor accountants en belastingconsulenten

Wet van 22 april 1999 betreffende de beroepstucht voor accountants en belastingconsulenten Wet van 22 april 1999 betreffende de beroepstucht voor accountants en belastingconsulenten Bron : Wet van 22 april 1999 betreffende de beroepstucht voor accountants en belastingconsulenten (Belgisch Staatsblad,

Nadere informatie

POSITION PAPER SALDUZ

POSITION PAPER SALDUZ POSITION PAPER SALDUZ DE SALDUZ-WET De Salduz-wet 1 voorziet in nieuwe regels met betrekking tot het verhoor van getuigen en verdachten en is het gevolg van een arrest van het Europees Hof voor de Rechten

Nadere informatie

STRAFRECHTELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN MINISTERS. Wet van 25 juni 1998 tot regeling van de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van ministers 1

STRAFRECHTELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN MINISTERS. Wet van 25 juni 1998 tot regeling van de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van ministers 1 STRAFRECHTELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN MINISTERS Wet van 25 juni 1998 tot regeling van de strafrechtelijke verantwoordelijkheid van ministers 1 TITEL I TOEPASSINGSGEBIED Artikel 1 Deze wet regelt een

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 22 APRIL 2015 P.15.0073.F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.15.0073.F 1. P. D., 2. L. D., Mrs. Jean-Pierre Dardenne, advocaat bij de balie te Charleroi, en Régine Ceulemans, advocaat bij de balie

Nadere informatie

BIJSTAND VAN DE ADVOCAAT BIJ HET VERHOOR VAN EEN VERDACHTE

BIJSTAND VAN DE ADVOCAAT BIJ HET VERHOOR VAN EEN VERDACHTE confessio est regina probationum BIJSTAND VAN DE ADVOCAAT BIJ HET VERHOOR VAN EEN VERDACHTE Het is genoegzaam bekend dat de Europese regelgeving en rechtspraak een belangrijke impact heeft op onze dagelijks

Nadere informatie

13538/14 cle/rts/sv 1 DG D 2B

13538/14 cle/rts/sv 1 DG D 2B Raad van de Europese Unie Brussel, 30 september 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2013/0407 (COD) 13538/14 DROIPEN 112 COPEN 230 CODEC 1868 NOTA van: aan: het voorzitterschap het Comité van permanente

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 21 OKTOBER 2014 P.14.1512.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.14.1512.N I-II W R M T G, inverdenkinggestelde, aangehouden, eiser, met als raadslieden mr. Nina Van Eeckhaut en mr. Raan Colman,

Nadere informatie

STRAFVERVOLGING VAN PROCES-VERBAAL TOT VEROORDELING

STRAFVERVOLGING VAN PROCES-VERBAAL TOT VEROORDELING STRAFVERVOLGING VAN PROCES-VERBAAL TOT VEROORDELING Christophe THIEBAUT Advocaat PAQUES, NOPERE & THIEBAUT Assistent UCL Maître de conférences FUCAM II- DE OPSPORING * Basisstuk van de strafprocedure *

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 8 MEI 2012 P.11.1908.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.11.1908.N I R. L. M. P., inverdenkinggestelde. eiser, met als raadsman mr. Michaël Verstraeten, advocaat bij de balie te Gent. II M. G.

Nadere informatie

SALDUZ GEMISTE KANS OF OPPORTUNITEIT VOOR EEN BETERE WAARHEIDSVINDING PLEIDOOI VOOR EEN GEZAMENLIJKE GEDRAGSCODE

SALDUZ GEMISTE KANS OF OPPORTUNITEIT VOOR EEN BETERE WAARHEIDSVINDING PLEIDOOI VOOR EEN GEZAMENLIJKE GEDRAGSCODE SALDUZ GEMISTE KANS OF OPPORTUNITEIT VOOR EEN BETERE WAARHEIDSVINDING PLEIDOOI VOOR EEN GEZAMENLIJKE GEDRAGSCODE 1 Artikel 2bis, 2, lid 3 De bijstand van de advocaat heeft UITSLUITEND tot doel een TOEZICHT

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2016 475 Wet van 17 november 2016, houdende implementatie van richtlijn nr. 2013/48/EU van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2013 betreffende

Nadere informatie

Instelling. Onderwerp. Datum

Instelling. Onderwerp. Datum Instelling Hof van Cassatie Onderwerp Sociaal strafrecht. Arbeidsinspectie. Sociale inspecteurs. Bevoegdheden. Draagwijdte. Gevolg. Verhoor mits bijstand van advocaat Datum 17 april 2012 Copyright and

Nadere informatie

WETSVOORSTEL tot wijziging van de procedure van onmiddellijke verschijning in strafzaken (ingediend door de heer Bart Laeremans c.s.

WETSVOORSTEL tot wijziging van de procedure van onmiddellijke verschijning in strafzaken (ingediend door de heer Bart Laeremans c.s. WETSVOORSTEL tot wijziging van de procedure van onmiddellijke verschijning in strafzaken (ingediend door de heer Bart Laeremans c.s.) TOELICHTING De wet van 28 maart 2000 tot invoeging van een procedure

Nadere informatie

15490/14 cle/gar/as 1 DG D 2B

15490/14 cle/gar/as 1 DG D 2B Raad van de Europese Unie Brussel, 17 november 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2013/0409 (COD) 15490/14 NOTA van: aan: het voorzitterschap Raad DROIPEN 129 COPEN 278 CODEC 2241 Nr. Comdoc.:

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 26 OKTOBER 2010 P.10.1029.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.10.1029.N I. II. B. R., beklaagde, gedetineerd, eiser. met als raadsman mr. Peter Verpoorten, advocaat bij de balie te Turnhout. III.

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 30 OKTOBER 2012 P.12.0330.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.12.0330.N I A J M G, beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Frank Janssen, advocaat bij de balie te Turnhout. II J A L G, beklaagde,

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 3 APRIL 2012 P.10.2021.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.10.2021.N I 1. J S, beklaagde, 2. K S, beklaagde, eisers, met als raadsman mr. Raf Verstraeten, advocaat bij de balie te Brussel, tegen

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 9 APRIL 2013 P.12.2018.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.12.2018.N M F D, beklaagde, eiseres, vertegenwoordigd door mr. Johan Verbist, advocaat bij het Hof van Cassatie, met kantoor te 1000

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 23 MEI 2017 P.17.0186.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.17.0186.N E G, alias D Z, alias J G, alias M H, alias E B, alias E B, alias D B, zonder gekende woon- of verblijfplaats, beklaagde, eiser,

Nadere informatie

De wet van 13 augustus 2011 in het kader van de verkeershandhaving.

De wet van 13 augustus 2011 in het kader van de verkeershandhaving. 1. Inleiding. De wet van 13 augustus 2011 in het kader van de verkeershandhaving. De wet van 13 augustus 2011 tot wijziging van het Wetboek van Strafvordering en van de wet van 20 juli 1990 betreffende

Nadere informatie

Het mini-onderzoek : Hefboom voor het verhoor van de accountant en de belastingconsulent als getuige in strafzaken

Het mini-onderzoek : Hefboom voor het verhoor van de accountant en de belastingconsulent als getuige in strafzaken Het mini-onderzoek : Hefboom voor het verhoor van de accountant en de belastingconsulent als getuige in strafzaken Jan VAN DROOGBROECK De extern accountant en extern belastingconsulent is overeenkomstig

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 27 JUNI 2012 P.12.0873.F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.12.0873.F I. P. D. V., II. III. IV. P. D. V., P. D. V., P. D. V., V. P. D. V., Mrs. Cédric Vergauwen en Olivia Venet, advocaten bij de

Nadere informatie

Vergoeding kosten van de bank bij conservatoir beslag

Vergoeding kosten van de bank bij conservatoir beslag RAPPORT Vergoeding kosten van de bank bij conservatoir beslag Een onderzoek naar een afwijzing van het Openbaar Ministerie in Den Haag om kosten na vrijspraak te vergoeden. Oordeel Op basis van het onderzoek

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 27 SEPTEMBER 2016 P.16.0556.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.16.0556.N P J G V, beklaagde, eiseres, met als raadsman mr. Laurens Van Puyenbroeck, advocaat bij de balie te Gent. I. RECHTSPLEGING

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Het recht van de verdachte op toegang tot rechtsbijstand

Hoofdstuk 1: Het recht van de verdachte op toegang tot rechtsbijstand Leidraad politieverhoor Hoofdstuk 1: Het recht van de verdachte op toegang tot rechtsbijstand Artikel 1: Consultatierecht en recht op rechtsbijstand tijdens de (politie)verhoren 1. De verdachte wordt de

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 1 JULI 2014 P.14.0969.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.14.0969.N B., veroordeelde tot vrijheidsstraf, eiser, met als raadsman mr. Kris Luyckx, advocaat bij de balie te Antwerpen. I. RECHTSPLEGING

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 14 MAART 2012 P.12.0404.F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.12.0404.F J. N., Mrs. Thibault Maudoux, advocaten bij de balie te Namen, en Caroline Brotcorne, advocaat bij de balie te Brussel. I.

Nadere informatie

1. voorafgaand aan het verhoor een advocaat kan raadplegen, 2. de verdachte tijdens het verhoor bijstand van zijn advocaat geniet,

1. voorafgaand aan het verhoor een advocaat kan raadplegen, 2. de verdachte tijdens het verhoor bijstand van zijn advocaat geniet, You have the right to remain silent. Should you waive that right, anything you say can be held against you in a court of law. You have the right to speak to an attorney. If you cannot afford an attorney,

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 29 JANUARI 2019 P.18.0422.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr P.18.0422.N A M G M M, beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Peter Verpoorten, advocaat bij de balie Antwerpen. I. RECHTSPLEGING VOOR

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 12 AUGUSTUS 2015 P.15.1158.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.15.1158.N Y M, verzoekster tot voorlopige invrijheidstelling, gedetineerd, eiseres, met als raadsman mr. Joris Van Cauter, advocaat

Nadere informatie

U bent gedagvaard. >voor de politierechtbank >voor de correctionele rechtbank. Wegwijs in justitie. In de hoofdrol bij justitie.

U bent gedagvaard. >voor de politierechtbank >voor de correctionele rechtbank. Wegwijs in justitie. In de hoofdrol bij justitie. Wegwijs in justitie In de hoofdrol bij justitie De instellingen Meer informatie Justitie in de praktijk Federale Overheidsdienst Justitie U bent gedagvaard >voor de politierechtbank >voor de correctionele

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 21 DECEMBER 2010 P.10.0213.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.10.0213.N G. R. burgerlijke partij, eiser, vertegenwoordigd door mr. Huguette Geinger, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen T.

Nadere informatie

DE PROCEDURE IN TUCHTZAKEN VAN DE ORDE DER GENEESHEREN

DE PROCEDURE IN TUCHTZAKEN VAN DE ORDE DER GENEESHEREN DE PROCEDURE IN TUCHTZAKEN VAN DE ORDE DER GENEESHEREN Inleiding. Nico Biesmans, Magistraat-assessor Provinciale Raad van Antwerpen Bij de oprichting van de Orde der Geneesheren heeft de wetgever het toezicht

Nadere informatie

Rolnummer 5421. Arrest nr. 50/2013 van 28 maart 2013 A R R E S T

Rolnummer 5421. Arrest nr. 50/2013 van 28 maart 2013 A R R E S T Rolnummer 5421 Arrest nr. 50/2013 van 28 maart 2013 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 62, tweede lid, van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 3 van

Nadere informatie

Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat en de Vlaamse Gemeenschap inzake de begeleiding en behandeling van daders van seksueel misbruik

Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat en de Vlaamse Gemeenschap inzake de begeleiding en behandeling van daders van seksueel misbruik Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat en de Vlaamse Gemeenschap inzake de begeleiding en behandeling van daders van seksueel misbruik Gelet op artikel 128, 1, van de Grondwet; Gelet op de bijzondere

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 7 JUNI 2011 P.11.0494.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.11.0494.N I A. O. B. C., beklaagde, eiser. II CONSULTING & PROSPECTION INTERNATIONAL nv, met zetel te 2000 Antwerpen, Tabaksvest 95/5,

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 28 JANUARI 2014 P.12.1524.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.12.1524.N PROCUREUR DES KONINGS BIJ DE RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG TE MECHELEN, eiser, tegen K V E, beklaagde, verweerder. I. RECHTSPLEGING

Nadere informatie

De Europese uitdaging van toenadering van procedurele rechten Een lang verhaal

De Europese uitdaging van toenadering van procedurele rechten Een lang verhaal RECHT OP BIJSTAND VAN EEN ADVOCAAT VOORSTEL VAN RICHTLIJN EU Vicky De Souter, Attaché, Directie Strafwetgeving FOD Justitie De Europese uitdaging van toenadering van procedurele rechten Een lang verhaal

Nadere informatie

WET van 5 januari 1952, tot regeling van de verantwoordelijkheid van de ministers (G.B no. 3).

WET van 5 januari 1952, tot regeling van de verantwoordelijkheid van de ministers (G.B no. 3). WET van 5 januari 1952, tot regeling van de verantwoordelijkheid van de ministers (G.B. 1952 no. 3). Artikel 1 1 1. De ministers zorgen voor de uitvoering van de Grondwet, de verdragen en andere overeenkomsten

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 18 JANUARI 2011 P.10.1347.N//1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.10.1347.N PROCUREUR-GENERAAL BIJ HET HOF VAN BEROEP TE GENT, eiser, tegen YAHOO! Inc., met zetel te CA 94089 Sunnyvale (Verenigde

Nadere informatie

Instantie. Onderwerp. Datum

Instantie. Onderwerp. Datum Instantie Hof van Cassatie Onderwerp Bewijs. Strafzaken. Bewijsvoering. Onrechtmatig verkregen bewijs. Toelaatbaarheid. Beoordeling door de rechter Datum 23 maart 2004 Copyright and disclaimer Gelieve

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling Sociale Zekerheid SCSZG/16/206 BERAADSLAGING NR. 16/092 VAN 4 OKTOBER 2016 INZAKE DE TOEGANG TOT DE PERSOONSGEGEVENSBANK E-PV DOOR

Nadere informatie

Bijstand door een advocaat vanaf het eerste verhoor

Bijstand door een advocaat vanaf het eerste verhoor Bijstand door een advocaat vanaf het eerste verhoor 1 Inleiding Introductie Vorming = toelichting van Salduz-wet en col 3 vuistregels in Salduz-praktijk: 1. Eerste reflex = overlopen mogelijkheden en consequenties

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 2 JUNI 2015 P.15.0224.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.15.0224.N L S P V H, inverdenkinggestelde, eiser, met als raadsman mr. Hans Rieder, advocaat bij de balie te Gent, tegen 1. L F, burgerlijke

Nadere informatie

RAAD VAN STATE, AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. A R R E S T. nr van 4 maart 2010 in de zaak A /XII-5232.

RAAD VAN STATE, AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. A R R E S T. nr van 4 maart 2010 in de zaak A /XII-5232. RAAD VAN STATE, AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK. A R R E S T nr. 201.488 van 4 maart 2010 in de zaak A. 185.318/XII-5232. In zake : Mario DE VILLA, die woonplaats kiest bij advocaat G. Vanhoucke, kantoor

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 13 DECEMBER 2016 P.16.0943.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.16.0943.N J. D. D., beschuldigde, eiser, aangehouden, met als raadsman mr. Nicolas Van Der Smissen, advocaat bij de balie te Brussel.

Nadere informatie

De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer,

De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, KONINKRIJK BELGIE 1000 Brussel, Postadres : Ministerie van Justitie Waterloolaan 115 Kantoren : Regentschapsstraat 61 Tel. : 02 / 542.72.00 Fax : 02 / 542.72.12 COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 14 APRIL 2015 P.14.0337.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.14.0337.N V K, beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Jorgen Van Laer, advocaat bij de balie te Antwerpen, met kantoor te 2018 Antwerpen,

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 5 APRIL 2016 P.15.0005.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.15.0005.N C G P P, beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Koenraad Compernolle, advocaat bij de balie te Brugge, met kantoor te 8340

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 24 APRIL 2013 P.12.1919.F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.12.1919.F 1. H. M. e.a., Mr. Caroline De Baets, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen 1. A. F. e.a., Mr. Jacqueline Oosterbosch,

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 23 NOVEMBER 2010 P.10.1428.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.10.1428.N I. G. P., beklaagde, eiser. II. G. A. P. V. L., beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Dirk Grootjans, advocaat bij de

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 11 JUNI 2013 P.13.0428.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.13.0428.N I PROCUREUR-GENERAAL BIJ HET HOF VAN BEROEP TE ANTWER- PEN, vervolgende partij, eiser, tegen 1. H J M V D K, 2. T P J M V Z,

Nadere informatie

Hoe kan de bijstand van een advocaat in de praktijk geregeld worden?

Hoe kan de bijstand van een advocaat in de praktijk geregeld worden? Hoe kan de bijstand van een advocaat in de praktijk geregeld worden? Preadvies Laurens van Puyenbroeck & Gert Vermeulen Brussel, 12 juni 2009 1 I. Inleiding Bijstand advocaat conferentie Brussel 12 juni

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 15 JULI 2014 P.14.1029.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.14.1029.N A B, inverdenkinggestelde, aangehouden, eiser, met als raadslieden mr. Frank Marneffe, advocaat bij de balie te Antwerpen,

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 26 FEBRUARI 2019 P.18.1028.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.18.1028.N J J M S, beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Jorgen Van Laer, advocaat bij de balie Antwerpen, tegen 1. D W, burgerlijke

Nadere informatie

Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten

Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten Afdeling openbaarheid van bestuur 16 mei 2011 ADVIES 2011-265 over de weigering om toegang te verlenen tot het volledige fiscaal dossier

Nadere informatie

Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten

Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten Afdeling openbaarheid van bestuur 21 maart 2011 ADVIES 2011-102 over de weigering om toegang te verlenen tot het volledige fiscaal

Nadere informatie

RECHTSBIJSTAND. Hoofdstuk 5. Art.21. Voorafgaandelijke bepaling

RECHTSBIJSTAND. Hoofdstuk 5. Art.21. Voorafgaandelijke bepaling Hoofdstuk 5 RECHTSBIJSTAND Voorafgaandelijke bepaling Gewaarborgd schadegeval Art.21 De bepalingen van de overige hoofdstukken van deze overeenkomst zijn van toepassing op Rechtsbijstand voor zover ze

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 21 APRIL 2015 P.13.1258.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.13.1258.N G M V, beklaagde, eiser, met als raadslieden mr. Steven Renette en mr. Bjorn Reynders, advocaten bij de balie te Hasselt.

Nadere informatie

Geachte voorzitter, Geachte openingsredenaar, Mijnheer de procureur-generaal, Hooggeachte vergadering,

Geachte voorzitter, Geachte openingsredenaar, Mijnheer de procureur-generaal, Hooggeachte vergadering, Geachte voorzitter, Geachte openingsredenaar, Mijnheer de procureur-generaal, Hooggeachte vergadering, Eerst wil ik een tweetal gedachten toevoegen aan de openingsrede. In één neem ik een andere positie

Nadere informatie

A R R E S T. In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 307bis van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie.

A R R E S T. In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 307bis van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. Rolnummer 2287 Arrest nr. 163/2001 van 19 december 2001 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 307bis van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Arbitragehof,

Nadere informatie

Brussel, COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER ADVIES Nr 39 / 2006 van 27 september 2006

Brussel, COMMISSIE VOOR DE BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER ADVIES Nr 39 / 2006 van 27 september 2006 KONINKRIJK BELGIE Brussel, Adres : Hoogstraat, 139, B-1000 Brussel Tel.: +32(0)2/213.85.40 E-mail : commission@privacycommission.be Fax.: +32(0)2/213.85.65 http://www.privacycommission.be COMMISSIE VOOR

Nadere informatie

Hieronder volgt dus de beknopte verklaring van enkele termen die in de arresten van het Hof worden gebruikt.

Hieronder volgt dus de beknopte verklaring van enkele termen die in de arresten van het Hof worden gebruikt. Kort lexicon tot nut van de rechtzoekende, waarin enige uitleg wordt gegeven van de meest gangbare geschreven rechtstaal van het Hof van Cassatie en van het parket bij dit Hof ( 1 ). Dit korte lexicon

Nadere informatie

Actualisatie strafrecht en strafprocesrecht Voor parketjuristen, referendarissen, stagiairs, beginnende magistraten

Actualisatie strafrecht en strafprocesrecht Voor parketjuristen, referendarissen, stagiairs, beginnende magistraten Actualisatie strafrecht en strafprocesrecht Voor parketjuristen, referendarissen, stagiairs, beginnende magistraten ref.: PEN-168/2017 Doelgroep Alle nieuwe parketjuristen (verplicht) Geïnteresseerde parketjuristen

Nadere informatie

==================================================================== Artikel 1

==================================================================== Artikel 1 Intitulé : LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, ter uitvoering van enkele artikelen van het Wetboek van Strafvordering van Aruba (AB 1996 no. 75) inzake de verlening van toevoegingen in strafzaken

Nadere informatie

Domein 1 : Bestuurlijke politie (In termen van bevoegdheden van agent van bestuurlijke politie in overeenstemming met het art.

Domein 1 : Bestuurlijke politie (In termen van bevoegdheden van agent van bestuurlijke politie in overeenstemming met het art. INTERNE KANDIDATUUR: HOOFDINSPECTEUR VAN POLITIE (MIDDEN) Ten gevolge van de problemen met PolDoc: maak soms gebruik van het nieuwe platform PolDMS (te raadplegen via Portal) Domein 1 : Bestuurlijke politie

Nadere informatie

Rolnummer 5678. Arrest nr. 108/2014 van 17 juli 2014 A R R E S T

Rolnummer 5678. Arrest nr. 108/2014 van 17 juli 2014 A R R E S T Rolnummer 5678 Arrest nr. 108/2014 van 17 juli 2014 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 418, eerste lid, van het Wetboek van strafvordering, gesteld door het Hof van Cassatie.

Nadere informatie

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. Begeleidend document bij het

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. Begeleidend document bij het EUROPESE COMMISSIE Brussel, 8.6.2011 SEC(2011) 687 definitief WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING Begeleidend document bij het Voorstel voor een RICHTLIJN

Nadere informatie

VOOR RECHTSPRAAK NEDERLANDSE VERENIGING. De Minister van Veiligheid en Justitie Mr. l.w. Opstelten Postbus EH DEN HAAG.

VOOR RECHTSPRAAK NEDERLANDSE VERENIGING. De Minister van Veiligheid en Justitie Mr. l.w. Opstelten Postbus EH DEN HAAG. NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RECHTSPRAAK De Minister van Veiligheid en Justitie Mr. l.w. Opstelten Postbus 20301 2500 EH DEN HAAG Datum 28 maart 2014 Uw kenmerk 476490 Contactpersoon J.M.A. Timmer Onderwerp

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 5 JANUARI 2006 C.05.0190.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C.05.0190.N B.J., eiser, vertegenwoordigd door mr. Paul Wouters, advocaat bij het Hof van Cassatie, kantoor houdende te 1050 Brussel,

Nadere informatie

Steven Dewulf Studiecentrum voor militair recht en oorlogsrecht KMS 15 mei 2013

Steven Dewulf Studiecentrum voor militair recht en oorlogsrecht KMS 15 mei 2013 Steven Dewulf Studiecentrum voor militair recht en oorlogsrecht KMS 15 mei 2013 Rechtsmachtrecht Misdrijven op Belgisch grondgebied gepleegd Misdrijven buiten het grondgebied van het Rijk gepleegd Territorialiteitsbeginsel

Nadere informatie

CONCEPT AMvB Besluit slachtoffers van strafbare feiten

CONCEPT AMvB Besluit slachtoffers van strafbare feiten CONCEPT AMvB Besluit slachtoffers van strafbare feiten Besluit van..., houdende regels voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten (Besluit slachtoffers van

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 17 FEBRUARI 2015 P.13.2027.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.13.2027.N N C Ö L, beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Lut Wille, advocaat bij de balie te Brugge, met kantoor te 8000 Brugge,

Nadere informatie

AFDELING III DE AANLEIDING VOOR EEN SOCIALE CONTROLE 13 DE VOORBEREIDING VAN EEN AANGEKONDIGDE SOCIALE CONTROLE 15

AFDELING III DE AANLEIDING VOOR EEN SOCIALE CONTROLE 13 DE VOORBEREIDING VAN EEN AANGEKONDIGDE SOCIALE CONTROLE 15 AFDELING I DE VASTSTELLING VAN HET BELEID TER BESTRIJDING VAN SOCIALE FRAUDE 1 1. Inleiding 1 2. De Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst 2 3. Arrondissementscellen 6 3.1. Samenstelling van de arrondissementscellen

Nadere informatie

Gehoord de gerechten, adviseert de Raad als volgt. 1

Gehoord de gerechten, adviseert de Raad als volgt. 1 De minister van Veiligheid en Justitie mr. I.W. Opstelten Postbus 20301 2500 EH Den Haag datum 3 juni 2013 doorkiesnummer 06-18609322 e-mail uw kenmerk 377747 Voorlichting@rechtspraak.nl Advies Wetsvoorstel

Nadere informatie

ECLI:NL:GHAMS:2016:5635 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer

ECLI:NL:GHAMS:2016:5635 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer ECLI:NL:GHAMS:2016:5635 Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak 10-11-2016 Datum publicatie 29-12-2016 Zaaknummer 23-000872-16 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Strafrecht Hoger

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 1 DECEMBER 2015 P.15.0905.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.15.0905.N I E Y, beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Luk Delbrouck, advocaat bij de balie te Hasselt. II 1. M Y, beklaagde, eiser,

Nadere informatie

RAAD VAN STATE, AFDELING ADMINISTRATIE. A R R E S T. nr van 23 april 2007 in de zaak A /IX-3642.

RAAD VAN STATE, AFDELING ADMINISTRATIE. A R R E S T. nr van 23 april 2007 in de zaak A /IX-3642. RAAD VAN STATE, AFDELING ADMINISTRATIE. A R R E S T nr. 170.302 van 23 april 2007 in de zaak A. 130.668/IX-3642. In zake : het BEROEPSINSTITUUT VAN VASTGOEDMAKELAARS, dat woonplaats kiest bij advocaat

Nadere informatie

A R R E S T. In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 203 van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van Beroep te Luik.

A R R E S T. In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 203 van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van Beroep te Luik. Rolnummer 2151 Arrest nr. 119/2002 van 3 juli 2002 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 203 van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van Beroep te Luik. Het Arbitragehof,

Nadere informatie

Leidraad voor het nakijken van de toets

Leidraad voor het nakijken van de toets Leidraad voor het nakijken van de toets STRAFPROCESRECHT 14 OKTOBER 2011 (Uit het antwoord moet blijken dat de cursist de stof heeft begrepen en juist heeft toegepast; een enkel ja of nee is niet voldoende)

Nadere informatie

6/03/2015. Marc Bockstaele (ere)hoofdcommissaris Federale Gerechtelijke Politie

6/03/2015. Marc Bockstaele (ere)hoofdcommissaris Federale Gerechtelijke Politie Marc Bockstaele (ere)hoofdcommissaris Federale Gerechtelijke Politie 1 In Nederland is er wel een definitie van verdachte. Artikel 27 lid 1 Sv.: - Als verdachte wordt vóór de vervolging is aangevangen,

Nadere informatie

NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RECHTSPPjy^K

NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RECHTSPPjy^K NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RECHTSPPjy^K De Minister van Veiligheid en Justitie mr. G.A. van der Steur Postbus 20301 2500 EH DEN HAAG Datum 18 juli 2016 Uw kenmerk 756867 Contactpersoon J.M.A. Timmer Onderwerp

Nadere informatie

eiser tot cassatie van een arrest, op 25 juni 2001 gewezen door het Hof van Beroep te Gent, correctionele kamer,

eiser tot cassatie van een arrest, op 25 juni 2001 gewezen door het Hof van Beroep te Gent, correctionele kamer, 30 OKTOBER 2001 P.01.1239.N/1 Nr. P.01.1239.N.- K. M., beklaagde, gedetineerd, eiser tot cassatie van een arrest, op 25 juni 2001 gewezen door het Hof van Beroep te Gent, correctionele kamer, met als raadsman

Nadere informatie

Rolnummer 4418. Arrest nr. 12/2009 van 21 januari 2009 A R R E S T

Rolnummer 4418. Arrest nr. 12/2009 van 21 januari 2009 A R R E S T Rolnummer 4418 Arrest nr. 12/2009 van 21 januari 2009 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag over artikel 301, 2, tweede en derde lid, van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel 7 van

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 23 JUNI 2015 P.15.0622.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.15.0622.N M A H, inverdenkinggestelde, aangehouden, eiser, met als raadsman mr. Hans Rieder, advocaat bij de balie te Gent. I. RECHTSPLEGING

Nadere informatie

Procedurereglement op de Gemeentelijke administratieve sancties

Procedurereglement op de Gemeentelijke administratieve sancties REGLEMENT Procedurereglement op de Gemeentelijke administratieve sancties Hoofdstuk 1: Toepassingsgebied, vaststellingsmodaliteiten en aangewezen ambtenaar Artikel 1 Artikel 2 Artikel 3 Artikel 4 Artikel

Nadere informatie

in de school Adv ocaat

in de school Adv ocaat Advocaat in de school LAGER ONDERWIJS Wat is het recht? Scheiding der machten Iemand pesten is niet tof, door het rode licht fietsen of lopen is gevaarlijk, met mes en vork eten is beleefd, roepen in de

Nadere informatie

Hof van Cassatie van België

Hof van Cassatie van België 5 FEBRUARI 2019 P.18.0793.N/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.18.0793.N B A, beklaagde, eiser, met als raadsman mr. Sven De Baere, advocaat bij de balie Brussel. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF

Nadere informatie

ARBEIDSHOF TE BRUSSEL ARREST

ARBEIDSHOF TE BRUSSEL ARREST 1e blad. rep.nr. ARBEIDSHOF TE BRUSSEL ARREST OPENBARE TERECHTZITTING VAN 7 APRIL 2011 7e KAMER SOCIALEZEKERHEIDSRECHT WERKNEMERS - beroep Bureau Juridische Bijstand tegensprekelijk (art. 747, 2, Ger.

Nadere informatie

VLAAMS PARLEMENT DEONTOLOGISCHE CODE. van de Vlaamse volksvertegenwoordigers inzake dienstverlening aan de bevolking REGLEMENT VAN ORDE

VLAAMS PARLEMENT DEONTOLOGISCHE CODE. van de Vlaamse volksvertegenwoordigers inzake dienstverlening aan de bevolking REGLEMENT VAN ORDE Stuk 7-B (1998-1999) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting 1998-1999 17 maart 1999 DEONTOLOGISCHE CODE van de Vlaamse volksvertegenwoordigers inzake dienstverlening aan de bevolking REGLEMENT VAN ORDE van de

Nadere informatie

TC/95/86. Gelet op de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid;

TC/95/86. Gelet op de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid; TC/95/86 BERAADSLAGING Nr. 95/58 VAN 24 OKTOBER 1995, GEWIJZIGD OP 12 MEI 1998, BETREFFENDE DE MEDEDELING BUITEN HET NETWERK VAN SOCIALE GEGEVENS VAN PERSOONLIJKE AARD DOOR DE INSTELLINGEN VAN SOCIALE

Nadere informatie